RevistaCultticaesituaeslimiteRevistaCult
OSegredodosGnios
GanheViagemParaDisney
memorizacaodigital.com.b r
www.e nglishtown.com
RevelamosparavocoSegredo.
AprenderparaNuncamaisEsquecer.
QuerirparaDisneyemOrlando?
RespondaaoQuizetenteasorte!
naCult
Edies
BereniceBento
MarciaTiburi
RenanQuinalha
WelingtonAndrade
OficinaLiterria
naWeb
EspaoCULT
LojaCULT
ticaesituaeslimite
Mesmoemsituaeslimite,podeseagirdemaneiraautntica
Mesmoquandoosvaloresnorepresentamavidamaisjusta,osujeitopodeagirdemaneiraautntica
EDIO 213
FranklinLeopoldoeSilva
CC/FredericLeighton
Osvaloresqueorientamacondutahumanaesto
estabelecidosemvriasesferas:moral,religio,mitos,
conhecimento,tradio,poltica,famliaetc.Dependendo
dascircunstncias,ocorreapredominnciadecertos
critrios,queaparecem,ento,comoosmaisrelevantespara
atomadadedecisesticas.
Algunsexemplossobemconhecidos:antesdoadventoda
razofilosficanaGrciaAntiga,afontedosvaloreseraa
tradiomticoreligiosa,queofereciaparmetrosdeescolha
paraaverdadeeobem,nasperspectivasindividuale
coletiva.Oexercciolivredaracionalidadetrouxea
possibilidadedequefosseointelectohumanoainstnciade
reconhecimentodevalores,porviadeprocedimentos
metdicosqueassegurassemadistinoentreamera
opinioindividualoudegruposeauniversalidade
consolidadaconceitualmente.Scratesointrodutordessa
ANTGONA:conflitoclssicopodechegarmelhorescolha
concepodetica.Mesmoqueouniversodaaonopossa
sercompletamentedominadopelaracionalidadeterica,a
dimensoprticadarazoatuanosentidodeoferecerasbasesealatitudedasopespossveis,comoocaso
emAristteles.
EDIESANTERIORES
Decisoeautenticidade
Ofatodeque,desdemuitocedonahistriadopensamento,aticatenhasidovisadapormeiodeduas
perspectivasarazotericaearazoprtica,bemcomoacontinuidadedessaduplaticaaolongoda
filosofia,indicajumaprimeiradificuldade:adistnciaquevaidosvaloresemsimesmosexperincia
efetivaquedelespodemosfazerparadiscernirentreobemeomalnopodeserpercorridadiretamente,mas
incluimediaesderivadasdacomplexidadedaao.nessesentidoquesedistinguesaberesabedoria:
quandosetratadecondutashumanas,emrelaosquaistemosdeescolheramelhor,talveznoseja
possvelprocederdemonstrativamente,eoutroselementos,quenopartilhamdamesmanitideztericados
quadrosconceituais,devemintervirnoprocessodedeciso.
Issosignificaque,noplanodadecisotica,osfatoresobjetivoesubjetivonopodemsercompletamente
separados,equenopodemoselegerapenasumdelescomofundamentodasopes.Seafontedevalores
fosseestritamentesubjetiva,arelatividadedecritriosimpediriaqualquerjuzosobreascondutas,ea
dimensointersubjetivadaticaseriasimplesmenteimpossvel,comasconsequnciasquefacilmentese
podemdeduzirnoplanodavidasocial.
Seosvaloresfossemderivadosapenasdainstnciaobjetiva,auniversalidadeeanecessidade,consideradas
separadamentedaexperinciaefetiva,traduzirseiamnumageneralidadeabstrataeformal,
irremediavelmentedistantedasprticashumanas.Essadificuldadenopodeserresolvidaporummeiotermo
estabelecidoentreasduaspossibilidades,porqueosvaloresdevemser,aomesmotempo,dotadosdeumteor
deuniversalidadequenosinclineaadotlosporsuaprpriafora,evividosnaindividualidadesingulardo
sujeitoqueage.Aconscinciadaaosemanifestadedoismodos:naadesoavaloresquemetranscendeme
naadesoamimmesmo.tensoqueassimseconstituinaaoacompanhadadeconscinciamoral
denominamosautenticidade.
Ambiguidadeeoposioentrevaloresobjetivamentebons
Aquestocomquenosdefrontamosconsisteemqueasesferasdevaloresquecitamosnoincionose
sucedemhistoricamentecomoetapasdeumapossvelevoluo,masconvivemcomoapelospermanentese
respostaspossveisperguntatica:oquedevofazer?Nopodemosconsiderarqueadimensoticada
http://revistacult.uol.com.br/home/2010/04/eticaesituacoeslimite/
1/4
06/06/2016
RevistaCultticaesituaeslimiteRevistaCult
existnciacorrespondaaoesquemahistricofilosficopositivistadepassagempelasfasesdoimaginrio
religiosoedaidealizaometafsicaparachegar,finalmente,aoestgioracionaloucientfico.
Ahistria,quandoaacompanhamossempressuposiesquantosuaorganizaoetranscurso,mostranos
umadiversidadedecritriosbalizandoasaes,aindaqueasrepresentaestericasdecadapoca
privilegiemedestaquemalgumdeles.Apluralidadedessasrefernciasfazcomqueaprocuradovalorque
deveriaorientaraaomuitasvezesapresenteambiguidadeoumesmorelaesdeoposio,oquecolocao
sujeitonaposioincmodaouangustianteemqueduasoumaisexignciasdecompromissoseapresenteme
obriguemoprpriosujeitoaterderesponsabilizarseporconferiraumadelasocarterdeimposio
absoluta.
Nessasituaodeconflitodevalores,noapenasaliberdadesubjetivaqueestemquesto.nosignificado
enaforaintrnsecadosprpriosvaloresquesedatenso(porque,dopontodevistaobjetivo,elesse
impemigualmente),eosujeito,aoterdeescolher,nodesfrutapositivamentedesualiberdade,maspadecea
condiodolorosadeterdeefetuarumaescolhanaqual,aoabraarumvalor,estarrepudiandooutro.Eesse
outrovalorrepudiado,emoutrascircunstncias,seriaigualmenterespeitado.Ouseja,adiferenaentreobem
eomal,ocertoeoerradonorepresentadademodoclaroedefinitivo,permanecendosempreumresduode
incertezaeobscuridadeque,noentanto,nopodeimpediroumesmopostergaradeciso.
Aurgnciadeinventarmaneirasparalidarcomosvalores
Porissodizemosque,nessescasos,aspossibilidadeshabituaisdeopooferecidaspelosvaloresatingemo
limite:osujeitonopodesimplesmenteguiarseporeles,mastemdeinventarumanovamaneiradelidar
comeles.
Tweetspor@revistacult
RevistaCult
@revistacult
H55anosmorriaCarlJung.Leiatextodo
especialsobreofundadordaPsicologia
Analticaow.ly/DP7n300YdLO
AtragdiadeSfoclesAntgonasempremencionadacomoexemplodeconflito.Asleisdacidadeimpedemo
sepultamentodoinimigo,nocasoPolinices,irmodeAntgona.Masasleisdatradioeoscostumes
consolidadosnoslaosfamiliaresimpemaAntgonaquetransgridaaesferadevaloresdaplis.Ora,a
tradiovenervel,masasleiscivissonecessrias.Ambasasesferasdevaloressojustificadas.Aooptar
pelosepultamentoclandestinodoirmo,sabendoquecomissodesobedeceleidacidade,Antgonanoest
escolhendoaleimaior:estinventandoumcritrioporviadoqual,naquelecaso,podeconsideraratradio,
areligioeafamliacomoamelhorescolha.
Oamoreapiedadesuperamapoltica,noemvirtudedeumainferioridadeintrnsecadaleicivil,masporque,
nascircunstnciassingularesdadeciso,jnopossvelefetuarumacomparaoracionalentreosvalores
emjogo.Antgonanodizquetodososinimigosdevemsersepultadosconsideraapenasasituaolimiteem
queoinimigooseuprprioirmo.Nessecaso,aforadasituaosingularsuficienteparaabalaroalcance
geraldaleipoltica.
10h
Situaolimiteeinsuficinciadovalor
Asituaolimiteconfigurasesemprepelainsuficinciadovalor,mas,repitase,essainsuficinciano
intrnsecaaoprpriovaloremsimesmoelaaparecequandoasingularidadedramticadasituaoemqueo
sujeitoestenvolvidoolevaaquestionarovalor,eaverqueaquiloqueovalorrepresentaemtermosdebem
nocoincidecomamelhorescolha.Essa,emborarelativaacircunstnciassingulareseimpossveldeser
universalizada,aindaassimtriunfasobreauniversalidadeintrnsecadovalorquedesprezado.Issonos
indicaqueauniversalidadedequalquervalormedidanointeriordaesferaqualpertence.Hmomentosem
quemuitasvidasvalemosacrifciodealgumashmomentosemqueosacrifciodeumavidanosejustifica
pelasalvaodemuitas.Haquelequemorrepelafhaquelequeduvidadafemnomedavida.Noh
comodecidirapriori.Osvalores,indispensveisvidatica,so,entretanto,instveis.
RevistaCult
@revistacult
Exposiono@imoreirasallesrene
correspondnciadeAugustoBoaldurante
Incorporar
VernoTwitter
Essainstabilidadenoapareceenquanto,nadimensosocialdavida,nossasaesseenquadramnas
normasdemodomecnico,naturaloufuncional.Oshbitosencarregamsedefazercomqueamoralidade
socialsejavividasegundoumacorrespondnciasobrigaescujocarterimperativonoseimponhade
modomaispesadodoquearotina.Seobservarmoscomatenoonossocomportamentocotidiano,
verificaremosquequasetodososnossosgestosobedecemaalgumanormaestabelecidaindependentementede
ns.Nonosinquietamoscomisso,nemsentimosdiminudaanossaliberdade,porqueasnormasque
governamaexterioridadesointrojetadasdeformaquenoassintamoscomoseparadasdens.Nesse
sentido,avidasubjetivaeavidasocialserecobrem,comosehouvesseumaharmoniapreestabelecida.Tal
situaosperturbadaemduasocasies:quandoasregrasferemexplicitamenteinteressesaqueno
desejamosrenunciar,equandoasleisexternascontrapemseavaloresqueestariamarraigadosnuma
dimensomaisprofundadasubjetividade.
Comeamosainquietarnoscomasregrasdetrnsitoquandoelasatrapalhamnossamobilidadeeapresteza
comquedeveramosrealizarnossosnegcios.Maspodemostambmnosinsurgircontraleisquelimitema
liberdadereligiosa,poltica,artstica,associativa,quedisciplinemnossasopesdetrabalho,deestudoetc.
Porisso,osgovernosesforamseparareduzirosvaloresdimensodosinteresses,paraque,assim,nos
acomodemosalimitaesdaliberdadecomonosacomodamossrestriesconvencionaisdasmosde
direoedasfilas.
Insurreioegarantiada
integridadetica
Quandoadiferenaentreoslimitesde
ordemsociopragmticaestabelecidospor
regrasconvencionaiseasrestriesque
afetamvaloresmaisfundamentaise
constitutivosdaexistnciasedilui,a
sociedadeestprontaparaaexperincia
totalitria.Issopodeacontecerporviade
umaacomodaogradualdaliberdadea
diversostiposdecontrolesocial,eessa
transiomuitasvezessutile
imperceptvelnadinmicadavidacoletiva.
CC/EugneDelacroix
Nassituaeslimite,quando,dealguma
forma,nosassustamosounos
http://revistacult.uol.com.br/home/2010/04/eticaesituacoeslimite/
2/4
06/06/2016
RevistaCultticaesituaeslimiteRevistaCult
surpreendemoscomoqueteramosde
fazer,asensibilidadequeoshbitosea
rotinaamorteceramporvezesseexalta.
Percebemosqueoquedevemosfazer,no
sentidoticodarelaoentreodeverea
liberdade,nocoincidecomoquenos
imposto,aindaquenaformaimpessoalda
leiedanorma.Osujeitoinsurgese,eessa
contestaopodeultrapassara
subjetividadeindividual,expandindosena
formadeumprotestocontraainadequao
socialepolticadalei.Essaatitude
legitimase,porm,quandosepercebeque
alegalidadeusadaparaaimposioda
arbitrariedade.
Apermannciadessatensolatente
garantiadaintegridadeticadoindivduoe
dademocraciarealnasociedade.
Comente
LIBERDADE:noidealrepublicano,eladeveguiaropovo,instaurandoajustia
Compartilhar
Imprimir
Curtir 56pessoascurtiramisso.Cadastreseparaverdoqueseusamigosgostam.
COMENTRIOS(7)
amanda| 30/05/2010
nessasinstabilidadesemqvivemos,nossasaesobedecemanormasjestabelecidade,umavezintrojetadas
essasnormasnaosupremnossasnecessidades,nemsemprenosinquieta,nemdiminuinossaliberdade,por
outroladoseessasregrasexternasnoexistem,asituaoficapertubadoraenosdeparamoscoma
inadequaaoqnosimposto,comoqachamossereticamentecorreto
JosExpeditodosSantos| 01/08/2010
Incrvel!!!Comoumamatriadessanotemumacostelaodecomentrios?
Quemel| 05/08/2010
CaroJosExpedito,salve!
Tambmpudera.Atcompreenderaessnciadoartigo,devoterlidoumas17vezes.
ConseguicompreendloquandoassocieiofilmeOResgatedoSoldadoRyan.Emcadaaulaminhas
angstiasestoadiminuir.
Braoeboa$orte,
Quemel
Dzo_Colt| 31/08/2010
SH.
Fumarmuitosbaseadosparaintendertudoisso
essenegociodecriarumcontrapesoparaaliberdade
umacoisaftilecomplexaassimcomoanossataldemocracia
aomesmotempo
hcamposquesevocforpararparapensarafundo
vocdesistedeserumhumanona.
ENFIM:NaminhaopinioTotalmenteintil.
kauspunk| 01/09/2010
Emumasituaoondehconflitodevalores,relativoaosujeito,eeleterdeescolherentredoisvalores,no
qualabraandoumeleestarrepudiandoooutro,valoressequeoutroraserialiteralmenteaceito,o
sentimentodeliberdadeacabasufocandooindivduonumadecisoaltamentedolorosa.Masporoutroladose
observamosnossavidacotidianaveremosqueamaioriadosnossosatossesubmetemumaregraj
estabelecidaindependentementedens.
ElenaMuller| 29/02/2012
OlivrodeBarbaraFreitag,ItinerriosdeAntgona,aquestodamoralidademuitoesclarecedorsobreos
vriospontosdevistadaao,principalmentedaAntgona,
Aautorapassaatragdiapravriosfilsofos,sociologosepsiclogoseterminacomHabermascomsuatica
Discursiva.
Excelenteolivro.Tenhoomeuhmaisde20anoseumapreciosidade.Infelizmenteestesgotadofaztempo
edaedPaprus,Tenteioutravezenoconsegui.Umapena.
NarevistaTempoBrasileiro,98:JurgenHabermas:60anos,nap.79temOconflitomoralvistonum
banqueteoferecidoahabermas.Aestopresentesosfilsofos,psiclogos,socilogos,habermasevo
discutindootemadaAntgona,Muiitolegal.
Bom,eraisso.
Boanoite
http://revistacult.uol.com.br/home/2010/04/eticaesituacoeslimite/
3/4
06/06/2016
RevistaCultticaesituaeslimiteRevistaCult
ElenaMuller
EmiliaMariaM.deMorais| 25/03/2012
AntgonadeSfoclesnoopetosomenteasleisdatradioreligiosasleiscivismasoscostumesouas
leisdatradioaumdecretodeCreontequeestigmatizaraPolinicescomoinimigodaplis!
Issodmargemaalgumasoutrasconsideraesticassobrealegitimidadeda,emtermosatuais,
desobedinciacivil.
Assim,asituaolimitenoseconfigurasemprepelainsuficinciadovalor,mastambm,comooautor
admite,afinal,quandoolegalconfrontaovalorsuperior,asaber:ojustoouolegtimo!
AhybrisouaaodesmedidadeCreonte,semostranestesversosdodilogocomoseufilho,Hmon,noivo
deAntgona:
Creonte:Nofoicrimeacasooqueelafez?
Hmon:OqueopovodizemTebasqueno.
Creonte:Eacidadequehdeditarasminhasleis?
Hmon:Vs?Estsfalandocomoumacriana.
Creonte:Devogovernarpelaopiniodosoutros?
Hmon:NohEstadoalgumquepertenaaumshomem.
Creonte:Acidade,ento,nodequemgoverna?
Hmon:Talvez,seessereigovernasseumdeserto.
(Versos732739,trad.GuilhermedeAlmeida)
0Comments
Recommend
RevistaCult
Share
Login
OrdenarporMelhoravaliado
Startthediscussion
Bethefirsttocomment.
Subscribe
Privacidade
Quemsomos
AdicioneoDisqusnoseusiteAddDisqusAdd
AssineoucompreaCULT
Anuncie
Equipe
P.SantoAgostinho,70|10andar|Paraso|SoPaulo,SP|CEP01533070|Tel.:(11)33853385Fax.:(11)33853386
Copyright2015EditoraBregantini.Todososdireitosreservados.
http://revistacult.uol.com.br/home/2010/04/eticaesituacoeslimite/
4/4