TurkSail - Yelkencilerin Evi - Kompozit tekne retim malzemeleri-1

aramba, 15 Ekim 2008 12:47 - Son Gncelleme aramba, 22 Ekim 2008 16:33

Bu blmde teknelerin grnmeyen zelliklerine deineceiz.

ELYAFLAR
Kompozit iki yada daha fazla birbirinden farkl malzemenin bir araya gelerek oluturduklar
nceki hallerinden farkl
malzemelere verilen genel addr.
Beton
da kompozit bir materyaldir, fakat biz burada daha ok tekne retiminde kullanlan
kompozitlerden bahsedeceiz. (gemi zamanlarda betondanda yaplan tekneler vard bu
arada...)
Gnmzde kompozit malzeme uzay, deniz, kara, inaat ve daha pek ok alanda kullanlan
mucizevi
bir materyaldir. Tekne retiminde kullanlan en yaygn kompozit
elyaf ve reinenin bir araya gelmesinden
oluur. Burada elyaflar
ynleri dorutusunda
mukavemet salarlar. Tabi bu basit yapda bile o kadar eitli malzemeler kullanmak
mmkndr ki, sonuta
sonsuz bir kombinasyon
karmza kar..
lk olarak elyaflar arasndaki farklara deineceiz, fakat bu farklara girmeden nce tm
elyaflar iin
ortak zelliklerden bahsedeceiz.

Elyaf anamaddeden elde edilmi ipliklerin kuma gibi dokunmu halidir. Bu elyaf iplikleri
kullanm alanna gre farkl kalnlklarda bulunurlar ve rnn
fiyatn
etkileyen temel nokta ite bu
iplik kalnldr
.

Her zaman ince iplikten dokunmu olan elyaflar daha pahaldr buna karlk sonu her
zaman
daha kaliteli olur,

1/5

TurkSail - Yelkencilerin Evi - Kompozit tekne retim malzemeleri-1

aramba, 15 Ekim 2008 12:47 - Son Gncelleme aramba, 22 Ekim 2008 16:33

nk kaln iplikli elyaflar reineyi

daha zor
emerken
daha sert olduklar iin yzeyede
daha zor yaprlar.
Bu nedenle ayn kaliteyi elde etmek iin ayn elyaftan kaln iplikli olanna daha ok reine
yedirilmesi gerekebilir.

Bunun dnda dokuma dediimiz yekpare kumalarn mmkn olduunca ek yaplmadan

lamine edilmesi, eer kopukluk varsa yapnn byklne gre belli bir oranda elyaflarn
stste bindirilmesi
gerekmektedir. Yanlz burada belirtmek isterim ki her zaman
en ince iplikten dokunmu
elyaf kullanmak gerekli deildir, yapnn bykl, laminasyon sistemine gre bu durum
farkllk gsterir.

EN YAYGIN ELYAF TR

imdi gelelim elyaf tiplerine:

Yukarda da szn ettiimiz gibi en yaygn elyaf cam elyaftr, bunun dnda Aramid,
Karbon, PBO, Dyneema
(yada spectra) ve
Bazalt
malzemelerdende elyaf retilmektedir. Tekne retiminde ise bunlardan
Aramid, Bazalt
ve
Karbon
sklkla kullanlr.

Cam elyaf gnmzde tekneden, otomotiv parasna, kaydraktan vitrin mankenine ve su

deposuna
kadar bir ok

2/5

TurkSail - Yelkencilerin Evi - Kompozit tekne retim malzemeleri-1

aramba, 15 Ekim 2008 12:47 - Son Gncelleme aramba, 22 Ekim 2008 16:33

son rnde
kullanlr. (Belki hatrlayanlar vardr Anadol otomobilleri Ford asisine sahip cam elyaf kaportal
otomobillerdi, kaza annda src dalan paralar toplar sonra bir usta bu paralar tekrar
yerine lamine ederdi.) Teknelerde ise
en sk kullanlan
elyaftr. Fiyatnn uygunluu, her yerde bulunabilmesi ve
arlna gre mekanik deerleri olduka stn
bir malzemedir. u anda diyebiliriz ki kompozit tekne reticilerinin
yzde 95i
cam elyaf kullanmaktadr.

Aramid ilk olarak Dupont tarafndan Nomex ismiyle piyasaya km sentetik bir malzemedir.
zellikle
sya kar yksek mukavemet gsterir
ve bu yzden
yanmaz
rnlerde sklkla kullanlmaktadr. Bunun dnda
cama gre ok daha yksek kopma mukavemetine
sahiptir ve
darbe emici zellii
vardr. Gemite camdan sonra en yaygn olarak kullanlan malzeme olmutur. Bugn de eskisi
kadar youn olmasa da spesifik noktalarda halen kullanlmaktadr. Fiyat olarak
camdan pahal karbondan ucuzdur
. (yaklak 18-20 euro dokunmu elyaf kilosu)

Bazalt ise volanik bir ta olan Bazalt'n lif haline getirilerek dokunmas sonucu ortaya kan
bir malzemedir. Kullanm ok yaygn olmamakla beraber
fiyatna gre mkemmel mekanik deerlere sahip
bir malzemedir. Pratikte
Bazalt
kullanlan bir tekneye rastlamam olmama ramen hatrladm kadaryla
ITU
katld bir yarmada rettii helikopterin bir ok komponentini
maddi skntlar
yznden
Bazalt
'tan retmi ve olduka da baarl olmutu.

Karbon elyaf iin herhalde elyaflarn Kral dememiz yersiz olmaz. Karbon elyaf gerekten
de arlna gre mkemmel teknik deerlere sahip bir malzemedir.
Karbon lifleri Akrilik ipliklerinin

3/5

TurkSail - Yelkencilerin Evi - Kompozit tekne retim malzemeleri-1

aramba, 15 Ekim 2008 12:47 - Son Gncelleme aramba, 22 Ekim 2008 16:33

defalarca
600-700 derece scaklklara kadar stlp
soumasyla
ortaya karlar. Olduka zahmetli bir ilemden sonra retilen karbon ipliklerinin zellikleri
neredeyse mkemmeldir. Ancak
fiyat da bu zelliklerine parallellik gsterir
(40-300 euro/kg).
Karbon elyafla ilgili basit bir rnek vermek gerekirse, karbon kompozit bir malzeme ayn
mukavemet deerleri iin cam kompozitten yzde 40 hafiftir
. Yani
1 cm. kalnlndaki ve 10 kg arlndaki
cam kompozite gre karbon
0,6 cm ve 6 kgdir
. Bunun dnda karbon cama gre ok daha
sert
bir malzemedir ve esneme yapmaz. Bu durumda
yelkendeki gcn kaypsz tekneye aktarlabilmesi
salanr. (iki tekne dnn, ilki cam dan ikincisi karbondan, bir sanak geldiinde karbon olan
ok daha hzl tepki verecektir). Bu arlk kazancn kullanlan reine iin de geerli olduunu
dnerek
10 tonluk
bir gvdenin kabaca
6 tona kabileceini
dnmek iki malzeme arasndaki fark daha ok ortaya kartmaktadr.

FARKLI TPLER
Karbon elyafnda bir ok farkl tip bulunmaktadr. Bu tipler farkl mukavemet zellikleri ve far
kl fiyatlara
sahiptirler.
Standart modulus karbon: Bu tip karbon en ucuz fiyatl olandr, genelde karbon tekneler bu
tip karbondan retilirler.
Orta modulus karbon: Bu karbon standart olandan daha yksek mekanik deerlere sahiptir,
arln daha nemli ve yuksek mukavemet gerektiren noktalarda kullanlrlar.
Yksek modulus karbon: Bu elyaf tipi daha yeni yeni havaclk ve uzay endstrisinden kp
daha basit kompozitler iin kullanlmaya balamtr. Bugn TP52, VOR70 teknelerinin direkleri

4/5

TurkSail - Yelkencilerin Evi - Kompozit tekne retim malzemeleri-1

aramba, 15 Ekim 2008 12:47 - Son Gncelleme aramba, 22 Ekim 2008 16:33

bu karbondan retilmektedir.
Ultra yksek modulus karbon: Bu karbonun daha denizcilik endstrisinde kullanm yoktur,
ar yksek fiyata sahiptir, sadece uzay mekikleri ve uaklarda kullanlmaktadr.
Sonu olarak elyaflar, uyguland nokta, retilen rn ve bte asndan deerlendirilerek
seilmektedir ve her biri kendine kullanm alan bulmutur.

5/5