HURAIKAN KONSEP FONETIK DAN FONOLOGI BAHASA MELAYU, SIMBOL DAN HURUF

VOKAL BAHASA MELAYU DAN SIMBOL DAN HURUF KONSONAN SENGAUAN SERTA
CARA PENGHASILAN BUNYI VOKAL DAN KONSONAN TERSEBUT DALAM BAHASA
MELAYU DENGAN MEMBERIKAN CONTOH-CONTOH PENGGUNAAN YANG SESUAI.
1.0 Pengenalan
Bahasa yang dihasilkan melalui alat artikulasi manusia disebut pertuturan, kalimat atau
ujaran, iaitu satu sistem bunyi yang teratur atau percantuman bunyi yang hadir secara berulangulang atau berurutan. Bahasa berasal daripada bunyi-bunyi yang disebut bunyi-bunyi bahasa.
Bahasa bertindak melalui dua bentuk iaitu melibatkan bunyi-bunyi bahasa yang dihasilkan
melalui alat ujaran manusia dan merangsang pemikiran, situasi sosial dan makna. Kajian bunyi
terbahagi kepada dua bidang, iaitu fonetik dan fonologi
Bahasa merupakan alat komunikasi yang penting bagi manusia. Menurut Asmah Haji Omar
(1986) Bahasa merupakan alat yang digunakan oleh manusia untuk berhubung dengan
manusia lain dengan menggunakan bunyi-bunyi yang dikeluarkan oleh alat-alat ujaran yang
terdapat di dalam tubuh manusia. Bahasa yang digunakan oleh manusia adalah menggunakan
alat-alat ujaran yang terdapat dalam tubuh badan manusia itu sendiri. Contohnya bibir, lidah ,
lelangit dan pita suara.
Konsep penting sesuatu bahasa yang dipersetujui oleh ramai ahli bahasa ialah bunyi. Aspek
kajian bunyi dalam bahasa diwakili oleh dua komponen utama linguistik deskriptif, iaitu fonetik
dan fonologi. Bidang kajian ilmu bahasa ini juga sebagaimana kajian linguistik yang lain,
melibatkan banyak teori, prinsip, konsep dan unsur-unsur linguistik. Fokus kajian fonetik dan
fonologi sebagai salah satu daripada cabang ilmu linguistik adalah meneliti dan menganalisis
pelbagai sudut dan selok-belok bunyi bahasa yang dihasilkan oleh manusia dalam pertuturan
dan berkaitan fungsinya dalam sistem bahasa.
Kajian fonetik dan fonologi melibatkan organ pertuturan manusia secara langsung. Organ
tutur manusia ini disebut alat artikulasi. Terdapat banyak alat artikulasi manusia dan setiap
satunya mempunyai kedudukan dan fungsi yang berbeza dalam menghasilkan bunyi bahasa.
Namun demikian terdapat unsur yang bukan dikategorikan sebagai alat artikulasi manusia,
tetapi mempunyai peranan yang amat penting dalam menghasilkan bunyi. Unsur tersebut ialah
udara dan merupakan sumber tenaga utama dalam menghasilkan bunyi.

2.0 Konsep Fonetik Dan Fonologi Bahasa Melayu

2.1 Konsep Fonetik Bahasa Melayu
Secara literalnya menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, fonetik bermaksud ilmu
bahasa yang berkaitan dengan penyebutan kata dan lambang yang menunjukkan sebutannya.
Menurut Siti Hajar Abdul Aziz (2008) pula, asal perkataan fonetik adalah daripada bahasa
Greek yang kemudiannya disebut sebagai phone yang bermaksud bunyi (suara), iaitu kajian
tentang bunyi-bunyi ujaran manusia. Kajian fonetik memberikan tumpuan kepada fon atau
bunyi-bunyi bahasa dan bagaimana bunyi-bunyi bahasa itu dihasilkan, didengar dan
diinterpretasikan. Manakala menurut Raminah Haji Sabran (1984) dalam buku yang berjudul
Kajian Bahasa Untuk Pelatih Maktab Perguruan menyataan bahawa fonetik merupakan kajian
tentang fenomena bunyi atau pertuturan manusia sejagat. Sementara Indirawati Zahid dan
Mardian Shah Omar (2006) pula menyatakanfonetik ialah kajian mengenai bunyi-bunyi bahasa
yang dihasilkan oleh manusia iaitu bunyi yang digunakan sebagai alat komunikasi. Selain itu,
menurut Nik Safiah Karim dan Wan Malini Ahmad (2006) pula mentakrifkan bahawa fonetik
ialah bidang yang mengkaji bunyi-bunyi yang dihasilkan oleh kita iaitu manusia dan
memberikan lambang kepada bunyi-bunyi tersebut.
Bunyi bahasa yang menjadi tumpuan ilmu fonetik hanyalah bunyi bahasa yang
dihasilkan

oleh

organ

sebutan

manusia

dalam

pertuturan,

iaitu

dari

segi

kaedah

pengeluarannya, daerah pengeluarannya, dan alat pertuturan yang terlibat dalam menghasilkan
bunyi bahasa. Bidang fonetik terbahagi kepada tiga cabang utama, iaitu :1. Fonetik artikulasi :
Fonetik Arikulasi merujuk kepada kajian yang mendiskripsikan cara-cara produksi
sesuatu bunyi. Penghasilan bunyi bahasa melibatkan daerah dan organ artikulasi.
Daerah artikulasi merupakan bahagian saluran suara yang tidak dapat bergerak tetapi
dapat disentuh oleh organ artikulasi semasa melafazkan sesuatu bunyi. Organ artikulasi
pula ialah alat yang digunakan untuk mengujar bunyi bahasa. Organ artikulasi boleh
dibahagikan kepada dua kumpulan iaitu artikulator aktif dan artikulator pasif. Artikulator
aktif ialah organ saluran suara yang boleh bergerak seperti bibir, lelangit lembut, dan gigi
bawah. Artikulator pasif pula tidak dapat bergerak dalam saluran suara seperti gigi atas
dan lelangit keras.
2. Fonetik akustik :

Merujuk kepada kajian transmisi signal bunyi dari penutur kepada pendengar semasa
komunikasi berlangsung. Signal bunyi yang dipindahkan ini pula terkandung di
dalamnya antara lain parameter-parameter seperti frekuensi fundamental(Fo), intensiti
dan durasi.Parameter-parameter ini,iaitu frekuensi fundamental(Fo) yang diukur dalam
unit Hertz(Hz),intentsiti dalam unit desibel(dB) dan durasi dalam unit saat(s) mendukung
fungsi makna-makna yang tertentu. Dari sudut pendengar,ketiga-tiga parameter ini
dipersepsikan sebagai kelangsingan bunyi,kelantangan suara dan kepanjangan.
3. Fonetik auditori :
Mengkaji cara otak memproses bunyi yang diterima melalui telinga dan cara bunyi-bunyi
tersebut diinterprestasikan. Proses yang terlibat dinamakan sebagai mendekod, yang
melibatkan pendengar. Penutur menukarkan maklumat yang hendak disampaikan
dalam bentuk kod-kod yang tertentu seperti bunyi, kata dan ayat manakala pendengar
pula mentafsir maklumat ini dalam otak bagi menjadikannya sesuatu yang bermakna
dalam komunikasi yang berlangsung. (Indirawati Zahid & Mardian Shah Omar, 2006).
Kesimpulannya kaedah fonetik juga merupakan kaedah yang paling sesuai untuk guruguru mengajar kanak-kanak membaca dengan cepat kerana kaedah ini telah dibuktikan secara
saintifik sebagai kaedah otak manusia membaca. Hal ini adalah kerana otak membaca dengan
memecahkan perkataan yang dilihat kepada bunyi-bunyi, lalu otak membunyikan huruf-huruf
yang dilihat bagi menyebut atau membaca perkataan itu.

2.2 Konsep Fonologi Bahasa Melayu

Menurut Kamus Dewan fonologi memberi makna kajian tentang bunyi sebutan dalam
sesuatu bahasa (1996:354). Manakala menurut Rahimah Haji Sabran dan Rahim Sham, bidang
fonologi merupakan satu bidang untuk mengkaji sistem bunyi-bunyi yang tertentu dalam
pertuturan, khusus bagi sesuatu bahasa, Selain itu fonologi juga merupakan suatu bidang yang
mengkaji sistem bunyi sesuatu bahasa, iaitu rumus-rumus yang menentukan aspek
sebutan. Bidang kajian fonologi yang lain termasuklah cara standard untuk merakamkan suara
dan kemudiannya menggambarkannya semula menggunakan simbol-simbol khusus. Bunyibunyi bahasa yang terdiri daripada struktur fonik sesuatu bahasa itu dikatakan fonologi.
Fonologi memerlukan konsep, istilah, dan inotasi fonetik sebagai unsur tambahan .
Menurut Arbak Othman (1983), fonologi merupakan bahagian daripada linguistik deskriptif
yang mempelajari bunyi-bunyi yang diucapkan dalam atau melalui mulut manusia. Nik Safiah

Karim dan Wan Malini Ahmad (2006) pula menjelaskan bahawa fonologi ialah cabang ilmu
bahasa yang mengkaji bunyi bahasa sesuatu bahasa dan fungsinya dalam sistem bahasa
tersebut. Fonologi terbahagi kepada dua iaitu fonetik dan fonemik. Fonemik merupakan bidang
yang mengkaji bunyi-bunyi sesuatu, iaitu pengkajian tentang fungsi atau struktur bunyi bahasa
itu. Fonologi juga dapat dirumuskan sebagai kajian terhadap fungsi bunyi bahasa. Fonologi
menentukan sistem bunyi satu-satu bahasa berdasarkan jenis bunyi sama ada bunyi itu
distingtif/membezakan makna atau tidak disitngtif. Matlamat fonologi adalah menentukan hurufhuruf atau fonem-fonem tertentu seterusnya mewujudkan sistem ejaan bagi satu-satu bahasa.
Kesimpulannya didapati kedua-dua bidang ini saling melengkapi antara satu sama
lain. Bagi memahami fonologi, aspek fonetik perlu dikuasai terlebih dahulu. Apabila sudah
menguasai bidang fonetik, baharulah sistem bunyi bahasa dalam sesuatu bahasa dapat
difahami dan dihuraikan dengan sempurna. Bidang fonetik sebenarnya menjadi asas kepada
bidang fonologi, manakala bidang fonologi menjadi input kepada kajian linguistik pada aras
yang lebih tinggi, seperti morfologi dan sintaksis (Siti Hajar Abdul Azizi, 2008:90-91). Tugas
fonologi dalam konteks ini adalah untuk merumuskan, menghuraikan dan menjelaskan segala
bentuk bunyi dalam sesuatu bahasa dengan teliti dan terperinci bagi menentukan peraturan dan
bentuk bunyi secara spesifik. Dengan demikian dapat dilihat bahawa fonetik dan fonologi
adalah saling berkaitan antara satu sama lain. Garis pemisah antara kedua-duanya adalah
kurang jelas walaupun ada sarjana cuba meletakkan garis pemisahnya.

3.0 Konsep Simbol Dan Huruf Vokal Bahasa Melayu

Huraian mengenai simbol vokal dan konsonan tergolong dalam bab fonetik dan fonologi
Simbol-simbol atau lambang ialah setiap kata atau ucapan yang mewakili atau dihubungkan
dengan benda, tindakan atau konsep tertentu. Misalnya, perkataan kerusi dalam bahasa
Melayu ialah suatu simbol yang mewakili satu benda tertentu. Dalam erti kata lain, bahasa
menggunakan bunyi suara, daripada bunyi suara inilah menerbitkan lambang-lambang visual
yang berlainan daripada gambaran yang sebenar. Manusia berhubung atau berkomunikasi
melalui gerak-geri simbol antara satu sama lain.
Menurut Mohamad Yunus Maris (1964), terdapat lapan buah vokal dalam bahasa
Melayu..Bunyi vokal dikategorikan sebagai bunyi bersuara yang dihasilkan dengan tidak
melibatkan sebarang sekatan pengaliran udara. Ia juga boleh dispesifikasikan sebagai bunyibunyi bahasa yang bersuara yang ketika menghasilkannya udara dari paru-paru keluar
berterusan melalui rongga tekak dan rongga mulut tanpa mendapatkan sebarang sekatan atau
geseran. Dengan kata lain bunyi-bunyi vokal mempunyai ciri-ciri seperti bersuara, udara keluar
dari paru-paru berterusan dan udara keluar tanpa sekatan atau geseran.
Manakala penghasilan bunyi-bunyi vokal pula ditentukan oleh beberapa ciri tertentu
iaitu, keadaan bibir sama ada dihamparkan atau dibundarkan, bahagian lidah yang terlibat
sama ada depan lidah atau belakang lidah, turun naik lidah sama ada dinaikkan setinggitingginya, dinaikkan sedikit atau diturunkan, keadaan lelangit lembut, sama ada dinaikkan dan
udara dari paru -paru keluar melalui rongga mulut sahaja ( menghasilkan bunyi-bunyi vokal atau
oral) atau dinaikkan tetapi tidak rapat sehingga udara dari paru-paru keluar melalui rongga
mulut dan juga rongga hidung ( menghasilkan bunyi-bunyi vokal yang disengaukan) dan
keadaan glotis dirapatkan dan semasa udara keluar dari paru-paru pita suara bergetar. Selain
vokal terdapat juga separuh vokal, diftong dan vokal rangkap.
Huruf

Simbol Bunyi

a
e (pepet)
e (taling)
i
o
u

[a]
[]
[e]
[i]
[i]
[u]
Simbol huruf-huruf vokal

3.0 Konsep Simbol Dan Huruf Konsonan Sengauan Bahasa Melayu

Konsonan ialah bunyi selain dari bunyi vokal. Konsonan terhasil apabila terdapat gangguan
atau halangan oleh alat artikulasi terhadap udara dari peparu. Konsonan terdiri daripada
konsonan bersuara dan konsonan tidak bersuara. Konsonan bersuara bermaksud konsonan
yang terhasil apabila tekanan udara yang keluar dari peparu menggetarkan pita suara
manakala konsonan tidak bersuara adalah konsonan yang terhasil apabila udara dari peparu
tidak menggetarkan pita suara.
Secara umumnya, konsonan diklasifikasikan berdasarkan bunyi yang dihasilkan dalam
bahasa.Terdapat dua kategori umum bagi jenis bunyi konsonan.Pertama ialah bunyi konsonan
yang bersuara dan yang kedua-dua ialah bunyi yang tak bersuara.Cara kedua-dua konsonan
dibunyikan kelihatan sama. Misalnya, dalam bahasa Melayu, konsonan b, d, dan g dianggap
sebagai konsonan letupan bersuara manakala konsonan p,t dan k pula sebagai konsonan
letupan tak bersuara.
Dalam bahasa Melayu konsonan terbahagi kepada 2 iaitu konsonan asli dan konsonan
pinjaman. Konsonan asli bahasa Melayu merupakan konsonan yang sedia ada dan diguna oleh
penutur bahasa Melayu tanpa sebarang perlakuan adaptasi oleh penutur.Terdapat 18 konsonan
asli termasuk dua konsonan separuhvokal .Konsonan dalam bahasa Melayu dibahagikan
kepada 7 jenis seperti berikut:.
1. Letupan : p, b, t, d, k, g
2. Letusan : c, j
3. Geseran : s, h
4. Getaran : r
5. Sisian : l
6. Sengauan: m, n, ny, ng
7. Separuh vokal : w, y,
Bunyi konsonan sengauan dihasilkan apabila lelangit lembut diturunkan bagi
membolehkan udara keluar melalui rongga hidung. Dengan menghubungkan alat artikulasi lidah
pada titik artikulasi yang tertentu di dalam mulut, bunyi sengau dihasilkan. Kesemua bunyi
sengau dalam bahasa Melayu dihasilkan dengan pita suara bergetar. Semua bunyi sengau
adalah bersuara.
4.0 Cara Penghasilan Bunyi Vokal Dalam Bahasa Melayu

Bunyi Huruf Vokal adalah bunyi yang tidak disertai hambatan pada alat bicara , Hambatan
hanya terdapat pada pita suara , Tidak terdapat artikulasi , Semua vokal dihasilkan dengan
bergetarnya pita suara , Dengan demikian semua vokal adalah bunyi suara. Bunyi vokal
dibezakan berdasarkan posisi tinggi rendahnya lidah, bahagian lidah yang bergerak, struktur,
dan bentuk bibir. Dengan demikian, bunyi vokal tidak dibezakan berdasarkan posisi
artikulatornya kerana pada bunyi vokal tidak terdapat artikulasi.
Kedudukan lidah juga penting. Kedudukan lidah semasa melafaz dan pembukaan bibir
menentukan sama ada bunyi vokal yang dilafazkan tersebut adalah vokal depan, belakang atau
tengah. Apabila depan lidah yang terlibat, maka bunyi yang dihasilkan adalah vokal depan,
apabila bahagian lidah yang terlibat adalah belakang lidah, maka vokal yang dihasilkan adalah
vokal belakang, dan apabila bahagian lidah dalam keadaan bersahaja, iaitu terletak di lantai
rongga mulut dan berada dalam keadaan tegang maka vokal yang dihasilkan dipanggil vokal
tengah.

Kedudukan Bunyi Vokal

Terdapat lapan jenis huruf vokal yang wujud dalam bahasa Melayu. Huraian berikut
menyatakan peranan dan keadaan serta kedudukan alat-alat artikulasi seperti bibir, lidah, anak
tekak, lelangit lembut dan pita suara dalam membunyikan vokal-vokal bahasa Melayu.

1. Vokal Hadapan
Vokal hadapan dibahagikan kepada empat bahagian iaitu vokal hadapan sempit [ i ] ,
vokal hadapan separuh sempit [ e ] , vokal hadapan luas [ a ] , dan vokal hadapan separuh luas
[ e ].

Vokal Hadapan Sempit :

Untuk menghasilkan vokal ini, hadapan lidah dinaikkan tinggi tetapi tidak menyentuh
lelangit keras, lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan untuk menutup rongga hidung.
Udara dari paru-paru melalui rongga mulut sambil menggetarkan pita suara tanpa
sekatan, halangan atau himpitan yang boleh menyebabkan geseran kedengaran. Pita
suara dirapatkan supaya udara yang keluar dapat menggetarkan selaput suara. Bibir
berada dalam keadaan terhampar.

Awalan

Pertengahan

Akhiran

[ ijab ]

[ minum ]

[ besi ]

[ ikan ]

[ silang ]

[ curi ]

Contoh Sebutan

Vokal hadapan separuh sempit [ e ] : Bagi menghasilkan bunyi vokal /e/, bahagian
bibir atas dan bibir bawah hendaklah dihamparkan. Semasa menyebutnya lidah berada
di tengah. Lidah dinaikkan tetapi lebih rendah daripada bunyi vokal [ i ]. Lelangit lembut
pula diangkat rapat kepada belakang tekak dan menutup rongga hidung. Udara keluar
melalui rongga mulut sambil menggetarkan pita suara.

Awalan

Pertengahan

Akhiran

[ era ]

[ sepah ]

[ sate ]

[ ena? ]

[ leher ]

[ leher ]

Contoh Sebutan

Vokal Hadapan Separuh Luas [ ] : Bahagian depan lidah diturunkan sepertiga

daripada kedudukan vokal

semasa melafazkan bunyi [ e ]. Lelangit lembut pula

terangkat rapat ke belakang tekak dan menutup rongga hidung. Udara keluar melalui
rongga mulut dan pita suara bergetar. Semasa bunyi dilafazkan kedudukan bibir dalam
keadaan terhampar.

Awalan

Pertengahan

Akhiran

[ so? ]

[ k? ]

[ sor ]

[ na? ]

[ blo? ]

[ ol-ol ]

Contoh Sebutan

Vokal hadapan luas atau rendah [a]. : Vokal ini turut dikenali sebagai vokal hadapan
lampau rendah. Vokal ini dihasilkan dengan hadapan lidah diturunkan serendah yang
mungkin. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan untuk menutup bahagian nasal.

Seterusya udara dari paru-paru disalurkan keluar kebahagian rongga mulut sambil
menggetarkan pita suara.

Awalan

Pertengahan

Akhiran

[ ali ]

[ makan ]

[ bila ]

[ api ]

[ rapi ]

[ papa ]

Contoh Sebutan

2. Vokal belakang
Vokal belakang dibahagikan kepada vokal belakang sempit [ u ], vokal belakang separuh
sempit [ o ], dan vokal belakang separuh luas [].

Vokal Belakang Sempit [ u ] : Bahagian belakang lidah diangkat tinggi ke arah lelangit
lembut tetapi tidak menyentuhnya supaya dapat menyempitkan rongga mulut tetapi ia
tidak mencecah lelangit lembut. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan dan pita suara
bergetar. Bibir berada dalam keadaan bundar.

Awalan

Pertengahan

Akhiran

[ uda ]

[ luka ]

[ baju ]

[ upah ]

[ rumah ]

[ tiru ]

Contoh Sebutan

Vokal belakang separuh sempit [ o ], : Menghasilkan bunyi vokal /0/, belakang lidah
hendaklah dinaikkan separuh sempit ke arah lelangit lembut. Manakala lelangit lembut
serta anak tekak dinaikkan bagi menutup rongga hidung dan pita suara akan bergetar.
Sementara itu, bibir dibiarkan dalam keadaan bundar.

Awalan

Pertengahan

Akhiran

[ oleh ]

[ polis ]

[ milo ]

[ opah ]

[ roket ]

[ solo ]

Contoh Sebutan
Vokal Belakang Separuh Luas [ ] : Untuk menghasilkan bunyi vokal ini, belakang
lidah dinaikkan separuh luas ke arah lelangit lembut. Lelangit lembut pula diangkat rapat

kepada belakang tekak dan menutup rongga hidung. Udara keluar melalui rongga mulut
sambil menggetarkan pita suara. Semasa bunyi ini dilafazkan, bibir berada dalam
keadaan bundar.

Awalan

Pertengahan

Akhiran

[ crang ]

[ bcleh ]

[ pidatc ]

[ cpera ]

[ prcton ]

[ tomatc ]

3. Vokal Tengah
Vokal tengah ini terhasil apabila bahagian tengah lidah dinaikkan ke bahagian pertemuan di
antara lelangit keras dan lelangit lembut. Kemudian, lelangit lembut dan anak tekak hendaklah
dinaikkan untuk menutup bahagian rongga nasal. Pita suara dirapatkan apabila udara
disalurkan melaluinya, maka pita suara pula akan bergetar. Bunyi // akan dihasilkan di mana
vokal ini pula hanya terdapat di bahagian awalan dan pertengahan sahaja.

5.0 Cara Penghasilan Bunyi Konsonan Sengauan Dalam Bahasa Melayu

Terdapat 4 jenis bunyi sengau atau nasal dalam bahasa melayu iaitu sengau dua bibir
[ m ] ,sengau gusi [ n ],sengau lelangit keras[ ny] dan sengau lelangit lembut. [ng ] Bunyi-bunyi
sengau dhasilkan dengan membiarkan udara yang keluar dari paru-paru terus keluar melaui
rongga hidung.Udara boleh keluar melalui rongga ini kerana anak tekak dan lelangit lembut
diturunkan menyebabkan ruang ke rongga hidung terbuka.Udara itu disekat atau ditahan pada
bahagian-bahagian tertentu,seperti pada bibir,gusi,lelangit keras atau lelangit lembut.Dalam
bahasa Melayu semua bunyi sengau adalah bunyi bersuara. Hal ini bermakna semasa
menghasilkannya, glotis dirapatkan dan pita suara mengalami getaran. Semua bunyi sengau
dalam bahasa Melayu adalah bersuara kerana pita suara bergetar apabila udara keluar melalui
rongga hidung. Bunyi sengau boleh wujud pada kedudukan awal, tengah dan akhir perkataan.
1. Konsonan sengauan dua bibir bersuara [ m ] : Konsonan sengau dua bibir dihasilkan
apabila bibir bawah dirapatkan kepada bibir atas. Lelangit lembut dalam keadaan biasa
yang menyebabkan udara melalui rongga hidung. Semasa melafazkan bunyi ini, pita
suara digetarkan.

Awalan

Pertengahan

Akhiran

[ makan ]

[ saman ]

[ alim ]

[ masa ]

[ lama ]

[ selam ]

Contoh Sebutan
2. Konsonan sengauan gigi-gusi bersuara [ n ] : Bunyi ini dihasilkan dengan hujung
lidah dirapatkan kepada gusi. Lelangit lembut dalam keadaan biasa, tidak dinaikkan
rapat kebahagian belakang rongga tekak dan menyebabkan udara melalui rongga
hidung. Sementara itu, pita suara digetarkan.

Awalan

Pertengahan

Akhiran

[ nama ]

[ snam ]

[ sakan ]

[ niaga ]

[ bena ]

[ tkan ]

Contoh Sebutan
3. Konsonan sengauan lelangit keras bersuara, ny [ ] : Bunyi dihasilkan dengan
bahagian depan lidah dirapatkan kepada lelangit keras. Lelangit lembut dalam keadaan
biasa, tidak dinaikkan rapat kebahagian belakang rongga tekak dan menyebabkan
udara melalui rongga hidung. Sementara itu, pita suara digetarkan.

Awalan

Pertengahan

[ amu? ]

[ sap ]

[ ala ]

[ au? ]

Contoh Sebutan
4. Konsonan sengauan lelangit lembut bersuara, ng [ ] : Bunyi konsonan sengauan
ini dihasilkan dengan belakang lidah diangkat dan dirapatkan kepada lelangit lembut.
Lelangit lembut berada dalam keadaan biasa dan tidak dinaikkan rapat ke bahagian
belakang rongga tekak yang menyebabkan udara melalui rongga hidung. Semasa
melafazkan bunyi ini, pita suara digetarkan.

Awalan

Pertengahan

Akhiran

[ aa ]

[ lasir ]

[ bna ]

[ ilu ]

[ bakai ]

[ lara ]

Contoh Sebutan

7.0 REFLEKSI
NAMA
NO. IC

: AHMAD MUZANI BIN MUHAMAD HISHAM

: 860824-59-5159

Alhamdulillah ke hadrat Ilahi kerana telah memberi saya kekuatan untuk menyiapkan
Kerja Khusus Pendek ini kerana dengan limpah Rahmat dan Nikmatnya Berjaya juga saya
menyelesaikan Kerja Khusus Pendek ini dengan jayanya. Terima kasih kepada rakan-rakan
terutamanya rakan sekelas yang telah banyak membantu saya ketika membuat kerja khusus
pendek ini. Saya ingin ucapkan berbanyak-banyak terima kasih kepada Dr Mashudi Bin Bahari
iaitu pensyarah pembimbing saya bagi kerja khusus BMM 3083 Fonetik Dan Fonologi Bahasa
Melayu ini yang telah banyak memberi tunjuk ajar dalam menyiapkan tugasan ini. Dalam
membuat tugasan ini Saya telah berfikir dan merancang selama dua minggu bagi memastikan
setiap komponen dalam KKP ini dilaksanakan dengan jayanya.
Melalui tugasan ini, banyak pengalaman dan pengetahuan yang boleh saya perolehi
untuk saya menterjemahkan dalam proses Pdp semasa saya menjadi guru kelak. Sebenarnya
mengikut fahaman saya kaedah belajar membaca bagi kanak-kanak sekarang telah berubah
dari sistem ejaan suku kata kepada sistem bacaan secara fonetik. Pendekatan ini digunakan
kerana strategi pengajarannya yang lebih dinamik berbanding sistem kaedah membaca secara
tradisional. Pengajaran membaca menggunakan kaedah tradisional dikesan mengambil masa
yang agak lama bagi membolehkan kanak-kanak mahir dan menguasai kemahiran membaca.
Untuk merealisasikan Dasar Memartabatkan Bahasa Melayu (MBM) dan meningkatkan
tahap penguasaan Bahasa Melayu dalam kalangan murid. Ilmu fonetik dan fonologi ini dapat
membantu guru-guru untuk membetulkan sebutan bunyi sesuatu bahasa terutamanya melatih
murid yang gagap semasa bertutur. Terapi pertuturan merupakan salah satu aktivti yang
membantu murid untuk mempunyai masalah dengan alat artikulasi mereka seperti gagap,
sengau, sumbing dan sebagainya. Terdapat beberapa kepentingan terapi pertuturan ini,
antaranya ialah, pertama melatih murid menguasai kemahiran tertentu. Sebagai contoh, jika
terapi pertuturan dijalankan, kita dapat membantu murid menguasai kemahiran bertutur
khususnya. Murid akan dapat bertutur dengan lebih baik dari semasa ke semasa jika terapi ini
terus dijalankan.Ia membantu murid menghasilkan bunyi bahasa. Hal ini bermaksud, terapi
pertuturan ini dapat membantu murid mengeluarkan bunyi-bunyi bahasa yang lebih bermakna.
Kebanyakkan murid yang mengalami masalah pertuturan akan mengeluarkan bunyi yang
kurang difahami oleh orang lain.

Dengan pelaksanaan terapi pertuturan, murid dapat

menghasilkan bunyi bahasa yang lebih bermakna

Untuk mengajar menggunakan kaedah fonetik, guru perlu mendahulukan pengajarannya
dengan mengajar sebutan bunyi perkataan-perkataan bahasa yang dipelajari, yang ada

persamaan dengan bahasa yang diketahui. Guru kemudiannya membuat latihtubi bunyi-bunyi
bahasa yang dipelajari, yang mempunyai perbezaan dengan bahasa yang diketahui kerana
bunyi-bunyi inilah yang menimbulkan kesulitan untuk menyebutnya.

Pilih bunyi-bunyi yang

tidak ada dalam bahasa ibunda kanak-kanak, misalnya kepada kanak-kanak Cina, bunyi-bunyi
dasar seperti b, r, j, d, itu patut diutamakan kerana dalam bahasa mereka bunyi-bunyi dasar
ini tiada perbezaan. Oleh sebab itulah terdapat kanak-kanak Cina menyebut baju sebagai
maju, bulu sebagai mulu, rumah sebagai lumah, rokok sebagai lokok, jalan sebagai
yalan, dalam sebagai lalam dan lain-lain lagi.
Melalui kaedah ini guru-guru boleh memulakan pengajaran dengan latihan mendengar,
kemudian bergerak kepada latihan sebutan menurut susunan iaitu bunyi kepada perkataan,
kemudian kepada rangkaikata, dan seterusnya kepada ayat.
digabungkan menjadi dialog-dialog dan cerita-cerita.

Kemudian, semua ini

Melalui kaedah fonetik, tatabahasa

disampaikan secara induktif, dan penulisan karangan pula berdasarkan bahan-bahan yang
telah didengar dan dibaca.
Apabila mengajar kosa kata, guru haruslah memulakan dahulu pengajaran
perbendaharaan kata yang mudah yakni perbendaharaan kata yang ada persamaan dengan
bahasa yang diketahui.

Semasa memilih perkataan-perkatan itu hendaklah didahulukan

perkataan-perkataan yang serupa. Antaranya ialah coffee dengan kopi, radio dengan radio,
biscuit dengan biskut, bag dengan beg, computer dengan komputer, dan yang
seumpamanya.Ketika mengajar struktur-struktur ayat, struktur-struktur yang ada persamaan
dengan bahasa yang diketahui perlulah didahulukan. Kemudian baharulah dipilih bentuk-bentuk
ayat yang tiada atau berlainan dengan bahasa yang diketahuinya.
Sehubungan dengan itu, oleh sebab kaedah fonetik ini mementingkan perbandingan
bentuk dan fungsi-fungsi bahasa kandung dengan bahasa kedua, maka dapatlah guru-guru
menyediakan bahan-bahan pengajaran yang diajar dengan lebih tersusun dan teratur. Oleh
kerana penyediaan bahan-bahan pengajaran disediakan lebih awal oleh guru, maka kanakkanak dapat dilatih dengan lebih sempurna bagi mengenal atau memahirkan bentuk-bentuk
atau corak-corak ayat yang tertentu. Dengan demikian, murid-murid mendapat asas bahasa
yang kukuh. Justeru, mereka dapat memahami tatabahasa yang dipelajari dengan jelas dan
tepat.

Selain itu, murid-murid akan cepat bertutur dan membuat ayat dalam bahasa yang

dipelajari dengan mengikut bentuk-bentuk ayat bahasa ibunda mereka sendiri.

Kesimpulannya saya dapat rumuskan bahawa kaedah fonetik dan fonologi merupakan
kaedah yang paling sesuai untuk guru-guru mengajar kanak-kanak membaca dengan cepat
kerana kaedah ini telah dibuktikan secara saintifik sebagai kaedah otak manusia membaca. Hal
ini adalah kerana otak membaca dengan memecahkan perkataan yang dilihat kepada bunyibunyi, lalu otak membunyikan huruf-huruf yang dilihat bagi menyebut atau membaca perkataan
itu.

8.0 BIBLIOGRAFI

Abdullah Hassan. (2005). Linguistik am: Siri pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu.
Kuala Lumpur: PTS Profesional Publishing Sdn. Bhd.
Indirawati Zahid & Mardian Shah Omar. (2006). Fonetik dan fonologi. Kuala Lumpur: PTS
Profesional Publishing Sdn. Bhd.
Nik Hassan Basri Nik Ab. Kadir. (2005). Teori bahasa: Implikasinya terhadap pengajaran
tatabahasa. Tanjong Malim: Penerbit Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Nik Safiah Karim & Wan Malini Ahmad. (2006). Teks bahasa Melayu STPM. Shah Alam:
Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Siti Hajar Abdul Aziz. (2011). Bahasa Melayu I edisi kedua. Kuala Lumpur: Oxford Fajar Sdn.
Bhd.
http://abkar178.blogspot.com/2012/11/perbezaan-fonetik-dan-fonologi.html
http://abangasyraff.blogspot.com/2014/09/konsep-fonetik-dan-fonologi.html
http://retibasa.blogspot.com/2010/09/normal-0-false-false-false-en-my-x-none.html
http://norsimahjuli.blogspot.com/2012/11/modul-bmm3108-sem-4_13.html
http://suhaimiibrahim.blogspot.com/2012/09/fonem-bahasa-melayu.html