Board
Consulting Editor
Rev. Dr. Gin Khan Khual
Editor
Rev. Langh Za Kap
Joint Editor
Rev. Lang Suan Thawn
October 2016
Patrons
Rev. Tuan Khan Mung
Rev. Pau Khan Khai
Computing & Circulation Managers
Gin Khan Kham
Ptr. Nang Sian Cing
Sia Suan Sian Thang
Kum khat tatman
Ks. 2000/-
20
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
THUNGEN KHAWM NI
Gamsung Association 7, gampua ZBCA-USA, ZBCI India,Local
pawlpite London Zomi Church, UK le Zion Zomi Baptist Church,
New Delhi ading
Gideon Missionary 104 te le, IMC 16 te lawhcin nading
ZBCM Lai Siangtho sang ahi ZTS ading le sang Sia, Siama, sang
naupangte ading
Zomi Innpi 2017 kum April ni 8 ni-in hon zawh nading
ZBCM Zumah Laipeina Riso le Xerox neih baih nading
ZBCM in Motor neih baih nading
A 8 veina ZBCM -GM ading
Gamsungah Kha khanlawhna lianpi hong tun nading le
khantohna lianpi i neih nading
Department-te nasep ding geelna khempeuh lawhcin nading
Gamsung biakinn nei nai lote ading le biakinn lamte ading
CTBA in Staff quater inn lam zawh nading
HBA in Staff quater inn lam zawh nading
KZBA in Mission quater inn lam zawh nading
TBCA in Staff quater inn lam zawh nading
TVBA in GS quater lam zawh nading
ZZBA in Mandalay khuapi ah zuminnpi leitang tawh neih zawh
nading
Kha mangthangte ading, Pasian nasem khempeuhte ading
Gamsung gampua-a Lai Siangtho sin sangnaupang khempeuh ading
Pilna sin sangnaupangte le gamsung gampua-a sumzongte ading
Hong uk Kumpite ading le Kawlgam khanlawh nading, khantoh
nading
Zomite le Zogam khantoh nading
Pasian teeltuam Israel minamte ading
Leitung bup ah Kha khanlawhna lianpi hong tun nading
A Sunga Om Thute
Laimai
Editorial
------------------------------1
Minam Picing I suah theihna dingin
-------------3
Midangte' a ding Nuntakna
--------------------- 8
Revival te sum ngahna sazian (KZBA)---------------------12
Christiante' Kalsuan zia ding nam thum ------------- 13
Thu tuamtuam
---------------------------- 16
Thungen khawm ni
---------------------------- 20
Editorial:
2
thei loin ama tangin nasemte i pahtawi ciangin a mah (Pasian)a pahtawi
i hi hi. I Siate i pahtawi ni pen Pasian zong i pahtawi ni ahi hi. Tua mah
bangin Pasian mite i piakkhiatnate zong a ki mu thei lo Pasian a pia i hi
hi. Pasian mite an i vaakna zong Pasian anvaak i hi hi.
Topa Jesuh in, Keima nungzui mi a neupen khat nangawn, keima
nungzui ahihna hangin tuivot haikhat bek a suahte nangawn in pel loin
thaman a ngah ding lamtak phawk un, (Mat 10:41-42) ci hi. Hih ka
sanggamte a neupen khat nangawn na limbawl uh ciangin kei tungah a
hong bawl na hi uh hi, Na huh uh ciangin kei hong huh nahi uh a, na huh
loh uh ciangin kei hong huh lo na hi uh hi,(Mat 25:40, 25:45) ci hi. Tua
ahih leh i Pastorte bangcih pahtawi ding i hi hiam?
1. Zahtakna tawh pahtawi in. 1 Thes 5:12-13
Gamtatna , kampauna, nuntakna tawh zahtakna pia ni. Milim biaten
a phunggyi te uh bus tungah a mai ah tutna pia in phunggyite tutnang cih
lai at pah uh hi.
2.
Panpihna, dinpihna tawh pahtawi in. Pasian nasemte
thu tuamtuam le vai tuamtuamah i panpih le i dinpih ding kisam mahmah
hi. Pasian nasemte a panpih a dinpihte mah a dinpih a panpih lo te
sangin hampha zaw uh hi. Ka sathau nilhte sukha kei un ci hi. Late 105:15
David a dinpih Jonathan' atu a tate khang dongah thupha ngah hi. Jesuh
singlamteh a puakpih Sairin khuami Simon in thupha ngah hi.
3.
Piakkhiatna tawh pahtawi in.
Zarefath khua meigong nu in Kamsang Elijah a neih sunsun tawh an
vaak a, Pasian in amah a vaak bangin ciamteh ahih manin kialpi sung
kum thum le a lang sung tawntung annek ding kisam lo hi. Tua bek hi
loin a tapa si a, Elijah tungtawnin hingkik hi. (1Kum 17:8-24) Pasian
Kamsangte thu mang in an a vaak manun nungta uh hi.
Shunem khua numei nu in Kamsang Elisha a innah zin tungsakin, an
a vaak manin a kisap penpen uh ahi tapa nei uh hi. Hih nu tapa zong si a,
Elisha samkik in Topan hingsakkik hi.(2Kum 4:8-35)
Pasian Siampi, Kamsangte a limbawl mi, a pahtawi mite Pasian a
limbawl a pahtawi ahih manin Pasian in kisap penpen thupha, annek
tuidawn a sik bek hi loin a sisa tate nangawn in hingkikna ngah uh hi.
Tua ahih manin Siate pahtawina,limbawlna in taksa lamah thupha
i ngah banah kha lam ah a si i tate innkuanpihte in hinkikna nuntak kikna
thupha zong ngah hi, cih i mu hi. Pasian Siampite pahtawi ciat ni.
19
23,2016 sung Crusade nei uh a, Rev.Langh Za Kap (AGS-1,
ZBCM)ten makaih uh hi. Sun thusinna ah mi 200 val kah in nitak
biakpiakna ah 300 val in thungai hi. 22.10.2016 nino ni in Pawlpi
bup antangin Pasian mai ah kisiansuahna neihpih uh a, khitui
naptui tawh Pasian maipha zong uh hi. Bawng khat go in
lungdamkohna nei uh hi. Gupkhiatna ngah thak le a pukmi tampi
kiphong kik in kha suahtakna mi tampi in ngah uh hi. Topan
minthanna tang ta hen.
TBCA Youth Conference lawhcing: Tedim Baptist Churches Association Youth Conference Myoma Baptist Church ah October 1923, 2016 sungin nei uh a, Sun thusinna ah Rev. En Khan Hau (Church
Pastor KBC) le Rev.Dr. Pau Suan Kam (Principal TTC)te makaih in
nitaksim Rev. Khual Lam Cin Mang (Evangelist ZBCM, MS, TVBA)
in lungdamna thu taangkona nei in tha kingah mahmah in lawhcing
mahmah cih thu kiza hi.
Dahpihna:
1.
Tedim gam Heilei khua a teng Heilei Baptist Church, Church
Pastor & GS,HBA Rev. Nang Heh Kam ii pianna nu Pi Cing Khan Awi
kum ( 77) in October 1, pm 8:00 hunin Topa kiangah hong ciahsan
a, Zomka pan dahpihna i pulaak hi.
2.
Tonzanggam Kansau khuami Kalaymyo a teng Shalom Baptist Church pawlpi mi Pa Ngul Khan Nang le Nu Cing Ngaih Vungte ii
tapa Kham Sian Mung (Kum 28) in October 23,2016 in Topa kiangah
hong ciahsan a, dahpihna Zomka pan i pulaak hi.
3.
Tonzang gam Old Darkhai khua mi Yangon a teng Agape Zomi
Baptist Church Vice President, Rev. Kham Sian Khup (Church Pastor,
EZBC Mandalay) ii upipa, Pa Hau Mang (Indianapolis,USA) ii pa Pu
Ngul Khan Dal kum (70) in November 2,2016 nitak nai 8:30 hun
pawl in Topa kiangah hong ciahsan a, Zomka pan dahpihna i pulaak
hi.
Lom 21, Hawm 164, October 2016
18
Zomi Innpi a ding piakkhiatna: 2016 kumsung ZBCM sung USA a
zinte'n Zomi Innpi a ding Ks.100000/- ta piakding geelna kinei in
tuate sungpan a nuai a tengin hong piakhin ahih manin lungdamna
lianpi i ko hi. Topan a zah tampi thupha hongpiaksak ta hen.
1. Rev. Cin Ngaih Thang (Vice President,ZBCM)
Ks.100000/2. Rev. Thang Tung Nung (GS,KZBA)
Ks. 100000/3. Rev. DR. Vum Khan Khual (Principal ZTS)
Ks.100000/4. Rev. Lang Suan Thawn (Secretary Youth&ZACC) Ks.100000/5. Upa Sk Gin Khan Pau (Secretary Bethel ZBC)
Ks.100000/6. Rev. Kham Sian Khup (President ZZBA)
Ks.100000/7. Rev. Dr. Zam Len Mang ( Pastor, AZBC,Yangon) Ks.100000/8. Rev. Cin Khen Kai (Pastor, Tungtuang )
Ks.100000/9. Rev. Thawng Khan Mung (President CTBA)
Ks.100000/10. Rev. Vum Khan Pau
(Bethel ZBC,Kalay) Ks.100000/11. Siama Niang Lian Vung (Gideon Missionary)
Ks.200000/NTS Building Honna:
Tonzang Township Baptist Association
(TTBA) in zuminn thak lam khin in a min ding Ordained ngah masa
Rev. V ial Nang(Tonzang), CCOC ah nuntakna pia Cin Khaw
Thawn(Tungtuang) le Sm Ngai Za Siam (Cikha)te min tapsakin Nang
Thawn Siam (NTS) building ci uh a, October 7,2016 ni-in TTBA BM
tawh thuah in honpawi nasia takin nei uh hi.
ZBCM MC Sunday: Kumsimin i neih ZBCM MC Sunday October
30, 2016 nipi ni-in Pawlpi tuamtuamah nasia takin kizang a, Sia te
pahtawina nasia takin kizang thei hi.
KZBA Worship night: KZBA Youth department makaihna tawh October 30,2016 nitakin Pinlong Baptist Church Kal
ah nasia takin kizang thei in Pawlpi tuamtuam pan makaih ziahziah
uh a, tha kingah mahmah cih thu kiza hi.
Tamu Crusade Lawhcing:
Tamu Baptist Church (TVBA) pawlpi in
"Pasian Maipha Zonna" Pau 8:35 thubulphuh zangin October 19Zomi Khristian Aw (ZOMKA)
Thupatna
Minam khat i cih in:
Anthropology & Sociology lam a mipil ten, Minam i cih
pen ngeina kician le pau kician culture & language a neite minam
khat hi, ci-in ciam teh uhhi.
(a)
(b)
(c)
(d)
I.
Zopau a kician hiam?
Minam lian ten zong aneih kim loh uh pau kam,
lakam laikam a nam tuam in Zopau ah om hi.
Gentehna in : Tongdam
= kam
Hi mawk ai ve
= ahi ahihi.
Minam liante neih nu le pa khenna (Gender) kammalte
Zopau ah om dimdiam in, minam lian pawlkhatte neih
loh te nangawn zong Zopau ah a kicing zaw in a om om
hi. Gentehna in : Puteekpa=tzdk;MuD;
Puteeknu =tzGm;MuD;
Minam lian tampite neih loh Zopau in aneih dramatic
language pen Zopau ii tumdan na khat hi.
Gentehna : Kam Khaw Kham kel kong khawi kikawi
kiukeu, khua khang ken kawm kawl kawm khawng kai
kawi kawi, kawi kaih kaih, kawi kaih kaih kai khia kha
khong (K-20). Khiatna anei veve laimal patna (alphabet)
khat bekbek tawh mal 20 dong gen loh mal nga dong
kizom sitset a nei minam pau dang ka thei kei hi.
Aw luan zia tawh kisai in leitung a om pau nam tul nam
za a sim khempeuh aw luanzia zui in nampi thum in
kikhen a, (Languistic experts)
Lom 21, Hawm 164, October 2016
17
Thukhupna :
Tua ahih manin Zopau pen kician mahmah tuampian vilvel a, a
bulpi origin kicing mahmah pau nam khat ahi hi. Pau nam
tuamtuamte neih loh tampite nangawn anei pau nam hi.
Amal (Zopau kammal) pen kicing lo hi. Pau kammal hau
penpen a kigen khat ahi Mangpau (English Language) in mal
600,000 (tul zaguk) bang nei kici a, ahi zong tua lak ah 80% pen
minam dangte pau a lak uh na hi hi.
Gentehna : Greek, Hebrew, German, Latin te a kipan, Hindi
nangawn la uh a amau pau suah lel mawk uh hi. (gtn. Water
tank)
Zomite zong ih khantoh zui in, a diakdiak in lailam ah
academic language ei mai a khangto khinte pau kammal tampi
te la-in Zopau suahto mengmeng leng pau kicing hong hi ding
hi. Tua hun ciangin pau kicing grammar kician anei, pau hoih
pau tum dang, nampi pau khat hong hi dingin ka lamen hi.
II. Ngeina (Culture)
Dr. Salai Tawna in London University pan a Ph. D
laknadingin Tonzang pan Paletwa dong Zogam Township kua ah
ama pumpi pai ngiat in ngeina (Culture) tawh kisai thukanna
(research) bawl a, Tedim-Tonzang (Zomi) te mah in ngeina kician
nei pen hi ci-in gelh khia hi.
Zomi Khristian Aw (ZOMKA)
16
Thu tuamtuam
ZBCM GS&Consultant Kawlgam hongciah: ZBCM GS & Consultant
Rev. Dr. Gin Khan Khual A 3 veina Myanmar Gideon Missionay te
thathak lakna Yangon le Kalaymyo ah hongciah thei hi. October
17,2016 ni-in UK ciahkik hi.
A 3 Veina MGM Thathak lakna:
A 3 veina Myanmar Gideon
Missionaryte thathak lakna October 3-6,2016 sung Yangon Jireh
Assembly Church Htauk Kyantah kibawl in Missionary 91 kihel thei
hi. Nasep pulaakna kinei a, tukum sungin kikhel thak- 255 , tui
kiphum thak -94 , pawlpi lut thak inn-47, Pawlpi ding- 20, Cinadam
- 110 pha a, kum thum sung tuciang pawlpi mi phazah -574 pha ta
hi. Topan minthanna tang ta hen.
Mission Secretary Gamvaanna:
Rev.Dr. Langh Khan Thang
(MS,ZBCM) in Myanmar Gideonte nasepna field Mandalay region
sung mun 21, Yangon Region sung mun 6, Ayeyarwady region sung
mun 4, Bago region sung mun 4te va vaan thei in cidam in zum
hong tung kik ta hi. Gamvaanna ah hu um lo mi 2 tuiphum in, mun
khatah pawlpi phut hi.
ZTS Gospel: ZBCM ii sang ahi Zomi Theological Seminary Lai Siangtho
sangnaupangte tukum sangkhak neu sung KZBA le TVBA
gamsungah October 2-11,2016 hunsung gospel pai thei uh a, a
paina u pawlpiten thangah mahmah ung cih thu i zak manin
lungdam hang. Topan ZTS sang Sia,Siamate le sang naupangte
thupha hongpiaksak ta hen.
Rev. Cin Ngaih Thang USA paikik: ZBCM Vice President 2 Rev. Cin
Ngaih Thang Ministers Fellowship International Conference October 2-6,2016 Porland, Oregon, USA kah dingin tukum a nihveina
USA ah October 1 ni-in paikik thei ahih manin lungdampih mahmah
hang.
Youth & ZACC Secretary USA pan hong ciah: ZBCM Youth & ZACC
Secretary Rev. Langh Suan Thawn USA vazin thei in October 29 niin cidam takin Kawlpi hong tung ta in ZBCM zum le KBC pawlpi
pan Motor tawh nasia takin kidawn hi.
Zomi Khristian Aw (ZOMKA)
15
Lai peuhmah ihgelh ciangin aw kaih tuamtuam zui in gelh loin Tedim aw kaih Zopau mah tawh gelh ding hoih sa ing. Lai
Siangtho le Labu zong pau khat, awkaih khat bek mah i neih
i zat taang ding thupi sa ing.
(3) Languistic (Paulam) lam mipilte in pau nam khat a zang
mi a tawmpen tul sawmnga (50,000) a phak a, limtak a
akep nak uh leh mang ngei nawnlo a, a lim kep kei uh a, a
zang a tawm leh lah a piangsa pau nam tampi zong
mangthang in pau si (dead language) suak thei hi ci uh hi.
Ei a tulza a sim phata i hih manin i kepcing i lim zat nak leh
mang ngei nawnlo ding a, i behlap leh pau kicing mah mah
khat suak lua lel dingin ka um hi. Pau si (dead language) ih
cihte gtn.:Garlic in Scotland, Welsh?
Tua ciangin note lam kong lak tawntung dinga, na hoihte tawh kong
lungkim sak ding hi, Topan ci hi.(Isaia 58:1, Late 37:13)
3.
ZBCM
1.
2.
3.
4.
5.
6.
November 14-15,2016
November 15-16,2016
November 18-20,2016
November 24-27,2016
December 2,2016
December 3,2016
14
pen man lo hi cih in a ki gelhna mual suang khat zong om lo hi. Mual
suang tungah a ki gelh, gammin, mun min leh thu piang khem peuhte,
Lai Siangtho sunga a ki ciap teh na tawh a ki bang mun 25,000 val
om hi. Tuate pen Lai Siangtho sunga a genna tawh a ki tuak lo, a ki tu
kalh om lo hi. Lai Siangtho pen mai lama hong piang lai ding thu
tampi a ki gelhna laibu a hi hi. Mormonte laibu, Muslim te laibu(Koran)
sung leh Hindu mite laibu (bhagrad Gita) Laibu te sungah mai lam
thu piang ding gen kholhna tam om lo hi.
Tua ahih manin Lai Siangtho kammal um in i maiah a pai
Zeisu mit suan in a kalsuan ding Christiante i hi hi. Crusade a bawl
den mi minthang mahmah khat in USA a tun ciangin pawlpi khat
phuan a, Lai Siangtho ki sam lo hi ci in a ma hoih sakna bek tawh a
pawlpi kalsuan pih hi. Lai Siangtho kisam lo hi, a ci mi te a upna a
khial hi a, a nung zuih ding hi lo hi. Ei Christiante pen Lai Siangtho
umin Zeisu enin a kalsuan dingte i hi hi. Tu hun in pilvang hun hi ta
hi. Zeisu in Pasian tapa hi lo hi a ci tawh, thawhkikna om lo hi a ci
tawh, Hell khuk om lo a ci tawh, Zeisu thokik lo hi a ci tawh, Lai
Siangtho genna tawh kituak lo, mi pil tampi hong piang ta hi. Tua a
hih manin Zeisu bek mitsuanin a kalsuan ding Christiante i hi hi.
2.
27. Sakhangyi BC
28. Sawbwa BC
29. Kyigone BC
30. Tuikhingzang ZBC
31. Ayethayar ZBC
Rev. Dr. Gin Khan Khual, Ph.D (Consultant & GS-ZBCM) in, ZCLS Khuado
13
96500
361500
90000
17500
60000
5880850
7000
103500
349000(Buh-tg.10) 710500
90000
40000
65500
35000
95000
1658500
7539350
Seminar (October 13, 2016), Galilee AG ah thului simna pan a kila hi)
Jesu
GS Pau
Topa Jesu leitungah hong paina pen midangte na a seemsak
dingin hong pai hilo a, midangte' na a sepsak ding leh a nuntakna
dingin leitungah hong pai na hi masa phot hi (Mat 20:7). Leitungah
to danin na hong seem lo a, sila danin na hong seem zaw hi (Fil. 2:7).
A sih ciangin zong mi tampite in gupna a ngah nadingin hong si ahi
hi (Joh 3:16). Sihna pan a thawhkik ciangin zong mihingte' dikna
ngah na ding na hi lai hi (Rom. 4:24). Jesu' zat kimakaihzia in "To
kimakaihzia" (Lord Leadership) hilo a, "Sila kimakaihzia" (Servant
Leadership) na hi zaw hi.
2.
Paul
Sawltak Paul in, "Midang tampite in gupna a ngah nading kei
in keima' noptuam nading zong lo-in, mi tampite' noptuam nading
ka zong zaw hi," ci-in gen hi (I Kor. 10:32,33). Tua banah, "No zong
nomau' noptuam nading bek ngaihsun lo-in, midangte' noptuam
nading na ngaihsutsak un," ci-in na gen leuleu hi (Fil. 2:4)
3.
12
Ngahpah
750000
30,000
114500
90000
60000
39000
265000
173500
63000
377000
51000
20000
62000
45000
85000
42000
33000
164100
40000
46750
592500
120000
974000
737000
36000
245000
Kamciam
50000
18000
18000
25000
50000
54000
90000
75000
35000
120000
18000
65000
125000
15000
25000
85000
120000
70000
128000
3500
28000
10000
Gawm
800000
30000
114500
71000
60000
64000
270000
227500
153000
452000
86000
140000
62000
63000
150000
167000
33000
179100
65000
131750
712500
190000
1102000
740500
64000
255000
noptuam nading naseem khawm ni," ci-in na gen hi. Hih a kammal
pen minthang mahmah a, leitung tangthu ah kiciamteh hi.
4.
Henry Dunant
Piantit (French) mi Henry Dunant (1828-1910) in, "Khristiante
in Jesu' khekhap zuih ding ahi hi. Khristian nuntakna i cih in ei' ading
bekin a nungta kihi lo a, midangte' adingin a nungta kihi zaw hi," ciin gen den hi.
A kam tawh a gen ciang bek hi lo-in ama' nuntakna mahmah
tawh lakkhia ngait hi. Gal kidona sung galphual-ah thautang mai-ah
pai a, miliamte khoi-in, keem hi. Tua tungtawnin leitungah Red Cross
nasepna hong piangkhia ahi hi.
5.
Mahatma Gandi
India gam makaipa Mahatma Gandhi (1869-1948) in ama'
ang sung hamphat nading gen ngeilo a, midangte' ading bekbek gen
den hi. Khatvei a nungzuite pawlkhat tawh meileeng tuangin khualzin
uh hi. Meileeng tung a kah phetun meileeng paipah lian ahih manin
Ganhi in a khedap taklam kiatsuah dihdih hi. Ama'n zong aom lai a
veilam khedap zong lei-ah lawnsuk vet hi. A nungzuite in lamdang
sa-in a hang a dot uh ciangin Gandhi in, "A taklam atawmkhate in na
zang thei tuanlo ding uh a, ke'n zong hih a veilam guak zang thei
tuanlo ding hi ing. Tu'n a tawm khate in a nihin tawm ding uh ahih
manin khedap bulh khat a ngah uh ahi ve," ci-in dawngkik hi.
Gam makai peuhpeuh in hih dan lungsim nei hi le'ng, i gam
khangto taktak ding a, gam mite in nuamsa ding uh hi.
6.
Mother Teresa
Mother Teresa (1910-1997) pen midangte' adingin nungta
ngiat hi. 1929 kum-a kipan India gam ah RC nungak siangtho (sister)
va seem hi. "Association of Charitable Missionaries" phuan a, tagah
kepna 127, sum beilo zato 213, phak zato 54, le sum beilo laisinna
sang 60 phuan hi. Mite' pampaih mizawng daipamte lakah Pasian'
Lom 21, Hawm 164, October 2016
10
na seem hi. Veina le itna taktak tawh Calcutta khuapi sunga miphak
teng kaikhawmin keem a, a kep kigawm miphak 10,000 bang pha hi.
"Pasian' ading nahoih khat" (Something Beautiful for God) cih
laibu khat gelh hi. 1972 kumin Nobel Prize le England kumpinu Queen
Elizabeth' piak "Order of Merit" pahtawinate ngah hi. Pope John Paul
II in "Blessed Teresa of Calcutta" ci-in minphatna pia hi. September 6,
1997 ni-in si a, kumpite akivui zah phialin kivui hi. Gam tuamtuam pan
gam makaite le biakna makai tampite in va gal uh hi.
7.
Florence Nightingale
Amah pen Italay mihau mahmahte' tanu hi a, a neu tung pan
haksatna le lung khamna cihte theikha ngei selo hi. Kum (17) a phak
ciangin Topa' sapna khat hong ngah hi. A kum tawm lai mahmah napi,
midangte' noptuam nading na khat peuhpeuh sepnopna lungsim hong
nei hi. Ama' thu bulphuh pen "Nang tungah hong kibawl ding na deih
bangin midangte tungah na bawl in," (Mat 7:12) cih ahi hi. A nu le pa,
a hauh a nopsakna teng nusia-in innpan hong paikhia a, gentheipi
takin galphual-a, England galkap liamte hong khoi, hong keem hi. A
nu in Nurse nasep pen neumuh ngiat pong a, a tanu in tua nasep a sep
ding pen phal het lo hi. Ahi zongin amah in a nu' thu mang lo a, Nurse
nasep mah hong seem teitei hi. Inn ah nuamsa takin om hilhial ding
sangin, genthei takin midangte huh ding teelzaw hi. Ama' nasepna
tungtawnin leitungah Nurse nasep hong piangkhia ahi hi. Nurse-te'
thubulphuh in Topa Jesu' kammal, "Nang tungah hong kibawl ding na
deih bangin midangte tungah na bawl in," (Mat 7:12) cih ahi hi. Gam
tuamtuam pan kumpi tuamtuamte in pahtawina le letsong tuamtuamte
pia ziahzaih napi, amah in tuate sang nuamlo hi.
8.
Guite
Ni dangin Tedim khua-ah Guite na teeng ngei uh hi. Tu laitaka Gawngmual gam le Tuilang gam teng pen tua hun lai-a Guite' teen'na
mun le lozau teng ahi hi. Tua lai-in Guite in lo sung ankungte lakah
haino suan kawikawi uh hi. Lo gei a va tawnkha khualzin pawlkhat in,
Zomi Khristian Aw (ZOMKA)
11
"No bang hang haino suan zenzen nai vua, no' nuntak sungin haigah
ne kha man ding kisa na hi uh maw," ci uh hi. Tua ciangin Guite in,
"Ko bel ne kha man kei mah nung. Tua pen a theisapi mahin a suan
ka hi uh hi. Hun khat peuh teh hih haigahte a na nuntak lawh peuh
om thei kha ding hi," ci-in dawngkik uh hi. Hih pen Khristian lungsim
puakzia ding ahi hi. Tua lai-in Guite pen Khristian hi khollo kha
ding hi. Amau' gen mah bangin tu ni tu hunin mitampi in tua
haikungte pan-a piang haigahte Tedimah hong zuak uh a, nuntak
lawh takpi uh hi, cih kimu thei hi.
9.
Thungetzia kheel
Khatvei nupi huaiham mahmah khat in kumthak ni zanin,
"Topa aw, tukum pen huhna tampi ka ngah kum hong hisak in.
Jesu' min tawh ka la hi," ci-in a khut tegel a ang lam ah huai kawm
sa-in thungen hi. Topa in a thungetna dawng takpi hi. Tua kum
sung buppi cina-in lupmun tung ngak den a, gam sung, gam pua
pan natvehna sum tung ziahziah hi. Amah zong a thungetzia a khialh
lam kiphawk hi.
A maikum kumthak ciangin, Topa aw, tukum pen midangte'
adingin ka nuntak kum hong hisak in," ci-in a thungetzia hong kheel
hi. Topa in a thungetna dawng a, tua kum midangte ahuh ziahziah
zo dingin Pasian in thupha pia takpi hi.
10.
Zomite
Zomi in hunkhat lai-in thatang hatte mithupi-in kiciamteh
hi. Hun khat ciangin mihaute, hun khat ciangin mipilte, hun khat
ciangin a zaaliante, hun khat ciangin gam lianpi a va tungte mithupiin kiciamteh leuleu hi. Ahi zongin tuhun ciangin tuate tawh kiteh
nawnlo a, "Midangte' phattuam nadingin bang teng seemkhia
a, khua le tui khantoh nadingin bang teng vaihawm," cih tawh
kiteh ta hi. Mikhat in pilna sangpi a nei phial zongin, bangzah ta-in
a hau phial zongin, bangzah ta-in a zaalian phial zongin midangte'
phattuam nading le khua le tui khantoh nadingin sepkhiat a neih
Lom 21, Hawm 164, October 2016