Anda di halaman 1dari 6

Disfuncinsexualfemenina

Fechadelaltimarevisin:21/03/2014

ndicedecontenidos
1.Dequhablamos?
2.Cmodiagnosticarla?
3.Cmosetrata?
4.Bibliografa
5.Msenlared
6.Autores

Dequhablamos?
Lafisiologadelasexualidadfemeninaespococonocida,enellaintervienennumerosos
factoresycongranvariabilidadentrelasmujeres,existiendograndeslagunasenla
comprensindelasvasneuroqumicasdeldeseosexualenlamujer,ylasopcionesde
tratamientofarmacolgicosiguensiendomuylimitadas.
El43,1%delasmujeresrefierenalgnproblemasexualyenun12%lovivenconangustia
(ShifrenJL,2008),sinembargo,parahablardedisfuncinsexualfemenina(DSF)elproblema
debeserpersistente(msde6mesesymsdel75%delasocasiones)ycausarmalestar
importanteodificultadesenlarelacininterpersonal.LaDSFafectaamujeresdetodaslas
edadesysuprevalenciaaumentaconlaedad(FrankJE,2008AmericanPsychiatric
Association,2013).
Aunquesesueledividirelcicloderespuestasexualen4fases(deseo,excitacin,orgasmoy
relajacin),nosiempreesfcildiferenciarlas.Enocasionesnosepresentantodasose
solapan.Lamayoradelasmujeresrefierenelproblemacomounadisminucingeneraldela
satisfaccinsexual.
LaDSFsepresentadediferentesformasysesueleclasificaren(AmericanPsychiatric
Association,2013LightnerDJ,2002BassonR,2004):
Trastornodedeseooexcitacinsexual:caracterizadoporausenciaodisminucin
delintersodeseosexual,ausenciadepensamientosofantasassexualese
incapacidadpersistenteorecurrenteparaalcanzaromantenerlaexcitacinsexual
durantelaactividadsexual.Puedehaberescasalubricacin,disminucindela
sensacingenitalyescasarelajacin.Estetrastornopuedeasociarseaproblemas
emocionalesopsicolgicosypuedeestarrelacionadoconfrmacosodebersea
alteracionesplvicas,enfermedadesneurolgicasovascularesoproblemas
endocrinos.
Trastornosdelorgasmo:hayunaausencia,retrasoomarcadadisminucindela
intensidaddelorgasmoapesardequeexistedeseoylaexcitacinsexualesnormal.
Cuandoesprimariosuelerelacionarsecontraumaoabusooserdeorigengentico,
cuandoessecundariosuelerelacionarseconlatomadefrmacos(ISRS)o
alteracionesneurolgicaspostraumticasoquirrgicas.
Trastornospordolor:dispareunia(dolorpersistenteorecurrenteantes,duranteo

Elsevier2016

despusdelasrelacionessexuales)yvaginismo(dificultadparalapenetracinapesar
deexistenciadedeseo),confrecuenciaestostrastornossesuelenacompaarde
disminucineneldeseosexual.
Elproblemamsfrecuenteeslaausenciaodisminucindelintersodeseosexual,que
afectaaun16.8%demujeresde1875aosvistasenatencinprimaria(NazarethI,2003).
Laproporcindemujeresconbajodeseoaumentaconlaedadmientrasquelaproporcinde
mujerespreocupadasporesteproblemadisminuye(HayesRD,2007).
Sinembargo,algunosautoresconsideranlaDSFunafalsaenfermedadcreadaporla
industriafarmacuticayotrasentidadesinteresadasenlamedicalizacinqueseapoyanenla
ausenciadecriteriosclarosentrenormalidadypatologa(TieferL,2006).

Cmodiagnosticarla?
Nohaypruebasdiagnsticasespecficas,eldiagnsticoesclnico,considerando:edady
experienciadelamujer,persistenciayrecurrenciadelproblema,situacionesenlasquese
produce,malestarqueprovocayelefectosobreotrosaspectosdelavidadelapersona.
Debehacerseunahistoriaclnicadetallada.Puedeutilizarseunaentrevistaconpreguntas
abiertasqueposteriormenteseiranconcretandointentandoencajarelproblemaenunode
losgruposcitados.Debemospreguntarporinterssexual,excitacin,orgasmooproblemas
dedolor.Tambinporlarelacindepareja,hbitos,aspectossocialesylaborales.Los
cuestionariosestructuradoshabitualmentenoseusanenlasconsultasdeatencinprimaria.
Esimportanterecogerdatossobrecualquierfactorderiesgoomedicacinquepueda
asociarseaDSF.LosfrmacosqueconmayorfrecuenciaseasocianaDSFsonlos
antidepresivosinhibidoresselectivosderecaptacindeserotonina(ISRS).Susefectos
puedenmanifestarsetantoenladisfuncinorgsmicacomoenladisminucindeldeseo
sexualoenladisminucindelaexcitacin(ACOG,2011).
Enfermedades
Enfermedadesneurolgicas
(esclerosismltiple,
enfermedaddeParkinson)
Accidentecerebrovascular
Traumatismomedular
Enfermedades
reumatolgicas(artritis
reumatoide)
Atrofiagenital
Cirugagenital
Endometriosis
Endocrinopatas(diabetes,
hiperprolactinemia)
Cardiopataisqumicao
arteriopatasperifricas
Insuficienciaheptica
Insuficienciarenal
Problemasemocionaleso
psicolgicos
Depresin

Medicamentos
Antihistamnicos,anticolinrgicos
Aminassimpaticomimticas
Anticonvulsivantes
Metoclopramida
Antagonistasadrenrgicos
Antihipertensivos:diurticos,
espironolactona,antagonistasdel
calcio,betabloqueantes

AnlogosdeGRH
Ciclofosfamida
Hormonales:antiandrgenos,
antiestrgenos,anticonceptivos
orales,tamoxifeno,raloxifeno
Cimetidina
Psicofrmacos:hipnticos,
sedantes,antidepresivos

Adiccionesaalcoholuotras
drogas
Historiadeabusofsicoo

sexual
Nohayningunapruebaqueestindicadadeformarutinaria.Enalgunoscasospuedesertil
unaanalticabsicayladeterminacindehormonastiroideas,FSH,LH,testosteronay
prolactina.AunqueeldficitdetestosteronaseasociaaDSF,ningnniveldeandrgenoses
predictivodebajafuncinsexualfemeninaylamayoradelasmujeresconbajosnivelesde
sulfatodedehidroepiandrosteronanotieneunaDSF(DavisSR,2005GraziottinA,2007).Es
recomendablerealizarunaexploracinginecolgica.

Cmosetrata?
Esimportanteconocercmoviveelproblemalapersona,quefectotieneensurelacinde
parejayculessonsusexpectativas.Estonosorientarsobrelagravedaddelproblemaylas
metasteraputicasabuscar.
Puederesultartilinformaryaconsejaralamujeryasuparejaacercadelarespuestasexual
fisiolgica,delaimportanciadeunabuenarelacinpersonal,delacomunicacin,dela
influenciadeestilosdevida(tabaco,consumodealcohol,ejerciciofsico),delagestinde
tareasdomsticasyaclarardudasquepudierantener.
Estrgenos
Eltratamientoconestrgenosoralesincrementalasecrecinglandularelespesory
elasticidaddelavagina,revirtiendoparcialmentelaatrofiaylasequedad.Solosoen
combinacinconprogestgenosenmujeresmenopusicasduranteloscincoaosposteriores
alafechadeamenorreaseasociconunapequeaamoderadamejoradelafuncin
sexual,especialmentesistaestabarelacionadacondispareunia(NastriCO,2013).
Losestudiosconesteroidessintticoscomolatibolona,olosfrmacosmoduladores
selectivosdelreceptordeestrgenoscomoelraloxifeno,solosocombinados,nohan
demostradounefectorelevantesobrelafuncinsexual(NastriCO,2013).
Losestrgenoslocalesmejoranlaatrofiavaginalypuedenutilizarseconmayoreficaciaque
losoralesencasodesntomasvaginalesmolestosenlasrelaciones.Seabsorben
parcialmenteypuedentenerefectossistmicos(24%hiperplasiaendometrial)(SucklingJ,
2006MedicalLetter,2007).Algunosautoreslosrecomiendandeprimeraeleccinen
pacientesconatrofiavulvovaginalydisfuncinsexual(ACOG,2011).
Andrgenos
Aunquecomoyasehadichonoestmuyclaralarelacinentretestosteronasricayfuncin
sexualenlasmujeres(DavisSR,2005GraziottinA,2007),sehaobservadounadiscreta
mejoraradelafuncinsexualacortoplazoenlasmujerestratadascon300microgramos/da
detestosteronaenparche,solaocombinadacontratamientohormonalsustitutivoenla
postmenopausia(PanayN,2010DavisSR,2008).Noexistenevidenciasqueapoyensuuso
alargoplazo(msallde6meses)niadosisinferioresa300microgr(ACOG,2011).
Losefectosadversosmsimportantesdelusodetestosteronaaesadosisyacortoplazo
son:hirsutismo,acn,virilizacin,alopecia,bajoniveldeHDLytoxicidadhepticay,
combinadaconestrgenos,aumentodelriesgodecncerdemama.Suseguridadalargo
plazonoesconocida.Serecomiendarealizarseguimientoanalticodelosnivelesdelpidosy
delafuncinhepticaduranteestetratamiento(ACOG,2011MedicalLetter,2007).

EnEspaanoexisteningnmedicamentocomercializadoenformadeparchetransdrmico
quelibere300microgramosdetestosteronaen24horas.
Bupropin
Existenalgunosestudiosqueapuntanlautilidadybuenatoleranciadelbupropinen
mujeresconDSFenlapremenopausia(SafarinejadMR,2010SegravesRT,2004).Enlas
mujerescondisfuncinsexualinducidaporantidepresivoslaasociacindebupropinadosis
de150mgdosvecesaldafuebeneficiosaencomparacinaplacebo.Dosismenoresnohan
sidotanefectivas(TaylorMJ,2013).Senecesitanmsestudiossobrelautilidaddelbupropion
enlaDSF.
Enlostrastornosdelorgasmoprimario,lapsicoterapiaylaterapiadeparejasueletener
buenresultado.Eneltrastornosecundarioelproblemasubyacentesuelesersimilaralos
trastornosdedeseooexcitacinyrequierenelmismomanejo.Elsildenafilosecreeque
aumentaelflujodesangreenelreagenitalperonoparecetenerbeneficiosignificativoenla
DSF,exceptoenmujerescondaodelsistemanerviosoautnomocomoenlaesclerosis
mltiple(ACOG,2011MedicalLetter,2007).
Hayalgunosensayoscontroladossobrelaefectividaddeterapiasdedesensibilizacinenel
vaginismoconresultadosbeneficiosos,aunquesenecesitanmsensayosycompararlas
terapiasentres(MelnikT,2012).
Enlostrastornospordolorlacombinacindediferentestcnicasdepsicoterapiaha
demostradomseficaciaqueporseparado.Siseacompaadedispareunia,loslubricantes
sinestrgenospuedenaliviarlayenalgunoscasos,sipersisteladisfuncinsevalorarla
derivacinunaunidadespecficadepatologadelsueloplvico(ACOG,2011).

Bibliografa
AmericanCollegeofObstetriciansandGynecologistsCommitteeonPracticeBulletins
Gynecology.ACOGPracticeBulletinNo.119:Femalesexualdysfunction.Obstet
Gynecol.2011117(4):9961007.PubMedPMID:21422879
BassonR,AlthofS,DavisS,FuglMeyerK,GoldsteinI,LeiblumS,etal.Summaryof
therecommendationsonsexualdysfunctionsinwomen.JSexMed.20041(1):2434.
PubMedPMID:16422980
DavisS,PapaliaMA,NormanRJ,O'NeillS,RedelmanM,WilliamsonM,etal.Safety
andefficacyofatestosteronemetereddosetransdermalsprayfortreatingdecreased
sexualsatisfactioninpremenopausalwomen:arandomizedtrial.AnnInternMed.
2008148(8):56977.PubMedPMID:18413618
DavisSR,DavisonSL,DonathS,BellRJ.Circulatingandrogenlevelsandselfreported
sexualfunctioninwomen.JAMA.2005294(1):916.PubMedPMID:15998895.Texto
completo
DavisSR,MoreauM,KrollR,BouchardC,PanayN,GassM,etal.APHRODITEStudy
Team.Testosteroneforlowlibidoinpostmenopausalwomennottakingestrogen.NEngl
JMed.2008359(19):200517.PubMedPMID:18987368.Textocompleto
Drugsforfemalesexualdysfunction.MedLettDrugsTher.200749(1259):335.
PubMedPMID:17450112
ElHageG,EdenJA,MangaRZ.Adoubleblind,randomized,placebocontrolledtrialof
theeffectoftestosteronecreamonthesexualmotivationofmenopausal
hysterectomizedwomenwithhypoactivesexualdesiredisorder.Climacteric.
200710(4):33543.PubMedPMID:17653960
FrankJE,MistrettaP,WillJ.Diagnosisandtreatmentoffemalesexualdysfunction.Am
FamPhysician.200877(5):63542.PubMedPMID:18350761.Textocompleto
GraziottinA.PrevalenceandevaluationofsexualhealthproblemsHSDDinEurope.J
SexMed.20074Suppl3:2119.PubMedPMID:17394593
HayesRD,DennersteinL,BennettCM,KoochakiPE,LeiblumSR,GraziottinA.

Relationshipbetweenhypoactivesexualdesiredisorderandaging.FertilSteril.
200787(1):10712.PubMedPMID:17081522
KingsbergS,ShifrenJ,WekselmanK,RodenbergC,KoochakiP,DerogatisL.
Evaluationoftheclinicalrelevanceofbenefitsassociatedwithtransdermaltestosterone
treatmentinpostmenopausalwomenwithhypoactivesexualdesiredisorder.JSexMed.
20074(4Pt1):10018.PubMedPMID:17627745
LightnerDJ.Femalesexualdysfunction.MayoClinProc.200277(7):698702.PubMed
PMID:12108607.Textocompleto
MelnikT,HawtonK,McGuireH.Interventionsforvaginismus.CochraneDatabaseSyst
Rev.201212:CD001760.PubMedPMID:23235583
NastriCO,LaraLA,FerrianiRA,RosaESilvaAC,FigueiredoJB,MartinsWP.
Hormonetherapyforsexualfunctioninperimenopausalandpostmenopausalwomen.
CochraneDatabaseSystRev.20136:CD009672.PubMedPMID:23737033.Texto
completo
PanayN,AlAzzawiF,BouchardC,DavisSR,EdenJ,LodhiI,etal.Testosterone
treatmentofHSDDinnaturallymenopausalwomen:theADOREstudy.Climacteric.
201013(2):12131.PubMedPMID:20166859
SafarinejadMR,HosseiniSY,AsgariMA,DadkhahF,TaghvaA.Arandomized,double
blind,placebocontrolledstudyoftheefficacyandsafetyofbupropionfortreating
hypoactivesexualdesiredisorderinovulatingwomen.BJUInt.2010106(6):8329.
PubMedPMID:20151970
SegravesRT,ClaytonA,CroftH,WolfA,WarnockJ.Bupropionsustainedreleasefor
thetreatmentofhypoactivesexualdesiredisorderinpremenopausalwomen.JClin
Psychopharmacol.200424(3):33942.PubMedPMID:15118489
Sexualandgenderidentitydisorders.In:AmericanPsychiatricAssociation.Diagnostic
andStatisticalManualofMentalDisorders.4thed.Washington,DC:American
PsychiatricAssociation2000.p.493538.
ShifrenJL,DavisSR,MoreauM,WaldbaumA,BouchardC,DeRogatisL,etal.
Testosteronepatchforthetreatmentofhypoactivesexualdesiredisorderinnaturally
menopausalwomen:resultsfromtheINTIMATENM1Study.Menopause.
200613(5):7709.PubMedPMID:16932240
ShifrenJL,MonzBU,RussoPA,SegretiA,JohannesCB.Sexualproblemsanddistress
inUnitedStateswomen:prevalenceandcorrelates.ObstetGynecol.2008112(5):9708.
PubMedPMID:18978095
SomboonpornW,DavisS,SeifMW,BellR.Testosteronaparalasmujeresperiy
postmenopusicas(RevisinCochranetraducida).En:LaBibliotecaCochranePlus,
2008Nmero4.Oxford:UpdateSoftwareLtd.Disponibleen:http://www.update
software.com.(TraducidadeTheCochraneLibrary,2008Issue3.Chichester,UK:John
Wiley&Sons,Ltd.).CD004509.Textocompleto
SucklingJ,LethabyA,KennedyR.Estrgenoslocalesparalaatrofiavaginalen
mujerespostmenopusicas(RevisinCochranetraducida).En:LaBibliotecaCochrane
Plus,2008Nmero4.Oxford:UpdateSoftwareLtd.Disponibleen:http://www.update
software.com.(TraducidadeTheCochraneLibrary,2008Issue3.Chichester,UK:John
Wiley&Sons,Ltd.).CD001500.Textocompleto
TaylorMJ,RudkinL,BullemorDayP,LubinJ,ChukwujekwuC,HawtonK.Strategiesfor
managingsexualdysfunctioninducedbyantidepressantmedication.Cochrane
DatabaseSystRev.20135:CD003382.PubMedPMID:23728643.Textocompleto
TieferL.Femalesexualdysfunction:acasestudyofdiseasemongeringandactivist
resistance.PLoSMed.20063(4):e178.PubMedPMID:16597176.Textocompleto

Msenlared
AmericanCollegeofObstetriciansandGynecologistsCommitteeonPracticeBulletins
Gynecology.ACOGPracticeBulletinNo.119:Femalesexualdysfunction.Obstet
Gynecol.2011117(4):9961007.PubMedPMID:21422879
FrankJE,MistrettaP,WillJ.Diagnosisandtreatmentoffemalesexualdysfunction.Am
FamPhysician.200877(5):63542.PubMedPMID:18350761.Textocompleto

HobbsK,HandlerL.ClinicalInquiry:whichtreatmentshelpwomenwithreducedlibido?
JFamPract.2013Feb62(2):1023.PubMedPMID:23405381

Autores
ArturoLouroGonzlez

MdicoEspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(1)

CarmenCostaRibas

MdicoEspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(2)

(1)ServiciodeAtencinPrimariadeCambreCarral.ServicioGalegodeSade.ACorua.
Espaa.
(2)ServiciodeAtencinPrimariadeFingoy.ServicioGalegodeSade.Lugo.Espaa.

Anda mungkin juga menyukai