Bab Ivbaru
Bab Ivbaru
BAB IV
PERENCANAAN STRUKTUR
Data Perencanaan
= 22,5 Mpa
Mutu baja(fy)
= 300 Mpa
114
6. Pasal 3.4.2
1
1
) Lu
10 15
= (0.50 - 0.67) h
1
1
lu
10 15
1
x lu
10
1
x 8000 = 800 mm
10
115
ln 0,8
1500
h=
36 9
300
4500 0,8
1500
=
36 9(1,125)
= 97,561 mm
Tetapi tidak melebihi :
h=
Fy
ln 0,8
1500
36
300
4500 0,8
1500
36
= 125 mm
Jadi direncanakan tebal pelat = 120 mm
= 0,12 x 2400
= 288 kg/m2
= 0,03 x 2200
= 66 kg/m2
- Penggantung
= 11
= 11
kg/m2
116
- Plafond
=7
=7
kg/m2
= 372 kg/m2
2. Beban hidup
= 250 kg/m2
= 1,2 DL +1,6 LL
= 1,2 (372) + 1,6 (250)
= 846.4 kg/m2
lx
ly
117
Ly 4500
1,125 , karena < 2 maka berlaku pelat sistem dua arah, dan
Lx 4000
= 1000 mm
- d = 20 mm
- tul
dx
= 10 mm
= h d 1,5 tul
= 120 20 15
= 85 mm
Mu
Mn = 0,8
5687810
7109762 Nmm
0,8
Mn
7109762
0,984
2
bxd
1000 x852
Rn
fy
300
118
1
2mRn
1 1
m
fy
1
2 (15,686)(0,984)
1 1
15,686
300
= 0,0033
1,4
1,4
0,85fc'
600
fy
600 fc'
0,85(22,5)
600
0,85
300
600 22,5
= 0,0522
max = 0,75 b
= 0,75 x 0,0522
= 0,0392
Karena < min, maka yang dipakai dalam perhitungan adalah min, sehingga :
= min x b x d
As
= 0,0047 x 1000 x 85
= 399,5 mm2
150
150
(aman)
119
Tulangan susut
As
= 20% As pokok
= 0,2 (399,6)
= 79,9 mm2
450
450
< 500 mm
(aman)
= 1000 mm
- d = 20 mm
- tul = 10 mm
dy
= h d 0,5 tul
= 120 20 5 = 95 mm
Mu
Mn = 0,8
5010690
6263362,5 Nmm
0,8
Mn
6263362.5
0,69
2
bxd
1000 x95 2
Rn
fy
300
120
1
2mRn
1 1
m
fy
1
2 (15,686)(0,69)
1 1
15,686
300
= 0,0026
1,4
1,4
0,85fc'
600
fy
600 fc'
0,85(22,5)
600
0,85
300
600 22,5
= 0,0522
max = 0,75 b
= 0,75 x 0,0522
= 0,0392
Karena < min, maka yang dipakai dalam perhitungan adalah min, sehingga :
= min x b x d
As
= 0,0047 x 1000 x 95
= 446.5 mm2
Dari tabel A-5 (Istimawan Dipohusodo) didapat :
Dipakai tulangan D10-150 dengan As = 523,6 mm2
Kontrol kerapatan tulangan
Spasi p.k.p
150
150
Tulangan susut
(aman)
121
As
= 20% As pokok
= 0,2 (446.5)
= 89.3 mm2
450
450
< 500 mm
(aman)
4500
9,375 mm
480
5 M ln 2
48 Ec Ie
dimana :
M
ln
Ec
= modulus elastisitas
Ie
122
Mcr
Mcr
Ie = Ma Ig 1 Ma Icr Ig
Dimana :
Icr
Ig
= momen
inersia
penampang
utuh
terhadap
sumbu
berat
Mcr =
Fr . Ig
Yt
Dimana :
Fr = modulus retak beton
= 0,7
= 1000 mm
= 85 mm
fr = 0,7 fc'
= 0,7
Ec = 4700
22,5
fc'
= 3,32
123
= 4700
22,5
= 22294 Mpa
As = 399,5 mm2
n
=6
Yt =
hf 120
60 mm
2
2
Ig =
1
1
b.hf 3 =
x 1000 x 120 3 1,44 . 10 8 mm 4
12
12
Mcr =
Fr.Ig
3,32 x 1,44 . 108
7,969.106 Nmm
=
Yt
60
n.As
6x399,5
1000
2.b.d
1
n.As
2x1000x85
1
6x399,5
= 17,932 mm
Icr =
=
1
b.y 3 n.As(d y) 2
3
1
(1000x17,932 3 ) (6x399,5)(85 - 17,932) 2
3
Ma
7,969.106
5687810
Mcr
Karena
Ma
5 M ln 2
48 Ec Ie
124
5 (5687810)(4100) 2
48 (22294)(1,44.108 )
LT
= LL + () DL + (t) SL
Dimana :
LL = lendutan seketika akibat beban hidup
DL = lendutan seketika akibat beban mati
SL = lendutan akibat sebagian beban hidup yang menetap, nilainya
tergantung pada besar dan lama waktu kerjanya
() = faktor pengali untuk beban menetap yang lamanya tak terhingga
(t) = faktor pengali untuk beban menetap dalam waktu tertentu
= 1 501
Dimana :
1 = 0
= konstanta ketergantungan waktu untuk beban tetap, ditetapkan
sebagai berikut :
Untuk waktu 5 tahun atau lebih
= 2,0
12 bulan
= 1,4
125
6 bulan
= 1,2
3 bulan
= 1,0
= 400 Kg/m2
= 446.4 Kg m
5 M ln 2
48 Ec Ie
5 (2.9998 . 10 6 )(4100) 2
= 1,64 mm
48 (22294)(1,44 . 10 8 )
5 M ln 2
48 Ec Ie
126
= 1,408 mm
Lendutan jangka panjang
Untuk pembebanan menetap selama 5 tahun atau lebih = 2,0, maka :
2
= 1 50 =
=2
1 50(0)
Untuk pembebanan menetap selama 2 tahun = 1,65, maka:
1,65
= 1 50 =
= 1,65
1 50(0)
Dengan demikian lendutan jangka panjang yang terjadi :
LT = LL + () DL + (t) SL
= 1,46 + (2 x 1,64) + (1,65 x 1,408)
= 7,18 mm < ijin(9,375 mm).aman
b. Untuk tulangan pelat arah Y
mak
4000
8,333 mm
480
= 1000 mm
= 95 mm
fr = 0,7 fc'
= 0,7
Ec = 4700
22,5
fc'
= 3,32
127
= 4700
22,5
= 22294 Mpa
As = 446.5 mm2
n
=6
Yt =
hf 120
60 mm
2
2
Ig =
1
1
b.hf 3 =
x 1000 x 120 3 1,44 . 10 8 mm 4
12
12
Mcr =
Fr.Ig
3,32 x 1,44 . 108
7,969.106 Nmm
=
Yt
60
n.As
6x446.5
1000
2.b.d
1
n.As
2x1000x95
1
6x446.5
= 20.041 mm
Icr =
=
1
b.y 3 n.As(d y) 2
3
1
(1000x20,0413 ) (6x446,5)(95 - 20,041) 2
3
Ma
7,969.10 6
5010690
Mcr
Karena
Ma
5 M ln 2
48 Ec Ie
128
5 (5010690)(4100) 2
48 (22294)(1,44.10 8 )
= 400 Kg/m2
= 446.4 Kg m
5 M ln 2
48 Ec Ie
5 (2.9998 . 10 6 )(4100) 2
= 1,64 mm
48 (22294)(1,44 . 10 8 )
129
5 M ln 2
48 Ec Ie
SL =
= 1,408 mm
Lendutan jangka panjang
Untuk pembebanan menetap selama 5 tahun atau lebih = 2,0, maka :
2
= 1 50 =
=2
1 50(0)
Untuk pembebanan menetap selama 2 tahun = 1,65, maka:
1,65
= 1 50 =
= 1,65
1 50(0)
Dengan demikian lendutan jangka panjang yang terjadi :
LT = LL + () DL + (t) SL
= 1,46 + (2 x 1,64) + (1,65 x 1,408)
= 7,18 mm < ijin(8,333 mm).aman
4.1.8 Kontrol pelat terhadap retak
a. Untuk tulangan pelat arah X :
Pemeriksaan penyebaran letak tulangan untuk pengendalian retak
dilakukan dengan rumus sebagai berikut :
z
fy
= 300 Mpa
hf
= 120 mm
= 85 mm
= 250 mm
130
fs
dc
= hf d = 120 85 = 35 mm
Maka didapat :
Z
= fs3 dc.A
= 180 3 (35).(10500)
= 12893,128 N/mm < 30300 N/mm .(aman)
= 95 mm
= 250 mm
131
Data Perencanaan
-Dimensi
= 250 x 500
-Panjang
= 6000 mm
-Mutu Beton fc
= 22.5 Mpa
-Mutu Baja fy
= 300 Mpa
=131.646KNm.
- d renc
= h 100
= 500 100 = 400 mm
1,4
= 0,0046667
fy
0.85 fc '
600
x
Fy
600 Fy
= 0.03613
max
= 0,75 . balance
132
= . fy / fc1
= 0,02709. 300/22,5 = 0,36125
Rn max
= fc . . ( 1-0,59)
= 22,5 . 0,36125 . ( 1 0,59.0,36125 )
= 6.3957 Mpa
MR max = . b . d 2 . Rn max
= 0,8 . 250 .400 2 . 6,3957. 10-6
= 204,6624 KNm.
Karena MR max > Mu maka balok direncanakan bertulangan tarik saja.
Mn
Mu
=
=
Rn
131,646
164,558 kNm.
0.8
Mn
= b xd2
164.558 x 10 6
4.1139 Mpa
=
250 x 400 2
Rn
= fc . . ( 1-0,59)
= 0,208
fc'
= fy
= 0.208 .
22.5
= 0,0156
300
133
= 0,5 . Asperlu
= 0.5 . 1560
= 780 mm2
Dari perhitungan penulangan tumpuan balok anak, maka dapat ditentukan dimensi
tulangan sebagai berikut:
Untuk : Tulangan Atas 8 D 16 As pakai = 1607,68 mm2
Tulangan Bawah 4 D 16 As pakai = 803,84 mm2
-Kontrol :
b min = 2 ( 40+10 ) + 8 ( 16 ) + 7 ( 25 )
= 403 > b = 250
Sehingga tulangan disusun 2 lapis: 4 D 16
4 D 16
y=
=
= 74,5mm
d aktual = 500 74,5
=425,5 > drencana = 400
Ok
134
8 D 16
h =500 mm
d =425,5 mm
b =250 mm
D 10
h
d1
4D
16
b
Gbr. Penampang Balok Anak
1.bw
1
6000
4
2. b + 16hf
= 1500 mm
= 4000 mm.
Momen Rencana
Mu
= 93.67842 kNm
drenc
135
= ( 0,85 . fc ) . b . hf (d hf )
= 0,8 ( 0,85 . 22.5 ) . 1500 . 120 ( 400 120 )
= 771,12 KNm. > 93.67842 KNm
Luas flens efektif total tidak perlu seluruhnya sebagai daerah tekan dengan
demikian balok T diperhitungkan sebagai balok persegi
- Mn
Mu
=
=
93.67842
0.8
= 117,098 KNm
- Rn
Mn
b.d 2
117 ,098.10 6
=
1500 . 400 2
- Rn
= 0,4879 Mpa
= fc . . ( 1-0,59)
= 0,021
- Perlu
= fy
fc'
0,021. 22,5
300
= 0.0016
Asperlu
= .b.d
= 0,0016 . 1500 . 400
= 940,5 mm2
136
- Tulangan atas
Kontrol
b min = 2 .(40 + 10 ) + 6. (16) + 5. (25)
= 321 mm < b = 250 mm
Ok
y=
=
= 69 mm
d aktual = 500 69
= 431 mm > 400 drenc oK
bef
f
2 D 16
hf
D 10
1
6 D 16
40
bw
d = 431 mm
h = 500 mm
bw = 250 mm
hf = 120 mm
bef = 1500 mm
137
dc . A
Dimana :
fs = 0,6 . fy
= 0,6 . 300
= 180 Mpa
dc = 40 + 10 + . 16
= 58 mm
A =
b . hr
tul baja
Untuk hr = 2 ( h d )
= 2.( 500 431 )
= 138 mm
A =
250 .138
6
= 5750 mm2
Z = 180 .
3 58 5750 .
10-3
ln
16
.. Ok
138
6000
375 mm
16
Ok
ln
480
6000
480
= 12,5 mm
3.
5. ln 2
48.EI
M m 10 ( Ma Mb)
Mm
= Mlap
= 93.67842 kNm
Ma
= Mtump 1
= -131.646 kNm
Mb
= Mtump 2
= -96.405 kNm
le
le1
le1
1
.b.h3
12
1
. 250. 5003
12
= 2,604 . 10 9 mm4
le2
le2
1
.. b . h 3
12
1
. 250. 5003
12
139
= 2,604 . 10 9 mm4
le
= 4700
fc '
= 4700
22,5
= 2,2294.104 Mpa.
m
5.6000 2
= 4,592 mm
6
93.678 10 (131,646 96,405) .10
< 12,5 mm Ok
= 144.3429 kN
V2
= 132.5958 kN
144.3429
1
46.160
2
d
X
132.5958
6000
140
144.3429 132,595
x 3,127 m
x
6 x
d = 425,5 mm
Vu max =144.3429 kN
Vc =
1
6
1
6
bw.d
fc '
Vs perlu =
Vu max
- Vc
144,3429
84,0968 324,668 kN
0 .6
324,668
1
120,158
2702
3127
Gambar : Diagram gaya lintang Vs
141
Av . fy d
Vs
157 . 300 .425,5
73,625 mm
273,541.10 3
fc '
bw.d =
1
3
142
N = aptrid
Direncanakan jumlah anak tangga 26
Tinggi anak tangga (N) = h / 26
= 400 / 26
= 15 cm
Lebar anak tangga = 60 (2x15)
= 30 cm
Jumlah langkah naik (n) = 200 / 15
= 13,333 buah = 13 buah
panjang langkah datar
= (n -1)D
= (13 -1) 30
= 336 cm
Lebar bordes = 450 360 = 90 cm
Tebal pelat tangga = 17 cm
Tebal bordes = 12 cm
= arc tg (15/30)
= 26,565
= 30 sin 26,565
= 13,416
h
= 0,5
= 0,5 x 13,416
= 6,7 cm = 7 cm
143
Pembebanan Tangga
Beban mati
- Pelat
= 0,19 x 2400
= 456 kg / m2
- Spesi
= 0,03 x 2200
= 66 kg / m2
= 24 kg / m2
- Sandaran =
= 50 kg / m2
Wdl
= 596 kg / m2
Beban hidup
Beban guna = 300 kg / m2
Beban terfaktor
Wu = 1,2 . 596 + 1,6 . 300
= 1195,2 kg / m2
Bordes
Beban mati
- Pelat
= 0,19 x 2400
= 456 kg / m2
- Spesi
= 0,03 x 2200
= 66 kg / m2
= 24 kg / m2
- Sandaran =
= 50 kg / m2
Wdl
Beban hidup
Beban guna = 300 kg / m2
Beban terfaktor
Wu = 1,2 . 596 + 1,6 . 300
= 1195,2 kg / m2
= 596 kg / m2
144
Statika
6m
Mu Tump
1
1195,2 . 62 = 2390,4 kgm
18
Mu Lap
1
1195,2 . 62 = 3911,56 kgm
11
Penulangan tangga
Tulangan tumpuan
Mu = 2390,4 kgm = 23,904 kNm
d
= 190 30 = 150 mm
= 1000 mm
Rn
Mu
0,8 b d 2
23,904. 10 6
0,8 . 1000 . 150 2
= 1,328 Mpa
Mn
m
=
bd 2
=
300
0,85 x 22,5'
= 15,686
1
2mRn
1 1
fy
= m
1
15,686
1 1 2 (15,686) ( 1,328)
300
145
=
= 0,0046
min = 1,4 / 300 = 0,0047
< min
As = 0,0047 . 1000 . 150 = 700 mm2
As= 0,002 . 1000 . 190 = 380 mm2
Tulangan atas = D10 100 As = 785,4 mm2
Tulangan bagi = D8 100 As = 502,7 mm2
146
K 2= 0.9 MO + ME
K3 = 0.9 MO ME
K4 = 1.05( MO + 0.6 ML + ME )
K5 = 1.05 ( MO + 0.6 ML ME )
= 400 x 800
-Panjang
= 6000 mm
-Mutu Beton fc
= 22.5 Mpa
-Mutu Baja fy
= 300 Mpa
4.5.1.1
akibat beban grafitasi, gempa dan kombinasi beban yang lain dan diambil nilai
yang terbesar dari kombinasi beban tersebut. Nilai beban-beban tersebut dapat
diambil dari tabel beban yang merupakan hasil analisa SAP 2000.
=168,8335 KNm.
- Mu (-)
= - 649,0659 KNm.
- d renc
= h 100
147
1,4
= 0,0046667
fy
0.85 fc '
600
x
Fy
600 Fy
= 0.03613
max
= 0,75 . balance
= 0,75 x 0,03613 = 0.02709
= . fy / fc1
= 0,02709. 300/22,5 = 0,36125
Rn max
= fc1 . . ( 1-0,59)
= 22,5 . 0,36125 . ( 1 0,59.0,36125 )
= 6.3957 Mpa
MR max = . b . d 2 . Rn max
= 0,8 . 400 .700 2 . 6,3957. 10-6
= 1002,8457 KNm.
Karena MR max > Mu maka balok direncanakan bertulangan tarik saja.
148
M 168.8335
0.260117
M 649.0659
Mu
=
=
Rn
Mn
= b xd2
=
Rn
649.0659
811.332 kNm.
0.8
811.332 x 10 6
4.1395 Mpa
400 x 700 2
= fc1 . . ( 1-0,59)
fc'
= fy
= 0.209 .
22.5
= 0,0157
300
= 0,2099
= 0,5 . Asperl
149
= 0.5 . 4407,9
= 2203,95 mm2
M 649.0659
3.844
M 168.8335
dipakai / = 1
Mn
Mu
=
=
Rn
Mn
= b xd2
=
Rn
168.8335
211.0419 kNm.
0.8
211.0419 x106
1.0767 Mpa
400 x 700 2
= fc1 . . ( 1-0,59)
fc'
= fy
= 0.0493.
22.5
300
= 0,0037
Karena min < Perlu < max
0.004667 > 0.0037< 0.02709
Maka: pakai = perlu
= 0.004667
Asperlu = . b . d
= 0,004667. 400.700
= 0,0493
150
= 1306,8 mm2
As1
=. Asperl
= 1306 mm2
= 90,0457mm
d aktual = 800 - 90.0457
=709,95 > drencana = 700
Ok
12 D 22
D 10
6 D 22
1
b
Gambar 4.5.1.2.1 Balok Persegi
151
= As / b . d
= 4559,28 /400 . 709,95
= 0,0161
= . fy / fc1
=0,0161. 400 / 22,5
= 0,2141
- Rn
= fc1 . . ( 1-0,59)
=22,5 0,2141.. ( 1 0,59. 0,2141)
= 4,2081 Mpa
-Mnak = Rn . b . d2
= 4,2081. 400 . 709,952
= 848,4216 KNm
152
= As1 / b . d
= 2279,64 / 400 . 709,95
= 0.008
= . fy / fc1
= 0,008. 400 / 22,5
= 0,1070
- Rn
= fc1 . . ( 1-0,59)
= 22,5 . 0,1070. ( 1 0,59. 0,1070)
= 2.2561 Mpa
Mnak = Rn . b . d2
= 2,2561. 400 709,952
= 454,872 KNm
1.bw
1
8000
4
2. b + 16hf
= 2000 mm
Momen Rencana
= 5000 mm.
153
Mu
= 257,0231 KNm
drenc
= ( 0,85 . fc ) . b . hf (d 0.5 . hf )
= 0,8 ( 0,85 . 22.5 ) . 2000 . 120 ( 700 0.5 . 120 )
= 2350,08 KNm. > 257,0231 KNm
Luas flens efektif total tidak perlu seluruhnya sebagai daerah tekan dengan
demikian balok T diperhitungkan sebagai balok persegi
- Mn
Mu
=
=
257.0231
0.8
= 321,2789 KNm
- Rn
Mn
b.d 2
321,2789.10 6
=
2000 . 700 2
= 0,3278 Mpa
- Rn
= fc . . ( 1-0,59)
= 0,0147
- Perlu
= fy
fc'
0,0147 . 22,5
300
154
= 0.0011
Karena min < Perlu < max
0.0047 > 0.0037< 0.02709
= .b.d
Asperlu
- Tulangan atas
Kontrol
b min = 2 .(40 + 10 ) + 6. (22) + 5. (25)
= 357 mm < b = 400 mm
d akt
Ok
= h - 40 -10 .D22
= 700 40 -10 -0,5.22
= 639 mm > drenc = 600 mm
Ok
bef
f
4 D 22
hf
D 10
1
6 D 22
4
0
bw
d = 639 mm
h = 700 mm
bw = 400 mm
hf = 120 mm
bef = 2000
mm
155
dc . A
Dimana :
fs = 0,6 . fy
= 0,6 . 300
= 180 Mpa
dc = 40 + 10 + . 22
= 61 mm
A =
b . hr
tul baja
Untuk hr = 2 ( h d )
= 2.( 700 639 )
= 122 mm
A =
400 .122
6
= 8133,333 mm2
Z = 180 .
61 8133,33 .10 3
.. Ok
156
hmin =
=
ln
16
8000
500 mm
16
Ok
ln
480
8000
480
= 16,7 mm
6.
5. ln 2
48.EI
M m 10 ( Ma Mb)
Mm
= Mlap
= 257,0231 kNm
Ma
= Mtump 1
= 649.0659 kNm
Mb
= Mtump 2
= 604.4577 kNm
le
le1
1
.b.h3
12
1
. 400. 8003
12
= 1,767 . 10 10 mm4
le2
1
.. b . h 3
12
1
. 400. 8003
12
157
= 1,767 . 10 10 mm4
le
= 4700
fc '
= 4700
22,5
= 2,2294.104 Mpa.
m
5.8000 2
10
= 2,234 mm
< 16,7 mm Ok
= 157.4228 kNm
VL
= 47.88393 kNm
VE
= 78.87594 kNm
Mnak,b
= 848,422 kNm
Vu.b = 0,7 . 0
158
ln
= 8000 - 600
= 7400 mm
Vg
= VD + VL .R
=
=
Vg
1
2 . 1
1
2 . 4 1
= 0,378
1,05 Vg
7400
Va
= 0,7 . 1,25
= 154,1057 kN
Vub
= Va + 1,05 Vg
=
338,4047 kN
4
VE )
k
4,0
78.87594)
1
= 546,851 kN
Karena Vub tiak perlu lebih besar dari Vub maks ( SK SNI 3.14.4-1.2), maka
digunakan diagram gaya geser yang ditinjau pada satu arah
159
= (1,05 4 + VE )
+
Gaya Geser akibat beban mati dan
beban hidup
= (1,05 Vd + Vl +4 Ve)
Vub
= 338,4047 kN
= 1,05 ( PD + PL )
= 1.05 (1289,26 + 446,161 )
=1822.19
VR1
P 2(1,05(V D V L )) . d
ln
Vu ,b
= 297,0405 kN
VR2
P 2 (1,05(V D
V L )) . 2h
ln
Vu ,b
= 245,4306 kN
7400
160
=0
Vs
V RI
VC
297,0405
0
0,6
= 495,0675 kN
Direncankan tulangan sengkang 10
Av..Fy. d
Vs
2 . 3,14 .1 / 4.10 2 300. 709,6
.10 3
495,06756
= 67,5103 mm
Maka didaerah sendi plastis dipasang sengkang 10 65 mm
Persyaratan spasi sengkang Maksimum pada daerah gempa (SK SNI 3.14.3-3.2)
Pada daerah sendi plastis spasi minimum tak boleh melebihi
d/4
=
700
4
= 175 mm > 64 mm Ok
8 Tul utama
= 8 . 22
= 172 mm > 64 mm Ok
24 sengkang
= 24 . 10
= 240 mm > 64 mm Ok
1600 x Fyx Asi (Asa x Fy)
1600 . 300 .
3.14.10 2 1
.3,14.10 2 .300
4
4
= 156,25 mm > 64 mm Ok
161
1
. Fi c .bw.d
6
1
. 22,5.400.709,96
6
= 224,5091kN
Vs
VR2
Vc
245,4306
224,50911
0,6
= 184,5419 mm
1 / 4 . 3,14.10 2 .300.709,6
Av.Fy.d
3
.10
Vs
184,5419
= 181,1088
Jadi pada daerah diluar sendi plastis dipakai sengkang dengan 10-150 mm
Kontrol
VS terpasang
Av.ty.d
S paka i
= 222,814 kN
Syarat
.Ok
162
Data Perencanaan
-Dimensi
= 300 x 600
-Panjang
= 6000 mm
-Mutu Beton fc
= 22.5 Mpa
-Mutu Baja fy
= 300 Mpa
= 44.758kNm.
- Mu (-)
= - 178.98 kNm.
- d renc
= h 100
= 600 100 = 500 mm
1,4
= 0.0046667
fy
163
0.85 fc '
600
x
Fy
600 Fy
= 0.03613
max
= 0,75 . balance
= 0,75 x 0.03613
= 0.02709
= . fy / fc1
= 0.02709. 300/22.5
= 0.36125
Rn max
= fc1 . . ( 1-0,59)
= 22.5 . 0.36125 . ( 1 0,59.0.36125 )
= 6.3957 Mpa
MR max = . b . d 2 . Rn max
= 0,8 . 300 500 2 . 6.3957. 10-6
= 383.742 kNm.
Karena MR max > Mu maka balok direncanakan bertulangan tarik saja.
Tulangan Tumpuan Negatif
/
M 44.758
0.25006
M 178.988
164
Mn
Mu
=
=
Rn
178.988
223.735 kNm.
0.8
Mn
= b xd2
=
223.735 x106
2.983 Mpa
300 x 500 2
Rn
= fc1 . . ( 1-0,59)
2.983
= 22.5. . ( 1-0,59 )
Perlu
= fy
fc'
= 0.144 .
22.5
300
= 0.0108
Karena min < Perlu < max
0.004667 < 0.0108 < 0.02709
Maka : pakai = perlu = 0.0108
Asperlu = . b . d
= 0.0108.. 300 . 500
= 1620 mm2
As1
= 0.5 . Asperl
= 0.5 . 1620
= 810 mm2
= 0.1444
165
dipakai / = 1
Mn
Mu
=
=
Rn
44.758
55.9475 kNm.
0 .8
Mn
= b xd2
=
Rn
M 178.988
3.99
M
44.758
55.9475 x 10 6
0.746 Mpa
300 x 500 2
= fc1 . . ( 1-0,59)
fc'
= fy
= 0.059 .
22.5
300
= 0.0044
Karena min < Perlu < max
0.004667 > 0.0044 < 0.02709
Maka : pakai = min
= 0.004667
Asperlu = . b . d
= 0.004667. 300 . 500
= 700.5 mm2
As1
=. Asperlu
= 700.5 mm2
= 0.059
166
= 82.428 mm
d aktual = 600-82.428
=517.572 > drencana = 500
Ok
7D
19
D 10
3 D19
1
b
Gambar. 4.5.2.2.1 Penampang Balok Persegi
167
= As / b . d
= 1984.5/ 300 . 517.6
= 0.0128
= . fy / fc1
= 0,0128 . 300 / 22.5
= 0,1704
- Rn
= fc1 . . ( 1-0,59)
=22,5 . 0,1704. ( 1 0,59.0,1704 )
= 3,4487 Mpa
Mnak = Rn . b . d2
= 3,4487. 300 . 517.62
= 277,156 KNm
d. Untuk Tulangan Bawah
-
= As1 / b . d
= 1134 / 300 . 517.6
= 0,007
= . fy / fc1
= 0,007. 300 / 22,5
168
= 0,0932
- Rn
= fc1 . . ( 1-0,59)
= 22,5 . 0,0932. ( 1 0,59. 0,0932)
= 1,9832 Mpa
Mnak = Rn . b . d2
= 1,9832. 300 . 517.62
= 159.333 KNm
1
4500
4
2. b + 16hf
= 1125 mm
= 8000 mm.
= 53,22811 KNm
drenc
= ( 0,85 . fc ) . b . hf (d 0.5 . hf )
= 0,8 ( 0,85 . 22.5 ) . 1125 . 120 ( 500 0.5 . 120 )
= 908,82 KNm. > 53,2281 KNm
Luas flens efektif total tidak perlu seluruhnya sebagai daerah tekan dengan
demikian balok T diperhitungkan sebagai balok persegi
169
- Mn
Mu
=
=
53,22811
0.8
= 66,5351 kNm
- Rn
Mn
b.d 2
66,5351.10 6
=
1125 .500 2
= 0,2366 Mpa
- Rn
= fc . . ( 1-0,59)
= 0,0119
- Perlu
= fy
fc'
0,0119 .7 . 22,5
300
= 0,0009
Karena min < Perlu < max
0.0047 > 0.0009< 0.02709
Asperlu
= .b.d
= 0,0047. 300 . 500
= 705 mm2
- Tulangan atas
170
Kontrol
b min = 2 .(40 + 10 ) + 3. (19) + 2. (25)
= 207 mm < b = 300 mm
d akt
Ok
= h - 40 -10 .D19
= 600 40 -10 -0,5.119
= 540,5 mm > drenc = 500 mm
Ok
beff
2 D 19
hf
2 D 10
1
3 D 19
40
d = 540,5 mm
h = 600 mm
bw = 3300 mm
hf = 120 mm
bw
Gambar 4.3.5. Penampang balok T
dc . A
Dimana :
fs = 0,6 . fy
= 0,6 . 300
= 180 Mpa
dc = 40 + 10 + . 19
= 59,5 mm
bef = 1125
mm
171
A =
b . hr
tul baja
Untuk hr = 2 ( h d )
= 2.( 600 540,5 )
=119 mm
A =
300 .119
3
= 11900 mm2
Z = 180 .
.. Ok
b. Kontrol Lendutan
7.
ln
16
4500
281,25 mm
16
Ok
ln
480
4500
480
= 9,375 mm
9.
=
Mm
5. ln 2
48.EI
= Mlap
M m 10 ( Ma Mb)
= 53,22811 kNm
172
Ma
= Mtump 1
= 178.98 kNm
Mb
= Mtump 2
= 142.05 kNm
le
le1
1
.b.h3
12
1
. 300. 6003
12
= 5,4 . 10 9 mm4
le2
1
.. b . h 3
12
1
. 300. 6003
12
= 5,4 . 10 9 mm4
le
= 4700
fc '
= 4700
22,5
= 2,2294.104 Mpa.
m
5.4500 2
48. 2,22294 .10 4 . 5,4.109
= 0,371 mm
6
53,22811 10 (178,98 142,05) .10
< 16,7 mm Ok
173
= 57.87852 kNm
VL
= 22.93729 kNm
VE
= 31.88386 kNm
Mnak,b
= 277.15569 kNm
Mnak,b = 159.3326
kNm
Vu.b = 0,7 . 0
0
ln
= 4500 - 600
= 3900 mm
Vg
= VD + VL .R
=
=
Vg
1
2 . 1
1
2 . 4 1
= 0,378
1,05 Vg
Va
277,15569 159,3326
.103
3900
= 0,7 . 1,25
= 97,93 kN
174
Vu.b
= Va +1,05 Vg
= 97,93 + 69,8763
= 167,806 kN
4
VE )
k
4,0
31.88386)
1
= 218,769 kN
Karena Vub tiak perlu lebih besar dari Vub maks ( SK SNI 3.14.4-1.2), maka
digunakan diagram gaya geser yang ditinjau pada satu arah
Gaya Geser akibat beban
mati dan beban hidup
= (1,05 VD + VL )
= (1,05 4 + VE )
+
-
Vub
= 167,806 kN
= 1,05 ( PD + PL )
= 1.05 (1046,05 + 348,57 )
=1464.3495
VR1
P 2(1,05(V D V L )) . d
ln
Vu ,b
175
3900
= 145,658 kN
VR2
P 2 (1,05(VD VL )) . 2h V
u ,b
ln
3900
= 124,959 kN
a. Pada daerah sendi plastis
Vc
=0
Vu , b
pakaiI
VC
145,658
0
0,6
= 242,763 kN
Direncankan tulangan sengkang 10
Av..Fy. d
Vs
2 . 3,14 .1 / 4.10 2 300. 517,6
.103
242,763
= 100,42 mm
Maka didaerah sendi plastis dipasang sengkang 10 95 mm
Persyaratan spasi sengkang Maksimum pada daerah gempa (SK SNI 3.14.3-3.2)
Pada daerah sendi plastis spasi minimum tak boleh melebihi
d/4
=
500
4
= 125 mm > 95 mm Ok
176
8 Tul utama
= 8 . 19
= 152 mm >95 mm Ok
24 sengkang
= 24 . 10
= 240 mm > 95 mm Ok
3.14.10 2 1
.3,14.10 2 .300
4
4
= 156,25 mm > 95 mm Ok
b. Di luar sendi plastis
Vu,b pakai = 124,959 kN
Vc
1
. Fi c .bw.d
6
1
. 22,5.300.517,6
6
= 122,76 kN
Vs
Vu ,b paka i
Vc
124,959
122,76
0,6
= 85,505 mm
S
Av.Fy.d
1 / 4 . 3,14.10 2.300.517,6
3
.10
Vs
85,505
= 285,116kN
Jadi pada daerah diluar sendi plastis dipakai sengkang dengan 10-200 mm
177
Kontrol
VS terpasang
Av.ty.d
S paka i
= 121,8948 kN
Syarat
.Ok
: 600x700 mm2
Lantai 2 dan 3
: 4000 mm2
: 22,5 Mpa
178
: 300 Mpa
= 1,25
d = 1
k,a =
E, k
atas(i)
k,b =
E, k
E, k
E, k
bawah(i)
atas(i)
E, k
bawah (i k)
bawah(i)
M
E, k
atas (i - k)
Dimana :
ME,K atas (i)
= 276,8731 kNm
= 280,6229 kNm
= 255,688 kNm
276,8731
179
l l
.M .M
h ln nak,bx ki ln nak,bx ka
M .0,7.0,7 .
U,KXatas hn o Ka l l
0,3 ln.Mnak,by ki ln .Mnak,by ka
l l
.M . M
h ln nak,bx ki ln nak,bx ka
M .0,7.d. .
U,KXbawah hn o Kb l l
0,3 .M .M
ln nak,by ki ln nak,by ka
l l
.M .M
h ln nak,bx ki ln nak,bx ka
M .0,7.d. .
U,KYatas hn o Ka l l
0,3 .M .M
ln nak,by ki ln nak,by ka
180
l l
.M .M
h ln nak,bx ki ln nak,bx ka
M .0,7.d. .
U,KXbawah hn o Kb l l
0,3 ln .Mnak,by ki ln .Mnak,by ka
= 132.218kNm
Mnakbx,ka
= 173.62kNm
Mnakby,ki
= 454.872kNm
Mnakby,ka
= 848.422kNm
llx,ki
= 4500 mm
llnx,ki
llx,ka
= 4500 mm
= 8000 mm
llny,ki
llx,ki
= 8000 mm
llnx,ka
181
8000 8000
.454,8717 .848,4216
7400 7400
4600
M .0,95.1,25.1.0,500
U, KXatas 4000
0,3 4500 .132,218 4500 .173,62
3800 3800
= 1513,7 kNm
8000 8000
.454,8717 .848,4216
7400 7400
4600
M .0,95.1,25.1.0,523
U,KXBawah 4000
0,3 4500.132,218 4500.173,62
3800 3800
= 1529,262 kNm
8000 8000
0,3 7400.454,8717 7400.848,4216
4600
M .0,95.1,25.1.0,500
U,Kyatas 4000
4500 4500
.132,218 .173,62
3800 3800
= 1152, 824 kNm
182
8000 8000
0,3 7400.454,8717 7400.848,4216
4600
M .0,95.1,25.1.0,523
U,Kybawah 4000
4500 4500
.132,218 .173,62
3800 3800
= 1189,152 kNm
M U, Kx
atas
M U, Kx
bawah
M U, Ky
atas
M U, Ky
bawah
1,05x M D M L 4. M E, x 0,3.M E, y
1,05x M D M L 4. M E, x 0,3.M E, y
1,05x M D M L 4. M E, x 0,3.M E, y
= 4.8707 kNm
MD,k-y
= 4.9608 kNm
ML,k-x
= 2.4487 kNm
ML,k-y
= 1.843
kNm
ME,k-x
= 82.11
kNm
ME,k-y
= 280.623 kNm
Maka :
M
U, Kx atas
= 713,2837 kNm
183
U, Kx bwh
= -683,624kNm
M
U, Ky atas
= 1296,907 kNm
M
U, Ky bwh
= -1267,25 kNm
Momen Terpakai
MU,KX = 713,2837 kNm
MU,KY = 1189,152 kNm
= 1626.966 kN
NL,k
= 530.5967 kN
NE,k-X
= 8.69053 kN
NE,k-y
= 7.3873 kN
Mnak,bxki (+)
= 214.041 kNm
Mnak,bxki (-)
= 132.2182 kNm
Mnak,bxka (+)
= 214.041 kNm
Mnak,bxka (-)
= 132.2182 kNm
Mnak,byki (+)
= 848.4216 kNm
Mnak,byki (-)
= 454.872 kNm
Mnak,byka (+)
= 848.4216 kNm
Mnak,byka (-)
= 454.872 kNm
184
1,05 . N
U, KXmaks
U, KXmaks
U, Kymaks
U, KXmaks
G, K
1,05 . N
1,05 . N
0,7 . o.Rv
G, K
0,7 . o.Rv
G, K
1,05 . N
M nak - bxki
lxki
G, K
M nak - bxki
Dimana :
Ly,ki = 8000 mm
Ly,ka = 8000 mm
Lx,ka = 4500 mm
Lx,ki = 5000 mm
214.041132,2182 214,041132,2182
50 0 450
-3
1,05.2197,8 3 0,7.1,25.0,9
x10
N U,KXmaks
848,4216 454,872 848,4216 454,872
0,3 80 0 80 0
= 2307,77 kN
lxki
M nak - byki
lxka
M nak - byki
lxka
lyki
nak - bxki
lxki
nak - bxki
lxki
M nak - byki
nak - bxka
lxka
lyki
lyki
M nak - byki
nak - bxka
lxka
lyki
nak
lyk
nak
lyk
185
214.041132,2182 214,041132,2182
50 0 450
-3
1,05.2197,8 3 0,7.1,25.0,9
x10
N U,KXmins
848,4216 454,872 848,4216 454,872
0,3 80 0 80 0
= 2307,77 kN
214.041132,2182 214,041132,2182
0,3 50 0 450
-3
1,05.2197.8 3 0,7.1,25.0,9
x10
N U,Kymaks
848,4216 454,872 848,4216 454,872
80 0 80 0
= 2307,77 kN
214.041132,2182 214,041132,2182
0,3 50 0 450
-3
1,05.2197,8 3 0,7.1,25.0,9
x 10
N U,Kymin
848,4216 454,872 848,4216 454,872
80 0 8 0 0
= 2307,77 kN
186
Nu,kx min
Nu,ky maks
Nu,kymin
fc'
187
= 4700 .
22.5
= 22294,0575 Mpa
El kolom
El balok
lk
lb
25742,96.1,7.10 10
27805,575.1,08.1010
3200
3200
25742,96.5,4.10
5000
25742,96.5,4.10
4500
25742,96.1,707.10
8000
10
25742,96.1,707.1010
8000
= 1,334
25742,96.5,4.10
5000
25742,96.1,7.1010
27805,575.1,715.1010
3200
3200
25742,96.5,4.10
4500
10
25742,96.1,707.10
8000
25742,96.1,707.1010
8000
= 1,637
= 0,3 . lkolom
= 0,3 . 800
= 240 mm
diperhitungkan
pada
kolom
188
Pembesaran Momen
1,2 MD
= 1,2 MD 1,6 ML
1,2.1626,966
= 0,697
EIK = 2,5.(1 d )
=
22294,0575.1,715.1010
2,5.(1 0,697)
= 9,0125.1013 Nmm
Pc
2 .EIK
( klu ) 2
2 .9,0125.1013
( 28,19047 ) 2
= 86696,868 kN.
Cm
M 1S
M 2S
= 0,6 + 0,4
683,624
1152,824
1189,1516
189
Pu,x = 2261,969 kN
Pu,y = 2265,8 kN
s, x
Cm
P
1- U
.P
C
1,02
2261,969
1-
0,65. 86696,868
= 1,06 > 1 . ok
s, y
Cm
P
1- U
.P
C
0,99
2265,8
1-
0,65.86696,868
190
N U, K
Ag.0,85.fc'
maks =
2307,77
0,65
x10 3
600.700.0,85.30
= 0,442
min =
2261,969
0,65
x10 3
600.700.0,85.30
= 0,433
M U, K
Ag.0,85.fc'.h
756,008
0,65
x10 6
2
600.700 .0,85.30
= 0,207
Dari grafik buku Gideon didapat nilai
r maks = 1,6 %
r min = 1.5 %
untuk fc 22,5 Mpa maka r = 0,9
= r. = 0,9 .1,6 % = 1,44 %
AS total = . Agr
= 1,44 % . (600 . 700)
= 6048 mm2
191
= 1512 mm2
Maka digunakan tul 4 D22 (As = 1519.76 mm2)
= 2307,77 kN
NU,KX,min
= 2265.8kN
Ag.0,85.fc'
maks =
2307,77
0,65
x10 3
600.700.0,85.30
= 0,442
min =
2265,8
0,65
x10 3
600.700.0,85.30
= 0,434
M U, K
Ag.0,85.fc'.h
1223,827
0,65
x10 6
2
600.700 .0,85.30
= 0,233
192
A S total
Agr
15197.6
600.700
= =
x100%
3,6
0,9
= 3,6 %
= 4%
U, K
A.0,85.fc'.h
193
Mkapk = o . Mnak, K
= 1,25. 132,248
= 165,309 kNm
= 2.384 kN
VL,k
= 0.891 kN
VE,kx
= 2.385 kN
VE,ky
= 146.343 kN
VU,K =
M U, ka M U, kb
h
n
hn
VU,K =
3200.10 - 3
= 801,298 kN
194
2,384 0,891
= 1,05
4
1
2,385 0,3.146.343
= 197,848 kN
= 1,05
2,384 0,891
4
1
= 621,083 kN
VU,Kpakai = 197,848 kN
NU,K
Vc =
= 2261.9686 kN
N
U, K
1 14.A
fc '
2261,9686
14.600.700
. bw . d
22,5
6
.600 .650.10-3
= 426,930 kN
Vu
Vs = Vc
=
197,848
426,930
0,65
= -122,548 kN
Tidak perlu tulangan geser maka tulangan sengkang dipasang D12 100
195
= 300 Mpa
fc
= 22,5 Mpa
lki
= 8000 mm
lka
= 2150 mm
lnki
= 1350 mm
lnka
= 7200 mm
= 4000 mm
Mna,ki
= 454,872 kNm
Mna,ka
= 323,304 kNm
l
ki .M ki ka .M ka
l ' kap
l n ka ' kap
nki
1
. hka hkb
2
0,7
Vkolom
196
8
2,15
.568,59
.323,304
1,35
7,2
1
. 4 4
2
0,7
= 200,665 kN
Zki
= d-1/2.a
= 0,85. Cb
Cb
600
= 600 fy .d
=
600
.750 500 mm
600 300
= 0,85.500
= 425 mm
Zki
= 750 0,5.425
= 537,5 mm
Cki
Tka
Vjh
Vj,v
d
. Vjh
hc
750
. 1091,353
800
197
= 1023, 143 kN
2. Kontrol tegangan geser horizontal minimal
hc
= 700 mm
bj
= 800 mm
fc '
fc '
= 1,5.
Vjh
22,5
= 7,115 N/mm2
V jv
b j . hc
1023,143
.10 3
700.800
= 2887.726 kN
=
2887,726
.103
600.700
= 6,875 N/mm2
Vj,h
2
.
3
2
[6,875 2,25] 600.700 .10-6
3
N u ,k
Agr
= 1,295 kN
Vj,v
= Vs,h - Vc,h
Vs,h
= Vj,v - Vc,h
= 1023, 143 1,295
= 1021,848 kN
198
Aj,h
Vs ,h
fy
1021,848
.103
300
= 3406.16 mm2
: 314 mm2
= As .
V j ,h
NU
. 0,6
15197.6
As
Agr . fc '
= 15197,6.
1,295
2887,726
0,6
.103
15197,6
600.700.22,5
= 777,396 kN
VS,v
= Vj,v Vc.v
= 1023, 143 - 777,396
Aj,v
V s ,v
fy
1023.143
.10 3
300
= 245,747 mm2
Jadi jumlah tulangan yang diperlukan 2 D 22 ( As = 759,88 )
As pasang : 759,88 mm2 > 245,747 mm2
5. Kontrol jarak tulangan
2S =700 -2(40+10+1/2.22)
S = 289 mm dipakai jarak tulangan 200 mm
199
= 300 Mpa
fc
= 22,5 Mpa
lki
= 8000 mm
lka
= 8000 mm
lnki
= 7300 mm
lnka
= 7300 mm
= 4000 mm
Mna,ki
= 848,422 kNm
Mna,ka
= 454,872 kNm
l
ki .M ki ka .M ka
l ' kap
l n ka ' kap
nki
1
. hka hkb
2
0,7
Vkolom
8
8
.568,59
.1060,527
7,2
7,2
1
. 4 4
2
0,7
= 316,773 kN
200
Zki
= d-1/2.a
= 0,85. Cb
Cb
600
= 600 fy .d
=
600
.750 500 mm
600 300
= 0,85.500
= 425 mm
Zki
= 750 0,5.425
= 537,5 mm
Cki
Tka
Vjh
Vj,v
d
. Vjh
hc
750
. 1806,842
800
= 1693,914 kN
2. Kontrol tegangan geser horizontal minimal
hc
= 700 mm
bj
= 800 mm
201
fc '
fc '
= 1,5.
Vjh
22,5
= 7,115 N/mm2
V jv
b j . hc
1693,914
.10 3
700.800
= 2575.174 kN
=
2575,174
.103
600.700
= 6,132 N/mm2
Vj,h
2
.
3
2
[6,132 2,25] 600.700 .10-6
3
N u ,k
Agr
= 1,086 kN
Vj,v
= Vs,h - Vc,h
Vs,h
= Vj,v - Vc,h
Vs,h
= 1693,914 1,086
= 1692,828 kN
Aj,h
Vs,h
fy
1692,828
.103
300
= 5642,76 mm2
202
: 314 mm2
= As .
V j ,h
NU
. 0,6
As
Agr . fc '
= 15197,6.
1,086
2575.174
0,6
.103
15197,6
600.700.22,5
= 651,896 kN
Vs,v
= Vjh - Vc,v
=1693,914 - 651,896
= 1042,018 kN
Aj,v
V s ,v
fy
1042,018
.10 3
300
= 3473,393 mm2
Jadi jumlah tulangan yang diperlukan 10 D 22 ( As = 3799,4 mm2 )
As pasang : 3799,4 mm2 > 3473,393 mm2
5. Kontrol jarak tulangan
10S =700 -2(40+10+1/2.22)
S = 57,8 mm dipakai jarak tulangan 50 mm