Anda di halaman 1dari 11

Editorial

Board

Consulting Editor
Rev. Dr. Gin Khan Khual
Editor
Rev. Langh Za Kap
Joint Editor
Rev. Lang Suan Thawn

Lom 21, Hawm 164

October 2016

Patrons
Rev. Tuan Khan Mung
Rev. Pau Khan Khai
Computing & Circulation Managers
Gin Khan Kham
Ptr. Nang Sian Cing
Sia Suan Sian Thang
Kum khat tatman
Ks. 2000/-

A 3 VEINA MYANMAR GIDEON MISSIONARY RETREAT, YANGON

"Minam Picing Suah theihna ding"


Rev. Dr. Gin Khan Khual

Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

Lom 21, Hawm 164, October 2016

20
1.

2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.

THUNGEN KHAWM NI
Gamsung Association 7, gampua ZBCA-USA, ZBCI India,Local
pawlpite London Zomi Church, UK le Zion Zomi Baptist Church,
New Delhi ading
Gideon Missionary 104 te le, IMC 16 te lawhcin nading
ZBCM Lai Siangtho sang ahi ZTS ading le sang Sia, Siama, sang
naupangte ading
Zomi Innpi 2017 kum April ni 8 ni-in hon zawh nading
ZBCM Zumah Laipeina Riso le Xerox neih baih nading
ZBCM in Motor neih baih nading
A 8 veina ZBCM -GM ading
Gamsungah Kha khanlawhna lianpi hong tun nading le
khantohna lianpi i neih nading
Department-te nasep ding geelna khempeuh lawhcin nading
Gamsung biakinn nei nai lote ading le biakinn lamte ading
CTBA in Staff quater inn lam zawh nading
HBA in Staff quater inn lam zawh nading
KZBA in Mission quater inn lam zawh nading
TBCA in Staff quater inn lam zawh nading
TVBA in GS quater lam zawh nading
ZZBA in Mandalay khuapi ah zuminnpi leitang tawh neih zawh
nading
Kha mangthangte ading, Pasian nasem khempeuhte ading
Gamsung gampua-a Lai Siangtho sin sangnaupang khempeuh ading
Pilna sin sangnaupangte le gamsung gampua-a sumzongte ading
Hong uk Kumpite ading le Kawlgam khanlawh nading, khantoh
nading
Zomite le Zogam khantoh nading
Pasian teeltuam Israel minamte ading
Leitung bup ah Kha khanlawhna lianpi hong tun nading

Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

A Sunga Om Thute
Laimai
Editorial
------------------------------1
Minam Picing I suah theihna dingin
-------------3
Midangte' a ding Nuntakna
--------------------- 8
Revival te sum ngahna sazian (KZBA)---------------------12
Christiante' Kalsuan zia ding nam thum ------------- 13
Thu tuamtuam
---------------------------- 16
Thungen khawm ni
---------------------------- 20

Editorial:

Kei hong pahtawite ka Pahtawi ding hi

Leitungbup ah kumsimin October kha pen Pawlpi khempeuh in


Siate pahtawina, Siate thupha dawhna in kizang ciat hi. Zomite ngeina
ah anlak khit lungdamkoh pawi ahi khuado pawi i bawl kha zong ahi hi.
Milim biate in zong a pasian uh ahi phunggyi te ading vantuamtuam
kaikhawm in pahtawina pia uh hi. Kumpi pilsinna sangte ah zong
kumsimin Siate pahtawina na nei den uh hi. Tua ahih manin leitung lam
Siate, leitung pasianten zong a siate uh pahtawina pia ahihleh Kumpite
Kumpipa, pasiante Pasian, tote Topa nasemte thu-ummite in nakpi takin
pahtawi huai zaw lai hi.
Pasian pen mit tawh kimu thei loin mite hong hopih nop, thu
hong gennop ciangin ama taang ding taangmi teelin tuate tungtawnin
thu hong gen hi. Ama deihna a sem dingin Siampi ding, kamsang ding,
makai ding a tuamin na teel hi. Thuciam lui sungah Mose, Joshua,
Siampite,Kamsangte cih bangin teelin nazang hi. Thuciam thak ah Topa
Jesuh mahmah na zangin Jesuh in a nasem ding mi nungzui 12te, sawltak
mi 70te cih bang na teel kik hi. Tuate pen ama taangin nasemte ahi uh hi.
Topa Jesuh vankah zawh ciangin Kha Siangtho hong sawlin mi khempeuh
tungah a deihna a gennop thu hong theisak hi. Ahi zongin ama nasem
dingin mikhempeuh na teel loin pawlkhat na teel hi. Tua a teel mite pen
ama tangin nasemte ahi uh hi.
Pasian in kei hong pahtawite ka pahtawi ding a, kei hong
simmawhte ka simmawh ding hi;(1Sam 2:30) ci hi. Pasian mit tawh kimu

Lom 21, Hawm 164, October 2016

2
thei loin ama tangin nasemte i pahtawi ciangin a mah (Pasian)a pahtawi
i hi hi. I Siate i pahtawi ni pen Pasian zong i pahtawi ni ahi hi. Tua mah
bangin Pasian mite i piakkhiatnate zong a ki mu thei lo Pasian a pia i hi
hi. Pasian mite an i vaakna zong Pasian anvaak i hi hi.
Topa Jesuh in, Keima nungzui mi a neupen khat nangawn, keima
nungzui ahihna hangin tuivot haikhat bek a suahte nangawn in pel loin
thaman a ngah ding lamtak phawk un, (Mat 10:41-42) ci hi. Hih ka
sanggamte a neupen khat nangawn na limbawl uh ciangin kei tungah a
hong bawl na hi uh hi, Na huh uh ciangin kei hong huh nahi uh a, na huh
loh uh ciangin kei hong huh lo na hi uh hi,(Mat 25:40, 25:45) ci hi. Tua
ahih leh i Pastorte bangcih pahtawi ding i hi hiam?
1. Zahtakna tawh pahtawi in. 1 Thes 5:12-13
Gamtatna , kampauna, nuntakna tawh zahtakna pia ni. Milim biaten
a phunggyi te uh bus tungah a mai ah tutna pia in phunggyite tutnang cih
lai at pah uh hi.
2.
Panpihna, dinpihna tawh pahtawi in. Pasian nasemte
thu tuamtuam le vai tuamtuamah i panpih le i dinpih ding kisam mahmah
hi. Pasian nasemte a panpih a dinpihte mah a dinpih a panpih lo te
sangin hampha zaw uh hi. Ka sathau nilhte sukha kei un ci hi. Late 105:15
David a dinpih Jonathan' atu a tate khang dongah thupha ngah hi. Jesuh
singlamteh a puakpih Sairin khuami Simon in thupha ngah hi.
3.
Piakkhiatna tawh pahtawi in.
Zarefath khua meigong nu in Kamsang Elijah a neih sunsun tawh an
vaak a, Pasian in amah a vaak bangin ciamteh ahih manin kialpi sung
kum thum le a lang sung tawntung annek ding kisam lo hi. Tua bek hi
loin a tapa si a, Elijah tungtawnin hingkik hi. (1Kum 17:8-24) Pasian
Kamsangte thu mang in an a vaak manun nungta uh hi.
Shunem khua numei nu in Kamsang Elisha a innah zin tungsakin, an
a vaak manin a kisap penpen uh ahi tapa nei uh hi. Hih nu tapa zong si a,
Elisha samkik in Topan hingsakkik hi.(2Kum 4:8-35)
Pasian Siampi, Kamsangte a limbawl mi, a pahtawi mite Pasian a
limbawl a pahtawi ahih manin Pasian in kisap penpen thupha, annek
tuidawn a sik bek hi loin a sisa tate nangawn in hingkikna ngah uh hi.
Tua ahih manin Siate pahtawina,limbawlna in taksa lamah thupha
i ngah banah kha lam ah a si i tate innkuanpihte in hinkikna nuntak kikna
thupha zong ngah hi, cih i mu hi. Pasian Siampite pahtawi ciat ni.

Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

19
23,2016 sung Crusade nei uh a, Rev.Langh Za Kap (AGS-1,
ZBCM)ten makaih uh hi. Sun thusinna ah mi 200 val kah in nitak
biakpiakna ah 300 val in thungai hi. 22.10.2016 nino ni in Pawlpi
bup antangin Pasian mai ah kisiansuahna neihpih uh a, khitui
naptui tawh Pasian maipha zong uh hi. Bawng khat go in
lungdamkohna nei uh hi. Gupkhiatna ngah thak le a pukmi tampi
kiphong kik in kha suahtakna mi tampi in ngah uh hi. Topan
minthanna tang ta hen.
TBCA Youth Conference lawhcing: Tedim Baptist Churches Association Youth Conference Myoma Baptist Church ah October 1923, 2016 sungin nei uh a, Sun thusinna ah Rev. En Khan Hau (Church
Pastor KBC) le Rev.Dr. Pau Suan Kam (Principal TTC)te makaih in
nitaksim Rev. Khual Lam Cin Mang (Evangelist ZBCM, MS, TVBA)
in lungdamna thu taangkona nei in tha kingah mahmah in lawhcing
mahmah cih thu kiza hi.
Dahpihna:
1.
Tedim gam Heilei khua a teng Heilei Baptist Church, Church
Pastor & GS,HBA Rev. Nang Heh Kam ii pianna nu Pi Cing Khan Awi
kum ( 77) in October 1, pm 8:00 hunin Topa kiangah hong ciahsan
a, Zomka pan dahpihna i pulaak hi.
2.
Tonzanggam Kansau khuami Kalaymyo a teng Shalom Baptist Church pawlpi mi Pa Ngul Khan Nang le Nu Cing Ngaih Vungte ii
tapa Kham Sian Mung (Kum 28) in October 23,2016 in Topa kiangah
hong ciahsan a, dahpihna Zomka pan i pulaak hi.
3.
Tonzang gam Old Darkhai khua mi Yangon a teng Agape Zomi
Baptist Church Vice President, Rev. Kham Sian Khup (Church Pastor,
EZBC Mandalay) ii upipa, Pa Hau Mang (Indianapolis,USA) ii pa Pu
Ngul Khan Dal kum (70) in November 2,2016 nitak nai 8:30 hun
pawl in Topa kiangah hong ciahsan a, Zomka pan dahpihna i pulaak
hi.
Lom 21, Hawm 164, October 2016

18
Zomi Innpi a ding piakkhiatna: 2016 kumsung ZBCM sung USA a
zinte'n Zomi Innpi a ding Ks.100000/- ta piakding geelna kinei in
tuate sungpan a nuai a tengin hong piakhin ahih manin lungdamna
lianpi i ko hi. Topan a zah tampi thupha hongpiaksak ta hen.
1. Rev. Cin Ngaih Thang (Vice President,ZBCM)
Ks.100000/2. Rev. Thang Tung Nung (GS,KZBA)
Ks. 100000/3. Rev. DR. Vum Khan Khual (Principal ZTS)
Ks.100000/4. Rev. Lang Suan Thawn (Secretary Youth&ZACC) Ks.100000/5. Upa Sk Gin Khan Pau (Secretary Bethel ZBC)
Ks.100000/6. Rev. Kham Sian Khup (President ZZBA)
Ks.100000/7. Rev. Dr. Zam Len Mang ( Pastor, AZBC,Yangon) Ks.100000/8. Rev. Cin Khen Kai (Pastor, Tungtuang )
Ks.100000/9. Rev. Thawng Khan Mung (President CTBA)
Ks.100000/10. Rev. Vum Khan Pau
(Bethel ZBC,Kalay) Ks.100000/11. Siama Niang Lian Vung (Gideon Missionary)
Ks.200000/NTS Building Honna:
Tonzang Township Baptist Association
(TTBA) in zuminn thak lam khin in a min ding Ordained ngah masa
Rev. V ial Nang(Tonzang), CCOC ah nuntakna pia Cin Khaw
Thawn(Tungtuang) le Sm Ngai Za Siam (Cikha)te min tapsakin Nang
Thawn Siam (NTS) building ci uh a, October 7,2016 ni-in TTBA BM
tawh thuah in honpawi nasia takin nei uh hi.
ZBCM MC Sunday: Kumsimin i neih ZBCM MC Sunday October
30, 2016 nipi ni-in Pawlpi tuamtuamah nasia takin kizang a, Sia te
pahtawina nasia takin kizang thei hi.
KZBA Worship night: KZBA Youth department makaihna tawh October 30,2016 nitakin Pinlong Baptist Church Kal
ah nasia takin kizang thei in Pawlpi tuamtuam pan makaih ziahziah
uh a, tha kingah mahmah cih thu kiza hi.
Tamu Crusade Lawhcing:
Tamu Baptist Church (TVBA) pawlpi in
"Pasian Maipha Zonna" Pau 8:35 thubulphuh zangin October 19Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

MINAM PICING I SUAH THEIHNA DING IN

Thupatna
Minam khat i cih in:
Anthropology & Sociology lam a mipil ten, Minam i cih
pen ngeina kician le pau kician culture & language a neite minam
khat hi, ci-in ciam teh uhhi.
(a)

(b)

(c)

(d)

I.
Zopau a kician hiam?
Minam lian ten zong aneih kim loh uh pau kam,
lakam laikam a nam tuam in Zopau ah om hi.
Gentehna in : Tongdam
= kam
Hi mawk ai ve
= ahi ahihi.
Minam liante neih nu le pa khenna (Gender) kammalte
Zopau ah om dimdiam in, minam lian pawlkhatte neih
loh te nangawn zong Zopau ah a kicing zaw in a om om
hi. Gentehna in : Puteekpa=tzdk;MuD;
Puteeknu =tzGm;MuD;
Minam lian tampite neih loh Zopau in aneih dramatic
language pen Zopau ii tumdan na khat hi.
Gentehna : Kam Khaw Kham kel kong khawi kikawi
kiukeu, khua khang ken kawm kawl kawm khawng kai
kawi kawi, kawi kaih kaih, kawi kaih kaih kai khia kha
khong (K-20). Khiatna anei veve laimal patna (alphabet)
khat bekbek tawh mal 20 dong gen loh mal nga dong
kizom sitset a nei minam pau dang ka thei kei hi.
Aw luan zia tawh kisai in leitung a om pau nam tul nam
za a sim khempeuh aw luanzia zui in nampi thum in
kikhen a, (Languistic experts)
Lom 21, Hawm 164, October 2016

17

(i) A hi gamgam aw luan zia


(ii) A hi sensen aw luan zia
(iii) A hi nolhnolh aw luan zia
ci uh a,
Zopau pen a nihna nam A hi sensen a kician aw luan zia in
hong ki ciapteh sak hi. Gentehna : Rev. Khup Za Gos speech in
Frank Fut in Germany.

ZZBA-GS USA zin hong ciah: Zanggam Zomi Baptist Association


(ZZBA) ii GS le Church Pastor RZBC Mogoke Rev. Tual Lun Pau USA
ah vazin thei in October 1 ni-in Yangon hong tung in October 4 niin Mogoke hong tung a, Pawlpi in puanza phah in gate bawlin
vaidawnna le vaitutna ankuang umna nasia takin neih pih uh hi.

Thukhupna :
Tua ahih manin Zopau pen kician mahmah tuampian vilvel a, a
bulpi origin kicing mahmah pau nam khat ahi hi. Pau nam
tuamtuamte neih loh tampite nangawn anei pau nam hi.
Amal (Zopau kammal) pen kicing lo hi. Pau kammal hau
penpen a kigen khat ahi Mangpau (English Language) in mal
600,000 (tul zaguk) bang nei kici a, ahi zong tua lak ah 80% pen
minam dangte pau a lak uh na hi hi.
Gentehna : Greek, Hebrew, German, Latin te a kipan, Hindi
nangawn la uh a amau pau suah lel mawk uh hi. (gtn. Water
tank)
Zomite zong ih khantoh zui in, a diakdiak in lailam ah
academic language ei mai a khangto khinte pau kammal tampi
te la-in Zopau suahto mengmeng leng pau kicing hong hi ding
hi. Tua hun ciangin pau kicing grammar kician anei, pau hoih
pau tum dang, nampi pau khat hong hi dingin ka lamen hi.
II. Ngeina (Culture)
Dr. Salai Tawna in London University pan a Ph. D
laknadingin Tonzang pan Paletwa dong Zogam Township kua ah
ama pumpi pai ngiat in ngeina (Culture) tawh kisai thukanna
(research) bawl a, Tedim-Tonzang (Zomi) te mah in ngeina kician
nei pen hi ci-in gelh khia hi.
Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

KZBA-GS, USA pan hong ciah: Kalay Zomi Baptist Association ii GS


Rev. Thang Tung Nung Silver Jubilee hall Fund zong dingin USA ah
vazin thei in October 29 ni-in cidam takin Kawlpi hong tung ta in
ZBCM zum le KZBA zumten Motor tawh nasia takin ki dawn hi.
KZBA zum in Vok khat gawh in vaitutna neih pih uh hi.
CTBA President USA zin hongciah: ZBCM gamsung Cikha Township
Baptist Association (CTBA) President Rev. Thawng Khan Mung USA
vazin in October 29, 2016 ni-in Kawlpi cidamin hong tung a, ZBCM
zum pan le Bethany Zomi Baptist Church pawlpi makaiteng nasia
takin kidawn hi. Bethany ZBC in ankuang umkhopna tawh vaitutna
nei uh hi.
TVBA President & GS USA zin hongciah: ZBCM gamsung Tamu
Valley Baptist Association (TVBA) President Rev. Khoi Khan Tuang
(Church Pastor Nanpulun Baptist Church) le GS Rev. Let Khaw Suan
( Baptist Church of Nanphalong)te USA zinthei uha, October
28,2016 ni-in Kawlpi Vanleng tawh hong tungin a pawlpi te un
Tamu pan Motor tawh hong dawn uh a, tua ni mah in Tamu ciahsuak
uh hi. A Pawlpite un vaitutna ankuang umkhopna nei uh cih thu
kiza hi.
Bethel ZBC Youth Pastor le Secretary USA zin hong ciah: Bethel
Zomi Baptist Church Kalaymyo Pawlpi Youth Pastor Rev. Vum Khan
Pau le Secretary Upa SK Gin Khan Paute Biakinn fund zong dingin
USA va zin thei uh a, November 1,2016 ni-in Kawlpi hong tung uh
hi. ZBCM zum, KZBA zumpan le Pawlpiten gate bawlin Paakkual,
tukpaak, Zolaam,Zola tawh nasia takin vai kidawn hi. Biakinn a
ding Fund tein zathum val ngah uh hi. Pawlpi in bawng nih gawh
in vaitutna nei uh hi.
Lom 21, Hawm 164, October 2016

16

Thu tuamtuam
ZBCM GS&Consultant Kawlgam hongciah: ZBCM GS & Consultant
Rev. Dr. Gin Khan Khual A 3 veina Myanmar Gideon Missionay te
thathak lakna Yangon le Kalaymyo ah hongciah thei hi. October
17,2016 ni-in UK ciahkik hi.
A 3 Veina MGM Thathak lakna:
A 3 veina Myanmar Gideon
Missionaryte thathak lakna October 3-6,2016 sung Yangon Jireh
Assembly Church Htauk Kyantah kibawl in Missionary 91 kihel thei
hi. Nasep pulaakna kinei a, tukum sungin kikhel thak- 255 , tui
kiphum thak -94 , pawlpi lut thak inn-47, Pawlpi ding- 20, Cinadam
- 110 pha a, kum thum sung tuciang pawlpi mi phazah -574 pha ta
hi. Topan minthanna tang ta hen.
Mission Secretary Gamvaanna:
Rev.Dr. Langh Khan Thang
(MS,ZBCM) in Myanmar Gideonte nasepna field Mandalay region
sung mun 21, Yangon Region sung mun 6, Ayeyarwady region sung
mun 4, Bago region sung mun 4te va vaan thei in cidam in zum
hong tung kik ta hi. Gamvaanna ah hu um lo mi 2 tuiphum in, mun
khatah pawlpi phut hi.
ZTS Gospel: ZBCM ii sang ahi Zomi Theological Seminary Lai Siangtho
sangnaupangte tukum sangkhak neu sung KZBA le TVBA
gamsungah October 2-11,2016 hunsung gospel pai thei uh a, a
paina u pawlpiten thangah mahmah ung cih thu i zak manin
lungdam hang. Topan ZTS sang Sia,Siamate le sang naupangte
thupha hongpiaksak ta hen.
Rev. Cin Ngaih Thang USA paikik: ZBCM Vice President 2 Rev. Cin
Ngaih Thang Ministers Fellowship International Conference October 2-6,2016 Porland, Oregon, USA kah dingin tukum a nihveina
USA ah October 1 ni-in paikik thei ahih manin lungdampih mahmah
hang.
Youth & ZACC Secretary USA pan hong ciah: ZBCM Youth & ZACC
Secretary Rev. Langh Suan Thawn USA vazin thei in October 29 niin cidam takin Kawlpi hong tung ta in ZBCM zum le KBC pawlpi
pan Motor tawh nasia takin kidawn hi.
Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

Ih ngeina kician pawlkhatte


* Khuado, Sialsawm
*
Ton le aih
* Lam le
tawn
* Nik le puan,
tuktum, Suangthu phuh, innlam zia,
(inntual
innka, dawh dan, tawlet, pialkhang, tuangdung,
adang
dang tampite
* Min
phuah zia : tapmin nei dimdiam a min phuak
Zomite longal ka theih om lo hi. (gtna:.)
* Innsung dongta guan dimdiamna (zinkhak, thalloh,
thusa, tanu)
*
La nam tuamtuam nei Zomi
Gentehna: Zola gualnuam, zawl la, ki pahtawi la, gam itla, ailawng
tawh la le: hanla, gal la, sala tamlawh la.
Hihte pen minam lian, minam picing ten zong aneih kim
loh uh Zomite in ih neih dimdiam, nam kician ih hihna lahna
(teci) vive hi.
Thutang khupna:
(1) Hih pau le ngeina ih etciang in Zomi te pen minam kician
pau le ngeina hoih neite ih hih manin patau hetlo lau hetlo
a ka minam Zomi hi, ih cih ngam seuseu ciat ding thupi
sa ing.
(2) Awsuah zui paute (gtn: Saizang, Teizang, Vangteh, Dim,
Losau, Khuano, Phaileng, Sihzang, Zo le adang dang te
zatdan ih siam ding thupi sa ing. Ei inn, ei mun tek ah ei
nuam sak pen awkaih tawh kai in, tangpi tawh kisai in
Tedim pau awkaih mah hanciam ciat leng, kigawm semsem
ki nai semsem na om in um ing.
Lom 21, Hawm 164, October 2016

15

Lai peuhmah ihgelh ciangin aw kaih tuamtuam zui in gelh loin Tedim aw kaih Zopau mah tawh gelh ding hoih sa ing. Lai
Siangtho le Labu zong pau khat, awkaih khat bek mah i neih
i zat taang ding thupi sa ing.
(3) Languistic (Paulam) lam mipilte in pau nam khat a zang
mi a tawmpen tul sawmnga (50,000) a phak a, limtak a
akep nak uh leh mang ngei nawnlo a, a lim kep kei uh a, a
zang a tawm leh lah a piangsa pau nam tampi zong
mangthang in pau si (dead language) suak thei hi ci uh hi.
Ei a tulza a sim phata i hih manin i kepcing i lim zat nak leh
mang ngei nawnlo ding a, i behlap leh pau kicing mah mah
khat suak lua lel dingin ka um hi. Pau si (dead language) ih
cihte gtn.:Garlic in Scotland, Welsh?

Tun i dinmun pan Minam Lian i suahna dingin:


(i) Gam i neih kul sa ing.
(ii) Khuapi (Capital) i neih kul sa ing.
(iii) Pau le ngeina limtak kem in, puah, zuun in, behlap ding
thupi sa ing
Etteh huai: Mizoram
*Duhlian pau pan- Lusei pau
*Lusei pau pan Mizo pau
*Mizoram State & Aizawl (Capital City)
Lungngaih ding: Zogam State & Capital City? Cik ciang i
nei zo tam?

Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

Tua ciangin note lam kong lak tawntung dinga, na hoihte tawh kong
lungkim sak ding hi, Topan ci hi.(Isaia 58:1, Late 37:13)
3.

LEITUNG HUN PAIZIATE EN KAWM IN KALSUAN DING


(Rom 13:11-14)
Leitung khantohna leh thupai ziate en in Lai Siangtho tawh a
ki tuakte zui in i kalsuan theih ding a hi hi. Lai Siangtho in gul bangin
na pil unla, vakhu bang in gal nei loin na om un ci hi. I mai ah ling om
hi ci in i theih leh sik suk kul se se loin pelh ding a hi hi. Ni dangin
Computer laptop, email, hand phone te om lo a, tu hun in om a hih
man in i zang uh a, Pasian nasepna ong tangzai sak hi. Ko hun lai in
tua bang om kei, ki sam kei cih ding hi lo hi.
Tu hun in mite pil mahmah uh a, computer mit limlang bawl
uh a, lai a deih teng a sungah guang thei uh hi. Sente tan sawm khat
laivuanna ah zanga a sia te in a theih ciang in laihuan sak kik uh hi.
England, Japan khawngah inn sungah meivak in ci a kam uh tawh a
pulak uh pen meivak thei mawk hi. Belgium gam zato ah pau nam 12
a thei set bawl uh a kam phen in ki zang thei hi. Leitung pilnate sang
pai mahmah ta a, tuate en kawm in Lai Siangtho tawh ki tuakte zui in
i kalsuan theih ding thupi hi. Topan deihdan in a kalsuan thei ciat
ding in Topa thupha hong pia ciat ta hen.

ZBCM
1.
2.
3.
4.
5.
6.

nasepna ding hungeelnate:


Youth Kumcin Meeting
Numei Kumcin Meeting
Antan thunget khopna
MC Conference
ZTS Consultation
A 21 veina EC meeting

November 14-15,2016
November 15-16,2016
November 18-20,2016
November 24-27,2016
December 2,2016
December 3,2016

Lom 21, Hawm 164, October 2016

14
pen man lo hi cih in a ki gelhna mual suang khat zong om lo hi. Mual
suang tungah a ki gelh, gammin, mun min leh thu piang khem peuhte,
Lai Siangtho sunga a ki ciap teh na tawh a ki bang mun 25,000 val
om hi. Tuate pen Lai Siangtho sunga a genna tawh a ki tuak lo, a ki tu
kalh om lo hi. Lai Siangtho pen mai lama hong piang lai ding thu
tampi a ki gelhna laibu a hi hi. Mormonte laibu, Muslim te laibu(Koran)
sung leh Hindu mite laibu (bhagrad Gita) Laibu te sungah mai lam
thu piang ding gen kholhna tam om lo hi.
Tua ahih manin Lai Siangtho kammal um in i maiah a pai
Zeisu mit suan in a kalsuan ding Christiante i hi hi. Crusade a bawl
den mi minthang mahmah khat in USA a tun ciangin pawlpi khat
phuan a, Lai Siangtho ki sam lo hi ci in a ma hoih sakna bek tawh a
pawlpi kalsuan pih hi. Lai Siangtho kisam lo hi, a ci mi te a upna a
khial hi a, a nung zuih ding hi lo hi. Ei Christiante pen Lai Siangtho
umin Zeisu enin a kalsuan dingte i hi hi. Tu hun in pilvang hun hi ta
hi. Zeisu in Pasian tapa hi lo hi a ci tawh, thawhkikna om lo hi a ci
tawh, Hell khuk om lo a ci tawh, Zeisu thokik lo hi a ci tawh, Lai
Siangtho genna tawh kituak lo, mi pil tampi hong piang ta hi. Tua a
hih manin Zeisu bek mitsuanin a kalsuan ding Christiante i hi hi.
2.

TUNG LAM EN IN KAL SUAN DING (Pian 15:5)


Christiante in tunglam en in kalsuan dingte i hi hi. Tunglam
en in kalsuan ding cih ciang in, vantung Pasian lam ahna en kawm in
kalsuan ding a ci nopna a hi hi. Abraham in vantung lam en kawm in
kalsuan a, suan le khak tampi a neihna ding Pasian kiang pan thu
hoih thupha za pah hi.(Pian 15:5, 28:10-23) Topa Zeisu a suah lai
takin Zeisu mu nuam in a zong mi pilte in Pasian lamlahna bang
vantungah aksi paina en in kalsuan uh a, Zeisu mu pah uh hi(Mat.2:911) Late 32:8 sungah na paina ding lampi lak in ong hilh dinga ka mit
tawh hong en in, thu kong hilh ding hi ci hi. Topa lamlahna zui in na
kalsuan leh a man lam hong lak dinga lawhcin na na ngah ding hi.

Zogam hauhna ding le khantohna dingin tuni in gen man


kei ningin ka thului a lung lut na om uh leh, 2013 October The
3rd World Zomi Convention a ka thului manglai a kagelh Zogam
Economic Development Project cih na sim un.

Thukhupna: Sermon tomno

Lai Siangtho Late 33:12; Mat 6:33


Outline
1.
Minam a bawl Pasian hi.
2.
Minam khempeuh it hi.
3.
Amah a langpan minamte nangawn it in, ahih hang
pakta lo, thupha pia khol lo hi.
4.
Pasian it minamte Pasian in minam lian in bawl hi.
Gentehna: Singlamteh tawh gambup lan (National flag) bawl
a, Nipi sim a kumpi nu/pa uh thupha apia a, thu a ngetsak den
United Kingdom in leitung bup phial kum 300 tangbang uk uh
hi.
Lai Siangtho lem kawmsa a, thungen a gam bup thukhun
(Constitution) a bawl USA gam ah tapong (Insurgency) omlo in,
khangto mahmah hi.
WW (I) & WW (II) ah a lang khat lamte hat mahmah in zo
r[mrdwf)
UK, USA, etc. ten zo kik veve in, tuni ciang dong leitung makaih
uh hi cileng khial lua lo dingin ka um hi.
Topa Pasian a sangpen mun ah koih tawntung a, tua nuai
ah i minam i koih lai teng Pasian in a bawlsa Zomi nam lamto loin omlo ding hi. Ahizongin Pasian mun ah ih minam peuh, i beh
peuh, i khua peuh i mimal peuh i koih khak leh i koih nini a kipan
kiamsuk hiaihiai in nam beite zong i suak thei ding hi.
I minam bup in Topa Pasian liansak pen tawntung ni. Ama
h

Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

Lom 21, Hawm 164, October 2016

gam le a dikna i minam min le i mimal in zong masa ciat peuh


leng, i minam a dinga i lunggulh le i deih tua nate khempeuh
hong pia thuah ding hi. Topa Jesu in ci hi. Mt. 6:33.

27. Sakhangyi BC
28. Sawbwa BC
29. Kyigone BC
30. Tuikhingzang ZBC
31. Ayethayar ZBC

Rev. Dr. Gin Khan Khual, Ph.D (Consultant & GS-ZBCM) in, ZCLS Khuado

13

96500
361500
90000
17500
60000
5880850

7000
103500
349000(Buh-tg.10) 710500
90000
40000
65500
35000
95000
1658500
7539350

Seminar (October 13, 2016), Galilee AG ah thului simna pan a kila hi)

MIDANGTE' ADINGIN NUNTAKNA


1.

Jesu
GS Pau
Topa Jesu leitungah hong paina pen midangte na a seemsak
dingin hong pai hilo a, midangte' na a sepsak ding leh a nuntakna
dingin leitungah hong pai na hi masa phot hi (Mat 20:7). Leitungah
to danin na hong seem lo a, sila danin na hong seem zaw hi (Fil. 2:7).
A sih ciangin zong mi tampite in gupna a ngah nadingin hong si ahi
hi (Joh 3:16). Sihna pan a thawhkik ciangin zong mihingte' dikna
ngah na ding na hi lai hi (Rom. 4:24). Jesu' zat kimakaihzia in "To
kimakaihzia" (Lord Leadership) hilo a, "Sila kimakaihzia" (Servant
Leadership) na hi zaw hi.
2.

Paul
Sawltak Paul in, "Midang tampite in gupna a ngah nading kei
in keima' noptuam nading zong lo-in, mi tampite' noptuam nading
ka zong zaw hi," ci-in gen hi (I Kor. 10:32,33). Tua banah, "No zong
nomau' noptuam nading bek ngaihsun lo-in, midangte' noptuam
nading na ngaihsutsak un," ci-in na gen leuleu hi (Fil. 2:4)
3.

John F. Kennedy (1917-1963)


John F. Kennedy in US President sep a kipat January 20, 1961
ni-in a thugenna ah, "US gam in kei' adingin bang hong sepsak ding
cih ngaihsun kei un la, ke'n US gam adingin bang seem thei ding ka
hi hiam, cih ngaihsun zaw un. I vekpi-in kipumkhatin midangte'
Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

CHRISTIANTE' KALSUAN ZIA DING NAM THUM


Rev. Dr. Thawng Go Thang (D.D)Yangon
1.

MAILAM EN IN KALSUAN DING (Heb 12:12)

Hebru 12:2 sungah i mai a om taina ding lampi a mong dongin


lungsim kiptakin tai ni. Eite ong makaih in i upna a hong cingtak sak
Zeisu mit suanin nei ni a cih mah bangin, Zeisu mit suan in mainawt
in a kalsuan dingte i hi hi. Paul in a beisa thute mang ngilh bawl in
mainawt in ka hanciam hi ci hi. Bangbang hi ta leh i tunna ciangciang
panin mainawt ni ci hi(Fil 3:19) Lot zi bangin nunglam en kik dingte i
hi kei hi. Topa Zeisu in tua bang mite, Pasian ukna tawh ki tuak lo hi
ci hi(Luka 9:62).
I mai ah van khuapi lam zuan in a kalsuan khualzin mite i hi
hi. Christian nuntak i cih pen than kik bangin khat vei leh san zel,
khat vei leh eng zel, cih bang hi lo hi. Na vot leh vot vet in la, na sat
le sa vet in ci hi. Leitung thu piang khat peuh peuh um pahpah loin
Lai Siangtho tawh ki tuak maw, ki tuak lo, cih en in, Lai Siangtho bul
phuh in a nungta dingte i hi hi. Lai Siangtho khial ngei loin man den
ahih manin up ding leh zuih dingin Lai Siangtho bek hi ci in a um te i
hi hi. Tuni dong middle east ah mual suang a gelh te in Lai Siangtho
Lom 21, Hawm 164, October 2016

12

kei leh mi thupi in kisim nawnlo hi.


Thukhupna
Khatvei zan khuamialpi sungah mittaw khat, lamgei ah lalcin
tawi sa-in na ding hi. Mikhat in, "Nang, khuamu lah hi ngaplo cin a,
bang hangin lalcin tawi na hia?" ci-in dong hi. Mittawpa in, "Ke'n bel
khua mu kei mah ing. Mit khuamu pawlkhat in suang a suih khakloh
nading ka deihna tawh hih danin lalcin a tawi hi zaw ing," ci-in
dawngkik hi. Hih pen midangte' ading nuntakna hi a, Jesu Khris' neih
lungsim ahi hi.

2016-2017 Pawlpi zui Revival te sum ngahna sazian (KZBA)


No. Pawlpi
1. Tahan Agape BC
2. Thaangkai Suangpi BC
3. Suahlim ZBC
4. Paniel ZBC
5. Emmanuel Phai
6. Singunau ZBC
7. MZBC Munlai
8. Bthzatha, Pyidawta
9. Mualnuam, Carmel
10. Mualzang
11. Zozang Emmanuel
12. Chantagyi BC
13. Salem Letpanchaung
14. Zonuamzang BC
15. Singzung BC
16. Dimzang Shalom
17. New Singgial
18. Zosuan BC
19. Jireh Pyidawta
20. Zion ZBC Duwonchaung
21. Behtel ZBC
22. Shalom BC
23. Pinlong BC
24. Kalay BC
25. Messenger ZBC
26. Bethany ZBC

Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

Ngahpah
750000
30,000
114500
90000
60000
39000
265000
173500
63000
377000
51000
20000
62000
45000
85000
42000
33000
164100
40000
46750
592500
120000
974000
737000
36000
245000

Kamciam
50000
18000
18000
25000
50000
54000
90000
75000
35000
120000
18000
65000
125000
15000
25000
85000
120000
70000
128000
3500
28000
10000

Gawm
800000
30000
114500
71000
60000
64000
270000
227500
153000
452000
86000
140000
62000
63000
150000
167000
33000
179100
65000
131750
712500
190000
1102000
740500
64000
255000

noptuam nading naseem khawm ni," ci-in na gen hi. Hih a kammal
pen minthang mahmah a, leitung tangthu ah kiciamteh hi.
4.

Henry Dunant
Piantit (French) mi Henry Dunant (1828-1910) in, "Khristiante
in Jesu' khekhap zuih ding ahi hi. Khristian nuntakna i cih in ei' ading
bekin a nungta kihi lo a, midangte' adingin a nungta kihi zaw hi," ciin gen den hi.
A kam tawh a gen ciang bek hi lo-in ama' nuntakna mahmah
tawh lakkhia ngait hi. Gal kidona sung galphual-ah thautang mai-ah
pai a, miliamte khoi-in, keem hi. Tua tungtawnin leitungah Red Cross
nasepna hong piangkhia ahi hi.
5.

Mahatma Gandi
India gam makaipa Mahatma Gandhi (1869-1948) in ama'
ang sung hamphat nading gen ngeilo a, midangte' ading bekbek gen
den hi. Khatvei a nungzuite pawlkhat tawh meileeng tuangin khualzin
uh hi. Meileeng tung a kah phetun meileeng paipah lian ahih manin
Ganhi in a khedap taklam kiatsuah dihdih hi. Ama'n zong aom lai a
veilam khedap zong lei-ah lawnsuk vet hi. A nungzuite in lamdang
sa-in a hang a dot uh ciangin Gandhi in, "A taklam atawmkhate in na
zang thei tuanlo ding uh a, ke'n zong hih a veilam guak zang thei
tuanlo ding hi ing. Tu'n a tawm khate in a nihin tawm ding uh ahih
manin khedap bulh khat a ngah uh ahi ve," ci-in dawngkik hi.
Gam makai peuhpeuh in hih dan lungsim nei hi le'ng, i gam
khangto taktak ding a, gam mite in nuamsa ding uh hi.
6.

Mother Teresa
Mother Teresa (1910-1997) pen midangte' adingin nungta
ngiat hi. 1929 kum-a kipan India gam ah RC nungak siangtho (sister)
va seem hi. "Association of Charitable Missionaries" phuan a, tagah
kepna 127, sum beilo zato 213, phak zato 54, le sum beilo laisinna
sang 60 phuan hi. Mite' pampaih mizawng daipamte lakah Pasian'
Lom 21, Hawm 164, October 2016

10
na seem hi. Veina le itna taktak tawh Calcutta khuapi sunga miphak
teng kaikhawmin keem a, a kep kigawm miphak 10,000 bang pha hi.
"Pasian' ading nahoih khat" (Something Beautiful for God) cih
laibu khat gelh hi. 1972 kumin Nobel Prize le England kumpinu Queen
Elizabeth' piak "Order of Merit" pahtawinate ngah hi. Pope John Paul
II in "Blessed Teresa of Calcutta" ci-in minphatna pia hi. September 6,
1997 ni-in si a, kumpite akivui zah phialin kivui hi. Gam tuamtuam pan
gam makaite le biakna makai tampite in va gal uh hi.
7.

Florence Nightingale
Amah pen Italay mihau mahmahte' tanu hi a, a neu tung pan
haksatna le lung khamna cihte theikha ngei selo hi. Kum (17) a phak
ciangin Topa' sapna khat hong ngah hi. A kum tawm lai mahmah napi,
midangte' noptuam nading na khat peuhpeuh sepnopna lungsim hong
nei hi. Ama' thu bulphuh pen "Nang tungah hong kibawl ding na deih
bangin midangte tungah na bawl in," (Mat 7:12) cih ahi hi. A nu le pa,
a hauh a nopsakna teng nusia-in innpan hong paikhia a, gentheipi
takin galphual-a, England galkap liamte hong khoi, hong keem hi. A
nu in Nurse nasep pen neumuh ngiat pong a, a tanu in tua nasep a sep
ding pen phal het lo hi. Ahi zongin amah in a nu' thu mang lo a, Nurse
nasep mah hong seem teitei hi. Inn ah nuamsa takin om hilhial ding
sangin, genthei takin midangte huh ding teelzaw hi. Ama' nasepna
tungtawnin leitungah Nurse nasep hong piangkhia ahi hi. Nurse-te'
thubulphuh in Topa Jesu' kammal, "Nang tungah hong kibawl ding na
deih bangin midangte tungah na bawl in," (Mat 7:12) cih ahi hi. Gam
tuamtuam pan kumpi tuamtuamte in pahtawina le letsong tuamtuamte
pia ziahzaih napi, amah in tuate sang nuamlo hi.
8.
Guite
Ni dangin Tedim khua-ah Guite na teeng ngei uh hi. Tu laitaka Gawngmual gam le Tuilang gam teng pen tua hun lai-a Guite' teen'na
mun le lozau teng ahi hi. Tua lai-in Guite in lo sung ankungte lakah
haino suan kawikawi uh hi. Lo gei a va tawnkha khualzin pawlkhat in,
Zomi Khristian Aw (ZOMKA)

11
"No bang hang haino suan zenzen nai vua, no' nuntak sungin haigah
ne kha man ding kisa na hi uh maw," ci uh hi. Tua ciangin Guite in,
"Ko bel ne kha man kei mah nung. Tua pen a theisapi mahin a suan
ka hi uh hi. Hun khat peuh teh hih haigahte a na nuntak lawh peuh
om thei kha ding hi," ci-in dawngkik uh hi. Hih pen Khristian lungsim
puakzia ding ahi hi. Tua lai-in Guite pen Khristian hi khollo kha
ding hi. Amau' gen mah bangin tu ni tu hunin mitampi in tua
haikungte pan-a piang haigahte Tedimah hong zuak uh a, nuntak
lawh takpi uh hi, cih kimu thei hi.
9.

Thungetzia kheel
Khatvei nupi huaiham mahmah khat in kumthak ni zanin,
"Topa aw, tukum pen huhna tampi ka ngah kum hong hisak in.
Jesu' min tawh ka la hi," ci-in a khut tegel a ang lam ah huai kawm
sa-in thungen hi. Topa in a thungetna dawng takpi hi. Tua kum
sung buppi cina-in lupmun tung ngak den a, gam sung, gam pua
pan natvehna sum tung ziahziah hi. Amah zong a thungetzia a khialh
lam kiphawk hi.
A maikum kumthak ciangin, Topa aw, tukum pen midangte'
adingin ka nuntak kum hong hisak in," ci-in a thungetzia hong kheel
hi. Topa in a thungetna dawng a, tua kum midangte ahuh ziahziah
zo dingin Pasian in thupha pia takpi hi.
10.
Zomite
Zomi in hunkhat lai-in thatang hatte mithupi-in kiciamteh
hi. Hun khat ciangin mihaute, hun khat ciangin mipilte, hun khat
ciangin a zaaliante, hun khat ciangin gam lianpi a va tungte mithupiin kiciamteh leuleu hi. Ahi zongin tuhun ciangin tuate tawh kiteh
nawnlo a, "Midangte' phattuam nadingin bang teng seemkhia
a, khua le tui khantoh nadingin bang teng vaihawm," cih tawh
kiteh ta hi. Mikhat in pilna sangpi a nei phial zongin, bangzah ta-in
a hau phial zongin, bangzah ta-in a zaalian phial zongin midangte'
phattuam nading le khua le tui khantoh nadingin sepkhiat a neih
Lom 21, Hawm 164, October 2016

Anda mungkin juga menyukai