Anda di halaman 1dari 385

Aspek produksi:

Umur panen
: 120 hst (areal dataran rendah)
135 hst (areal dataran sedang)
180 hst (areal dataran tinggi) Produktivitas
: 22,5 27,5 t/ha
Bahan kering umbi yang tinggi pula (>30%) Ukuran umbi
: panjang 14 cm
diameter 7 cm
Warna kulit umbi: merah tua
Warna daging umbi: ungu tua
Tahan penyakit kudis (Spaceloma batacas SP)

Aspek mikro nutrien:


Rasa enak manis
Sebagai zat pewarna alami untuk makanan
Mengandung Antosianin tinggi 3,5%

Aspek Pangan:
Produk makanan ringan: kripik
Produk antara: tepung
Produk akhir: mie, es krim, bakpao, dan kue-kue.

Aspek Kesehatan

Penawar racun, membantu menyerap kelebihan lemak dalam darah, menghalangi munculnya sel kanker, men- cegah sembelit, dan baik untuk penderita jantu

mbelit, dan baik untuk penderita jantung koroner.

Struktur analisis per ha


Nilai manfaat:
Hasil bersih

(t/ha) Harga petani

Ubijalar Non ungu


(Rp) Penerimaan kotor (Rp)

Biaya variable (dalam perbedaan perlakuan):


1. Benih
Jumlah
(stek) Harga
(Rp/stek) Biaya benih
(Rp)
2. Pupuk Urea
Jumlah
(kg) Harga
(Rp/kg) Biaya pupuk urea (Rp)
3. Pupuk SP-36
Jumlah
(kg) Harga
(Rp/kg) Biaya pupuk SP-36 (Rp)
4. Pupuk K Cl
Jumlah
(Kg) Harga
(Rp/kg) Biaya pupuk K Cl (Rp)
5. Aplikasi tenaga kerja pemupukan
Jumlah
(hok) Upah
(Rp/hok) Biaya pemupukan (Rp)
Biaya variable (dalam perlakuan yang sama):
6. Pupuk kandang
Jumlah
(Kg) Harga
(Rp/kg) Biaya pupuk kandang (Rp)
7.
Aplikasi tenaga kerja (olah tanah, tanam, pembumbunan, pengendalian hama dan penyakit,
panen)
Jumlah
(hok)
Upah
(Rp/hok) Biaya tanam
(Rp)
Total biaya
(Rp)

10
600
6.000.000
480
50
240.000
276
10.000
2.760.000
3.000.000

Nilai manfaat (keuntungan) (Rp)


B/C rasio
Marginal rate of return/MRR (%)

3.000.000
1,00
-

Ubijalar ungu
22,5
790*)
17.775.000
40.000
50
2.000.000
100
1350
135.000
100
2000
200.000
100
2200
220.000
6
10.000
60.000
480
50
240.000
276
10.000
2.760.000
5.615.000

12.160.000
2,16
350,28%

Perlakuan

P0

O0
O1
O2
Rataan

P1

O0
O1
O2
Rataan

P2

O0
O1
O2
Rataan

P3

Pukan sapi

O0
O1
O2
Rataan
Rataan
O0
O1
O2

Rataan
Significance

Hari Setelah Tanam


15
35
55
75
---------------------------------------------- ppm -------------------------------------------4,67
4,86
5,83
6,18
5,13
5,89
6,92
7,66
5,90
6,92
7,97
9,38
5,23
5,89
6,91
7,74
5,07
5,93
6,61
7,98
5,47
6,90
8,39
8,64
6,24
7,94
9,08
9,82
5,59
6,92
8,03
8,81
6,47
7,14
8,78
8,90
6,76
7,91
9,14
9,93
7,07
9,88
10,72
11,74
6,77
8,31
9,55
10,19
5,09
6,40
8,34
8,84
5,71
7,65
8,98
9,42
6,23
8,96
10,03
10,54
5,68
7,67
9,12
9,60
5,32
5,77
6,36
5,82

P
O

***
***
tn

PxO
LSD05

P
O

0,15
0,13

PxO
CV (%)

6,08
7,09
8,42
7,20

2,26

7,39
8,36
9,45
8,40
***
***
***

0,17
0,15
0,29
2,39

7,97
8,91
10,37
9,08
***
***
*

0,24
0,21
0,42
3,13

***
***
tn
0,15
0,14
1,58

nam
95

------------------5,57
6,98
7,95
6,84
6,58
8,33
9,26
8,06
8,74
9,46
10,79
9,66
8,37
9,00
10,15
9,17

105
4,83
5,93
7,01
5,92
5,85
6,93
8,23
7,00
6,89
8,01
9,71
8,20
6,65
7,47
8,35
7,49

7,32
8,44
9,54
8,43

6,06
7,08
8,32
7,15
***
***
***

0,12
0,10
0,20
1,41

***
***
***
0,14
0,12
0,24
1,98

PERLAKUAN

P0

O0
O1
O2
Rataan

P1

O0
O1
O2
Rataan

P2

O0
O1
O2
Rataan

P3

Pukan sapi

O0
O1
O2
Rataan
Rataan
O0
O1
O2

Rataan
Significance

P
O
PxO

LSD05
CV (%)

P
O

Hari Setelah Tanam


15
35
55
75
----------------------------------------------- % ----------------------------------------------16.05
15.82
15.8
15.57
15.58
15.67
15.72
15.53
15.14
15.29
15.12
15.24
15.59
15.59
15.55
15.45
16.1
15.85
15.88
15.86
15.77
15.98
15.77
15.78
15.37
15.51
15.49
15.55
15.75
15.78
15.71
15.73
16.04
15.95
15.91
15.98
15.8
15.94
15.87
15.73
15.92
15.71
15.73
15.72
15.92
15.87
15.84
15.81
16.11
15.99
15.96
15.98
15.8
15.67
15.6
16.1
16.11
16.04
16.22
15.88
16
15.9
15.92
15.99
16.07
15.74
15.63
15.82

15.9
15.81
15.64
15.78
tn
*
tn
0.28
2.11

15.89
15.74
15.64
15.75
tn
tn
tn
2.15

15.85
15.79
15.6
15.74
tn
tn
tn
2.39

tn
tn
tn
4.87

nam
95

105

-------------------15.28
14.63
14.17
14.69
16.01
15.24
14.77
15.34
16.06
15.82
15.36
15.74
16.97
16.18
15.42
16.19

14.6
14.34
13.87
14.27
15.54
15.13
15.1
15.26
16.1
15.37
15.34
15.6
17.27
15.49
15.3
16.02

16.08
15.47
14.93
15.49

15.88
15.08
14.9
15.29
***
***
tn
0.53
0.46
3.46

***
***
tn
0.5
0.43
3.35

PERLAKUAN

Hari Setelah Tanam

P0

O0
O1
O2
Rataan

P1

O0
O1
O2
Rataan

P2

O0
O1
O2
Rataan

P3

Pukan sapi

O0
O1
O2
Rataan
Rataan
O0
O1
O2

Rataan
Significance

LSD05

CV (%)

P
O
PxO
P
O
PxO

15
35
55
75
------------------------------------------------------ % -----------------------------------------------------0.51
0.57
0.62
0.76
0.76
0.78
0.81
0.86
0.82
0.96
0.97
1.01
0.7
0.77
0.8
0.88
0.62
0.63
0.73
0.8
0.81
0.81
0.85
0.92
0.86
1
1.02
1.08
0.76
0.81
0.87
0.93
0.69
0.71
0.8
0.81
0.82
0.85
0.9
0.98
1.04
1.07
1.08
1.18
0.85
0.88
0.93
0.99
0.73
0.76
0.83
0.84
0.85
0.86
0.91
1.03
1.06
1.08
1.14
1.16
0.88
0.9
0.96
1.01
0.64
0.81
0.94
0.8
***
***
***
0.02
0.02
0.04
2.98

0.67
0.82
1.03
0.84
***
***
tn
0.05
0.04
5.45

0.74
0.87
1.05
0.89
***
***
tn
0.03
0.03
3.58

0.8
0.95
1.11
0.95
***
***
tn
0.04
0.04
4.71

nam
95

105

0.78
1.04
1.2
1.01
0.83
1.1
1.31
1.08
0.91
1.16
1.36
1.14
0.91
1.18
1.39
1.16

0.63
0.89
1.17
0.9
0.67
0.93
1.19
0.93
0.73
0.95
1.2
0.96
0.8
0.96
1.22
0.99

0.86
1.12
1.32
1.1
***
***
tn
0.06
0.05
5.16

0.71
0.93
1.2
0.95
*
***
tn
0.06
0.05
4.75

-------------------------

PERLAKUAN

HARI SETELAH TANAM

P0

O0
O1
O2
Rataan

P1

O0
O1
O2
Rataan

P2

O0
O1
O2
Rataan

P3

O0
O1
O2
Rataan
Rataan

Pukan sapi

O0
O1
O2
Rataan
Significance

LSD05

CV (%)

P
O
PxO
P
O
PxO

15
35
55
75
------------------------------------------------------ % -----------------------------------------------------14.53
14.9
14.94
14.98
16.91
16.98
17.02
17.61
17.81
18.08
18.35
18.42
16.42
16.65
16.77
17
15.78
16.42
16.49
16.84
17.9
18.1
18.74
18.93
19.9
20.14
20.51
20.6
17.86
18.22
18.58
18.79
16.88
16.91
17.54
17.72
18.38
19.11
20.12
20.32
20.95
22.11
23.39
23.59
18.74
19.38
20.35
20.54
18.36
18.87
18.98
19.07
19.46
20.57
20.72
20.96
26.89
27.2
27.48
27.72
21.57
22.22
22.39
22.58
16.39
18.16
21.39
18.65

16.78
18.69
21.88
19.12
***
***
tn
1.55
1.39
4.83

16.99
19.15
22.43
19.52
***
***
**
1.17
1.01
2.03
6.24

17.15
19.46
22.58
19.73
***
***
*
1.45
1.25
2.51
4.67

***
***
***
0.66
0.57
1.15
3.42

TANAM
95

105

-------------------------15.4
18.32
19.59
17.77
17.52
18.97
20.98
19.16
18.18
20.75
23.75
20.89
19.54
21.14
27.91
22.86

14.85
16.25
19.34
16.81
15.92
18.09
20
18
17.71
17.5
23.14
19.45
17.78
20.57
25.93
21.43

17.66
19.8
23.06
20.17

16.57
18.1
22.1
18.92
***
***
*
1.42
1.23
2.46
4.78

***
***
tn
1.54
1.33
4.81

Keragaan Tanaman dan Hasil

Keragaan Pertumbuhan Tanaman :


1. Tinggi tanaman saat mulai berbunga, umur 55 hst (cm)
2. Tinggi tanaman saat panen, 96 hst (cm)

Taraf Dosis A
(450 kg Urea + 2,5 ton kompos/ha)
220,9
225

Taraf Dosis B
(300 kg Urea + 5,0 ton kompos/ha)
208,5
215

Komponen Hasil Panen Jagung

1. Berat tebon (brangkasan) ton/ha


a. Berat tebon bagian atas tongkol (umumnya untuk pakan
ternak) ton/ha
b. Berat tebon bagian bawah tongkol (umumnya tidak
dimanfaatkan untuk pakan) ton/ha
2. Jagung berkulit kering (ton/ha)
a. a. Klobot kering
b. b. Tongkol kering tanpa biji
c. Jagung pipilan kering kadar air 14 % (ton/ha)

Taraf Dosis A (450 kg Urea + 2,5 ton kompos/ha)

11,38
3,48
7,90
19,67
7,87
5,11
6,69

Taraf Dosis B (300 kg Urea + 5,0 ton kompos/ha)

10,88
3,72
7,16
19,28
7,71
5,01
6,56

Komponen Teknologi
Varietas
Budidaya

Sistem Tanam
Pengendalian OPT

Teknologi
Kuning
Lokal
Pengolahan tanah sempurna
Pengapuran bila pH < 5,6
Jarak tanam = 15 x 20 cm
Pemupukan :
- Pupuk dasar : 90 kg P2O5/ha dan pupuk organik
- Pupuk susulan : 180 kg N/ha (1/3 N Urea + 2/3 N ZA) dan 100 kg K2O/ha
- Pemupukan susulan I dilakukan pada umur 10-15 hst dan II 30 hst, masingmasing dosis.
Monokultur
Pengendalian secara mekanik (ngama) Penggunaan perangkap lampu
Penggunaan insektisida selektif bila serangan OPT telah mencapai ambang ekonomi

Varietas
Kuning
Pinggan
KK (%)
BNT 5 %

15 hst
18,97 a
16,98 b
4,2
0,58

Tinggi Tanaman (cm)


30 hst
20,79 a
21,73 a
5,6
ns

(cm)
45 hst
26,84 a
24,06 b
7,8
1,08

Varietas
Kuning
Pinggan
KK (%)
BNT 5 %

15 hst
13,69 a
10,43 b
6,8
1,12

Jumlah Daun
30 hst
24,11 a
19,52 b
7,9
3,80

n
45 hst
24,16 a
21,86 b
4,2
0,63

Varietas
Kuning
Pinggan
KK (%)
BNT 5 %

15 hst
5,23 a
4,51 b
11,2
0,51

Jumlah Anakan
30 hst
5,58 a
4,75 b
9,8
0,75

an
45 hst
6,08 a
5,25 b
13,2
0,49

Jenis OPT
Spodoptera exigua

14 hst
62,59 a

21 hst
60,00 a

Umur Tanaman
28 hst
66,59 a

Grillotalpha sp.
Coleoptera
Jangkrik

2,35 b
4,24 b
2,06 b

4,59 b
9,00 b
1,59 b

3,00 b
9,24 b
2,12 b

Tanaman
35 hst
72,24 a

42 hst
73,65 a

4,06 b
11,65 b
2,12 b

4,29 b
10,59 b
2,41 b

Varietas
Kuning
Pinggan

Populasi Telur Spodoptera exigua


21 hst

28 hst

35 hst

0,40 a
0,70 a

0,45 a
0,40 a

0,55 a
0,60 a

42 hst
0,60 a
0,80 a

Varietas

Populasi Larva Spodoptera exigua


21 hst

28 hst

35 hst

Kuning

0,95 a

0,75 a

0,70 a

Pinggan

0,70 a

0,85 a

1,05 a

42 hst
1,15 a
0,90 a

Varietas
21 hst (%)
Kuning
Pinggan

Kerusakan Tanaman
35 hst (%)

28 hst (%)
3,10 a
3,30 a

4,10 a
4,70 a

4,30 a
4,90 a

42 hst (%)
4,90 a
6,10 a

Input
Bibit
Bokashi/semanggi
TSP
Urea
Dekamon
ZA
KCl
Hostation
Proexist
Dursban
Dithane
Antracol
Bajak
Bedengan
Tanam
Pemupukan dasar
Pemupukan susulan I& II
Penyiangan
Penyiraman dan semprot
Panen
Pengangkutan
Pasca panen/pritil
Sewa lahan
Pengairan
Iuran HIPA
Pajak bumi
Total biaya produksi
Nilai jual (tebas)
Pendapatan bersih (Rp/450 are)
R/C rasio

Kuantitas

Unit
kg
kg
kg
kg

350
250
100
50
2bks
75
50
4
1

kg
kg

Harga per unit


5000/kg
350/kg
80 000/50 kg
55 000/50 kg
22 000/bks
46 000/50 kg
50 000/50 kg

botol

1
1

Kg
l
kg
kg

8
8

Hkw
hkp
6
4

800 000/are/tahun

4 000/are/tahun
800/are/tahun

Biaya per 50 are


1 750 000
87 500
70 000
55 000
44 000
92 000
130 000
168 000
66 000
84 000
95 000
35 000
350 000
500 000
350 000
50 000
100 000
400 000
375 000
300 000
1 300
300
5 103 100
10 000 000
4 896 900
1,95

Ulangan/ Srikandi Kuning Umur Berbunga


Jantan
Betina
I II III IV
56
55
54
55
55
51
56
57
Jumlah
221
218
Rata-rata
55,3
54,5

Tinggi (Cm)
266,0
274,0
276,4
275,5
1091,9
272,9

Tinggi
Tongkol (Cm)
105,7
101,7
118,9
115,5
441,8
110,5

Hasil
Ton/Ha
2,9
3,0
2,6
2,9
11,4
2,9

Biomas
(Gr/Phn)
1056,4
1025,5
1043,1
1062,6
4187,6
1046,9

Ulangan/ Srikandi Kuning Umur Berbunga


Jantan
Betina
I II III
55
57
56
57
55
56
Jumlah
166
170
Rata-rata
55,3
56,7

Tinggi (Cm)
270
274
274
821
273,4

Tinggi
Tongkol (Cm)
103,4
102,7
120,3
326,4
108,8

Hasil
Ton/Ha
2,3
2,7
2,7
7,7
2,6

Biomas
(Gr/Phn)
1000,3
1000,4
1043,1
3043,8
1014,6

Ulangan/ Srikandi
Kuning
I II III

Jumlah
Rata-rata

Umur Berbunga
Jantan
Betina
51
52
54
157
52,3

55
56
54
165
55,0

Tinggi
(Cm)
265
274
265
804
268,0

Tinggi
Tongkol (Cm)
102,5
102,7
115,2
320,4
106,8

Hasil
Ton/Ha

Biomas
(Gr/Phn)
2,4
2,6
2,5
7,5
2,5

989,8
1000,4
975,8
2966
988,7

Variabel
Pendapatan
Jagung Pipilan Kering
Kelobot jagung
Biaya
Sarana Produksi
Benih
Urea
TSP
KCl
Pupuk Organik
Tenaga Kerja
Pengolahan tanah
Pria
Angkut pupuk kandang
Tanam
Pembumbunan
Panen/Pasca panen
Panen
Pengangkutan
Mipil
Total Biaya
Keuntungan
B/C Ratio

Kg, HOK

Rp.

2.9

Kg

2.5

250
100
100

25 Kg
Kg
Kg
Kg
5 Truk

10
1.25
2
2
150

25 HOK

30

10 HOK

20

50 HOK

20
20

Rp/Ha
7.250.000
1.250.000
8.500.000

250
312.5
200
200
750
1.712.500

750
200
200
400
1.550.000
800
100
1.000.000
1.900.000
5.162.500
3.337.500
1,65

Variabel
Pendapatan
Jagung Pipilan Kering
Biaya Sarana Produksi
Benih
Urea
TSP
KCl
Tenaga Kerja
Pengolahan tanah
Pria
Pemeliharaan
Pria
Panen/Pasca panen
Pria
Wanita
Pemipilan
Total Biaya
Keuntungan
B/C Ratio

Kg, HOK

Rp.

2.5

Kg

200
100

25 Kg
Kg
Kg
50 Kg

10
1.25
1.7
1.8

15 HOK

30

20 HOK

30

10 HOK
10 HOK

30
20

Rp/Ha
5.000.000
250
250
170
90
760

450
600
300
200
300
800
2.610.000
2.390.000
1,92

Variabel
Pendapatan
Jagung Pipilan Kering
Biaya
Sarana Produksi
Benih
Urea
TSP
KCL
Tenaga Kerja
Pengolahan tanah
Pria
Wanita
Pemeliharaan
Pria
Wanita
Panen/Pasca panen
Pria
Wanita
Total Biaya
Keuntungan
B/C Ratio

Kg, HOK
2.6

Kg

25 Kg
200 Kg
100 Kg
50 Kg

Rp.
2

10
1.25
1.7
1.8

15 HOK
10 HOK

30
20

20 HOK
20 HOK

30
20

10 HOK
10 HOK

30
20

Rp/Ha
5.200.000

250
250
170
90
760
450
200
650
600
400
1.000.000
300
200
500
2.910.000
2.290.000
1,79

Jenis analisa

Tanah
Kadar

pH (H2O)
C Organik
N total
C/N
P Bray I
P total
Susunan kation :
Ca
Mg
K
Na
KTK
Al-dd
Fe
Tekstur :
Pasir
Debu
Liat

5,04
0,97
0,12
8,08
3,13
8,94

Kriteria

%
%

M
SR
R

mg kg-1 P2O5
mg 100g-1 P2O5

SR
SR

2,84 cmol kg-1


0,20 cmol kg-1
0,05 cmol kg-1
0,54 cmol kg-1
7,5 cmol kg-1
0,45 cmol kg-1
99,97 ppm

R
R
SR
R
SR
S
Lempung Berpasir

54,36 %
36,10 %
9,54 %

Kotoran Sapi *)
Kadar
10,08 %
0,92 %
10,98 %
0,23 %
0,38 %
0,38 %
1,03 %

Perlakuan

Pengamatan Skala BWD

Pemupukan

varietas

I
(14 hst)

II
(21 hst)

III
(28 hst)

IV
(35 hst)

N-petani

BWD

N-petani + ppk kdg

BWD+ ppk kdg

IR-64
IR-66
Cisokan
IR-64
IR-66
Cisokan
IR-64
IR-66
Cisokan
IR-64
IR-66
Cisokan

3,6
3,6
4,2
3,6
4,2
4,0
4,4
4,0
4,8
4,0
4,0
4,0

4,0
3,8
3,6
4,0
3,8
3,6
3,8
4,0
4,0
4,0
4,0
4,0

3,2
3,0
3,0
3,2
3,4
3,2
3,8
3,6
3,8
4,0
4,0
3,6

4,0
4,0
4,0
3,8
3,8
4,0
4,0
4,0
4,0
3,8
4,0
4,0

V
(42 hst)

VI
(49 hst)

4,2
4,2
4,4
3,6
4,0
3,6
4,0
4,2
4,4
4,0
3,8
3,8

4,0
4,2
4,0
3,6
4,0
3,8
3,8
4,2
4,2
3,8
3,8
3,6

Pemupukan
1
2
3
4

N-petani
N-BWD
N-petani+ ppk kdg
N-BWD+ ppk kdg
Rerata

Varietas
IR 64
83,87
84,37
83,60
84,10

IR 66
83,83
84,73
85,93
83,67
84,54a

83,98a

Cisokan
97,00
94,77
97,13
99,10
97,00b

Rerata
88,23
87,96
88,89
88,96

Pemupukan
1
2
3
4

N-petani
N-BWD
N-petani+ ppk kdg
N-BWD+ ppk kdg
Rerata

IR 66
21,70
22,60
21,80
21,90
22,02

Varietas
IR 64
21,50
22,37
22,87
22,93
22,42

Cisokan
21,93
22,50
23,53
23,33
22,83

Rerata
21,73
22,49
22,73
22,72

Pemupukan
1
2
3
4

N-petani
N-BWD
N-petani+ ppk kdg
N-BWD+ ppk kdg
Rerata

Varietas
IR 64
15,23
13,90
16,67
17,67

IR 66
15,23
14,80
15,03
15,33
15,10b

15,87b

Cisokan
15,63
15,87
18,73
20,30
17,63a

Rerata
15,37b
14,86b
16,81ab
17,77a
16,20

Pemupukan
1
2
3
4

Varietas

N-petani
N-BWD
N-petani+ ppk kdg
N-BWD+ ppk kdg
Rerata

IR 66

IR 64

4,97
5,27
5,43
5,43
5,27c

5,43
5,73
6,07
6,23
5,87b

Cisokan
5,73
6,07
6,40
6,70
6,22a

Rerata
5,38c
5,69bc
5,97ab
6,12a
5,79

Tanaman
Ubi Jalar Ubi
Kayu Talas
Padi

Bahan kering (t ha-1 )


30
40
30
88

Berdasarkan berat kering (%)


Karbohidrat
Protein
85,5
5,0
92,5
1,8
83,8
6,6
88,6
8,0

Lemak
1,0
0,5
0,9

Energi (kj)
Serat
3,3
2,5
1,7
0,2

479
643
475
1.478

Uraian Kegiatan
1.
2.

Varietas
Pengolahan tanah

3. Penanaman
Panjang stek Jarak tanam Kemiringan tanam Jumlah Stek/lobang
Penyulaman

4. Pemupukan (kg/ha)
Dasar (saat tanam) Susulan I (4 MGST)
5. Pemeliharaan
Penyiangan dan pembumbunan ke I Penyiangan dan pembumbunan ke II
Pembalikan Batang
6. Pengendalian hama dan penyakit
Hama Boleng
Hama Lanas
7.

Panen dan pasca panen

Deskripsi
Sari, Boko, Jago, Racik Kuning, Cangkuang, dan Muara Takus
- Sempurna 2 kali bajak dan diratakan
- Dibuat guludan lebar 40 cm dan tinggi 40 cn
- Permukaan lahan rata
- 20 25 cm
- 75 x 25 cm
- 60 0
- 1 stek
- 10 HST
Urea
SP-36
40
75
60
- Umur 21 HST
- Umur 65 HST
- Umur 65 dan 85 HST
1.
2.

KCl
100
-

Pembumbunan
Pembumbunan, pencelupan stek dengan insektisida Benlate, dan penggunaan stek pucuk

Digali dengan cangkul dikering anginkan dengan disebar di atas


tanah, kemudian dikumpulkan dibuang tanah yang melekat pada kulit umbi, pisahkan umbi
besar (diameter >5 cm) dan umbi kecil (diameter >5 cm) lalu dimasukkan ke dalam goni
dan ditimbang.

Warna daging umbi

Bentuk umbi

K
K1
K2
K3
K4
M
M1
M2
M3
M4
P
P1
P2
P3
P4

1 = sangat jelek
2 = jelek
3 = bagus
4 = sangat bagus

= Kuning
= sangat pucat
= pucat
= sedang
= pekat
= Merah
= sangat pucat
= pucat
= sedang
= pekat
= Putih
= sangat pucat
= pucat
= sedang
= pekat

Rasa umbi
1 = tidak enak
2 = agak enak
3 = enak
4 = sangat enak

Varietas
Cangkuang
Racik Kuning
Sari
Muara Takus
Bako
Jago

Jml umbi/
pohon (buah)
2,0 b
2,4 c
2,0 b
1,4 a
2,2 bc
1,4 a

Panjang umbi/buah (cm) Diameter umbi/buah (cm) Bobot umbi/batang (g)


13,8 c
15,0 d
13,2 c
12,0 b
12,2 b
11,0 a

17,0 abc
19,0 bc
18,0 abc
15,0 ab
20,0 c
14,0 a

408,6 bc
476,7 c
430,4 bc
371,2 ab
435,8 bc
310,5 a

Produksi umbi/ha (t/ha)


16,3 bc
19,1 c
17,1 bc
14,1 ab
17,2 bc
12,6 a

Varietas

Warna kulit umbi

Warna daging umbi

Cangkuang

M3

K2

Racik Kuning
Sari
Muara Takus
Bako
Jago

K3
M3
K3
M4
K3

K3
K3
K3
P2
K2

Bentuk umbi
3
4
3
4
2
3

No.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19

Parmeter
pH H2O
pH KCl
C-organik (%)
N (%)
(C/N)
P2O5 (mg/100 g)
Ca+(me/100 g)
Mg+ (me/100 g)
Na+ (me/100 g)
K+ (mc/100 g)
KTK (me/100 g)
Kejenuhan basa (%)
Kejenuhan Al (%)
Al3+ (me/100 g)
H+ (me/100 g)
Fe+ ( ppm)
Mn+ (ppm)
Cu+ (ppm0
Zn+ (ppm)

Nilai
3,80
3,41
16,41
3,27
5,02
49,20
27,98
1,92
0,49
2,86
43,70
76,09
16,93
7,40
7,12
84,00
12,40
9,00
18,00

Perlakuan
Go = tanpa bahan organik
G1 = pupuk kandang sapi 20 ton ha-1
G2 = Guano alam 5 ton ha-1
G3 = Guano alam 10 ton ha-1
G4 = Guano alam 15 ton ha-1
G5 = Guano alam 20 ton ha-1

Tinggi Tanaman/cm
38,50 a
46,40 b
45,70 b
46,80 b
47,40 b
47,30 b

Jumlah Cabang Utama


1,90 a
3,60 b
3,50 b
4,70 c
4,70 c
4,80 c

Perlakuan

G0 = Tanpa bahan organik


G1 = Pukan sapi 20 ton ha -1
G2 = Guano alam 5 ton ha -1
G3 = Guano alam 10 ton ha -1
G4 = Guano alam 15 ton ha -1
G5 = Guano alam 20 ton ha -1

Jumlah umbi/sample (buah)


Jumlah umbi/petak (buah)
Berat umbi/
sampel (gr)
4,60 a
7,50 b
7,20 b
8,60 b
8,50 b
8,70 b

126,60 a
165,50 b
166,30 b
187,50 c
189,40 c
186,50 c

452,24 a
684,28 b
636,30 b
728,40 c
742,20 c
730,50 c

Berat umbi/
petak (kg)

Hasil/ha
(ton)

10,30 a
15,70 c
14,40 b
18,20 d
17,90 d
18,70 d

8,60 a
13,10 b
12,00 b
15,20 c
15,75 c
15,42 c

Nomor
1
2
3
4
5
6

Perlakuan
Aplikasi jamur M. anisopliae dengan konsentrasi 1 x 1,7 x 107 konidia/ml
Aplikasi jamur M. anisopliae dengan konsentrasi 10 x 1,7 x 107 konidia/ml
Aplikasi jamur M. anisopliae dengan konsentrasi 100 x 1,7 x 107 konidia/ml
Aplikasi antifidan hayati sambilata
Aplikasi insektisida komersial
Kontrol

Nomor
1
2
3
4
5
6

Perlakuan
Aplikasi antifidan hayati sambilata konsentrasi 40 ppm
Aplikasi antifidan hayati sambilata konsentrasi 100 ppm
Aplikasi jamur M. anisopliae dengan konsentrasi 10 x 1,7 x 107 konidia/ml
Aplikasi jamur M. anisopliae dengan konsentrasi 100 x 1,7 x 107 konidia/ml
Aplikasi insektisida komersial
Kontrol

Perlakuan
M. anisopliae konst, 1,7 x 107 kon/ml
M. anisopliae konst, 1,7 x 108 kon/ml
M. anisopliae konst, 1,7 x 109 kon/ml
Insektisida nabati Sambilata
Insektisida Baycarb
Kontrol

Populasi serangga/32 rumpun


Seb-1 (2MST)
Set-1 (4MST)
17,00 a
16,00 b
17,00 a
10,75 ab
14,00 a
7,25 a
20,25 a
7,75 a
12,75 a
6,75 a
18,00 a
8,25 a

Seb-2 (5MST)
8,50 a
8,50 a
7,00 a
10,00 a
11,25 a
10,00 a

Set-2 (7MST)
12,75 a
7,75 a
9,00 a
20,25 b
17,33 ab
23,33 b

Perlakuan

Populasi serangga/32 rumpun


Seb-1 (2MST)

M. anisopliae konst. 1,7 x 107 kon/ml


M. anisopliae konst.1,7 x 108 kon/ml
M. anisopliae konst. 1,7 x 109 kon/ml
Insektisida nabati Sambilata
Insektisida (Baycarb)
Kontrol

10,25 a
10,75 a
14,75 a
11,75 a
9,25 a
13,75 a

Set-1 (4MST)
3,75 a
2,75 a
3,00 a
2,75 a
4,50 a
6,50 a

Seb-2 (5MST)
3,75 a
2,75 a
3,00 a
2,75 a
4,50 a
6,50 a

Set-2 (7MST)
2,25 a
2,00 a
1,75 a
1,50 a
3,75 b
3,25 b

Perlakuan

Populasi serangga/10 ayunan


Seb-1(2MST)

M. anisopliae konst 1,7 x 108 konidia/ml


M. anisopliae konst 1,7 x 109 konidia/ml
Sambilata 40 ppm
Sambilata 100 ppm
Insektisida (Confidor)
Kontrol

10,00a
16,00a
9,25a
17,25a
18,25a
27,75a

Seb-2(4MST)
25,00a
27,00a
16,50a
19,50a
9,50a
21,75a

Seb-3(6MST)
27,25a
33,25a
19,75a
23,00a
13,25a
16,25a

Perlakuan
M. anisopliae konst.1,7 x 108 konidia/ml
M. anisopliae konst 1,7 x 109 konidia/ml
Sambilata 40 ppm
Sambilata 100 ppm
Insektisida (Confidor)
Kontrol

Populasi serangga/10 ayunan


Set-1(2MST)
12,50a
10,75a
7,75a
11,25a
12,50a
14,50a

Set-2(4MST)
37,50a
32,75a
43,50a
30,75a
5,50a
50,00a

Set-3(6MST)
33,00ab
35,25a
35,00ab
26,00ab
7,50b
28,00ab

Perlakuan

M.anisopliae konst. 1,7 x 107 kon/ml


M.anisopliae konst. 1,7 x 108 kon/ml
M.anisopliae konst. 1,7 x 109 kon/ml
Insektisida nabati Sembilata
Insektisida Baycarb
Kontrol

Keberadaan Tungro/100 Rumpun


Sebelum-1
Sebelum-2
(2MST)
(5MST)
12,25 a
4,75 a
9,25 a
8,25 a
5,75 a
4,75 a
6,00 a

3,00 a
2,25 a
3,25 a
5,00 a
6,00 a

Sebelum-3
(8MST)
26,00 a
15,00 a
14,00 a
20,00 a
12,00 a
23,25 a

Sebelum-4
(11MST)
30,75 a
20,00 a
17,75 a
23,25 a
16,00 a
26,25 a

Perlakuan
Setelah-1
(4MST)
M.anisopliae konst. 1,7 x 107 kon/ml
M.anisopliae konst. 1,7 x 108 kon/ml
M.anisopliae konst. 1,7 x 109 kon/ml
Insektisida nabati Sambilata
Insektisida Baycarb
Kontrol

6,75 a
6,25 a
5,25 a
5,00 a
4,25 a
15,50 b

Keberadaan Tungro
Setelah-2
Setelah-3
(7MST)
(10MST)
10,00 a
27,25 b
6,25 a
17,00 a
7,75 a
16,00 a
14,00 ab
19,75 a
11,00 a
17,25 a
17,75 b
25,25 b

Setelah-4
(13MST)
19,75 ab
17,00 ab
12,00 a
12,00 a
11,25 a
22,75 b

Perlakuan
M. anisopliae konsentrasi 1,7x107 kon/ml
M. anisopliae konsentrasi 1,7x108 kon/ml
M.anisopliae konsentrasi 1,7x 109 kon/ml
Insektisida hayati Sembilata
Insektisida Baycarb
Tanpa insektisida

Keberadaan tungro pada 6 MST/plot


1,75 a
2,25 a
1,25 a
1,00 a
2,25 a
5,50 b

Perlakuan

Keberadaan tunngro (%)


2MST

M. anisopliae konst. 1,7 x 108 konidia/ml


M. anisopliae konst. 1,7 x 109 konidia/ml
Sambilata 40 ppm
Sambilata 100 ppm
Insektisida (Confidor)
Kontrol

4MST
0,40a
0,20a
0,50a
0,80a
0,40a
0,40a

2,80a
1,65a
2,30a
5,45a
3,80a
4,45a

6MST

8MST
9,00a

16,40a
24,00a
26,25a
4,60a
26,00a

68,70a
80,20a
75,90a
67,40a
23,35b
89,55a

Perlakuan
0 ppm
10 ppm
100 ppm
1000 ppm

Rata-rata panjang spektrum (nm)


0,44
0,39
0,25
0,18 **

S.E. (Standard error)


0,05
0,07
0,08
0,05

Perlakuan
Media Pasir + Tanah
Media Tanah
Media Pasir

Umur keluar tunas (hari)


15,80 a
14,47 b
15,93 c

Tinggi tunas umur


21 hari (cm)
4,93 a
3,27 b
2,47 c

Tinggi tunas umur


28 hari (cm)
11,87 a
9,47 b
7,33 c

Perlakuan
Media Pasir + Tanah
Media Tanah
Media Pasir

Tinggi tunas umur


35 hari (cm)
35,07 a
27,27 b
23,13 c

Jumlah daun (helai)


1,53 a
0,73 b
0,33 c

Jumlah tunas per bonggol


4,8
4,4
4,1

Unsur hara

Kandungan

K2O

9,32%

Calcium (Ca)

4,06%

Chloride (Cl)

0,89%

Magnesium (Mg)

0,17%

Nitrogen (N)

13,49%

Total P2O5

7,49%

pH

3,23%

Metode Test
Titrimetric
AAS
Titrimetic
AAS
Kjeldahl distilatation
Spectrophotometric
pH meter

Perlakuan

Macam dan Dosis Pupuk


Urea (kg/ha)

A1
A2
A3
A4
A5
A6
B1
B2
B3
B4
B5
B6
C1
C2
C3
C4
C5
C6

100
100
100
100
100
100
200
200
200
200
200
200
300
300
300
300
300
300

SP-36 (kg/ha)
25
25
25
25
25
25
50
50
50
50
50
50
75
75
75
75
75
75

KCl (kg/ha)
25
25
25
25
25
25
50
50
50
50
50
50
75
75
75
75
75
75

Konsentrasi Pupuk Cair


(cc/l)
0
1
2
3
4
5
0
1
2
3
4
5
0
1
2
3
4
5

Dosis Pupuk Cair


(l/ha)
0
1,7
3,4
5,1
6,8
8,5
0
1,7
3,4
5,1
6,8
8,5
0
1,7
3,4
5,1
6,8
8,5

Analisis
Tekstur:
- Pasir %
- Debu %
- Liat %
- Kelas
pH : H2O
C-organik (%)
N-Total (%)
Nisbah C/N
P-Olsen (mg kg-1)
K (me/100g)
Na (me/100g)
Ca (me/100g)
Mg (me/100g)
KTK (me/100g)

Kandungan
13
48
39
6,6
1,51
0,17
9
13,44
0,63
1,07
9,08
3,35
19,81

Harkat
Lempung Liat Berdebu
Netral
Rendah
Rendah
Rendah
Sedang
Tinggi
Sangat Tinggi
Rendah
Tinggi
Rendah

Perlakuan

Urea + SP36 + KCl (kg/ha)


A. 100+25+25
B. 200+50+50
C. 300+75+75
Pupuk Cair Ragita Nutri Tonik
1. 0 cc/l air (0 l/ha)
2. 1 cc/l air (1,7 l/ha)
3. 2 cc/l air (3,4 l/ha)
4. 3 cc/l air (5,1 l/ha)
5. 4 cc/l air (6,8 l/ha)
6. 5 cc/l air (7,5 l/ha)
C V (%)

Tinggi tanaman (cm) pada umur


28 HST

42 HST

29,42 a
29,06 a
29,00 a

44,62 a
44,61 a
44,93 a

29,71 a
28,69 a
28,78 a
29,20 a
29,17 a
29,41 a

45,12 a
44,48 a
45,17 a
43,66 a
45,11 a
44,78 a
6,75

5,66

55 HST

Saat panen

51,43 a
51,34 a
51,27 a

54,12 a
53,92 a
56,92 a

51,64 a
53,18 a
51,58 a
50,86 a
52,89 a
52,13 a

54,67 a
54,20 a
54,43 a
54,02 a
57,26 a
54,01 a
7,20

7,30

Perlakuan
Urea + SP36 + KCl (kg/ha)
A. 100+25+25
B. 200+50+50
C. 300+75+75
Pupuk Cair Ragita Nutri Tonik
1. 0 cc/l air (0 l/ha)
2. 1 cc/l air (1,7 l/ha)
3. 2 cc/l air (3,4 l/ha)
4. 3 cc/l air (5,1 l/ha)
5. 4 cc/l air (6,8 l/ha)
6. 5 cc/l air (7,5 l/ha)
C V (%)

Jumlah anakan umur


28 HST

42 HST

55 HST

11,90 a
10,65 a
8,75 b

16,41 a
26,07 a
24,76 a

30,14 a
29,82 a
29,86 a

11,83 a
10,57 ab
10,04 ab
10,20 ab
9,43 b
10,51 ab
17,87

25,37 a
25,81 a
27,39 a
23,70 a
26,72 a
25,47 a
13,90

29,25 a
30,29 a
30,59 a
28,84 a
31,04 a
29,63 a
12,86

Jumlah malai/
rumpun

Panjang malai (cm)

15,86 a
15,71 a
15,17 a

19,73 a
19,45 a
20,10 a

16,68 d
17,15 a
16,89 a
16,00 ab
15,38 bc
14,37 cd

19,12 a
19,98 a
19,54 a
19,97 a
19,96 a
20,01 a
7,51

6,87

Perlakuan

Hasil GKP (t/ha)

Urea+SP36+KCl (kg/ha)
A. 100+25+25
B. 200+50+50
C. 300+75+75
Pupuk Cair Ragita Nutri Tonik
1. 0 cc/l air (0 l/ha)
2. 1 cc/l air (1,7 l/ha)
3. 2 cc/l air (3,4 l/ha)
4. 3 cc/l air (5,1 l/ha)
5. 4 cc/l air (6,8 l/ha)
6. 5 cc/l air (7,5 l/ha)
C V (%)

Berat 1000
Biji(g)

Jumlah gabah isi/malai

5,09 a
5,51 a
5,54 a

28,81 a
29,14 a
29,06 a

69,17 b
77,89 b
76,37 a

4,19 c
6,65 a
6,01 a
5,79 a

28,62 a
29,13 a
29,34 a
28,72 a
28,94 a
29,24 a

62,30 b
80,98 a
76,16 a
79,24 a
74,52 a
73,67 a

5,30 ab
4,94 b
13,85

3,49

10,36

Jumlah gabah hampa/malai

8,25 b
11,59 a
10,96 ab
9,78 a
9,89 a
9,67 a
10,74 a
11,29 a
10,24 a
8,97

PPC Ragita Nutri Tonik

0 cc/l air (01/ha) (kontrol)


1 cc/l air (1,7 l/ha)
2 cc/l air (3,4 l/ha)
3 cc/l air (5,1 l/ha)
4 cc/l air (6,8 l/ha)
5 cc/l air (8,5 l/ha)

Hasil GKP
(t/ha)

4,19
6,65
6,01
5,79
5,30
4,94

Hasil Thd Kontrol


Hasil
(t/ha)

Nilai
(Rp/ha)

2,46
1,82
1,60
1,11
0,75

3.198.000
2.366.000
2.080.000
1.443.000
975

Biaya*) Pupuk
(Rp/ha)

420
471
522
573
624
675

Biaya Pupuk Thd Kontrol Keuntungan


(Rp/ha)
= Hasil
Biaya Pupuk (Rp/ha)

51
102
153
204
255

3.147.000
2.264.000
1.927.000
1.239.000
720

Umur (bulan)
Sebelum penelitian
5 bulan
10 bulan
Menjelang/saat tebang
Pengamatan penunjang

Parameter
Analisa tanah status hara pada empat blok perlakuanj/ ulangan (4 sampel)
dengan empat ulangan (N, P2O5, K2O, pH, unsur mikro, C-organik dan KTK)
Tinggi, jumlah dan diameter batang
Tinggi, jumlah dan diameter batang, brix tebu dengan Hand Brix Refraktometer
Bobot tebu, rendemen tebang berdasarkan gilingan contoh
Hama dan penyakit

Unsur

Analisis pupuk Mixed-G

Analisis tanah
Kandungan

Kadar air
pH
C-Organik
N-total
P2O5 total
K2O
S
Ca
Mg
Mn
Zn
Fe
Cu
KTK

11,43 %
8,56
5,81 %
0,36 %
5,08 %
9,58 %
2,03 %
6,56 %
0,68 %
0,15 %
0,03 %
0,91 %
0,02 %
-

6,13
1,18 %
0,10 %
997 ppm
0,57 me/100 g
2,84 me/100 g
1,24 me/100 g
76,2 ppm
2,20 ppm
91,60 ppm
5,50 ppm
28,40 me/100 g

Analisis tanah
Harkat*)
Agak masam
Rendah
Rendah
Sangat tinggi
Sedang
Rendah
Sedang
Sangat tinggi
Sedang
Sangat tinggi
Sedang
Tinggi

Perlakuan Pemupukan

Jumlah batang/m (umur)


5 bulan

ZA : SP-36 : KCl
Mixed G : Urea : ZA
Mixed G : Urea : ZA
Mixed G : Urea
C V (%)

(8 : 1 : 1)
(14 : 2 : 2)
(14 : 1,5 : 2)
(14 : 2,5)

7,23 a
8,69 a
8,24 a
7,99 a
21,24

10 bulan
7,86 a
8,70 a
9,20 a
8,25 a
22,56

Perlakuan Pemupukan
ZA : SP-36 : KCl
Mixed G : Urea : ZA
Mixed G : Urea : ZA
Mixed G : Urea
C V (%)

(8 : 1 : 1)
(14 : 2 : 2)
(14 : 1,5 : 2)
(14 : 2,5)

Tinggi batang (cm)

Diameter batang (cm)

5 bulan

10 bulan

53,50 a
58,25 a
53,25 a
57,75 a

219,50 a
223,30 a
233,30 a
214,80 a
13,29

5 bulan

7,92

1,70 a
1,78 a
1,80 a
1,95 a
13,13

ang (cm)
10 bulan
1,85 a
1,93 a
1,90 a
2,03 a
10,78

PerlakuanPemupukan
ZA : SP-36 : KCl
(8 : 1 : 1)
Mixed G : Urea : ZA (14 : 2 : 2)
Mixed G : Urea : ZA (14 : 1,5 : 2)
Mixed G : Urea
(14 : 2,5)
C V (%)

Produksi Tebu
(Ku/Ha)
985,11 a
1091,62 a
1118,36 a
1037,82 a
23,20

Rendemen (%)
8,38 a
8,15 a
8,03 a
7,95 a
5,07

Produksi Hablur
(Ku/Ha)
82,80 a
88,99 a
89,11 a
82,94 a
23,37

Jenis dan Dosis pupuk (kg/ha)

ZA

: 800 kg/ha SP-36

MixedG :1400 kg/ha


Urea
: 200 kg/ha
ZA
: 200 kg/ha
Mixed G :1400 kg/ha
Urea
: 150 kg/ha
ZA
: 200 kg/ha
Mixed G :1400 kg/ha
Urea
: 250 kg/ha

Biaya Pupuk
(Rp/ha)

Biaya Pupuk Thd


Produksi
Nilai Produksi
Pupuk Standard (Rp/ha) Hablur (Ku/ha) (Rp/ha)

: 100 1.859.500
kg/ha KCl

: 100 kg/ha

- 82,80

34.776.000

1.510.400

- 349.100

88,99

37.375.800

1.423.800

- 435.700

89,11

37.426.200

1.238.000

- 621.500

82,94

34.834.800

Nilai Prod.Nilai
Thd Produksi - Biaya Pupuk (Rp/ha)
Pupuk Standard
(Rp/ha)

2.599.800

2.948.900

2.650.200

3.085.900

58.8

680.3

Unsur

Analisis pupuk Mixed-G

Analisis tanah
Kandungan

Kadar air
pH
C-Organik
N-total
P2O5 total
K2O
S
Ca
Mg
Mn
Zn
Fe
Cu
KTK

11,43 %
8,56
5,81 %
0,36 %
5,08 %
9,58 %
2,03 %
6,56 %
0,68 %
0,15 %
0,03 %
0,91 %
0,02 %
-

5,61
1,22 %
0,12 %
445 ppm
0,28 me/100g
3,15 me/100g
1,33 me/100g
78,90 ppm
1,20 ppm
76,70 ppm
6,10 ppm
41,00 me/100g

Analisis tanah
Harkat*)
Agak masam
Rendah
Rendah
Sangat tinggi
Rendah
Rendah
Sedang
Sangat tinggi
Sedang
Sangat tinggi
Sedang
Sangat tinggi

Perlakuan Pemupukan
ZA : SP-36 : KCl
Mixed G : Urea : ZA
Mixed G : Urea : ZA
Mixed G : Urea
C V (%)

(8 : 1 : 1)
(14 : 2 : 2)
(14 : 1,5 : 2)
(14 : 2,5)

Jumlah batang/m (umur)


3 bulan
10,13 a
10,02 a
10,80 a
10,15 a
6,77

6 bulan
10,12 a
10,00 a
10,82 a
10,13 a
6,87

9 bulan
9,07 a
8,07 a
8,02 a
8,67 a
14,09

Perlakuan Pemupukan
ZA : SP-36 : KCl
Mixed G : Urea : ZA
Mixed G : Urea : ZA
Mixed G : Urea
C V (%)

(8 : 1 : 1)
(14 : 2 : 2)
(14 : 1,5 : 2)
(14 : 2,5)

Tinggi batang (cm)


6 bulan
80,25 a
78,75 a
87,75 a
86,67 a
18,71

9 bulan
225,75 a
210,75 a
227,25 a
203,33 a
11,41

Diameter batang (cm)


6 bulan
1,95 a
2,00 a
1,92 a
1,62 a
6,05

tang (cm)
9 bulan
2,02 a
2,05 a
2,05 a
1,90 a
8,57

Perlakuan Pemupukan
ZA : SP-36 : KCl
Mixed G : Urea : ZA
Mixed G : Urea : ZA
Mixed G : Urea
C V (%)

(8 : 1 : 1)
(14 : 2 : 2)
(14 : 1,5 : 2)
(14 : 2,5)

Produksi Tebu
(Ku/Ha)
1066,50 a
1018,00 a
1187,75 a
1063,33 a
9,61

Rendemen (%)
8,31 a
7,94 ab
7,29 c
7,50 bc
3,48

Produksi Hablur
(Ku/Ha)
88,77 a
80,58 a
86,48 a
80,01 a
9,43

Jenis dan Dosis pupuk


(kg/ha)

Biaya Pupuk
Biaya Pupuk Thd Pupuk Standard
Produksi
(Rp/ha)
Hablur
(Rp/ha)
(Ku/ha)

ZA : 800 kg/ha SP-36 : 100 kg/ha KCl1.859.500


: 100 kg/ha
Mixed G:1400kg/ha
Urea : 200 kg/ha
ZA : 200 kg/ha
Mixed G:1400kg/ha
Urea : 150 kg/ha
ZA : 200 kg/ha
Mixed G:1400kg/ha
Urea : 250 kg/ha

Nilai Produksi
(Rp/ha)

- 88,77

37.283.400

1.510.400

- 349.100

80,58

33.843.600

1.423.800

- 435.700

86,48

36.321.600

1.238.000

- 621.500

80,01

33.604.200

Nilai Prod. Thd Pupuk


Nilai
Standard
Produksi
(Rp/ha)
- Biaya Pupuk (Rp/ha)

- 3.439.800

- 3.090.700

- 961.800

- 526.100

- 3.679.200

- 3.057.700

Analisis
Tekstur:
- Pasir %
- Debu %
- Liat %
- Kelas
pH : H2O
C-organik (%)
N-Total (%)
Nisbah C/N
P-Olsen (mg kg-1)
K (me/100g)
Na (me/100g)
Ca (me/100g)
Mg (me/100g)
KTK (me/100g)
Bakteri pseudomonas (sel/g)

Kandungan
23
65
33
5,4
5,56
0,50
11,00
3,86
0,31
0,50
4,69
0,50
38,85
83 x 10 3

Harkat
- Lempung Berdebu

Asam
Tinggi
Sedang
Rendah
Rendah
Sedang
Rendah
Rendah
Rendah
Tinggi

Perlakuan/Parameter pengamatan

Klon 095
Varietas Kikondo
Klon 1085
Varietas Atlantik
Varietas Granola
CV

Persentase tumbuh (%) Tinggi tanaman (cm)

98
97
97
98
81

20,83 c
28,03 b
37,03 a
18,78 c
29,23 b
12,78

Lebar kanopi
(cm)
46,20 a
38,10 ab
46,37 a
32,70 b
47,40 a
19,50

Jml. daun/
rumpun
21,88 b
19,78 bc
30,38 a
13,90 c
19,22 bc
18,76

Jml. cabang utama/ rumpun

1,58 a
1,30 a
1,53 a
1,48 a
1,58 a
14,18

Perlakuan/Parameter pengamatan
Klon 095
Varietas Kikondo
Klon 1085
Varietas Atlantik
Varietas Granola
CV

Tinggi tanaman
(cm)

21,83 d
34,93 b

Lebar kanopi (cm)

Jml. daun/rumpun

52,78 ab
48,60 ab

25,15 c
38,05 b

42,10 a
19,62 d
30,23 c

55,48 a
40,05 b
54,40 ab

12,78

52,98 a
17,40 d
20,00 cd

17,37

15,57

Jml. cabang utama/ rumpun


1,45 a
1,23 a
1,45 a
1,43 a
1,48 a
14,13

Perlakuan/Parameter pengamatan
Klon 095
Varietas Kikondo
Klon 1085
Varietas Atlantik
Varietas Granola
CV

Jumlah umbi/rumpun
8,42 a
6,89 ab
6,87 ab
5,72 b
5,64 b
15,55

Berat umbi/rumpun
369,94 b
302,02 b
467,89 a
391,40 ab
189,57 c
13,59

Produksi (t/ ha)


26,61 bc
26,72 bc
41,93a
29,48 b
18,88 c
17,75

Komponen teknologi

Cara Petani

Varietas Padi
Jumlah benih
Sistem tanam
Jumlah bibit per tanaman
Pemupukan

Ciherang
50 kg
20 x 20 cm
3-4 bibit
400 kg Urea + 50 kg SP-36/ha

Ukuran benih udang windu


Padat penebaran
Waktu pemeliharaan

PL. 50 - 60
10.000 ekor/ha
70 80 hari

Teknologi Rekomendasi
Ciherang
40 kg
Jajar legowo 40 x 20x10 cm
1-2 bibit
300 kg ZA + 100 kg ZA + 50 kg SP-36 +
50 kg KCl/ha
PL. 50 - 60
10.000 ekor/ha
70 80 hari

No.

Parameter

Topografi
Elevasi (m dpl) Kemiringan lereng (%)

Tekstur :
Liat (%) Debu (%) Pasir (%)

pH H2O
pH KCl
C-Organik (%)
Bahan organik (%)
Salinitas (ppm)
Kation Na (me/ 100 mg)
Kation K (me/ 100 mg)
NH4 (mg/kg)
Ketersedian air tawar

4
5
6
7
8
9
10

Nilai
0
0
23
35
42
7,4
5,5
1,75
3,02
0
2,27
1,76
11,58
Cukup tersedia

No.
1
2
3
4
6
7
8

Parameter
Tinggi tanaman (cm)
Jumlah anakan per rumpun
Jumlah malai per rumpun
Panjang malai (cm)
Berat 1000 butir (gram)
Produksi GKP (ton/ha)
Produksi udang (kg/ha)

Cara petani
137,4
21,5
16,5
23,38
28
7
15

Cara jajar legowo


138,8
22,4
18,1
23,48
29,2
7,9
15

Periode Cekaman Kekeringan

Paramater Pengamatan
Tinggi Tanaman (Cm)

Optimal
0-25 hst
26-50 hst
51-75 hst

80,2 a
63,5 b (21%)
62,0 b
81,2 a

Paramater Pengamatan
Jumlah Polong Isi/Tanaman
49,4 a
38,5 b (22%)
32,3 c (35%)
24,5 d (50%)

Genotipe kedelai
Periode kekeringan
1. MLG 2999
2. MLG 2984
3. MLG 2805
4. MLG 3474
5. MLG 3072
6. MLG 9065-C-3-1
7. MSC 9069-C-3-2
8. MSC 9112-C-3-1
9. MSC 9019-C-3-1
10. MSC 8606-5-11
11. Bromo
12. Tidar
13. Wilis
Rata-rata
BNT (%) 1,06
KK (%) 13,67

Optimal

0-25 hst

4,36
5,06
6,46
5,80
5,16
7,30
6,06
5,30
7,26
7,40
7,00
6,80
6,73
6,21
1,06
13,70

4,13
4,90
5,93 (8)
4,53
3,70
5,63
4,60
4,70
5,50
5,63
5,00
5,70
4,86 (18)
4,99 (19)

Berat biji (g/tanaman


26-50 hst
3,93
4,60
4,73 (27)
4,43
2,60
4,40
3,63
3,56
4,76
4,46
4,70
4,93
3,93 (42)
4,21 (32)

51-75 hst
3,83
4,36
5,10 (21)
3,83
3,16
4,40
3,50
2,60
4,40
3,96
3,20
4,60
3,63 (46)
3,89 (62)

Parameter pada kondisi kekeringan


1.
2.
3.
4.
5.

Hasil biji (t/ha)


Umur panen (hst)
Jumlah polong isi per-tanaman
Ukuran biji (g/100 biji)
Nilai ITC

Galur toleran kekeringan


MLG 2805
1,75
78
51
6
1,30

%*
34
5
20
12

Galur peka kekeringan


LK/3072-1
0,89
85
53
10
0,33

ekeringan
%*
33
2
18
15

Genotipe
HP
1. Davros/MLG 2984-V1-6
2. Davros/MLG 2984-VI-9
3. Davros/MLG 3072-VI-6
4. Kipas Putih/MLG 3474-VI-1
5. Lokon/MLG 3072-VI-2
6. Lokon/MLG 2805-VI-2
7. Kipas Putih/MLG 2805-VI-1
8. Lokon/MLG 3472-VI-2
9. Davros/MLG 2984-VI-2
10. MLG 3072
11. MLG 3474
12. MLG 2805
13. MLG 2984
14. Tidar
15. Wilis
Rerata

15,31
12,94
12,95
13,74
13,52
13,88
15,72
14,27
13,44
15,49
14,08
14,67
11,91
17,27
15,52
14,31

12,06
9,63
11,33
11,66
10,65
10,98
12,82
10,74
10,22
12,30
10,71
11,93
9,93
11,96
12,,08
11,27

Hasil ( g/tanaman)
HC 70
9,28
8,26
8,18
8,53
7,40
8,17
8,98
7,91
8,74
8,39
8,11
8,83
7,78
8,60
8,84
8,40

HC 40

Indeks toleransi cekaman


ITC 70
ITC 40
0,899
0,608
0,716
0,788
0,702
0,740
0,986
0,749
0,670
0,928
0,737
0,851
0,577
1,029
0,914
0,793

0,691
0,521
0,517
0,573
0,488
0,554
0,689
0,550
0,572
0,633
0,558
0,631
0,452
0,730
0,767
0,595

Perlakuan
1.
2.
3.
4.
5.

100% tersedia (KL)


97,5 % air tersedia
75 % air tersedia
50% air tersedia
25% air tersedia

Aluvial 1
5,73
6,86
5,90
3,68
0,00

a
a
a
b
c

7,77 a
8,18 a
7,59 a
5,27 b
2,00 c

Hasil biji ( g/tanaman)


Aluvial 2
7,60
6,86
5,07
2,63
0,00

a
a
b
c
d

Aluvial 3

Karakter
1.
2.
3.
4.
5.

Tinggi tanaman saat panen (cm)


Kadar klorofil daun (65 hst)
Jumlah polong isi/tanaman
Ukuran biji (g/100 biji)
Berat biji (g/tanaman)

100
40
46
10
8,55

a
a
a
a
a

Lengas tanah tersedia


MK I 2003
90%
50%
85 b
38 a
28 b
10 a
6,28 b

70 a
42 a
20 a
9 a
3,61 a

Lengas tanah tersedia


MK II 2003
90%
50%
58 b
37 b
13 b
10 a
1,98 b

Karakter tanaman

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Tinggi tanaman saat panen


Jumlah bintil akar
Berat kering bintil akar
Jumlah polong isi
Ukuran biji (g/100 biji)
Berat biji (g/tanaman)

Kelengasan tanah
90%
MK I
78
100
0,37
46
9,57
8,36

50%
MK I
69
91
0,25
22
9,20
3,91

MK I
79
100
0,37
36
9,29
6,06

MK II
69
90
0,25
23
7,35
3,80

Perlakuan
1.
2.
3.
4.
5.

Tanpa mulsa
Tanpa mulsa, tanpa olah tanah
Dengan mulsa, tanpa olah tanah
Tanpa mulsa, tanah diolah satu kali
Dengan mulsa, tanah diolah satu kali

Hasil biji (t/ha)


0,95
1,32
1,89
1,64
1,97

net

plastik

(b) Leeward direction

net

(a) Windward direction

net

plastik

net

(a) Arah angin dari sebelah kiri

(b) Arah angin dari sebelah kanan

Jenis hama insekta

Ukuran lubang net (screen)


Micron
Inchi
(Serpentine) Leafminers (Sweet potato) Whiteflies (Melon) Aphids (Greenhouse)
640Whitefly (Silver leaf) Whitefly 0,025
(Western flower) Thrips
462
0,018
340
0,013
288
0,0113
239
0,0094
192
< 0,0075

Mesh
40
52
78
81
123
132

Tipe greenhouse
1. Glass house (konvensional), pondasi beton, rangka galvanis
2. Plastic house, gutter connected, rangka galvanis,
pondasi beton
3. FRP plastic house, pondasi pipa besi, rangka 32
mm pipa galvanis
4. Plastic house tipe lorong, pondasi pipa, rangka 32
mm pipa galvanis
5. Span greenhouse, rangka kayu, penutup PE,
pondasi kayu

Material
(US $ m-2)
64.80 86.40

Tenaga kerja
(US $ m-2)
27.00 32.40

27.00 43.20

16.20 21.60

18.90 27.00

2.70 5.40

12.96 18.36

2.16 3.24

8.64 10.80

3.78 6.48

Total biaya
(US $ m-2)
91.80 118.80
43.20 64.80
21.60 32.40
15.12 21.60
12.42 17.28

Sifat kimia Tanah

Lapisan tanah
I

pH H2O
pH KCl
C-Organik (%)
N Total (%)
C/N Rasio
P2O5 Tersedia (ppm)
K2O Tersedia (ppm)
P2O5 Total (mg/100g)
K2O Total (mg/100g)
Ca (cmol/kg)
Mg (cmol/kg)
K (cmol/kg)
Na (cmol/kg)
Jumlah (Ca,Mg,K,Na)
KTK
KB (%)
Al ++ (cmol/kg)
H + (cmol/kg)
Cu (ppm)
Zn (ppm)

7,0
5,7
0,78
0,08
10
54
286
143,85
50,35
16,59
1,80
0,57
0,50
19,26
18,57
> 100
0,00
0,7
62
115

II
6,8
5,5
1,32
0,16
8
61
305
149,89
52,36
18,10
5,80
0,60
0,67
25,17
20,61
> 100
0,00
0,2
45
69

III
7,2
5,8
0,36
0,05
7
38
269
83,50
42,29
17,34
7,35
0,53
0,40
25,82
20,71
> 100
0,00
0,2
40
56

Komposit
IV
7,2
5,7
0,42
0,06
7
43
341
97,58
41,29
17,55
7,08
0,66
0,47
25,76
20,31
> 100
0,00
0,4
48
63

6,4
5,2
0,376
0,15
9
71
121
122,73
43,30
17,59
8,56
0,12
0,70
24,97
21,67
> 100
0,00
0,4
42
60

Perlakuan

25 TSP
50 TSP
75 TSP
100 TSP
Perlakuan

25 KCl
50 KCl
75 KCl
100 KCl

Metode Uji Tanah


Hara P (Phosphate)
Jaringan
Total (%)
Total (ppm)
0,44
0,28
0,28
0,32
Hara K (Kalium)
Jaringan
Total (%)
1,18
1,2
1,11
1,23

Perlakuan
Tanah
Tersedia
(ppm)

0,25
0,18
0,17
0,21

Total (ppm)
0,81
1,79
0,72
0,84

0,23
0,15
0,15
0,18

50 TSP
100 TSP
150 TSP
200 TSP
Perlakuan

0,66
1
0,61
0,69

75 KCl
125 KCl
175 KCl
225 KCl

Tanah
Tersedia
(ppm)

Perlakuan petani
Hara P (Phospate)
Jaringan
Total (%)
0,34
0,24
0,26
0,29
Hara K (Kalium)
Jaringan
Total (%)
1,16
1,18
1,11
1,11

Perlakuan petani
Phospate)
Total (%)
0,15
0,16
0,17
0,22

Tanah
Tersedia me %
0,16
0,13
0,14
0,17

Kalium)
Total (%)
0,75
0,85
0,72
0,68

Tanah
Tersedia me %
0,64
0,68
0,61
0,6

Metode rekomendasi pemupukan


Uji tanah P
Uji tanah K
Perlakuan petani P
Perlakuan petani K

Nilai Korelasi
0,241
0,388
0,190
0,032

Metode uji tanah


Perlakuan
kg/ha

Perlakuan petani
Gabah kering panen
ton/ha

Perlakuan
kg/ha

25 TSP
50 TSP
75 TSP
100 TSP

6,633 b
9,600 ab
10,958 a
7,045 ab

50 TSP
100 TSP
150 TSP
200 TSP

25 KCl
50 KCl
75 KCl
100 KCl

5,449
6,666
7,624
5,759

75 KCl
125 KCl
175 KCl
225 KCl

b
ab
a
b

Perlakuan petani
Gabah kering panen
ton/ha
6,763 b
7,146 b
8,171 a
7,361 b
6,242 b
7,535 a
8,038 a
7,126 ab

Lokasi

Struktur

Tektur
Debu
15,5

Patuk, Gunungkidul

Gumpal

Mlati, Sleman

Lepas

46

Imogiri, Bantul

Gumpal

Pasir
10,8

pH
Liat
73,7

5,2

C-org
---%--1,00

35

19

5,8

1,77

0,16

34

35

61

6,5

1,22

0,11

84

0,09

K2O5
---ppm--24

P2O5
---ppm---

KTK
me/100g

96

14,61

38

16,15

21

48,20

Lokasi
Cikuray
Patuk, Gunungkidul
Mlati, Sleman
Imogiri, Bantul
Rerata

92 a
91 a
90 a
91

Varietas
Burangrang
94 a
92 a
93 a
93

Wilis
94 a
93 a
93 a
93,66

Rerata
93,33
92,00
92,33
92,55

Lokasi
Cikuray
Patuk, Gunungkidul
Mlati, Sleman
Imogiri, Bantul
Rerata

1,70 b
1,62 b
1,89 b
1,73

Varietas
Burangrang
1,98 a
1,84 ab
2,10 a
1,97

Wilis
2,03 a
1,92 a
2,04 a
1,99

Rerata
1,90
1,79
2,01
1,90

Lokasi
Cikuray
Patuk, Gunungkidul
Mlati, Sleman
Imogiri, Bantul
Rerata

21,3 b
26,6 b
23,4 b
23,7

Varietas
Burangrang
20,7 a
22,5 a
22,1 a
21,7

Wilis
21,7 b
24,3 a
23,5 b
23,2

Rerata
21,2
24,5
23,0
22,9

Varietas

Cikuray
Burangrang
Wilis

Hama Penyakit Utama yang menyerang


Patuk, Gunungkidul
Mlati, Sleman
Ulat
Karat
Ulat
grayak
daun
grayak
3
1
3
2
2
2
2
2
2

Imogiri, Bantul
Penykt
Skerotium
2
1
1

Ulat
grayak
3
2
2

Karat
daun
1
1
1

Imogiri, Bantul
Pnykt
Hamprosema
2
2
1

Penykt
Skerotium
1
1
1

Varietas

Cikuray
Burangrang
Wilis

Serapan hara pada daun tanaman kedelai saat panen


di lokasi Mlati, Sleman
N (%)
P (%)
K (%)
2,1
0,22
0,58
2,5
0,26
0,83
2,4
0,28
0,87

di lokasi petani (kontrol)


N (%)
1,7
2,08
1,8

petani (kontrol)
P (%)

K (%)
0,18
0,20
0,22

0,51
0,71
0,76

Varietas

Cikuray
Burangrang
Wilis

Serapan hara pada tanaman kedelai saat panen (90 HST)


di lokasi Mlati, Sleman
N (%)
P (%)
K (%)
5,4
0,60
1,75
6,8
0,75
1,80
6,6
0,70
1,92

di lokasi petani (kontrol)


N (%)
4,37
5,50
5,41

petani (kontrol)
P(%)

K(%)
0,49
0,51
0,56

1,42
1,68
1,57

Sifat Fisik dan Kimia Tanah


Tekstur
- Pasir (%)
- Debu (%)
- Liat (%)
pH H2O
pH KCl
C organik (%)
N total (%)
C/N
P2O5 Potensial (mg/100 g tanah)
K2O Potensial (mg/100 g tanah)
Kation-kation dapat ditukar
- Ca (me/100 g tanah)
- Mg (me/100 g tanah)
- K (me/100 g tanah)
- Na (me/100 g tanah)
Kapasitas Tukar Kation/KTK (me/100 g tanah)

Harkat
Lempung (Loam)
45
40
15
5,8
5,3
1,65
0,14
12
155
78
13,35
4,94
1,05
0,52
18,64

No.

Perlakuan Dosis Pupuk (kg/ha)


SP-36
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

0
25
50
100
50
50
50
0
25
100

rlakuan Dosis Pupuk (kg/ha)


KCl
75
75
75
75
0
37,5
150
0
37,5
150

Perlakuan dosis pupuk


SP-36
0
25
50
100
50
50
50
0
25
100
KK (%)
BNT 5%

Tinggi tanaman saat panenJumlah cabang

KCl
kg/ha

cm
75
75
75
75
0

37,5
150
0
37,5
150

37,22 a
35,16 a
31,80 a
36,34 a
33,71 a
35,82 a
36,24 a
36,53 a
33,80 a
33,42 a
9,43
5,66

batang/tan
2,50 ab
2,66 ab
2,66 ab
2,39 b
2,51 ab
2,83 ab
3,15 a
2,29 b
2,64 ab
2,13 b
16,16
0,72

Berat biji kering

ton/ha
1,84 a
1,92 a
1,79 a
1,81 a
1,59 a
1,76 a
1,84 a
1,66 a
1,76 a
1,64 a
18,27
0,55

Berat brangkasan kering Indek panen

ton/ha

(%)
1,52 a
1,62 a
1,58 a
1,59 a
1,41 a
1,51 a
1,75 a
1,38 a
1,48 a
1,40 a
18,58
0,49

54,67 a
54,22 a
53,22 ab
53,30 ab
52,66 ab
53,91 ab
51,31 b
54,76 a
54,23 a
53,94 a
2,85
2,62

Genotipe
A) BP23F-PN-11
(B) BP360E-MR-79-PN-2,
(C) BP360E-MR-79-PN-3
(D) BP143E-MR-7-2-PN-0
(E) B1059F-KN-5-4-PN-2
(F) BP355E-MR-45
(G) IR71190-45-2-1-BT-1,
(H) BP252E-MR-7-2
(I) BP226E-MR-73-PN-2
(J) BP2502D-KN-78-1-8
(K) IR64
(L) Cisedane
KK (%)

Tinggi tanaman
(cm)
90,7
87,3
107,2
96,5
96,7
97,3
100,3
87,7
101,6
103,2
88,7
97,0
3,72

e
f
a
d
d
d
c
f
bc
b
ef
d

Jumlah malai/rumpun

Umur 50%
masak (hari)

15,0 bcd
14,0 d
15,5 abcd
16,5 abc
17,2 ab
14,5 cd
14,6 cd
14,1 cd
14,8 bcd
14,3 cd
17,8 a
8,9 e
10,39

77,5
83,7
85,5
75,5
82,0
86,0
85,5
80,0
84,0
87,0
81,2
76,7
6,30

f
c
b
g
d
b
b
e
c
a
d
f

Umur 80%
masak (hari)
114,5
117,2
122,0
109,0
116,0
120,5
110,2
115,2
122,5
122,0
116,2
113,5
5,60

ef
c
a
g
d
b
b
b
a
a
cd
f

Genotipe

Jumlah gabah isi malai

Jumlah gabah hampa/malai Berat 1000 butir gabah kering

A) BP23F-PN-11
(B) BP360E-MR-79-PN-2,
(C) BP360E-MR-79-PN-3
(D) BP143E-MR-7-2-PN-0
(E) B1059F-KN-5-4-PN-2
(F) BP355E-MR-45
(G) IR71190-45-2-1-BT-1,
(H) BP252E-MR-7-2
(I) BP226E-MR-73-PN-2
(J) BP2502D-KN-78-1-8
(K) IR64
(L) Cisedane
KK (%)

121,8
158,1
121,6
144,7
119,4
128,8
150,7
138,1
111,2
134,7
122,4
180,4
13,42

14,4 fg
29,6 def
38,9 cd
17,4 efg
18,1 efg
70,0 b
49,0 c
34,4 cde
45,7 cd
49,9 c
10,8 g
91,0 a
20,14

de
ab
de
bcd
de
cde
bc
bcde
e
bcde
cde
a

26,6 cde
24,5 de
29,8 ab
25,3 de
24,4 e
29,7 ab
28,6 abc
26,7 cde
30,8 a
26,9 cd
28,2 bc
30,1 ab
5,60

Hasil gabah/plot
(kg)
18,65 ab
17,95 abc
16,00 c
18,25 abc
18,92 ab
18,20 abc
19,42 a
17,90 abc
19,80 a
19,35 ab
19,65 a
17,05 bc
8,05

Variabel
Tinggi tanaman
Jml malai/rpn
Umur 50% masak
Umur 80% masak
Jml gabah isi/malai
Jml gabah hampa/malai
Berat gabah 1000 butir
Hasil/plot

1
-0,065
0,471
0,559 *
-0,184
0,399
0,496 *
-0,146

0,160
0,021
-0,742 *
-0,832 *
-0,381
0,407

0,928 **
-0,314
0,209
0,247
0,169

-0,389
0,306
0,500 *
0,156

0,522 *
-0,063
-0,354

0,638 *
-0,300

-0,120

Genotipe
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
I)
J)
K)
L)

Hasil gabah
(ton/ha)

BP23F-PN-11
BP360E-MR-79-PN-2,
BP360E-MR-79-PN-3
BP143E-MR-7-2-PN-0
B1059F-KN-5-4-PN-2
BP355E-MR-45
IR71190-45-2-1-BT-1,
BP252E-MR-7-2
BP226E-MR-73-PN-2
BP2502D-KN-78-1-8
IR64
Cisedane

9,25
8,98
8,00
9,13
9,47
9,10
9,72
8,95
9,90
9,68
9,82
8,53
9,21 + 0,56

Kadar air basah


(%)
24,93
26,68
25,09
27,37
25,58
27,05
26,34
25,57
25,61
25,84
25,19
25,24
25,87 + 0,80

Kotoran (%)
4,82
7,79
12,03
9,05
3,23
13,15
12,14
9,54
7,40
12,18
4,03
9,78
8,76 + 3,39

Densitas/liter
525,32
516,28
509,04
513,31
552,43
531,27
517,13
521,27
535,31
504,44
529,63
515,07
552,54 + 13,18

Karakteristik kimia
PH
C-org (%)
N-tot (%)
P-tsd (ppm) K-tsd (ppm)

Cacing
8,05
15,36
0,65
553,17
1109,89

Jenis dekomposer
Rumino bacillus
8,85
12,52
0,92
874,42
904,76

er
Trichoderma
9,02
14,21
1,02
926.08
989,97

Perlakuan

Petak utama
- KC
- TD
- BC
Anak Petak
- d0
- d2
- d4
- d6
- d8
KK (%)

Tinggi tan
(cm)

Jml. anakan (batang rumpun


Jml. malai
-1)
(batang rumpun
Jml.
-1) gabah
-1

isi malai

101,42a
100,28a
101,34a

26,19a
26,02a
25,47a

22,08a
22,04a
21,17a

107,07a
104,53a
103,45a

99,16a
101,42a
100,24a
100,12a
100,45a

26,12a
26,14a
26,05a
26,18a
26,19a

22,14a
22,19a
22,24a
22,29a
22,32a

104,12a
104,40a
105,24a
107,42a
107,70a

12,8

15,2

14,5

15,4

Hasil t GKP

Bobot 1000 biji (g)

-1

ha
7,04a
7,02a
7,00a

29,08a
29,06a
29,05a

6,97a
6,99a
7,02a
7,12a
7,23a

29,00a
29,05a
29,08a
29,09a
29,09a
12,5

10,4

Perlakuan

Pukan + Tanah

1:3
1:2
1:1
2:1
3:1

47,00 c
48,89 c
49,61 c
46,56 c
49,39 c

Tinggi
42 MST
cm
103,17cd
109,00 d
115,55 d
116,58 d
118,11 d

Sekam + Tanah

1:3

38,33bc

107,52cd

19,89f

52,78ef

0,32bc

0,81e

1:2
1:1
2:1
3:1

26,38b
19,61ab
14,73ab
10,00ab

81,39c
59,61bc
17,00a
12,81a

16,11e
12,00d
8,67bc
7,11b

41,17d
30,50e
11,78b
11,39b

0,27bc
0,23b
0,14a
0,14a

0,71d
0,56c
0,16a
0,18a

Serbuk gergaji + 1 : 3
Tanah
1:2
1:1
2:1
3:1
BNT5 %

10,59ab

52,11ab

8,76bc

31,00c

0,14a

0,52c

6,91a
7,33a
6,89a
6,61a
16,44

20,22a
9,23a
6,89a
6,61a
28,50

4,67ab
4,22ab
4,22ab
3,67a
3,27

15,17b
7,33ab
4,33a
3,78a
5,20

0,12a
0,11a
0,12a
0,10a
0,05

0,25b
0,13a
0,12a
0,10a
0,09

16 MST

Jumlah daun
16 MST

42 MST

Diameter
16 MST

24,33 g
24,44 g
25,55 g
25,44 g
25,55 g

50,00e
50,11ef
53,00ef
53,06ef
55,22 f

0,36cd
0,37cd
0,40 d
0,35cd
0,37cd

42 MST
cm
0,80de
0,88 e
0,88 e
0,86 e
0,88 e

Berat kering
16 MST
2,86 e
3,18 f
3,16 f
3,33 f
3,42 f

42 MST
Cm
20,31d
25,18e
25,52e
28,50ef
31,39f

2,37de

21,20 d

1,49 c
0,90 b
0,39ab
0,34ab

13,73 c
5,67 b
1,04 a
1,03 a

0,37ab

6,63 b

0,20a
0,19a
0,14a
0,12a
0,59

1,18 a
0,77 a
0,29 a
0,22 a
3,41

Perlakuan

Jumlah akar lateral


16 MST
42 MST

Panjang akar
16 MST

Pukan + Tanah

1:3
1:2
1:1
2:1
3:1

126,2 e
125,7 e
108,5 de
111,8 de
115,0 e

134,0 c
137,0 c
181,2 d
137,0 c
127,2 c

46,67 e
48,50 e
49,75 e
49,42 e
50,25 e

42 MST
cm
72,67e
69,25bc
80,50e
80,67e
75,15e

Sekam + Tanah

1:3

103,7 d

110,8 bc

35,83 d

58,08 b

1:2
1:1
2:1
3:1

92,7 c
72,5 bd
64,3 ac
70,0 bb

134,7 c
83,8 b
65,5 d
73,3 a

28,50 e
21,92 ab
17,75 a
16,42 a

63,92 bc
36,50 a
52,67 ab
46,17 a

1:3

82,7 bc

120,2 bc

38,92d

77,33 e

1:2
1:1
2:1
3:1

78,7 bc
56,5 a
47,3 a
59,5 a
20,8

98,8 b
43,7 a
75,7 a
65,8 a
26,8

33,33cd
27,48bc
25,58b
26,67b
6,41

63,58 bc
42,33 a
78,83 c
57,33 b
19,85

Serbuk gergaji + Tanah

BNT 5 %

16 MST
14,0 b
1,41 b
1,74 b
1,86 cd
2,00 cd

BK akar
42 MST
Gram
13,09 d
14,50 de
15,20 de
15,75 e
17,79 e

2,10 d

13,33 d

1,53 bc
1,03 b
0,44 a
0,44 a

9,83 e
5,61 b
1,72 a
1,27 a

0,44 a

5,90 be

0,27 a
0,18 a
0,27 a
0,14 a
0,51

1,16
1,08
0,53
0,38
2,04

d
a
a
a

Perlakuan

BI (Bulk
Density

BJP (Particle
Density)

Porositas

Air tersedia
%

gram
Pukan + Tanah

1:3
1:2
1:1
2:1
3:1

1,30
1,14
1,04
0,91
0,93

2,33
2,28
2,27
2,26
2,26

44,21
50,20
54,19
59,73
58,85

8,3
8,9
9,1
12,7
20,7

Sekam + Tanah

1:3
1:2
1:1
2:1
3:1

1,22
1,22
1,03
0,86
0,70

2,27
1,84
1,74
1,71
1,67

46,26
44,02
50,57
59,07
67,66

5,4
6,3
12,7
15,5
18,2

Serbuk gergaji + Tanah

1:3
1:2
1:1
2:1
3:1

0,54
1,23
1,13
1,08
0,87

2,30
2,16
2,10
2,04
2,08

46,52
47,68
56,52
57,35
73,25

5,5
6,7
5,8
6,0
6,8

Draenase pori
Cepat
Lambat
% Vol air
23,3
1,3
23,7
2,4
25,2
2,4
30,1
2,8
30,9
2,6
28,5
31,7
35,1
42,0
48,8

1,6
1,5
1,8
3,3
4,7

27,3
30,7
36,0
42,3
62,1

1,7
2,5
2,9
3,7
3,8

Bahan
Tanah
Pukan
Sekam
Sebuk Gergaji

C
1,75
25,54
3,56
33,86

N
1,01
0,49
0,48
0,03

P
1,002
0,260
0,001
0,021

K
0,020
0,298
0,166
0,375

Ca
0,148
0,361
0,181
0,225

Mg
0,011
0,206
0,039
0,075

Perlakuan
Petak Utama
IR64
Cibogo Cigeulis Ciherang Cimelati
Widas
Anak Petak
Legowo 2 : 1
Legowo 4 : 1
Tegel 25 x 25 cm

KK (a)
KK (b)
BNT (a) 5 %
BNT (b) 5 %

Tinggi tanaman
(cm)

Jumlah anakan
(batang/rumpun)

Jumlah gabah isi per malai

104,86 a
106,34 a
107,52 a
106,74 a
107,69 a
107,52 a

21,91 b
22,99 ab
23,08 ab
24,05 a
21,83 b
23,04 a

74,24 f
77,56 e
94,37 b
82,54 d
117,31 a
88,30 c

107,87 a
106,61 ab
105,88 bc

22,23 a
23,04 a
23,47 a

90,41 a
89,72 a
89,03 a

9,2
10,3
1,38

6,2
7,3
2,64
-

5,1
8,7
1,61
-

Bobot 1000 biji


(gram)
28,37 a
28,38 a
28,24 a
28,51 a
28,55 a
28,30 a
28,27 a
28,48 a
28,49 a
11,0
10,0
-

Perlakuan

Sistem tanam
Legowo 2 : 1

IR64
Cibogo Cigeulis Ciherang Cimelati
Widas

BNT 5%

Legowo 4 : 1
7,16 b
7,26 b
7,37 b
7,16 b
8,15 a
7,40 b

6,85 b
7,02 ab
7,20 a
7,06 ab
7,33 a
7,23 a
0,27

Tegel 25 x 25 cm
6,63 bc
6,93 ab
6,73 bc
6,45 c
7,09 a
7,07 a

No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16

No. Galur
RUTTSG 168-3b-1-1-3-1-1-3
RUTTST 96b-15-1-2-2-2-1
BPT 164c-68-7-3-2
S3423-PN-4
BP 925-2E-3-2
S 3382-3F-3-1-3
S-4850-9F-6
BP 940-1D-KN-10-SI-31-3
S 4653-1D-4-1-2-2
S 4616E-PN-7-3
RUTTST69B-3-3-1-3-5
IR73885-1-4-3-2-1-6
RUTTSG-69-1B-1-1-3-2-1
Tukad Unda
Ciherang
IR64
KK (%)

Kode Galur

Tinggi tan (cm)

MLS-05-1
MLS-05-2
MLS-05-3
MLS-05-4
MLS-05-5
MLS-05-6
MLS-05-7
MLS-05-8
MLS-05-9
MLS-05-10
MLS-05-11
MLS-05-12
MLS-05-13
MLS-05-14
MLS-05-15
MLS-05-16

112,22a
107,89a
117,22a
108,78a
106,45a
105,89a
105,78a
102,56a
102,11a
112,33a
110,33a
103,78a
110,44a
105,76a
102,78a
107,89a
-

5,30

Jumlah malai rumpun-1


27,11a
23,89a
23,45a
22,33a
20,22a
23,11a
27,22a
24,89a
19,78a
19,22a
19,33a
20,11a
23,22a
25,78a
21,00a
19,78a
16,30

No

No. Galur

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16

RUTTSG 168-3b-1-1-3-1-1-3
RUTTST 96b-15-1-2-2-2-1
BPT 164c-68-7-3-2
S3423-PN-4
BP 925-2E-3-2
S 3382-3F-3-1-3
S-4850-9F-6
BP 940-1D-KN-10-SI-31-3
S 4653-1D-4-1-2-2
S 4616E-PN-7-3
RUTTST69B-3-3-1-3-5
IR73885-1-4-3-2-1-6
RUTTSG-69-1B-1-1-3-2-1
Tukad Unda
Ciherang
IR64
KK (%)

Kode Galur

Jml gabah isi malai-1

MLS-05-1
MLS-05-2
MLS-05-3
MLS-05-4
MLS-05-5
MLS-05-6
MLS-05-7
MLS-05-8
MLS-05-9
MLS-05-10
MLS-05-11
MLS-05-12
MLS-05-13
MLS-05-14
MLS-05-15
MLS-05-16

79,39a-e
80,41a-e
77,39a-d
81,76b-e
120,84g
90,52def
72,76ab
103,77f
71,91ab
74,72abc
87,95cde
66,73a
93,63ef
78,34a-d
79,48a-e
85,16b-e
-

9,20

Jml gabah hampa malai-1


31,37ef
34,43fg
29,13de
25,31bcd
29,11de
27,51cde
24,87bcd
24,06abc
23,32abc
38,88h
21,53ab
41,13h
37,60gh
21,29ab
20,00a
33,99fg
12,90

No

No. Galur

Kode Galur

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16

RUTTSG 168-3b-1-1-3-1-1-3
RUTTST 96b-15-1-2-2-2-1
BPT 164c-68-7-3-2
S3423-PN-4
BP 925-2E-3-2
S 3382-3F-3-1-3
S-4850-9F-6
BP 940-1D-KN-10-SI-31-3
S 4653-1D-4-1-2-2
S 4616E-PN-7-3
RUTTST69B-3-3-1-3-5
IR73885-1-4-3-2-1-6
RUTTSG-69-1B-1-1-3-2-1
Tukad Unda Ciherang IR64

MLS-05-1
MLS-05-2
MLS-05-3
MLS-05-4
MLS-05-5
MLS-05-6
MLS-05-7
MLS-05-8
MLS-05-9
MLS-05-10
MLS-05-11
MLS-05-12
MLS-05-13
MLS-05-14
MLS-05-15
MLS-05-16

KK (%)

Umur panen (hari)


102
103
102
105
105
105
105
105
105
102
107
105
105
105
105
105
-

Hasil padi (t
GKG ha-1)
7,16ab
7,42ab
5,51bc
7,23ab
8,26a
7,87a
6,25abc
8,03a
6,23abc
5,46bc
7,85a
5,07c
7,97a
7,12ab
7,20ab
7,45a
15,00

Bobot 1000 biji (g)


24,47bc
24,53bc
23,50c
25,73bc
26,63ab
28,93a
25,63bc
26,33abc
25,47bc
26,37ab
25,13bc
24,90bc
25,80bc
27,50ab
26,40abc
26,50abc
6,00

Perlakuan
P1 = 100 g benih sawi + 2 kg urea
P2 = 100 g benih sawi + 3 kg urea
P3 = 100 g benih sawi + 4 kg urea
P4 = 100 g benih sawi + 5 kg urea

Tinggi
Tanaman(cm)
39,81 a
37,66 a
39,31 a
38,90 a

Jml daun/ Tanaman


6,13 a
6,59 a
6,20 a
5,73 a

Lebar
Daun(cm)
11,44 ab
12,13 b
11,62 b
9,52 a

Panjang
Daun(cm)
17,03 b
18,41 b
16,8 ab
13,99 a

Perlakuan
P1 = 100 g benih sawi + 2 kg urea
P2 = 100 g benih sawi + 3 kg urea
P3 = 100 g benih sawi + 4 kg urea
P4 = 100 g benih sawi + 5 kg urea

Jumlah tanaman/m2
116,33 ab
87,00 a
139,33 b
123,67 b

Hasil (g)/m2
1970,00 ab
1790,11 a
2416,33 b
1883,33 ab

Pupuk Anorganik
P1 (Dosis 25%)

2 ton/ha
15,00 d

Pupuk Rumino Bacillus


4 ton/ha
15,34 d

P2 (Dosis 50%)
P3 (Dosis 100%)

15,11 d
15,12 d

16,96 c
18,45 ab

acillus
6 ton/ha
17,07 c
18,07 b
19,07 a

Pupuk Anorganik

Pupuk Rumino Bacillus


4 ton/ha
30,89 d

P1 (Dosis 25%)

2 ton/ha
30,23 d

P2 (Dosis 50%)

30,22 d

33,78 c

P3 (Dosis 100%)

30,56 d

36,67 ab

cillus
6 ton/ha
30,89 c
35,78 b
37,56 a

Perlakuan
Rata-rata berat buah/panen (g)
Pupuk Anorganik
P1 (Dosis 25%)
P2 (Dosis 50%)
P3 (Dosis 100%)
BNT 5%
Pupuk Rumino Bacillus
2 ton/ha
4 ton/ha
6 ton/ha
BNT 5%

Variabel
Produksi/3 m2 (kg)

578,31 a
571,42 a
563,27 a
-

8,99 b
9,62 ab
9,92 a
0,78

569,25 a
576,59 a
567,17 a
-

8,72 b
9,63 ab
10,18 a
0,78

Produksi/100 m2 (kg)
299,61 b
320,75 b
341,85 a
28,52
301,89 b
320,91 ab
339,42 a
28,52

Perlakuan

Warna

Flavor

Manisan Basah
Manisan dipotong kecil
Manisan dijemur kering

3,47 b
1,93 a
3,20 b

3,40 b
2,80 ab
2,20 a

Rasa Manis
3,47 b
3,33 b
2,20 a

Perlakuan
Manisan Basah
Manisan dipotong kecil
Manisan dijemur kering

Rasa Dimulut
3,73 b
2,87 a
2,13 a

Penerimaan Secara Keseluruhan


3,53 b
2,47 a
2,47 a

Perlakuan
1)

P0 Pakan komersial 100%

2) P1 Pakan komersial ditambah 0,25% Starbio


3) P2 Pakan komersial disubstitusi dengan Jagung
4) P3 Pakan komersial substitusi dengan Srikandi
Kuning 20% ditambah 0,25% Starbio

Rataan bobot ayam (g) awal penelitian


41,524a
42,444a
41,708a
40,564a

Perlakuan
(P0) Pakan komersial 100%
(P1) Pakan komersial ditambah 0,25% Starbio
(P2) Pakan komersial substitusi dengan Jagung
(P3) Pakan komersial substitusi Jagung Serikandi Kuning 20% dan 0,25% Starbio

Bobot Ayam (gram)


2.145,652 b
2.210,870 b
1.994,000 a
2.097,917ab

Perlakuan
1)

(P0) Pakan komersial 100%

2)
3)
4)

(P1) Pakan komersial ditambah 0,25% Starbio


(P2) Pakan komersial substitusi dengan Jagung
(P3) Pakan komersial substitusi Jagung Srikandi Kuning 20% dan ditambah 0,25% Starbio

Bobot ayam (g)


1.268,50 a
1.346,00 ab
1.359,40 b
1.421,30 b

No.

Galur Harapan (GH)

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

GH 1
GH 2
GH 3
GH 4
GH 5
GH 6
GH 7
GH 8
GH 9
GH 10
GH 11
GH 12
GH 13
GH 14
GH 15

Jumlah tanaman Panen


278,0 ab
289,0 b
274,3 a
278,7 ab
281,0 ab
276,3 ab
279,7 ab
283,0 ab
283,3 ab
281,3 ab
282,7 ab
289,7 b
286,3 ab
280,7 ab
283,3 ab

CV%

10,0

Tinggi tanaman (cm)


35,4 a
36,4 abc
38,7 a-d
36,3 ab
41,0 a-d
44,0 cd
43,9 bcd
39,6 a-d
37,1 abc
37,1 abc
39,8 a-d
40,5 a-d
36,7 abc
36,4 abc
45,5 d
10,0

No.

Galur Harapan (GH)

Jumlah
Polong isi/Pohon

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

GH 1
GH 2
GH 3
GH 4
GH 5
GH 6
GH 7
GH 8
GH 9
GH 10
GH 11
GH 12
GH 13
GH 14
GH 15
lCV%

Bobot

10.1 a
12.3 a
11.2 a
13.3 a
13.7 a
11.4 a
11.4 a
14.9 a
12.3 a
12.9 a
10.7 a
11.9 a
15.1 a
14.5 a
12.9 a

Polong hampa/
Pohon
6.1 ab
7.7 b
4.9 ab
4.6 ab
3.9 a
4.6 ab
5.9 ab
4.1 a
4.5 a
5.1 ab
4.3 a
4.2 a
3.3 a
3.4 a
4.5 a

20.7%

36.2%

Polong basah/
Pohon (g)
101.7 abc
113.3 abc
87.0 a
97.3 abc
94.0 ab
132.0 bcd
133.3 cd
109.3 abc
92.0 a
94.3 ab
83.0 a
98.3 abc
103.7 abc
153.7 d
108.3 abc
18.3%

Bobot
Polong kering/
pohon (g)
67.7 ab
76.0 abc
61.0 ab
69.7 ab
62.0 ab
88.3 bc
88.0 bc
73.0 ab
63.0 ab
65.3 ab
58.7 a
69.7 ab
71.3 ab
101.0 c
71.3 ab
20.1%

Galur Harapan
(GH)
GH 1
GH 2
GH 3
GH 4
GH 5
GH 6
GH 7
GH 8
GH 9
GH 10
GH 11
GH 12
GH 13
GH 14
GH 15

Bobot Biji /pohon


(g)
43.7 ab
46.3 ab
41.3 ab
42.3 ab
47.3 ab
55.7 b
56.7 b
49.3 ab
44.0 ab
40.7 ab
37.0 a
47.3 ab
51.3 ab
57.7 b
48.0 ab

CV%

19.8%

Bobot polong basah/


petak (g)
2340.3 a
2663.3 a
2956.0 a
2475.7 a
2460.7 a
2800.7 a
3078.3 a
2959.3 a
2510.3 a
2414.3 a
2308.0 a
2898.3 a
2673.7 a
2228.7 a
2498.3 a

Bobot polong kering/petak (g)


1464.3 a
1699.0 a
1896.0 a
1654.7 a
1747.7 a
1798.3 a
1843.0 a
1471.0 a
1603.0 a
1704.0 a
1431.0 a
1874.3 a
1904.7 a
1529.3 a
1651.3 a

23.0%

26.7%

100 Biji (g)


38.0 ab
38.3 abc
43.3 abc
40.3 abc
44.7 bc
45.0 c
43.3 abc
40.3 abc
41.3 abc
37.0 a
44.3 bc
43.0 abc
39.0 abc
40.0 abc
43.0 abc
8.6%

Varietas

Tinggi tanaman
(cm)

Maros S-2
203,19 b
Sukmaraga Bisma Srikandi 186,18 ab
K
135,90 a
210,80 b

Berat segar brangkasan (g/tan)


Berat segar brangkasan (t/ha)
Berat kering brangkasan (g/tan)

348,68
432,38
419,30
441,25

a
b
b
b

17,78
20,38
20,28
21,49

a
b
b
b

93,75 a
107,75 b
109,00 b
108,25 b

Brat kering brangkasan (t/ha)

4,69
5,18
5,27
5,25

a
b
b
b

Varietas

Berat tongkol dg kelobot (g/tan)Berat tongkol dg kelobot (t/ha) Berat biji pipilan kering (g/tan)

Maros S-2
Sukmaraga Bisma Srikandi K

215,30
217,55
219,90
220,63

a
a
a
a

9,93 a
9,88 a
10,28 b
9,84 a

117,34
115,30
118,75
114,73

a
a
a
a

Berat biji pipilan kering (t/ha)


5,41
5,24
5,55
5,12

b
ab
b
a

Perlakuan

Jumlah Berat Kelapa Parut (gram)


Jumlah Jumlah Santan Kental
Jumlah(ml)
Minyak Kelapa Murni (ml)
Kelapa
Santan (ml)
(butir)

Air kelapa : air hangat = 19,40


:1

5.160

11.680

3.600

600

Air kelapa : air


hangat = 2 : 1
Air kelapa : air
hangat = 1 : 2
Air hangat
100%

9,00

4.57

11.65

2.65

98

9,00

4.54

11.41

2.866

367

10,00

4.88

12.7

3.83

355

*)

Rendemen
Minyak Kelapa Murni
(%)

**) Rendemen

Minyak
Kelapa Murni
(%)

5,12 c

16,82 b

0,84 a

3,17 a

3,22 bc

12,99 b

2,79 ab

9,27 ab

No.

Karakteristik

Standard CODEX 19-1991 rev. 2-1999 (Alam Syah, 2005)

1
2
3

Kadar air
Kadar asam lemak bebas
Bilangan peroksida

Maks. 0,1 0,5


0,5%
3 meq/kg minyak

Kandungan
0,22
0,13%
0,46 meq/kg minyak

No.

Jenis Asam Lemak

Standard CODEX 19-1991 rev. 2-1999 (Alam Syah, 2005)

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

C6:0 asam kaproat


C8:0 asam kaprilat
C10:0 asam kaprat
C12:0 asam laurat
C14:0 asam miristat
C16:0 asam palmitat
C18:0 asam stearat
C18:1 asam oleat
C18:2 asam linoleat
C18:3 C24:1

0,4 0,6 %
5,0 10,0 %
4,5 8,0 %
43,0 53,0 %
16,0 21,0 %
7,5 10,0 %
2,0 4,0 %
5,0 10,0 %
1,0 2,5 %
<0,5 %

Kandungan
0,5%
8,4%
7,1%
51,7%
17,4%
7,1%
2,2%
4,9%
0,8%
Tidak tercantum

Ciri-ciri tanah

Nilai

pH (H2O)
C Organik (%)
N total
P Bray I (mg kg-1 P2O5)
P total (mg 100g-1 P2O5 )
Susunan kation
Ca (cmol kg-1)
Mg (cmol kg-1)
K (cmol kg-1)
Na (cmol kg-1)
KTK (cmol kg-1)
Al-dd (cmol kg-1)
Fe (ppm)
Tekstur (%) :
Pasir
Debu
Liat

3,84
9,20
0,27
2,81
16,67
0,06
0,73
0,57
0,83
43,85
8,66
719,18
0,63
45,28
54,09

Kriteria
SM
T
R
SR
R
SR
R
S
S
T
T

Liat

No.

Nama galur/var
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

B8239G-KN-13
IR58511
B10214F-KN-2-3-1-2
B9851-D-Mr-15-1
IR50584-1-1-Mr-1
IR61242
IR35664
Margasari
Banyu Asin
Lambur
Rata-rata

Skoring keracunan Fe akhir vegetatif


MK.04
3,3
3,0
3,7
3,0
3,0
3,0
2,3
1,3
3,7
3,7
3,0

MK.05
3,7
3,3
3,7
3,3
3,3
3,3
3,3
3,0
4,3
3,7
3,5

Rata-rata
3,5
3,2
3,7
3,2
3,2
3,2
2,8
2,2
4,0
3,7

No

Nama galur/var
1
2
3
4
5
6
7
8
9

10

B8239G-KN-13
IR58511
B10214F-KN-2-3-1-2
B9851-D-Mr-15-1
IR50584-1-1-Mr-1
IR61242
IR35664
Margasari
Banyu Asin
Lambur
Rata-rata

Tinggi tanaman (cm)


MK.04
MK.05
78
80,57
75
81,63
72
74,67
81
79,33
79
73,8
80
83
88
80,23
102
101,13
77
70,3
80
72,1
81,1
79,7

Rata- rata
79,3
78,2
73,2
80,2
76,5
81,4
84,2
101,4
73,7
75,9

Umur panen (hari)


MK.04
121,0
121,0
119,0
120,3
118,3
121,0
121,0
116,0
116,3
119,0
119,3

r panen (hari)
Mk.05
124,0
124,7
123,0
123,7
123,3
125,3
124,0
125,0
121,0
121,3
123,5

Rata- rata
122,5
122,9
121,0
122,0
120,8
123,2
122,5
120,5
118,7
120,2

No.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Nama galur/var

Jumlah malai/rumpun

Rata- rata

B8239G-KN-13
IR58511
B10214F-KN-2-3-1-2
B9851-D-Mr-15-1
IR50584-1-1-Mr-1
IR61242
IR35664
Margasari
Banyu Asin
Lambur
Rata-rata

MK.04
13,6
15,2
15,0
14,4
17,7
15,9
15,8
17,8
15,8
12,7
15,4

15,1
14,7
14,5
15,6
17,7
15,5
15,0
16,8
14,2
12,5

MK.05
16,7
14,2
14,0
16,8
17,8
15,1
14,1
15,8
12,6
12,3
14,9

Jumlah gabah isi/


malai
MK.04
109,6
93,0
80,7
117,3
69,6
118,1
120,9
82,9
81,6
101,5
97,5

Jumlah gabah isi/


malai
MK.05
127,4
106,7
82,8
129,7
80,7
111,6
108,5
96,7
95,0
91,1
103,0

Rata- rata

118,5
99,9
81,8
123,5
75,1
114,8
114,7
89,8
88,3
96,3

No.

Nama galur/var
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

B8239G-KN-13
IR58511
B10214F-KN-2-3-1-2
B9851-D-Mr-15-1
IR50584-1-1-Mr-1
IR61242
IR35664
Margasari
Banyu Asin
Lambur
Rata-rata

Hasil gabah (t/ha)


MK.04
MK.05
4,28
3,21
4,51
2,98
3,61
2,46
4,38
3,09
4,11
3,03
4,45
3,84
5,09
3,70
3,34
2,31
3,46
2,31
3,24
2,01
4,0
2,9

Rata-rata
3,7
3,7
3,0
3,7
3,6
4,1
4,4
2,8
2,9
2,6

Peningkatan terhadap
Banyu Asin (%)
29,9
30,0
5,2
29,5
23,9
43,9
52,4
-

Sifat Fisik dan Kimia Tanah


pH-H2O
C-organik
N-total (%)
P-Bray I (ppm)
P-total (ppm)
K-dd (me/100g)
Tektur (%)
Pasir
Debu
Liat

Kandungan
4,42
1,26
0,62
0,58
119,24
0,05
32,85
41,38
25,78

Kriteria
sangat masam
rendah
tinggi
rendah
tinggi sekali
redah sekali

Perlakuan
PTT lengkap
PTT petani
Non-PTT (Teknologi Petani)

Produksi padi (t GKG/ha)


5,264
4,448
3,466

Keterangan
A.

Penerimaan (kg)

B. Biaya Produksi
1. Benih (kg)
2.
Pupuk (kg) a. Urea b.
Sp36 c.
KCl
d.
Pupuk kandang
Total Biaya Pupuk
3.
Pestisida dan Herbisida a. Insektisida
b.
Rodentisida & pengumpanan c.
Herbisida
Total Biaya Insektisida dan herbisida
4. Tenaga Kerja (HOK)
a.
Penyiapan lahan b.
Menanam
c.
Memupuk d.
Menyiang
e.
Menyemprot
f.
Panen dan Pasca Panen
Total biaya tenaga kerja
C. Total Biaya
D.

Keuntungan

E.

R/C rasio

Jumlah Fisik
5.264
20
150
75
50
2.000

28
14
4
15
4
58

Harga (Rp/satuan)
1.250

Nilai (Rp)
6.580.000

3.500

70.000

1.200
1.900
1.900
100

180.000
142.500
95.000
200.000
687.500
136.000
100.000
40.000
276.000

15.000
15.000
15.000
15.000
15.000
15.000

420.000
210.000
60.000
225.000
60.000
870.000
1.845.000
2.808.500
3.771.500
2,34

Sifat fisik dan kimia tanah


pH H2O
C-organik (%)
N-total (%)
P- Bray I (ppm)
P-HCl 25 % (mg/100 g) K-dd (me/100 gr)
K- HCl 25 % (mg/100 g) Tekstur (%)
Pasir
Debu
Liat

Kandungan hara tanah


5,75
0,97
0,18
1,14
38,33
0,06
9,60
14,00
27,50
60,50

Kriteria
sedang rendah tinggi rendah sedang rendah rendah

Varietas

Fatmawati
Maro
Rokan
Gilirang
Cigeulis
Ciherang
Ciherang (kontrol)

Hasil
(t/ha) GKG

Gab. Isi/malai
(biji)

6,1
7,2
6,8
5,7
6,5
6,2
3,5

270
179
170
145
145
164
111

Gab. Isi/malai
(%)

70,27
85,20
84,00
91,20
94,16
90,11
75,83

Jumlah
Anakan (bh)

11,4
17,2
18,3
11,1
17,4
18,0
12,7

Tinggi Tan
(cm)

100,6
105,1
100,5
95,3
100,2
95,7
90,1

Parameter
pH (H2O)
pH (KCl)
EC (mmhos/cm)
P-Bray I (ppm)
Ca (mg/100 g)
Mg (mg/100 g)
Na (mg/100 g)
K (mg/100 g)
Tekstur:
Pasir (%)
Debu (%)
Liat (%)

Alat
pH meter
pH meter
Conductivity
Spectrophotometry
AAS
AAS
AAS
AAS
Hydrometer Hydrometer
Hydrometer

Nilai
7,24
6,86
1,31
9,91
73,47
3,62
3,32
0,53
7,8
64,4
27,8

Kriteria
Agak Tinggi
Tinggi
Rendah
Agak Rendah
Tinggi
Tinggi
Tinggi
Sedang
Lempung Berdebu

Parameter

Tinggi tanaman (cm)


Anakan Maks
(buah/rumpun)
Anakan Produktif
(buah/rumpun)
Produksi (ton/ha)

Tanpa BO
90,1 a
17,90 a

Ciherang
Dengan BO
89,76 a
22,63 a

Tanpa BO
102,6 a
18,63 a

Varietas
Kapuas
Dengan BO
104,43 a
23,73 a

9,30 a

10,46 b

10,93 a

11,03 b

2,75 a

3,02 b

3,22 a

3,57 b

Banyuasin
Tanpa BO
103,26 a
18,10 a

Dengan BO
102,96 b
19,40 b

9,53 a

12,43 a

3,09 a

3,44 b

No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19

Nama Galur/varietas
IR 71143-223-3-2-2-3
IR 71146-97-1-2-1-3
IR 71137-184-3-2-3-3
IR 65610-24-3-6-3-2-3
IR 67406-6-3-2-3
IR 66696-49-1-2
IR 71137-49-1-2
IR 65617-52-2-3-3-2-3
IR 67406-49-2-3-1-3-3
IR 71146-407-2-1-2-1
IR 71146-122-1-1-2-1
IR 71130-51-2
IR 59682-132-1-1-2
IR 60819-34-2-1
IR59552-21
IR51672-62-1-1-2-3
IR 64
WAY APOBURU SINTANUR

Keterangan

matik Aromatik Aromatik Aromatik Aromatik Aromatik Aromatik Konvensional Konvensional Konvensional Konvensional Konvensional Konvensional Aromatik

vensional Konvensional Aromatik

Macam analisis

Satuan

Kedalaman
0 - 10 cm

Pasir

37,5

Debu
Liat
PH H2O
PH KCl
N-total
Ca-dd
Mg-dd
K-dd
Na-dd
P-total
KTK

%
%
%

33
29,5
5,15
4,04
0,14
0,10
0,24
0,20
0,03
0,03
7,58

me/100g
me/100g
me/100g
me/100g
%
me/100g

Kedalaman
11 - 20 cm
37
33
30
5,1
4,1
0,15
0,10
0,22
0,21
0,03
0,05
7,75

Grafik 6. Panjang Malai Padi Aromatik dan Padi


Konvensional di Pasar Miring, MT 2001/2002

30.00
25.00
20.00
15.00
10.00
5.00
0.00
1
Galur/ Nariet as

IR 71143-223-3-2-2-3
IR 71146-97-1-2-1-3
IR 71137-184-3-2-3-3
IR 65610-24-3-6-3-2-3
IR 67406-6-3-2-3
IR 66696-49-1-2
IR 71137-49-1-2
IR 65617-52-2-3-3-2-3
IR 67406-49-2-3-1-3-3
IR 71146-407-2-1-2-1
IR 71146-122-1-1-2-1
IR 71130-51-2
IR 59682-132-1-1-2
IR 60819-34-2-1
IR59552-21
IR51672-62-1-1-2-3
IR 64
WAY AP OBURU SINT ANUR

Grafik 5. Jumlah Malai 3 Rumpun Padi Aromatik dan Padi


Konvensional di Pasar Miring, MT 2001/2002

40.00
35.00
30.00
25.00
20.00
15.00
10.00
5.00
0.00
1
Galur/Variet as

IR 71143-223-3-2-2-3
IR 71146-97-1-2-1-3
IR 71137-184-3-2-3-3
IR 65610-24-3-6-3-2-3
IR 67406-6-3-2-3
IR 66696-49-1-2
IR 71137-49-1-2
IR 65617-52-2-3-3-2-3
IR 67406-49-2-3-1-3-3
IR 71146-407-2-1-2-1
IR 71146-122-1-1-2-1
IR 71130-51-2
IR 59682-132-1-1-2
IR 60819-34-2-1
IR59552-21
IR51672-62-1-1-2-3
IR 64
WAY AP OBURU SINT ANUR

Galur/Varietas

TinggiPersentaseJumlah
Serangan Sundep (%) (Trans. AkarUmurKuadrat
Panen (X+0,5)
Jumlah1/2
Tanaman
Anakan
(hari)
Malai per
Maksimu m Produktif
3 rumpun
(cm)
(batang)
(malai)

Panjang
Malai (cm)

Jumlah
Gabah Isi
(butir)

Jumlah
Gabah
Hampa
(butir)

IR 71143-223-32-2-3
IR 71146-97-1-21-3
IR 71137-184-32-3-3
IR 65610-24-3-63-2-3
IR 67406-6-3-2-3
IR 66696-49-1-2
IR 71137-49-1-2
IR 65617-52-2-33-2-3
IR 67406-49-2-31-3-3
IR 71146-407-21-2-1
IR 71146-122-11-2-1
IR 71130-51-2
IR 59682-132-11-2
IR 60819-34-2-1
IR 59552-21
IR 51672-62-1-12-3
IR 64
WAY
APOBURU
SINTANUR
CV
S.E.D.
LSD 5 %
LSD 1 %

104,1 **

11.17 *

1.29 ns

113.00 **

33.00 ns

24.72 ns

104.67 ns

45.20 **

105,7 **

12.20 ns

1.77 ns

113.00 **

35.00 ns

24.53 ns

102.77 ns

29.67 ns

106,6 **

12.03 ns

1.64 ns

109.33 ns

34.00 ns

24.87 ns

113.40 *

33.63 ns

102,2 *

11.77 ns

1.66 ns

109.00 *

29.00 ns

21.50 **

96.87 ns

22.83 ns

106,4 **
111,1 **
99,8 ns
104,7 **

11.97 ns
12.23 ns
12.27 ns
13.03 ns

1.68 ns
1.94 *
1.32 ns
1.79 ns

109.00 *
109.00 *
108.00 **
108.00 **

31.00 ns
28.00 ns
34.00 ns
35.00 ns

27.63 **
26.33 **
24.63 ns
24.56 ns

112.07 *
112.80 *
83.70 ns
104.23 ns

33.23 ns
31.27 ns
22.40 ns
55.67 **

116,6 **

12.50 ns

1.72 ns

108.00 **

33.00 ns

26.91 **

102.80 ns

45.57 **

106,0 **

13.03 ns

1.43 ns

109.00 *

37.33 ns

25.31 ns

88.80 ns

49.00 **

96,8 ns

12.23 ns

1.59 ns

109.00 *

31.67 ns

24.58 ns

94.90 ns

35.50 ns

108,6 **
97,8 ns

11.37 *
12.80 ns

1.76 ns
1.47 ns

109.00 *
113.00 **

29.33 ns
35.00 ns

24.82 ns
25.00 ns

94.77 ns
104.20 ns

27.23 ns
31.83 ns

108,1 **
101,5 *
109,3 **

12.03 ns
13.17 ns
12.87 ns

1.26 ns
1.32 ns
1.23 ns

124.00 **
113.00 **
125.00 **

33.33 ns
33.67 ns
37.67 ns

23.57 ns
24.09 ns
23.62 ns

93.93 ns
97.20 ns
85.17 ns

32.40 ns
51.00 **
28.30 ns

96,4
93,2 ns

12.97
13.27 ns

1.41
1.58 ns

110
110.00 ns

32.33
38.00 ns

24.08
24.08 ns

88.3
85.83 ns

27.03
16.23 ns

121,5 **
2,8 %
2,483
5,026
6,732

11.07 *
7,2 %
0,726
1,469
1,967

1.39 ns
18,6 %
0,234
0,474
0,636

119.00 **
0,4 %
0,404
0,819
1,099

31.33 ns
16,4 %
4,463
9,035
12,102

24.76 ns
3,7 %
0,739
1,495
2,003

108.27 ns
13,5 %
10,880
22,025
29,503

21.43 ns
21,3 %
5,863
11,870
15,899

Berat
1000 butir
(g)

Produksi
KA.14%
(t/ha)

28.42 ns

4.54 ns

27.28 ns

4.80 ns

28.31 ns

4.53 ns

28.91 ns

3.45 *

27.51 ns
27.44 ns
29.67 ns
27.86 ns

3.62 *
4.04 ns
5.00 ns
5.01 ns

27.46 ns

4.38 ns

27.05 ns

4.30 ns

30.28 *

4.81 ns

28.93 ns
24.52 **

4.41 ns
4.90 ns

27.75 ns
27.15 ns
27.80 ns

5.26 ns
5.53 *
5.27 ns

27.73
27.91 ns

4.46
4.06 ns

30.19 *
5,1 %
1,160
2,349
3,146

5.22 ns
10,6 %
0,400
0,809
1,804

No.

Plot

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Rataan

P0O0
P0O1
P0O2
P1O0
P1O1
P1O1
P2O0
P2O1
P2O2
P3O0
P3O1
P3O2
SE

Parameter
P-tersedia
(ppm)
4,4
4,3
4,2
4,4
4,4
4,3
4,5
4,7
4,6
4,6
4,5
4,7
4,5
0,33

C-organik
(%)
0,36
0,38
0,38
0,37
0,37
0,38
0,37
0,37
0,38
0,38
0,35
0,37
0,37
0,03

-1

KTK (cmol(+)kg )
22,7
22,8
22,8
22,8
22,8
22,8
22,9
22,8
22,8
22,8
22,8
22,8
22,8
0,09

Kerapatan lindak
(g cm-3)
1,20
1,15
1,15
1,20
1,16
1,14
1,13
1,17
1,19
1,13
1,18
1,18
1,16
0,02

Air tersedia (%)


10,5
10,9
11,0
11,2
10,6
11,0
11,4
11,3
10,6
10,2
11,7
11,9
11,0
0,75

PERLAKUAN

P0

P1

P2

P3

Pukan sapi

O0
O1
O2
Rataan
O0
O1
O2
Rataan
O0
O1
O2
Rataan
O0
O1
O2
Rataan
Rataan
O0
O1
O2

Rataan
Significance

P
O
PxO

LSD05

P
O
PxO

KK (%)

HARI SETELAH TANAM


15
35
55
75
-------------------------------------- ppm ------------------------------------4,67
4,86
5,83
6,18
5,13
5,89
6,92
7,66
5,90
6,92
7,97
9,38
5,23
5,89
6,91
7,74
5,07
5,93
6,61
7,98
5,47
6,90
8,39
8,64
6,24
7,94
9,08
9,82
5,59
6,92
8,03
8,81
6,47
7,14
8,78
8,90
6,76
7,91
9,14
9,93
7,07
9,88
10,72
11,74
6,77
8,31
9,55
10,19
5,09
6,40
8,34
8,84
5,71
7,65
8,98
9,42
6,23
8,96
10,03
10,54
5,68
7,67
9,12
9,60
5,32
5,77
6,36
5,82
***
***
tn
0,15
0,13
2,26

6,08
7,09
8,42
7,20
***
***
***
0,17
0,15
0,29
2,39

7,39
8,36
9,45
8,40
***
***
*
0,24
0,21
0,42
3,13

7,97
8,91
10,37
9,08
***
***
tn
0,15
0,14
1,58

TANAM
95

105

5,57
6,98
7,95
6,84
6,58
8,33
9,26
8,06
8,74
9,46

9,17

4,83
5,93
7,01
5,92
5,85
6,93
8,23
7,00
6,89
8,01
9,71
8,20
6,65
7,47
8,35
7,49

7,32
8,44
9,54
8,43
***
***
***
0,12
0,10
0,20
1,41

6,06
7,08
8,32
7,15
***
***
***
0,14
0,12
0,24
1,98

10,79
9,66
8,37
9,00
10,15

PERLAKUAN

P0

P1

P2

P3

Pukan sapi

O0
O1
O2
Rataan
O0
O1
O2
Rataan
O0
O1
O2
Rataan
O0
O1
O2
Rataan
Rataan
O0
O1
O2

Rataan
Significance

P
O
PxO

LSD05

P
O
PxO

CV (%)

HARI SETELAH TANAM


15
35
55
75
-------------------------------------- % ------------------------------------0,51
0,57
0,62
0,76
0,76
0,78
0,81
0,86
0,82
0,96
0,97
1,01
0,70
0,77
0,80
0,88
0,62
0,63
0,73
0,80
0,81
0,81
0,85
0,92
0,86
1,00
1,02
1,08
0,76
0,81
0,87
0,93
0,69
0,71
0,80
0,81
0,82
0,85
0,90
0,98
1,04
1,07
1,08
1,18
0,85
0,88
0,93
0,99
0,73
0,76
0,83
0,84
0,85
0,86
0,91
1,03
1,06
1,08
1,14
1,16
0,88
0,90
0,96
1,01
0,64
0,81
0,94
0,80
***
***
***
0,02
0,02
0,04
2,98

0,67
0,82
1,03
0,84
***
***
tn
0,05
0,04
5,45

0,74
0,87
1,05
0,89
***
***
tn
0,03
0,03
3,58

0,80
0,95
1,11
0,95
***
***
tn
0,04
0,04
4,71

ANAM
95

105

0,78
1,04
1,20
1,01
0,83
1,10
1,31
1,08
0,91
1,16
1,36
1,14
0,91
1,18
1,39
1,16

0,63
0,89
1,17
0,90
0,67
0,93
1,19
0,93
0,73
0,95
1,20
0,96
0,80
0,96
1,22
0,99

0,86
1,12
1,32
1,10
***
***
tn
0,06
0,05
5,16

0,71
0,93
1,20
0,95
*
***
tn
0,06
0,05
4,75

Perlakuan (kg SP-36/ha)


Po = 0
P1 = 25
P2 = 50
P3 = 75
P4 = 100

Tinggi tanaman (cm)


103,95 a
106,33 a
106,03 a
105,30 a
104,82 a

Jumlah anakan/
rumpun (batang)
12,18 a
13,14 b
13,08 b
13,15 a
12,0 a

Jumlah anakan produktif/rumpun (batang)


9,14 a
10,48 b
10,56 b
10,32 b
9,24 a

Perlakuan (kg
SP-36/ha)
Po = 0
P1 = 25
P2 = 50
P3 = 75
P4 = 100

Panjang malai
(cm)
23,20 a
24,50 a
24,60 a
24,40 a
24,30 a

Jumlah bulir bernas per malai Bobot 1000 butir (g)


49,60 a
51,10 a
52,30 b
50,80 a
51,40 a

27,15 a
27,30 a
27,30 a
27,90 a
27,80 a

Biomas (g)
139,64 a
142,20 a
142,70 a
141,30 a
141,40 a

Produksi/ha
(kg)
5,70 a
6,40 b
6,40 b
6,70 b
6,35 b

Analisis

Satuan

Hasil

Pasir

20

Debu

34

Liat

46

Tekstur

pH H2O

5,42

pH KCl

3,5

N-total

0,18

P (HCl 25%)

Mg/100 g

31,6

K (HCl 25%)

Mg/100 g

12,9

Ca-dd

Mg/100 g

0,17

Mg-dd

Mg/100 g

0,24

0,03

Cu

ppm

26

Zn

ppm

34

KTK

ppm

24,5

Status
Lempung berliat

Masam
Sangat masam
Sedang
Sedang
Sedang
Sedang
Sedang
Tinggi
Tinggi
Tinggi

No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
12

Sifat Tanah
C-Organik (%)
N-Total (%)
Ratio C/N
P-tersedia (ppm)
Ca-dd (me/100 g)
Mg-dd (me/100 g)
Na-dd (me/ 100 g)
K-dd (me/100 g)
KTK (me/100 g)
AI-dd (me/100 g)
Kej. Al (%)
pH H2O
pH KC1

Nilai
2,05
0,14
14,64
5,70
0,83
0,20
0,11
0,15
11,12
2,05
57,50
4,75
3,90

Kriteria
sedang
rendah
sedang
rendah
sangat rendah
sangat rendah
rendah
rendah
rendah
sangat tinggi
masam
-

Zeolit ( t o n / h a )

Bahan Humik ( mg / kg )
75

0
0
6
0
6
0
6

C-organik (%)
1,97 r
2,25 s
pH H2O
4,51 m
4,40 sm
pH KCl
3,90
3,90

2,26 s
2,19 s
4,43 sm
4,40 sm
3,92
3,92

/ kg )
150
2,54 s
2,40 s
4,42 sm
4,35 sm
3,91
3,92

Parameter
N total tanah
P tersedia
K tersedia
Al-dd
KTK

Zeolit
17,20*
30,85*
3,25ns
2,00 ns
141,12*

F. hitung
Humik
5,06*
0,32 ns
0,95 ns
7,88*
41,23*

F. tabel 5%
Interaksi
2,98 ns
4,20*
0 , 56 n s
5,38*
16,86*

Zeolit
4,75
4,75
4,75
4,75
4,75

F. tabel 5%
Humik
3,88
3,88
3,88
3,88
3,88

Interaksi
3,88
3,88
3,88
3,88
3,88

Zeolit (ton/hal)
0
6
Bahan humik (mg/kg)
0
75
150

Rata-rata
0,17 a
0,13 b
Rata-rata
0,13 a
0,15 ab
0,17 b

Zeolit (ton/ha)
0

5,76a (A)

Bahan Humik (mg/kg)


75
6,57a (A)

4,44a (B)

4,07a (B)

g/kg)
150
5,65a (A)
5,02a (A)

Perlakuan
0
6
0
75
150

Rata-rata (me/100 g)
Zeolit (ton/ha)
0,16a
0,25 a
Bahan Humik (mg/kg)
0,24 a
0,22 a
0,18 a

Zeolit (ton/ha)
0

2,28 a (A)

Bahan Humik (mg/kg)


75
1,672 b (A)

1,976 a (B)

1,9 a (A)

g/kg)
150
2,128 a (A)
1,9 a (A)

Zeolit (ton/ha)
0

12,24 c (A)

Bahan Humik (mg/kg)


75
12,59 b (A)

13,32 a (B)

13,53 a (B)

g/kg)
150
13,32 a (A)
13,55 a (A)

Parameter

F. hitung
H

Z
Berat biji

0 , 033 ns

0,057 ns

F. tabel
Interaksi
0 , 0 1 3 4 ns

Z
4,75

F. tabel
H
3,88

Interaksi
3,88

Sumber Keragaman
Lingkungan
Ulangan dalam lingkungan
Genotip
GxL
Galat

DB
L-1
L(r-1)
G-1
(L-1)(G-1)
L(G-1)(r-1)

KT
M1
M2
M3
M4
M5

HKT
2e +2GL+G2r+rG2l
2e+ G2r
2e+r2GL+rL 2G
2e+ r2GL
2e

F hitung
M1/M2
M3/M5

Perlakuan
L1
L2
V1
V2
V3
L1V1
L1V2
L1V3
L2V1
L2V2
L2V3

1
13,22 a
3,50 b
8,02 a
8,37 a
8,68 a
12,31
13,35
14
3,74
3,4
3,38

2
12,75 a
4,38 b
8,12 a
8,59 a
8,99 a
11,75
13,02
13,5
4,5
4,17
4,5

3
10,64 a
8,87 a
9,30 a
9,82 a
10,14 a
12,29
9,57
10,06
6,32
10,08
10,22

9,93 a
9,85 a
11,61 a
9,34 a
9,18 a
11
10,48
8,33
11,32
8,21
10,03

9,49 a
18,49 a
12,58 a
16,20 a
13,20 a
8,48
11,42
8,6
16,7
20,99
17,81

11,94 a
4,62 b
8,69 a
8,66 a
7,49 a
13,22
12,17
10,45
4,17
5,17
4,55

28,07 a
13,63 b
19,11 a
22,00 a
21,44 a
23,45
30,61
30,17
14,78
13,39
12,73

8
40,91 a
25,46 b
31,14 a
35,86 a
32,55 a
38,56
44,45
39,73
23,72
27,28
25,39

10

52,72 b
66,72 a
60,08 a
59,38 a
59,69 a
53,56
52,33
52,28
66,61
66,44
67,11

62,14 b
66,72 a
72,33 a
72,58 a
72,02 a
61,83
62,72
61,89
82,83
82,44
82,17

11
234,89 a
39,89 b
118,50 a
164,25 a
129,42 a
203,67
280,67
220,33
33,33
47,83
38,5

12
11,35 b
13,37 a
12,06 b
13,24 a
11,78 b
11,96
11,42
10,7
12,17
15,08
12,87

13
297,43 a
196,94 b
223,72 a
270,83 a
247,00 a
274,95
315
302,33
172,5
226,67
191,67

No

Parameter
1
2
3
4
5
6
7
8
9

10
11
12
13

Pertambahan Tinggi 8 MST


Pertambahan Tinggi 9 MST
Pertambahan Tinggi 10 MST
Pertambahan Tinggi 11 MST
Pertambahan Tinggi 12 MST
Pertambahan Jumlah Cabang 8 MST
Pertambahan Jumlah Cabang 10 MST
Pertambahan Jumlah Cabang 12 MST
Umur Berbunga
Umur Berbuah
Produksi
Jumlah Buah
Panjang Buah

2G
0,10
0,19
0,17
1,20
3,74
0,47
2,35
5,87
0,12
0,07
554,86
570,93
0,62

2F
0,16
0,04
3,13
0,19
3,52
0,18
3,90
5,29
0,078
0,03
522,97
294,28
0,12

2e
2,25
4,02
16,56
10,46
16,97
9,24
47,04
85,62
1,77
2,09
5790,83
2865,48
0,68

KVG

KVF

0,61
0,81
0,7
1,83
2,29
1,36
1,22
1,22
0,09
0,05
1,58
2,89
1,05

0,79
0,38
3,02
0,72
2,23
0,84
1,57
1,15
0,07
0,03
1,54
2,08
0,45

No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13

Parameter
Pertambahan Tinggi 8 MST
Pertambahan Tinggi 9 MST
Pertambahan Tinggi 10 MST
Pertambahan Tinggi 11 MST
Pertambahan Tinggi 12 MST
Pertambahan Jumlah Cabang 8 MST
Pertambahan Jumlah Cabang 10 MST
Pertambahan Jumlah Cabang 12 MST
Umur Berbunga
Umur Berbuah
Produksi
Jumlah Buah
Panjang Buah

Heritabilitas
0,61
0,17
0,94
0,13
0,48
0,27
0,62
0,47
0,39
0,3
0,48
0,34
0,16

No.

Varietas
1
2
3
4
5
6
7
8
9

10
11
12

Batu Tegi
Cirata
C 22
Danau Gaung
Limboto
Seratus Malam
Sentani
Situ Bagendit
Situ Patenggang
Towuti
Way Rarem
Jatiluhur
Rata-rata
k k (%)

Hasil t/ha GKP


6,04 a
6,58 a
6,50 a
5,96 a
6,10 a
4,76 bc
4,03 c
6,44 a
5,77 ab
6,25 a
5,77 ab
6,50 a
5,82
12,2

Hasil t/ha GKG


5,594 a
6,12 a
6,06 a
5,54 a
5,67 a
4,43 bc
3,75 c
5,99 a
5,36 ab
5,81 a
5,37 ab
6,06 a
5,41
12,2

Perlakuan

Tinggi Tanaman AwalPertambahan


(cm)
tinggi tanaman (cm)
Lingkar batang (cm)

Jumlah Daun
(helai)

Anakan

118

66,40 a

48,73 a

11,63 a

Kultur jaringan

30

176,70 b

53,20 b

12,90 b

Jumlah anakan (pohon)

1,87 a
3,87 b

Perlakuan

Pertambahan tinggi tanaman (cm)Lingkar batang


(cm)

Jumlah Daun
(helai)

Kepok

136,30 a

56,50 a

11,00 c

Ketip

106,30 c

45,95 c

13,05 a

Susu

122,10 b

50,45 b

12,75 b

Jumlah anakan
(pohon)
3,10 a
2,76 b
2,75 b

Faktor I
Anakan

Kutur Jaringan

Perlakuan
Faktor II
Kepok
Ketip
Susu
Kepok
Ketip
Susu

Peubah
Penamabahan tinggi
tanaman (cm)
79,40
43,40
76,50
193,20
169,20
167,70

Lingkar
Batang (cm)
54,50
40,70
51,00
58,50
51,20
49,90

Jumlah Daun
(helai)
10,20
12,20
12,50
11,80
13,90
13,00

Jumlah anakan
(pohon)
2,50
1,12
2,00
3,70
4,40
3,50

Galur/Varietas
Nei92002/Mr4
E54-2/Mr14
CML 165/Mr4
E45/Mr14
B11-209/Mr14
B11-126/Mr14
G180/Mr14
Mr4/B11-132
CML 431/Mr14
B11-157/MR14
B11-136/Mr14
Mr4/B11-209
G193/Mr4
B11-132/MR14
Kontrol
Bisi-2
Bima-1
KK (%)
LSD 5 %

Umur berbunga (hari)


Jantan
Betina
55
56
54
57
57
58
55
54
55
57
55
57
57
55
56
55
1,5
1,216

1,306

Tinggi tanaman (cm)

Tinggi tongkol
(cm)

56
57
56
58
58
59
56
55
56
58
56
58
58
56

216,90
224,20
218,50
204,60
238,60
221,20
232,65
231,45
234,20
233,00
223,55
237,65
225,80
223,55

113,25
116,25
108,50
103,05
128,50
117,70
117,40
122,75
121,35
119,70
125,10
124,75
122,25
111,70

57
57
1,6

242,20
233,50
3,40
11,00

137,05
119,10
4,90
8,40

Produktivitas
(t/ha)
9.22
7.28
7.81
7.64
7.83
7.59
8.13
7.55
8.23
7.7
8.3
8.95
8.53
7.56
8.07
8.21
6,6
0,75

Galur/Varietas

Jlh Tan panen

Jlh Tkl panen

Bobot 1000 biji


(gr)

Aspek kelobot

Nei92002/Mr4
E54-2/Mr14
CML 165/Mr4
E45/Mr14
B11-209/Mr14
B11-126/Mr14
G180/Mr14
Mr4/B11-132
CML 431/Mr14
B11-157/MR14
B11-136/Mr14
Mr4/B11-209
G193/Mr4
B11-132/MR14
Kontrol
Bisi-2
Bima-1
KK (%)
LSD 5 %

48
47
46
48
46
46
48
49
48
47
47
48
48
47

48
47
46
48
46
45
47
47
47
48
47
49
47
48

39,57
38,50
34,72
35,30
35,45
38,02
37,17
38,12
37,55
34,92
35,17
39,47
35,82
37,85

1,00
1,50
2,00
1,25
1,25
1,00
1,25
1,50
1,00
1,00
1,25
1,50
1,50
1,25

48
47
2,4
1,647

47
47
4,3
2,857

37,90
39,02
3,801
7,20

1,25
1,00
-

Aspek tongkol
1,00
1,50
1,25
2,00
1,00
1,50
1,25
2,00
1,00
1,50
1,25
1,00
1,25
1,75
1,25
1,25
-

Varietas +lokasi
Ciapus
Lobar : Kuranji
Merembu
Loteng : Bonjeruk
Sepakek
Sintung
Lotim : Suralaga
Rerata
Gilirang
Lobar : Kuranji

Tinggi tan
(cm)

120
115
123
110
123
~
118

Jumlah anakan maks


Jumlah anakan produktfJml gabah isi/5 rmp Jml gbh hmpa/5 rmp

14
12
19
14
20
~
16

13
10
17
13
18
~
14

5270
4903
6276
5454
6650
~
5711

1361
1508
1224
1323
1035
~
1290

Umur panen

114
110
109
110
122
113

Prodtvs
(t/ha) GKP

6,2
5,4
8,5
6,5
9,0
~
7,1

Lobar : Kuranji
Merembu
Loteng : Bonjeruk
Sepakek
Sintung
Lotim : Suralaga
Rerata
Sunggal
Lobar : Kuranji
Merembu
Loteng : Bonjeruk
Sepakek
Sintung
Lotim : Suralaga
Rerata
Batang Gadis
Lobar : Kuranji
Merembu

108
117
120
108
127
105
114

17
14
16
12
20
19
16

16
13
15
10
19
18
15

6945
5837
6324
4764
8249
7357
6579

1045
1605
1205
1820

~
103
105
108
114
103
107

~
13
17
18
20
16
17

~
11
16
16
18
14
15

~
4587
5835
5905
6866
5821
5763

1425
1392
1263
1081
1327
1299

105
104

14
12

13
10

5009
4813

1206
1213

942
926
1257
~

112
113
105
115
120
110
112

8,7
6,2
8,0
5,6
10,9
9,0
8,1

~
102
104
114
112
113
109

~
4,5
6,9
7,5
9,2
7,2
7,1

108
103

6,6
5,5

Loteng : Bonjeruk
Sepakek
Sintung
Lotim : Suralaga
Rerata

103
108
~
111
106

17
18
~
14
15

16
16
~
13
14

5112
5853
~
5006
5159

1210
1159
~
1200
1198

105
118
~
112
109

6,8
7,5
~
6,6
6,6

No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

Varietas/Galur Tahan
GT 1
GT 2
GT 3
GT 4
GT 5
GT 6
GT 7
GT 8
GT 9
GT10
Bondoyudo
IR-64

Varietas/galur
GT 1
GT 2
GT 3
GT 4
GT 5
GT 6
GT 7
GT 8
GT 9
GT10
B.Judo
IR64
Rerata
CV (%)

Umur berbunga
(hari)

Umur panen
(hari)

87
87
87
92
92
92
83
87
83
91
85
85
86,92

115
120
110
110
115
106
110
111
106
115
111
106
111,2

Tinggi tanaman
(cm)
126,00 d
135,33 e
100,00 a
107,33 bc
107,66 c
98,33 a
127,00 d
110,33 c
121,33 d
104,00 abc
100,66 ab
100,33 a
111,05
3,3

Anakan produktif/
rumpun (batang)
13,33 a
15,66 abc
18,66 c
17,66 abc
17,66 abc
17,00 abc
14,66 abc
13,66 ab
13,66 ab
17,00 abc
14,66 abc
17,33 abc
16,07
14,3

Varietas/galur

Gabsi/malai (butir)

GT 1
GT 2
GT 3
GT 4
GT 5
GT 6
GT 7
GT 8
GT 9
GT10
B.Judo
IR64
Rerata
CV (%)

94,67 d
68,00 abc
60,33 a
71,33 ad
78,66 ad
69,33 ad
81,33 ad
62,00 ab
92,66 cd
88,00 bcd
92,00 cd
86,66 ad
77,25 d
17,4

Gaham/malai
(butir)
54,67 cd
46,00 bc
29,00 a
43,00 abc
35,67 ab
32,00 ab
54,67 cd
28,33 a
64,67 d
46,67 bc
52,33 cd
28,67 a
42,46
19,1

B1000 biji (gr)


27,00
25,00
25,00
25,33
25,33
24,33
24,00
26,66
25,66
24,66
25,33
26,00
27,10

Hasil GKG (t/ha)


6,47 d
6,06 bcd
5,35 b
5,54 b
53,20 b
4,49 a
6,33 cd
5,34 b
5,17 bc
5,33 b
5,70 bcd
5,40 b
5,59
7,1

Galur harapan

Jumlah rumpun yang terserang


GT 1
GT 2
GT 3
GT 4
GT 5
GT 6
GT 7
GT 8
GT 9
GT10
GT 11
B.Judo
IR64
Rerata

0
0
0
0
0
0
0
3
0
2
0
0
10
1,15

Tanaman terserang (%)


0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,015
0,0
0,010
0,0
0,0
5,20
0,40

JMA (M)

Inokulasi JMA
Tidak di inokulasi

Pupuk fosfat (P) mg tanaman-1 bulan-1


0
300
-------------------------------------cm----------------------------------40,22
44,22
58,10

68,24

600
44,20
68,20

JMA (M)

Inokulasi JMA
Tidak di inokulasi

Pupuk fosfat (P) mg tanaman-1 bulan-1


0
300
-------------------------------------cm----------------------------------3,20
3,80
1

600
3,84
1

JMA (M)

Inokulasi JMA

Pupuk fosfat (P) mg tanaman-1 bulan-1


0
300
-------------------------------------lembar----------------------------------28
34

Tidak di inokulasi

14

16

600
34
16

JMA (M)

Inokulasi JMA

Pupuk fosfat (P) mg tanaman-1 bulan-1


0
300
-------------------------------------cm----------------------------------1,71
1,76

Tidak di inokulasi

1,12

1,20

600
1,78
1,21

Uraian

Pengairan
1 kali
Pengairan
2 kali
Pengairan
3 kali

Tinggi tanaman (cm)

Jumlah cabang/pohon

1 bln

Jumlah bol/tanaman

1 bln

2 bln

3 bln

4 bln

2 bln

3 bln

4 bln

1 bln

2 bln

3 bln

4 bln

21.9

38.2

50.8

70.3

3.1

5.8

7.4

13.4

16,2

27.2

43.5

67.6

90.01

3.1

6.2

9.8

17.6

22,7

35.9

58.4

75.4

95.6

3.4

7.4

10.9

22.6

27.4

bol dipanen/
Rerata
tan berat bol (gr)

5 bln
7.7

2,57

10.7

3.1

14.5

3.5

Uraian
Saprodi (Rp/ha) Tenaga kerja (Rp/ha) Total
Produksi
- Kapas (kg/ha)
- Kacang tanah (kg/ha)
Penerimaan
- Kapas (kg/ha)
- Kacang tanah (kg/ha) Pendapatan kotor
(Rp/ha) Keuntungan (Rp/ha)
B/C ratio
R/C ratio

Pengairan 1 kali

Pengairan 2 kali

Pengairan 3 kali

902.500
1.305.000
2.207.500

902.500
1.355.000
2.257.500

902.500
1.395.000
2.297.500

378
311

633
394

988
865

850.500
761.950
1.612.450 (595.050) (0,26)
0,73

1.424.500
965.300
2.389.800
121.800
0,05
1,06

2.223.000
2.119.250
4.342.250
2.044.500
0,89
1,89

Kacang monokultur
420.000
1.040.000
1.460.000
515
1.261.750
1.261.750 (198.250) (0,13)
0,86

NPK + BO

NPK

NP

NK

PK

Perlakuan

Tinggi Tan. (cm)

Berat brks kering (t/ha)

Berat biji ka.


15,5% (t/ha)

Nisbah berat biji/tongkol

PK
NK
NP
NPK
NPK + Org
NPK - Luar

174,7 ab
145,5 a
203,5 bc
215,6 c
229,0 c
226,4 c

2,24 ab
1,93 a
3,89 bc
4,54 c
5,53 c
5,06 c

1,93 a
1,53 a
4,35 b
4,96 b
5,67 b
5,66 b

0,693 ab
0,669 a
0,726 ab
0,751 ab
0,773 b
0,754 ab

Nisbah berat biji/brks


0,862
0,793
1,12
1,14
1,025
1,119

Unsur
A
N total (%)
C-organik (%)
P2 O5 HCl (mg/100g)
P2 O5 Bray (ppm)
K2 O HCl (mg/100g)
Kdd (me/100g)
Aldd (me/100g)

0,07
0,84
33
2,4
42
0,76
0,53

0,05
0,75
39
2,5
25
0,44
2,12

PK
NK
NP
NPK
NPK + Organik
NPK Luar

2,000
0,610
2,848
3,940
4,092
5,348

2,762
0,627
5,335
6,452
6,867
6,638

N
Urea

164
357

164
357

P 2 O5
SP 36

69
192

71
197

K2 O
KCl

110
183

87
145

N
P
K

0,173
0,143
0,187

Kooperator
B
C
Hasil analisis tanah
0,06
0,84
32,2
2,7
15
0,25
0,88
Hasil Jagung (t/ha, ka 15.5%)
0,443
1,461
4,018
4,581
4,763
5,933
Rekomendasi Pupuk (kg/ha)
198
430
78
216

39
65
Effisiensi serapan hara dari pupuk
0,309
0,292
0,230
0,094
0,244
0,350

D
0,05
0,87
58
4,3
20
0,3
0,23
1,958
3081
4,835
4,696
5,489
5,078
165
359
55
153
43
72
0,221
0,114
0,534

Rata-rata
E
0,07
0,83
56
5,3
16
0,27
0,99

0,062
0,826
43,64
3,44
23,6
0,404
0,95

2,505
1,884
4,703
5,151
7,118
5,323

1,934
1,533
4,348
4,964
5,666
5,664

181
393

174
378

60
167

67
185

37
62

63
105

0,218
0,226
0,274

0,243
0,161
0,296

Anda mungkin juga menyukai