Anda di halaman 1dari 3

25/09/2016

OPortaldaHistriaFilipeII

D.FilipeI
OPrudente(15271556[15801598])

NasceuemValladolid,a21deMaiode1527efaleceua13deSetembrode1598,no
mosteirodeElEscorial,ondejaz.FoireideEspanha,desde1556,edePortugal,a
partirde1580eerafilhodoImperadordaCasadeustria,CarlosVdeHabsburgoque
veioaserCarlosI,reideEspanha,edeD.IsabeldePortugal,filhadeD.ManuelIde
Portugal,edeD.MariadeCastela.Ecomofilhoprimognito,foijuradosucessore
herdeirodosreinosqueintegravamaMonarquiaHispnica,nasCortesdeMadrid,que
tomaramlugarem19deAbrilde1528.
Assumiuacoroaespanholaem1556,depoisdaabdicaodopaiem1555,fixandoa
capitalemMadrid,em1558,herdandoumvastoimpriocolonial,umadifcilsituao
financeiraeinimigospoderosos:Inglaterra,FranaeHolanda.EmEspanha,Filipe
prosseguiuapolticadeseusbisavs,FernandodeAragoeIsabeldeCastela,os
chamadosReisCatlicos,tendoeleprpriosidoumfervorosocrenteeadeptodo
Catolicismo,lutandotodaavidacontraosdissidentesehereges,mantendoaSanta
Inquisio.Foidrsticonasupressodaheresialuterana,sobretudoemValhadolide
Sevilha.Duranteoseureinado,ocorreuumasangrentarebeliolevadaacabopelos
Mouros,noantigoreinodeGranada,de1567a1570,queterminoucomaacodo
ldermilitarJoodeustria,bastardodeCarlosVdeHabsburgo.Osinfiis,vencidos,
foramdeportadosparaoutraspartesdaEspanha.Filipegovernouumvastoterritrio
integradoporArago,Castela,Catalunha,Navarra,GalizaeValncia,Rossilho,
FrancoCondado,PasesBaixos,IlhasCanrias,Maiorca,Sardenha,Crsega,Siclia,
Milo,Npoles,almdeterritriosultramarinosnafrica(Oro,Tunis,Melila),na
Amrica(vriasterrasfirmeseilhas)enasia,asFilipinas.Emtermosdepoltica
externa,asuamaissignificativavitriatomoulugarcontraosTurcosOtomanos,na
BatalhadeLepanto,naGrcia,em7deOutubrode1571,comumaesquadradaLiga
FilipeII
Santa(RepblicadeVeneza,ReinodeEspanha,CavaleirosdeMaltaeEstados
Pontifcios),tambmsobocomandodeJoodaustria.Foiaindareiconsortede
Inglaterra(15541558),porcasamentocomMariaI,aSangrenta(ferocssimaCatlica
tambm).FoiregentedeEspanhadesde1543etornouse,em1555,reideEspanha,
condedeArtois,daBorgonhaedeCharolais(FranaCentral)por42anos.Apartirde1552,jsehaviatornadoreicomoFilipeIde
Npoles,SicliaeSardenhareiapenastitulardeJerusalmeduquedeMilo.Em1555,foitambmreidosPasesBaixosem1556
condedeHolanda,daZelndia,deOstrevant(emFrana)foiaindaduquedeGueldres(umducadodosPasesBaixos)e,apartirde
1580,seraindareidePortugal,comoFilipeI.UmdossegredosdeCarlosdeHabsburgoparamanterumaEspanhaunidaforaseguida
porseufilhoeconsistiuemmanterorespeitopelajurisdiodosconselhosgovernativos(tribunais,Mesas,administraes
patrimoniais),privilgios,liberdades,isenesecortesprpriasefuerosque,jvindasdetrs,mantevenoPas(oEstatutodeTomar).
CasoucomD.MariaManuela[15271545],filhadeD.JooIIIedeD.Catarinadeustria,irmdeCarlosI.
AquandodamortedeD.Sebastio,em1578,eapsoturbulentoperodoquedecorreudepoisdofalecimentodocardealreiD.Henrique
edoafastamentodeD.Antnio,PriordoCrato,subiuaotronodePortugal,sobonomedeFilipeI.ACoroaImperialveioaserherdada
porseutio,Fernando,irmodopai.OCardealD.Henriquehaviaconvidadotodosquantossejulgassemcomdireitoasucederlhena
coroaaexporemporescritoasrazesqueinvocassem.UmdosqueseapresentaramforaFilipeIIdeEspanhaquesedirigiu,de
imediato,scortesdeAlmeirim,fazendovalerasuacausaeenviandoaumseuprocurador,Henrique,oduquedeOsuna.Outrosque
seachavamcomdireitossucesso,eram:ManuelFelisberto,duquedeSabia,comofilhodairmimediatadeD.Isabel,filha
primognitadeD.ManuelI,oVenturosoD.BeatrizRainncio,duquedeParma,comofilhodafilhamaisvelhacomdescendnciado
InfanteD.Duarte,duquedeGuimaresenicofilhovarocomdescendnciasobreviventedeD.ManuelD.Catarina,duquesade
Braganapelocasamento,irmmaisnovadamedeD.Manuel,D.Beatriz,duquesadeViseuedeBeja,SenhoradeSerpaeMourae,
finalmente,D.Antnio,priordoCrato,filhobastardodoinfanteD.Lus,tambmeste,filhodeD.ManuelI.Naassembleia,cleroe
nobrezaaclamaramFilipeIIdeEspanhacomoFilipeIdePortugal.Opovopretendiaumportugusnotrono.QuandomorreuoCardeal,a
31deJaneirode1580,nasCortesdeAlmeirim,fixaraseainstituiodeumaJuntadecincogovernadoresnaregncia:oarcebispode
Lisboa,D.JorgedeAlmeida,D.JooTelo,D.FranciscodeSMeneses,D.DiogoLopesdeSousaeD.JoodeMascarenhas.
UmfortesentimentonacionalistaopsseaFilipequeenviouumafrotacomandadapor
D.lvarodeBazmeumexrcitocomandadopeloduquedeAlba,afimdevencerema
resistnciaqueapoiavaD.Antnio,PriordoCrato,sobretudoaclamadonosAores,na
IlhasTerceiraedeS.Miguele,emCaboVerde,naIlhadoFogo.Haviatambmum
outrobempreparadoparaoefeito:aduquesadeBragana.Contudo,esta,sebemque
igualmenteapoiadapormuitosnobreseclrigos,actuoucomperspicazprudnciae
mostrousepoucodesejosadesacrificarumaCasaopulenta,talvezmesmoporterem
consideraoasdesgraasde1483,queculminaramcomamortedeD.Fernando,3.
Duque,sordensdeD.JooII.Sabesequealgumasfigurasdanobrezanacionaleram
favorveisaFilipeIIdeEspanha,asaberD.JorgedeNoronha,D.DiogodeCastro,o
marqusdeVilaReal,D.MiguelLusdeMenezes,RuiLourenodeTvora,D.Manuel
deMenesesentreoutros.TambmnoCleroFilipeIIcontavacomgrandesnomes:o
bispodeLeiria,D.AntnioPinheiro,obispodeViseu,D.MigueldeCastro,oprovincial
dosDominicanos,Fr.AntniodeSousa...Pensasequemuitasdestasfigurastenham
sidosubornadasdealgumaformapeloreideEspanha,quetinhaconhecimentodos
temoresdosmaisricosemperderaposioprivilegiadanacorte.OReinomanifestava
assimumaavarezaquerenunciavaindependncia,afavordebensmateriaisettulos
depoder.Em15deAbrilde1581,ascortesreunidasemTomardeclararamFilipeIIde
EspanhareidePortugal.Entrou,entoemLisboa,a25deJulho,deixando,emMadrid,
frentedosnegciosdoReino,ocardealdeGranvelle,homemdelargaexperincia
http://www.arqnet.pt/portal/portugal/temashistoria/filipe1.html

1/3

25/09/2016

OPortaldaHistriaFilipeII

queadquiriranaFlandres,egrandeconhecedordosassuntosdoAtlntico.Filipejurou,
emPortugal,guardareconservartodososforos,privilgios,usoseliberdadesqueo
seunovoReinotinhaporconcessodosseusantecessores.FicouaresidiremLisboa,
ondepermaneceudoisanos,e,mortedeseufilho,Diogo,oherdeirodaCoroa,foi
juradoseusucessor,oprncipedasAstrias,FilipequeviriaaserIIIdeEspanhaeIIde
Portugal,nascortesdeLisboa,de1582.

ObrasodosHabsburgosdeEspanha

NoprimeiroquartoasarmasdeCastelae
Noanoseguinte,regressaaEspanha(oqueemmuitocomplexificouetornoudemorada
Leo(CoroadeCastela),nosegundoas
apromulgaodeleiseaassinaturadeoutrosdocumentos)ondecontacomdois
armasdeAragoedasDuasSicliasos
grandeshomensdesuaconfianaepuridade,oDuquedeAlbaeoqueveioaseroseu
reinosdaSicliaedeNpoles(Coroade
ministrodaFazenda,FranciscodelosCobos,ficandocomogovernadoremPortugal,
Arago),comasarmasdePortugal
seusobrinho,ocardealarquiduqueAlbertodeustriaqueveioaserinquisidormorde
sobrepostasenabaseumarom
Portugal,em1586.EstetinhadereunirsecomoConselhodeEstadotodasas
(granadina)representandooReinode
semanasecomtrsdosseusmembrosespciedeministriotodososdias.Foram
Granadano3.quartoasarmasdeustria
conselheirosdeste,homensnascidosemPortugal:JorgedeAlmeida,Pedrode
eBorgonhaantigaeno4.quartoasarmas
AlcazobaeMigueldeMoura.D.Antnio,piordoCrato,entretanto,pediraapoioaos
deBorgonhamodernaedeBrabante,com
FranceseseIngleseseestesaindaenviaram,em1587,oalmiranteSirFrancisDrake
umbrasocomasarmasdaFlandresedo
que,em1589,derrotavaaInvencvelArmadaespanhola,saqueandoaCorunhae
Tirolsobreposto.
PenicheeatacandoLisboa,massemconsequnciaalguma.Filipevoltouareunirum
poderosoexrcito,cujocomandoconfiouaogeneral,duquedeAlbaaomarqusde
SantaCruzdeuocomandodumaesquadra,econservouseprximodafronteirade
Badajoz.OduquedeAlba,FernandoAlvarezdeToledoyPimentel,marchousobre
Setbal.ConquistandofacilmenteoAlentejo,atravessouparaCascaisnaesquadradomarqusdeSantaCruz,marchousobreLisboa,
derrotouopriordoCratonabatalhadeAlcntara,a4deAgostode1580,perseguiuoatprovnciadoMinho,epreparou,enfim,o
Reinoparareceberavisitadoseunovosoberano.FilipeIIcontinuavaasenhorearPortugale,quandooPriordoCratofoiderrotadona
ditabatalhadeAlcntara,em25deAgostode1580,osTerceirenses,nabatalhadeSalga,a25deJulhode1581eosMicaelenses,em
VilaFrancadoCampo,a24deJulhode1582,convenceusedequenemlugaraesperanahaviaj.OPriorveioafalecerem1595eo
Pasfoi,totalmente,deixadosortenasmosdosEspanhisseusindiscutveissoberanos.
EstaUnioIbricanosignificava,contudo,perdadeidentidade.VinteecincocaptulosassinadospeloreinasreferidasCortesde
Tomargarantiamaonossoterritrioasuaautonomia,emboraapolticaexternapassasseasercomumaPortugaleEspanha.Inimigos
destatinhamdeserconsideradosinimigosdePortugal.Oprincipalpontoeradeordemjurdicainterna:asinovaesemmatrialegal
teriamobrigatoriamentederesultardedecisestomadasemcortes,reunidasemPortugaleemqueapenasPortuguesesparticipassem.
TambmalnguaeamoedaeramasnossaseoReinonopodiaserretalhadoemfavordefamliasespanholas.Querdizer,asterras
emPortugalspoderiamserdoadas,vendidasoulegadasaPortugueses.ComoinovaovantajosaparaoPas,registavasea
supressodebarreirasalfandegriasnafronteira,algomuitopositivoemrelaosexportaesdetrigodeCastela.Regressaraa
Portugalaprosperidade.OFiscoapresentavase,denovo,bastanteequilibradoeoImprioiaseconservandosemperturbaes.A
polticalevadaatermoporFilipeIIdeEspanhapassavaporcimadasaudadequeeventualmenteosPortuguesestivessemdostempos
dasuaindependncia.Menospopular,todavia,tersidoanossaparticipaonaInvencvelArmadacontraaInglaterra:31dos146
naviosprincipais,incluindovriosgaleesmaiores,eramportugueses.AgrandemaiorianoregressouaoPas,oqueredundounum
duroepesadogolpenamarinhadeguerranacional.Atqueviesseamorrer,FilipeIIdeEspanhaordenouoregressodocardeal
arquiduqueseusobrinhoedeuprefernciaaumgovernocolectivo,tendo,ento,escolhidoumConselhodeRegncia,presididopelo
arcebispodeLisboa,D.MigueldeCastro.Faleceuem1609.
Casou:1.Aos16anos,emSalamanca,em15deNovembrode1543,comainfantadePortugalD.MariaManuela,filhadeD.Catarina
deustriaedeD.JooIII.2.Vivoaos18anos,em1551casoucomaprima,MariaTudor,rainhadeInglaterra,filhadeHenriqueVIII,
reideInglaterraedeCatarinadeArago,mulherdeste.MariaIvemafalecerem15583.Vivo,denovo,enasequnciadotratadode
CateauCambrsis,em1559,quepsfimacercadequarentaanosdeguerraentreoimperadoreaFrana,ecomoobjectivodeoselar,
casoucomIsabeldeValoisarainhadapaz,comoficara,poraquelefactoconhecida,filhadeHenriqueIIdeFranaedeCatarinade
Mdicis,aqualmorreuem15684.AnaMariadaustriaoudeHabsburgo,suasobrinha,filhadoimperadorMaximianoIIedainfanta
D.Mariadaustria(15281603),airmmaisvelhadeFilipe.Foidesteltimomatrimnioquenasceuoseusucessor,queviriaaser
FilipeIIIdeEspanha,IIdePortugal.EstandoemMadrid,FilipeIdePortugaleIIdeEspanhafoiatingidoporumagravedoena,pedindo
queolevassemparaoEscorial,afimdevirafalecera.Amortesobreveioa13deSetembrode1594.Dispsqueoatadequehaviade
terocaixodechumbocomoseucorpo,fossedemadeiradeangelim,provenientedanauportuguesaCincoChagas.

JooSilvadeSousa

Fichagenealgica:

D.FilipenasceuemValladolid,em21deMaiode1527,tendofalecidoemMadrid,noPalciodoEscorial,a13deSetembrode1594.
ErafilhoprimognitodeCarlosIdeEspanha,imperadoralemoem1519enquantoCarlosV,edeD.IsabeldePortugal,filhadorei
dePortugalD.ManuelI.FoireidePortugalem1581tendosidoaclamadonasCortesdeTomardeAbrildesseano.
CasoucomainfantaD.MariadePortugal,suaprima,filhadeD.JooIII,reidePortugal,edeD.Catarinadeustria,infantade
Espanha,nascidaemCoimbraem15deOutubrode1527efalecidaemValladolida12deJulhode1545,tendoacerimnia
decorridoemSalamancaa15deNovembrode1543,tendonascidodocasamento:
1.D.Carlos,nascidoemValladolidem8deJulhode1545efalecidoemMadridem24deJulhode1568,prncipedasAstrias.
CasouemsegundasnpciascomMariaI,rainhadeInglaterradesde1553,suaprima,filhadeHenriqueVIIIedeCatarinadeArago,
nascidaemLondresa18deFevereirode1516ondemorreuem17deNovembrode1558,emWinchestera25deJulhode1554,
notendohavidodescendnciadocasamento.

http://www.arqnet.pt/portal/portugal/temashistoria/filipe1.html

2/3

25/09/2016

OPortaldaHistriaFilipeII

CasouterceiravezcomIsabeldeValois,princesadeFrana,filhadeHenriqueII,reideFrana,edeCatarinadeMedicis,nascidaem
Fontainebleauem22deNovembrodede1545tendomorridoemAranjueza3deOutubrode1568,emParis,a22deJunhode
1559,tendonascido:
2.D.IsabelClaraEugnia,quenasceuemSegviaa12deAgostode1566emorreuemBruxelasa1deDezembrode1633,infanta
deEspanha,casadaem13deNovembrode1559comoarquiduqueAlbertodeustria,vicereidePortugalentre1583e1593e
governadordosPasesBaixosde1595a1621.
3.CatarinaMicaela,nascidaemMadrida10deOutubrode1567,falecidaemTurima6deNovembrode1597,quecasouem12de
Janeirode1562comCarlosManuelI,duquedeSabiaeprncipedoPiemonte.
Porltimo,casouquartavezcomaarquiduquesaAnadeustria,suaprima,filhadoimperadoralemoMaximilianoIIeMariade
ustria,infantadeEspanha,filhadeCarlosV,nascidaemCigalesa2deNovembrode1549,equemorreuemBadajoza26de
Outubrode1580,emSegviaa12deNovembrode1570,tendonascidodocasamento:
4.Fernando,nascidoemMadrida4deDezembrode1571quemorreuprecocementeem18deOutubrode1578,prncipedas
Astrias
5.CarlosLoureno,nascidoemGalapara12deAgostode1573equemorreuem11deJulhode1575,infantedeEspanha
6.DiogoFlix,nascidoemMadridem12deJulhode1575equemorreunamesmacidadeem21deNovembrode1582,tendosido
prncipedasAstrias
7.FilipeII,IIIdeEspanha,queherdouaCoroa
8.Maria,nascidaemMadridem14deFevereirode1580efalecidanamesmacidadeem5deAgostode1583,infantadeEspanha.

Bibliografia:
AGUADOBLEYE,Pedro,ManualdeHistoriadeEspaa,Vol.II,Madrid,1954
ALVAREZBOUZA,Fernando,D.FilipeI:decognomeOPio,Lisboa,CrculodeLeitores,2005
DANVILA,Alfonso,FilipeIIyelReyD.SebastiandePortugal,Madrid,1954
DicionrioHistrico,Corogrfico,Herldico,Biogrfico,Bibliogrfico,NumismticoeArtstico,VolumeIII,Lisboa,s.d.,pp.489491
HistriadeEspanha,dirig.porRamnMenndezPidal,Vol.XIX,tonos1e2,Madrid,Espasa,1958
JAVIERRE,urea,FilipeI(15271598)inDicionriodeHistriadePortugal,dirig.porJoelSerro,Lisboa,IniciativasEditoriais,1975,
pp.1314
KAMEN,Henry,ElGranDuquedeAlbaSoldadodelaEspaaImperial,Madrid,2005
MARAVAL,Antnio,EstadoModernoyMentalidadeSocialsiglosXVaXVII,TomoI,Madrid,1972
MARQUES,A.H.deOliveira,HistriadePortugal,3.ed.,Vol.I,DasOrigenssRevoluesLiberais,Lisboa,EdiesAgora,1973
MONTEIRO,NunoGonalo,IdadeModerna(SculosXVXVIII),inHistriadePortugal,coord.porRuiRamos,2.ed.,Lisboa,AEsfera
dosLivros,2010,pp.271329
NovaHistriadePortugal,dirig.porJoelSerroeA.H.deOliveiraMarques,Vols.VeVI,Lisboa,EditorialPresena,1998.
SERRO,JoaquimVerssimo,OReinadodeD.Antnio,PriordoCrato,Vol.I(15801582),Coimbra,1986
VEIGA,CarlosMargaa,D.FilipeI.OPrudemte,Col.DinastiaFilipina.15811598,Lisboa,AcademiaPortuguesadaHistria,2009.

http://www.arqnet.pt/portal/portugal/temashistoria/filipe1.html

3/3

Anda mungkin juga menyukai