Evaluasi Program Usaha Kesehatan Gigi Sekolah

di Puskesmas Batujaya Kabupaten Karawang

Periode Juli 2015 sampai dengan Juni 2016
Winda Dwi Ernita
Fakultas Kedokteran Universitas Kristen Krida Wacana, Jakarta
Email: windadwiernita@gmail.com
Abstrak
Penyelenggaraan Upaya Kesehatan Gigi dan Mulut merupakan salah satu kegiatan pokok Puskesmas
yang dilaksanakan secara menyeluruh terpadu meliputi upaya peningkatan, pencegahan,
penyembuhan dan pemulihan. Kegiatannya dapat dilakukan di dalam gedung Puskesmas dan di luar
gedung Puskesmas. Salah satu kegiatan di luar gedung Puskesmas adalah program Usaha Kesehatan
Gigi Sekolah (UKGS).
Status kesehatan gigi pada anak usia 12 tahun masih belum memuaskan. Hasil Riset Kesehatan dasar
2007 (Kemenkes), menunjukkan prevalensi karies gigi dalam 12 bulan terakhir di Indonesia adalah
46,5% dan yang mempunyai pengalaman karies sebesar 72,1%. Prevalensi karies aktif kelompok
umur 12 tahun sebesar 29,8% sedangkan pengalaman karies 36,1%.
Berdasarkan Laporan tahunan tahun 2015 di UPTD Puskesmas Batujaya menunjukkan cakupan
pembinaan kesehatan gigi dan mulut SD/MI sebesar 74,14% dari tolak ukur 80% dan cakupan
pemeriksaan kesehatan gigi dan mulut SD/MI sebesar 18,36%.
Dengan demikian, diharapkan puskesmas agar dapat melengkapi sarana, meningkatkan sosialisasi
dengan cara yang lebih menarik dan dipahami dan meningkatkan kerjasama dengan pihak luar
puskesmas agar mendapat data yang lebih lengkap.
Kata kunci: evaluasi program, UKGS, Puskesmas Batujaya,

iii

Daftar Isi
Lembar Persetujuan...............................................................................................................i
Ucapan Terima Kasih.............................................................................................................ii
Abstrak...................................................................................................................................iii
Daftar Isi................................................................................................................................iv
Bab I. Pendahuluan................................................................................................................1
1.1 Latar Belakang...........................................................................................................1
1.2 Rumusan Masalah......................................................................................................2
1.3. Tujuan.......................................................................................................................2
1.3.1. Tujuan Umum.................................................................................................2
1.3.2. Tujuan Khusus................................................................................................2
1.4. Manfaat Evaluasi Program........................................................................................3
1.5. Sasaran......................................................................................................................3
Bab II. Materi dan Metode.....................................................................................................4
2.1. Materi........................................................................................................................4
2.2. Metode......................................................................................................................4
Bab III. Kerangka Teoritis.....................................................................................................5
3.1. Sistem........................................................................................................................5
3.2. Variabel dan Tolok Ukur...........................................................................................6
Bab IV. Penyajian Data..........................................................................................................7
4.1. Sumber Data..............................................................................................................7
4.2. Data Umum...............................................................................................................7
4.2.1. Data Geografis............................................................................................... 8
4.2.2. Data Demografis.............................................................................................8
4.2.3. Fasilitas Kesehatan..........................................................................................9
4.3. Data Khusus..............................................................................................................9
4.3.1. Masukan..........................................................................................................9
4.3.2. Proses..............................................................................................................11
4.3.3. Keluaran..........................................................................................................13
4.3.4. Umpan Balik...................................................................................................14
4.3.5. Lingkungan.....................................................................................................14
iv

4.3.6. Dampak...........................................................................................................15
Bab V. Pembahasan Masalah.................................................................................................16
5.1. Masalah Menurut Variabel Keluaran........................................................................16
5.2. Masalah Menurut Variabel Masukan........................................................................16
5.3. Masalah Menurut Variabel Lingkungan....................................................................17
Bab VI. Perumusan Masalah..................................................................................................18
6.1. Masalah Menurut Keluaran (Masalah Sebenarnya)..................................................18
6.2. Masalah dari Unsur Lain...........................................................................................18
6.2.1. Dari Masukan..................................................................................................18
6.2.2. Dari Luar Sistem (Lingkungan)......................................................................18
Bab VII. Penyelesaian Masalah.............................................................................................19
Bab VIII.Kesimpulan dan Saran............................................................................................21
9.1. Kesimpulan...............................................................................................................21
9.2. Saran.........................................................................................................................21
Daftar Pustaka........................................................................................................................22
Lampiran