Skema STAR JPN09

BAHAGIAN A
1 Pelbagai faktor dikenal pasti menyumbang kepada kemerosotan sesetengah jenis
sukan di negara kita pada masa ini. Usaha-usaha perlu dilakukan untuk mengatasi
keadaan ini. Bincangkan.
Pendahuluan:
Perkembangan sesetengah jenis sukan di negara kita agak tidak stabil.
Bil. Idea
A. Faktor kemerosotan

Huraian
- sesetengah persatuan sukan tempatan
menghadapi masalah seperti politik, persatuan,
masalah kewangan dan sebagainya.
- persatuan tempatan bertelagah dengan
persatuan sukan induk antarabangsa
menyebabkan pemain menjadi mangsa.
- sesetengah pegawai kurang berpengalaman
dalam pengurusan atlet/pemain.

1.

Pengurusan sukan yang lemah

2.

Atlet kurang profesional

- atlet tidak berdisiplin terlalu manja dan

mengharapkan imbuhan.
- atlet berlatih dan bertindak berlawanan dengan
arahan jurulatih.

3.

Kemudahan sukan yang daif

- peralatan sukan yang lama dan tidak bermutu

seperti basikal lama, stadium yang kurang
kelengkapan.
- tiada kemudahan rawatan perubatan dan
pemulihan atlet.
- boleh menghilangkan minat pemain untuk
berlatih.

4.

Pengetahuan sains sukan

yang terbatas

- atlet kurang memahami kaedah dan teknik

bersukan dengan baik.
- kurang pengetahuan tentang pengambilan
makanan yang teratur dan mengandungi zat
yang sesuai.

B. Langkah mengatasi
5.

Pemilihan atlet/pemain

6.

Pendedahan atlet di pelbagai

peringkat antarabangsa

- pemilihan atlet secara lebih berkesan bermula

pada peringkat sekolah rendah lagi.
- mencungkil bakat melalui pertandingan seperti
MSSD, MSSM dan SUKMA.
- penekanan tentang disiplin atlet diperlukan.
- atlet perlu menyertai banyak pertandingan di
peringkat antarabangsa.
- mendedahkan atlet kepada pelbagai situasi
1

Skema STAR JPN09

yang mencabar menjadi program yang amat

berkesan.
7.

Penghargaan kepada atlet

- penghargaan perlu diberikan secara

terkawal/terpilih.
- jumlah penghargaan diselaraskan oleh suatu
badan sahaja.
- bentuk penghargaan perlu diberikan mengikut
kesukaran sukan bagi menjamin kebajikan atlet.

8.

Pengurusan sukan yang

berkualiti

- pentadbir sukan yang ikhlas dan tidak

bercakaran.
- membuat perancangan yang teratur.
- menyediakan pelan/program pembangunan
atlet.

9.

Mengambil jurulatih asing

- jurulatih asing mempunyai pengalaman yang

luas dalam sesuatu jenis sukan.
- mereka dapat melatih atlet untuk menguasai
sesuatu acara atau permainan, misalnya
permainan hoki, bowling dan hoki.
- pengalaman mereka dapat dikongsi oleh
jurulatih tempatan.

Jawapan: 2A + 2B

2
Globalisasi kini dirasai oleh seluruh pelosok dunia. Fenomena dunia tanpa
sempadan telah banyak memberikan manfaat terhadap perkembangan negara. Justeru
kerajaan perlu melakukan pelbagai usaha untuk menghadapi era globalisasi ini.
Bincangkan pernyataan ini.
Bil

Idea

Huraian

A. Manfaat
1.

Urus niaga melalui talian internet

- Laman web perniagaan dan perdagangan:

Malaysia Business Connection, Malaysia
Advertising.
- E-Commerce dan E-Perbankan.

2.

Hubungan antarabangsa

- kecanggihan sistem telekomunikasi dapat

menghubungkan sesiapa di seluruh

Skema STAR JPN09

dunia.
- berkongsi maklumat dan berita.
- bertukar maklumat antara negara.
3.

Pemindahan teknologi

- kerajaan membangunkan teknologi

maklumat .
- kemasukan pelabur asing membawa
teknologi asing
- pengimport teknologi asing

4.

Melahirkan rakyat bermaklumat

- penndedahan dan penggunaan internet,

komputer, telefon bimbit, sidang video dll
- televisyen berbayar ASTRO menyiarkan
pelbagai peristiwa dan siri dokumentari.
- kewujudan Multi Super Coridor.

5.

Meningkatkan taraf hidup

- kadar buta huruf dapat dikurangkan.

- penguasaan bahasa Inggeris meningkat.
- pendedahan kepentingan sains dan
teknologi.
- peluang pekerjaan bertambah di syarikatsyarikat besar.

B. Langkah-langkah
6.

Membina sekolah bestari

- menyediakan segala keperluan/ peralatan

komputer
- kemahiran komputer diberikan.
- perkembangan ICT didedahkan

7.

Pertumbuhan industri
telekomunikasi

- penubuhan Majlis Teknologi Maklumat

Kebangsaan dan Majlis Telekomunikasi

Skema STAR JPN09

Negara.
- menggunakan ICT dalam pelbagai urusan
dan kegiatan.
- zaman bermaklumat.
8.

Memperkukuhkan daya saing

negara

- melatih tenaga pakar dalam kilang

elektronik / perindustrian.
- mengadakan pelbagai kursus seperti
Automatif, mikroelektronik dan plastik.
- kualiti barangan industri berasaskan
teknologi tinggi
- mencapai standard ISO antarabangsa.

Kesimpulan: masyarakat perlu membuat pilihan bijak dalam era globalisasi. Di sebalik
manfaat, banyak juga keburukan yang timbul dalam era ini.
Jawapan: 2A + 2B

3
Peningkatan penggunaan automotif dan perkembangan kegiatan perindustrian
menyebabkan persekitaran dan kehidupan terancam. Pelbagai usaha perlu dijalankan
untuk melestarikan alam sekitar.
Bil

Idea

Huraian

Faktor faktor:
1

Penggunaan automotif

Perindustrian

Mengeluarkan asap yang

mengandungi karbon dioksida dll
Pencemaran udara dan jerebu

pembuangan sisa toksik ke sungai

pengeluaran asap berleluasa
pencemaran air dan udara

asap menghalang pemandangan jarak

Skema STAR JPN09

Pembakaran terbuka

jauh.
-

Udara tercemar.

menutup permukaan air dengan

minyak
menghalang sinaran matahari sampai
kepada hidupan laut

Tumpahan minyak
-

Usaha-usaha

kurang pencemaran udara

Kitar semula

persekitaran bersih

bekalan air bersih meningkat.

tenaga solar

biofuel/ sumber dari kelapa sawit

isu isu yang berkaitan

Penggunaan sumber tenaga

alternatif/ tanpa plumbun

Faktor faktor lain

4
Susu ibu adalah pemakanan terbaik bagi setiap bayi. Ibu berkerjaya telah
menggantikan susu ibu dengan susu formula. Bincangkan perbezaan ciri-ciri susu
tersebut.
Bil

Idea

Huraian

Kandungan susu

Susu ibu;
mengandungi kolostrum (antibodi), lebih
berkhasiat, kaya dengan vitamin A,B dan

B3.
-

semua zat makanan yang diperlukan bayi

enzim lactase membantu penghadaman

bayi
mengabdungin tenaga ; protein,
karbohidrat, dan lemak yang optimum

Skema STAR JPN09

Susu formula;
-

Kaedah penyusuan

kandungan asas susu lembu / kacang

soya
sukar dihadam oleh sesetengah bayi
tidak segar dan bercampur bahan
tambahan

Susu ibu;
-

tidak memerlukan alat

kebersihan terjamin
sesuai sepanjang masa / tiada tempoh

Susu formula;
-

Kesan kepada kesihatan

memerlukan alat/ botol dan puting susu

kebersihan kurang terjamin
kesesuaian penyediaan dari segi
kepekatan susu formula

Susu ibu
-

mengelak bayi cirit-birit/ mempunyai daya

tahan penyakit.
kurang risiko alergi kepada bayi
mempercepatkan tumbesaran bayi

Susu formula;
-

Proses penghasilan

mudah mendapat cirit-birit / sakit perut/

ruam
susu tidak sesuai dapat alergi
kerosakan kepada rahang dan lelangit
bayi yang lembut disebabkan puting.

Susu ibu
-

sumber semulajadi / asli

tidak memerlukan bahan tambahan spt
pengawet dan perisa untuk kekal segar.

Skema STAR JPN09

Susu formula;
- memerlukan penyelidikan dan kajian
berterusan untuk menghasilkan susu yang
terbaik
- perlu bahan tambah untuk kekalkan
kesegaran susu

Faktor-faktor lain

- isu isu yang berkaitan

Bahagian C
5
(a) Penggunaan kamera litar tertutup (CCTV) merupakan salah satu kaedah
berkesan untuk menimbulkan rasa takut dalam kalangan orang ramai untuk melakukan
jenayah. Beberapa negara di Barat seperti Perancis mengeluarkan garis panduan
pemakaiannya. Akan tetapi terdapat kumpulan hak asasi manusia tidak menyokong
penggunaannya secara meluas. Ada pula syarikat swasta yang mengeluarkan peralatan
bagi mengesan kewujudan alat tersebut di sekitar mereka.
(Dipetik dan diubahsuaikan daripada Dewan Masyarakat, Julai 2003)
(i) Apakah persepsi kebanyakan masyarakat terhadap penggunaan kamera litar
tertutup?
(ii) Dengan menggunakan tidak lebih daripada 50 patah perkataan, jelaskan kesan
daripada langkah membendung masalah jenayah di negara ini.
Skema jawapan
(i) Ramai menyokong penggunaan kamera litar tertutup untuk membendung
masalah jenayah di negara ini.
(ii) Kesan langkah membendung masalah jenayah:
1. Masyarakat hidup dalam keadaan selamat.
2. Negara kurang berbelanja untuk mengatasi masalah jenayah.
3. Imej negara semakin meningkat.
4. Menggalakkan kemasukan pelabur asing ke negara ini.
5. Memberikan gambaran tentang kesungguhan pihak kerajaan menangani
jenayah.

Skema STAR JPN09

5 (b) Kemuflisan ini menggambarkan sikap negatif pemegang kad kredit. Mereka
tidak bijak mengurus pendapatan dan kewangan sehingga akhirnya menghadapi krisis
kewangan yang tenat. Sikap boros dan suka berbelanja barangan mewah menyebabkan
mereka terjebak dalam masalah tersebut.
(Dipetik dan diubahsuaikan daripada Dewan Masyarakat, Disember 2005)
(i) Apakah sifat negatif yang lazimnya dimiliki oleh pemegang kad kredit?
(iii) Dengan menggunakan tidak lebih daripada 50 perkataan, jelaskan impak
mengekang
amalan boros dari segi budaya.
Skema Jawapan
(i) Sifat negatif yang lazimnya dimiliki oleh pemegang kad kredit ialah mereka
lemah menguruskan kewangan peribadi / keluarga.
(ii) Impak mengekang amalan boros:
1. Memupuk sikap/budaya berkecukupan.
2. Menyemai budaya menyimpan/menabung.
3. Menambahkan budaya memajukan diri.
4. Mengelakkan budaya boros/ membazir.
5. Mengamalkan budaya mengasihi orang yang tidak berkemampuan.

6 (a) ......... Sistem ketahanan adalah komponen yang sangat kritikal pada tubuh
manusia. Ia melindungi diri daripada serangan penceroboh seperti bakteria, kulat, virus
dan menahan jangkitan penyakit berbahaya seperti kanser. Ia juga berkesan dan
mempunyai daya ingatan jangkitan-jangkitan sebelumnya dan bersedia
menghadapinya pada masa depan.

(Dipetik dan diubahsuaikan daripada Buletin Pengguna, Mei 2009, Kementerian

Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan.)
(i)

Bincangkan peranan sistem ketahanan badan manusia?

Sistem ketahanan badan manusia berperanan mengelakkan diri daripada

serangan penyakit dan mempunyai daya ingatan kepada serangan penyakit
terdahulu dan menahannya.

Skema STAR JPN09

(ii)

Terangkan langkah-langkah yang perlu diambil untuk memperkuatkan

sistem ketahanan badan.

Langkah-langkah yang perlu diambil;

Bil

Idea

Huraian

Makan dengan betul

Selalu bersenam

Mendapat tidur yang

cukup

Mengawal tekanan

jangan makan berlebihan; orang yang

obes menghalang sistem ketahanan
badan berfungsi dengan baik.
jenis makanan yang dipilih
senaman yang kerap dan konsisten
menjamin kesihatan
melakukan senaman mengikut kadar
kemampuan.
Berjalan kaki ; 5 kali seminggu /
meluang masa 20 -30 minit bersenam
3 kali seminggu
dapat merangsang dan menguatkan
sistem ketahanan
perlu tidur 6 -8 jam sehari
elak mengambil minuman berkafein
(kopi) , arak dan tembakau
hormon-hormon yang dilepaskan
semasa tekanan kronik boleh
meningkatkan risiko obesiti, jantung,
kanser dan sebagainya.
Hormon tekanan boleh
menghapuskan sel darah putih
(melawan penyakit) dan
menghidupkan sistem keimunan
hiperaktif yang meningkatkan risiko
penyakit auto imun

6 (b) ... Pelbagai kaedah rawatan digunakan oleh masyarakat termasuk penggunaan
lintah. Sejak dahulu lagi, lintah memang cukup popular dengan kebolehannya
mengeluarkan darah kotor. Dan kini, ia menjadi antara pilihan rawatan alternatif yang
paling ringkas bagi merawat pelbagai penyakit. Walau bagaimanapun, individu yang
melakukannya perlu berhati-hati.

(Dipetik dan diubahsuai daripada Azni Husairi, Jelita Sari Spa &
Beuty, Majalah Seri Dewi, & Keluarga, Jun 2009)

Skema STAR JPN09

i.

Kenapa lintah dijadikan sebagai sumber rawatan alternatif?

Lintah dijadikan rawatan alternatif kerana kebolehannya mengeluarkan
darah kotor.

ii. Dengan menggunakan tidak lebih daripada 50 patah perkataan, berikan

kelebihan rawatan alternatif.
Bil

Idea

Selamat
Tidak menggunakan bahan kimia

Kos rawatan dalah menjimatkan

Bahan rawatan yang digunakan adalah murah dan tidak membebankan pesakit

Bahan mudah diperoleh

Bahan rawatan mudah diperoleh dan boleh didapati di persekitaran.

Kepelbagaian bahan rawatan

Banyak bahan rawatan alternatif yang boleh didapati oleh masyarakat
khususnya yang tinggal di luar bandar.

Terdapat ramai pengamal perubatan alternatif yang diamalkan oleh masyarakat

Bomoh, Singseh, Rawatan Homeopathy.

10

Skema STAR JPN09

BAHAGIAN D
7. Berdasarkan petikan yang diberikan di bawah sediakan graf yang sesuai yang
menunjukkan pengeluaran minyak mentah, kondensat, jumlah eksport dan nilai
eksport bagi tahun 2002 hingga tahun 2005
Pada tahun 2002 jumlah pengeluaran minyak ialah sebanyak 600 ribu tong
sehari. Manakala pengeluaran kondensat pula ialah sebanyak 105 ribu tong sehari.
Kondensat ialah merupakan satu komponent minyak mentah yang didapati daripada
aliran gas asli dan mengandungi petana dan hidrokarbon yang lebih berat. Jumlah
eksport minyak mentah Malaysia berjumlah 331 ribu tong sehari. Nilai eksport ialah
sebanyak RM9.60 billion.
Pengeluaran minyak mentah telah meningkat sebanyak 12 ribu tong sehari pada
tahun 2003. Pengeluaran kondensat juga telah meningkat sebanyak 5 ribu tong
menjadi 110 ribu tong sehari. Peningkatan ini adalah disebabkan oleh pertambahan
dalam pengeluaran minyak mentah. Jumlah eksport didapati merosot sebanyak 12
ribu tong sehari. Manakala nilai eksport pula telah merosot kepada RM9.13 billion.
Pada tahun 2004 pengeluaran minyak mentah telah meningkat kepada 640 ribu
tong sehari. Pertambahan ini mempengaruhi pertambahan dalam pengeluaran
kondensat iaitu telah meningkat kepada 128 ribu tong sehari. Jumlah eksport Negara
telah meningkat kepada 313 ribu tong sehari. Manakala nilai eksport pula merosot
kepada RM8.82 billion.
Pada tahun 2005 jumlah pengeluaran merosot kepada 629 ribu tong sehari.
Pengeluaran kondensat juga mengalami penurunan sebanyak 20 ribu tong sehari.
Jumlah eksport merosot sebanyak 11 juta tong sehari menjadi 302 juta tong sehari.
Nilai eksport juga merosot kepada RM8.389 billion.

(Sumber; Dipetik dan diubahsuai daripada

Rancangan Malaysia Kelapan, 2001-2005)
Jawapan ; Graf gabungan

8.
Berdasarkan maklumat yang diberikan dalam petikan di bawah ini, sediakan graf
yang sesuai untuk menunjukkan bilangan penduduk mengikut negeri dan jantina bagi
tahun yang diliputi.
Jumlah penduduk Malaysia bagi tahun 1991 adalah 17563420 orang. Bilangan
penduduk lelaki adalah 8876726 manakala selebihnya adalah perempuan.Bilangan
penduduk Malaysia telah meningkat sebanyak 4634856 orang pada tahun 2000 dengan
bilangan penduduk perempuannya adalah sebanyak 10936140 orang dan selebihnya
adalah penduduk lelaki.
11

Skema STAR JPN09

Johor mempunyai jumlah penduduk seramai 2069740 orang pada tahun 1991.
Bilangan penduduk lelaki adalah seramai 1053260 orang dan selebihnya adalah
penduduk perempuan. Bagi tahun 2000 pula bilangan lelaki telah meningkat kepada
1334242 manakala bilangan perempuannya pula adalah seramai 1250755 orang.
Pada tahun 2000 Kedah mempunyai jumlah penduduk seramai 1571077 orang.
Jumlah penduduk perempuan adalah lebih ramai daripada lelaki sebanyak 10999 orang.
Bilangan penduduk lelaki adalah seramai 780039 orang. Bilangan penduduk pada tahun
1991 adalah seramai 1302241 orang. Dengan bilangan penduduk lelakinya seramai
642373 orang dan perempuannya pula adalah 659868 orang.
Bagi negeri Kelantan jumlah penduduk pada tahun 1991 adalah seramai
1181315 orang dengan bilangan penduduk lelaki seramai 582168 orang dan perempuan
pula seramai 588147 orang. Pada tahun 2000 jumlah penduduk telah meningkat kepada
1287367 orang dengan jumlah lelakinya adalah 642313 orang dan lelakinya pula adalah
645054 orang.
Melaka mempunyai seramai 506321 orang penduduk pada tahun 1991 dan
meningkat kepada 605239 orang pada tahun 2000. Bilangan penduduk lelaki pada
tahun 1991 ialah 248871 dan meningkat sebanyak 51999 orang pada tahun 2000.
Bilangan penduduk perempuan pada tahun 1991 adalah 257450 orang dan meningkat
kepada 304369 orang.
(Sumber: Dipetik dan disesuaikan daripada Banci Penduduk dan
Perumahan Malaysia, 2000 Buku Tahunan Perangkaan Malaysia 2003)
Penduduk Mengikut Jantina Bagi Negeri-Negeri Terpilih Pada Tahun 1991 Dan 2000
Negeri

1991

2000

Lelaki

Perempuan

Jumlah

Lelaki

Perempuan

Jumlah

Johor

1053260

1016480

2069740

1334242

1250755

2584997

Kedah

642373

659868

1302241

780039

791038

1571077

Kelantan

582168

588147

1181315

642313

645054

1287367

Melaka

248871

257450

506321

300870

304369

605239

Jumlah

8876762

8686658

17563420

11262136

10936140

22198276

(Sumber: Dipetik dan diubahsuaikan daripadaBanci Penduduk dan

Perumahan Malaysia, 2000 Buku Tahunan Perangkaan Malaysia 2003)
Jawapan Bar piramid komposisi penduduk
12

Skema STAR JPN09

BAHAGIAN E
9.

Berdasarkan kepada jadual di bawah, nyatakan tentang keadaan guna

tenaga mengikut sektor di Malaysia pada tahun 2000 dan 2010 (anggaran),
dan jelaskan mengapa wujudnya keadaan sedemikian.
Malaysia: Guna tenaga mengikut sektor, 2000-2010 (000 orang)
Sektor

Pertanian, Perhutanan,
Penternakan dan Perikanan
Perlombongan dan kuari
Pembuatan
Pembinaan
Elektrik , Gas dan Air

2000

2020 *

1407.5

1231.0

41.2

41.8

2558.3

3833.3

755.0

1012.4

75.0

99.2

Pengangkutan, Penyimpanan
dan Komunikasi

461.6

669.7

Perniagaan Borong dan

Runcit, Hotel, dan Restoran

1584.3

2159.7

Kewangan, Insurans,
Hartanah, dan Perkhidmatan
Peniagaan

508.7

775.9

Perkhidmatan Kerajaan

981.0

1206.3

Perkhidmatan Lain

898.7

1582.0

JUMLAH

9271.2

12611.3

anggaran

13

Skema STAR JPN09

10
Merujuk kepada carta yang diberikan di bawah, nyatakan keadaan
pengeksportan minyak kelapa sawit dunia negara-negara terlibat bagi tempoh yang
diliputi serta berikan alasan yang munasabah.
1983

1986

17%
1%
17%

12%
1%
10%

70%

72%
Malaysia
Indonesia
Ivory Coast
Negara-negara Lain

Jumlah: 4.35 juta tan metrik

Jumlah: 6.91 tan metrik

Huraian Jawapan 10
Bil

Idea

Huraian

Pola Umum

Secara umumnya eksport minyak kelapa sawit

telah meningkat dari 4.35 tan metrik pada tahun
1983 kepada 6.91 tan metrik pada tahun 1986.
Yakni meningkat sebanyak 2.56 tan metrik atau
58.85 %
Alasan: Peningkatan ini adalah disebabkan oleh:
i. Peningkatan permintaan ke atas minyak kelapa
sawit oleh negara-negara pengguna di seluruh
dunia.
ii. Pertambahan kawasan penanaman kelapa
sawit- Indonesia dan lain-lain negara telah
meluaskan kawasan penanaman mereka.

14

Skema STAR JPN09

iii.Pertambahan saiz ladang yang telah matang.

Tempoh matang kelapa sawit adalah 3 tahun.
Dalam tempoh 1983-1986 jumlah ladang yang
mengeluarkan hasil telah bertambah.

Pola meningkat:

i.Pengeksportan minyak kelapa sawit dari

Indonesia meningkat dari 10% pada tahun 1983
kepada 12% iaitu meningkat sebanyak 2% pada
tahun 1986
ii.Negara-negara lain meningkat dari 17% kepada
19 % iaitu sebanyak 2%
Alasan peningkatan ini adalah disebabkan oleh
pertambahan kelapa sawit yang telah matang dan
dengan ini produktiviti meningkat.

Pola yang menurun:

Pengeksportan minyak kelapa sawit dari Malaysia

menurun dari 72% pada tahun 1983 kepada 68%
pada tahun 1986 iaitu sebanyak 4%. Dari segi
angka mutlak ia meningkat dari 3.132 tan metrik
kepada 4.837 tan metrik

Alasan: Penurunan peratusan eksport

Malaysia adalah kesan daripada peningkatan
pengeksportan minyak kelapa sawit daripada
Indonesia dan negara-negara lain.

Pola tetap atau tidak Pengeksportan minyak kelapa sawit dari Ivory
Coast menyumbang 1% pada tahun 1983 dan
berubah:

1986. Alasan: Keadaan ini adalah disebabkan

oleh Ivory Coast tidak mempunyai kawasan
yang luas untuk menambahkan penanaman
kelapa sawit.

15

Skema STAR JPN09

11. Berdasarkan carta berikut huraikan faktor-faktor yang mempengaruhi pencemaran

alam sekitar.

PENCEMARAN

FAKTOR SEMULAJADI
Letupan Gunung Berapi

FAKTOR TINDAKAN
MANUSIA
Bahan Fosil

Kebakaran hutan dan padang

rumput

Perindustrian

Ribut Debu

Bahan Kumbahan

Hamburan Ombak

Bahan Pertanian

Lain-lain.

Bahan Radio Aktif

Huraian jawapan 11
Pencemaran adalah dipengaruhi oleh faktor semulajadi dan faktor tindakan manusia.
Faktor semulajadi adalah terdiri daripada letupan gunung berapi, kebakaran hutan dan
padang rumput, ribut debu, hamburan ombak dan lain-lain. Manakala faktor tindakan
manusia pula adalah terdiri daripada bahan fosil, perindustrian, bahan kumbahan, bahan
pertanian dan bahan radio aktif.
Bil

Idea

Huraian

Faktor Semulajadi
1

Letupan gunung berapi

Ledakan gunung berapi memuntahkan

lahar, gas-gas toksid dan habuk ke
udara

Kebakaran hutan dan

padang rumput

Kebakaran hutan dan padang rumput

menyebabkan kerosakan flora dan
fauna. Menyebabkan pencemaran asap
dan habuk serta haba kesan kebakaran
hutan.

16

Skema STAR JPN09

Ribut debu

Menerbangkan habuk-habuk pasir ke

udara menyebabkan udara tercemar.

Hamburan ombak

Hambur ombak menyebabkan

pencemaran udara di pinggir pantai.

Lain-lain

Bencana alam seperti taufan, banjir

besar, gempa bumu membawa
kemusnahan yang besar kepada
kehidupan dan mencemarkan alam
sekitar.

Faktor tindakan manusia

1

Bahan fosil

Terdiri daripada petroleum, gas dan

arang batu. Pembakaran bahan fosil
membebaskan bahan karbon yang
mencemarkan alam sekitar.

Perindustrian

Aktiviti perindustrian membebaskan

bahan toksid sama ada berbentuk
pepejal, cecair atau gas.

Bahan kumbahan

Pembuangan bahan kumbahan daripada

sektor perumahan, perhotelan dan
aktiviti pelancongan mencemarkan
sumber.

Bahan pertanian

Sisa-sisa pertanian sektor tani dan

penternakan- termasuk najis binatang
ternakan mencemarkan sumber air.
Bahan kimia sektor pertanian Baja dan
racun makhluk perosak - bahan-bahan
lebihan yang dihanyutkan air akan
mencemarkan sumber air.

SKEMA TAMAT

17