Anda di halaman 1dari 7

1/4/2016

GuaclnicadeLeucocitosis

Leucocitosis
Fechadelaltimarevisin:09/05/2012

ndicedecontenidos
1. Dequhablamos?
2. Causasdeleucocitosis
3. Actitudclnicaanteunaleucocitosis
4. Neutrofilia
5. Linfocitosis
6. Eosinofilia
7. Monocitosis
8. Bibliografa
9. Msenlared
10. Autores

Dequhablamos?
Laserieblancaapareceenelhemogramacomoelrecuentototaldeleucocitosylafrmula
leucocitaria,queexpresaelvalor,absolutoyporcentual,decadaunodelostiposdeglbulos
blancospresentesensangreperifrica:
Polinuclearesogranulocitos:neutrfilos,eosinfilosybasfilos.
Mononucleares:linfocitosymonocitos.
Losvaloresnormalesdelosleucocitosserecogenenlatabla1:
Tabla1.Valoresnormalesdelosleucocitos.

Rango
(clulas/mm3)
Leucocitos 5.00011.000
Neutrfilos
1.8007.200
Linfocitos
1.5004.000
Monocitos
200900
Eosinfilos
0700
Basfilos
0150

Porcentaje

5462%
2533%
37%
13%
01%

Losleucocitossonclulassanguneasencargadasdeladefensacontralainfeccinbiencomo
productorasdeanticuerpos(linfocitos)oparticipandoenlafagocitosisdemicroorganismos
intracelularesoencapsulados(neutrfilos,eosinfilos,basfilosymonocitos).Adems,los
eosinfilostambinparticipanenreaccionesdehipersensibilidad.
Hablamosdeleucocitosiscuandoelvalorabsolutodeleucocitosesmayorde11.000.Pueden
aumentartodoslostipososlounodeellos.Conmayorfrecuenciaaumentanlosneutrfilos
(neutrofilia)yensegundolugarloslinfocitos(linfocitosis).
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/leucocitosis/

1/7

1/4/2016

GuaclnicadeLeucocitosis

Causasdeleucocitosis
Laleucocitosispuedeserfisiolgicaopatolgica(tabla2).
Tabla2.Causasdeleucocitosis.

Fisiolgicas Infecciosas
Embarazo Bacterianas

Infancia
Esfuerzo

Calor

Vricas

Reactivas
Dolorintenso

Estrsagudo

Neoplsicas
Leucemias
mieloides

Txicas
Frmacos,
vacunas,litio,
corticoides
Gota

Sndrome
mielodisplsico
Otras:
Posthemorragia Enfermedades
Acidosis
enfermedades
mieloproliferativas urmica/diabtica
esopirilares,
ricketsiosis,
complicacin
sepsis,
micosis
diseminadas

Quemaduras Policitemiavera Catecolaminas

Cuandoelnmerodeleucocitosesmayorde50.000/mm3hablamosdereaccinleucemoide
ohiperleucocitosis.Existentrestiposdereaccinleucemoide:mieloide,linfoideymonocitoide.
Puededeberseainfeccionesagudasgraves,neoplasias,leucemias,quemadosotratamientos
farmacolgicos(vitaminaB12/cidoflico,corticoides,psicofrmacos).Enatencinprimaria
hayquedescartarunatuberculosismiliar.Puedenpresentarformasinmaduraspero
raramenteblastos,adiferenciadelasleucemias.Adems,lasreaccionesleucemoidesson
reversiblesynoexistealteracinenlosestudioscitogenticos.Laleucostasiso
hiperleucocitosissintomticaesunaurgenciamdicaqueseobservaenlospacientes
aquejadosdeleucemia.Secaracterizaporunascifrasmuyelevadasdeleucocitos
(>100.000/mm3)ysignosdemalaperfusintisulardebidoahiperviscosidaddelasangre
(disnea,hipoxia,cefalea,acfenos,confusinsomnolencia,signosdeisquemiamiocrdica).
Lareaccinleucoeritroblsticaconsisteenlapresenciaenelfrotisdesangreperifricade
precursoresnucleadosdelosglbulosrojosjuntocongranulocitosinmaduros.Lascausas
msfrecuentesson:
Enfermedadeshematolgicas:sndromeslinfoproliferativosymieloproliferativosagudos
ycrnicos,sndromesmielodisplsicos,mielofibrosis,anemiahemoltica(crisis)y
hemorragias.
Tumoresmetastsicos:cncerdemama,prstata,pulmnyneuroblastoma.
Infecciones:tuberculosismiliarymicosisprofundas.
Otras:sarcoidosisyenfermedadesdedepsito(GaucheryNiemannPick).

Actitudclnicaanteunaleucocitosis
Anteunpacienteconunaleucocitosissedebeevaluarelhemograma,paradiscernirqutipo
deglbulosblancosestnaumentados.Esmuyimportanteresearquesiempredebemos
fijarnosenelvalorabsoluto,noenelporcentaje.Conesteprimeranlisisaclararemossinos
encontramosanteunaneutrofilia,unalinfocitosis,unaeosinofiliaounamonocitosis.Tambin
debendescartarseotrasalteracionesanalticasasociadasy,sobretodo(lomsimportante),
realizarunacuidadosahistoriaclnicaqueorientareldiagnsticoenlamayorpartedelos
casos.Siempreesnecesariorepetirlosresultadosdelhemogramaalas24semanas.En
ocasionespuedeestarindicadosolicitarunfrotisoextensindesangreperifricaquepodra
mostraralteracionesmorfolgicasqueorienteneneldiagnstico.
Sinosencontramosanteunaleucocitosispersistentesinunacausaaparentey/ohay
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/leucocitosis/

2/7

1/4/2016

GuaclnicadeLeucocitosis

afectacindeotrasseries(eritrocitos/plaquetas),oaparecenenlaexploracindatoscomo
adenopatasoesplenomegalia,serarecomendableladerivacinahematologapara
descartarprocesosmieloolinfoproliferativos.
Paraelestudiodelamorfologadelasangreperifricaseutilizaelfrotis.Enunaextensinde
sangreperifricaobservadaalmicroscopiopuedendetectarsealgunasalteraciones
morfolgicasque,sibienraravezsonpatognomnicas,ssuelenorientarhaciaun
diagnstico.Acontinuacinsedetallanalgunasdelasmsimportantesconsupotencial
significadoclnico:
Desviacinizquierdaomielemia(elementosjvenes)msgranulacintxica:la
presenciadeformasinmadurasdegranulocitosensangreperifrica(mielocitos,
metamielocitos,cayados,etc.)juntoconunagranulacinmsintensadelosmismos
debehacersospecharenprimerlugarunprocesoinfeccioso.
Linfocitosactivados,clulaslinfoplasmticasylinfomonocitoides:debenhacer
sospecharenprimerlugarunainfeccinvrica(mononucleosisinfecciosa).Tambin
puedenaparecerenreaccionesdehipersensibilidadafrmacos.
Presenciadeblastos(clulasmuyinmaduras)ensangreperifrica.Suaparicinobliga
adescartarenfermedadeshematooncolgicas(leucemias).
Degranulacindelosneutrfilos:sndromesmielodisplsicosyanemiasrefractarias.
AnomaladePelgerHuet:defectocongnitodelasegmentacindelosneutrfilos.

Neutrofilia
Eselaumentodelacifraabsolutadeneutrfilos>7.500/mm3.Puedeserfisiolgicao
patolgica,yconfrecuenciasedebeainfeccionesbacterianas.Enlainfanciaexisteuna
neutrofiliafisiolgica,quedesapareceprogresivamentehastaalcanzarcifrasnormalesalos5
aos.Enlosfumadoresdemsde2paquetes/dasepresentancifrasdeneutrfilos2veces
mayoresquelapoblacinnofumadora.
Causasdeneutrofilia:
Fisiolgicas:ejercicio,estrs,embarazo,parto,calor/fro,tabaquismo.
Infecciones:bacterianas,micobacterias,tifus,espiroquetas,virus.
Inflamacin/necrosis:infartoagudodemiocardio,quemaduras,conectivopatas,
peritonitis,colitis,etc.
Tumores:gstrico,mama,broncgeno,metstasis,linfoma,mielomamltiple,
policitemiavera,leucemiamieloidecrnica.
Frmacos:digital,corticoides,heparina,AINE,litio(aumentaalos7dasdeinicioyse
mantienehasta10dastrassuspenderlo).
Sitrastodoelestudionosellegaaldiagnsticodeberealizarseunestudiodelamdulasea,
quesiresultanegativopodemosconcluirquesetratadeunaneutrofiliaidioptica.Cuando
existeleucocitosiscondesviacinizquierda,ladeterminacindefosfatasaalcalina
granuloctica(FAG)nosorientahaciaunaleucocitosisreactivasiestaumentadaohaciaun
sndromemieloproliferativo,principalmenteunaleucemiamieloidecrnica,siestdisminuida.

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/leucocitosis/

3/7

1/4/2016

GuaclnicadeLeucocitosis

Conductaaseguiranteunaneutrofilia

Linfocitosis
Sedenominalinfocitosisalapresenciademsde5.000linfocitos/mm3ensangreperifrica.
Siapareceenelcontextodeunaneutropeniasedenominarelativa:aldisminuirelnmerode
neutrfilos,parecequehayunaumentodeloslinfocitos.
Lacausamsfrecuenteeslamononucleosisinfecciosaquesuelecursarademsconfiebre
alta,faringitis,hepatoesplenomegaliayadenopatas.Enelhemogramaapareceleucocitosis,
quenoesunhallazgofrecuenteenlaslinfocitosis,excepcinquetambinapareceenlatos
ferinaylostrastornoslinfoproliferativos.

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/leucocitosis/

4/7

1/4/2016

GuaclnicadeLeucocitosis

Conductaaseguiranteunalinfocitosis

Eosinofilia
Sedefinecomoelaumentodeeosinfilosporencimade500/mm3.Puedeserdedistinta
intensidadyseclasificaen:
Leve:5001.500eosinfilos/mm3.
Moderada:1.5005.000eosinfilos/mm3.
Grave:>5.000eosinfilos/mm3.
Lacausamsfrecuenteeselasmayotrosprocesosalrgicos.Enpoblacininmigranteoque
hayaviajadoaregionestropicalessedebedescartarparasitosis.Enelasmaelgradode
eosinofiliasecorrelacionaconelgradodeactividaddelaenfermedad.Algunosfrmacos
puedencausareosinofilia:IECA,AINE,inhibidoresdelabombadeprotones,
antagonistasH2(ranitidina),alopurinol,quinolonas(ciprofloxacinoynorfloxacino),
penicilina,cefalosporinas.Tambinpuedehaberunaumentodeeosinfilosenlainfeccin
porVIHyconlosfrmacosqueseutilizanensutratamiento,linfoma,cncermetastsico,
sarcoidosis,enfermedadesreumatolgicasinflamatorias(artritisreumatoide,lupus
eritematososistmico,periarteritis,etc.)einsuficienciasuprarrenal.

Monocitosis
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/leucocitosis/

5/7

1/4/2016

GuaclnicadeLeucocitosis

Sehablademonocitosiscuandoencontramosunacifra>900/mm3.Haypocasenfermedades
queafectenespecficamentealosmonocitos.Sesuelenafectarconjuntamenteconlos
neutrfilos,avecescomoprimersignoderegeneracindeunaneutropeniasecundariaa
frmacos.
Conmonocitosdemorfologanormal,descartarunainfeccinbacterianacrnica(fiebre
tifoidea,brucelosis,endocarditisbacterianasubaguda,tuberculosis),tumores(gstrico,
ovrico,linfoma,histiocitosis)uotrascausas(esplenomegalia,hipotiroidismo,enfermedad
inflamatoriaintestinal).
Derivaraunserviciohospitalarioanteunamonocitosisimportante(>1.000monocitos/mm3),
antelapresenciadeclulasinmadurasenelfrotisoalteracionesdeotrasseries.

Bibliografa
AlarcnZuritaC,MoralesSanzD.Alteracionescuantitativasdelosleucocitos.En:Daz
RubioM,EspinsD,editores.Tratadodemedicinainterna.Madrid:Panamericana
1994.p.94853.
AlonsoCalo,L.Alteracionesdelhemograma:serieblanca.En:Guadeactuacinen
AtencinPrimaria.2ed.Barcelona:SEMFYC2002.p.14415.
CastilloLizarragaMJ,SnazSanzM.Alteracindelhemograma:serieblancaIyII
[Internet].ElMdicoInteractivo:diarioelectrnicodelasanidad.[acceso29/5/2012].
Disponibleen:
http://2011.elmedicointeractivo.com/formacion_acre2006/temas/tema6/adb3.htm
LpezRubioM,DeMiguelLlorenteD,GarcaSurezJ,BurgaletaAlonsodeOzallaC.
Alteracionesdelosleucocitos.Medicine.20018(52):273542.
LpezRubioM,DeMiguelLlorenteD,GarcaSurezJ,BurgaletaAlonsodeOzallaC.
Protocolodiagnsticodelaleucocitosissinlinfocitosis.Medicine.20018:27779.
MatamorosIraolaJ,CasalsFransJ,SenzMampelN.Hematologa.En:MartnZurro
A,CanoPrezJF,editores.AtencinPrimaria.Concepto,organizacinyprctica
clnica.5ed.Madrid:Elservier2003.p.1392421.
MerinoA.Valoresnormalesdelhemograma:cundohayquealarmarse?Jano.
2008(1709):426.Textocompleto
MoradoAriasM,HernndezNavarroF.Enfermedadesleucocitarias.Alteraciones
funcionalesdelasclulasfagocticas.Medicine.20049(21):130313.
MoraledaJM.Leucocitos.Patologadelosgranulocitos.Agranulocitosis.En:Moraleda
JM,editor.Pregado.Hematologa.Madrid:Luzn51996.p.15368.
PrezArellanoJL,PardoJ,HernndezCabreraM,CarranzaC,AngelMorenoA,Muro
A.Manejoprcticodeunaeosinofilia.AnMedInterna.200421(5):24452.PubMed
PMID:15176929
RamosGutirrezI,SolaVendrellE.Alteracionesdelaserieblanca:leucocitos.En:
Recomendacionesprcticasparaelmdicodefamilia.Madrid:SMMFYC2005.p.13
6.
RobledoMartnE,BarajasGutierrezMA,MontejoMartnezC.Alteracionesdelaserie
blanca.FMC.199910(6):66978.
SnchezValleME,HernndezNavarroF.Protocolodiagnsticodelaneutrofilia.
Medicine.20049(21):135961.
SnchezValleME,HernndezNavarroF.Protocolodiagnsticodelalinfocitosis.
Medicine.20049(21):13657.
SnchezValleME,HernndezNavarroF.Protocolodiagnsticodelamonocitosisyla
monocitopenia.Medicine.20049(21):136871.
SchifferCA.Hyperleukocytosisandleukostasis[Internet].EnWalthmanMA:UpToDate
2010[acceso29/5/2012].Disponibleen:http://www.uptodate.com
SerranoSantosP,DazPrezE.Alteracionesdelaserieblanca.En:RuizdeAdanaR,
editor.ManualdediagnsticoyteraputicamdicaenAtencinPrimaria.3ed.Madrid:
DazdeSantos2001.p.5416.ISBN13:9788479785017

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/leucocitosis/

6/7

1/4/2016

GuaclnicadeLeucocitosis

Msenlared
LeucocitosisenMedline
GmezBetal.Diagnosticvalueofleukopeniainyoungfebrileinfants.PediatrInfectDisJ.
2012Jan31(1):925.PubMedPMID:21946037
TorgersonSRetal.Chronicmyelogenousleukemiaforprimarycarephysicians.DisMon.
2012Apr58(4):16876.PubMedPMID:22449366

Autores
SoniaLpezCuenca
MJosSurezMochales

EspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria
EspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria

CSFedericaMontseny.rea1Madrid.

Elsevier2016

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/leucocitosis/

7/7

Anda mungkin juga menyukai