4.

5 Prora~un gromobranske instalacije

Odredjivanje nivoa za{tite

Dimenzije objekata: ( a

h)

a - du`ina ( m )
b - {irina ( m )
h - visina ( m )
Gustina atmosferskih pra`njenja je:
Td

1.25

( br.udara / km2 god.)

= 0.04

- broj grmljavinskih dana u toku godine uzet iz izokeruni~ke karte prema

standardu
JUS B4.803.
Usvojena u~estalost udara groma je:
N

3 x 10 -3
C

C = C
C
C
C
C

1
2
3
4

tip konstrukcije objekta ( tablica B1 JUS N.B.4.801 )

sadr`aj objekta ( tablica B2 JUS N.B.4.801 )
namena objekta ( tablica B3 JUS N.B.4.801 )
posledice od udara groma ( tablica B4 JUS N.B.4.801 )

U~estalost direktnog udara groma je:

d

=N

- ekvivalentna prihvatna povr{ina objekta ( m 2 )

=a

10-6

b + 6

( br.udara / god.)

(a + b) + 9

3.14

h2

Ako je uslov:
N

> N

gromobranska instalacija je neophodna u protivnom nije.

Okolni objekti koji zna~ajnije uti~u na ekvivalentnu prihvatnu povr{inu su oni
objekti
~ije je rastojanje u odnosu na objekat manje od 3 ( h + h
h - visina objekta koji se razmatra,
h s - visina susednog objekta.

326296000.doc

), gde je:

U takvim slu~ajevima ekvivalentne prihvatne povr{ine objekta i bliskog objekta se

poklapaju, a ekvivalentna prihvatna povr{ina se smanjuje za deo povr{ina koje se
preklapaju:
x

d 3 ( hs h )
(m)
2

x s - rastojanje koje se oduzima od u

d - horizontalno najkra}e rastojanje izmedju dva objekta ( m )
( d - x s ) - smanjenje ekvivalentne prihvatne povr{ine
Ra~unska efikasnost gromobranske instalacije je:
E r= 1 -

Nc
Nd

sledi nivo za{tite prema tabeli 3 JUS IEC 1024-1-1 .

Tabela 3
Prava struja
povratnog
pra`njenja
( kA )

2.8
5.2
9.5
14.7

Rastojanj
e
pra`njenj
a
R(m)
20
30
45
60

Ra~unska
efikasnost
Er

E > 0.98
0.98 > E > 0.95
0.95 > E > 0.90
0.90 > E > 0.80
0.80 > E > 0.95

Rezultati prora~una dati su tabelarno.

326296000.doc

Odgovaraju}i
nivo
za{tite

Nivo I sa dodatnim merama

Nivo I
Nivo II
Nivo III
Nivo IV

[tapna hvataljka Frenklinov {tap

Maksimalno rastojanje {ti}ene ta~ke odredjenog za{titnog nivoa r max je:

B
R

C
rmax

Sl. 1

ax

h (2R h )

(m)

gde je:
R - polupre~nik fiktivne sfere ~ela silaznog trasera ( m )
h - vertikalno rastojanje od vrha {tapne hvataljke
do nivoa bilo koje druge {ti}ene ta~ke ( m )
Rezultati prora~una dati su tabelarno.

326296000.doc

[tapna hvataljka sa uredjajem za rano startovanje

Maksimalno rastojanje {ti}ene ta~ke odredjenog za{titnog nivoa je:

R
R

C
rmax

Sl. 2

r 'max =

h(2R - h) + R(2R R )

(m)

gde je:
R - polupre~nik fiktivne sfere ~ela silaznog trasera ( m )
h - vertikalno rastojanje od vrha {tapne hvataljke
do nivoa bilo koje druge {ti}ene ta~ke ( m )
Dobitak u udarnom rastojanju R, koje se ostvaruje na osnovu vremena
prednja~enja t ,
i brzine kretanja uzlaznog trasera ra~una se prema
obrascu:
R = v t

(m)

gde je:
v - brzina uzlaznog trasera ~ija usvojena vrednost prema JUS N.B4.810 je 1( m /s )
t - vreme prednja~enja ( S )
Bilo koja ta~ka odredjenog nivoa {ti}enog prostora mora biti na rastojanju od
{tapne
hvataljke sa uredjajem za rano startovanje, koje je manje od maksimalnog rastojanja
{ti}ene ta~ke odredjenog nivoa rmax, odnosno mora biti na za{ti}enom rastojanju:
r > r

max

Visina h {tapne hvataljke sa ranim startovanjem ne sme biti manja od 2m od bilo

koje ta~ke odredjenog nivoa {ti}ene zone.
Rezultati prora~una dati su tabelarno.
326296000.doc

[tapna hvataljka sa kru`nim prstenom ( JUS N.B4.811 )

76o 76o
Kru`ni prsten.

D=h/3
[tap

Sl. 3

Kori{}enje {tapne hvataljke sa kru`nim prstenom, efektom poja~anja polja

ostvaruje
takav dobitak da se visina hvataljke pove}ava za 60% stvarne visine {tapa.
[ti}eni prostor se u svemu odredjuje kao da se koristi Frenklinov {tap visine:
h t = 1,6

(m)

gde je:
h - stvarna visina {tapa ( m )
Rezultati prora~una dati su tabelarno.

326296000.doc

326296000.doc