PHILOSOPHIA ANTIQUA
A SERIES OF MONOGRAPHSON ANCIENT
PHILOSOPHY
EDITED BY
W. J. VERDENIUS
AND
J. H.
WASZINK
VOLUME II
ARISTOTELIS DE INSOMNIIS ET DE DIVINATIONE
PER SOMNVM
LEIDEN
E. J. BRILL
1947
ARISTOTELIS
DE INSOMNIIS ET DE DIVINATIONE
PER SOMNVM
A NEW EDITION OF THE GREEK TEXT WITH
THE LATIN TRANSLATIONS
BY
H. J. DROSSAARTLULOFS, D. LITT.
LEIDEN
E. J. BRILL
1947
SIGLA
a = Florianensis xi 649
m = Bruxellensis II 2314
s = Editio lohannis Versoris
N = Nova Translatio
saec.
inter
saec.
,,
"
xii
ann. 1240-1254
xiii
xiii
xiii
a. 1284
saec. xmex
a. 1493
4 hoe s
3 hoe s
querendum est s
13 sompn. nos sent. I 14 ads
16 nee vero s
somno s
VETUS TRANSLATIO
458b12-29
NOVA TRANSLATJO
sompniis /2
2 similiter enim (bis) m
quoniam
3 est (all.) om. s
sompnum m
6 etiam] et I
somniis s 8 mente Im temptat I'm 9 quidem s 12 quod s sompnum ms
ante s V, autem I, at m
fantasmata m 13 sompnum m
2
14 sompniis 1 s 16 in (all.)] et m 18 tamen] cum ms bipedalis s
(alt.), quis m
aliud eis be
12 'quid om. b, quidem e
fant. in loco b
fantasmata e
13 quoniam] quod aA
sompn. esse a, sompn. est d
omne quod] neque a
14 quod est d, qu. in sompno post fant. eA
fant. est b
fantasmata e1d 1
et] set a, om. b1
que] quod d
15 opinabantur ed in om. a
16 quon.] quod d, quon. et a eod.
modo ad
et om. e N
17 decip. in egr. d
quon. d, quod a,
quia be
id.] quidem c, que b
pass. fac. a
18 et om. a
vid.
et san. a
vero] sic e, om. a tamen om. ab
ped. sol beN
VETUS TRANSLATIO
lis esse videtur. set sive idem sive I diversum fantasticum anime et sensibile, nichil minus non fit absque
videre et sentire aliquid: videndo enim et audiendo
falli
videntis verum quid et audientis, nequaquam
5 vero quod arbitratur. in sompno autem positum est nichil videre I neque audire neque omnino sentire. ergo
non videre verum, nichil autem pati sensum non . est
verum, set contingit et visum pati aliquid et alios
sensus, singulum autem horum quemadmodum nobis vigi10 lantibus advenitI quidem quodammodo sensui, non sic
autem ut vigilantibus: et quandoque quidem opinio dicit quoniam falsum, quemadmodum vigilantibus,quandoque
vero detinetur et sequitur fantasma. quoniam igitur
non est opinantis neque intelligentis passio hec,
15 quam vocamus sompniare, manifestum. set neque I sentientis simpliciter: videre enim utique sit et audire
simpliciter. set quatenus et secundum quern modum,
considerandum. ponatur ergo, quod est et manifestum,
quoniam sensibilis particule passio hec, siquidem et
1 vid. esse cd N
sive (pr.)] fuit a
2 nich.] non a, nich.
non b 1 non fit om. b 1, fit non b2, fit a, non sit c, non enim fit d
4 fallimur bc2d
videntes a1
verum ac, post aud. b, vero d
quid c, quidem ab, om. d
aud.' lest ac, aud. verum quidem bA,
aud. quidem d
5 vero om. cd
aut.] enim a
nich. vid.] neque
audire d 6 neq. aud. bA, et aud. a, neq. videre d, om. c 7 verum
in sompno c, verum est d
per sens, d
est om. ac.
8 et (pr.)
om. d
aliq. d, quidem be, om. aA
9 singulis ad
10 advenerit
c, evenit aA
quidem ac, quod b1, del. b2, om. d sensui ac, sensu
pati b, sentire d
11ut] in c et om. a
quand.] quando quoniam a,
quoniam d 1 quidem] quid a 12 quon. ac2, om. bc1 d fals.] tamen a
quemadm. accidit b, quemadm. quidem cd
et quand. d, quando b
13 vero] non c
detinentur d, retinetur a 14 non] neque a op.)
458b30-459a13
NOVA TRANSLATIO
VETUS TRANSLATIO
459at3-459bt
NOVA TRANSLATIO
10
VETUS TRANSLATIO
459bt-21
NOVA TRANSLATIO
11
5 qui] et s
6 sensiteriis m, sensitivis ls 14 pro16 discretionem I quidem igitur m 19 autem] aut s
be N, aliud a
15 conniv.] quidem communicamus a
16 diverubi dA, nisi a, nichil e, ut b
quidem nisi e
18 desionem a
19 evanescit c
et (alt.) om. be
veniat a, veniat ad nigrum b
vero om. a et perm. bed 20 fluxibilibus a, fluibilibus b que ci21 enim] autem a
22 autem et] enim b
tiss.] secretissime c
obsurdescentibus b, obscure deficientes a
12
VETUS TRANSLATIO
autem et a validis odoribus non odorantes et in similibus. bee quidem utique manifeste accidunt in hunc
modum, quemadmodumdiximus.
Quoniam vero cito organa sentiendi et modicas diffe-
459b21-460a8
NOVA TRANSLATIO
13
autem et a validis odoribus difficile odorantes similia. hec itaque manifeste accidunt hoe modo.
et modicas differen5 tias sentiunt, signum est quod I in speculis accidit: 459625
de quo eodem insistens utique considerabit quis
dubitabit. simul autem ex ipso manifestum
et
quoniam quemadmodum visus patitur, sic et facit aliquid. in speculis enim valde puris, cum menstruis
10 supervenientibus mulieres inspiciant in speculum, I fit b30
superficies speculi sicut nubes sanguinea; et si quidem novum sit speculum, non facile est abstergere huiusmodi maculam, si vero vetus, facile. causa vero, ut
diximus, I quoniam non solum visus patitur aliquid ab 460a
15 aere, set et(iam)
facit aliquid et movet, quemadmodum
splendida: nam visus splendidorum et habentium
colorem. oculi quidem igitur rationabiliter, quando
fiunt menstrua, afficiuntur, sicut I et alia pars quelibet a5
corporis: et enim natura existunt pleni venarum. ideo
20 cum fiunt menstrua propter turbationem et flegmasiam
sanguineam, nobis quidem que in oculis differentia
11 sang. om. m 15 etiam seripsi,ef. V, et eodd. 16 splendidorum et
20 cum] enim s
habentium om. m
quando fiunt] cum fuerint s
est b
vero (alt.)) autem a
14 sicut] ut d N
vis. pat. e aliq.
om. d
15 etiam] et a, om. e
aliq. {aliud b) pati bed
16 visus
est b
17 igit.] ig. et a, enim e, ergo d
quando] quoniam e
18 fiunt] ferunt c
efficiuntur a
sicut et] sicut etiam b, et sic
d, sicut a alia pars] pars aliqua a quel. et] quare b 19 oculi
existunt bed adeo c 20 fiunt] fuerint d, fluuntaA
menstr. enta b 1
1
1
21 sanguinum a
quidem om. b
que sunt b
in ocul. est d
diff.-est (7.1) om. a
diff. be, est diversa d
14
VETUS TRANSLATIO
460a8-24
NOVA TRANSLATIO
15
quoniam d
ptir. sit c, pur. est d, est pur. b2, est b 1, verum sit a
1
14 scerpit b , suscipit a enim] autem d propter om.c, per aN in om.b
et omnino in prof. a 15 nam] manet d in eo c quidem om.bd
pur.] ponuntur a et eo b autem om.a 16 omn. plan. a conm.]
17 sim.] sint a
persubit a
set] et
manet c, tamen manet d
1
1
b, om.c d
18 vero tenus d
igit. quidem c a om.b
19 quon.
non celer. a, sceleres b, et c2 (ex seleres corr.)
et c
16
VETUS TRANSLATIO
460a24-bll
NOVA TRANSLATIO
17
contra- 460a25
facit
colorum sensitivum, manifestum ex
hiis.
attestantur autem hiis que dicta sunt et que
circa vina et que circa pigmenta eveniunt. namque
5 quod preparatum est oleum cito accipit proximorum odores, et vina hoe ipsum patiuntur: I non solum enim eorum a30
que inmittuntur vel conmiscentur, set eorum que prope
vasa ponuntur vel nascuntur recipiunt odores.
Ad earn vero que ex principio est I considerationem pona- 460b
10 tur unum quidem, quod ex hiis que dicta sunt patet,
quod recedente sensibili extrinsecus inmanent simulacra que sensibilia sunt, adhuc autem quod facile
decipimur circa sensus cum in passionibus existimus,
alii autem I in aliis, veluti trepidus in timore, et qui b5
15 amat in amore, ita ut videatur a modica similitudine
hie quidem hostes videre, ille vero dilectum; et hoe
utique quanto passibilior fuerit quis, tanto a minori similitudine videtur. eodem vero modo et in ira et
in omnibus concupiscentiis facile I decipiuntur omnes, b/0
20 et magis quantumcumque in passionibus magis fuerint.
et
18
VETUS TRANSLATIO
460bll-b30
NOVA TRANSLATIO
19
20
VETUS TRANSLATIO
460b30-461a17
NOVA TRANSLATIO
21
22
VETUS TRANSLATIO
46la18-b5
NOVA TRANSLATIO
23
in dormiendo fantasmata et reliqui motus qui proveniunt a simulacris interdum quidem cum Ivehementior sit 461a20
qui dictus est motus exterminatur omnino, interdum vero conturbate apparent visiones et monstruose et dete5 riora sompnia, velud melancolicis et febricitantibus et
vinolentis: omnes enim huiusmodi passiones cum spumose
sint multum faciunt motum et turbationem. I sedato a25
autem et discreto sanguine in habentibus sanguinem,
conservatus simulacrorum motus ab unoquoque sensuum
10 valida facit sompnia, et apparere et videri propterea quidem que a visu deferuntur videre, propterea vero que ab auditu audire. similiter I autem ab a30
aliis sensiteriis: ex eo enim quod inde progreditur
motus ad principium ( evigilanter) putatur I videre et 461b
15 audire et sentire, quia autem visus interdum moveri videtur, qui non movetur ut diximus, et quia tactus duos
motus annunciat eo quod unum duo videatur. omnino enim
quod ab unoquoque sensu dicit principium,nisi alius I dig- b5
nior contradicat. apparet quidem igitur semper, putatur
l fantasma Im 5 melancolicus s 6 violentis Im 9 conservatur s
10 valida] calida m
videre s
11 que] quod m
feruntur m
12 que] quod m
13 sensitivis ls
14 principia i
evigilanter
prob. add. putatur s, putat videtur Im, putat et videtur sibi /2 15 quia]
quod s autem] que m 16 quia] quod ms 18 principial aliud l
be, videtur mov. vel vid. a, mov. videntur d
16 quod (pr.) a, quando b
(in ras.), qui cd N
non] enim a'
moventur b'd
quod (all.)
om. c
17 annunciat ab N
unum] inde a
duo om. a'
autem
18 quid a
sensuum bcdA (cf. 9), add. non est a, est
et bd
bc'd, del. c2
originem d'A
alius] aliquid a, aliquis A
dign.]
i
cgor (?) a
dign. motus bc2d
19 quid a
24
VETUS TRANSLATIO
autem non quod apparet, set si quod diiudicat non detineatur vet etiam moveatur proprio motu. quemadmodum vero diximus quod alii propter aliam passionem facile
decipiuntur, ita dormiens propter sompnum et quad mo5 veantur organa sentiendi et alia accidentia I circa sensum, quare modicam habens similitudinem videtur illud.
cum enim dormierit, descendente plurimo sanguine ad
principium condescendunt et movent reliqui qui insunt
motus, hii quidem potestate illi vero actu. sic autem
10 se habent ut in motu hec hie igitur supernatat ex ipso
motus, si vero hie corrumpatur, I hie. et ad invieem
quidem se habent quemadmodum ranunculi ascendentes
in aqua liquefacto sale. et ita insunt potestate,
cedente vero quod prohibebat agunt, et soluto in
15 exiguo reliquo sanguine in organis sentiendi moventium habent similitudinem quemadmodum in nubibus,
que I similia dieuntur hominibus et centauris cito
permutantur. horum autem unumquodque existit, sieut
dictum est, derelictum eius quod in actu est simula20 cri. et abeunte vero inest, verum dicere quoniam
1 autem om. a
non quod d, q.n. abc aperiet a
si om. a
detin.] terminatur a 2 etiam si non c mot. pr. mov. b
mot.
pr. a verol autem d 3 quod] et c decip. fae. a 5 al. acc.]
aliqua attinentia a
6 istud a
7 dormierunt b1
aseendente d 1,
vel deseendente d2
8 aseendunt b, et dese. a
reliq. om.abcN
9 illi-(13) potestate om.a
10 hee b'd, hi b2, om.c N
igitur b,
om. c, ergo d
et ex b
11 hie (a/t.)] apparebit hie b, hie est d
et heed
12 quidem be, que d ramuneuli codd., ramuse. A 14 vero]
non c
quod] qui abc
prohibeat c
agentem a
solito a
in om.d
in (de/. c2) reliquo in (add. c1) exiguo c
15 sanguinis
b 1 18 quemadm. est cd in] si c nudibus a
17 que] quod b 1
461b5-b23
NOVA TRANSLATIO
25
autem non semper quod apperet, si quod diiudicat non deineatur vet etiam moveatur proprio motu. quemadmodumvero diximus quod ali[qu]i propter aliam passionem facile
decipiuntur, ita dormientes propter sompnum et quia
5 moventur sensiteria et
alia accidentia I circa sen- 461blO
sum, quare modicam habens similitudinem videtur illud.
cum enim dormierit, descendente plurimo: sanguine ad
principium condescendunt et movent qui insunt motus, hii quidem potestate illi vero actu. sic autem
10 se habent ut in motu hie quidem supernatat ex ipso
motus, si vero hie corrumpatur, I hie. et ad invicem bl5
itaque se habent quemadmodum ficti ranunculi ascendentes in aqua liquefacto sale. ita insunt pote~tate,
cedente vero quod prohibebat agunt, et soluto in
15 exiguo
reliquo
sanguine
sensiteriis moventibus
habentes similitudines quemadmodum in nubibus,
que I similes dicuntur hominibus et centauris cito b20
permutata. horum autem unumquodque est, sicut
dictum est, reliquie eius quod in actu simula20 cri. et abeunte vero (inest),
et verum dicere quoniam
l si] set m
4 somnium s
quia] quod ms
5 sensitiva Is
7 dormierint s
in sang. m
10 bee Im
11 eorrumpitur et s
12 ramuneuli I, ramuli s 13 liquefaeta s sole m 14 sedente m
solute s
in] et m
15 exigue m sensitivis s 18 perm. sunt 12
19 relique Im
20 et] est s
26
VETUS TRANSLATIO
461b23-462a8
NOVA TRANSLATIO
27
quod] quoniam ab N
in ipso a, inpossibile be,inposs. est d
aut b
quod (alf.)] quoniam be quidem] quod c ut om. ac 15 non --Cor.
om. be
est om. d
autem om. a
enim] autem a
quis post
(16) quid b
16 quid e, quidem abd
in-quon. om. a, in mg. a2
quon.) quod b, quon. est d
sompnii c sompn. quidem abc est
om. acd
17 quon.] quod AN, quando b
nil a
circumdicit
ymagini a
18 aut. vera] vero natura a
sunt sicut c
28
VETUS TRANSLATIO
462a9-a26
29
NOVA TRANSLATIO
accendens m
4 experte factus I
s
9 sompnia 11,
14 et (alt.) om. m
20 et om.s
om.b
30
VETUS TRANSLATIO
462a26-bll
NOVA TRANSLATIO
31
34
VETUS TRANSLATIO
nas I vel que in Boristene previdere aliqua, supra nostram esse videtur utique prudentiam invenire horum
originem. necesse igitur sompnia vet causas esse vel
signa eorum que fiunt vel accidentia, vel omnia vel
5 aliqua horum vel unum solum. dico autem causam quidem velud lunam defectus solis et laborem f febris,
signum vero defectus stellam subintrare, asperitatem
vero lingue febriendi, accidens vero aliquo ambulante
deficere solem: neque enim signum I deficiendi hoe est
10 neque causa, neque defectus ambulandi. ideo accidentium nullum neque semper fit, neque ut muJtum. sunt
igitur sompniorum hec quidem cause, et signa, velud
eorum que circa corpus accidunt? dicunt I quidem et
medicorum gratiosi quoniam oportet valde intendere
15 sompniis: conveniens autem sic existimare et artificibus quidem, consideranUbus vero aliquid et philosophantibus. nam qui in die fiunt motus, nisi magni
valde fuerint et fortes, latent propter maiores qui
in vigilando sunt I motus. in dormiendo autem contrat que] totum a, om. d bor. aA, historie b, horestene c, oristive d
prov. ac
alia c, aliquam d
2 es. vid. ut. c, ut. vid. d, videatur
harum c
3 nee.
es. a, cf. N, quoque es. vid. IJ2(videntur b1)
ig.] ergo vel d
4 vel (pr.)] aut be N accid. lac. praeb. c
est a
vel (2um)J et b1 aut c accid. -omn. vel] causa a vel (Jum)J aut c
5 hor.] eorum c N autem] ante b 1 caus. quid. om. a quid velud
c, correxi, quidem om. d, velud om.b 1 (ut b2 N)
6 lun.] unam c
7 sign. vero om. c
vero] autem bA
defectionis d, deficiendi c2,
1
decipiendi c
sign.-subintr.] hoe est neque causa neque defectus
esse stellarum sub ratione c
stellarum a
subintrantem a, subvero (a/t.)] autem bA
mittere b1 8 febritandi b 1, febricitandi b2d
amb. aliq. d
9 def.] diffidi a
10 neq (pr.) om. b1
causamque
1
1
b
causa neq. om. c deficientis b acc. om. a , acced. d 11semp.]
462b25-463a10
NOVA TRANSLATIO
35
36
VETUS TRANSLATIO
463al0-28
NOVA TRANSLATJO
37
38
VETUS TRANSLATIO
463a29-b14
NOVA TRANSLATIO
39
40
VETUS TRANSLATIO
463b14-b32
NOVA TRANSLATIO
41
nia, non I divina. signum autem: valde enim stulti homines 463bl5
previdentes sunt et recte sompiantes, tanquam deo non
inmittente, set quorumcumque quasi loquax natura
est et melancolica, multimodas visiones vident: eo
5 enim quod secundum plurima et multipharia move *
cum
theorematibus,
existentes
antur *
in hiis I sicut quidam rapiunt contendentes: nam quern- b20
admodum et dicitur 'si multa 1ac1as, alias dispariter iacis', et in hiis hoe accidit. quoniam autem
10 non eveniunt multa sompniorum, inconveniens nichil:
neque enim eorum que in corporibus sunt signorum et
celestium, velud aquarum et ventorum: I si enim alius b25
vehementior isto accidit motus, a quo futuro non
sit signum. et multa consulta bene que fieri
15 expediebat
dissoluta sunt propter alias digniores
inchoationes. omnino enim non omne fit quod futurum
erat, neque idem quod erit et quod futurum.
verumptamen quidem principia I dicendum esse a quibus b30
non perfecta sunt, et signa [et signata] sunt bee ali20 quorum que non fiunt.
4 et om.s
videos s
eo] et m
5 plura s
6 existens s
10 non est ineonv. s, enim ineonv. m
nichil om.ms
11 qui I
14 eonsula I
16 inehoantes m
17 quod erit conieci, quod erat
m, quoddam erat et quod futurum erat neque idem quod erat et
quod futurum ls
18 quidem enim m
signa nata I
20 fiunt]
sunt ms
idem] id acd
fut. est a
utr.] rationalibus multa a 18 verumpt.
om.a
quidem pr. b
die.] est die. b, omne a
esse om.b
et
19 sunt] fuerunt c
fuer. a, sunt bed
et signaa a, ea a d
20 fiunt] sunt c
(20) fiunt bis d
42
VETUS TRANSLATIO
De
hiis
vero
sompniis
que
non
huiusmodi I habent ongmes, set dissolutiones vel temporibus vet tocis vel magnitudinibus, vel horum quidem nichil, dum nequaquam in se ipsis habent
5 principium
qui vident sompnium, ms1 previsio
fiat ab
accidente, I huiusmodi utique fit
magis
vel ut dicit Democritus ydola et defluxiones qui
causas po,zit. quemadmodum enim cum quid moverit
aquam vet aerem, hoe aliud movit, et quiescente
10 illo
accidit huiusmodi motum prodire usque ad
aliquid, illo quod movit non presente, sic nichil
prohibet motum aliquem i et sensum propinquare ad
animas sompniantes, a quibus ille ydola facit et
defluxiones, et quocumque quidem contingit propin15 quare magis sensibiles esse nocte eo quod que in die
feruntur dissolvuntur magis (minus enim turbulentus
aer noctis eo quod silentes I sunt noctes), et in corpore faciunt sensum propter sompnum, ideo et parvos
motus intrinsecus sentiunt dormientes magis quam vi20 gilantes. hii vero motus fantasmata faciunt, ex quibus prevident futura de huiusmodi. et ideo accidit
1 vero cd, v. que a, quoque b
non om. a
huiusm. non d
2 origenes a
set) vel c
dissolutionibus a
4 nichil om. a
dum] cum d neq. quidem b, n. idem c habent ante in cd, habeant b,
om. a
5 principia cd
que a
sompnia d
nisi ut fiat visio a
provisio b
6 accidenti acd
sunt huiusm. c ut.] itaque a fit]
7 vel om. ad
deometius a
deft. vel yd. a
refl. b
sicut c
qui] quidem a 8 ponunt a cum] dum a quid] quidam a, quis
be N
9 vel aquam ad aerem aut aquam c hoe] vel c aliud]
ad a, aliquid bA movit bcA, movet ad et quiesc. om. b 1 10 illo
accidit-(t J) aliquid om. b1
prodire motus d
11 illo]
post d
463b31-464a19
NOVA TRANSLATIO
43
De
hiis
vero
sompniis
que
non
huiusmodi I habent ongmes, set dilationes vel tempo- 464a
ribus vel tocis vet magnitudinibus, vet horum quidem
nichil,
non tamen habentibus in se ipsis
5 principia
qui
vident
sompnia,
nisi
previsum
fiat
ab
accidente, I tale
utique
erit
magis a5
quam ut dicit Democritus ydola et defluxiones
causans. quemadmodum
enim
cum
quis
moveat
aquam vet aerem, hoe aliud movit, et quiescente
10 illo
accidit
huiusmodi
motum prodire
usque ad
aliquid, illo quod movit non presente, sic nichil
prohibet
motum aliquem I et sensum pertingere ad alO
animas sompniantes,
a quibus ille ydola facit et
defluxiones
et
quascumque
contingit
pertingen15 tes magis sensibiles esse nocte eo quod que in die deferuntur dissolvuntur magis (plus enim sine turbatione
aer noctis eo quod silentiores I sint noctes), et in cor- 15
pore facere sensum propter sompnum, ideo et parvos
motus intrinsecus sentire dormientes magis quam vi20 gilantes. hii vero motus fantasmata faciunt, ex quibus
prevident
futura
de
huiusmodi.
et ideo accidit
6 erit] et m
8 causans ls, casus m
moveat] movet s
vel Im
15 defferuntur I
17 et om. s
21 de om. l
9 hoe]
ipso cd
quod] quod non d 1, qui non a
movet a
sic d, fit b,
set ac 12 proibet b aliq. mot. a aliq. om. b 13 iste a 14 re15 esse
flexiones a quecumq. bdA, quorumc.q. c aprop. ab,resp.A
sens. d
quod om. b 1 que b, om. a, quidem c, quid d N
in om. b
16 fer. et a
dissolventur b, -vantur a
enim est d
17 nocti
bus b
sunt sil. a
18 fac. om. c
sompnium ac'A
20 hiis c
fac. fant. uA
21 providentur post fut. a et om. a ideo] ratio b1
44
VETUS TRANSLATIO
464a19-b6
l':OVA TRANSLATIO
45
46
VETUS TRANSLATIO
464b8-b20
NOVA TRANSLATIO
47
INDEX VERBORUM
58a 33 - 64a 18a = 458a 33 - 464a 18a.
Asterisco indicantur loci aliquot ex apparatu critico selecti;
erectae litterae veterem translationem indicant; inclinatae litterae
novam translationem; crassae litterae translationum consensum.
Circulo coniecturae indicantur; t cruce indicavi eos novae
translationis locos, qui cum codice aliquo vetustioris congruunt.
Ayystov vas 60a 31
aS<D;principium sensibilis particule, principium sensus61a 6
&ye.o9aLagi, duci 64a 24
ato8111:1JQLOV
organum sentiendi,
&611>.o;incertus 60a 8
ci6wap.Ca impotentia 61a 4
sensilivum 59a 25, b 24 60a
ci6,ivaniv impotentem esse 58b 7
26; organum sentiendi, sensiterium 59a 27
cie.Csemper 63a, 2, b 10
59b 6 61a
ci11eaer 59a 31, b 1 60a 1, 9,
30, b 9, 18, 28
62a 9, 12 I
10, 16 64a 7, 14
61a 27 (cf. ata811a")
alp.a sangufs 61a 25, b 11,18, 27 ata8111:tx6vsensibile, sensitivum
atp.anx6; sanguineus 60a 7
58b 2, 30 59a 12, 16, 17, 21
atp.ai:<031!;sanguineus 59b 30
ala8111:6;sensfbilis 59a 24 60b
ata9cive.o9aL sentire 58b 4, 8,
2, 3, 25
64a 12
l6bts, 31
59a 1, 10, b 4, 6, ati:uia9at causas ponere, causari
60a 15
61b 1, 24,
64a 6
8, 24
26, 27
62a 3, 19 64a 17, ati:Cacausa62b19,23,24
64b17
27, 30; perci pere, sentire ai:i:tov causa 59b 32
60a 19,
58b 9
b 16, 23 62b 3, 27, 28 63a
ato811Jta sensibile 60b 2; simu1, 3, 22, 25, 31, b 7, 9 64a 25
lacrum 60b 29
61a 19, 26, cixaetaio; parvus, t tenuis 63a 14
b 22 62a 30;61b 22bts
dxoq auditus 58b 3 61a 29
ato811aL; sensus 58b 4, 5, 9, 12 cixo>.ovOe.iv
sequi 59a 7, b 9
59a 2, 4, 5, 18, 25, 27, b 5, 8 cixoue.Lvaudfre 58b 4, 32 59a
60a 24, b 4, 24
61a 1, 4,
1, 10 61a 29, b 1 62a 24
b 4, 10 62a 4, 18 64a 10, cixetPci>;dflfgenter 60a 13
15/*6ta 27; ciexii Tij; ata811 ci>.exi:e,iwvgallus 62a 24
50
INDEX VERBORUM
51
INDEX VERBORUM
cifl'LffOl.8L'Ve converso agere,
contra facere 60a 25
cifl'Lq>avaLeontradleere 60b 19
61b 5
62a 7
<=
ergo 63a 3
devCa vacatfo 61a 4
*cienatew rapere 63b 20
cie1:1.
modo 62a 17
0 ciQ,:LCita1.v
63b 20
27, b 28
cia8ev1.xci>,
langufde 62a 20
ci~e stella 62b 30
ci,:aeaxco&1),:- 80't8QO,:minus
tione 64a14
xaa
10, 12
'Aq,eo&C1:1J
Venus 64b 3
Ba3Cta,.,ambulare 62b32
2, 15
63a
52
INDEX VERBORUM
60a
20, 21
53
INDEX VERBORUM
63a 5; -iwv
neax9ijva, 6s6v-icovque fieri
62a 15, *b 4
64a 13
61.avosia9a, intelligere
58b 17
64b 3
6urvoLC1intelligentia 61a I 63a
29 64a 22
6t.a,c1.o-isivdecredere 62b 20
(cf. u,c1.a't'Biv)
61.anoesiv 59b 26, cf. unoesiv
59a 8
&1.ao-ieicpsa9a1.:&LBa-ieasvo;
distortus 61a 16
64b 14
61.a-is).sivperseverare 62b I
6..aq,oecidifferentia 59b 24; 60a
7, 24
61.acpoesia9a1.
: -ia 61.a:1tscpoe11sva divulsa, dissipata 64b 13
6t.a1'>s'66sa9a,mentiri 60b 23
6(v11vertigo 61a 8
61.6ideo 59b 5 60a 6, b 1161a II
62b 17
63a 2, b 9 / *64a 16
58b 14, 21, 29
60b 6, 26 61a 28, 31, b 2,
3, 29
62b 26 63a II; videri, putari 61b 5
62a I, 2
&6ta opinio 58b 10,12. 25 59a 6
6o;cits,v opinari 58b 25 59a 8
&waf.l,"' potestas 61 b 13, 17 ;
potentia 61b 30; potestas,
potentia 60b 17
6'U'Va0'9aL
posse 64b 6, 12, /5
6vo duo 60b 20, 21, 22 61b
3bis 62a I
&voxcoq,o,obsurdescens 59b 21
&vao6,...o,non odorans, difficile
odorans 59b 22
6oxsiv videri
+ cl.
60b 14, 15
54
INDEX VERBORUM
INDEX VERBORUM
55
63a 10,
28, 30, b 12, 17, 25
13, 19, 20, 21, 24, 29, b 2, 5,
64a 15, b 9; per, in 59b 6,
23
cf. 7; -, in 62a 18 ivunciexsL
iv inest 59a 26
INDEX VERBORUM
effLTIJYXcivs,v
nancisci, om. N
63b 19
BffLTUX'qli; 8ffLTUX81'ovrs; fortunati existentes, existentes63b19
snupcivs,a superflcies 60a 11
8QCI08UL:
8QW8'VO'
dfleCtuS60b 7
se110; defectus 64a 23,
seits,v contendere 63b 20
ioLK8'VaL
videri, assimilari 63b 1; seewgvo; valfdus 61a 27; ovx
om. V, videri 59a 29
seewgva (cf. xsie<i>v)61a 22
intW.atL, permutatio 60b 20
exsa9aL devenire, venire 59b 17
snsysiesa9aL expergefleri 62a 23 sew; amor 60b 5
63a 16
sew-rciv:iew,:wsvoi.fnterrogati
insi quoniam 59a 14, 63a 18,
62a 25
b 12
sew-r,x6, qui amat 60b 5
enst3~ quoniam 59b 4
siseo, atius 59a 31 60a 5, b 19
lnsL'ta deinde 59b 17 I *62a 23
61b 4 64a 7, b 5; diversus
eni c. acc. ad 59bl3 61a 6,
58b 30; diversus, alter 59a 17
b 12; w, b;l. ,:onolv ut mut- s-r, amplfus 58b 15 64b 4, 18;
tum 63a 3; ut multum, ut
amplius, - 60a 24; -, adhuc
frequenter 63b 10; c. g e n.,
59b 10
in c. abt. 58b 8 59a 28bts, 8'UClffUTIJ't0':
8'UGffUTIJ't'Ol
(yi'VO'V
-ra,) facile decipiuntur 60b 9
b 2, 25
60a 9 63b 21;
ex 63a 11;-, in 59a 29; in, 61b 8
59b 22; c. dat. secus62b24/
s'69v; statim 62a 23
om. T 62b 5
8'U9tJO'V8LQia
: QU,'tO'U'tOL'
O'U'V80
sv rectitudine sompnii in hiis
en,t11T1JdO'V
querendum 58a 33
indhlia concupiscentia 60b 9
consistimus, recta hiis sompniis intuemur 63a 25; ri8tJoen1Xeivs,vdiiudicare 61b 6, 25
vs,eCa; xe,vsiv recta sompnia
en,noMts,v supernatare 61a 3,
iudicare 64b 7; exx6ms, -r-fav
b 14
s'69tJO'Vs,eCav
impedit rectum
inmoAfi, superflcie tenus 59b 7;
sompnium 64b 16
enmoAauS-rseovsuperflcie tenus magis 60a 23; -rosn,- sva,,weia directfo 59b 15
svl.oyo; rationabilis 62b 19; conm,1.ij, superflcies 59b 30
veniens 62b 23 63a 6
snLCJK8msov
considerandum 59a
ri1.6yw, rationabillter 60a 4 ;
11
eonvenienter 62b 8
eM.u1sia8a, perflcf 63b 30
23 61a 13, 22, 27 62a 6,
16, 17, 27, 31, 32, b 3, 5, 9,
63a 3, 6, 30,
13, 17, 18, 27
b 8, 9, 13, 22 64a 1, 4, b 6,
15, 17, 18 I *62a 18 V sompnium, vide i:v
i;LS'VUL
exire 60a 18
l;w: 1:al;w exteriora 61a 5
57
INDEX VERBORUM
sueC<nceL'V
lnvenlre 62b 16
dtcrtoxo,: svcrtoxo( slat'V bene
conlectant 64a 33
iaf8ueo,noster 62b
25
63a 9
Ka8ci1eeequemadmodum 58b 15
60a 13,
61a 17; mundus 60a
12; ,:oxa8ae6v mundltla 60a11
xa8ev&e,v dormire 61a 18, b 8,
11 62a 3, 6, 11,21, 26, 30bl$
63a 10
xa9,crtcip.e,,o;sedatus 61a 7, 25
19, 21
58
INDEX VERBORUM
Ki:'V1)a1.,
motus 59a 18, 32, b 10
60a 14, 24, b 28 61a 9, 13,
18, 20, 24, 26, 31, b 3, 7, 12,
13, 14, 28 62a 8, 12, 30, b 8
63a 8, 10, 26, 27, b 25 64a
8, 9, 16, 18, 25, 30, 31, b 5bts,
10, 16 I om. T 64b 18a
,c.01.v6;communis 58b 4 / om. T
64b 18a
x6no, labor 62b 9, 29
Koefoxo, 61b 23, 24bts, 25
62a 5
,c.ei:vei.viudicare 60b 17, 22
64b 7, 12
KQL~' iudex 64b 6
,cve1.o; principalis 60b 17 ; 1:0
xve1.ov proprium 61b 25; ,c.11Ql.6>-reeo,dignior60b 21 61b 5
63b 28; vehementior 63b 25
xm1vew prohibere 61b 17 63b 5
64a 9
Aa1o, loquax 63b 17
Mipavei.v accipere 60a 28
1aneo, splendidus 59b 14 60a
2, 3
INDEX VERBORUM
59
60
INDEX VERBORUM
oo
xse iv
quousque utique,
Navp.axCanavale prelium (t bellum) 63b 2
quousque quidem 59a 32
p:ij non 59a 1 60a 18, b J4bis, vso; puer 61a 12; vsmneodunf16 61b 7, 27
62a 2, b 3,
ores 62a 13
21
63b 2, 31; non, om. N vscps111
nubes 59b 30
c. ASU) 61b 27; om. T (c. L) vsq,o; nubes 6t b 19
63a 6 ; aciY p:ij nf sf 61b 4 viavsp.o;: ""1JV8p.m-rseo;
silens, si63a 8 ; st p:ij nfsf 64a 4
1entior 64a 14
p.1J&s p:q&s neque (atque) vostv fntellfgere 60a 16
neque 59a 1
V01J't'LXOY
('t'6) intelligibilis-, intellectiva partfcuta 58b 1
p.11&sC;nuttus 62b 19; p:q&n
nfchll 58b 33
59a 2, b 10 *vop.Ctsi.varbf trarf 62b 4
64a 3; nullum 62a 31; om. v6ao; egrftudo 58b 27 63a 18
T 59a 2
voo; mens 58b 19
,..,.,..: allci ,..,.,..at vero 63a 21; v1m-rse1.v6;
noctumus 63a 30
set, at vero 58b 10
vvx-rwenoctu 61a 3; nocte 64a 13
JWCe6; modfcus 59b 24 60b wl nox 64a 14, 15
6, 12 61a 8, b 10; parvus
60a 23 61a 3 63a 10, 13, :!svuw; extraneus 64a 26
16, 18 64a 16; minor 61a 2
O&s hie 6th 14, 15; xset 't'o'U&s
JU.fl.VOCJKSa9aL:
fl.8P.""'lfl.8""<ll
memorantf 63b 4; 't'Op.""1Ja9iivaL de aliquo 63b 7
memfnfsse 63b 6
o&iaxO't'squllfbet 60b 24
""1Jfl.O'VS'U8LV
memorare 58b 19 ot&a: st&6a1.vvidentibus(= t&ov62a 10
ai.v), scientibus 58b 28
p6""o; solus 58b 2 ; ov p.6""ov
otsa9cn arbitrarf 58b 33
62a
allci Ka( non solum set
23, b 18 63a 12
60a 1, 25,
otuto; proprfus 61b 7 fi3a 22
etfam 59a 26-27
b 23-24, 28-30
62a 1; non
64a 25
solum set 60a 30-31; non olvo; vfnum 60a 27, 29
vfnolentus 61a 23
solum set etiam (tom. N) olvmfl,8'VO
59b 6; non solum set olov velud 58b 5, 6, 20
59b
9, 19 60a 1/, b 5, 26 61a
et<iam) (om. V) 58b 10-11
22
62a 21 63a 4, b 4, 24;
fWQLO'V:
Ka't'ci p.6QLO'V
secundum
velud, sicut 59b 30; velud,
particulam, particularis 61a 4
ut 62b 29; sicut 61b 23;
pves,a,Capfgmentum 60a 27
tamquam 60a 16; i\ olovquam
JLVSLV
connivere, claudere 58b
61a 17 / 63b 2 (cf. aUci)
7; connivere, concludere 59b 14
INDEX VERBORUM
63b 12, 28
Of&JLCIoculus 58b 2 3
59b 11
60a 4, 7
Of.LOLOI.
similis 59b 22 61b 29
64b 11: si milis, om. N 63b 19;
-ov (-i6) similitudo, simile 64b
3 I :116Ja
10 cf. 6JJ,OCco;
similfter 58b 7,14 59b 1
oJ.LOCco;
60a 22
62b 18 64b 15;
similiter, similis (c. L) 61a 10 I
"59b 22
Of.LOLOTIJI.
similitudo 60b 6, 8, 12
61b 10, 19 64b 6, 8
oJJ.Ouneoxcoi;
sfmiliter 61a 29
OJUOI.tamen 58b 29
62b 1;
ciU" op.co; attamen 60b 21;
verumptamen 63b 29
oveLQmne,v sompfare 63b 12
oq quocumque, quascumque
(o,roia 6,j) 64a 12
oma1ucooovv qualfscumque 60a
18
o,roLOOrivqualfscumque 60a 15
oecivvfdere 58b 7, 15, 20, 31,
32, 33 59a 2, JO, b 10, 15
60b 7 61a 29, b 1 62a 22,
32, b 3, 19 63b 18 64a 4;
in veritate autem {,:fil 6' m, S),
videnti (-i~ tMvn) 63b 8 / v
58b 28 vide ot6a
oeua,, videre, visio 58b 3
oe'ri Ira 60b 9
o; qui 58b 25, 26, 33 59a 9,
h 4, 25 60b 17, 31 61b 19,
26 62a 3, 21, b 19 63b I,
26, 30
64a 11, 18; i in eo
61
quod 62a 30; in eo quod, secundum quod 59a 21; ubi, qua
59b 15; ,reel o! de eo quod
58b 16
oOf''tl(66p.q) odor 59b 22 60a
29, 32
ooo; quicumque 62a 28, b 5
63b 16; oo<t) 4v quantumcumque 60b 10; 00(&) 'fOOO'IJ't<t)
quanto . tanto 60b 7 sq
oo,rse:o,reequod 59a 12 60b 1;
onee 4v quodcumque 59b 13
ocrn; qufsquis 60a 13; quf 64b 6
00"t1.0&'1n:O'te
quicumque, t quisque 64b 15
cnav c. con i. pr.: cum+ cf. pr.
59b 8; cum + fnd. pr. 62a 30;
quando + fnd. pr. 60a 4; c.
coni. aor.: cum+ cf. pr.
59b 28; cum+ cl. pf., ci. pr.
64a 6; quando + Ind. pr. 60b
30; + ind. pr., + ci. pr. 63b 4
Me cum 61b 24
o-ii crci quandoque . quandoque 59a 6; 61a 15; interdum interdum 61a 19-21
ML quoniam 58b 8, J4bis, 24,
25, 26 59a 6, b 27 60a
I, 22, 23, 24, b 14, 23, 28
61b 23
62a 3, 6, 7, b 4
63a 5, 18, 20, 25, b 22 64a
25, b 8, 14; quoniam, t quod
60b 18; quod, t quoniam 62a 5;
quoniam, quod 59a 8, 12, 21,
b 23
60a 25, b 2, 3 62a
7, 8; quod 61b 7 62a 16;
quoniam, om. N (c. L) 58b 7
ov non 58b 8, 9, 10, 31 59a
62
INDEX VERBORUM
mo,
60b 3
Ilci911.apassio 63a 19
nci9o; passio 58b 2, 28
59a 9,
12, 26, 28, b 5, 9
60b 4,
11, 13, 15, 31
61a 24, b 8
64a 19
nai.6Covpuer 61a 12 62b 5
naAcl,6, vetus 59b 32 60a 22
nci1Lviterum 62b 7; rursus 63a
27, 29
nal.Ceeo,a refluxus, t reflexio
61a 6
ncip.ffav omnino 61a 12, 16, 20
62a 13
navul.cil; omnino 61b 27
ncivroomnino 60a 20, 21
na'V'fo3an6; multimodus 63b 17;
ffa'V'fo3Clffci
multifaria, -ph-63b
18
nci'V'fw,prorsus, semper61b 5;
-, semper61b 6
INDEX VERBORUM
:rcaeu c. acc. preter 58b 15, 18,
23
62a 29; iuxta 61a 1;
63
26
n1ij8o; multitudo 62b 8
x111aCo;proximus 59b 2
60a
29; n>..11ai:O'V
c. d at. prope
ffCIQCICJX81JUt8L'V
: ffCIQUCJX81Ja088'V60a 31
preparatum 60a 28
ff'Vrip.a ventus 63b 24
xaeuqesiv observare 59b 14
ff'VS1Jp.a-rm311;
ventosus, spumosus 61a 24
ffCIQsuccituvsimile dici 61b 20
:rcaesiva,: xaec&v presens 64a 9 no&r.aio; pedatis 58b 29
60b
18
xaeexsa8a1. prestare 62b 15
:rcotSi'Vfacere 58b 13, 28 59a
ffCIQOQd'V,
vide naeaxo'6s,v
:rcci; omnis 58b 7
60b 9, 10
32
60a 2, 10 61a 24, 27,
61a 23
62a 19, b 14, 28
b 30 62b 8, 20 64a II, 15
63a 18, b 1, 28
64a 24 ; :rco11p.a
poema 64b 2
nano; ea-r,v cuiusque es( 64b noio; qualis 60a JO
7
:rco>..ip.w;hostis 60b 6
:rcciax&v pati 59a 2, 3, b 27
:rcoWxt; sepe 58b 17
60b 19
60a 1, II, 25, 29 62a 10
61a /Obis 62a 5; -, sepe
:rcavsa8a1.qulescere 59b 7 61a
63a 24; frequenter 62a 14
3 64a 7
63a 12, 28 / 58b 22
aC8sa8a, suaderi 62b 14
,io)..'6;multus 59b 11 61a 13, 24
62a 13, b 6, 63b 6, 9, 21, 22, 26
:rceLQcia9m
temptare 58b 19 62a
9
64b 10; multus,magnus6la2;
dp.xetv mlttere 62b 20, 22
enl. -roxo1v ut multum
63a 3; ut multum, utfrequenter
63b 16 64a 21
w;
64
INDEX VERBORUM
ffO'U62b 3
edit!. actus 63a 23, 28; actio,
actus 63a 24
mut-
xeoiava1.
"Pq6tOVfacile 59b 31; ldoneum
prodire 62b 9 64a 8
(y-) 62b 14;
facile 59b
eoo&onoLSia8aLpreparare 63a
32
26, 29
ef6Cm;facile 60b 3
eooeuv previdere 62b 25
c}givfluere 59b 20
64a 18, 22, 25, 28; 'to :rieooeciv
*Q<OWUa8CILcf. 8QQO)f18'VO;et
previsio, previsus 64a 4
xeooea'tuccS;previdens 63b 15
ffQO!. C, a C C, ad 59b 11, 13
60a 32, b 15, 19
61a 31,
b 15
64a 10; ad, t in 62 b
7; c. dat. -, cum 62b 20;
xeo, &l -rovro,,
adhuc autem
60b 3
e4ov
8LQ8LV
:Eacpm;manffeste 62a 25
c,g)..~"'I tuna 62b 29
01JJ&8iovslgnum 59b 24 60b
18 62b 27, 30, 32 63a 4,
31, b 7, 8, 15, 23, 26, 30
INDEX VERBORUM
011JL&ui>61;
(-i6) sfgnlftcatlo 62b
15
admaa9at conslderare 59b 26
~t;
conslderatlo 60b 1
OKo:iteia9at conslderare 63a 7
OK6-ro;tenebrae 59b 9 62a 13
aocp6;saplens 64a 21
a:itcivLOVrarum 62a 32
65
"rt9sJ.L8Vcov
ttnearum composltarum 60b 13
aq,66ea valde 59b 28; 63a 5, 8;
vehementer 60b 14 61a 14
63a 16 I ~a 32 cf. aq,o&e6v
aq,o&e6v(-r6) vehementla 64a 32
aq,o&e6'ni, vehementla 64b 4
oXiifLCI
figura 58b 5 61a 11
a~teLV conse"are 61a 26
aci>p.acorpus 60b 30 63a 4,
19, b 23
60a 5
66
INDEX VERBORUM
INDEX VERBORUM
;,,col.eLp.a0 derelictum, relique
61b 21
;,n6AoLnos reliquus 61a 18
CZ,a(vea8ar.
videri 58b 1, 18 59a
19, b 12, 15, 20
60b 8, 11,
18, 20
61b 10 62a 5, 18,
b 24; apparere 60b 24, 32
61a 15bis, 16, 21, 27, b 5, 6
62a 1, 2, 4, 7, II, 13, b 8, 9 I
om. T 62b 4
67
cpr.1oaocpsiv
phflosophari 63a 7
cp1Epc:'>811s
plenus venarum 60a 5
cp).iya fleuma, jlegma 63a 14
cpAsyaaCa
fervor,jlegmasia60a7
cpopei.a8ar.
timere 62a 15
cp6Postimor 60b 5
q,or.vr.xovspuniceus 59b 16
cpeol>C't1)v
nerem, t verem 64b 3
cpeovr.c:'>-raios
prudentissimus
62b 21 64a 20
cpeo'V'fCter.v
sollicitum esse 64a 29
cpeov-rr.a-rr.x6s
curls affectus 64a
23
q>'Uetv:dcp'UKS fuit, natus est
63b 30; -rwv nscpvx6-rcov
eorum
que existunt, nascuntur60a 31
q>'Uar.;natura 60a 5, 8 62b 6
63b 14, 17
cpcovijvox 62a 24
cpweavinspicere, aspicere62a 11
cpcoslumen 59b 11 62a 20, 22
XaeCer.s: ot xaeCev1:ssgratiosi
63a 5
xaAx6s es 60a 14
xcier.vgratia 63b 14
xeCewvdeterior 61a 22
XMDeosceruleus, viridis 59b 12
xeijar.s usus 58b 3
xeoci color 59b 16, 17
xe6vos tempus 59b 12 64a 2
xewp.a color 58b 6
59b 11
60a 3, 25
xv6s sapor 58b 6
62a 20
63a 14
lJlsv8os falsus 59a 6
,1Js118ws
fatso 58b 12
60b 15
68
INDEX VERBORUM
o,
ut 62a 23
63a 3, b 10;
c. partic.
tamquam 62b 15
4, 6,
b 27 60a 2, 12, b 25 61a
1, b 7, 15, 19, 27, 30 63a
23, b 6, 20bts 64a 6, 30, 33,
ERRATA
To the first part:
2nd line:
for quidem(3), enim (2); om. semel read quidem(2); om.
quater
70
ERRATA