GR

KURSUN AMACI
lkemizdeki havaalanlarndaki kendinden hareketli veya ekilerek hareket
edebilen tm ara ve tehizat kullanan kargo ve ikram nakliyesinde grevli
personelin, Uluslararas Sivil Havaclk rgt (ICAO) tarafndan yaymlanm
standartlarla, 2920 sayl Trk Sivil Havaclk Kanunu ve Ynetmelikleri ile
yrrlkteki dier ilgili mevzuat hkmlerine uygun olarak nasl hareket etmeleri
gerektiinin benimsenmesidir.
KURSUN KATILIMCIYA KAZANDIRICAKLARI

Katlmc kursun sonunda apronda src gvenlik ile ilgili uyulmas

gereken kurallar,
Ara kullanrken dikkat etmesi gereken zorunluluklar,
Src sorumluluklarn,
Aprondaki trafik iaretlerinin anlamlarn,
Tesislerdeki ara gvenlii iin kullanlacak tehizat ve ekipmanlar,
Acil durumlarda neler yapmas gerektiini,
Yolda uygulanacak gvenlik tedbirlerinin renerek apronda src
gvenliine dayal doru ara kullanmn kavrayacaktr.

1.TEHDT VE ZORUNLULUKLAR
1.1. SRC GVENLNN AMACI
lkemizdeki havameydanlar PAT sahalarnda kullanlan aralarn ve srclerinin
herhangi yasad bir eyleme maruz kalmalarn engellemek iin dzenlenirler ve
uygulamalar yaplmaktadr.
Ara Kullanma Belgesi :
Ara Kullanma Belgesi tat srclerinin ara kullanmada yeterli olduunu
gsteren belgedir.

(DHM APRON EHLYET RESM)

Atatrk Havalimannda kullanlan apron ehliyeti yukarda yer alan rnekte olduu
gibidir.
PAT Sahalarnda Ara Kullanma Belgesi sadece verildii havameydan iin
geerlidir.
Hava meydan Pat sahalarnda ara kullanm kurallar ; Uluslararas Sivil Havaclk
rgt (ICAO) tarafndan yaymlanm standartlar, Ulatrma Denizcilik ve
Haberleme Bakanl tarafndan yaplan dzenlemeler, 2920 sayl Trk Sivil
Havaclk Kanunu, havameydan otoritesi tarafndan hazrlanm olan, PAT
Sahalarnda Ara Kullanma Ynergesi ile belirlenmitir.
1.2.TEHDT VE ZORUNLULUKLAR
Havaalannda faaliyet gsteren tm kurum ve kurulularn aada belirtilen
kurallara uymas zorunludur;
PAT Sahalarnda ara kullananlar, bu arac kullanmaya yetkili olduklarn
belirleyen src belgesi ve ara kullanma belgesini bulundurmak ve Havaalan
letmecisinin yetkilendirdii grevlilerin her soruunda gstermek zorundadr.
Hava meydanlarnda ii olan aralara, mracaatlar zerine ilerinin sresini ve
ileri icab girebilecekleri yerleri belirten kartlar ve toplu giri-k belgesi verilir.
Belge veya kartlarda aracn tipi, plaka numaras bulunur ve bunlar araca grnr
bir ekilde taklr.

Ara giri kart veya belgesi bulunsa dahi, fr dahil arata bulunan herkesin
giri kart ve ieri sokulacak eya ve malzeme ayrca kontrol edilir.

(HAVA YER TEHZAT KULLANMA BELGES RESM)

Aprona giri, apronda ara kullanma ve apron plakas gibi hususlar hava
meydan otoritesi ve Hava Meydan letmecisi kurulu talimatlarna gre
yaplr.
Pat Sahalarnda kullanlan her ara zerinde Daimi /Geici Ara zel Plakas
ve ayrca Tantm Belgesi (APRON ARA TANITIM KARTI) bulundurulmas
zorunludur.

(APRON ARA TANITIM KARTI RESM)

PAT Sahalarnda grev yapacak belirtilen ara ve gereler iin Hava Alan
letmecisinden zel Apron Ara Plakas alnmas ve bu plakalar belirtilen yerlere
taklmas gerkmektedir.

Her ara iin tek plaka kullanlabilir.

Belirtilen ara haricinde dier aralarda kullanlamaz

(APRON PLAKASINA SAHP ARA RESM)

PAT Sahalarnda, hibir personel dikkatsiz ve ihtiyatsz bir ekilde ara

kullanamaz ve grevi dnda yaya olarak dolaamaz.

Keyif verici maddeler ile ara kullanlamaz. (Alkol, sigara vb. gibi) Bu tr
maddeler bu alanlarda grev yapan kiilerin her hangi bir eyleme dahil
olmalarna yardmc olabileceinden src gvenlii asndan tehlike
unsurudur.
(LTFEN SGARA MEYNZ RESM)

PAT Sahalarnda ara, gere ve tehizat kullananlarn, Apron trafik

iaretlerine ve kurallarna uymalar zorunludur. Ayrca, ikaz iaretlerinde
belirtilen uyarlara kar dikkatli olunmas gereklidir
(APRON ARETLERN GSTEREN RESM)

Hava tarafnda ara kullanacak personel tantma kartlarn (Hava meydan

giri kart) , grnr bir ekilde bulundurmas gerekmektedir. zel ve
Tantc kyafet olmadan personel bu sahada sivil kyafet ile grev yapamaz.

(APRONDA ARA KULLANACAK PERSONEL KIYAFET RESMLER)

Aralarn rahatlkla kontrol edilebilmesi , trafiin aksamamas iin gerekli

fiziki artlar salanmaldr.
Ara servis yollar haricinde,(hava tarafnda) belirtilmeyen yollarda grevli
olunmad zamanlarda izinsiz ara kullanlmamas ve girilmemesi
gerekmektedir.
Ara srcs sadece belirtilen sahada ara kullanabilir.

(APRON SERVS YOLLARI RESM)

Srcler Ara Kullanma Belgesinde belirtilen ehliyet snfndaki aralarn

dnda ara kullanamaz.
Srcler uak nnden/arkasndan tehlikeli geemez.
Srcler hava meydan giri karnda kapal olan alanlara giri yapamaz.
Bu alanlarda grev yapan kiilerin kartsz dolamalar da kesinlikle yasaktr.
Srcler Yangn Sndrme cihaz vb. tehizat olmadan ara kullanlamaz.
Ara kullanan kiiler bu cihazlarn kullanm ile ilgili gereken eitimleri alm
olmaldrlar.
Srcler Pat sahalarnda apron plakasz ara kullanlamaz.
Srcler zel apron plakalarn tahsisli ara dnda kullanamaz.

2.SRCLERN SORUMLULUKLARI , TESSLERDEK ARA GVENL

2.1.SRCLERN SORUMLULUKLARI
2.1.1.Apron Hz Limiti
Apronda ara kullanan srcler Pat Sahas Ara Kullanma Ynergesine gre
belirlenmi hz kurallarna uymak zorundadr.
2.1.2.Hz Limiti Kurallarna Uyulmas
Pat sahalarnda daimi hizmet veren aralar ilgili mevzuata uygun olarak
davranmak zorundadr.
2.1.3.Takip Mesafesi
PAT sahalarnda uak hizmetinde kullanlan zel maksatl aralarn bagaj eker
traktr, dispanser arac , apron otobs vb. uak zel hizmetinde kullanlan
aralardan mutlaka seyir halindeyken takip mesafesinin korunmas
gerekmektedir.
Karlkl gei noktalarnda takip mesafesini korunmas gerekmektedir.
(TAKP MESAFESN KORUYAN APRONDAK ARALARIN RESMLER)

Yaktla ilgili hizmet aralarn ara servis yollarnda seyir halindeyken mutlaka
takip mesafesi korumas gerekmektedir.

2.1.4.Gei nceliine Dikkat Edilmesi

Apronda hizmet aralarn, hibir ekilde uaklarn hareketlerine engel olmamas
ve uak gei nceliine riayet etmesi gerekmektedir. Gei nceliine (acil
durumlar haricinde) her zaman uak trafiine aittir.Bu aralarn takip edilmesi ve
kural ihlalini yapan aralara mdahele edilmesi gvenliin salanmas iin
zorunludur.
(GE NCELN GSTEREN RESM)

2.1.5.aretlere Dikkat Edilmesi

Pat sahalarnda ara, gere ve tehizat kurallarnn apron trafik iretlerine ve
kurallarna uymalar zorunludur. kaz iretlerinde belirtilen uyarlara kar src
personelin dikkatli olmas gerekmektedir. Trafiin dzenleme amac ile kullanlan;

aret levhalar,
Sesli iaretler,
Yer iletmeleri,

Hava Alan iletmecisi yetkilerin trafii ynetmek iin yaptklar hareketlere trafik
iaretleri denir.
(APRON TRAFK ARETLER RESM)

2.2.TESSLERDEK ARA GVENL

2.2.1.Yangn Sndrme Cihaz Bulundurma Zorunluluu ve zellii
PAT Sahalarnda grev yapan tm aralarda; aracn byklne gre yangn
sndrme cihaz bulundurulmas gerekmektedir. lgili personelin bu cihazlar
kullanabilmesi iin gerekli eitimleri almalar zorunludur.

(ARALARDA BULUNAN YANGIN SNDRME TPLER RESMLER)

2.2.3. Yklemeden nce Yaplacak Gvenlik Kontrolleri

Uaa hizmet veren ara personeli, uak ykleme/boaltma ve yakt ikmali
ilemleri srasnda uan aa/yukar hareket edebileceini gz nnde
bulundurmaldr.
Hava tarafna giri
verilebilmesi iin aralar, ara gei iznini gstermelidir. Gvenlik tahditli alanlara
eriime sadece kiiler ve aralar orada olmak iin meru bir nedene sahipse izin
verilir.
Gvenlik tahditli bir alana giren aralar yasakl elerin bu alanlara sokulmasn
nlemek amacyla incelenmelidir.
Kritik blmlere girmeden nce tm aralar incelenmelidir. ncelenme sonrasnda
kritik blmlere girene kadar kanunsuz mdahaleye kar korunmaldrlar.
40 kiiden fazla kiinin gvenlik tahditli alanlara eriim salayan havaalan giri
kartna sahip olmad havaalanlarnda gvenlik tahditli alanlara giren aralar
yetkili otorite tarafndan bir risk deerlendirmesi tarafndan belirlenen bir tr ve
frekansta rastgele aramalara tabi olmaldr.
Src ve ara iindeki herhangi dier kii inceleme srasnda arata olmamaldr.
Kiisel eyalarn tarama iin aratan karmalar istenmelidir.
Gvenlik tahditli alanlarn kritik blmlerine giren aralar iin aralarn aadaki
alanlarnn rastgele seilen en az incelenmelidir;

Kap cepler, gnelikler ve torpido gz,

Arka veya n koltuklar (harita cepleri), koltuk altlar ve ayak boluklar,
Kabin, bagaj ve kargo alan,
Tekerlek bombeleri,
Motor blm ve aracn herhangi dier alan

Aralarn incelenecek alanlarnn seiminin rastgele olmasn salamak iin

tanmlanm metodlar olmaldr.
Aralarn rastgele seilen %25-30u kritik blmler haricinde gvenlik tahditli
alanlara girmeden nce aranmaldr. nceleme sonrasnda gvenlik tahditli
alanlara girene kadar kanunsuz mdahaleye kar korunmaldrlar.

Kritik blm haricinde gvenlik tahditli alan giri ncesinde inceleme iin seilen
aralarda rastgele seilen en az bir alan incelenmelidir.
Hava meydanlarnda aralarn rahatlkla kontrol edilebilmesi, trafiin aksamamas
iin gerekli fiziki artlar salanmaldr.
Hava meydanlarna girilerdeki aralarn hareketleri, tam anlamyla kontrol altna
alnmaldr. Bu maksatla ;

Hava meydan sahasna giri yapacak aralar, minimum dzeyde tutularak

snrlandrlr, silah veya patlayc maddelerin giriine kar zel aramadan
geirilir.
Hava meydannda bulunan firmalara ait aralar mmkn olduunca en az
dzeyde tutulur ve zel ara girileri kstlanr.
Gvenlik bakmndan tehlike oluturan aralarn hava meydanlarna
girileri, merkezi konumda olan bir yerde kontrol edildikten sonra, ayr bir
ekilde salanr.

Uaa hizmet veren ara personeli, uaa ykleme/boaltma ve yakt ikmali mali
ilemleri srasnda uan aa/yukar hareket edebileceini gz nnde
bulundurulmaldr.
Hava meydan dnda bulunan ve uaa ikram hizmeti salayacak olan irketler,
ikram malzemesinin alnd yerden hava meydannda uak altnda hava yolu
irketi grevlilerini teslim edilinceye kadar geen sre ierisinde gvenlii
salamakla sorumludur. Bu sre ierisinde ikram malzemesini tayan aralarn
kaplar mhrlenir ve bu mhrler hava yolu irketi grevlileri nezaretinde alr.
Bu mhrler sivil havaclk gvenlii ile ilgili tehdit ve risk durumlarna gre
gvenlik birimlerince alr ise gerekli gvenlik tedbirleri alnmaldr.
Terminal ile uak arasnda yolcu bagajlarnn, kargo, posta, paketlerinin arala
nakli srasnda, terminalden uaa binmekte olan yolcu ve mrettebatn gvenlii
bakmndan, yasad eylemde bulunabilecek kiilerin szmasna engel olmak
amacyla gerekli tedbirler alnmaldr.
Ara gei izni bir araca geerli olmasn ve ara ile elenmesini dorulamak
zere gvenlik tahditli ara gei izni araca zel olmaldr ve aadaki bilgileri
gstermelidir;

Giri iznine sahip olduu alanlar

Son kullanma tarihi

Elektronik ara gei izinlerini aracn girmeye yetkili olduu alanlar veya son
kullanma tarihini gstermesi gerekmez, fakat bu bilgi elektronik olarak okunabilir
olmal ve gvenlik tahditli alanlarda giri izni verilmeden nce kontrol edilmelidir.
Ara gei izni ara hava tarafnda olduunda grnr bir yerde sergilenmelidir.
Ara gei izni aadaki durumlarda hemen yaynlayan kuruma iade edilmelidir:

Yaynlayan kurumun zerine veya ;

Ara hava tarafna giri iin artk kullanlmayacanda;
Gei izni otomatik olarak geersiz klnmadka gei izninin son kullanma
tarihi zerine hemen yaynlanan kuruma iade edilmelidir.

Yaynlanan kurum bir ara gei izninin kaybna, almasna ve iade

edilmemesine dair hemen bilgilendirilmelidir.

Bir elektronik ara gei izni iade, son bulma veya kayp, alnma veya iade
etmeme bildirimini takiben hemen devre d braklmaldr.
Ara gei izinlerinin hatal kullanmn nlemek amacyla kaybedilen, alnan
veya iade edilmeyen ara gei izinlerinin teebbs edilen kullanmnn tespit
edilmesini makul olarak salamak iin bir sistem bulunmaldr. Tespit zerine
uygun eylem gerekletirilmelidir.

3.ARALARIN KLTLENLENMES VE YOLDA UYULACAK GVENLK

TEDBRLER
3.1.ARALARIN MHRLENMES/KLTLENMES
3.1.1.Park Sahasnda Aracn Braklmas
(ARALARIN APRONDA PARK EDLME RESM )

Uak park halinde bulunduu srece, havayolu irketince gzetimi salanr, ikram
malzemelerinin yklenmesini, ikmal, bakm ve temizlik hizmetlerine nezaret edilir.
Park Halindeki uaklarn arka tarafna park yaplmaz. Uaklarn park sahasnda
itilmesi esnasnda uak arkasndan ara ile gei yaplmaz, src personelin
uaklarn park sahasndan itilmesine de dikkat edilmesi gerekmektedir.
Uaa hizmet etmeyen aralarn hava tarafndan kabul hem gvenlik kurallar
sebebiyle hem de apronda uak park sahalarnda karkla olmamak iin
kstlanmtr.
Ara kullanclarn uak park sahalarnda gelii gzel hareket etmeyip belirtilen
alanlarda parklandrmalarn yapp hizmetini yrtmesi gerekmektedir.

(UAIN ARKASINDA DURAN ARA RESM)

Acil giri k kaplar nne, kprl park yerlerinin manevra sahasna yolcu giri
k kaplarna ara tehizat parklamas yaplamaz.
Ara park yerleri, terminal binalarndan uluslararas standartlardaki uzaklkta
bulunmaldr. Terminal binalar yolcu giri kaplarndan kesinlikle ara park
ettirilmemelidir.
Geici park yerleri hibir ekilde uzun sreli igal edilmemelidir, geici park eden
aralarn srcleri ise aralarn terk etmemelidir. Uzun sreli park eden
aralarn tespiti durumunda gereken gvenlik nlem ve incelemeleri yaplmaldr.
Bu tr aralar gvenlik asndan tehdit unsuru olarak ele alnabilirler.
tfaiye stasyonu k yollar zerinde sabit parklama yaplmaz. Ara ve tehizat
braklmaz. Herhangi bir gvenlik olaynda kan yangna mdahale edilebilmesi
gerektiinde bu aralarn klarna engel olunmamas gerektiinden uygulama
bu ekilde yaplmaldr.
Kendilerine daimi ara park sahalar tahsis edilen kurum ve kurulular, bu
mahallere ara ve tehizatlarn dzgn bir ekilde park etmesi ve bu sahalar
temiz tutmalar gerekmektedir. Kendi aralar dnda baka kurum kurululara ait
aralarn park etmelerinin tespiti durumunda yetkili kiilerin haber verilerek
duruma mdahale edilmesi salanr.
Bir olaya mdahale eden bir itfaiye tekilatnn almalarna engel olunmamas
amacyla; olaya mdahale eden itfaiye aralar dndaki aralar olay mahalline
girmemesi ve park etmemesi gerekmektedir.
Sadece grevli personelin mdahale etme yetkisi vardr. Olay mahalline izinsiz
yaklalmas tehlikeli ve yasaktr.

(APRONDAK ARALARIN UAKLARA ARPMASI DURUMUNDA OLUAN

PATLAMALARIN RESMLER)

Uak park sahasnda alan personele dikkat edilmesi, src personelin

manevralarn kontroll yapmas gerekmektedir.

(APRONDAK ARABANIN UAIN KANADINA ARPMASI RESM)

Herhangi bir sebeple taksi yollar zerine park ettirilmi olan uaklara hizmet
veren yer hizmetleri kurulular, teknik birimler ve dier firmalar, acil durumlarda,
kulenin bilgisi ve izni dahilinde pistte gidecek ara/gereleri, gidi gelileri ve
alma esnasnda pist ve taksi yolu kenarnda bulunan pano ve klara zarar
vermeden, asfalt kaplama(banket)zerine kmayacak ekilde aracn kullanmas
gerekmektedir. Aracn bu alanlar dnda bulunmas araca veya aratan uak
ve/veya tesislere kar yasad bir mdahale olma ihtimalini kuvvetlendirir.
PAT sahalarn giri yapacak ambulanslar dier aralar gibi kontrole tabi tutulur.
Ancak acil durumlarda en az bir gvenlik personelinin eliinde uak bana kadar
gtrlr. Yolcu ve eyalar standart kontrollere uygun kontrole tabi tutulur ve
ambulans refakati eliinde PAT sahas dna karlr.
Apronlar ve dier park alanlar yeterince aydnlatlm olmaldr ve zellikle
salanan aydnlatma havaalannn hassas alanlarn aydnlatmaldr.
3.1.2.Araalrn Mhrlenmesi/Kilitlenmesi
Uak alt bagaj bir aracn ykleme blmne konulmadan hemen nce yk
blm hava yolu firmasn veya yetkili acentesin atanan bir grevlisi tarafndan
yetkisiz kiilere veya yasakl elerin olmamasn salamak zere kontrol
edilmelidir.
Yklemenin tamamlanmas zerine ara yk blm hava arac operatrnn
veya yetkili acetesinin atanan bir grevlisi tarafndan gven altna alnmaldr,
rnein kitlenmeli veya mhrlenmelidir veya kitleme ve mhrleme elverisiz
olduunda nakil srasnda hava yolu firmasnn veya yetkili acetesinin atanan
grevlisi tarafndan srekli gzetim altnda tutulmaldr.
3.2.YOLDA UYULACAK GVENLK TEDBRLER
3.2.1.Takip Mesafesini Koruma
Yaktla ilgili hizmet aralarn ara servis yollarnda seyir halindeyken mutlaka
takip mesafesini korunmas gerekmektedir. zellikle karlkl gei yollarnda
takip mesafesinin korunmas gerekmektedir.

(APRONDAK ARALARIN TAKP MESAFESN KORUNMASI RESM)

Hareket halinde, ekilen tehizatlardan uzak hareket edilmesi takip mesafesinin

korunmas gerekmektedir.

(APRONDAK YOL ZERNDE BULUNAN ARETLERN RESM )

3.2.3. DUR Yazsna Uyulmas

Kontroll gei yollarnda dur iaretleri aralarn, uak taksi yollar ile gei
noktalarnda ve ara servis yollarna k alanlarnda yer alr.

(DUR YAZISI RESM)

Src personel DUR alanlarna geldi zman sana/soluna bakp kontroll gei
yapmaldr. Yal havalarda zerinden geerken ani fren yapmamas
gerekmektedir. Dur yazsna uymayan src hakknda gereken ilemler yaplr.
3.2.4. Gei ncelii
Apronda hizmet eden aralarn, hibir ekilde uaklarn hareketlerine engel
olmamas, uak gei nceliine de riayet etmesi ilemler yaplr.
Gei ncelii (Acil Durumlar Haricinde) her zaman uak trafiine aittir.

(GE NCELN GSTEREN RESM)

Src personel karlkl gei noktalarnda gei nceliine riayet etmezse

kardan gelmekte olan aralar ve kendisi risk tekil eder.
Hareket halindeki uaklarn beklenerek gei nceliine riayet edilmesi
gerekmektedir. Geilerde gvenli mesafenin daima korunmas gerekmektedir.
Gvenli asndan protokol hizmeti esnasnda personel bu alanda grevli deil ise
yaya olarak geemez. Ara ile gei veya parklama yapamaz.
3.2.5.Ara Servis Yolunun Doru Kullanma
Genel olarak Pat sahalarnn ara trafiince kullanlmas iin izgilerle belirlenmi
ara servis yollarnda hareket etmek zorundadr.

(ARA SERVS YOLU RESM)

Apronda faaliyette bulunan aralarn, hizmet sonrasnda bekleme yerlerine

dnmesi rastgele ara brakmamas, src personelin ara servis yolu zerinde
personel indirme bindirmesi yapmamas durmamas gerekmektedir.

(ARA SERVS YOLUNUN ZERNDE DURULMAMASINI GSTEREN

RESMLER)

3.2.6.Banket zerinde Gei Yapmama

Kaplamal yzeyler ile evresindeki toprak arazi arasnda gei salayacak
ekilde hazrlanm genellikle asfalt kaplama olarak imal edilen blme Banket
(Shoulder) denir.

(BANKET ZERNDE GE YAPMAMA RESM )

Herhangi bir sebeple taksi yollar zerinde park ettirilmi olan uaklara hizmet
veren yer hizmetleri kurulular, teknik birimler ve dier firmalar acil durumlarda
kulenin bilgisi ve izni dahilinde piste gidecek ara gerelere gidi gelileri ve
almalar esnasnda, pist ve taksi yolu kenarnda bulunan pano ve klara zarar
vermeden kaplama (Banket ) zerine kmayacak ekilde aracn kullanmas
gerekmektedir.

(PSTTE

3.2.7.izgi Ayrmna Dikkat Edilmesi

Apronda hizmet veren tm aralar izgi ayrmna dikkat etmek zorundadr.
Ara rehber izgileri dnda ara kullanmak yasaktr. Uak park sahas izgisi
zerine parklama yaplmamas gerektii unutulmamaldr.

(ZG AYRIMINA DKKAT EDLMESN GSTEREN RESM )

3.2.8.Manevra ekli
Yardmc personel olmadan hibir zaman uaa doru ve ayrlmalarda hizmet
amacyla da olsa geri manevra yaplmamas gerekmektedir.
Uaa hizmet tm aralar manevralarn daima uak solunda kalacak ekilde
yapmaldr. Uak park sahasnda alan personele dikkat edilmesi src
personelin manevralarn kontroll yapmas gerekmektedir.

(MANEVRA EKL RESM)

Uaa hizmet veren ara srclerinin uaa doru manevralarn yava ve

kontroll yapmalar gerekmektedir.
Pat sahalarnda uak yolcu ve yakt ikmal operasyonlar yaplan mahalde
aralarn geri manevra yapmasnn gerekli olduu durumlarda, geri manevra
mutlaka gzc personel eliinde yaplmas gerekmektedir.
3.2.9.Gei Yerinin Doru Kullanm
Src personel gei yerlerinin doru bilmeli karlkl gei noktalarnda gei
nceliine riayet etmelidir.
3.2.10.Ara Terk Etme Halinde Uyulacak Kurallar

Geici park yerlerinde asla aralar terk edilmemelidir.

Uak park sahasnda el freni ekilmeden ara src aracn terk edemez

(ARA TERK ETME HALNDE UYULACAK KURALLAR RESM)

4. BOMBA HBARI, OLAY BLDRM, RAPORLAMA

4.1. BOMBA HBARINDA YAPILACAKLAR
4.1.1. Bomba hbarnda Uygulanacak Prosedr
Bulunan nesnenin bomba olduuna veya patlayc ierdiine dair en ufak bir
phenin olmas durumunda can ve mal gvenliine ynelik her trl tedbir
alnarak hava meydan emniyet birimi ile irtibata geilerek uzman personelin olay
yerine gelmesi salanr. Byle bir durumda uaa hizmet edecek ara srcs
ve apronda yer alan dier aralar ve srcleri gerekli gvenlik tedbir ve
talimatlarna uymak zorundadr.
Gvenlik grevlileri gelene dek olay yerinde gvenli bir mesafede beklenir,
yetkililere bilgi aktarm yaplr.
Bomba ihbarnda yetkili makamlar tarafndan Acil Durum Plannn harekete
geirilmesi iin alarm durumu verilir. Dier kiilerin yaklamasn nlemek iin
bombann evresi gvenlik koridoruyla snrlanr ve evredeki malzemeler
kullanlarak bir snr oluturulur, evre emniyeti salanr .

(BOMBA MHA UZMANININ EVREY KORUMAYA ALDII RESM

)

Bomba ihbarlar ciddiyetle ele alnmas gereken ve mmkn olan en ksa

zamanda zmlenmesi gereken bir gvenlik sorunudur.
Raporlama :
Her tehdit, tehdidi evreleyen durumlar dikkate alacak olan hava yolu firmasna
tehdidin hava arac gvenlik kontrolleri ve aramalar srasnda kefedildiine
tespit iin raporlanmaldr.

Havameydanna bnyesine yer alan tm kurum ve kurulularn kendine ait

bomba ihbarlarna kar yaplacak ilemleri belirten talimat ve prosedrleri olmas
gerekmektedir.

Yetkili otorite herhangi bir mteakip adli muamelede yardmc olmak iin hava
yolu firmalarnn tehdidin ve tehdidi deerlendirmek iin kullanlan metodolojinin
ve snflandrmann kesin bir kaydn tutmasn istemelidir.
Tehdit arlarnn veya tehdidi iletmek iin kullanlan herhangi dier materyalin
kaytlar delil zincirinin btnln salamak zere hava yolu firmalar
tarafndan saklanmaldr.
4.1.2.pheli Maddelerle lgilenme Dahil Acil Durumlar
Her havalimannda pheli madde tespiti esnasnda aranmas gereken acil telefon
numaralar mevcuttur. Trkiyedeki tm hava meydanlar iin ihbar telefonu
aada gsterilmektedir.

HBAR TELEFONU
DHM / TAV Dahili:
1111
THY Dahili:11111
4.1.3. Acil Durum Prosedr
Acil Durum Hava meydannda normal hizmet ak dnda, personel, ara, gere
ve malzeme kullanm, takviyesi, ilgili kurum ve kurulularla ibirlii ve

koordinasyonu gerektiren, gvenlik, kaza krm yahut kurtarma ile ilgili her trl
durumu kapsar.
Bomba ihbarnda yetkili makamlar tarafndan bomba tehdidine kar uygulanmak
zere acil durum plan harekete geirilir.
Acil Durum Plan hava meydan snrlar ierisinde ve yakn evresinde meydana
gelebilecek her trl acil durumu asgariye indirmek ve olaydan etkilenen
insanlarn hayatlarn kurtarma amacyla, personel, ara, gere ve tehizatn
kullanlmas ve takviyesi, ilgili kurum ve kurulular arasnda ibirlii ve
koordinasyonun salanmasna ilikin esas ve usulleri belirlemek amacyla Eitim,
Aratrma ve Denetleme Birimi tarafndan Acil Durum hazrlanr . Plan Gvenlik
komisyonuna sunulur.
Mlki dare Amirince SHGM nn
gr alnarak onaylanan olann bir rnei ilgili kurululara gnderilir.
Sivil havaclk faaliyetlerinde bulunan kamu kurum/kurulular ile zel sektr
kurulularna, Hava meydan gvenlik komisyonunca Hava meydan Gvenlik
Programnda yer alan grev, yetki ve sorumluluklar konusunda bilgilendirilmeleri
amacyla, bu program ve eklerinin ilgili blmlerinin datm yaplr. MSHGP ilgili
eki Hava Meydan Acil Durum Plan rneini kapsar.

Hava meydannda hazrlanan planlar dorultusunda acil durumlar iin hazrlanan

tedbirlerin ylda en az iki defa tatbikatn yaptrmak ve ilgili yerlere bildirmek
Hava Meydan Gvenlik Komisyonunun grevlerinden biridir.
Acil durumlarda uygulanan prosedr gerei Hava Meydan gvenlik unsurlarnn
tek elden, koordineli ve etkin bir ekilde sevk ve idaresini temin amacyla, her
hava meydannda Mlki dare Amirine bal olarak bir Kriz Merkezi oluturulur.

Hava Meydan Gvenlik Komisyonu yeleri, kriz merkezinin yeleridir. lgili

tayc firma ve dier kurulularn yetkili temsilcileri kriz merkezine ye
olarak arlr.
Merkez, kriz anndaki ihtiyalara cevap verecek ve hava meydannn PAT
sahalarn izole park alann grecek ekilde konulandrlr. PAT sahalarn
izole park alanlarn grmeyen yerlerde ise bu yerlerin grntlerinin
merkezden takip edilmesini salayacak kameralarla donatlr.
Hava meydannda grev yapan kurum ve kurulular kriz sresince, Kriz
Merkezinin talimatlarn eksiksiz uygular.
Kriz merkezinde, hava meydanndaki faaliyetler, gvenlik kuvvetleri,
gvenlik tedbirleri, yerleim niteleri ve acil durumlara ait krokiler
bulundurulur. Ayrca, uluslararas ve ulusal grmelere ak telefon faks,
TV, internet varsa CCTV, CACS, vb. sistem monitrleri, fotokopi makinesi,
vb. gibi ihtiya duyulacak her trl cihaz hava meydan/terminal iletmecisi
tarafndan temin ve tesis edilir.
Hava meydan gvenliini tehlikeye drecek haber alndnda, derhal
Hava Meydan Mlki dare Amirine, Emniyet ube Mdrne, Hava
Meydan/Terminal leticisi Genel Mdrne/Bamdrne; Meydan Mdr
ne bildirilir. Haberin mahiyetine gre kriz masas oluturularak hava
meydan gvenlik planlarna gre hareket edilir.

Herhangi bir hava aracnn, yasa d mdahale eylemine maruz kald

tespit edildiinde, Hava Trafik Kontrol nitesi (ATC), olay derhal aadaki
emaya gre rapor edecektir. Verilen raporda, uaktan bildirildii veya
renildii kadaryla, uan milliyeti, ar ad, tipi, tantma artlar ve
benzeri bilgiler bulunacaktr.
Hava Meydan Kriz Merkezine gelen bilgiler dorudan ileri ve Ulatrma,
ileri Bakanl, gelen bilgileri Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme
Bakanl ile koordineli olarak deerlendirerek, gerektiinde Babakanlk
Kriz Merkezine gnderir.
Yasad eyleme maruz kalan ve hava meydanmza inen uan yolcu ve
mrettebatnn gvenlii ile ilgili tedbirlerin alnmas salanr.
Bakanlklar dzeyindeki kriz merkezleri hava meydan kriz merkezi ile
srekli irtibat kurup gerekli koordinasyonu yaparak yolcu ve mrettebatn
kurtarlmas iin alma yapar.
Yasad eylem meydana gelmesinden bitimine kadar, yolcu ve
mrettebatn can gvenlii ve yaplacak operasyonun baarya ulamas
asndan, yolcularn isim listesi ile uu hakkndaki bilgiler basna
aklanmaz
Yasad eyleme maruz kalan uan yabanc bir lkeye ait olmas veya
ierisinde yabanc uyruklu yolcu bulunmas durumunda, uan tescilli
olduu ve iletmecisinin ait olduu devlete, vatandalar bulunan
devletlere, vatanda yaralanan ve len devlete, mdahale eyleminin
amac vb. bilgiler ile yolcularn isimleri, ileri Bakanl Kriz Merkezi ile
koordine edilerek, Ulatrma Denizcilik ve Haberleme Bakanl tarafndan
ilgili devlete bildirmek zere Dileri Bakanlna gnderilir.
Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl, ileri Bakanl ile
koordineli olarak gelen bilgileri deerlendirir, ncelikli ve Nihai Yasad
Mdahale Eylem Raporlarn Uluslararas Sivil Havaclk rgt(ICAO)ne
bildirir.
Yasad eylem meydana gelmesi halinde yazl ve grsel basna, Hava
Meydan Kriz Merkezi Bakanlklar kriz merkezlerinin bilgisi dhilinde,
Bakanlklarn kriz merkezleri ise birbirleriyle koordineli olarak bilgi verir.
Basna verilen bilgiler yazl mutabakat salanarak verilir. lgili tayc
kurulularn Acil Durum Kontrol Merkezleri hava meydan ve Bakanlklar kriz
merkezlerinin bilgisi haricinde basna bilgi veremez.
Yasad eylem meydana gelmesi halinde Hava Meydan Kriz Merkezinin
bilgi aktaraca Bakanlk kriz merkezinin telefon ve faks numaralar, tm
hava meydanlarna bildirilir.
lkemiz hava sahas iinde meydana gelen veya ilgili lke havasn
etkileyebilecek yasad eylemler, ulusal ve uluslararas AFTN veya SITA
adreslerine derhal bildirilecek veya dier lkelerden gelen bilgiler de en
ksa srede ileri Bakanl, Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl
Sivil Havaclk Genel Mdrl ve DHM Genel Mdrlne iletilecektir.
Uaklara kar bir yasad mdahale eylem bilgilerinin ilgili lkeler apnda
iletiimin salanmas konusunda;
DHM Genel Mdrl tarafndan yaplacaklar:
Hadise lkemiz FIR (Flight Information Region-Uu Bilgisi Blgesi)lar
iinde meydana gelmise, ilgili lke adreslerine AFTN veya SITA zerinden
bilgi verilmesi

lgili lkeden, AFTN zerinden gelen hadise bilgilerinin de Yasad

Mdahale Eylemlerine kar yaplacak eylemler ynergesinde belirtilen
emaya uygun olarak ilgililere iletilmesi,
FIC ekip efleri ve personellerinin konu hakkndaki bilgilendirilmesi,
FIC nitesinde konu ile ilgili dosya bulundurmas salanacaktr .
Hava Trafik Kontrol (ATC) nitesi

Meydan Nbeti
Mdr

Ml Meydan
ki Bamdr
dar
e
Ami
ri

Nbeti
Emniyet ube
Mdr

Komu
Fr

Uu
Bilgi
Merkezi
(FIC)

Kule

Acil
Durum
Hareket
Merkezi

tfaiye
Salk

Uak
letmec
isi

Ayrca ,olay haber alan yukardaki emada bulunan btn kurulular ve dier
kurulular ve dier kurulular olaydan ilgili kurulular ve bal bulunduklar
bakanlklara haberdar ederler .
Mlki dare Amiri tarafndan durum haber alnr alnmaz, Hava Meydan Kriz
Merkezi faaliyete geirilerek Acil Durum Plan, Muhtemel Harekat Tarz Plan ve
Yasad Mdahale Eylemlerine Kar Yaplacak lemler Ynergesi dorultusunda
almalar yrtlr.
Yasad eylemin nemine gre, Hava Meydan Kriz Merkezi ile hava meydannn
gvenliinden sorumlu olan kurum/kurulu ve bakanlklarda oluturulan kriz
merkezleri ve tayc kurulu Acil Durum Kontrol Merkezi arasnda dzenli bir
ekilde bilgi akn salamak, gizlilik derecesindeki bilgilere bilmesi gerekenlerin
haricindeki kiilerin ulumasn engellemek amacyla aadaki ilemler yaplr.
Hava Meydan Kriz Merkezine gelen bilgiler dorudan ileri ve Ulatrma
Denizcilik ve Haberleme Bakanlklar bnyesinde oluturulan kriz merkezlerine
ulatrlr. ileri Bakanl gelen bilgileri Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme
Bakanl ile koordineli olarak deerlendirerek, gerektiinde Babakanlk Kriz
Merkezine gnderir.
Yasad eyleme maruz kalan ve hava meydanmza inen uan yolcu ve
mrettebatnn gvenlii ile ilgili tedbirlerin alnmas salanr.

Bakanlklar dzeyindeki kriz merkezleri hava meydan kriz merkezi ile srekli
irtibat kurup gerekli koordinasyonu yaparak, yolcu ve mrettebatn kurtarlmas
iin almalar yapar.
Kriz merkezi yelerinin verdii talimatlar dorultusunda bomba ihbar yaplan bir
uan hizmet edecek ara srcs ve apronda yer alan dier aralar ve
srcleri gerekli gvenlik tedbir ve talimatlarna uymak zorundadr.
Yaama veya mlkiyete kar ciddi bir acil durum tehdidine cevap vermek iin
kullanlan aralar incelemeden hari tutulabilirler.
4.2.OLAY BLDRM/RAPORLAMA
4.2.1. Kaza Raporu Tutma
Kaza derhal, apron aracn kullanan personelin bal bulunduu nitelerin grevde
bulunan yetkilisine bildirilir.

Yetkili derhal kaza mahalline gelerek:

Kazann olu eklinin korunmas iin gerekli tedbirleri alr.
Annda kaza ile ilgili kiilerin ifadelerini bir tutanak ile tespit eder.
Kazay yapan kiileri hekimlie sevk eder ve alkol tespiti yaptrr.
Civardaki aralarn konumlarn belirterek varsa kaza yerinde zemin
zerindeki izleri de ieren bir kaza krokisi dzenler.

Her tehdit, tehdidi evreleyen durumlar dikkate alacak olan hava yolu firmasna
tehdidi n hava arac gvenlik kontrolleri ve aramalar srasnda kefedildiini
tespit raporlanmaldr.
Hava meydan bnyesinde yer alan tm kurum kurulularn kendine ait bomba
ihbarna kar yaplacak ilemleri belirten talimat ve prosedrleri olmas
gerekmektedir.
Yetkili otorite herhangi bir mteakip adli muamelede yardmc olmak iin hava
yolu firmalarnn tehdidin ve tehdidi deerlendirmek iin kullanlan metodolojinin
ve snflandrmann kesin bir kaydn tutmasn istemelidir. Tehdit arlarnn veya
tehdidi iletmek iin kullanlan herhangi dier materyalin kaytlar delil zincirini
btnln salamak zere hava yolu firmalar tarafndan saklanmaldr.
4.2.2 Apron Giri Kartna El Konulmas
Ara kullanan personelinin belirtilen hususlara uymas durumunda ynerge gerei
( ihlal durumuna gre ) cezai meyyideler uygulanmaktadr.
Ara kullanma yetkisinde belirtilen hususlara uygun olarak ara gere ve tehizat
kullanmad tespit edilen personelin Hava Alan Giri Kart (A/T) kart , hibir
yazl ikaza lzum kalmakszn Hava Alan letmecisi tarafndan geri alnr.
Havaalan giri/k kart ilgili irketin yazl mracaat zerine DHM tarafnda
yrrle konulan cret tarifelerine gre ilk verili creti yeniden alnarak geri
verilir.
Ayrca sz konusu personelin, en az bir ay sreyle PAT sahalarnda grev
yapmasna izin verilmez.
Ara Kullanma Yetkisi dnda kalan kurallara aykr kiisel davranta bulunan
veya hizmet aksamasna neden olan personeli Hava Alan Giri Kart yazl olarak

asgari 3 gn alkonmak iin geri istenir. Geri istenen Hava Alan Giri Kart ilgili
kurulua yazl bildirimi kurulua intikalinin ardndan en ge 24 saat ierisinde
belge karl teslimi zorunludur.
Hava Alan Giri Kart geri alnan personele tantma kartlar altklar kurulu
veya hava tayclarn bavurular zerine hava liman otoritesi tarafndan
yrrle konulan Hava Alan Giri Kart cret Tarifesinde belirtilen cret yeniden
alnarak geri verilir.
Bir takvim yl ierisinde kurallara aykr kiisel davranta bulunduklar iin
toplam defa veya yl limiti olmakszn toplam be defa tantma kart geri alnan
personeli bir daha A/T GR IKI KARTI verilmez.

KAYNAKLAR
MSHGP 9. Revizyonu
PAT Sahalarnda Ara Kullanma Ynergesi