Bai Giang Mon Duong Loi Cach Mang Cua DCSVN

Tp bi ging
TRNG I HC NG
KHOA KHOA HC X HI V NHN VN
BI GING
NG LI CCH MNG
CA NG CNG SN VIT NAM
Nng 2011
ng li cch mng ca CS VN
Trang 1
Tp bi ging
LI NI U
Trin khai thc hin dy v hc Chng trnh cc mn L lun chnh tr ca B Gio dc
v o to, t Chnh tr bin son tp bi ging ng li cch mng ca ng Cng Sn
Vit Nam nhm p ng nhu cu v ti liu ging dy v hc tp trong Nh trng.
Tp bi ging khng ngoi mc ch l gip sinh vin hiu c nhng vn c bn, ct
li ca ng li cch mng Vit Nam. Trn c s , sinh vin c nhng nhn thc ng n
v ch trng, ng li cch mng ca ng.
Mc d chng ti c rt nhiu c gng nghin cu, tham kho, cht lc nhng kin
thc c bn nhng c th cn nhiu thiu st, rt mong v cm n s ng gp chn thnh ca
bn c tp bi ging ngy cng hon thin v b ich hn.
Nng 2011
B mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam
v t tng H Ch Minh
Trang 2
Tp bi ging
CHNG M U
I TNG, NHIM V V PHNG PHP NGHIN CU MN NG LI
CCH MNG CA NG CNG SN VIT NAM
I. I TNG V NHIM V NGHIN CU
1. i tng nghin cu
a. Khi nim ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam
ng Cng sn Vit Nam c thnh lp ngy 3-2-1930. ng l i tin phong ca
giai cp cng nhn, ng thi l i tin phong ca nhn dn lao ng v ca dn tc Vit
Nam; i biu trung thnh li ch ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ca dn tc.
ng Cng sn Vit Nam ly ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng t
tng, kim ch nam cho hnh ng; ly tp trung dn ch lm nguyn tc t chc c bn.
Gn 80 nm qua, di s lnh o ca ng, nhn dn Vit Nam ginh c nhng
thng li to ln: Cuc Cch mng thng Tm nm 1945 thnh cng, ginh c lp cho dn tc,
t do cho nhn dn, m ra mt k nguyn mi cho nc nh - c lp dn tc gn lin vi ch
ngha x hi; nh thng cc th lc xm lc gii phng dn tc, thng nht t nc; bo v
vng chc lnh th v ch quyn quc gia; tin hnh s nghip i mi, a Vit Nam hi
nhp vo tro lu chung ca th gii pht trin mnh m, vng chc, gp phn tch cc vo
s nghip ha bnh, thnh vng ca nhn dn th gii.
S lnh o ng n ca ng l nhn t hng u quyt nh mi thng li ca cch
mng Vit Nam. ng lnh o cch mng bng ng li, ch trng, v vy trong hot ng
lnh o ca ng, vn c bn, quan trng hng u l ra ng li cch mng v hoch
nh ng li.
ng li cch mng ca ng l h thng quan im, ch trng, chnh sch v mc
tiu, phng hng, nhim v v gii php ca cch mng Vit Nam. ng li cch mng ca
ng c th hin qua cng lnh, ngh quyt, ch th ca ng.
Trong tin trnh lnh o cch mng Vit Nam, tu theo ni dung, tnh cht, phm vi v
thi gian ng ra ng li cch mng theo cc cp khc nhau. C ng li chnh tr
chung, xuyn sut c qu trnh cch mng nh: ng li c lp dn tc gn lin vi ch
ngha x hi. C ng li cch mng trong mt thi k lch s nh: ng li cch mng dn
tc dn ch nhn dn; ng li cch mng x hi ch ngha. C ng li vch ra trong tng
giai on nh: ng li cch mng trong thi k vn ng dn ch 1936 - 1939; ng li
cch mng trong thi k khi ngha ginh chnh quyn (1939-1945); ng li cch mng
min Nam trong thi k chng M (1954-1975); ng li i mi (t i hi VI, nm 1986).
ng li ng l nhn t hng u quyt nh thng li ca cch mng, quyt nh v tr, uy
tn ca ng i vi quc gia dn tc. V vy, tng cng vai tr lnh o ca ng trc
ht phi xy dng ung li cch mng ng n. ng li ng n s i vo i sng, soi
Trang 3
Tp bi ging
sng thc tin, tr thnh ngn c thc tnh, ng vin v tp hp qun chng nhn dn tham
gia phong tro cch mng mt cch hiu qu, nu ngc li th tht bi.
b. i tng nghin cu mn hc
Mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam nghin cu s ra i ca ng
Cng sn Vit Nam v ng li do ng ra trong qu trnh lnh o cch mng Vit Nam
t nm 1930 n nay.
Do , i tng ca mn hc l s ra i ca ng v h thng quan im, ch trng,
chnh sch ca ng trong tin trnh cch mng Vit Nam - t cch mng dn tc, dn ch
nhn dn n cch mng x hi ch ngha.
Mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam c mi quan h mt thit vi
mn Nhng nguyn l c bn ca Ch ngha Mc - Lnin v mn T tng H Ch Minh. V
ng li ca ng l s kt hp chn l ph bin ca ch ngha Mc - Lnin v t tng H
Ch Minh vi thc tin cch mng Vit Nam. Do , nm vng hai mn hc ny s trang b cho
sinh vin c s khoa hc v phng php lun khoa hc nhn thc ng li, ch trng,
chnh sch ca ng mt cch su sc v ton din hn.
Mc khc, ng li cch mng khng ch ni ln s vn dng ch ngha Mc-Lnin, t
tng H Ch Minh, m cn th hin s b sung, pht trin v lm phong ph ch ngha McLnin, t tng H Ch Minh trong thc tin mi ca cch mng Vit Nam.
2. Nhim v nghin cu
Mt l, lm r s ra i ca ng Cng sn Vit Nam - ch th hoch nh ng li
cch mng Vit Nam.
Hai l, lm r qu trnh hnh thnh v pht trin ng li cch mng ca ng t nm
1930 n nay. Trong c bit lm r ng li trn mt s lnh vc c bn ca thi k i
mi.
Ba l, lm r kt qu thc hi n ng li cch mng ca ng trong tin trnh cch mng
Vit Nam.
Yu cu t ra i vi vic dy v hc mn ng li cch mng ca ng Cng sn
Vit Nam:
i vi ngi dy: phi nghin cu y cc Ngh quyt, Ch th ca ng trong ton
b tin trnh lnh o cch mng, bo m cp nht h thng ng li ca ng. Mt khc,
trong ging dy phi lm r hon cnh lch s ra i v s b sung, pht trin cc quan im,
ch trng ca ng th hin trong Ngh quyt. Gn l lun vi thc tin trong qu trnh ging
dy.
Trang 4
Tp bi ging
i vi ngi hc: phi nm vng ni dung c bn ng li ca ng, t l gii
nhng vn thc tin v vn dng c quan im ca ng vo cuc sng.
i vi c ngi dy v ngi hc: trn c s nghin cu mt cch h thng, su sc
ng li ca ng cng vi tri thc chuyn ngnh ca mnh, c th ng gp kin cho ng
v ng li, chnh sch, p ng yu cu, nhim v ca cch mng nc ta.
II. PHNG PHP NGHIN CU V NGHA CA VIC HC TP MN HC
1. Phng php nghin cu
a. C s phng php lun
Nghin cu mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam phi da trn th
gii quan, phng php lun khoa hc ca ch ngha Mc - Lnin, cc quan im c ngha
phng php lun ca Ch tch H Ch Minh v cc quan im ca ng.
b. Phng php nghin cu
Phng php nghin cu mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam, ngoi
phng php lun chung nu trn, i vi mi ni dung c th cn phi vn dng mt
phng php nghin cu ph hp. Trong , s dng phng php lch s v phng php
lgic l ht sc quan trng trong nghin cu ng li cch mng ca ng. Ngoi ra cn c
th s dng cc phng php khc, nh phn tch, tng hp
2. ngha ca vic hc tp mn hc
Mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam trang b cho sinh vin nhng
hiu bit c bn v s ra i ca ng, v quan im, ng li ca ng trong cch mng dn
tc, dn ch nhn dn v cch mng x hi ch ngha, c bit l ng li ca ng trong
thi k i mi.
Hc tp mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam c ngha rt quan
trng i vi vic bi dng cho sinh vin nim tin vo s lnh o ca ng, nh hng
phn u theo mc tiu, l tng v ng li ca ng; nng cao thc trch nhim ca sinh
vin trc nhng nhim v trng i ca t nc.
Qua hc tp mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam, sinh vin c th
vn dng kin thc chuyn ngnh ch ng, tch cc gii quyt nhng vn kinh t, chnh
tr, x hi theo ng li, chnh sch ca ng.
Cu hi n tp v tho lun
1. i tng, nhim v mn hc
2. ngha ca vic hc tp mn ng li cch mng ca ng Cng sn Vit Nam
Trang 5
Tp bi ging
CHNG I
S RA I CA NG CNG SN VIT NAM
V CNG LNH CHNH TR U TIN CA NG
I. HON CNH LCH S RA I NG CNG SN VIT NAM
1. Hon cnh quc t cui th k XIX, u th k XX
a. S chuyn bin ca ch ngha t bn v hu qu ca n
- T na sau th k XIX, ch ngha t bn chuyn t t do cnh tranh sang giai on
quc ch ngha. Cc nc t bn quc, bn trong th tng cng bc lt nhn dn lao
ng, bn ngoi th bnh trng, xm lc v p bc nhn dn cc nc thuc a. S thng tr
tn bo ca ch ngha quc lm cho i sng nhn dn lao ng cc nc tr nn cng
cc. Mu thun gia cc dn tc thuc a vi ch ngha quc ngy cng gay gt, phong tro
u tranh chng xm lc din ra mnh m, nhng khng ginh c thng li. Chnh bn thn
ch ngha quc xm lc thng tr cc thuc a li cho cc dn tc b chinh phc nhng
phng tin v phng php t gii phng. Nh lm thay i quan h cc nc thuc a,
lm tng mu thun gia cc dn tc thuc a v thc dn, thc tnh thc, tinh thn dn
tc
- Ngy 1-8-1914, Chin tranh th gii th nht bng n. Chin tranh th gii th nht l
kt qu tt yu ca nhng mu thun khng iu ha c gia cc nc quc. Cuc chin
tranh ny gy ra nhng hu qu au thng cho nhn dn th gii (khong 10 triu ngi cht
v 20 triu ngi tn ph do chin tranh), ng thi cuc chin tranh cng lm cho ch ngha
t bn suy yu v mu thun gia ch ngha quc tng thm. Thc t ny lm tng tnh cch
mng ca nhn dn lao ng cc dn tc thuc a v ph thuc.
b. Ch ngha Mc - Lnin
Vo gia th k XIX, phong tro u tranh ca giai cp cng nhn pht trin mnh m,
t ra yu cu bc thit phi c h thng l lun khoa hc vi t cch l v kh t tng l lun
ca giai cp cng nhn trong cuc u tranh chng ch ngha t bn. Trong bi cnh , ch
ngha Mc ra i, v sau c Lnin pht trin v tr thnh ch ngha Mc - Lnin.
Ch ngha Mc - Lnin ch r, mun ginh c thng li trong cuc u tranh thc hin
s mnh lch s ca mnh, giai cp cng nhn phi lp ra ng Cng sn. S ra i ng Cng
sn l yu cu khch quan p ng cuc u tranh ca giai cp cng nhn chng p bc, bc
lt. Tuyn ngn ca ng Cng sn (nm 1848), xc nh: nhng ngi cng sn lun lun i
biu cho li ch ca ton b phong tro; l b phn kin quyt nht trong cc ng cng nhn
cc nc; h hiu r nhng iu kin, tin trnh v kt qu ca phong tro v sn. Nhng
nhim v ch yu c tnh quy lut m chnh ng ca giai cp cng nhn cn thc hin l: t
chc, lnh o cuc u tranh ca giai cp cng nhn thc hin mc ch l gih ly chnh
quyn v xy dng x hi mi.
Trang 6
Tp bi ging
K t khi ch ngha Mc - Lnin c truyn b vo Vit Nam, phong tro yu nc v
phong tro cng nhn pht trin mnh m theo khuynh hng cch mng v sn, dn ti s ra
i ca cc t chc ng Cng sn Vit Nam. H Ch Minh vn dng sng to ch ngha
Mc - Lnin vo thc tin cch mng Vit Nam, p ng ng hon cnh v nhu cu ca cch
mng nc ta, t sng lp ra ng Cng sn Vit Nam. Ch ngha Mc - Lnin l nn tng
t tng ca ng Cng sn Vit Nam.
c. Cch mng Thng Mi Nga v Quc t Cng sn
Nm 1917, Cch mng thng Mi Nga ginh c thng li. Nh nc X Vit da trn
nn tng lin minh cng nng di s lnh o ca ng Bnsvich Nga ra i. Vi thng li
ca Cch mng thng Mi, ch ngha Mc - Lnin t l lun tr thnh hin thc, ng thi
m u mt thi i mi thi i cch mng chng quc, thi i gii phng dn tc.
Cuc cch mng ny c v mnh m phong tro u tranh ca giai cp cng nhn v nhn
dn lao ng cc nc, l mt ng lc mnh m thc y cc ng Cng sn ra i nh ng
Cng sn c, ng Cng sn Hunggari (nm 1918), ng Cng sn M (nm 1919), ng
Cng sn Anh, ng Cng sn Php (nm 1920), ng Cng sn Trung Quc v ng Cng
sn Mng C (nm 1921), ng Cng sn Nht Bn (nm 1922).
i vi cc dn tc thuc a, Cch mng Thng Mi nu tm gng sng trong vic
gii phng cc dn tc b p bc. V ngha ca Cch mng Thng Mi, Nguyn i Quc
khng nh: Cch mng thng Mi nh ting st nh thc nhn dn chu tnh gic m
hng th k nay. V, Cch mnh Nga dy cho chng ta rng mun cch mnh thnh cng th
phi dn chng (cng nng) lm gc, phi c ng vng bn, phi bn gan, phi hy sinh, phi
thng nht. Ni tm li l phi theo ch ngha M Khc T v Lnin.
Thng 3-1919, Quc t Cng sn c thnh lp. S ra i ca Quc t Cng sn c
ngha thc y s pht trin mnh m ca phong tro cng sn v cng nhn quc t. S tho
ln th nht nhng Lun cng v vn dn tc v vn thuc a ca Lnin c cng b
ti i hi II Quc t cng sn vo nm 1920 ch ra phng hng u tranh gii phng cc
dn tc thuc a, m ra con ng gii phng cc dn tc b p bc trn lp trng cch mng
v sn.
i vi Vit Nam, Quc t Cng sn c vai tr quan trng trong vic truyn b ch ngha
Mc - Lnin v thnh lp ng Cng sn Vit Nam. Nguyn i Quc khng nhng nh gi
cao s kin ra i Quc t Cng sn i vi phong tro cch mng th gii, m cn nhn mnh
vai tr ca t chc ny i vi cch mng Vit Nam An Nam mun lm cch mnh thnh
cng, th tt phi nh tam quc t
2. Hon cnh trong nc
a. X hi Vit Nam di s thng tr ca thc dn Php
Chnh sch cai tr ca thc dn Php.
Trang 7
Tp bi ging
Nm 1858, thc dn Php n sng tn cng ca bin Nng, m u cuc chin tranh
xm lc Vit Nam. Sau khi nh chim c nc ta, thc dn Php thit lp b my thng
tr thc dn v tin hnh khai thc thuc a.
- Chinh sch cai tr thuc a ca thc dn Php:
+ V chinh tr: Thc dn Php thc hin chuyn ch v chnh tr, dng chnh sch chia
tr, bp nght t do dn ch, n p cc phong tro yu nc.
+ V kinh t: Duy tr phng thc sn xut phong kin kt hp vi vic du nhp hn ch
phng thc sn xut t bn ch ngha. Chng tin hnh cp ot rung t lp n in
v bc lt a t, u t khai thc ti nguyn, thc hin chnh sch c quyn: Ngn hng,
ngoi thng, giao thng vn ti, ru cn thuc phin
Chnh sch khai thc thuc a ca thc dn Php dn n hu qu l nn kinh t Vit
Nam b l thuc vo t bn Php, pht trin que qut.
+ V vn ho: Dng chnh sch vn ho mang tnh thc dn, thc hin chnh sch ngu
dn, duy tr cc h tc lc hu v u c nhn dn ta bng ru cn, thuc phin, tuyn truyn
tm l t ti, vong bn... Chng tm mi cch bng bt v ngn chn nh hng ca nn vn ha
tin b th gii vo Vit Nam, hy hoi cc gi tr truyn thng tt p ca dn tc.
Tuy nhin, thc t cng cho thy rng, s thng tr, qu trnh u t khai thc thuc a v
nhng chnh sch vn ha, gio dc ca ngi Php tc ng mnh m vo x h i Vit Nam
nn kinh t Vit Nam dn dn chuyn bin t mt nn kinh t nng nghip lc hu, t cung t
cp sang mt nn kinh t thuc a t bn ch ngha Nn kinh t hng ha bt u hnh
thnh v pht trin mt s khu vc sn xut. Mt mng li giao thng ng b v tng i
hin i c thit lp, Trn c s nhng bin i v kinh t, cc thnh phn giai cp x
hi tng ng cng dn dn bin i
Tnh hnh giai cp v mu thun c bn trong x hi Vit Nam
Di tc ng ca chnh sch cai tr, chnh sch kinh t, vn ho, gio dc thc dn, x
hi Vit Nam din ra qu trnh phn ho ngy cng su sc.
- Giai cp a ch Vit Nam: Giai cp a ch chim khong 7% c dn nng thn nhng
nm trong tay 50% din tch rung t. S cu kt gia giai cp a ch vi thc dn Php
gia tng trong qu trnh t chc cai tr ca ngi Php. Tuy nhin, trong ni b a ch Vit
Nam ny c s phn ho, mt b phn a ch c lng yu nc, cm ght ch thc dn
tham gia u tranh chng Php di cc hnh thc khc nhau.
- Giai cp nng dn: L lc lng ng o nht trong x hi Vit Nam (chim khong
90% dn s), giai cp nng dn phi chu hai tng p bc, bc lt ca thc dn v phong kin.
Tnh cnh khn kh, bn cng ca giai cp nng dn Vit Nam lm tng thm lng cm th
quc v phong kin tay sai, lm tng thm ch cch mng ca h trong cuc u tranh
ginh li rung t v quyn sng t do.
Trang 8
Tp bi ging
- Giai cp cng nhn Vit Nam: Ra i t cuc khai thc thuc a ln th nht ca thc
dn Php, giai cp cng nhn tp trung nhiu cc thnh ph v vng m nh: H Ni, Si
Gn, Hi Phng, Nam nh, Vinh, Qung Ninh.
a s cng nhn Vit Nam, trc tip xut thn t giai cp nng dn, nn nhn ca chnh
sch chim ot rung t m thc dn Php thi hnh Vit Nam. V vy, giai cp cng nhn
Vit Nam c quan h trc tip v cht ch vi giai cp nng dn. Nh ng ch L Dun khng
nh: Giai cp cng nhn Vit Nam ra i trc giai cp t sn dn tc Vit Nam, v va ln
ln n sm tip thu nh sng cch mng ca ch ngha Mc-Lnin, nhanh chng tr thnh
mt lc lng chnh tr t gic,
- Giai cp t sn Vit Nam: Bao gm t sn cng nghip, t sn thng nghip, t sn
nng nghip. Trong giai cp t sn c mt b phn kim a ch.
Ngay t khi ra i, giai cp t sn Vit Nam b t sn Php v t sn ngi Hoa cnh
tranh, chen p, do , th lc kinh t v a v chnh tr ca giai cp t sn Vit Nam nh b v
yu t. V vy, giai cp t sn Vit Nam khng iu kin lnh o cuc cch mng dn
tc, dn ch i n thnh cng.
- Tng lp tiu t sn Vit Nam: Bao gm hc sinh, tr thc, th th cng, vin chc v
nhng ngi lm ngh t do Trong , gii tr thc v hc sinh l b phn quan trng ca
tng lp tiu t sn. i sng ca tiu t sn Vit Nam bp bnh v d b ph sn tr thnh
nhng ngi v sn. Tiu t sn Vit Nam c lng yu nc, cm th quc, thc dn, li
chu nh hng ca nhng t tng tin b t bn ngoi truyn vo, v vy y l lc lng c
tinh thn cch mng cao. ng thi H t ra thc thi v rt nhy cm vi thi cuc. c
phong tro cch mng rm r ca cng nng thc tnh v c v, h bc vo hng ng cch
mng ngy cng ng v ng gp vai tr quan trng trong phong tro u tranh ca nhn dn,
nht l thnh th.
Tm li, Chnh sch thng tr ca thc phn Php tc ng mnh m n x hi Vit
Nam trn cc lnh vc chnh tr, kinh t, vn ho - x hi. Trong c bit l s ra i ca giai
cp mi l cng nhn v t sn Vit Nam. Cc giai cp, tng lp trong x hi nc ta lc ny
u mang thn phn ngi dn mt nc, v nhng mc khc nhau, u b thc dn php
p bc bc lt.
V vy trong x hi Vit Nam, ngoi mu thun c bn gia nhn dn, ch yu l nng
dn vi giai cp a ch phong kin, lm ny sinh mu thun c bn, va ch yu v ngy
cng gay gt trong i sng dn tc, l: mu thun gia ton th nhn dn Vit Nam vi
thc dn Php xm lc. Tnh cht ca x hi Vit Nam l x hi thuc a, na phong khin.
Thc tin lch s Vit Nam t ra hai yu cu:
Mt l, phi nh ui thc dn Php xm lc, ginh c lp cho dn tc, t do cho
nhn dn;
Trang 9
Tp bi ging
Hai l, xo b ch phong kin, ginh quyn dn ch cho nhn dn, ch yu l rung
t cho nng dn. Trong chng quc, gii phng dn tc l nhim v hng u.
b. Phong tro yu nc theo khuynh hng phong kin v t sn cui th k XIX, u th
k XX.
Trc s xm lc ca thc dn Php, phong tro u tranh gii phng dn tc theo
khuynh hng phong kin v t sn din ra mnh m. Tiu biu:
Phong tro Cn Vng (1885-1896): Ngy 13-7-1885, vua Hm Nghi xung chiu Cn
Vng. Phong tro Cn Vng pht trin mnh ra nhiu a phng Bc K, Trung K v
Nam K. Ngy 01-11-1888, vua Hm Nghi b Php bt, nhng phong tro Cn Vng vn tip
tc pht trin cho n nm 1896 mi kt thc.
Khi ngha Yn Th (Bc Giang), din ra t nm 1884, Ngha qun Yn Th nh thng
Php nhiu trn v gy cho chng nhiu kh khn, thit hi. Cuc chin u ca ngha qun
Yn Th ko di n nm 1913 th b dp tt.
Tht bi ca cc phong tro trn chng t h t tng phong kin khng iu kin
lnh o phong tro yu nc gii quyt thnh cng nhim v dn tc Vit Nam.
Bn cnh cc cuc khi ngha nu trn, u th k XX, phong tro yu nc di s lnh
o ca tng lp s phu tin b chu nh hng ca t tng dn ch t sn din ra si ni. V
mt phng php, tng lp s phu lnh o phong tro gii phng dn tc u th k XX c s
phn ho thnh hai xu hng. Mt b phn ch trng nh ui thc dn Php ginh c lp
dn tc, khi phc ch quyn quc gia bng bin php v lc - bo ng; mt b phn khc li
coi duy tn - ci cch l gii php tin ti khi phc c lp.
i din ca xu hng bo ng l Phan Bi Chu, vi ch trng dng bin php bo
ng nh ui thc dn Php khi phc nn c lp cho dn tc.
S nghip cch mng ca Phan Bi Chu tri qua nhiu bc thng trm, i t lp trng
qun ch lp hin n lp trng dn ch t sn, nhng u tht bi. Vo na u thp k 20,
th k XX, Phan Bi Chu chu nh hng ca cch mng Thng Mi Nga ng c cm tnh
vi nc Nga X Vit, ch ngha x hi v c t hy vng vo Nguyn i Quc Nguyn i
Quc nh gi Phan Bi Chu l tiu biu cho ch ngha Quc gia.
i biu cho xu hng ci cch l Phan Chu Trinh, vi ch trng vn ng ci cch
vn ho, x hi; ng vin lng yu nc trong nhn dn; kch bn vua quan phong kin
thi nt, xng t tng dn ch t sn; thc hin khai dn tr, chn dn kh, hu dn sinh,
m mang dn quyn; phn i u tranh v trang v cu vin nc ngoi.
Ngoi ra, trong thi k ny Vit Nam cn c nhiu phong tro u tranh khc nh:
T trong phong tro u tranh, cc t chc ng phi ra i: ng lp hin (nm 1923);
ng Thanh nin (thng 3-1926); ng Thanh nin cao vng (1926); Vit Nam ngha on
(nm 1925), sau nhiu ln i tn, thng 7-1928 ly tn l Tn Vit cch mng ng; Vit Nam
quc dn ng (thng 12-1927). Cc ng phi chnh tr t sn v tiu t sn trn y gp
Trang 10
Tp bi ging
phn thc y phong tro yu nc chng Php, c bit l Tn Vit cch mng ng v Vit
Nam quc dn ng.
Tn Vit cch mng ng ra i v hot ng trong bi cnh Hi Vit Nam cch mng
Thanh nin pht trin mnh, tc ng mnh m n ng ny. Trong ni b ng din ra
cuc u tranh gia hai khuynh hng: t tng cch mng v sn v t tng ci lng. Cui
cng khuynh hng cch mng theo quan im v sn dn thng th. Mt s ng vin tin
tin ca Tn Vit chuyn sang Hi Vit Nam cch mng Thanh nin. S ng vin tin tin
cn li trong Tn Vit tch cc chun b tin ti thnh lp mt chnh ng theo ch ngha
Mc - Lnin.
Vit Nam quc dn ng l mt ng chnh tr theo xu hng dn ch t sn. iu l
ng ghi mc tiu hot ng l: trc lm dn tc cch mng, sau lm th gii cch mng;
nh ui gic Php, nh ngi vua, thit lp nn dn quyn. Sau v m st Ba Danh, trm
m phu n in cao su ca Php (2-1929), ng b khng b d di, t chc ng b v
nhiu ni. Trc tnh hnh nguy cp, lnh o Vit Nam quc dn ng quyt nh dc ht
lc lng vo trn u tranh sng mi vi k th. Cuc khi ngha ca Vit Nam quc dn
ng bt u t m 9-2-1930 Yn Bi, Ph Th, Hi Dng, Thi Bnh trong tnh th
hon ton b ng nn b thc dn Php nhanh chng dp tt.
Tm li, trc yu cu lch s ca x hi Vit Nam, cc phong tro u tranh chng Php
din ra si ni di nhiu tro lu t tng khc nhau. Mc tiu ca cc cuc u tranh thi
k ny u hng ti ginh c lp cho dn tc, nhng trn cc lp trng giai cp khc nhau
nhm khi phc ch phong kin, hoc thit lp ch qun ch lp hin, hoc cao hn l
thit lp ch cng ho t sn; vi cc phng thc, bin php u tranh khc nhau: bo
ng hoc ci cch; vi quan im tp hp lc lng bn ngoi khc nhau: da vo Php
thc hin ci cch, hoc da vo ngoi vin nh Php Nhng cui cng cc cuc u
tranh u tht bi.
Mt s t chc chnh tr theo lp trng quc gia t sn ra i v c gng th hin vai
tr ca mnh trong cuc u tranh ginh c lp dn tc v dn ch. Trong cc phong tro v t
chc trn, do nhng hn ch v giai cp, v ng li chnh tr; h thng t chc li thiu cht
ch; khng c nng lc tp hp rng ri lc lng ca dn tc, nht l cha tp hp c hai
lc lng x hi c bn - cng nhn v nng dn, nn cui cng khng thnh cng. S tht
bi ca cc phong tro yu nc theo lp trng quc gia t sn Vit Nam u th k XX
phn nh a v kinh t, chnh tr v kh nng yu km ca giai cp ny trong tin trnh cch
mng dn tc; phn nh s bt lc ca h trc nhng nhim v do lch s dn tc Vit Nam
t ra.
Mc d b tht bi, nhng s pht trin mnh m ca phong tro yu nc cui th k
XIX, u th k XX c ngha rt quan trng. N l s tip ni truyn thng yu nc, kin
cng bt khut v c lp t do ca dn tc Vit Nam v chnh s pht trin ca phong tro
Trang 11
Tp bi ging
yu nc to c s x hi thun li cho vic tip nhn ch ngha Mc - Lnin, quan im
cch mng H Ch Minh vo Vit Nam; phong tro yu nc tr thnh mt trong ba nhn t
cu thnh ng Cng sn Vit Nam.
S tht bi ca cc phong yu nc chng thc dn Php chng t con ng cu
nc theo h t tng phong kin v h t tng t sn b tc. Cch mng Vit Nam lm
vo tnh trng khng hong su sc v ng li, v giai cp lnh o. Nhim v lch s t ra
l phi tm mt con ng cch mng mi, vi mt giai cp c t cch i biu cho quyn
li ca dn tc, ca nhn dn, c uy tn v nng lc lnh o cuc cch mng dn tc,
dn ch i n thnh cng.
c. Phong tro yu nc theo khuynh hng v sn.
* Nguyn i Quc chun b cc iu kin v chinh tr, t tng v t chc cho vic thnh
lp ng Cng sn Vit Nam.
Nm 1911, Nguyn Tt Thnh ra i tm ng cu nc. Trong qu trnh tm ng cu
nc, Ngui tm hiu k cc cuc cch mng in hnh trn th gii. Ngi nh gi cao t
tng t do, bnh ng, bc i v quyn con ngi ca cc cuc cch mng t sn tiu biu nh
Cch mng M (1776), Cch mng Php (1789) nhng cng nhn thc r nhng hn ch ca
cc cuc cch mng t sn. T , Ngi khng nh con ng cch mng t sn khng th
a li c lp v hnh phc thc s cho nhn dn cc nc ni chung, nhn dn Vit Nam ni
ring.
Nguyn i Quc c bit quan tm tm hiu cuc Cch mng Thng Mi Nga nm
1917, Ngi rt ra kt lun: Trong th gii by gi ch c Cch mng Nga l thnh cng, v
thnh cng n ni, ngha l dn chng c hng ci hnh phc t do, bnh ng tht.
Vo thng 7-1920, Nguyn i Quc c bn S tho ln th nht nhng Lun cng v
vn dn tc v vn thuc a ca Lnin ng trn bo Nhn o, Ngi tm thy trong
Lun cng ca Lnin li gii p v con ng gii phng cho nhn dn Vit Nam; v vn
thuc a trong mi quan h vi phong tro cch mng th gii Nguyn i Quc n vi
ch ngha Mc - Lnin.
Thng 12-1920, ti i hi XVIII ng X hi Php Tua, Nguyn i Quc b phiu
tn thnh vic gia nhp Quc t Cng sn v tham gia thnh lp ng Cng sn Php. S kin
ny nh du bc ngot trong cuc i hot ng cch mng ca Ngi - t ngi yu nc
tr thnh ngi cng sn v tm thy con ng cu nc ng n: Mun cu nc v gii
phng dn tc khng c con ng no khc con ng cch mng v sn.
Qu trnh chun b iu kin thnh lp ng ca Nguyn i Quc c nh du bng
vic Ngi tch cc truyn b ch ngha Mc - Lnin vo Vit Nam thng qua nhng bi ng
trn cc bo Ngi cng kh, Nhn o, i sng cng nhn v xut bn cc tc phm, c
bit l tc phm Bn n ch thc dn Php.
Trang 12
Tp bi ging
Thng 11-1924, Nguyn i Quc n Qung Chu (Trung Quc). Thng 6-1925, Ngi
thnh lp Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin - n l qu trng, m t , n ra con chim
non cng sn. T nm 1925 n nm 1927, Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin m cc
lp hun luyn chnh tr cho cn b cch mng Vit Nam. Hi xy dng c nhiu c s
cc trung tm kinh t, chnh tr trong nc. Nm 1928, Hi thc hin ch trng v sn ho,
a hi vin vo nh my, hm m, n in ren luyn lp trng, quan im giai cp cng
nhn; truyn b ch ngha Mc - Lnin, v ng li cch mng Vit Nam. Phong tro v
sn ho c tc dng thc tin ht sc to ln. T phong tro ny, s hi vin ca Hi Vit
Nam Cch mng Thanh nin ngy cng tng ln, t 300 hi vin nm 1928, n thng 5-1929
tng ln 1700 hi vin.
Ngoi vic trc tip hun luyn cn b ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin,
Nguyn i Quc cn la chn nhng thanh nin Vit Nam u t gi i hc ti trng i hc
Phng ng (Lin X) v trng Lc qun Hong Ph (Trung Quc) nhm o to cn b
cho cch mng Vit Nam.
Cng vi vic o to cn b, Nguyn i Quc t chc xut bn bo Thanh nin - t
bo u tin ca cch mng Vit Nam theo khuynh hng v sn, bo Cng nng, bo Lnh
cch mnh, bo Tin phong nhm truyn b ch ngha Mc - Lnin vo Vit Nam. Quan im
cch mng ca Nguyn i Quc thc tnh v gic ng qun chng, thc y phong tro u
tranh yu nc ca nhn dn pht trin theo con ng cch mng v sn.
Nm 1927, tc phm ng kch mnh c tp hp t nhng bi ging ca Nguyn i
Quc lp bi dng cn b c B Tuyn truyn ca Hi lin hip cc dn tc b p bc
xut bn:
ng kch mnh ch r tnh cht v nhim v ca cch mng Vit Nam l cch mng
gii phng dn tc m ng tin ln ch ngha x hi. Hai cuc cch mng ny c quan h
mt thit vi nhau.
V lc lng, cch mng l s nghip ca qun chng l vic chung c dn chng ch
khng phi vic mt hai ngi, do phi on kt ton dn. Nhng ci ct ca n l cng nng v phi lun ghi nh rng cng nng l ngi ch cch mnh, cng nng l gc cch
mnh.
V ng, mun thng li th cch mng phi c mt ng lnh o. ng mun vng th
phi c ch ngha lm ct - ch ngha chn chnh nht, chc chn nht, cch mnh nht l ch
ngha Mc - Lnin.
V vn on kt quc t ca cch mng Vit Nam, Nguyn i Quc xc nh: Cch
mnh An Nam cng l mt b phn trong cch mnh th gii. Ai lm cch mnh trong th gii
u l ng ch ca dn An Nam c
V phng php cch mng, Ngi nhn mnh n vic phi gic ng v t chc qun
chng cch mng, phi lm cho qun chng hiu r mc ch cch mng, bit ng tm hip
Trang 13
Tp bi ging
lc nh giai cp p bc mnh, lm cch mng phi bit cch lm, phi c mu trc,
c nh th mi bo m thnh cng cho cuc khi ngha vi s ni dy ca ton dn
Tc phm ng cch mnh cp nhng vn c bn ca mt cng lnh chnh tr,
chun b v t tng chnh tr cho vic thnh lp ng Cng sn Vit Nam. V vy, ng
cch mnh c gi tr l lun v thc tin to ln i vi cch mng Vit Nam.
* S pht trin phong tro yu nc theo khuynh hng v sn.
T u th k XX, cng vi s pht trin ca phong tro dn tc trn lp trng t sn,
phong tro cng nhn chng li s p bc bc lt ca t sn thc dn cng din ra t rt sm.
Trong nhng nm 1919-1925, phong tro cng nhn din ra di cc hnh thc nh cng, bi
cng, tiu biu nh cuc bi cng ca cng nhn Ba Son (Si Gn) do Tn c Thng t chc
(1925) v cuc bi cng ca 2.500 cng nhn nh my si Nam nh ngy 30-4-1925, i ch
t bn phi tng lng, phi b nh p, gin ui th
Nhn chung, phong tro cng nhn nhng nm 1919-1925 c bc pht trin mi so
vi trc Chin tranh th gii ln th nht. Hnh thc bi cng tr ln ph bin, din ra trn
quy m ln hn v thi gian di hn.
Trong nhng nm 1926-1929, phong tro cng nhn c s lnh o ca cc t chc
Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, Cng hi v cc t chc cng sn ra i t nm
1929. giai on ny nhiu cuc bi cng ca cng nhn din ra: t nm 1928 n nm 1929,
c khong 40 cuc u tranh ca cng nhn din ra trong ton quc; trong nm 1930 c ti 98
cuc u tranh (vi s ngi tham gia t 350 ngi ln 31.680 ngi).
Cc cuc u tranh ca cng nhn Vit Nam trong nhng nm 1926-1929 mang tnh cht
chnh tr r rt. Mi cuc u tranh c s lin kt gia cc nh my, cc ngnh v cc a
phng. Phong tro cng nhn c sc li cun phong tro dn tc theo con ng cch mng
v sn.
Cng vo thi gian ny, phong tro yu nc pht trin mnh m, c bit l phong tro
nng dn din ra nhiu ni trong c nc Dn cy cng tnh dy, chng quc v a
ch rt kch lit. Nm 1927, nng dn lng Ninh Thanh Li (Rch Gi) u tranh chng bn
thc dn v a ch chim t; nng dn cc tnh H Nam, Nam nh, Ninh Bnh, Thi Bnh,
Ngh An, H Tnh u tranh chng bn a ch cp t, i chia rung cng Phong tro
nng dn v cng nhn h tr ln nhau trong cuc u tranh chng thc dn, phong kin, c
tnh cht c lp r rt.
* S ra i cc t chc Cng sn Vit Nam.
Vo cui thp k 20 ca th k XX, phong tro u tranh cch mng ca nhn dn Vit
Nam pht trin mnh m. Trong hon cnh , s ra i ca mt t chc Cng sn lnh o
cch mng An Nam l mt nhu cu cp bch. Vo thi gian ny, t chc Hi vit Nam cch
mng thanh nin din ra s phn lit su sc.
Trang 14
Tp bi ging
Trc tnh hnh , cui thng 3-1929, H Ni, mt s hi vin tin tin ca t chc
Thanh nin Bc K lp ra Chi b Cng sn u tin Vit Nam, do ng ch Trn Vn
Cung lm B th Chi b.
Ti i hi ln th nht ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin (5-1929) xy ra bt
ng gia cc on i biu v vn thnh lp ng cng sn, m thc cht l s khc nhau
gia nhng i biu mun thnh lp ngay mt ng Cng sn v gii th t chc Hi Vit Nam
Cch mng Thanh nin, vi nhng i biu cng mun thnh lp ng Cng sn, nhng
khng mun t chc ng gia i hi Thanh nin v cng khng mun ph Thanh nin
trc khi thnh lp ng. Trong bi cnh t chc cng sn Vit Nam ra i.
ng Dng Cng sn ng: Ngy 17-6-1929, ti H Ni, i biu cc t chc Cng
sn min Bc hp i hi quyt nh thnh lp ng Dng Cng sn ng. Tuyn ngn
ca ng nu r: ng Cng sn ng Dng t chc i a s v thc hnh cng nng lin
hip mc ch nh quc ch ngha; nh t bn ch ngha; dit tr ch phong
kin; gii phng cng nng; thc hnh x hi thc bnh ng, t do, bc i, tc l x hi cng
sn. Ngoi ra, t chc ny cn quyt nh xut bn bo Ba lim v c ra Ban chp hnh Trung
ng lm thi ca ng.
An Nam Cng sn ng: ma thu nm 1929, trc s ra i ca ng Dng Cng sn
ng v p ng yu cu ca phong tro cch mng, cc ng ch trong Hi Vit Nam Cch
mng Thanh nin hot ng Trung Quc v Nam K thnh lp An Nam Cng sn ng.
V iu kin kt np ng vin, iu l ca ng vit: Ai tin theo chng trnh ca Quc t
Cng sn, hng hi phn u trong mt b phn ng, phc tng mnh lnh ng v gp
nguyt ph, c th cho vo ng c
ng Dng Cng sn Lin on: Vic ra i ca ng Dng Cng sn ng v An
Nam Cng sn ng lm cho ni b ng Tn Vit phn ho mnh m, nhng ng vin
tin tin ca Tn Vit thnh lp ng Dng Cng sn Lin on. Tuyn t ca ng
Dng Cng sn Lin on (9-1929), nu r: ng Dng Cng sn Lin on ly ch ngha
cng sn lm nn mng, ly cng, nng, binh lin hip lm i tng vn ng cch mnh
thc hnh vn ng cch mnh cng sn trong x ng Dng, lm cho x s ca chng ta
hon ton c lp, xo b nn ngi bc lt p bc ngi, xy dng ch cng nng chuyn
chnh tin ln cng sn ch ngha ton x ng Dng
Mc d u ging cao ngn c chng quc, phong kin, x hi ch ngha Cng sn
Vit Nam, nhng ba t chc cng sn trn y hot ng phn tn, chia r nh hng xu
n phong tro cch mng Vit Nam lc ny. V vy, vic khc phc s chia r, phn tn gia
cc t chc cng sn l yu cu khn thit ca cch mng nc ta, l nhim v cp bch trc
mt ca tt c nhng ngi cng sn Vit Nam.
II. HI NGH THNH LP NG V CNG LNH CHNH TR U TIN CA
NG
Trang 15
Tp bi ging
1. Hi ngh thnh lp ng.
Trc s chia r gia cc t chc cng sn v nh hng tiu cc ca n n phong tro
cch mng, n cui nm 1929 nhng ngi cch mng Vit Nam trong cc t chc Cng sn
nhn thc c s cn thit v cp bch phi thnh lp mt ng Cng sn thng nht,
chm dt s chia r trong phong tro Cng sn Vit Nam. iu ny phn nh qu trnh t
thc ca nhng ngi cng sn Vit Nam v nhu cu phi thng nht cc t chc cng sn
thnh mt ng cng sn duy nht.
Ngy 27-10-1929, Quc t Cng sn gi nhng ngi Cng sn ng Dng ti liu V
vic thnh lp mt ng cng sn ng Dng, yu cu nhng ngi cng sn ng
Dng phi khc phc ngay s chia r gia cc nhm Cng sn v thnh lp mt ng ca giai
cp v sn.
Nhn c tin v s chia r ca nhng ngi Cng sn ng Dng, Nguyn i Quc
ri Xim n Trung Quc. Ngi ch tr Hi ngh hp nht ng (Hp ti Hng Cng, Trung
Quc) thnh phn Hi ngh hp nht gm: mt i biu ca Quc t Cng sn; hai i biu ca
ng Dng Cng sn ng; hai i biu An Nam Cng sn ng.
Hi ngh tho lun ngh ca Nguyn i Quc gm Nm im ln, vi ni dung:
1. B mi thnh kin xung t c, thnh tht hp tc thng nht cc nhm cng sn
ng Dng;
2. nh tn ng l ng Cng sn Vit Nam;
3. Tho Chnh cng v iu l s lc ca ng;
4. nh k hoch thc hin vic thng nht trong nc;
5. C mt Ban Trung ng lm thi gm chn ngi, trong c hai i biu chi b cng
sn Trung Quc ng Dng . Hi ngh nht tr vi nm im ln theo ngh ca Nguyn
i Quc v quyt nh hp nht cc t chc cng sn, ly tn l ng cng sn Vit Nam.
Hi ngh tho lun v thng qua cc vn kin: Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt,
Chng trnh tm tt v iu l vn tt ca ng Cng sn Vit Nam.
Hi ngh quyt nh phng chm, k hoch thng nht cc t chc cng sn trong nc,
quyt nh ra bo, tp ch ca ng Cng sn Vit Nam.
Ngy 24-2-1930, theo yu cu ca ng Dng Cng sn Lin on, Ban chp hnh
Trung ng Lm thi hp v ra Ngh quyt chp nhn ng Dng Cng sn Lin on gia
nhp ng Cng sn Vit Nam. Nh vy, n ngy 24-2-1930, ng Cng sn Vit Nam
hon tt vic hp nht ba t chc cng sn Vit Nam.
S kin ng Cng sn Vit Nam ra i (3-2-1930) th hin bc pht trin bin chng
qu trnh vn ng ca cch mng Vit Nam - S pht trin v cht t Hi Vit Nam Cch
mng Thanh nin n ba t chc Cng sn, n ng Cng sn Vit Nam trn nn tng ch
ngha Mc - Lnin v quan im cch mng Nguyn i Quc.
2. Cng lnh chnh tr u tin ca ng
Trang 16
Tp bi ging
Cc vn kin c thng qua ti Hi ngh thnh lp ng Cng sn Vit Nam nh: Chnh
cng vn tt ca ng, Sch lc vn tt ca ng, Chng trnh tm tt ca ng hp thnh
Cng lnh chnh tr u tin ca ng Cng sn Vit Nam. Cng lnh xc nh cc vn c
bn ca cch mng Vit Nam nh:
V phng hng chin lc cch mng Vit Nam l cuc cch mng: t sn dn quyn
cch mng v th a cch mng i ti x hi cng sn.
V nhim v ca cch mng Vit Nam:
V chinh tr: nh quc ch ngha Php v bn phong kin; lm cho nc Vit
Nam c hon ton c lp; lp chnh ph cng nng binh, t chc qun i cng nng.
V kinh t: Th tiu ht cc th quc tri; tch thu ton b sn nghip ln (nh cng
nghip, vn ti, ngn hng ,.v.v.) ca t bn quc ch ngha Php giao cho Chnh ph
cng nng binh qun l; tch thu ton b rung t ca bn quc ch ngha lm ca cng
chia cho dn cy ngheo; b su thu cho dn cy ngheo; m mang cng nghip v nng
nghip; thi hnh lut ngy lm tm gi.
V vn ho - x hi: Dn chng c t do t chc; nam n bnh quyn,... ph thng gio
dc theo cng nng ho.
V lc lng cch mng: ng phi thu phc cho c i b phn dn cy v phi da
vo hng dn cy ngheo lm th a cch mng, nh bn i a ch v phong kin; phi
lm cho cc on th th thuyn v dn cy (cng hi, hp tc x) khi di quyn lc v
nh hng ca bn t bn quc gia; phi ht sc lin lc vi tiu t sn, tr thc, trung nng,
Thanh nin, Tn Vit, v.v. ko h i vo phe v sn giai cp; i vi ph nng, trung, tiu
a ch v t bn An Nam m cha r mt phn cch mng th phi li dng, t lu mi lm
cho h ng trung lp. B phn no ra mt phn cch mng th phi nh .
V lnh o cch mng: Giai cp v sn l lc lng lnh o cch mng Vit Nam.
ng l i tin phong ca giai cp v sn phi thu phc cho c i b phn giai cp mnh,
phi lm cho giai cp mnh lnh o c dn chng; trong khi lin lc vi cc giai cp, phi
rt cn thn, khng khi no nhng b mt cht li ch g ca cng nng m i vo con ng
tho hip.
V quan h ca cch mng Vit Nam vi phong tro cch mng th gii: Cch mng Vit
Nam l mt b phn ca cch mng th gii, phi thc hnh lin lc vi cc dn tc b p bc
v giai cp v sn th gii, nht l giai cp v sn Php.
Thc tin qu trnh vn ng ca cch mng Vit Nam trong gn 80 nm qua chng
minh r tnh khoa hc v tnh cch mng, tnh ng n v tin b ca Cng lnh chnh tr u
tin ca ng.
3. ngha lch s s ra i ng Cng sn Vit Nam v Cng lnh chnh tr u tin ca
ng
Trang 17
Tp bi ging
Hi ngh hp nht cc t chc Cng sn Vit Nam quy t ba t chc cng sn thnh
lp mt ng Cng sn duy nht - ng Cng sn Vit Nam theo mt ng li chnh tr ng
n, to nn s thng nht v t tng, chnh tr v hnh ng ca phong tro cch mng c
nc hng ti mc tiu c lp dn tc v ch ngha x hi.
ng Cng sn Vit Nam ra i l kt qu tt yu ca cuc u tranh dn tc v u tranh
giai cp, l s khng nh vai tr lnh o ca giai cp cng nhn Vit Nam v h t tng Mc
- Lnin i vi cch mng Vit Nam. S kin ng Cng sn Vit Nam ra i l mt bc
ngot v cng quan trng trong lch s cch mng Vit Nam ta. N chng t rng giai cp v
sn nc ta trng thnh v sc lnh o cch mng.
V qu trnh ra i ca ng Cng sn Vit Nam, Ch tch H Ch Minh khi qut:
Ch ngha Mc - Lnin kt hp vi phong tro cng nhn v phong tro yu nc dn ti
vic thnh lp ng Cng sn ng Dng vo u nm 1930.
Thc t lch s cho thy, trong qu trnh chun b v chnh tr, t tng v t chc cho
vic thnh lp ng Cng sn Vit Nam, Nguyn i Quc - H Ch Minh khng ch vn dng
sng to, m cn b sung, pht trin hc thuyt Mc - Lnin v ng Cng sn. Nhng quan
im, t tng ca Ngi v cch mng Vit Nam, v ng Cng sn trc tip cu thnh
ng Cng sn Vit Nam. i hi ln th VII ca ng (nm 1991) ch r: ng Cng sn
Vit Nam l sn phm ca s kt hp ch ngha Mc - Lnin vi phong tro cng nhn v
phong tro yu nc ca nhn dn Vit Nam. Ch tch H Ch Minh l hin thn trn vn nht
cho s kt hp , l tiu biu sng ngi cho s kt hp giai cp v dn tc, dn tc v quc t,
c lp dn tc vi ch ngha x hi.
S kin thnh lp ng Cng sn Vit Nam v vic ngay t khi ra i, ng c cng
lnh chnh tr xc nh ng n con ng cch mng - gii phng dn tc theo phng hng
cch mng v sn, chnh l c s ng cng sn Vit Nam va ra i nm c ngn c
lnh o phong tro cch mng Vit Nam; gii quyt c tnh trng khng hong v ng li
cch mng, v giai cp lnh o cch mng din ra u th k XX; m ra con ng v phng
hng pht trin mi cho t nc Vit Nam.
ng Cng sn Vit Nam ra i v vic ng ch trng: Cch mng Vit Nam l mt b
phn ca phong tro cch mng th gii, tranh th c s ng h to ln ca cch mng th
gii, kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh ca thi i lm nn nhng thng li v vang.
ng thi cch mng Vit Nam cng gp phn tch cc vo s nghip u tranh chung ca
nhn th gii v ho bnh, c lp dn tc, dn ch v tin b x hi.
Cu hi n tp:
1. Hon cnh lch s trc khi ng Cng sn Vit Nam ra i.
2. Vai tr ca lnh t Nguyn i Quc trong qu trnh chun b thnh lp ng.
Trang 18
Tp bi ging
3. Hi ngh thnh lp ng v Cng lnh chnh tr u tin ca ng.
Cu hi tho lun:
1. Nhng nh hng ca hon cnh lch s quc t v Vit Nam cui th k XIX u th k
XX n s ra i ca ng Cng sn Vit Nam.
2. Hy chng minh: ng Cng sn Vit Nam ra i l kt qu tt yu ca cuc u tranh dn
tc v u tranh giai cp, l s khng nh vai tr lnh o ca giai cp cng nhn Vit Nam v
h t tng Mc-Lnin i vi cch mng Vit Nam.
CHNG II
NG LI U TRANH GINH CHNH QUYN
(1930 - 1945)
I. CH TRNG U TRANH T NM 1930 N NM 1939
1. Trong nhng nm 1930 - 1935
a. Lun cng chnh tr thng 10 - 1930
- Thng 4-1930, sau thi gian hc tp Lin X, Trn ph v nc hot ng. Thng 7-1930
Trn Ph c b sung vo Ban chp hnh Trung ng lm thi ca ng.
- Hi ngh Ban chp hnh Trung ng ln th nht hp ti Hng Cng (Trung Quc) t ngy
14 n ngy 31-10-1930 do Trn Ph ch tr. Hi ngh thng qua Ngh Quyt v tnh hnh
v nhim v cn kp ca ng; tho lun Lun cng chnh tr ca ng v iu l cc t chc
qun chng. Thc hin ch th ca Quc t Cng sn. Hi ngh quyt nh i tn ng thnh
Trang 19
Tp bi ging
ng Cng sn ng Dng. Hi ngh c ra ban chp hnh Trung ng chnh thc v c Trn
Ph lm tng b th.
* Ni dung ca lun cng chnh tr (10 - 1930)
Lun cng chnh tr phn tch c im, tnh hnh x hi thuc a na phong kin
v nu ln nhng c im ca cch mng t sn dn quyn ng Dng do giai cp cng
nhn lnh o.
- Lun cng ch r: mu thun giai cp din ra gay gt gia mt bn l th thuyn, dn
cy v cc phn t lao kh vi mt bn l a ch phong kin v t bn quc.
- Phng hng chin lc ca cch mng ng Dng: Tin hnh cch mng t sn
dn quyn C tnh cht th a v phn . T sn dn quyn cch mng l thi k d b
lm x hi cch mng. Sau khi cch mng t sn dn quyn thng li s tip tc pht trin b
qua thi k t bn m u tranh thng ln con ng X hi ch ngha.
- Nhim v: nh di tch phong kin v quc Php. Hai nhim v lin h mt
thit vi nhau. Trong Vn th a l ct cch ca cch mng t sn dn quyn.
- Lc lng: Cng nhn v nng dn l ng lc chnh, trong giai cp cng nhn l
giai cp lnh o. T sn thng nghip th ng v pha quc, t sn cng nghip th quc
gia ci lng, tiu th cng nghip th do d, tiu t sn thng gia khng tn thnh cch
mng...
- Vai tr lnh o ca ng: S lnh o ca ng Cng Sn l iu kin ct yu cho
thng li ca cch mng. ng c ng li ng, lin h mt thit vi qun chng, ly ch
ngha Mc-Lnin lm gc, phn u v mc tiu ch ngha cng sn.
- Phng php cch mng: Thc hin V trang bo ng, lc thng th t khu hiu
phn t tp hp qun chng. Khi c tnh th cch mng th phi lnh o qun chng nh
chnh quyn ch, ginh chnh quyn cho cng nng. V trang bo ng ginh chnh quyn
l mt ngh thut, Phi tun theo khun php nh binh.
- Quan h quc t: Cch mng ng Dng l b phn ca cch mng th gii. Phi
on kt v sn th gii. Trc ht l v sn Php, on kt phong tro cch mng cc nc
thuc a v na thuc a.
ngha ca Lun cng
T ni dung c bn trn, ngoi nhng mt khc nhau, c th thy Lun cng chnh tr
khng nh li nhiu vn cn bn thuc chin lc cch mng m chnh cng vn tt v
sch lc vn tt.
Nguyn nhn ch yu ca nhng mt khc nhau:
Th nht: Lun cng chnh tr cha tm ra v nm vng nhng c im x hi thuc
a, na thuc a phong kin Vit Nam.
Trang 20
Tp bi ging
Th hai: Do nhn thc gio iu my mc v vn dn tc v vn giai cp trong
cch mng thuc a v chu nh hng t khuynh ca Quc t Cng sn v mt s ng
cng sn trong thi gian . Chnh v vy, Hi ngh Ban chp hnh Trung ng thng 10
1930 khng chp nhn nhng quan im mi, sng to, c lp t ch ca Nguyn i Quc
c nu trong ng Kch mnh, Chnh cng vn tt v Sch lc vn tt.
* Hn ch ca Lun Cng
- Nhn thc gio iu v vn dn tc v giai cp: Hi ngh nhn mnh vn u
tranh giai cp theo quan im ca quc t cng sn, nng cao nhim v u tranh giai cp
chng phong kin ln hng u nn vn dn tc khng c coi trng nh trc.
- nh hng t khunh ca Quc t cng sn: Qu ch trng u tranh giai cp v cch
mng rung t, cch mng khu vc. V vy, ng ta i thnh ng cng sn ng Dng.
- Khng thy c mu thun ch yu ca ng Dng l mu thun dn tc. Cho nn
khng nhn mnh nhim v gii phng dn tc.
- Cha nh gi ng mc vai tr cch mng ca tiu t sn, t sn dn tc, v cha thy
c kh nng phn ho v li ko mt b phn a ch va v nh. Nn khng th tp trung
on kt rng ri cc lc lng trong dn tc.
b. Ch trng khi phc t chc ng v phong tro cch mng
Va mi ra i, ng pht ng c mt phong tro cch mng rng ln, m nh
cao l X Vit Ngh - Tnh. Gia lc phong tro cch mng qun chng ang dng cao,
quc Php v tay sai thng tay n p, khng b hng dp tt phong tro cch mng Vit
Nam v tiu dit ng Cng sn ng Dng.
Hng nghn chin s cng sn, hng vn qun chng yu nc b bt, b git hoc b t
y. Cc c quan lnh o ca ng trung ng v cc a phng ln lt b ph v. Ton
b Ban Chp hnh Trung ng b bt.
Tuy b ch khng b c lit, ng ta v qun chng cch mng b tn tht nng n, song
thnh qu ln nht ca phong tro cch mng 1930 - 1931 m qun th khng th xo c l:
khng nh trong thc t quyn lnh o v nng lc lnh o cch mng ca giai cp cng
nhn thng qua ng tin phong ca mnh: em li cho nng dn nim tin vng chc vo s
lnh o ca ng. Nh tinh thn v ngh lc phi thng c ren luyn qua thc tin cch
mng trong nhng nm 1930 - 1931, ng ta v qun chng cch mng vt qua th thch
kh khn, tng bc khi phc t chc ng v phong tro cch mng.
S khng b ca k th khng lm nhng chin s cch mng v qun chng yu nc t
b con ng cch mng. nhiu chi b ng trong nh t vn c thnh lp, h thng t
chc ng tng bc c phc hi.
Mc d b thc dn Php khng b tn bo, mt s t chc ng Cao Bng, Sn Ty,
H Ni, Hi Phng, Nam nh, Thi Bnh, Thanh Ho, Qung Tr, Qung Nam, Qung Ngi v
Trang 21
Tp bi ging
nhiu ni khc vn c duy tr v bm chc qun chng hot ng. min ni pha Bc,
mt s t chc ca ng c thnh lp.
Chng trnh hnh ng ca ng.
u 1932, trc tnh hnh cc u vin Ban Chp hnh Trung ng ng v hu ht u
vin X u bc k, Trung K, Nam k b ch bt v nhiu ngi b hy sinh, theo ch th ca
Quc t Cng sn, L Hng Phong v mt s ng ch ch cht trong v ngoi nc t chc ra
ban lnh o Trung ng ca ng. Thng 6 - 1932, Ban lnh o Trung ng cng b
Chng trnh hnh ng ca ng Cng sn ng Dng.
1. i cc quyn t do t chc, xut bn, ngn lun, i li trong nc v ra nc ngoi.
2. B nhng lut hnh c bit i vi ngi bn x, tr t do cho t chnh tr, b ngay
chnh sch n p, gii tn Hi ng hnh.
3. B thu thn, thu ng c v cc th thu v l khc.
4. B cc c quyn v ru, thuc phin v mui.
Chng trnh hnh ng cn ra nhng yu cu c th ring cho tng giai cp v tng
lp nhn dn nh:
- Vch r ra sc tuyn truyn m rng nh hng ca ng trong qun chng, cng c v
pht trin cc on th cch mng, nht l cng hi v nng hi.
- Dn dt qun chng u tranh cho quyn li hng ngy tin ln u tranh chnh tr,
chun b iu kin cho khi ngha ginh chnh quyn khi c iu kin.
- Trong xy dng ng phi lm cho ng tronh sch v vng mnh, c k lut, gio dc
ng vin chnh tr, t tng
2. Trong nhng nm 1936 - 1939
a. Hon cch lch s
Tnh hnh th gii
- Cuc khng hong kinh t trong nhng nm 1929 - 1933 cc nc thuc a h thng
t bn ch ngha lm cho mu thun ni ti ca ch ngha t bn ngy cng gay gt v
phong tro cch mng qun chng dng cao.
- Ch ngha pht xt xut hin v thng th mt s ni nh c, Ty Ban Nha, Italia,
Nht Bn. Ch c ti pht xt l nn chuyn chnh ca nhng th lc phn ng nht, s
vanh nht, tn bo v d man nht.
- i hi VII ca Quc t Cng sn hp ti Matxcva (7- 1935) xc nh:
+ K th nguy him trc mt: Ca giai cp v sn v nhn dn lao ng th gii lc ny
cha phi l ch ngha quc ni chung m l ch ngha pht xt.
+ Nhim v trc mt: Ca giai cp cng nhn lao ng th gii cha phi l u tranh lt
ch ngha t bn, ginh chnh quyn, m l u tranh chng ch ngha pht xit, chng
chin tranh bo v ho bnh, bo v dn ch.
Trang 22
Tp bi ging
+ Yu cu cc ng Cng sn v nhn dn th gii thng nht hng ng ca mnh, lp mt
trn nhn dn rng ri chng pht xit v chin tranh, i t do, dn ch ho bnh v ci thin
i sng.
+ Vi cc nc thuc a v na thuc a: Do tnh hnh th gii v trong nc thay i
nn vn lp mt trn thng nht chng quc c tm qun trng c bit.
Tnh hnh trong nc
Cuc khng hong kinh t 1929 - 1933 tc ng su sc khng nhng n i sng
cc giai cp v tng lp nhn dn lao ng, m cn n c nhng nh t sn, a ch hng va
v nh. Trong khi , bn cm quyn phn ng ng Dng vn ra sc v vt, bc lt, bt
nght mi quyn t do, dn ch v thi hnh chnh sch khng b, n p phong tro u tranh
ca nhn dn ta.
Tnh hnh trn lm cho cc giai cp v tng lp tuy c quyn li khc nhau, nhng u
cm th thc dn, t bn c quyn Php v u c nguyn vng chung trc mt l u tranh
i c quyn sng, quyn t do, dn ch, cm o v ho bnh. Trong luc ny, h thng t
chc ng v cc c s cch mng ca qun chng c khi phc.
b. Ch trng v nhn thc mi ca ng
Trc nhng chuyn bin ca tnh hnh v trong nc , c bit di nh sng ca ch
trng chuyn hng chin lc ca i Hi VII Quc t Cng sn, trong nhng nm (1936 1939), Ban chp hnh Trung ng ng Cng Sn ng Dng hp Hi ngh ln th hai (7
- 1936), ln th ba (3 - 1937), ln th 4 (9 - 1937) v ln th nm (1938).. ra nhng ch
trng mi v chnh tr, t chc v hnh thc u tranh mi ph hp vi tnh hnh cch mng
nc ta.
Ch trng u tranh i quyn dn ch, dn sinh
V k th ca cch mng: K th trc mt nguy hi nht ca nhn dn ng Dng cn
tp trung nh l bn phn ng thuc a v be l tay sai ca chng.
V nhim v trc mt ca cch mng: L chng pht xt, chng chin tranh quc,
chng bn thuc a v tay sai, i t do, dn ch, cm o v ho bnh. thc hin nhim v
trc mt Ban chp hnh Trung ng quyt inh thnh lp mt trn nhn dn phn v sau
ph hp vi tnh hnh mi i thnh mt trn dn ch ng Dng.
V on kt quc t: on kt cht ch vi giai cp cng nhn v ng cng sn Php,
ng h mt trn dn dn Php, ra khu hiu ng h Chnh ph Mt trn nhn dn Php
cng nhau chng li k th chung l bn pht xt Php v bn phn ng thuc a ng
Dng.
V hnh thc t chc v bin php u tranh: Phi chuyn hnh thc t chc b mt khng
hp php sang cc hnh thc t chc v u tranh cng khai, na cng khai, hp php v na
hp php, nhm lm cho ng m rng s quan h vi qun chng, gio dc, t chc v lnh
o qun chng u tranh bng cc hnh thc v khu hiu thch hp.
Trang 23
Tp bi ging
Nhn thc mi ca ng v mi quan h gia hai nhim v dn tc v dn ch:
Trong khi ra ch trng mi lnh o nhn dn ta u tranh nhm thc hin cc
quyn dn ch, dn sinh, Ban Chp hnh Trung ng ng t vn nhn thc li mi
quan h gia hai nhim v dn tc v dn ch, phn v in a trong cch mng ng
Dng. Trong vn kin: Chung quanh vn chin sch mi cng b thng 10 - 1936, ng
nu mt quan im mi: Cuc dn tc gii phng khng nht nh phi kt cht vi cuc
cch mng in a. Ngha l khng th ni rng: mun nh quc cn phi pht trin
cch mng in a, mun gii quyt vn in a th cn phi xc nh nh quc. L
thuyt y c ch khng xc ng. V rng, tu hon cch hin thc bt buc, nu nhim v
chng quc l cn kp cho hin thi, cn vn in a tuy quan trng nhng cha phi
trc tip bt buc, th c th trc tp trung nh quc ri sau mi gii quyt vn in
a.
Nhng cng c khi vn in a v phn phi lin tip gii quyt, vn ny gip
cho vn kia lm xong mc ch ca cuc vn ng. Ngha l cuc phn pht trin ti
trnh v trang u tranh kch lit, ng thi, v mun tng thm lc lng tranh u chng
quc, cn phi pht trin cuc cch mng in a. Ni tm li, nu pht trin cuc u
tranh chia t m ngn tr cuc u tranh phn th phi la chn vn no quan trng hn
m gii quyt trc. Ngha l chn ch nhn chnh, nguy him nht, tp trung lc lng ca
mt dn tc m nh cho c ton thng.
y l nhn thc mi ca Ban Chp hnh trung ng, n ph hp vi tinh thn trong
Cng lnh chnh tr u tin ca ng v khc phc nhng hn ch ca Lun cng chnh tr
thng 10 - 1930.
Tm li, trong giai on nhng nm 1936 - 1939, ch trng mi ca ng gii quyt
ng n mi quan h gia mc tiu chin lc v mc tiu c th trc mt ca cch mng,
cc mi quan h gia lin minh cng cng v mt trn on kt dn tc rng ri, gi vn
dn tc v vn giai cp, gia phong tro cch mng ng Dng v phong tro cch mng
Php v trn th gii; ra cc hnh thc t chc v u tranh linh hot, thch hp nhm hng
dn qun chng u tranh i quyn li hng ngy, chun b cho nhng cuc u tranh cao hn
v c lp v t do.
II. CH TRNG U TRANH T NM 1939 - 1945
1. Hon cch lch s v s chuyn hng ch o chin lc ca ng
a. Tnh hnh th gii v trong nc
Chin tranh th gii th Hai bng n
Ngy 1-9-1939, pht xt c tn cng Ba Lan, hai ngy sau Anh v Php tuyn chin vi
c, Chin tranh th gii th Hai bng. Pht xiat c ln lt chim cc nc Chu u.
quc Php lao vo vng chin. Chnh ph Php thi hnh bin php n p lc lng dn ch
Trang 24
Tp bi ging
trong nc v phong tro cch mng thuc a. Mt trn nhn dn Php tan v. ng Cng
sn Php b t ra ngoi vng php lut.
Thng 6-1940, c tn cng Php. Chnh ph Php u hng c. Ngy 22-6-1941, qun
pht xt c tn cng Lin X. Tnh cht chin tranh quc chuyn thnh chin tranh gia
lc lng dn ch do Lin X lm tr ct vi lng lng pht xt do c cm u.
Tnh hnh trong nc:
Ngy 28-9-1939, Ton quyn ng Dng ra ngh nh cm tuyn truyn cng sn, cm
lu hnh, tng tr ti liu cng sn, t ng Cng sn ng Dng ra ngoi vng php lut,
gii tn cc hi i hu i, nghip on v tch thu ti sn ca cc t chc , ng ca cc t
bo v nh xut bn, cm hi hp v t tp ng ngi.
Vit Nam v ng Dng, thc dn Php thi hnh chnh sch thi chin trng trn.
Chng pht xt ho b my thng tr, thng tay n p phong tro cch mng ca nhn dn, tp
trung lc lng nh vo ng cng sn ng Dng. Hng nghn cuc khm xt bt ng
din ra khp ni. Mt s quyn t do, dn ch, ginh c trong thi k 1936 - 1939 b th
tiu. Chng ban b lnh tng ng vin bt lnh,thc hin chnh sch kinh t ch huy nhm
tng cng v vt sc ngi, sc ca phc v chin tranh quc.
Li dng Php thua c, ngy 22-9-1940 pht xt Nht vo Lng Sn v b vo
Hi Phng. Ngy 23-9-1940, ti H Ni Php k hip c u hng Nht. T nhn dn ta
mt c hai trng p bc, bc lt ca Nht v Php. Mu thun gia dn tc ta vi quc pht
xt Nht Php cng tr nn gay gt hn bao gi ht.
b. Ni dung ch trng chuyn hng ch o chin lc
K t khi chin tranh th gii th hai bng n, Ban chp hnh Trung ng ng hp
hi ngh ln th su (11-1939), Hi ngh Trung ng ng ln th by (11-1940) v Hi ngh
Ban chp hnh Trung ng ln th tm (thng 5-1941). Trn c s nhn nh kh nng din
bin ca Chin tranh th gii ln th Hai v cn c vo tnh hnh c th trong nc, Ban
Chp hnh Trung ng quyt nh chuyn hng ch o chin lc nh sau.
Mt l, a nhim v gii phng dn tc ln hng u
Ban Chp hnh Trung ng nu r mu thun ch yu nc ta i hi phi c gii
quyt cp bch l mu thun gia dn tc ta vi bn quc Php - Nht.
tp trung cho nhim v hng u ca cch mng lc ny, Ban Chp hnh Trung ng
quyt nh tm gc li khu hiu nh a ch, chia rung t cho dn cy thay bng khu
hiu tch thu rung t ca bn quc v Vit gian cho dn cy ngheo, chia li rung t cng
cho cng bng v gim t, gim tc
Hai l, quyt nh thnh lp Mt trn Vit Minh on kt, tp hp lc lng cch
mng nhm mc tiu gii phng dn tc.
Ban Chp hnh Trung ng quyt nh thnh lp Mt trn Vit Nam c lp ng minh,
gi tt l mt trn Vit Minh thay cho Mt trn thng nht phn ng Dng i tn cc
Trang 25
Tp bi ging
Hi cu quc (Cng nhn cu quc, Nng dn cu quc, Thanh nin cu quc, Ph n cu
quc, Ph lo cu quc, Thiu nin cu quc..) vn ng, thu ht mi ngi dn yu nc
khng phn bit thnh phn, la tui, on kt bn nhau ng cu T quc, cu ging ni.
Ba l, quyt nh xc tin chun b khi ngha v trang l nhim v trung tm ca
ng v nhn dn ta trong giai on hin ti.
a cuc khi ngha i n thng li, cn phi ra sc pht trin lc lng cch mng,
bao gm lc lng chnh tr v lc lng v trang, xc tin xy dng cn c a cch mng.
Ban Chp hnh Trung ng cn c bit ch trng cng tc xy dng ng nhm nng
cao nng lc t chc v lnh o ca ng, ng thi ch trng gp rt o to cn b, cn
b lnh o, cn b cng vn, nng vn, binh vn, qun s v y mnh cng tc vn ng
qun chng.
c. ngha ca s chuyn hng ch o chin lc
Vi tinh thn c lp, t ch, sng to, Ban Chp hnh Trung ng ng hon chnh
s chuyn hng ch o chin lc nhm gii quyt mc tiu s mt ca cch mng l c lp
dn tc v ra ch trng ng n thc hin mc tiu y.
ng li ging cao ngn c gii phng dn tc, t nhim v gii phng dn tc ln
hng u, tp hp rng ri mi ngi Vit Nam yu nc trong mt trn Vit Minh, xy dng
lc lng chnh tr ca qun chng c nng thn v thnh th, xy dng cn c a cch mng
v lc lng v trang, l ngn c dn ng cho nhn dn ta tin ln ginh thng li trong s
nghip nh Php ui Nht, ginh c lp v t do cho nhn dn.
Trn c s lc lng chnh tr ca qun chng, ng ch o vic v trang cho qun
chng cch mng, tng bc t chc, xy dng lc lng v trang nhn dn. T i du kch b
mt, cc i Cu quc qun, Vit Nam tuyn truyn gii phng qun tin ln thnh lp Vit
Nam gii phng qun. ng ch o lp cc chin khu v cn c a cch mng, tiu biu l
cn c Bc Sn V Nhai v cn c Cao Bng.
2. Ch ng pht ng Tng khi ngha ginh chnh quyn
a. Pht ng cao tro khng Nht, cu nc v y mnh khi ngha tng phn.
Pht ng cao tro khng Nht, cu nc
Vo cui 1944, u 1945, chin tranh th gii th hai bc vo giai on kt thc. Hng
qun Lin X qut sch bn pht xiat c ra khi lnh th ca mnh v tin nh v bo v pha
Beclin. Pht xt Nht lm vo tnh trng nguy khn. Mu thun Nht Php ngy cng gay gt.
m 9-3-1945, Nht o chnh Php c chim ng Dng.
Ngay m 9-3-1945, Hi ngh Ban thng v Trung ng ng hp Hi ngh m rng
lng nh Bng (T Sn, Bc Ninh). Ngy 12-3-1945, Ban thng v Trung ng ng ra Ch
th Nht Php bn nhau v hnh ng ca chng ta.
Ch th nhn nh: cuc o chnh ca Nht lt Php c chim ng Dng to
ra mt cuc khng hong chnh tr su sc, nhng iu kin khi ngha cha thc s chn mui.
Trang 26
Tp bi ging
Tuy vy, hin ang c nhng c hi tt lm cho nhng iu kin tng khi ngha nhanh chng
chn mui.
Ch th xc nh: Sau cuc o chnh, pht xt Nht l k th chnh, k th c th trc
mt duy nht ca nhn dn ng Dng, v vy phi thay i khu hiu nh ui pht xt
Nht - Php bng khu hiu nh ui pht xt Nht.
Ch th ch trng: Pht ng mt cao tro khng Nht, cu nc mnh m lm tin
cho cuc tng khi ngha. Mi hnh thc tuyn truyn, c ng, t chc v u tranh lc ny
phi thay i cho thch hp vi thi k tin khi ngha nh tuyn truyn xung phong, biu tnh
tun hnh, bi cng chnh tr, biu tnh ph kho thc ca Nht gii quyt nn i, y mng
xy dng cc i t v cu quc
Ch th nu r phng chm u tranh lc ny l pht ng chin tranh du kch, gii
phng tng vng m rng cn c a.
Ch th d kin: Nhng iu kin thun li thc hin tng khi ngha nh qun ng
minh ko vo ng Dng nh Nht, qun Nht ko ra mt trn cn tr qun ng minh
li pha sau nhiu s h. Cng c th l cch mng Nht bng n, hoc Nht b mt nc nh
Php 1940 v qun i vin chinh Nht mt ht tinh thn.
y mnh khi ngha tng phn, ginh chinh quyn tng b phn
T gia thng 3-1945 tr i, cao tro khng Nht cu nc din ra rt si ni, mnh
m v c ni dung v phong ph v hnh thc.
Phong tro u tranh v trang, khi ngha tng phn din ra trong nhiu ni vng
thng du v trung du Bc k. Vit Nam tuyn truyn gii phng qun v cu quc qun phi
hp vi lc lng chnh tr ca qun chng gii phng hng lot x, chu, huyn thuc cc tnh
Cao Bng, Bc Cn, Lng sn, Thi Nguyn, Tuyn Quang.
Bc Giang, qun chng ni dy thnh lp u ban dn tc gii phng nhiu lng. i
du kch Bc Giang c thnh lp. Qung Ngi, cuc khi ngha n ra Ba T. i du kch
BaT c thnh lp.
Ngy 15-4-1945, Ban Thng v Trung ng ng triu tp Hi ngh qun s cch mng
Bc k ti Hip Ho (Bc Giang).
Hi ngh nhn nh: Tnh th t nhim v qun s ln trn tt c cc nhim v quan
trng v cn kp trong lc ny. Chng ta phi tch cc pht trin chin tranh du kch, gy dng
cn c a khng Nht chun b cuc tng khi ngha cho kp thi c. Hi ngh quyt
nh thng nht cc lc lng v trang sn c thnh Vit Nam gii phng qun; quyt nh xy
dng by chin khu trong c nc v ch trng pht trin hn na lc lng v trang v na
v trang,
Ngy 4-6-1945, khu gii phng chnh thc c thnh lp gm hu ht cc tnh Cao
Bng, Bc Cn, Lng Sn, Tuyn Quang, Thi Nguyn, H Giang v mt s vng ln cn
thuc tnh Bc Giang, Ph Th, Yn Bi, Vnh Yn.
Trang 27
Tp bi ging
Gia lc phong tro qun chng trong c nc ang pht trin mnh m c nng thn v
thnh th, nn i din ra nghim trng cc tnh Bc B v Bc Trung B do Nht Php gy
ra. Xut pht t li ch sng cn trc mt ca qun chng, ng kp thi ra khu hiu Ph
kho thc, gii quyt nn i.
b. Ch trng pht ng tng khi ngha
Pht ng ton dn tng khi ngha ginh chnh quyn
Chin tranh th gii th hai bc vo giai on kt thc. Ngy 2-5-1945, Hng qun Lin
X chim Bc lin, tiu dit pht xt c tn hang ca chng.
Ngy 9-5-1945, pht xt c u hng khng iu kin. chu pht xt Nht ang i
gn n ch tht bi hon ton.
Trc s pht trin ht sc nhanh chng ca tnh hnh, Trung ng quyt nh hp Hi
ngh ton quc ca ng Tn Tro (Tuyn Quang) t ngy 13 n ngy 15-8-1945.
Hi Ngh nhn nh: C hi rt tt cho ta ginh chnh quyn c lp ti v quyt
nh pht ng ton dn tng khi ngha, ginh chnh quyn t tay pht xiat Nht v tay sai,
trc khi qun ng minh nhy vo ng Dng.
Hi ngh ch r khu hiu u tranh lc ny l: Phn i xm lc; Hon ton c lp;
Chnh quyn nhn dn.
Nguyn tc ch o khi ngha l: Thng nht v kp thi, nh chim ngay nhng ni
chc thng khng k thnh ph hay nng thn; qun s v chnh tr phi phi hp; phi lm tan
r tinh thn qun ch,
Hi ngh cn quyt nh nhng vn quan trng v chnh sch i ni v i ngoi trong
tnh hnh mi.
V i ni: Ly 10 chnh sch ln ca Vit Minh lm chnh sch c bn ca chnh quyn
cch mng.
V i ngoi: Thc hin nguyn tc bnh ng, hp tc, thm bn bt th. Hi ngh quyt
nh c U ban khi ngha ton quc do Trng Chinh ph trch v kin ton Ban Chp hnh
Trung ng.
Ngay m 13-8-1945, u ban ton quc ra lnh tng khi ngha
Ngy 16-8-1945, cng ti Tn Tro, i hi quc dn hp. i hi nhit lit tn thnh ch
trng tng khi ngha ca ng v Mi chnh sch ca Vit Minh, quyt nh thnh lp u
ban gii phng dn tc Vit Nam.
Ngay sau i hi, Ch Tch H Ch minh gi th ku gi ng bo v chin s c
nc: Gi quyt nh cho vn mnh dn tc ta n. Ton quc ng bo hy ng ln em
sc ta m t gii phng cho ta.
Di s lnh o ca ng, hn 20 triu nhn dn ta nht t vng dy khi ngha ginh
chnh quyn. T ngy 14-8-1945, cc n v gii phng qun lin tip h nhiu n Nht
Trang 28
Tp bi ging
thuc cc tnh Cao Bng, Bc Cn, Thi Nguyn, Tuyn Quang, Yn Bi v h tr qun chng
tin ln ginh chnh quyn.
Ngy 18-8-1945, nhn dn cc tnh Bc Giang, Hi Dng, Phc Yn, Thi Bnh, Thanh
Ho, H Tnh, Qung Nam v Khnh Ho ginh chnh quyn tnh l.
Ngy 19-8-1945, di s lnh o ca thnh u H Ni, hng chc vn qun chng sau
khi d mt tinh, rm r xung ng biu tnh, tun hnh v mau chng to i cc hng
chim Ph Khm sai, To th chnh, Tri lnh bo an, s cch st v cc cng s b nhn, hn
mt vn qun Nht H Ni t lit, khng dm chng c. Chnh quyn v tay nhn dn.
Ngy 23-8-1945 khi ngha ginh thng li Hu
Ngy 25-8-1945 khi ngha ginh thng li Si Gn
Ngy 2-9-1945, Ch Tch H Ch Minh c bn Tuyn ngn c lp, tuyn b vi quc
dn ng bo, vi ton th th gii: Nc Vit Nam Dn ch Cng ho ra i.
c. Kt qu, ngha, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim ca cuc Cch mng
Thnh Tm
Kt qu v ngha:
+ p tan ch thng tr ca quc v phong kin lp ra nc Vit Nam dn ch cng
ho.
+ Nc ta t nc thuc a tr thnh nc c lp t do, nhn dn t thn phn n l
thnh ngi ch t nc, ng ta tr thnh ng hp php nm chnh quyn.
+ N nh du bc nhy vt trong lch s tin ho ca dn tc Vit Nam, m ra k
nguyn mi ca lch s dn tc, k nguyn c lp t do.
+ Vi thng li ca Cch mng Thng Tm, ng v nhn dn ta gp phn lm phong
ph thm kho tng l lun ca ch ngha Mc-Lnin, cung cp thm nhiu kinh nghim qu
bu cho phong tro gii phng dn tc v ginh quyn dn tc dn ch.
+ Gp phn c v phong tro cch mng gii phng dn tc cc nc thuc a u
tranh chng quc, thc dn ginh c lp t do.
nh gi ngha ca Cch mng Thng Tm, ch tch H Ch Minh ch r: Chng
nhng giai cp lao ng v nhn dn Vit Nam ta c th t ho, m giai cp lao ng v nhng
dn tc b p bc ni khc cng c th t ho rng: Ln ny l ln u tin trong lch s cch
mng ca cc dn tc thuc a v na thuc a, mt ng mi 15 tui lnh o cch
mng thnh cng, nm chinh quyn ton quc
Nguyn nhn thng li:
- Cch mng Thng Tm n ra trong bi cnh quc t thun li: K th trc tip ca nhn
dn ta l pht xt Nht b Lin X v cc lc lng dn ch th gii nh bi. Bn Nht
ng Dng v tay sai tan r. ng ta chp thi c pht ng ton dn ni dy tng khi
ngha ginh thng li nhanh chng.
Trang 29
Tp bi ging
- Cch mang Thng Tm l kt qu tng hp ca 15 nm u tranh gian kh ca ton dn
di s lnh o ca ng, c ren luyn qua ba cao tro cch mang rng ln: Cao tro
1930 - 1931, 1936 - 1939, 1939 - 1945.
- Cch mng Thng Tm thnh cng l do ng ta chun b c lc lng v trang
ca ton dn on kt trong Mt trn Vit Minh, da trn c s lin minh cng nng di s
lnh o ca ng.
- ng ta l ngi t chc v lnh o cuc Cch mng Thng Tm. ng c ng li
cch mng ng n, dy dn kinh nghim u tranh, on kt thng nht, nm ng thi c,
ch o kin quyt, khn kho, bit to nn sc manh tng hp p o k th v quyt tm
lnh o qun chng khi ngha ginh chnh quyn. S lnh o ca ng l nhn t quyt
nh thng li ca Cch mng Thng Tm 1945.
- Bi hc kinh nghim:
Mt l: Ging cao ngn c c lp dn tc, kt hp ng n hai nhim v chng
quc v chng phong kin.
Hai l: Ton dn ni dy trn nn tng khi lin minh cng nng.
Cch mng Thng Tm thng li l nh u tranh yu nc anh hng ca hn 20 triu
ngi Vit Nam. Nhng cuc ni dy ca ton dn ch c th thc hin khi c o qun ch lc
l giai cp cng nhn v giai cp nng dn di s lnh o ca ng. o qun ch lc ny
c xy dng, cng c qua ba cao tro cch mng v ln mnh vt bc trong tng khi
ngha. Da trn o qun ch lc lm nn tng. ng xy dng c khi on kt dn tc,
ng vim ton dn tng khi ngha thng li.
Ba l: Li dng mu thun trong hng ng k th.
ng ta li dng mu thun gia ch ngha quc v ch ngha quc pht xt, mu
thun gia ch ngha quc v mt b phn th lc i ch phong kin, mu thun trong hng
ng ngu quyn tay sai ca Php v ca Nht, c lp cao k th chnh l quc pht xt v
bn tay sai phn ng; tranh th hoc trung lp nhng phn t lng chng. Nh vy, Cch
mng Thng Tm ginh thng li nhanh gn, t mu.
Bn l: Kin quyt dng bo lc cch mng v bit s dng cch mng mt cch thch
hp tp tan b my nh nc c, lp ra nh nc ca dn.
Trong Cch mng Thng Tm, bo lc cch mng l s kt hp cht ch gia lc lng
chnh tr vi lc lng v trang; kt hp ni dy ca qun chng vi tin cng cu lc lng
v trang cch mng c nng thn v thnh th, trong vai tr quyt nh ca cc tng khi
ngha H Ni, Hu, Si Gn. Cch mng Thng Tm l kt qu ca s kt hp tt c cc hnh
thc u tranh kinh t v chnh tr, hp php v khng hp php ca qun chng, t thp n
cao t vi a phng lan ra c nc, t khi ngha tng phn tin ln tng khi ngha, p tan
b my nh nc ca giai cp thng tr, lp ra b my nh nc ca nhn dn.
Nm l: Nm vng ngh thut khi ngha, ngh thut chn ng thi c.
Trang 30
Tp bi ging
ng ta coi khi ngha l mt ngh thut, va vn dng nguyn l ca ch ngha McLnin v kinh nghim ca cch mng th gii, va tng kt nhng kinh nghim cc cuc khi
ngha nc ta. Trong rt nhiu vn kin ca ng t nm 1939 n na u nm 1945, ng
vch ra nhng iu kin lm thi c cho tng khi ngha thng li.
Cch mng Thng Tm thng li chng t ng chn ng thi c. l lc bn cm
quyn pht xt ng Dng hoang mang n cc sau khi Nht u hng; nhn dn ta
khng th sng ngheo kh nh trc c na. ng chun b sn sng cc mt v ch
trng, lc lng v tp dc qua Cao tro chng Nht, cu nc. l nhng iu kin ch
quan cho tng khi ngha ginh chnh quyn trong c nc ginh thng li.
Su l: Xy dng mt ng Mc-Lnin sc lnh o tng khi ginh chnh quyn.
ng ta ngay t u xc nh ng ng li, chin lc v sch lc cch mng,
ng thi khng ngng b sung, pht trin ng li chin lc v sch lc trong tng thi
k cch mng. iu , i hi ng phi bit vn dng sng to ch ngha Mc-Lnin vo
hon cnh c th ca nc ta, kp thi tng kt kinh nghim thc tin cch mng.
ng ta rt coi trng vic qun trit ng li, ch trng trong ng vin v qun chng
cch mng, khng ngng u tranh khc phc nhng khuynh hng lch lc. ng chm lo
cng tc t chc, cn b, ng vin v ch bt khut, phm cht chnh tr v o c cch
mng. ng bit pht huy trit vai tr ca Mt trn Vit Minh vi hng triu hi vin v
thng qua Mt trn d lnh o nhn dn u tranh.
Cu hi n tp
1. So snh s ging v khc nhau gia Cng lnh Chnh tr (2 - 1930) v Lun cng
Chnh tr (10 - 1930) ca ng
2. Phn tch ngha ca s chuyn hng ch o chin lc ca ng t 1939 1941.
3. Phn tch nguyn nhn khch quan v ch quan ca thng li Cch mng Thng Tm
1945.
Cu hi tho lun
Kt hp cht ch v ng n nhim v chng quc vi nhim v chng phong kin,
trong nhim v ch yu l nhim v chng quc. l kinh nghim qu bu ca cuc
cch mng dn tc, dn ch nhn dn nc ta.
Hy phn tch nhng mc lch s ln trong qu trnh hnh thnh kinh nghim ny bt u
t Cng lnh chnh tr u tin (thng 2 nm 1930) ca ng.
Trang 31
Tp bi ging
CHNG III
NG LI KHNG CHIN CHNG THC DN PHP
V QUC M XM LC (1945-1975)
I. NG LI XY DNG, BO V CHNH QUYN V KHNG CHIN CHNG
THC DN PHP XM LC (1945-1954)
1. Ch trng xy dng v bo v chnh quyn cch mng (1945-1946)
a. Hon cnh nc ta sau cch mng thng Tm
Sau ngy Cch mng Thng Tm thnh cng, nc Vit Nam Dn ch Cng ho ra i,
cng cuc xy dng v bo v t nc ca nhn dn ta ng trc bi cnh va c nhng
thun li c bn, va phi gp phi nhiu kh khn to ln, him ngheo.
Thun li c bn l trn th gii, h thng x hi ch ngha do Lin X ng u c
hnh thnh. Phong tro cch mng gii phng dn tc c iu kin pht trin, tr thnh mt
dng thc cch mng. Phong tro dn ch v ho bnh cng ang vn ln mnh m. trong
nc, chnh quyn dn ch nhn dn c thnh lp, c h thng t trung ng n c s.
Nhn dn lao ng lm ch vn mnh ca t nc. Lc lng v trang nhn dn c tng
cng. Ton dn tin tng v ng h Vit Minh, ng h Chnh ph Vit Nam Dn ch Cng
ho do H Ch Minh lm Ch tch.
Kh khn nghim trng l hu qu do ch c li nh nn i, nn dt rt nng n,
ngn qu quc gia trng rng. Kinh nghim qun l t nc ca cn b cc cp non yu. Nn
c lp ca nc ta cha c quc gia no trn th gii cng nhn v t quan h ngoi giao.
Vi danh ngha ng minh n tc kh gii ca pht xt Nht, qun i cc nc o t ko vo
chim ng Vit Nam v khuyn khch bn Vit gian chng ph chnh quyn cch mng nhm
xo b nn c lp v chia ct nc ta. Nghim trng nht l qun Anh, Php ng lo vi
nhau n sng nh chim Si Gn, hng tch Nam B ra khi Vit Nam. Gic i, gic di v
gic ngoi xm l nhng him ho i vi ch mi, vn mnh dn tc nh ngn cn treo
si tc. T quc lm nguy.
b. Ch trng khng chin kin quc ca ng
Trc tnh hnh mi, Trung ng ng v Ch tch H Ch Minh sng sut phn tch
tnh th, d on chiu hng pht trin ca cc tro lu cch mng trn th gii v sc mnh
mi ca dn tc vch ra ch trng v gii php u tranh nhm gi vng chnh quyn, bo
Trang 32
Tp bi ging
v nn c lp t do va ginh c. Ngy 25-11-1945, Ban Chp hnh Trung ng ng ra
Ch th v khng chin kin quc, vch con ng i ln cho cch mng Vit Nam trong giai
on mi. Ch trng khng chin kin quc ca ng l:
V ch o chin lc, ng xc nh mc tiu phi nng cao ca cch mng Vit Nam
lc ny vn l dn tc gii phng, khu hiu lc ny l Dn tc trn ht, T quc trn ht,
nhng khng phi l ginh c lp m l gi vng c lp.
V xc nh k th, ng phn tch m mu ca cc nc quc i vi ng Dng
v ch r k th chnh ca nc ta lc ny l thc dn Php xm lc phi tp trung ngn la
u tranh vo chng. V vy, phi lp Mt trn dn tc thng nht chng thc dn Php xm
lc m rng mt trn Vit Minh nhm thu ht mi tng lp nhn dn; thng nht Mt trn
Vit - Min - Lo,v.v
V phng hng, nhim v, ng nu ln bn nhim v ch yu v cp bch cn khn
trng thc hin l: cng c chnh quyn, chng thc dn Php xm lc, bi tr ni phn, ci
thin i sng cho nhn dn. ng ch trng kin tr nguyn tc thm bn bt th, thc hin
khu hiu Hoa- Vit thn thin i vi qun i Tng Gii Thch v c lp v chnh tr,
nhn nhng v kinh t i vi Php.
Ch th v khng chin kin quc c ngha ht sc quan trng. Ch th xc nh
ng k th chnh ca dn tc Vit Nam l thc hin Php xm lc. ch ra kp thi nhng
vn c bn v chin lc v sch lc cch mng, nht l nu r hai nhim v chin lc
mi ca cch mng Vit Nam sau Cch mng Thng Tm l xy dng t nc i i vi bo
v t nc. ra nhng nhim v, bin php c th v i ni, i ngoi khc phc nn
i, nn dt, chng th trong gic ngoi bo v chnh quyn cch mng.
Nhng ni dung ca ch trng khng chin kin quc c ng tp trung ch o
thc hin trn thc t vi tinh thn kin quyt, khn trng, linh hot, sng to, trc ht l
trong giai on t thng 9-1945 n cui nm 1946.
c. Kt qu, ngha v bi hc kinh nghim
Cuc u tranh thc hin ch trng khng chin kin quc ca ng giai on 19451946 din ra rt gy go, quyt lit trn tt c cc lnh vc chnh tr, kinh t, vn ho, qun
s, ngoi giao v ginh c nhng kt qu ht sc to ln.
V chinh tr - x hi: xy dng c nn mng cho mt ch x hi mi - ch
dn ch nhn dn vi y cc yu t cu thnh cn thit, Quc hi, Hi ng nhn dn cc
cp c hnh thnh thng qua ph thng bu c. Hin php dn ch nhn dn c Quc hi
thng qua v ban hnh. B my chnh quyn t Trung ng n lng, x v cc c quan t
php, to n, cc cng c chuyn chnh nh V quc on, Cng an nhn dn c thit lp v
tng cng. Cc on th nhn dn nh Mt trn Vit Minh, Hi Lin hip quc dn Vit Nam,
Tng Cng on Vit Nam, Hi Lin hip ph n Vit Nam c xy dng v m rng. ng
dn ch Vit Nam, ng X hi Vit Nam c thnh lp.
Trang 33
Tp bi ging
V kinh t, vn ho: pht ng phong tro tng gia sn xut, cu i, xo b cc th
th v l ca ch c, ra sc lnh gim t 25%, xy dng ngn qu quc gia. Cc lnh vc
sn xut c hi phc. Cui nm 1945, nn i c bn c y li, nm 1946 i sng nhn
dn c n nh v c ci thin. Thng 11-1946, giy bc C H c pht hnh. m li
trng lp v t chc khai ging nm hc mi. Cuc vn ng ton dn xy dng nn vn ho
mi bc u xo b c nhiu t nn x hi v tp tc lc hu. Phong tro dit dt, bnh
dn hc v c thc hin si ni. Cui nm 1946 c nc c thm 2,5 triu ngi bit c,
bit vit.
V bo v chinh quyn cch mng: Ngay sau khi thc dn Php n sng nh chim Si
Gn v m rng phm vi chim ng ra cc tnh Nam B, ng kp thi lnh o nhn dn
Nam B ng ln khng chin v pht ng phong tro Nam tin chi vin Nam B, ngn
khng cho qun Php nh ra Trung B. min Bc, bng ch trng li dng mu thun
trong ni b k th, ng v Chnh ph ta thc hin sch lc nhn nhng vi qun i
Tng v tay sai ca chng gi vng chnh quyn, tp trung lc lng chng Php min
Nam. Khi Php - Tng k Hip nh Trng Khnh (28-02-1946), tho thun mua bn quyn
li vi nhau, cho Php ko qun ra min Bc, ng li mau l ch o chn gii php ho hon,
dn xp vi Php buc qun Tng phi rt v nc. Hip nh S b 6-3-1946, cuc m
phn Lt, Phoongten nbl (Phongtennebleau, Php), Tm c 14-9-1946 to iu
kin cho qun dn ta c thm thi gian chun b cho cuc chin u mi.
ngha ca nhng thnh qu u tranh ni trn l bo v c nn c lp ca t
nc, gi vng chnh quyn cch mng; xy dng c nhng nn mng u tin v c bn
cho mt ch mi, ch Vit Nam Dn ch Cng ho; chun b c nhng iu kin cn
thit, trc tip cho cuc khng chin ton quc sau .
Nguyn nhn thng li: C c nhng thng li quan trng l do ng nh gi ng
tnh hnh nc ta sau Cch mng Thng Tm, kp thi ra ch trng khng chin, kin quc
ng n; xy dng v pht huy c sc mnh ca khi i on kt ton dn tc; li dng
c mu thun trong hng ng k ch, v.v
Bi hc kinh nghim trong hoch nh v ch o thc hin ch trng khng chin kin
quc giai on 1945-1946 l: Pht huy sc mnh i on kt dn tc, da vo dn xy
dng v bo v chnh quyn cch mng. Trit li dng mu thun trong ni b k th, cha
mi nhn vo k th chnh, coi s nhn nhng c nguyn tc vi k ch cng l mt bin
php u tranh cch mng cn thit trong hon cnh c th. Tn dng kh nng ho hon
xy dng lc lng, cng c chnh quyn nhn dn, ng thi cao cnh gic, sn sng ng
ph vi kh nng chin tranh lan ra c nc khi k ch bi c.
2. ng li khng chin chng thc dn Php xm lc v xy dng ch dn ch
nhn dn (1946-1954)
a. Hon cnh lch s
Trang 34
Tp bi ging
Thng 11-1946, qun Php m cuc tn cng chim ng c thnh ph Hi Phng v th
x Lng Sn, b ln Nng v gy nhiu cuc khiu khch, tn st ng bo ta H Ni,
Trung ng ng ch o tm cch lin lc vi pha Php gii quyt vn bng bin
php m phn thng lng.
Trc vic Php m ti hu th i ta tc v kh ca t v H Ni, cho chng kim
sot an ninh trt t Th , ngy 19-12-1946, Ban Thng v Trung ng ng hp Hi
ngh m rng ti lng Vn Phc (H ng) di s ch tr ca Ch tch H Ch Minh hoch
nh ch trng i ph. Hi ngh c phi vin i gp pha Php m phn, song khng
c kt qu. Hi ngh cho rng, hnh ng ca Php chng t chng c mun cp nc ta
mt ln na. Kh nng ho hon khng cn. Ho hon na s dn n ho mt nc. Trong
thi im lch s phi quyt on ngay, Hi ngh quyt nh h quyt tm pht ng cuc
khng chin trong c nc v ch ng tin cng trc khi thc dn Php thc hin mn kch
o chnh qun s H Ni. Mnh lnh khng chin c pht i. Vo lc 20 gi ngy 19-121946, tt c cc chin trng trong c nc ng lot n sng. Rng sng ngy 20-12-1946,
Li ku gi ton quc khng chin ca H Ch Minh c pht i trn i Ting ni Vit Nam.
Thun li ca nhn dn ta khi bc vo cuc khng chin chng thc dn Php xm
lc l ta chin u bo v nn c lp t do ca dn tc v nh ch trn t nc mnh
nn c chnh ngha, c thin thi, a li, nhn ho. Ta cng c s chun b cn thit v
mi mt, nn v lu di, ta s c kh nng nh thng qun xm lc. Trong khi , thc dn
Php cng c nhiu kh khn v chnh tr, kinh t, qun s trong nc v ti ng Dng
khng d g c th khc phc ngay c.
Kh khn ca ta l tng quan lc lng qun s yu hn ch. Ta b bao vy bn pha,
cha c nc no cng nhn, gip . Cn qun Php li c v kh ti tn, chim ng
c hai nc Campuchia, Lo v mt s ni Nam B Vit Nam, c qun i ng chn
trong cc thnh th ln min Bc.
Nhng c im ca s khi u v cc thun li, kh khn l c s ng xc
nh ng li cho cuc khng chin.
b. Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li khng chin
ng li khng chin ca ng c hnh thnh tng bc qua thc tin i ph vi
m mu, th on xm lc ca thc dn Php.
Ngay sau ngy Cch mng Thng Tm thnh cng, trong Ch th v khng chin, kin
quc, ng nhn nh k th chnh, nguy him nht ca dn tc ta l thc dn Php xm
lc, phi tp trung mi nhn u tranh vo chng. Trong qu trnh ch o cuc khng chin
Nam B, Trung ng ng v H Ch Minh ch o kt hp u tranh chnh tr, qun s vi
ngoi giao lm tht bi m mu ca Php nh tch Nam b ra khi Vit Nam.
Ngy 19-10-1946, Thng v Trung ng ng m Hi ngh Qun s ton quc ln th
nht, do Tng B th Trng Chinh ch tr. Xut pht t nhn nh khng sm th mun, Php
Trang 35
Tp bi ging
s nh mnh v mnh cng nht nh s nh Php, Hi ngh ra nhng ch trng, bin
php c th c v t tng v t chc qun dn c nc sn sng bc vo cuc chin u
mi. Trong Ch th Cng vic khn cp by gi (5-11-1946), H Ch Minh nu ln nhng
vic c tm chin lc, ton cc khi bc vo cuc khng chin v khng nh lng tin vo
thng li cui cng.
ng li ton quc khng chin ca ng c hon chnh v th hin tp trung trong
ba vn kin ln c son tho v cng b st trc v sau ngy cuc khng chin ton quc
bng n. l vn kin Ton dn khng chin ca Trung ng ng (12-12-1946), Li ku
gi ton quc khng chin ca Ch tch H Ch Minh (19-12-1946) v tc phm Khng chin
nht nh thng li ca Trng Chinh.
Ni dung ng li:
Mc ich khng chin: k tc v pht trin s nghip Cch mng Thng Tm, nh
phn ng thc dn Php xm lc; ginh thng nht v c lp.
Tinh cht khng chin: Cuc khng chin ca dn tc ta l mt cuc chin tranh cch
mng ca nhn dn, chin tranh chnh ngha. N c tnh cht ton dn, ton din v lu di.
L mt cuc chin tranh tin b v t do, c lp, dn ch v ho bnh. l cuc khng
chin c tnh cht dn tc gii phng v dn ch mi.
Chinh sch khng chin: Lin hip vi dn tc Php, chng phn ng thc dn Php.
on kt vi Mn, Lo v cc dn tc yu chung t do, ho bnh. on kt cht ch ton dn.
Thc hin ton dn khng chinPhi t cp, t tc v mi mt.
Chng trnh v nhim v khng chin: on kt ton dn, thc hin qun, chnh, dn
nht trng vin nhn lc, vt lc, ti lc, thc hin ton dn khng chin, ton din khng
chin, trng k khng chin. Ginh quyn c lp, bo ton lnh th, thng nht Trung, Nam,
Bc. Cng c ch cng ho dn chTng gia sn xut, thc hin kinh t t tc
Phng chm tin hnh khng chin: Tin hnh cuc chin tranh nhn dn, thc hin
khng chin ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l chnh.
Khng chin ton dn: Bt k n ng, n b khng chia tn gio, ng phi, dn tc,
bt k ngi gi, ngi tr. H l ngi Vit Nam phi ng ln nh thc dn Php, thc
hin mi ngi dn l mt chin s, mi lng xm l mt pho i.
Khng chin ton din: nh ch v mi mt; chnh tr, qun s, kinh t, vn ho,
ngoi giao. Trong :
V chinh tr: Thc hin on kt ton dn, tng cng xy dng ng, chnh quyn, cc
on th nhn dn; on kt vi Min, Lo v cc dn tc yu chung t do, ho bnh.
V qun s: Thc hin v trang ton dn, xy dng lc lng v trang nhn dn, tiu
dit ch gii phng nhn dn v t ai, thc hin du kch chin tin ln vn ng chin, nh
chnh quy, l Trit dng du kch, vn ng chin. Bo ton thc lc, khng chin lu di
Va nh va v trang thm; va nh va o to thm cn b.
Trang 36
Tp bi ging
V kinh t: Xy dng kinh t t cung t tc, tp trung pht trin nng nghip, th cng
nghip, thng nghip v cng nghip quc phng.
V vn ho: Xo b vn ho thc dn, phong kin, xy dng nn vn ho dn ch mi
theo ba nguyn tc; dn tc, khoa hc, i chng.
V ngoi giao: Thc hin thm bn bt th, biu dng thc lc: Lin hip vi dn tc
Php, chng phn ng thc dn Php, sn sng m phn nu Php cng nhn Vit Nam c
lp.
Khng chin lu di (trng k): L chng m mu nh nhanh, thng nhanh ca
Php, c thi gian pht huy yu t Thin thi, a li, nhn ho ca ta, chuyn ho tng
quan lc lng t ch ta yu hn ch n ch ta mnh hn ch, nh thng ch.
Da vo sc mnh l chinh: Phi t cp, t tc v mi mt, v ta b bao vy bn pha,
cha c nc no gip nn phi t lc cnh sinh. Khi no c iu kin ta s tranh th s
gip ca cc nc, song lc cng khng c li.
Trin vng khng chin: Mc d lu di, gian kh, kh khn, song nht nh thng li.
ng li khng chin ca ng vi nhng ni dung c bn nh trn l ng n v
sng to, va k tha c kinh nghim ca t tin, ng vi nguyn l v chin tranh cch
mng ca ch ngha Mc- Lnin, va ph hp vi thc t t nc lc by gi. ng li
khng chin ca ng c cng b sm c tc dng a cuc khng chin nhanh chng i
vo n nh v pht trin ng hng, tng bc i ti thng li v vang.
Thc hin ng li khng chin ca ng, t nm 1947 n nm 1950, ng tp
trung ch o cuc chin u giam chn ch trong cc th, cng c cc vng t do ln, nh
bi cuc hnh qun ln ca ch ln Vit Bc; lnh o xy dng hu phng, tm cch chng
ph th on ly chin tranh nui chin tranh, dng ngi Vit nh ngi Vit ca thc dn
Php. Thng li ca chin dch Bin Gii cui nm 1950 ging mt n nng n vo ch
xm lc ca ch, qun ta ginh c quyn ch ng chin lc trn chin trng chnh Bc
B.
n u nm 1951, tnh hnh th gii v cch mng ng Dng c nhiu chuyn bin
mi. Nc ta c cc nc x hi ch ngha cng nhn v t quan h ngoi giao. Cuc
khng chin ca nhn dn ba nc ng Dng ginh c nhng thng li quan trng.
Song li dng tnh th kh khn ca thc dn Php, quc M can thip trc tip vo cuc
chin tranh ng Dng. iu kin lch s t ra yu cu b sung v hon chnh ng li
cch mng, a cuc chin tranh n thng li.
p ng yu cu , thng 2-1951, ng Cng sn ng Dng hp i hi i
biu ln th hai ti tnh Tuyn Quang. i hi nht tr tn thnh Bo co chnh tr ca Ban
Chp hnh Trung ng do Ch tch H Ch Minh trnh by v ra Ngh quyt chia tch ng
Cng sn ng Dng thnh ba ng cch mng lnh o cuc khng chin ca ba dn tc
i ti thng li. Vit Nam, ng ra hot ng cng khai ly tn l ng Lao ng Vit Nam.
Trang 37
Tp bi ging
Bo co Hon thnh gii phng dn tc, pht trin dn ch nhn dn, tin ti ch ngha
x hi do Tng B th Trng Chinh trnh by ti i hi ca ng Lao ng Vit Nam k
tha v pht trin ng li cch mng trong cc cng lnh trc y ca ng thnh ng
li cch mng dn tc dn ch nhn dn. ng li c phn nh trong Chnh cng ca
ng Lao ng Vit Nam. Ni dung c bn l:
Tinh cht x hi: X hi Vit Nam hin nay gm c ba tnh cht: dn ch nhn dn,
mt phn thuc a v na thuc a v na phong kin. Ba tnh cht ang u tranh ln
nhau. Nhng mu thun ch yu lc ny l mu thun gia tnh cht dn ch nhn dn v tnh
cht thuc a. Mu thun ang c gii quyt trong qu trnh khng chin ca dn tc Vit
Nam chng thc dn Php v bn can thip.
i tng cch mng: Cch mng Vit Nam c hai i tng: i tng chnh hin nay
l ch ngha quc xm lc, c th lc ny l quc Php v bn can thip M. i tng
ph hin nay l phong kin, c th lc ny l phong kin phn ng.
Nhim v cch mng: Nhim v c bn hin nay ca cch mng Vit Nam l nh ui
bn quc xm lc, ginh c lp v thng nht tht s cho dn tc, xo b nhng di tch
phong kin v na phong kin, lm cho ngi cy c rung, pht trin ch dn ch nhn
dn, gy c s cho ch ngha x hi.
Ba nhim v khng kht vi nhau. Song nhim v chnh trc mt l hon thnh gii phng
dn tc. Cho nn lc ny phi tp trung lc lng vo vic khng chin quyt thng qun
xm lc
ng lc ca cch mng: Gm cng nhn, nng dn, tiu t sn thnh th, tiu t sn
tr thc v t sn dn tc; ngoi ra l nhng thn s (a ch) yu nc v tin b. Nhng giai
cp, tng lp v phn t hp thnh nhn dn. Nn tng ca nhn dn l cng, nng v lao
ng tr thc.
c im cch mng: Gii quyt nhng nhim v c bn ni trn do nhn dn lao
ng lm ng lc, cng nng v lao ng tr thc lm nn tng v giai cp cng nhn lnh
o, cch mng Vit Nam hin nay l mt cuc cch mng dn tc dn ch nhn dn. Cch
mng khng phi l cch mng dn ch t sn li c cng khng phi l cch mng x hi
ch ngha m l mt th cch mng dn ch t sn li mi tin trin thnh cch mng x hi
ch ngha
Trin vng ca cch mng: Cch mng dn tc dn ch nhn dn Vit Nam nht nh
s a Vit Nam tin ti ch ngha x hi
Con ng i ln ch ngha x hi: l mt con ng u tranh lu di, i th tri
qua ba giai on: Giai on th nht, nhim v ch yu l hon thnh gii phng dn tc; giai
on th hai, nhim v ch yu l xo b nhng di tch phong kin v na phong kin, thc
hin trit ngi cy c rung, pht trin k ngh, hon chnh ch dn ch nhn dn; giai
Trang 38
Tp bi ging
on th ba, nhim v ch yu l xy dng c s cho ch ngha x hi, tin ln thc hin ch
ngha x hi. Ba giai on y khng tch ri nhau, m mt thit lin h, xen k vi nhau
Giai cp lnh o v mc tiu ca ng: Ngi lnh o cch mng l giai cp cng
nhn. ng Lao ng Vit Nam l ng ca giai cp cng nhn v ca nhn dn lao ng
Vit Nam. Mc ch ca ng l pht trin ch dn ch nhn dn, tin ln ch x hi ch
ngha Vit Nam, thc hin t do, hnh phc cho giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v
tt c cc dn tc a s, thiu s Vit Nam
Chinh sch ca ng: C 15 chnh sch ln nhm ln nhm pht trin ch dn ch
nhn dn, gy mm mng cho ch ngha x hi v y mnh khng chin thng li
Quan h quc t: Vit Nam ng v phe ho bnh v dn ch, phi tranh th s gip
ca cc nc x hi ch ngha v nhn dn th gii, ca Trung Quc, Lin X, thc hin on
kt Vit - Trung - X v on kt Vit - Min - Lo.
ng li, chnh sch ca i hi c b sung pht trin qua cc hi ngh Trung
ng tip theo.
Ti hi ngh Trung ng ln th nht (thng 3-1951), ng phn tch tnh hnh quc
t v trong nc, nhn mnh ch trng phi tng cng hn na cng tc ch o chin tranh,
cng c v gia cng qun i ch lc, cng c b i a phng v dn qun du kch, gia
cng vic lnh o kinh t ti chnh, thc hin vic khuyn khch, gip t sn dn tc
kinh doanh v gi vn ca t nhn pht trin cng thng nghip, Tch cc tham gia
phong tro bo v ho bnh th gii, cng c ng v t tng, chnh tr v t chc
Ngh quyt Hi ngh Trung ng ln th hai (hp t ngy 27-9 n ngy 5-10-1951),
nu ln ch trng y mnh cuc khng chin trn c s thc hin tt ba nhim v ln l ra
sc tiu dit sinh lc ca ch, tin ti ginh u th qun s; ra sc ph m mu thm c
ca ch: ly chin tranh nui chin tranh, dng ngi Vit nh ngi Vit, y mnh khng
chin vng tm b chim; cng c v pht trin sc khng chin ca ton quc, ton dn,
cng c v pht trin on kt
Ti Hi ngh Trung ng ln th t (thng 1-1953), vn cch mng rung t c ng tp
trung nghin cu, kim im v ra ch trng thc hin trit gim t, chun b tin ti ci
cch rung t. Hi ngh cho rng: mun khng chin hon ton thng li, dn ch nhn dn
tht th thc hin, th phi thit thc nng cao quyn li kinh t v chnh tr ca nng dn, phi
chia rung t cho nng dn.
n Hi ngh Trung ng ln th nm (thng 11-1953), ng quyt nh pht ng
qun chng trit gim t v tin hnh ci cch rung t trong khng chin. Ci cch rung
t m bo cho khng chin thng li. Ci cch rung t l chnh sch chung ca c
nc, nhng phi lm tng bc tu iu kin m ni th lm trc ni th lm sau. Ci cch
rung t l mt cuc cch mng nng dn, mt cuc giai cp u tranh nng thn, rt rng
Trang 39
Tp bi ging
ln, gay go v phc tp. Cho nn chun b phi tht y , k hoch phi tht r rng, lnh
o phi tht cht ch
ng li hon thnh gii phng dn tc, pht trin ch dn ch nhn dn, tin ln ch
ngha x hi ca ng c thc hin trn thc t trong giai on 1951-1954.
3. Kt qu, ngha lch s, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim
a. Kt qu v ngha lch s
Kt qu ca vic thc hin ng li:
V chinh tr: ng ra hot ng cng khai c iu kin kin ton t chc, tng cng
s lnh o i vi cuc khng chin, B my chnh quyn 5 cp c cng c. Mt trn lin
hip quc dn Vit Nam (Lin Vit) c thnh lp. Khi i on kt ton dn pht trin ln
mi bc mi Chnh sch rung t c trin khai, tng bc thc hin ngi cy c rung.
V qun s: n cui nm 1952, lc lng ch lc c 6 i on b binh, mt i
on cng binh - pho binhThng li ca chin dch Trung Du, ng 18, H - Nam - Ninh,
Ho Bnh, Ty Bc, Thng Lo, v.vChin thng in Bin Ph ngy 7-5-1954 c ghi
vo lch s dn tc nh mt Bch ng mt Chi Lng hay mt ng a trong th k XX v i
vo lch s th gii nh mt chin cng hin hch, bo hiu s thng li ca nhn dn cc dn
tc b p bc, s sp ca ch ngha thc dn.
V ngoi giao: Vi phng chn kt hp u tranh chnh tr, qun s v ngoi giao, khi
bit tin Php c nh m phn, thng lng vi ta, ngy 27 thng 12 nm 1953, Ban b th
ra thng t nu r: Lp trng ca nhn dn vit Nam l: kin quyt khng chin n thng
li cui cng. Song nhn dn v chnh ph ta cng tn thnh thng lng nhm mc ch gii
quyt ho bnh vn Vit Nam. Ngy 20-7-1954, cc vn bn ca Hip ngh Ginev v
chm dt chin tranh, lp li ho bnh ng Dng c k kt, cuc khng chin chng
thc dn Php xm lc ca qun dn ta kt thc thng li.
ngha lch s:
i vi nc ta: vic ra v thc hin ng li khng chin, xy dng ch dn
ch nhn dn lm tht bi cuc chin tranh xm lc ca thc dn Php c quc M
gip sc mc cao, buc chng phi cng nhn c lp, ch quyn, ton vn lnh th ca
cc nc ng Dng; lm tht bi m mu m rng chin tranh v ko di chin tranh ca
quc M, kt thc chin tranh lp li ho bnh ng Dng; gii phng hon ton min
Bc, to iu kin min Bc tin ln hi ch ngha lm cn c a, hu thun cho cuc u
tranh min Nam; tng thm nim t ho dn tc cho nhn dn ta v nng cao uy tn ca Vit
Nam trn trng quc t.
i vi quc t, thng l c v mnh m phong tro gii phng dn tc trn th gii;
m rng a bn, tng thm lc lng cho ch ngha x hi v cch mng th gii; cng vi
nhn dn Lo v Campuchia p tan ch thng tr ca ch ngha thc dn ba nc ng
Trang 40
Tp bi ging
Dng, m rng s sp ca ch ngha thc dn c trn th gii, trc ht l h thng thuc
a ca thc dn Php.
nh gi v ngha lch s ca cuc khng chin chng thc dn Php xm lc, H
Ch Minh ni: Ln u tin trong lch s, mt nc thuc a nh yu nh thng mt nc
thc dn ln hng mnh. l mt thng li ca nhn dn Vit Nam, ng thi cng l thng
li ca cc lc lng ho bnh, dn ch v ch ngha x hi trn th gii
b. Nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim
Nguyn nhn thng li:
Thng li ca cuc khng chin chng thc dn Php v can thip M l kt qu tng
hp ca nhiu nguyn nhn, trong ni bt l:
- C s lnh o vng vng ca ng, vi ng li khng chin ng n huy ng
c sc mnh toan dn nh gic; c s on kt chin u ca ton dn tp hp trong mt
trn thng nht rng ri - Mt trn Lin Vit, c xy dng trn nn tng khi lin minh cng
nng v tr thc vng chc.
- C lc lng v trang gm ba th qun do ng ta trc tip lnh o ngy cng vng
mnh, chin u dng cm, mu lc, ti tr, l lc lng quyt nh tiu dit ch trn chin
trng, e bp ch xm lc ca ch gii phng t ai T quc .
- C chnh quyn dn ch nhn dn, ca dn, do dn v v dn c gi vng, cng c
v ln mnh, lm cng c sc bn t chc ton dn khng chin v xy dng ch mi.
- C s lin minh keo sn on kt chin u gia ba dn tc Vit Nam, Lo,
Campuchia cng chng mt k th chung; ng thi c s ng h, gip ca Trung Quc,
Lin X, cc nc x hi ch ngha, cc dn tc yu chung ho bnh trn th gii; k c nhn
dn tin b Php.
Bi hc kinh nghim:
Tri qua qu trnh lnh o, t chc cuc khng chin kin quc, ng ta tch lu
c nhiu kinh nghim quan trng.
Th nht, ra ng li ng n v qun trit su rng ng li cho ton ng,
ton qun, ton dn thc hin, l ng li chin tranh nhn dn, khng chin ton dn, ton
din, lu di da vo sc mnh l chnh.
Th hai, kt hp chc ch, ng n nhim v chng quc vi nhim v chng
phong kin v xy dng ch dn ch nhn dn, gy mm mng cho ch ngha x hi, trong
nhim v tp trung hng u l chng quc, gii phng dn tc, bo v chnh quyn cch
mng.
Th ba, thc hin phng chm va khng chin va xy dng ch mi, xy dng
hu phng ngy cng vng mnh c tim lc mi mt, p ng yu cu ngy cng cao ca
cuc khng chin.
Trang 41
Tp bi ging
Th t, qun trit t tng chin lc khng chin gian kh v lu di, ng thi tch
cc ch ng ra v thc hin phng thc tin hnh chin tranh v ngh thut qun s sng
to, kt hp u tranh qun s vi u tranh ngoi giao, a khng chin n thng li.
Th nm, tng cng cng tc xy dng ng, nng cao sc chin u v hiu lc lnh
o ca ng trong chin tranh.
II. NG LI KHNG CHIN CHNG M CU NC THNG NHT T QUC
(1954-1975)
1. ng li trong giai on (1954-1964)
a. Hon cnh lch s ca cch mng Vit Nam sau thng 7-1954
Sau hip nh Ginev, cch mng Vit Nam va c nhng thun li mi, va ng
trc nhiu kh khn phc tp.
Thn li: H thng x hi ch ngha tip tc ln mnh c v kinh t, qun s, khoa hc k thut, nht l Lin X; phong tro gii phong dn tc tip tc pht trin chu , chu Phi
v khu vc chu M Latinh; phong tro ho bnh, dn ch ln cao cc nc t bn; min Bc
c hon ton gii phng, lm cn c a chung cho c nc; th v lc ca cch mng ln
mnh hn sau chn nm khng chin, ch c lp thng nht T quc ca nhn dn t Bc ch
Nam.
Kh khn: quc M c tim lc kinh t, qun s hng mnh, m mu lm b ch th
gii vi cc chin lc ton cu phn cch mng; th gii bc vo thi k chin tranh lnh,
chy ua v trang gia hai phe x hi ch ngha v t bn ch ngha; xut hin s bt ng
trong h thng x hi ch ngha, nht l Lin X v Trung Quc; t nc b chia ct lm hai
min, kinh t min Bc ngheo nn lc hu, min Nam tr thnh thuc a kiu mi ca M v
quc M tr thnh k th trc tip ca nhn dn ta.
Mt ng lnh o hai cuc cch mng khc nhau l c in ln nht ca cch mng
Vit Nam sau thng 7-1954. c im bao trm v cc thun li kh khn nu trn l c s
ng ta phn tch, hoch nh ng li chin lc cho cch mng c nc trong giai on
mi.
b. Qu trnh hnh thnh, ni dung v ngha ca ng li
Yu cu cp bch t ra cho ng sau thng 7-1954 l phi vch ra c ng li ng
n, ph hp vi tnh hnh mi min, tnh hnh c nc, va ph hp vi xu th chung ca thi
i.
Thng 9-1954, B chinh tr ra Ngh quyt v tnh hnh mi, nhim v mi v chinh sch
mi ca ng. Ngh quyt ch ra nhng c im ch yu ca tnh hnh trong lc cch mng
Vit Nam bc vo giai on mi l: t chin tranh chuyn sang ho bnh; nc nh tm chia
thnh hai min; t nng thn chuyn vo thnh th; t phn tn chuyn n tp trung.
Ti Hi ngh ln th by (thng 3-1955) v ln th tm (thng 8-1955) Trung ng
ng nhn nh: Mun chng quc M v tay sai, cng c ho bnh thc hin thng nht,
Trang 42
Tp bi ging
hon thnh c lp v dn ch iu ct li l phi ra sc cng c min Bc, ng thi gi vng
v y mnh cuc u tranh ca nhn dn min Nam.
Thng 12-1957, ti Hi ngh Trung ng ln th 13, ng li tin hnh ng thi hai
cuc cch mng c xc nh: Mc tiu v nhim v cch mng ca ton ng, ton dn ta
hin nay l: Cng c min Bc, a min Bc tin dn ln ch ngha x hi. Tip tc u tranh
thc hin thng nht nc nh trn c s c lp dn tc v dn ch bng phng php ho
bnh.
Thng 1-1959, Hi ngh Trung ng ln th 15 hp bn v cch mng min Nam. Sau
nhiu ln hp v tho lun, Ban chp hnh Trung ng ng nhn nh: Hin nay, cch mng
Vit Nam do ng ta lnh o bao gm hai nhim v chin lc; cch mng x hi ch ngha
min Bc v cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam. Hai nhim v tuy tnh cht
khc nhau, nhng quan h hu c vi nhau nhm phng hng chung l gi vng ho
bnh, thc hin thng nht nc nh, to iu kin thun li a c nc Vit Nam tin ln
ch ngha x hi Nhim v c bn ca cch mng Vit Nam min Nam l gii phng min
Nam khi ch thng tr ca quc v phong kin, thc hin c lp dn tc v ngi cy c
rung, hon thnh cch mng dn tc dn ch min Nam Con ng pht trin c bn ca
cch mng Vit Nam min Nam l khi ngha ginh chnh quyn v tay nhn dn l con
ng ly sc mnh ca qun chng, da vo lc lng chnh tr ca qun chng l ch yu,
kt hp vi lc lng v trang nh quyn thng tr ca quc v phong kin, dng ln
chnh quyn cch mng ca nhn dn Tuy vy, cn thy rng cch mng min Nam vn c
kh nng ho bnh pht trin, tc l kh nng dn dn ci bin tnh th, dn dn thay i cc
din chnh tr min Nam c li cho cch mng. Kh nng hin nay rt t, song ng ta
khng gt b kh nng , m cn ra sc tranh th kh nng Ngh quyt Hi ngh ln th
15 c ngha lch s to ln, chng nhng mi ng cho cch mng min Nam tin ln, m
cn th hin r bn lnh c lp t ch, sng to ca ng ta trong nhng nm thng kh khn
ca cch mng.
Qu trnh ra v ch o thc hin cc Nghi quyt, ch trng ni trn chnh l qu
trnh hnh thnh ng li chin lc cho cch mng c nc c hon chnh ti i hi ln
th III ca ng.
i hi ln th III ca ng hp ti th H Ni t ngy 5 n ngy 10-9-1960, i
hi hon chnh ng li chin lc ca cch mng Vit Nam trong giai on mi c th l:
Nhim v chung: Tng cng on kt ton dn, kin quyt u tranh gi vng ho
bnh, y mnh cch mng x hi ch ngha min Bc, ng thi y mnh cch mng dn
tc dn ch nhn dn min Nam, thc hin thng nht nc nh trn c s c lp v dn
ch, xy dng mt nc Vit Nam ho bnh, thng nht, c lp, dn ch v giu mnh, gp
phn tng cng phe x hi ch ngha v bo v ho bnh ng Nam v th gii
Trang 43
Tp bi ging
Nhim v chin lc: Cch mng Vit Nam trong giai on hin ti c hai nhim v
chin lc: Mt l, tin hnh cch mng x hi ch ngha min Bc. Hai l, gii phng min
Nam khi ch thng tr ca quc M v bn tay sai, thc hin thng nht nc nh, hon
thnh c lp v dn ch trong c nc
Mc tiu chin lc: Nhim v cch mng min Bc v nhim v cch mng min
Nam thuc hai chic lc khc nhau, mi nhim v nhm gii quyt yu cu c th ca mi
min trong hon cnh nc nh tm b chia ct. Hai nhim v li nhm gii quyt mu thun
chung ca c nc gia nhn dn ta vi quc M v bn tay sai ca chng, thc hin mc
tiu chung trc mt l ho bnh thng nht T quc
Mi quan h ca cch mng hai min: Do cng thc hin mt mc tiu chung nn Hai
nhim v chin lc y c quan h mt thit vi nhau v c tc dng thc y ln nhau
Vai tr, nhim v ca cch mng mi min i vi cch mng c nc: Cch mng x
hi ch ngha min Bc c nhim v xy dng tim lc v bo v cn c a ca c nc,
hu thun cho cch mng min Nam, chun b cho c nc i ln ch ngha x hi v sau, nn
gi vai tr quyt nh nht i vi s pht trin ca ton b cch mng Vit Nam v i vi s
nghip thng nht nc nh. Cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam gi vai tr
quyt nh trc tip i vi s nghip gii phng min Nam khi ch thng tr ca quc M
v be l tay sai, thc hin ho bnh thng nht nc nh, hon thnh cch mng dn tc dn
ch nhn dn trong c nc.
Con ng thng nht t nc: Trong khi tin hnh ng thi hai chin lc cch
mng, ng kin tr con ng ho bnh thng nht theo tinh thn Hip Ngh Ginev, sn
sng thc hin hip thng tng tuyn c ho bnh thng nht Vit Nam, v l con ng
trnh c s hao tn xng mu cho dn tc ra v ph hp vi xu hng chung ca th gii.
Nhng chng ta phi lun lun nng cao cnh gic, sn sng i ph vi mi tnh th. Nu
quc M v bn tay sai ca chng liu lnh gy ra chin tranh hng xm lc min Bc, th
nhn dn c nc ta s kin quyt ng dy nh bi chng, hon thnh c lp v thng nht
T quc.
Trin vng ca cch mng Vit Nam: cuc u tranh nhm thc hin thng nht nc
nh l mt qu trnh u tranh cch mng gay go, gian kh, phc tp v lu di chng quc
M v be l tay sai ca chng min Nam. Thng li cui cng nht nh s thuc v nhn
dn ta, Nam Bc nht nh sum hp mt nh, c nc s i ln ch ngha x hi.
ngha ca ng li:
ng li tin hnh ng thi v kt hp cht ch hai chin lc cch mng do i hi
ln th III ca ng ra c ngha l lun v thc tin ht sc to ln.
- ng li th hin t tng chin lc ca ng: ging cao ngn c c lp dn
tc v ch ngha x hi, va ph hp vi min Bc va ph hp vi min Nam, va ph hp
vi c nc Vit Nam v ph hp vi tnh hnh quc t, nn huy ng v kt hp c sc
Trang 44
Tp bi ging
mnh ca hu phng v tin tuyn, sc mnh c nc v sc mnh c ba dng thc cch
mng trn th gii, tranh th c s ng tnh gip ca c Lin X v Trung Quc. Do
to ra c sc mnh tng hp dn tc ta sc nh thng quc M xm lc, gii
phng min Nam, thng nht t nc.
- t trong bi cnh Vit Nam v quc t lc by gi, ng li chung ca cch mng
Vit Nam th hin tinh thn c lp, t ch v sng to ca ng ta trong vic gii quyt
nhng vn khng c tin l lch s, va ng vi thc tin Vit Nam, va ph hp vi li
ch ca nhn loi v xu th ca thi i.
- ng li chin lc chung cho c nc v ng li cch mng mi min l c s
ng ch o qun dn ta phn u ginh c nhng thnh tu to ln trong xy dng ch
ngha x hi min Bc v u tranh thng li chng cc chin lc chin tranh ca quc
M v tay sai min Nam.
2. ng li trong giai on 1965-1975
a. Bi cnh lch s
T u nm 1965, cu vn nguy c sp ca ch Si Gn v s ph sn ca
chin lc Chin tranh c bit, quc M o t a qun M v qun cc nc ch hu
vo min Nam, tin hnh cuc Chin tranh cc b vi quy m ln; ng thi dng khng
qun, hi qun hng h tin hnh cuc chin tranh ph hoi i vi min Bc. Trc tnh hnh
, ng ta quyt nh pht ng cuc khng chin chng M, cu nc trn phm vi ton
quc.
Thun li: Khi bc vo cuc khng chin chng M cu nc, cch mng th gii
ang th tin cng. min Bc, k hoch 5 nm ln th nht t v vt cc mc tiu v
kinh t, vn ho. S chi vin sc ngi, sc ca ca min Bc cho cch mng min Nam c
y mnh c theo ng b v ng bin.
min Nam, vt qua nhng kh khn trong nhng nm 1961-1962, t nm 1963, cuc
u tranh ca qun dn ta c bc pht trin mi. Ba cng c ca Chin tranh c bit
(ngu qun, ngu quyn, p chin lc v th) u b qun dn ta tn cng lin tc. n u
nm 1965, chin lc Chin tranh c bit ca quc M c khin khai n mc cao
nht c bn b ph sn.
Kh khn: S bt ng gia Lin X v Trung Quc cng tr nn gy gt v khng c
li cho cch mng Vit Nam. quc M m cuc Chin tranh cc b, t a qun i
vin chinh M v cc nc ch hu vo trc tip xm lc min Nam lm cho tng quan
lc lng tr nn bt li cho ta.
Tnh hnh t ra yu cu mi cho ng ta trong vic xc nh quyt tm v ra
ng li khng chin chng M cu nc nhm nh thng gic M xm lc, gii phng
min Nam, thng nht T quc.
b. Qu trnh hnh thnh, ni dung v ngha ca ng li
Trang 45
Tp bi ging
Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li:
Khi quc M tin hnh chin lc Chin tranh c bit min Nam, cc hi ngh
ca B Chnh tr u nm 1961 v u nm 1962 nu ch trng gi vng v pht trin th
tin cng m ta ginh c sau cuc ng khi nm 1960, a cch mng min Nam t
khi ngha tng phn pht trin thnh chin tranh cch mng trn quy m ton min. B Chnh
tr ch trng kt hp khi ngha ca qun chng vi chin tranh cch mng, gi vng v y
mnh u tranh chnh tr, ng thi pht trin u tranh v trang nhanh ln mt bc mi,
ngang tm vi u tranh chnh tr. Thc hnh kt hp u tranh qun s v u tranh chnh tr
song song, y mnh nh ch bng ba mi gip cng: qun s, chnh tr, binh vn. Vn dng
phng chm u tranh ph hp vi c im tng vng chin lc: rng ni, ng bng,
thnh th.
Hi ngh Trung ng ng ln th chn (thng 11-1963), ngoi vic xc nh ng n
quan im quc t, hng hot ng i ngoi vo vic kt hp sc mnh dn tc vi sc
mnh thi i nh M v thng M, cn quyt nh nhiu vn quan trng v cch mng
min Nam. Hi ngh tip tc khng nh u tranh chnh tr, u tranh v trang i i, c hai
u c vai tr quyt nh c bn, ng thi nhn mnh yu cu mi ca u tranh v trang. i
vi min Bc, Hi ngh tip tc xc nh trch nhim l cn c a, hu phng i vi cch
mng min Nam, ng thi nng cao cnh gic, trin khai mi mt sn sng i ph vi m
mu nh ph ca ch.
Trc hnh ng gy Chin tranh cc b min Nam, tin hnh chin tranh ph hoi
ra min Bc ca quc M, Hi ngh Trung ng ln th 11 (thng 3- 1965) v ln th 12
(thng 12-1965) tp trung nh gi tnh hnh thng v ra ng li khng chin chng
M, cu nc trn c nc.
V nhn nh tnh hnh v ch trng chin lc: Trung ng ng cho rng cuc
Chin tranh cc b m M ang tin hnh min Nam vn l mt cuc chin tranh xm lc
thc dn mi, buc phi thc thi trong th thua, th tht bi v ch ng, cho nn n cha ng
y mu thun v chin lc. T s phn tch v nhn nh , Trung ng ng quyt nh
pht ng cuc khng chin chng M cu nc trong ton quc, coi chng M cu nc l
nhim v thing ling ca c dn tc t Nam ch Bc.
Quyt tm v mc tiu chin lc: Nu cao khu hiu Quyt tm nh thng gic M
xm lc, kin quyt nh bi cuc chin tranh xm lc ca quc M trong bt k tnh
hung no, bo v min Bc, gii phng min Nam, hon thnh cch mng dn tc dn ch
nhn dn trong c nc, tin ti thc hin ho bnh thng nht nc nh
Phng chm ch o chin lc: Tip tc v y mnh cuc chin tranh nhn dn
chng chin tranh cc b ca M min Nam, ng thi pht ng chin tranh nhn dn
chng chin tranh ph hoi ca M min Bc, thc hin khng chin lu di, da vo sc
mnh l chnh, cng nh cng mnh v c gng n mc cao, tp trung lc lng ca c hai
Trang 46
Tp bi ging
min m nhng cuc tin cng ln, tranh th thi c ginh thng li quyt nh trong thi
gian tng i ngn trn chin trng min Nam
T tng ch o v phng chm u tranh min Nam: Gi vng v pht trin th
tin cng, kin quyt tin cng v tip tc tin cng. Tip tc kin tr phng chm u tranh
qun s kt hp vi u tranh chnh tr, trit vn dng ba mi gip cng, nh ch trn c
ba vng chin lc. Trong giai on hin nay, u tranh qun s c tc dng quyt nh trc
tip v gi mt v tr ngy cng quan trng.
T tng ch o i vi min Bc: Chuyn hng xy dng kinh t, bo m tip tc
xy dng min Bc vng mnh v kinh t v quc phng trong iu kin c chin tranh, tin
hnh cuc chin tranh nhn dn chng chin tranh ph hoi ca quc M bo v vng chc
min Bc x hi ch ngha, ng vin sc ngi sc ca mc cao nht chi vin cho chin
tranh gii phng min Nam, ng thi tch cc chun b phng nh bi ch trong
trng hp chng liu lnh m rng chin tranh Chin tranh cc b ra c nc.
Nhim v v mi quan h gia cuc chin u hai min: Trong cuc chin tranh
chng M ca nhn dn c nc, min Nam l tin tuyn ln, min Bc l hu phng ln.
Bo v min Bc l nhim v ca c nc v min Bc x hi ch ngha l hu phng vng
chc trong cuc chin tranh chng M. Phi nh bi cuc chin tranh ph hoi ca quc
M min Bc v ra sc tng cng lc lng min Bc v mi mt nhm m bo chi vin
tch cc cho min Nam cng nh cng mnh. Hai nhim v trn trn y khng tch ri nhau,
m mt thit gn b nhau. Khu hiu chung ca nhn dn c nc lc ny l Tt c nh
thng gic M xm lc.
ngha ng li:
ng li khng chin chng M cu nc ca ng c ra ti Hi ngh Trung
ng ln th 11 v 12 c ngha ht sc quan trng:
- Th hin quyt tm nh M v thng M, tinh thn cch mng tin cng. Tinh thn
c lp t ch, s kin tr mc tiu gii phng min Nam, thng nht T quc, phn nh ch
ng n, nguyn vng ca ton ng, ton qun, ton dn ta.
- Th hin nm vng, ging cao ngn c c lp dn tc v ch ngha x hi, tip tc
tin hnh ng thi v kt hp chc ch hai chin lc cch mng trong hon cnh t nc c
chin tranh mc khc nhau, ph hp vi thc t t nc v bi cnh quc t.
- l ng li chin tranh nhn dn, ton dn, ton din, lu di da vo sc mnh l
chnh c pht trin trong hon cnh mi, to nn sc mnh mi dn tc ta sc nh
thng gic M xm lc.
3. Kt qu, ngha lch s, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghi m
a. Kt qu v ngha thng li
Trang 47
Tp bi ging
Kt qu: ng li khng chin chng M, cu nc ca ng c qun dn ta c
hai min Bc, Nam hng ng v thc hi n trn thc t, ginh c nhng thnh qu ht sc
to ln, a cu c khng chin v i ca dn t c n thng li v vang.
- min Bc, sau 21 nm n lc phn u, cng cu c xy dng ch ngha x h i t
c nhng thnh tu ng t ho. M t ch x h i mi, ch x h i ch ngha bc u
c hnh thnh. Ch ngi bc l t ngi c xo b, quan h x h i lnh mnh, cc gi
tr chn chnh ca con ngi c tn vinh. D chin tranh c li t, b tn thng n ng n v
v t cht, thi t hi ln v ngi, song khng c nn i, dch b nh v s ri lon x h i. Vn
ho, x h i, y t, gio dc khng nhng c duy tr m cn c s pht trin mnh. Sn xut
nng nghi p pht trin, cng nghi p a phng c tng cng.
- Trong hai cu c chin u chng chin tranh ph hoi bng khng qun v hi qun ca
quc M, qun dn min Bc bo v vng chc a bn, vng tri v vng bin, bn ri
4.181 my bay, bn chy 271 tu chin hi n i cc loi, tiu di t v bt sng hng ngn gi c
li ca M, hng trm gin i p, bi t kch ca ngu.
- min Nam, vi s lnh o, ch o ng n ca ng, qun dn ta vt ln mi
gian kh hy sinh, bn b v anh dng chin u, ln lt nh bi cc chin lc chin tranh
xm lc ca quc M. Ni b t l thng li ca cu c ng khi 1960, a cch mng t
th gi gn lc lng sang th tin cng; l thng li ca cu c Tng tin cng v ni d y Tt
M u Thn 1968, bu c M phi xung thang chin tranh, chp nh n ngi vo bn m phn
vi ta ti Pari; l thng li ca cu c Tng tin cng v ni d y ma Xun 1975 vi nh cao l
chin dch H Ch Minh lch s, p tan ton b chnh quyn ch, bu c chng phi tuyn b
u hng v iu ki n, gii phng hon ton min Nam.
ngha i vi nc ta
- Thng li ca qun dn hai min Nam, Bc a cu c khng chin chng M, cu
nc ca dn t c Vi t Nam i ti thng li v vang, qut sch qun xm lc ra khi b ci,
gii phng min Nam, a li c l p, thng nht, ton vn lnh th cho t nc.
- Vi thng li ca cu c khng chin chng M, nhn dn ta hon thnh cu c cch
mng dn t c dn ch trn phm vi c nc, m ra k nguyn mi cho dn t c ta, k nguyn
c nc ho bnh, thng nht, cng chung bc i ln ch ngha x h i.
- Thng li ca cu c khng chin chng M, cu nc tng thm nim t ho su
sc v nhng kinh nghi m qu cho s nghi p dng nc v gi nc giai on sau.
- Thng li ca dn t c ta i vi quc M xm lc gp phn quan trng vo
vi c nng cao uy tn ca ng v dn t c Vi t Nam trn trng quc t.
ngha i vi cch mng th gii
- gp phn lm suy yu tr n a ca ch ngha quc, ph v m t phng tuyn
quan trng ca chng khu vc ng Nam .
Trang 48
Tp bi ging
- c v mnh m phong tro u tranh v mc tiu c l p dn t c, dn ch t do v
ho bnh pht trin ca nhn dn th gii.
nh gi thng li lch s ca s nghi p chng M, cu nc, Bo co chnh tr ca i h i
i biu ton quc ln th IV ca ng (thng 12-1976) ghi r Nm thng s tri qua, nhng
thng li ca nhn dn ta trong s nghi p khng chin chng M, cu nc mi mi c ghi
vo lch s dn t c nh m t trong nhng trang chi li nht, m t biu tng sng ngi v s
ton thng ca ch ngha anh hng cch mng v tr tu con ngi, v i vo lch s th gii
nh m t chin cng v i ca th k XX, m t s ki n c tm quan trng quc t to ln v c
tinh thn thi i su sc
b. Nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim
Nguyn nhn thng li

Thng li ca s nghi p chng M, cu nc l kt qu tng hp ca nhiu nguyn
nhn, trong quan trng nht l:
- S lnh o ng n ca ng C ng sn Vi t Nam, ngi i biu trung thnh cho
li ch ca c dn t c Vi t Nam, m t ng c ng li chnh tr, ng li qun s c l p,
t ch, sng to.
- Cu c chin u y gian kh hi sinh ca nhn dn v qun i c nc, c bi t l
ca cn b , chin s v hng chc tri u ng bo yu nc min Nam ngy m i m t vi
qun th, xng ng vi danh hi u Thnh ng T quc.
- Cng cu c xy dng h u phng min Bc x h i ch ngha, m t h u phng va
chin u va xy dng, hon thnh xut sc ngha v ca h u phng ln, ht lng ht sc
chi vi n cho tin tuyn ln min Nam nh thng gi c M xm lc.
- Tnh on kt chin u ca nhn dn ba nc Vi t Nam, Lo, Campuchia v s ng
h ; s gip to ln ca cc nc x h i ch ngha anh em; s ng h nhi t tnh ca chnh
ph v nhn dn tin b trn ton th gii, k c nhn dn tin b M.
Kinh nghi m lch s
M t l, ra v thc hi n ng li gng cao ngn c c l p dn t c v ch ngha
x h i nhm huy n g sc mnh ton dn nh M, c nc nh M.
Hai l, tin tng vo sc mnh ca dn t c, kin nh t tng chin lc tin cng,
quyt nh v quyt thng quc M xm lc.
Ba l, thc hi n chin tranh nhn dn, tm ra bi n php chin u ng n, sng to.
Bn l. Trn c s ng li, ch trng chin lc chung ng n phi c cng tc t
chc thc hi n gii ca cc cp b ng trong Qun i, ca cc ngnh, cc a phng, thc
hi n phng chm ginh thng li tng bc i ti thng li hon ton.
Nm l, phi ht sc coi trng cng tc xy dng ng, xy dng lc lng cch mng
c h u phng v tin tuyn, tranh th ti a s ng tnh v ng h ca quc t.
Trang 49
Tp bi ging
Cu hi n tp
1. Phn tch tnh th Ngn cn treo si tc ca dn tc v ch trng Khng chin
kin quc ca ng.
2. Qu trnh hnh thnh, ni dung v ngha ng li khng chin chng thc dn
Php xm lc v xy dng ch dn ch nhn dn (1946 1954).
3. Trnh by nguyn nhn, ngha v bi hc kinh nghim ca cuc khng chin chng
Php.
4. Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li khng chin chng M, cu nc,
thng nht T quc (1965 1975).
Tho lun:
Thi k 1954 1975, vic p dng c ch k hoch ho kinh t min Bc c tc
dng g, ng thi bc l nhng hn ch nh th no?
CHNG IV
NG LI CNG NGHIP HO
I. CNG NGHIP HO THI K TRC I MI
1. Ch trng ca ng v cng nghip ho
a. Mc tiu v phng hng ca cng nghip ho x hi ch ngha
ng li cng nghip ho t nc c hnh thnh t i hi III ca ng (thng 91960). Trc thi k i mi, nc ta c khong 25 nm tin hnh cng nghip ho qua hai
giai on:
* min Bc t nm 1960 n nm 1975:
Trn c s phn tch mt cch su sc c im min Bc, trong c im ln nht l t
mt nn kinh t nng nghip lc hu tin thng ln ch ngha x hi khng tri qua giai on
pht trin t bn ch ngha, i hi III ca ng khng nh: mun ci bin tnh trng kinh t
lc hu ca nc ta, khng c con ng no khc ngoi con ng cng nghip ho x hi
ch ngha. Tc l khng nh tnh tt yu ca cng nghip ho i vi cng cuc xy dng ch
ngha x hi nc ta.
Mc tiu c bn ca cng nghip ho x hi ch ngha c i hi III xc nh l xy
dng mt nn kinh t x hi ch ngha cn i v hin i; bc u xy dng c s vt cht
v k thut ca ch ngha x hi. l mc tiu c bn, lu di, phi thc hin qua nhiu giai
on.
Phng hng ch o xy dng v pht trin cng nghip l:
u tin pht trin cng nghip nng mt cch hp l.
Trang 50
Tp bi ging
Kt hp cht ch pht trin cng nghip vi pht trin nng nghip
Ra sc pht trin cng nghip nh song song vi vic u tin pht trin cng nghip nng
Ra sc pht trin cng nghip trung ng, ng thi y mnh pht trin cng nghip a
phng.
* Trn phm vi c nc t nm 1975 n nm 1985:
Trn c s phn tch mt cch ton din c im c im, tnh hnh trong nc v quc
t, i hi IV ca ng (12-1976) ra ng li cng nghip ho x hi ch ngha l: y
mnh cng nghip ho x hi ch ngha, xy dng c s vt cht - k thut ca ch ngha x
hi, a nn kinh t nc ta t sn xut nh ln sn xut ln x hi ch ngha. u tin pht
trin cng nghip nng mt cch hp l trn c s pht trin nng nghip v cng nghip nh,
kt hp xy dng cng nghip v nng nghip c nc thnh mt c cu kinh t cng nng
nghip; va xy dng kinh t trung ng va pht trin kinh t a phng, kt hp kinh t
trung ng vi kinh t a phng trong mt c cu kinh t quc dn thng nht.
i hi V ca ng (3-1982) xc nh trong chng ng u tin ca thi k qu
nc ta phi ly nng nghip lm mt trn hng u, ra sc pht trin cng nghip sn xut
hng tiu dng; vic xy dng v pht trin cng nghip nng trong giai on ny cn lm c
mc , va sc, nhm phc v thit thc, c hiu qu cho nng nghip v cng nghip nh.
i hi V coi l ni dung chnh ca cng nghip ho trong chng ng trc mt.
b. c trng ch yu ca cng nghip ho thi k trc i mi
- Cng nghip ho theo m hnh nn kinh t khp kn, hng ni v thin v pht trin
cng nghip nng.
- Cng nghip ho ch yu da vo li th v lao ng, ti nguyn, t ai v ngun vin
tr ca cc nc x hi ch ngha; ch lc thc hin cng nghip ho l Nh nc v cc
doanh nghip nh nc; vic phn b ngun lc cng nghip ho c thc hin thng qua
c ch k hoch ho tp trung quan liu, bao cp khng tn trng cc quy lut ca th trng.
- Nng vi, gin n, ch quan duy ch, ham lm nhanh, lm ln, khng quan tm n
hiu qu kinh t x hi.
2. Kt qu, ngha, hn ch v nguyn nhn
a. Kt qu thc hin ch trng v ngha
Cng nghip ho thi k trc i mi din ra trong c ch k hoch ho tp trung, nhng
tin vt cht cn thit cho cng nghip ho cn ht sc hn ch v trong iu kin c chin
tranh ph hoi. Mc d vy, qu trnh cng nghip ho vn t c nhng kt qu quan trng
So vi nm 1955, s x nghip tng ln 16,5 ln. Nhiu khu cng nghip ln hnh thnh,
c nhiu c s u tin ca cc ngnh cng nghip nng quan trng nh in, than, c kh,
luyn kim, ho cht c xy dng.
Trang 51
Tp bi ging
c hng chc trng i hc, cao ng, trung hc chuyn nghip, dy ngh o to
c i ng cn b khoa hc - k thut xp x 43 vn ngi, tng 19 ln so vi nm 1960 l
thi im bt u cng nghip ho.
Nhng kt qu trn c ngha ht sc quan trng: to c s ban u nc ta pht trin
nhanh chng hn trong cc giai on tip theo.
b. Hn ch v nguyn nhn
V hn ch:
- C s vt cht - k thut cn ht sc lc hu. Nhng ngnh cng nghip then cht cn
nh b v cha c xy dng ng b, cha sc lm nn tng vng chc cho nn kinh t
quc dn.
- Lc lng sn xut trong nng nghip mi ch bc u pht trin, nng nghip cha
p ng c nhu cu v lng thc, thc phm cho x hi. t nc vn trong tnh trng
ngheo nn, lc hu, km pht trin, ri vo khng hong kinh t - x hi.
Nguyn nhn hn ch:
* V khch quan: Chng ta tin hnh cng nghip ho t mt nn kinh t lc hu, ngheo
nn v trong iu kin chin tranh ko di, va b tn ph nng n, va khng tp trung sc
ngi, sc ca cho cng nghip ho.
* V ch quan: Chng ta mc nhng sai lm nghim trng trong vic xc nh mc tiu,
bc i v c s vt cht, k thut, b tr c cu sn xut, c cu u t,... l nhng sai lm
xut pht t ch quan duy ch trong nhn thc v ch trng cng nghip ho.
II. CNG NGHIP HO, HIN I HO THI K I MI
1. Qu trnh i mi t duy v cng nghip ho
a. i hi VI ca ng ph phn sai lm trong nhn thc v ch trng cng nghip ho
thi k 1960 - 1985
i hi VI (12-1986) ch ra nhng sai lm trong nhn thc v ch trng cng nghip
ho thi k 1960 - 1985, m trc tip l mi nm, t nm 1975 n nm 1985. l:
- Chng ta phm sai lm trong vic xc nh mc tiu v bc i v xy dng c s vt
cht - k thut, ci to x hi ch ngha v qun l kinh t,...Do t tng ch o ch quan,
nng vi, mun b qua nhng bc i cn thit nn chng ta ch trng y mnh cng
nghip ho trong khi cha c cc tin cn thit, mt khc chm i mi c ch qun l
kinh t.
- Trong vic b tr c cu kinh t, trc ht l c cu sn xut v u t, thng ch xut
pht t lng mong mun i nhanh, khng kt hp cht ch ngay t u cng nghip vi nng
nghip thnh mt c cu hp l, thin v xy dng cng nghip nng v nhng cng trnh quy
m ln, khng tp trung sc gii quyt cc vn v cn bn nh lng thc, thc phm, hng
tiu dng v hng xut khu. Kt qu l u t nhiu nhng hiu qu thp.
Trang 52
Tp bi ging
Khng thc hin nghim chnh Ngh quyt ca i hi ln th V, nh: vn cha tht s coi
nng nghip l mt trn hng u, cng nghip nng khng phc v kp thi nng nghip v
cng nghip nh.
b. Qu trnh i mi t duy v cng nghip ho t i hi VI n i hi X
Quan im i hi VI l thc hin cho bng c ba Chng trnh mc tiu: lng thc thc phm, hng tiu dng v hng xut khu.
Hi ngh Trung ng 7 kho VII (thng 1-1994), c bc t ph mi trong nhn thc
v cng nghip ho. Bc t ph ny th hin trc ht nhn thc v khi nim cng nghip
ho, hin i ho. Cng nghip ho, hin i ho l qu trnh chuyn i cn bn, ton din
cc hot ng sn xut, kinh doanh, dch v v qun l kinh t, x hi t s dng lao ng th
cng l chnh sang s dng mt cch ph bin sc lao ng vi cng ngh, phng tin v
phng php tin tin, hin i, da trn s pht trin cng nghip v tin b khoa hc - cng
ngh, to ra nng sut lao ng x hi cao
i hi VIII ca ng (6 - 1996) nhn li t nc sau mi nm i mi c nhn nh
quan trng: nc ta ra khi khng hong kinh t - x hi, nhim v ra cho chng ng
u ca thi k qu l chun b tin cho cng nghip ho c bn hon thnh cho php
chuyn sang thi k mi y mnh cng nghip ho, hin i ho t nc.
i hi IX (thng 4-2001) v i hi X(thng 4-2006), ng ta tip tc b sung v nhn
mnh mt s im mi v cng nghip ho:
CNH, HH ca nc ta cn v c th rt ngn thi gian, va c bc i tun t, va c
nhng bc nhy vt, tn dng mi kh nng t trnh cng ngh tin tin, c bit l
cng ngh thng tin v cng ngh sinh hc.
CNH, HH t nc phi gn cht vi xy dng nn kinh t c lp, t ch v ch
ng hi nhp kinh t quc t.
Pht trin nhanh, c hiu qu v bn vng; tng trng kinh t i i vi thc hin tin
b v cng bng x hi v bo v mi trng.
2. Mc tiu, quan im cng nghip ho, hin i ho
a. Mc tiu cng nghip ho, hin i ho nc ta
Xy dng nc ta thnh nc cng nghip c c s vt cht - k thut hin i, c cu kinh
t hp l, quan h sn xut tin b, ph hp vi qu trnh pht trin lc lng sn xut, i
sng vt cht v tinh thn cao, quc phng, an ninh vng chc, dn giu, nc mnh, x hi
cng bng, vn minh.
b. Quan im cng nghip ho, hin i ho
Mt l, cng nghip ho gn vi hin i ho v cng nghip ho, hin i ho gn vi
pht trin kinh t tri thc.
Hai l, cng nghip ho, hin i ho gn vi pht trin kinh t th trng nh hng x
hi ch ngha v hi nhp kinh t quc t.
Trang 53
Tp bi ging
Ba l, ly pht huy ngun lc con ngi l yu t c bn cho s pht trin nhanh v bn
vng.
Bn l, khoa hc v cng ngh l nn tng v ng lc ca cng nghip ho, hin i ho.
Nm l, pht trin nhanh, hiu qu v bn vng; tng trng kinh t i i vi thc hin
tin b v cng bng x hi, bo v mi trng t nhin, bo tn a dng sinh hc.
3. Ni dung v nh hng cng nghip ho, hin i ho gn vi pht trin kinh t tr
thc
a. Ni dung
i hi X ca ng ch r: Chng ta tranh th cc c hi thun li do bi cnh quc t to
ra v tim nng, li th ca nc ta rt ngn qu trnh cng nghip ho, hin i ho t
nc theo nh hng x hi ch ngha gn vi pht trin kinh t tri thc. Phi coi kinh t tri
thc l yu t quan trng ca nn kinh t v cng nghip ho, hin i ho.
Ni dung c bn ca qu trnh ny l:
- Pht trin mnh cc ngnh v sn phm kinh t c gi tr gia tng cao da vo tri thc,
kt hp s dng ngun vn tri thc ca con ngi Vit Nam vi tri thc mi ca nhn loi.
- Coi trng c s lng v cht lng tng trng kinh t trong mi bc pht trin ca
t nc, tng vng, tng a phng, tng d n kinh t - x hi.
- Xy dng c cu kinh t hin i v hp l theo ngnh, lnh vc v lnh th.
- Gim chi ph trung gian, nng cao nng sut lao ng ca tt c cc ngnh, lnh vc,
nht l cc ngnh, lnh vc c sc cnh tranh cao.
b. nh hng pht trin cc ngnh v lnh vc kinh t trong qu trnh y mnh cng
nghip ho, hin i ho gn vi pht trin kinh tri thc
- y mnh cng nghip ho, hin i ho nng nghip, nng thn, gii quyt ng b cc
vn nng nghip, nng thn, nng dn.
- Pht trin nhanh hn cng nghip, xy dng v dch v.
- Pht trin kinh t vng.
- Pht trin kinh t bin.
- Chuyn dch c cu lao ng, c cu cng ngh.
- Bo v, s dng c hiu qu ti nguyn quc gia, ci thin mi trng t nhin.
a. Kt qu thc hin ng li v ngha
Mt l, c s vt cht - k thut ca t nc c tng cng ng k, kh nng c lp
t ch ca nn kinh t c nng cao. T mt nn kinh t ch yu l nng nghip lc hu, c
s vt cht yu km i ln, n nay c hn 100 khu cng nghip, khu ch xut tp trung,
nhiu khu hot ng c hiu qu.
Cng nghip pht trin lin tc vi tc kh cao (trn 10%/nm). Thi k 2001 - 2005:
tng trng bnh qun cng nghip 15,7%/nm, nm 2007 tng 10,6%.
Trang 54
Tp bi ging
Nng nghip giai on 1990-2000 tng bnh qun 5,4%/nm; 2001-2005 tng 5,5%/nm;
nm 2006 tng 3,4% v 2007 tng 3,4%.
Dch v pht trin a dng, tng trng 8,2%/nm giai on 1990-2000 v tng bnh qun
7,6%/nm giai on 2001-2005. Nm 2006 tng 8,3% v nm 2007 tng 8,7%.
Hai l, c cu kinh t chuyn dch theo hng cng nghip ho, hin i ho t c
nhng kt qu quan trng:
C cu cng - nng nghip - dch v
1986: 28,9% - 38,1% - 33,0%
2000: 36,7% - 24,5% - 36,8%
2007: 41,6% - 20,3% - 38,1%
C cu lao ng CN - NN - DV
1986: 14,3% - 67,9% - 17,8%
2000: 13,1% - 62,6% - 24,3%
2005: 18,0% - 57,0% - 25,0%
C cu kinh t vng c s iu chnh theo hng pht huy li th so snh ca tng
vng. Cc vng kinh t trng im pht trin kh nhanh ng gp quan trng vo s tng
trng v l u tu ca nn kinh t.
C cu thnh phn kinh t tip tc chuyn dch theo hng pht huy tim nng ca cc
thnh phn kinh t v an xen nhiu hnh thc s hu.
Ba l, nhng thnh tu ca cng nghip ho, hin i ho gp phn quan trng a nn
kinh t t tc tng trng kh cao.
Thu nhp bnh qun trn u ngi bnh qun hng nm tng ln ng k. Nm 2005, t
640 USD/ngi, nm 2007 t trn 800USD/ngi.
Trang 55
Tp bi ging
Tc tng trng kinh t 22 nm i mi
V hn ch:
Tc tng trng kinh t vn thp so vi kh nng v thp hn nhiu nc trong khu vc
thi k u cng nghip ho. Quy m nn kinh t cn nh, thu nhp bnh qun u ngi thp.
Trang 56
Tp bi ging
Ngun lc ca t nc cha c s dng c hiu qu cao; ti nguyn, t ai v cc
ngun vn ca Nh nc cn b lng ph, tht thot nghim trng. Nhiu ngun lc trong dn
cha c pht huy.
C cu kinh t chuyn dch cn chm. Trong cng nghip cc sn phm c hm lng tri
thc cao cn t. Trong nng nghip sn xut cha gn kt cht ch vi th trng.
Cc vng kinh t trng im cha pht huy c c th mnh i nhanh vo c cu
kinh t hin i. Kinh t vng cha c s lin kt cht ch, hiu qu thp v cha c quan
tm ng mc.
C cu thnh phn kinh t pht trin cha tng xng vi tim nng, cha to c y
mi trung hp tc, cnh tranh bnh ng v kh nng pht trin cc thnh phn kinh t.
C cu u t cha hp l. Cng tc quy hoch cht lng thp, qun l km, cha ph
hp vi c ch th trng.
Nhn chung, mc d c gng u t, nhng kt cu h tng kinh t - x hi vn cn lc
hu, thiu ng b cha p ng c yu cu pht trin kinh t - x hi.
V nguyn nhn:
- Nhiu chnh sch v gii php cha mnh v s dng c tt nht cc ngun lc, c
ni lc v ngoi lc vo cng cuc pht trin kinh t x hi.
- Ci cch hnh chnh cn chm v km hiu qu. Cng tc t chc, cn b chm i mi,
cha p ng yu cu.
- Ch o v t chc thc hin km.
- Cng tc quy hoch cht lng km, nhiu bt hp l dn n quy hoch treo kh ph
bin gy lng ph nghim trng; c cu u t bt hp l lm cho u t km hiu qu, cng
tc qun l km.
Tho lun
1. Tc tng GDP kh cao (7-8%) nhng cht lng bc l nhiu im yu km. Phn
tch nhng nguy hi ca cc im yu km ny.
2. Tng trng nhanh nhng phi sch v bn vng ngha l th no?
Cu hi n tp
a. Nguyn nhn tht bi ca m hnh CNH giai on 1955 - 1985?
b. Nhn thc mi v m hnh CNH hin nay nc ta gm nhng im ch yu no?
Trang 57
Tp bi ging
CHNG V
NG LI XY DNG NN KINH T TH TRNG
NH HNG X HI CH NGHA
I. QU TRNH I MI NHN THC V KINH T TH TRNG
1. C ch qun l kinh t Vit Nam trc thi k i mi
a. C ch k hoch ho tp trung, bao cp:
- C ch k hoch ho tp trung c nhng c im:
+ Th nht, nh nc qun l kinh t ch yu bng mnh lnh hnh chnh da trn h
thng ch tiu php lnh chi tit t trn xung di.
+ Th hai, cc c quan hnh chnh can thip qu su vo hot ng sn xut, kinh doanh
ca cc doanh nghip nhng khng chu trch nhim v vt cht i vi cc quyt nh ca
mnh.
+ Th ba, quan h hng ho - tin t b coi nh, quan h hin vt l ch yu. V vy, rt
nhiu hng ho quan trng nh sc lao ng, pht minh sng ch, t liu sn xut quan trng
khng c coi l hng ho v mt php l.
+ Th t, b my qun l cng knh, nhiu cp trung gian va km nng ng, va sinh
ra i ng qun l km nng lc
- Ch bao cp c thc hin di cc hnh thc ch yu:
+ Bao cp qua gi: Nh nc quyt nh gi tr ti sn, thit b, vt t, hng ho thp
hn gi tr thc ca chng nhiu ln so vi gi tr th trng. Do , hch ton kinh t ch l
hnh thc.
+ Bao cp qua ch tem phiu: Nh nc quy nh ch phn phi vt phm tiu
dng cho cn b, cng nhn vin, cng nhn theo nh mc qua hnh thc tem phiu; ph v
nguyn tc phn phi theo lao ng.
+ Bao cp theo ch cp pht vn: ca ngn sch nhng khng c ch ti rng buc
trch nhim vt cht i vi cc n v c cp vn, ny sinh c ch xin-cho
- Trong thi k kinh t tng trng theo chiu rng th c ch ny cho php tp trung ti a
cc ngun lc kinh t c bit l trong qu trnh cng nghip ho theo hng u tin pht trin
cng nghip nng.
- Mt khc, n th tiu cnh tranh, km hm tin b khoa hc - cng ngh, trit tiu ng
lc kinh t i vi ngi lao ng, khng kch thch tnh nng ng sng to ca cc n v sn
xut, kinh doanh.
- Khi nn kinh t chuyn sang giai on pht trin theo chiu su th c ch ny bc l
nhng khim khuyt lm cho nn kinh t lm vo tnh trng tr tr, khng hong.
- Trc i mi, do cha tha nhn sn xut hng ho v c ch th trng, xem k hoch
ho l c trng quan trng nht ca kinh t x hi ch ngha, coi th trng ch l mt cng c
Trang 58
Tp bi ging
th yu b sung cho k hoch. Khng tha nhn s tn ti ca nn kinh t nhiu thnh phn
trong thi k qu , ly kinh t quc doanh v tp th l ch yu, xy dng nn kinh t khp
kn. Nn kinh t ri vo tnh trng tr tr, khng hong.
b. Nhu cu i mi c ch qun l kinh t:

- Di p lc ca tnh th khch quan, nhm thot khi khng hong kinh t-x hi, chng
ta c nhng bc ci tin nn kinh t theo hng th trng, tuy nhin cn cha hon thin
v cha trit nh: khon sn phm trong nng nghip, b gi vo lngSong y l
nhng cn c thc t ng i n quyt nh thay i c ch qun l kinh t.
- i hi VI khng nh: Vic b tr li c cu kinh t phi i i vi i mi c ch qun
l kinh t. C ch qun l tp trung quan liu, bao cp t nhiu nm nay khng to c ng
lc pht trin, lm suy yu kinh t x hi ch ngha, hn ch vic s dng v ci to cc thnh
phn kinh t khc, km hm sn xut, lm gim nng sut, cht lng, hiu qu, gy ri lon
trong phn phi lu thng v ra nhiu hin tng tiu cc trong x hi Chnh v vy, vic
i mi c ch qun l kinh t tr thnh nhu cu cn thit v cp bch.
2. S hnh thnh t duy ca ng v kinh t th trng thi k i mi
a. T duy ca ng v kinh t th trng t i hi VI n i hi VIII
So vi thi k trc i mi, nhn thc v kinh t th trng c s thay i cn bn v su
sc:
- Mt l, kinh t th trng khng phi l ci ring c ca ch ngha t bn m l thnh tu
pht trin chung ca nhn loi:
+ Lch s pht trin nn sn xut x hi cho thy sn xut v trao i hng ho l tin
quan trng cho s ra i v pht trin ca nn kinh t th trng.
+ Th trng gi vai tr l mt cng c phn b cc ngun lc kinh t. Khi cc ngun
lc kinh t c phn b bng nguyn tc th trng th ngi ta gi l kinh t th trng.
+ Kinh t th trng v kinh t hng ho c cng bn cht u nhm sn xut ra bn,
u nhm mc ch gi tr v u trao i thng qua quan h hng ho- tin t.
+ Kinh t hng ho v kinh t th trng u da trn c s phn cng lao ng x hi
v cc hnh thc s hu khc nhau v t liu sn xut, lm cho nhng ngi sn xut va c
lp va ph thuc vo nhau.
+ Tuy nhin, kinh t hng ho v kinh t th trng c s khc nhau v trnh pht
trin:
Kinh t hng ho ra i t kinh t t nhin, i lp vi kinh t t nhin, nhng cn
trnh thp, ch yu l sn xut hng ho t nhn, quy m nh b, k thut th cng, nng
sut thp.
Trang 59
Tp bi ging
Kinh t th trng l kinh t hng ho pht trin cao. Kinh t th trng ly khoa hc
cng ngh hin i lm c s v nn sn xut x hi ho cao.
+ Kinh t th trng c lch s pht trin lu di, nhng cho n nay n mi biu hin r
rt nht trong ch ngha t bn. Nu trc ch ngha t bn, kinh t th trng cn thi k
manh nha, trnh thp th trong ch ngha t bn n t n trnh cao, n mc chi phi
ton b cuc sng ca con ngi trong x hi . iu ny khin ngi ta ngh rng kinh t th
trng l sn phm ring ca ch ngha t bn.
+ Kinh t th trng vi t cch l kinh t hng ho trnh cao l thnh tu pht trin
chung ca nhn loi. Ch c th ch kinh t th trng t bn ch ngha hay cch thc s dng
kinh t th trng theo li nhun ti a ca ch ngha t bn mi l sn phm ca ch ngha t
bn.
- Hai l, kinh t th trng cn tn ti khch quan trong thi k qu ln ch ngha x hi.
+ Kinh t th trng xt di gc mt kiu t chc kinh t l phng thc t chc,
vn hnh nn kinh t, l phng tin iu tit ly c ch th trung lm c s phn b cc
ngun lc kinh t v iu tit mi quan h gia ngi vi ngi.
+ Kinh t th trng ch i lp vi kinh t t nhin, t cp t tc, ch khng i lp vi
cc ch x hi. Kinh t th trng tn ti v pht trin nhiu phng thc sn xut khc
nhau. Kinh t th trng va c th lin h vi ch t hu va c th lin h vi ch cng
hu v phc v chng.
+ V vy, kinh t th trng khng i lp vi ch ngha x hi, n tn ti khch quan
trong thi k qu ln ch ngha x hi v c trong ch ngha x hi. Xy dng v pht trin
kinh t th trng khng phi l pht trin t bn ch ngha hoc i theo con ng t bn ch
ngha, tt nhin xy dng kinh t x hi ch ngha cng khng dn n ph nh kinh t th
trng.
+ i hi VII ca ng trong khi khng nh ch trng tip tc xy dng nn kinh t
hng ho nhiu thnh phn, pht huy th mnh ca cc thnh phn kinh t va cnh tranh va
hp tc, b sung cho nhau trong nn kinh t quc dn thng nht, a ra kt lun quan trng
rng sn xut hng ho khng i lp vi ch ngha x hi, n tn ti khch quan v cn thit
cho xy dng ch ngha x hi.
+ i hi cng xc nh c ch vn hnh ca nn kinh t hng ho nhiu thnh phn
theo nh hng x hi ch ngha nc ta l c ch th trng c s qun l ca nh nc
bng php lut, k hoch, chnh sch v cc cng c khcto iu kin v mi trng thun
li cho sn xut, kinh doanh theo c ch th trng, kim sot v x l cc vi phm trong hot
ng kinh t, m bo hi ho gia pht trin kinh t vi pht trin x hi.
+ i hi VIII ra nhim v y mnh cng cuc i mi ton din v ng b, tip
tc pht trin nn kinh t nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th trng c s qun l ca
nh nc theo nh hng x hi ch ngha.
Trang 60
Tp bi ging
- Ba l, c th v cn thit s dng kinh t th trng xy dng CNXH nc ta.
+ L thnh tu ca vn minh nhn loi, bn thn kinh t th trng khng c thuc tnh
x hi, v vy c th c s dng cc ch x hi khc nhau.
+ bt k x hi no, khi ly th trng lm phng tin c tnh c s phn b cc
ngun lc kinh t th kinh t th trng cng c nhng c im ch yu sau:
Cc ch th kinh t c tnh c lp, t ch trong sn xut kinh doanh, l li t chu.
Gi c c bn do cung cu iu tit, h thng th trng pht trin ng b v hon ho.
Nn kinh t c tnh m cao v vn hnh theo quy lut vn c ca kinh t th trng nh
quy lut gi tr, quy lut cung cu, quy lut cnh tranh.
C h thng php quy kin ton v s qun l v m ca nh nc.
+ Trc i mi, do cha tha nhn s tn ti sn xut hng ho v c ch th trng
nn chng ta xem k hoch l c trng quan trng nht ca kinh t x hi ch ngha, cn th
trng ch c coi l cng c th yu b sung cho k hoch, do khng cn thit s dng
kinh t th trng xy dng ch ngha x hi.
+ Vo thi k i mi, chng ta ngy cng nhn r kinh t th trng, nu bit vn dng
ng th c vai tr rt to ln i vi s pht trin kinh t x hi. Thc tin i mi nc ta
cng chng minh s cn thit v hiu qu ca vic s dng kinh t th trng lm phng
tin xy dng ch ngha x hi.
b. T duy ca ng v kinh t th trng t i hi IX n i hi X
- i hi IX ca ng xc nh nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l m
hnh kinh t tng qut ca nc ta trong thi k qu i ln ch ngha x hi. y l bc
chuyn quan trng t nhn thc kinh t th trng nh mt cng c, mt c ch qun l, sang
coi kinh t th trng nh mt chnh th, l c s kinh t ca s pht trin theo nh hng x
hi ch ngha.
- i hi IX xc nh kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l mt kiu t chc
kinh t va tun theo quy lut ca kinh t th trng va da trn c s v chu s dn dt chi
phi bi cc nguyn tc v bn cht ca ch ngha x hi.
+ Trong nn kinh t , cc th mnh ca th trng c s dng pht trin lc
lng sn xut, pht trin nn kinh t, xy dng c s vt cht - k thut ca ch ngha x
hi, nng cao i sng nhn dn.
+ Tnh nh hng x hi ch ngha c th hin trn c ba mt ca quan h sn
xut: s hu, t chc qun l v phn phi, nhm mc ch cui cng l dn giu, nc mnh,
tin ln hin i trong mt x hi do nhn dn lm ch, nhn i, c vn ho, c k cng, xo
b p bc v bt cng, to iu kin cho mi ngi c cuc sng m no, t do, hnh phc.
+ Tnh nh hng x hi ch ngha lm cho m hnh kinh t th trng nc ta
khc vi kinh t th trng t bn ch ngha.
Trang 61
Tp bi ging
- K tha t duy ca i hi IX, i hi X lm sng t ni dung c bn ca nh hng
x hi ch ngha trong pht trin kinh t th trng nc ta th hin bn tiu ch:
+ V mc ch pht trin: mc tiu ca kinh t th trng nh hng x hi ch ngha
nc ta nhm thc hin dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh; gii
phng mnh m lc lng sn xut v khng ngng nng cao i sng nhn dn; y mnh
xo i gim ngheo, khuyn khch mi ngi vn ln lm giu chnh ng, gip ngi
khc thot ngheo v tng bc kh gi hn. y th hin s khc bit vi mc ch tt c v
li nhun phc v li ch ca cc nh t bn, bo v v pht trin ch ngha t bn.
+ V phng hng pht trin: Pht trin cc thnh phn kinh t, trong kinh t nh
nc gi vai tr ch o, kinh t nh nc cng vi kinh t tp th ngy cng tr thnh nn
tng vng chc ca nn kinh t quc dn.
Pht trin nn kinh t vi nhiu hnh thc s hu, nhiu thnh phn kinh t l nhm gii
phng mi tim nng pht trin trong mi thnh phn kinh t, trong mi c nhn v mi
vng minpht huy ti a ni lc pht trin nhanh nn kinh t.
gi vai tr ch o kinh t nh nc phi nm c cc v tr then cht ca nn kinh
t bng trnh khoa hc, cng ngh tin tin, hiu qu sn xut kinh doanh cao. Mt khc,
tin ln ch ngha x hi t ra yu cu nn kinh t phi c da trn nn tng ca s hu
ton dn cc t liu sn xut ch yu.
+ V nh hng x hi v phn phi: thc hin tin b v cng bng x hi ngay
trong tng bc v tng chnh sch pht trin; tng trng kinh t gn kt cht ch v ng b
vi pht trin x hi, vn ho, gio dc v o to, gii quyt tt cc vn x hi v mc tiu
pht trin con ngi.
+ V qun l: pht huy vai tr lm ch x hi ca nhn dn, bo m vai tr qun l,
iu tit nn kinh t ca nh nc php quyn x hi ch ngha di s lnh o ca ng.
Vai tr qun l iu tit nn kinh t ca nh nc di s lnh o ca ng l s th
hin r rt nh hng x hi ch ngha v cng l s khc bit c bn gia kinh t th trng
t bn ch ngha vi kinh t th trung nh hng x hi ch ngha.
S qun l, iu tit nn kinh t ca nh nc x hi ch ngha bng php lut m bo
mc ch ca nn kinh t, s vn ng ca ch s hu, phn phi theo nh hng x hi
ch ngha, pht huy mt tch cc, hn ch mt tiu cc ca kinh t th trng, m bo quyn
li chnh ng ca mi ngi.
- Hon thin nhn thc v ch trng v nn kinh t nhiu thnh phn, i hi X khng
nh: Trn c s ba ch s hu (ton dn, tp th, t nhn) hnh thnh nhiu hnh thc s
hu v nhiu thnh phn kinh tCc thnh phn kinh t hot ng theo php lut u l b
phn hp thnh quan trng ca nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, bnh ng
trc php lut, cng pht trin lu di, hp tc v cnh tranh lnh mnh
Trang 62
Tp bi ging
II. TIP TC HON THIN TH CH KINH T TH TRNG NH HNG X
HI CH NGHA NC TA
1. Mc tiu v quan im c bn
a. Th ch kinh t v th ch kinh t th trng:
- Th ch kinh t l mt b phn cu thnh ca h thng th ch x hi, tn ti bn cnh cc
b phn khc nh th ch chnh tr, th ch gio dc
- Th ch kinh t th trng l mt tng th bao gm cc b quy tc, lut l v h thng cc
thc th, t chc kinh t c to lp nhm iu chnh hot ng giao dch, trao i trn th
trng.
- Th ch kinh t th trng bao gm:
+ Cc quy tc v hnh vi kinh t din ra trn th trng - cc bn tham gia th trng vi
t cch l cc ch th th trng.
+ Cch thc thc hin cc quy tc nhm t c mc tiu hay kt qu m cc bn tham
gia th trng mong mun.
+ Cc th trng - ni hng ho c giao dch, trao i trn c s cc yu cu, quy nh
ca lut l (cc th trng quan trng nh hng ho v dch v, vn, lao ng, cng ngh, bt
ng sn)
- Kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l nn kinh t tun theo cc quy lut ca
kinh t th trng va chu s chi phi ca cc yu t m bo tnh nh hng x hi ch
ngha.
- Do , th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha c hiu l th ch kinh t
th trng, trong cc thit ch, cng c v nguyn tc vn hnh c t gic to lp v s
dng pht trin lc lng sn xut, ci thin i sng nhn dn, v mc tiu dn giu nc
mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
- Ni cch khc, th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l cng c hng
dn cho cc ch th trong nn kinh t vn ng theo ui mc tiu kinh t - x hi ti a, ch
khng n thun l mc tiu li nhun ti a.
- Xy dng th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta l vn mi
v phc tp, l mt qu trnh c nhiu giai on.
b. Mc tiu hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha
- Mc tiu c bn ca hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha
nc ta l lm cho n ph hp vi nhng nguyn tc c bn ca kinh t th trng, thc y
kinh t th trng nh hng x hi ch ngha pht trin nhanh, hiu qu, bn vng, hi nhp
kinh t quc t thnh cng, gi vng nh hng x hi ch ngha, thc hin thng li mc tiu
dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh, xy dng v bo v vng chc
T quc Vit Nam x hi ch ngha. Mc tiu ny yu cu phi hon thnh c bn vo nm
2020.
Trang 63
Tp bi ging
- n nm 2020, cn t cc mc tiu:
+ Mt l, tng bc xy dng ng b h thng php lut, m bo cho nn kinh t th
trng nh hng x hi ch ngha pht trin thun li. Pht huy vai tr ch o ca kinh t
nh nc i i vi pht trin mnh m cc thnh phn kinh t v cc loi hnh doanh nghip.
Hnh thnh mt s tp on kinh t, cc tng cng ty a s hu, p dng m hnh qun tr hin
i, c nng lc cnh tranh quc t.
+ Hai l, i mi c bn m hnh t chc v phng thc hot ng ca cc n v s
nghip cng.
+ Ba l, pht trin ng b, a dng cc loi th trng c bn thng nht trong c nc,
tng bc lin thng vi th trng khu vc v th gii.
+ Bn l, gii quyt tt hn mi quan h gia pht trin kinh t vi pht trin vn ho,
m bo tin b, cng bng x hi, bo v mi trng.
+ Nm l, nng cao hiu lc, hiu qu qun l ca Nh nc v pht huy vai tr ca Mt
trn T quc, cc on th chnh tr - x hi v nhn dn trong qun l, pht trin kinh t - x
hi.
c. Quan im v hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha:
- Nhn thc y , tn trng v vn dng ng n cc quy lut khch quan ca kinh t th
trng, thng l quc t, ph hp vi iu kin ca Vit Nam, m bo nh hng x hi ch
ngha ca nn kinh t.
- m bo tnh ng b gia cc b phn cu thnh ca th ch kinh t, gia cc yu t th
trng v cc loi th trng, gia th ch kinh t vi th ch chnh tr - x hi, gia nh nc,
th trng v x hi. Gn kt hi ho gia tng trng kinh t vi tin b v cng bng x hi,
pht trin vn ho v bo v mi trng.
- K tha c chn lc thnh tu pht trin kinh t th trng ca nhn loi v kinh nghim
tng kt t thc tin i mi nc ta, ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t, ng
thi gi vng c lp, ch quyn quc gia, gi vng an ninh chnh tr, trt t an ton x hi.
- Ch ng, tch cc gii quyt cc vn l lun v thc tin quan trng, bc xc, ng
thi phi c bc i vng chc, va lm va tng kt rt kinh nghim.
- Nng cao nng lc lnh o ca ng, hiu lc v hiu qu qun l ca Nh nc, pht
huy sc mnh ca c h thng chnh tr trong qu trnh hon thin th ch kinh t th trng
nh hng x hi ch ngha.
2. Mt s ch trng tip tc hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch
ngha
a. Thng nht nhn thc v nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha:
- Hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l lm cho n ph hp
vi cc yu cu v nguyn tc ca kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, lm cho n
vn hnh thng sut v c hiu qu.
Trang 64
Tp bi ging
- Do , mun hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha th trc
ht phi c s thng nht nhn thc v kinh t th trng nh hng x hi ch ngha.
- Mt s im cn thng nht:
+ Cn thit s dng kinh t th trng lm phng tin xy dng ch ngha x hi.
+ Kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l nn kinh t va tun theo quy lut
ca kinh t th trng, va chu s chi phi bi cc quy lut kinh t ca ch ngha x hi v cc
yu t m bo tnh nh hng x hi ch ngha.
b. Hon thin th ch v s hu v cc thnh phn kinh t, loi hnh doanh nghip v cc t
chc sn xut kinh doanh.
* Hon thin th ch v s hu:
- Kinh t th trng nh hng x hi ch ngha da trn s tn ti khch quan nhiu hnh
thc s hu, nhiu thnh phn kinh t, nhiu loi hnh doanh nghip.
- Phng hng c bn ca hon thin th ch s hu:
+ Khng nh t ai thc s hu ton dn m i din l nh nc, ng thi m bo
v tn trng cc quyn ca ngi s dng t.
+ Tch bit vai tr ca nh nc vi t cch l b my cng quyn qun l ton b nn
kinh t - x hi vi vai tr ch s hu ti sn, vn ca nh nc; tch chc nng ch s hu ti
sn, vn ca nh nc vi chc nng qun tr kinh doanh ca doanh nghip nh nc.
+ Quy nh r, c th v quyn ca ch s hu v nhng ngi lin quan i vi cc
loi ti sn. ng thi quy nh r trch nhim, ngha v ca h i vi x hi. B sung lut
php, c ch, chnh sch khuyn khch, h tr pht trin s hu tp th, cc hp tc x, bo v
quyn v li ch ca x vin i vi ti sn. To c ch khuyn khch lin kt gia s hu nh
nc, s hu tp th v s hu t nhn, lm cho ch s hu c phn, s hu hn hp tr
thnh hnh thc s hu ch yu ca cc doanh nghip trong nn kinh t.
+ Ban hnh cc quy nh php l v quyn s hu ca doanh nghip, t chc, c nhn
nc ngoi ti Vit Nam.
* Hon thin th ch v phn phi:
- Hon thin lut php, c ch, chnh sch v phn b ngun lc, phn phi v phn phi li
theo hng m bo tng trng kinh t vi tin b v cng bng x hi trong tng bc, tng
chnh sch pht trin.
+ Cc ngun lc x hi c phn b theo c ch th trng v chin lc, quy hoch, k
hoch pht trin kinh t ca nh nc, m bo hiu qu kinh t - x hi.
+ Chnh sch phn phi v phn phi li m bo hi ho li ch ca Nh nc, ca
ngi lao ng v ca doanh nghip, to ng lc cho ngi lao ng.
- i mi, pht trin, nng cao hiu qu hot ng ca cc ch th trong nn kinh t. i
mi, sp xp li, pht trin, nng cao hiu qu hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip nh
Trang 65
Tp bi ging
nc pht huy vai tr ch o ca nn kinh t nh nc trong nn kinh t th trng nh
hng x hi ch ngha. Thu hp cc lnh vc c quyn nh nc.
- i mi, pht trin hp tc x, t hp tc theo c ch th trng, theo nguyn tc: t
nguyn, dn ch, bnh ng, cng c li v pht trin cng ng. Thc hin nghim tc, nht
qun mt mt bng php l kinh doanh khng phn bit hnh thc s hu, thnh phn kinh t
- i mi c ch qun l ca nh nc cc n v s nghip cng lp pht trin mnh
m, c hiu qu.
c. Hon thin th ch m bo ng b cc yu t th trng v pht trin ng b cc loi
th trng
- Hon thin th ch gi, cnh tranh v kim sot c quyn trong kinh doanh. Hon thin
khung php l cho k kt v thc hin hp ng. ng thi hon thin c ch gim st, iu
tit th trng v xc tin thng mi, u t v gii quyt tranh chp ph hp vi kinh t th
trng v cam kt quc t.
+ a dng ho cc loi th trng hng ho v dch v theo hng hin i, ch trng
pht trin th trng dch v. T do ho thng mi v u t ph hp cam kt quc t.
+ Xy dng h thng tiu chun cht lng hng ho, v sinh an ton thc phm, mi
trng v tng cng kim tra cht lng hng ho, dch v v x l sai phm.
+ Pht huy tt vai tr iu hnh th trng tin t ca ngn hng nh nc va thc y
tng trng kinh t va kim sot lm pht v tng bc m rng th trng tn dng, cc dch
v ngn hng cho ph hp vi cam kt quc t.
- Hon thin h thng php lut, c ch, chnh sch cho hot ng v pht trin lnh mnh
ca th trng chng khon, tng tnh minh bch, chng cc giao dch phi php, cc hnh vi ra
tin, nhiu lon th trng.
+ To iu kin pht trin cc doanh nghip bo him thuc cc thnh phn kinh t, a
dng ho v nng cao cht lng cc sn phm bo him, thc hin l trnh m ca th trng
bo him theo cam kt hi nhp quc t.
+ Hon thin lut php, c ch chnh sch cc quyn v t ai v bt ng sn vn
ng theo c ch th trng.
+ Hon thin lut php chnh sch v tin lng, tin cng, trong tin lng phi
c coi l gi c ca sc lao ng hnh thnh theo quy lut th trng, da trn cung cu v
sc lao ng.
- Xy dng ng b lut php, c ch chnh sch qun l, h tr cc t chc nghin cu,
ng dng, chuyn giao cng ngh. i mi c ch qun l khoa hc v cng ngh ph hp c
ch th trng, nng cao hiu qu hot ng ca c quan qun l th trng cng ngh.
+ Nh nc tng u t v ng thi y mnh x hi ho cho cc ngnh gio dc, y t,
vn ho, th dc th thao.
Trang 66
Tp bi ging
+ Nh nc ban hnh tiu chun, tiu ch v cc hot ng ny, tng cng qun l nh
nc hn ch cc mt tri ca c ch th trng i vi cc hot ng dch v.
d. Hon thin th ch gn tng trng kinh t vi tin b, cng bng x hi trong tng
bc, tng chnh sch pht trin v bo v mi trng
- Thc hin chnh sch khuyn khch lm giu i i vi tch cc thc hin gim ngheo, c
bit cc vng nng thn, min ni, vng dn tc v cn c cch mng trc y.
+ Chnh sch gim ngheo nhm mc tiu n nh v to ng lc cho s pht trin.
Chnh sch to iu kin mi cng dn nm bt c hi lm n, nng cao thu nhp v i
sng, c hng thnh qu chung ca s pht trin.
- Xy dng h thng bo him x hi a dng v linh hot ph hp vi yu cu ca kinh t
th trng nh hng x hi ch ngha. M rng cc hnh thc bo him bt buc v t
nguyn, bo m quyn li ca ngi tham gia bo him.
+ Chm sc cc i tng bo tr x hi, bo m cho h c cuc sng n nh, ho
nhp tt hn vo cuc sng v t vn ln.
+ Pht trin a dng cc hnh thc t chc t nguyn, nhn o, hot ng khng v mc
tiu li nhun, chm sc cc i tng bo tr x hi.
- Hon thin lut php, chnh sch v bo v mi trng, c ch ti mnh i vi cc
trng hp vi phm, x l trit nhng im nhim mi trng nghim trng v ngn chn
khng pht sinh thm.
e. Hon thin th ch v vai tr lnh o ca ng, qun l ca nh nc v s tham gia
ca cc t chc qun chng vo qu trnh pht trin kinh t - x hi
- Vai tr lnh o ca ng th hin r ch ch o nghin cu l lun v tng kt thc
tin xc nh r, c th v y hn m hnh kinh t th trng nh hng x hi ch
ngha, c bit nhng ni dung nh hng x hi ch ngha to ra s ng thun trong x
hi.
- i mi v nng cao vai tr, hiu lc qun l kinh t ca nh nc. Vai tr kinh t ca nh
nc th hin r ch pht huy mt tch cc v hn ch, ngn nga mt tri ca c ch th
trng, to iu kin thun li nn kinh t th trng pht trin theo nh hng x hi ch
ngha v hi nhp kinh t quc t c hiu qu.
- Cc t chc dn c, t chc chnh tr-x hi, t chc x hi, ngh nghip v nhn dn c
vai tr quan trng trong pht trin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. pht huy
vai tr ca h, nh nc phi tip tc hon thin lut php, c ch, chnh sch, to iu kin
cc hnh thc t chc v nhn dn tham gia tch cc v c hiu qu vo qu trnh hoch nh,
thc thi, gim st thc hin php lut, cc ch trng pht trin kinh t - x hi.
a. Kt qu v ngha
Trang 67
Tp bi ging
- Mt l, sau hn 20 nm i mi, nc ta chuyn i thnh cng t th ch kinh t k
hoch tp trung quan liu - bao cp sang th ch kinh t th trng nh hng x hi ch
ngha. ng li i mi ca ng c th ch ho thnh php lut, to hnh lang php l
cho nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha hnh thnh v pht trin.
- Hai l, ch s hu vi nhiu hnh thc v c cu kinh t nhiu thnh phn c hnh
thnh. iu to ra ng lc v iu kin thun li cho gii phng sc sn xut, khai thc
tim nng trong v ngoi nc vo pht trin kinh t - x hi.
- Ba l, cc loi th trng c bn ra i v tng bc pht trin thng nht trong c nc,
gn vi th trng khu vc v th gii. Cc doanh nghip, doanh nhn c t ch sn xut,
kinh doanh, cnh tranh lnh mnh. Qun l nh nc v kinh t c i mi t can thip trc
tip bng mnh lnh hnh chnh vo hot ng sn xut, kinh doanh sang qun l bng php
lut, chnh sch, quy hoch, k hoch pht trin kinh t - x hi v cc cng c iu tit v m
khc.
- Bn l, vic gn pht trin kinh t vi gii quyt cc vn x hi, xo i gim ngheo
t nhiu kt qu tch cc.
Sau hn 20 nm i mi, th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha hnh
thnh v tng bc hon thin. Th ch kinh t mi i vo cuc sng v pht huy hiu qu
tch cc, thc y tng trng kinh t nhanh v bn vng, khc phc c khng hong kinh t
- x hi, to ra nhng tin cn thit y nhanh qu trnh cng nghip ho, hin i ho v
sm a nc ta ra khi tnh trng km pht trin.
* Hn ch:
- Qu trnh xy dng, hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha cn
chm, cha theo kp yu cu ca cng cuc i mi v hi nhp kinh t quc t. H thng php
lut, c ch, chnh sch cha y cha ng b v thng nht.
- Vn s hu, qun l v phn phi trong doanh nghip nh nc cha gii quyt tt, gy
kh khn cho s pht trin v lm tht thot ti sn nh nc nht l khi c phn ho. Doanh
nghip thuc cc thnh phn kinh t khc cn b phn bit i x.
+ Vic x l cc vn lin quan n t ai cn nhiu vng mc. Cc yu t th
trng v cc loi th trng hnh thnh, pht trin chm, thiu ng b, vn hnh cha thng
sut.
+ Th trng ti chnh, bt ng sn, khoa hc v cng ngh pht trin chm, qun l h
nc i vi cc loi th trng cn nhiu bt cp.
+ Phn b ngun lc quc gia cha hp l. C ch xin-cho cha c xo b trit .
Chnh sch tin lng cn mang tnh bnh qun.
Trang 68
Tp bi ging
- C cu t chc, c ch vn hnh ca b my nh nc cn nhiu bt cp, hiu qu, hiu
lc qun l cn thp. Ci cch hnh chnh chm, cha t yu cu mc tiu ra. T tham
nhng, lng ph, quan liu vn nghim trng.
- C ch chnh sch pht trin cc lnh vc vn ho, x hi i mi chm, cht lng dch
v y t, gio dc o to cn thp. Khong cch giu ngheo gia cc tng lp dn c v cc
vng ngy cn ln. H thng an sinh x hi cn s khai. Nhiu vn bc xc trong x hi v
bo v mi trng cha c gii quyt tt.
* Nhng hn ch trn xut pht t cc nguyn nhn:
- Vic xy dng th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l vn hon ton
cha c tin l trong lch s. Nhn thc v kinh t th trng nh hng x hi ch ngha cn
nhiu hn ch do cng tc l lun cha theo kp i hi ca thc tin.
- Nng lc th ch ho v qun l, t chc thc hin ca Nh nc cn chm, nht l trong
vic gii quyt cc vn x hi bc xc.
- Vai tr tham gia hoch nh chnh sch thc hin v gim st ca cc c quan dn c, Mt
trn T quc, cc on th hnh chnh, cc t chc x hi, ngh nghip cn yu.
Cu hi n tp
1. Phn tch c ch qun l kinh t Vit Nam trc thi k i mi.
2. Ti sao trong thi k qu nc ta phi i mi c ch qun l kinh t?
3. Qu trnh i mi t duy ca ng v kinh t th trng nc ta din ra nh th no?
4. Phn bit kinh t th trng ni chung vi kinh t th trng nh hng x hi ch
ngha.
5. Trnh by khi qut ch trng hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi
ch ngha.
Tho lun
1. Gii thch 5 quan im ch o nhim v th ch ho nn kinh t th trng nh hng
x hi ch ngha giai on t nay n nm 2010 v t nm 2010 n 2020.
2. Nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta l nn kinh t nh th
no?
3. Phn tch nhng kt qu t c v ngha ca qu trnh i mi nc ta.
Trang 69
Tp bi ging
CHNG VI
NG LI XY DNG H THNG CHNH TR
H thng chnh tr l mt khi nim xut hin trong thi k i mi c chnh thc nu
ra trong vn kin Hi ngh Trung ng 6 (kho VI) thng 3-1989 (T i hi VI tr v trc
cc vn kin ca ng dng khi nim h thng chuyn chnh v sn hoc Nh nc chuyn
chnh v sn, hoc ch lm ch tp th x hi ch ngha hoc ch ng lnh o, nhn
dn lm ch, nh nc qun l). V php l, khi nim h thng chnh tr ln u c ghi
nhn trong hin php 1992 ca nc ta.
H thng chnh tr ca ch ngha x hi c quan nim l h thng cc t chc chnh tr
- x hi m nh nhn dn lao ng thc thi quyn lc ca mnh trong x hi.
H thng chnh tr nc ta hin nay bao gm: ng, Nh nc, Mt trn T quc v 5
on th chnh tr - x hi (Tng Lin on lao ng Vit Nam, on Thanh nin Cng sn H
Ch Minh, Hi Lin hip ph n Vit Nam, Hi Cu chin binh Vit Nam, Hi nng dn Vit
Nam) v cc mi quan h qua li gia cc thnh t vi nhau v vi x hi ni chung
cng thc hin mc tiu: dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
I. NG LI XY DNG H THNG CHNH TR THI TRC K I MI
(1945 1989)
1. Hon cnh lch s v ch trng xy dng h thng chnh tr ca ng.
a. Hon cnh lch s
* Cch mng Thng Tm nm 1945 thnh cng, Nh nc Vit Nam dn ch Cng ho ra
i, nh du s hnh thnh nc ta mt h thng chnh tr cch mng. Song khi mi ra i
phi sm i mt vi hng lot thch thc mi do s chng ph ca th trong, gic ngoi v
nhng kh khn v chnh tr, kinh t, vn ho, x hi,... T sau 1954, min Bc c gii
phng, thng li ca cch mng dn tc dn ch nhn dn cng l bt u ca cch mng x
hi ch ngha. Vi nhng iu kin , h thng chnh tr khi mi ra i vi nhng c trng
sau:
- C nhim v thc hin ng li cch mng l nh ui bn quc xm lc, ginh
c lp v thng nht thc s cho dn tc, xo b tn tch phong kin, lm cho ngi cy c
rung, pht trin ch dn ch nhn dn lm tin xy dng ch ngha x hi. C s t
tng ca h thng chnh tr trong giai on ny l Dn tc trn ht, T quc trn ht.
- Da trn nn tng ca khi i on kt dn tc rng ri: khng phn bit giai cp, ng
phi, tn gio, thc h t tng,... t li ch dn tc ln cao ht thy.
- C mt chnh quyn t xc nh l cng bc ca dn, coi dn l ch v dn lm ch, cn
b sng v lm vic gin d, cn kim, lim, chnh,...
Trang 70
Tp bi ging
- Vai tr lnh o ca ng (t thng 11 nm 1945 n thng 2 nm 1951) vai tr ca
ng c n trong vai tr ca Quc hi v Chnh ph, trong vai tr ca c nhn H Ch Minh
v ng vin trong Chnh ph.
- C mt Mt trn (Lin Vit) v nhiu t chc qun chng rng ri, lm vic t nguyn,
khng hng lng v khng nhn kinh ph hot ng t ngun ngn sch Nh nc nn
khng c iu kin cng chc ho, quan liu ho.
- C s kinh t ch yu ca h thng chnh tr dn ch nhn dn l nn sn xut t nhn
hng ho nh, phn tn, t cp, t tc, b kinh t thc dn v chin tranh kim hm...
- bt u xut hin s gim st ca x hi i vi ng v Nh nc, s phn bin ca
ng Dn ch v ng X hi vi ng Cng sn Vit Nam .
* T thng 4-1975, vi thng li hon ton v trit ca s nghip chng M cu nc,
cch mng nc ta chuyn giai on mi, giai on tin hnh cch mng XHCN trong c nc.
Do
h thng chnh tr ca nc ta cng chuyn sang giai on mi: T h thng chuyn chnh
dn ch nhn dn lm nhim v lch s ca chuyn chnh v sn (giai on 1960-1975) sang h
thng chuyn chnh v sn; t hot ng trong phm vi na nc, sang hot ng phm vi
trong c nc.
Sang giai on mi, h thng chnh tr nc ta, hot ng trong hon cnh mi, vi cc
c im sau:
- C nc ho bnh, c lp, thng nht di s lnh o ng, nn chuyn chnh v sn
c th thch, c khi lin minh cng - nng vng chc lm nn tng cho mt dn tc
thng nht v chnh quyn cch mng ca nhn dn.
- Nhim v chin lc ca cch mng nc ta trong giai on mi l vt qua giai on
pht trin t bn ch ngha, tin nhanh, tin mnh, tin vng chc ln ch ngha x hi.
- Nc ta tin hnh cch mng x hi ch ngha trong hon cnh quc t thun li h
thng cc nc x hi ch ngha v ang ln mnh khng ngng, phong tro c lp dn tc
v phng tro cch mng ca giai cp cng nhn ang trn pht trin mnh.
- Cuc cch mng khoa hc - k thut cng ngh pht trin mnh m; quan h v kinh t
v khoa hc - k thut gia cc nc ngy cng m rng.
Xut pht t hon cnh lch s, cng nh nhng c im ca cnh mng nc ta mun
a s nghip cch mng n ton thng, iu kin tin quyt trc tin l phi thit lp v
khng ngng tng cng chuyn chnh v sn, thc hin v khng ngng pht huy quyn lm
ch tp th ca nhn dn lao ng.
b. Ch trng xy dng h thng chnh tr
* C s hnh thnh ch trng:
- Mt l, l lun ch ngha Mc - Lnin v thi k qu v v chuyn chnh v sn.
Trang 71
Tp bi ging
C.Mc ch ra rng: gia x hi t bn ch ngha v x hi cng sn ch ngha l mt
thi k ci bin cnh mng t x hi ny sang x hi kia. Thch ng vi thi k y l mt thi
k qu chnh tr, v nh nc ca thi k y khng th l ci g khc hn l nn chuyn
chnh cnh mng ca giai cp v sn.
V.I.Lnin nhn mnh: Mun chuyn t ch ngha t bn ln ch ngha x hi th phi chu
ng lu di ni au n ca thi k sinh , phi c mt thi k chuyn chnh v sn lu
di. Bn cht ca chuyn chnh v sn l tip tc u tranh giai cp di hnh thc mi.
Nh vy, chuyn chnh v sn l mt tt yu ca thi k qu t ch ngha t bn ln
ch ngha x hi.
- Hai l: ng li chung ca cch mng Vit Nam trong giai on mi.
Trong Bo co chnh tr ca i hi i biu ton quc ln th IV (thng 12 nm 1976) v
ng li ca cch mng x hi ch ngha trong giai on mi nc ta vit: nm vng
chuyn chnh v sn, pht huy quyn lm ch tp th ca nhn dn lao ng; tin hnh ng
thi ba cuc cch mng: cch mng v quan h sn xut, cch mng khoa hc - k thut, cch
mng t tng v vn ho, trong cch mng khoa hc - k thut l then cht. Ngy 18-121980, Quc hi kho VI thng qua Hin php nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam, trong
khng nh: Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam l mt Nh nc chuyn chnh
v sn.
i hi i biu ton quc ln th V (thng 3 nm 1982) ng ta tip tc khng nh
ng li xy dng nn kinh t x hi ch ngha do i hi IV ra.
Nh vy, thc cht, k t i hi III ca ng (9-1960) cho n khi ng ra ng li
i mi t nc, h thng tr ca nc ta c t chc v hot ng theo cc yu cu, mc
tiu, nhim v chuyn chnh v sn v do vy, tn gi chnh thc ca h thng ny c xc
nh l h thng chuyn chnh v sn.
- Ba l, c s chnh tr ca h thng chuyn chnh v sn nc ta c hnh thnh t
1930 v bt r vng chc trong lng dn tc v x hi.
C s chnh tr l do s lnh o ton din v tuyt i ca ng. Mc d min Bc,
ng Cng sn khng phi l ng chnh tr c nht m cn c ng Dn ch, ng X hi,
nhng nhng ng chnh tr ny tha nhn vai tr lnh o tuyt i v duy nht ca ng
Cng sn Vit Nam v l mt thnh vin trong Mt trn T quc Vit Nam.
- Bn l, c s kinh t ca h thng chuyn chnh v sn l nn kinh t k hoch ho tp
trung, bao cp. l mt nn kinh t hng ti mc tiu xo b hon ton ch t hu i
vi t liu sn xut vi ngha l ngun gc v c s ca ch ngui bc lt ngi, thit lp
ch cng hu x hi ch ngha i t liu sn xut di hai hnh thc: s hu nh nc v
s hu tp th; loi b trit c ch th trng, thit lp m hnh kinh t k hoch ho tp
trung, bao cp. Nh nc tr thnh mt t chc kinh t bao trm. T cch t chc v hoat
Trang 72
Tp bi ging
ng ca h thng chuyn chnh v sn khng th khng phn chiu c u im ln hn ch
ca m hnh kinh t ny.
- Nm l, c s x hi cu h thng chuyn chnh v sn l lin minh giai cp ca giai cp
cng nhn vi giai cp nng dn v tng lp tri thc. Kt qu ca cuc u tranh giai cp ai
thng ai trong lnh vc kinh t v chnh tr v kt qu ci to x hi ch ngha vi cc thnh
phn kinh t phi x hi ch ngha, to nn mt kt cu x hi ch yu bao gm hai giai cp
v mt tng lp: giai cp cng nhn, giai cp nng dn v tng lp tri thc. Tnh hnh ny
nh hng n s thc hin chin lc i on kt dn tc.
* Ni dung ch trng xy dng h thng chnh tr
Trong giai on ny vic xy dng h thng chnh tr c quan nim l xy dng ch
lm ch tp th x hi ch ngha; tc l xy dng mt h thng hon cnh cc quan h x hi
th hin ngy cng y s lm ch ca nhn dn lao ng trn tt c cc mt: chnh tr, kinh
t, x hi, lm ch x hi, lm ch thin nhin, lm ch bn thn. Do ch trng xy dng
h thng chnh tr gm nhng ni dung sau y:
- Xy dng quyn lm ch tp th ca nhn dn di s lnh o ca ng da trn nn
kinh t k hoch ho tp trung, bao cp, c thc hin ch yu bng Nh nc, ng thi
c thc hin bng hot ng ca cc on th qun chng.
- Xc nh Nh nc trong ch lm ch tp th l Nh nc chuyn chnh v sn, mt
t chc thc hin quyn lm ch ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng, mt t chc
thng qua ng thc hin s lnh o ca mnh i vi tin trnh pht trin ca x hi.
Mun vy, Nh nc ta phi l mt thit ch ca dn, do dn, v dn, nng lc tin hnh ba
cuc cch mng xy dng ch mi, nn kinh t mi, nn vn ho mi v cuc sng mi.
- Xc nh ng l ngi lnh o mi hot ng ca x hi trong iu kin chuyn chnh
v sn. S lnh o ca ng l m bo cao nht cho ch lm ch tp th ca nhn dn lao
ng, cho s tn ti v hot ng ca Nh nc x hi ch ngha.
- Xc nh nhim v chung ca cc on th l m bo cho qun chng tham gia v
kim tra cng vic ca Nh nc, ng thi l trng hc x hi ch ngha. Vai tr v sc
mnh ca cc on th chnh kh nng tp hp qun chng, hiu r tm t v nguyn vng
ca qun chng, nng cao gic ng x hi ch ngha cho qun chng. Mun vy, cc on th
phi i mi. Hot ng ca cc on th phi nng ng, nhy bn vi nhng vn mi ny
sinh trong cuc sng, khc phc bnh quan liu, gin n v kh cng trong t chc v sinh
hot. M rng cc hnh thc t chc theo ngh nghip, theo nhu cu i sng sinh hot vn ho
thu ht ng o qun chng vo cc hot ng x hi, chnh tr.
- Xy dng v pht huy quyn lm ch tp th ca nhn dn lao ng theo c ch ng
lnh o nhn dn lm ch, Nh nc qun l.
2. nh gi s thc hin ng li
* nh gi
Trang 73
Tp bi ging
- Trong giai on ny, hot ng ca h thng chuyn chnh v sn gp phn mang li
nhng thnh tu to ln cho dn tc. im tm ti sng to trong giai on ny l ng coi
lm ch tp th x hi ch ngha l bn cht ca h thng chnh tr, xy dng mi quan h
ng lnh o, Nh nc qun l, nhn dn lm ch thnh c ch chung trong hot ng ca
h thng chnh tr tt c cc cp cc a phng.
- Trong h thng chuyn chnh v sn giai on ny, mi quan h gia ng v Nh nc
tng cp tng n v cha c xc nh tht r; mi b phn, mi t chc trong h thng
chuyn chnh v sn cha lm tt chc nng ca mnh. Ch trch nhim khng nghim,
php ch x hi ch ngha cn nhiu thiu st. i hi VI nh gi: Tnh trng bung lng
chuyn chnh v sn th hin nhiu khuyt im trong ci to x hi ch ngha, qun l kinh
t x hi cha s dng y sc mnh tng hp ca chuyn chnh v sn thit lp v
gi vng trt t x hi ch ngha trong cc lnh vc ca i sng kinh t - x hi, cho
php lut v k cng ca nh nc b vi phm ngy cng ph bin.
- B my Nh nc cng knh v km hiu qu m c ch qun l tp trung, bao cp l
nguyn nhn trc tip; cc c quan dn c cc cp c la chn, bu c v hot ng mt
cch hnh thc. Khng t c quan chnh quyn khng tn trng kin ca nhn dn, khng lm
cng tc vn ng qun chng, ch quen dng cc bin php mnh lnh hnh chnh.
- S lnh o ca ng cha ngang tm nhng nhim v ca giai on mi, cha p ng
c yu cu gii quyt nhiu vn kinh t - x hi c bn v cp bch. Ngun gc su xa l
coi nh cng tc xy dng ng, c tnh trng tp trung quan liu, gia trng, c on trong
phng thc lnh o ca ng.
- ng cha pht huy tt vai tr v chc nng ca cc on th trong vic gio dc, ng
vin qun chng tham gia qun l kinh t - x hi. Cc on th cha tch cc i mi phng
thc hot ng ng vi tnh cht ca t chc qun chng.
* Nguyn nhn ch quan:
- Duy tr qu lu c ch qun l tp trung, bao cp.
- H thng chuyn chnh v sn c biu hin bo th, tr tr, chm i mi so vi nhng
t ph trong c ch kinh t ang din ra cc a phng, cc c s trong ton quc, t
lm cn tr qu trnh i mi kinh t.
- Bnh ch quan, duy ch, va t khuynh va hu khuynh trong vai tr lnh o ca
ng.
II. NG LI XY DNG H THNG CHNH TR THI K I MI
1. Qu trnh hnh thnh ng li i mi h thng chnh tr
- Nhn thc v mi quan h gia i mi kinh t v i mi h thng chnh tr:
i hi i biu ton quc ln th VI ca ng ra ng li i mi ton din t
nc bt u i mi t duy, trc ht l t duy kinh t, ng thi tng bc i mi h thng
chnh tr. Phi tp trung i mi kinh t trc ht l iu kin c bn gi vng chnh tr - x hi
Trang 74
Tp bi ging
v tin hnh i mi chnh tr thun li. Mt khc khng i mi chnh tr, th i mi kinh t
gp tr ngi.
Nh vy, c s ca i mi h thng chnh tr l yu cu chuyn i t th ch kinh t k
hoch ho tp trung, bao cp sang th ch kinh t th trng x hi ch ngha.
- Nhn thc v mc tiu i mi h thng chnh tr: gi vng n nh chnh tr - x hi,
m rng v pht huy dn ch x hi ch ngha.
Gi vng n nh chnh tr - x hi l mt nguyn tc ca i mi, khng gi c n
nh th khng th i mi thnh cng. Trong i mi kinh t v i mi chnh tr nc ta
u phi gii quyt mi quan h gia n nh v pht trin. Do i mi h thng chnh tr
cn xut pht t nhu cu phi m bo gi vng n nh chnh tr - x hi. Bo co chnh tr ti
i hi VII ca ng nhn mnh, thc cht ca vic i mi v kin ton h thng chnh tr
nc ta l xy dng nn dn ch x hi ch ngha. Dn ch va l mc tiu, va l ng lc
ca cng cuc i mi.
- Nhn thc mi v u tranh giai cp v v ng lc ch yu pht trin t nc trong
giai on mi.
Theo quan im i hi IX ca ng: Trong thi k qu , c nhiu hnh thc s hu v
t liu sn xut, nhiu thnh phn kinh t, giai cp, tng lp x hi khc nhau. Mi quan h
gia cc giai cp, tng lp l quan h hp tc v u tranh trong ni b nhn dn, on kt v
hp tc lu di di s lnh o ca ng, v mc tiu chung l: c lp dn tc gn lin vi
ch ngha x hi, dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
Ni dung ch yu ca u tranh giai cp trong giai on ny l thc hin thng li s
nghip cng nghip ho, hin i ho theo nh hng x hi ch ngha, khc phc tnh trng
nc ngheo, km pht trin; thc hin cng bng x hi, chng p bc, bt cng; u tranh
ngn chn v khc phc nhng t tng v hnh ng tiu cc, sai tri; u tranh lm tht bi
mi m mu v hnh ng chng ph ca cc th lc th ch.
ng lc ch yu pht trin t nc l i on kt ton dn trn c s lin minh cng nng - tr do ng Cng sn lnh o, kt hp hi ho cc li ch c nhn, tp th v x hi,
pht huy mi tim nng v ngun lc ca cc thnh phn kinh t, ca ton x hi.
- Nhn thc mi v c cu v c ch vn hnh ca h thng chnh tr. H thng chnh tr
vn hnh theo c ch ng lnh o, Nh nc qun l, dn lm ch. Trong :
+ ng l mt b phn ca h thng chnh tr, va l ht nhn lnh o h thng , hot
ng trong khun kh Hin php, php lut. Khng chp nhn a nguyn chnh tr, a ng i
lp.
+ Nh nc php quyn x hi ch ngha ca nhn dn, do nhn dn v v nhn dn do
ng Cng sn lnh o. Nh nc c chc nng th ch ho v t chc thc hin ng li,
quan im ca ng.
Trang 75
Tp bi ging
+ Mt trn T quc v cc on th chnh tr - x hi l c s chnh tr ca chnh quyn
nhn dn, c vai tr quan trng trong vic thc hin phn bin, gim st x hi, gp phn xy
dng ng, xy dng Nh nc, pht huy quyn lm ch ca nhn dn.
- Nhn thc mi v xy dng Nh nc php quyn trong h thng chnh tr.
Thut ng xy dng nh nc php quyn ln u tin c cp ti Hi ngh Trung
ng 2 kho VII (nm 1991). n Hi ngh i biu ton quc gia nhim k kho VII v cc
i hi VIII, IX, X ca ng tip tc khng nh nhim v xy dng Nh nc php quyn x
hi ch ngha Vit Nam. l, nh nc qun l x hi bng Hin php v php lut, php
lut gi vai tr ti thng trong vic iu chnh cc quan h x hi, ngi dn c hng mi
quyn dn ch, c quyn sng v lm vic theo kh nng v s thch ca mnh trong phm vi
php lut cho php.
- Nhn thc mi v vai tr ca ng trong h thng chnh tr.
ng Cng sn cm quyn l ng lnh o Nh nc nhng khng lm thay Nh nc.
ng quan tm xy dng v cng c Nh nc, Mt trn T quc v cc on th chnh tr - x
hi, pht huy vai tr ca cc thnh t ny trong qun l, iu hnh x hi. i mi phng
thc lnh o ca ng phi ng b vi i mi t chc v hot ng ca h thng chnh tr,
i mi kinh t.
2. Mc tiu, quan im v ch trng xy dng h thng chnh tr thi k i mi
a. Mc tiu v quan im xy dng h thng chnh tr
- Mc tiu:
Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi c thng qua
ti i hi VII ca ng xc nh: Ton b t chc v hot ng ca h thng chnh tr nc
ta trong giai on mi l nhm xy dng v hon thin nn dn ch x hi ch ngha m bo
quyn li v nhn dn.
Mc tiu ch yu ca i mi h thng chnh tr l nhm thc hin tt hn dn ch x hi
ch ngha, pht huy y quyn lm ch ca nhn dn.
- Quan im xy dng h thng chnh tr:
+ Kt hp cht ch ngay t u i mi kinh t vi i mi chnh tr ly i mi kinh t
lm trng tm, ng thi tng bc i mi chnh tr.
+ i mi t chc v phng thc hot ng ca h thng chnh tr khng phi l h thp
hoc thay i bn cht ca n, m l nhm tng cng vai tr lnh o ca ng, hiu lc qun
l ca nh nc, pht huy quyn lm ch ca nhn dn, lm cho h thng chnh tr nng ng
hn, c hiu qu hn, ph hp vi ng li i mi ton din, ng b ca t nc. c
bit, ph hp vi yu cu ca nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, ca s
nghip cng nghip ho, hin i ho gn vi kinh t tri thc, vi yu cu hi nhp kinh t
quc t.
Trang 76
Tp bi ging
+ i mi h thng chnh tr mt cch ton din, ng b, c k tha, c bc i v hnh
thc, cch lm ph hp.
+ i mi mi quan h gia cc b phn cu thnh ca h thng chnh tr vi nhau v vi
x hi, to ra s vn ng cng chiu theo hng tc ng, thc y x hi pht trin, pht huy
quyn lm ch ca nhn dn.
b. Ch trng xy dng h thng chnh tr
* Xy dng ng trong h thng chnh tr:
- Trng tm ca i mi h thng chnh tr l i mi t chc v phng thc lnh o
ca cc b phn cu thnh h thng. Trong i mi phng thc hot ng ca h thng chnh
tr, vn mu cht v cng l kh khn nht l i mi phng thc hot ng ca ng,
khc phc c hai khuynh hng xy ra trong thc t hoc l ng bao bin, lm thay, hoc l
bung lng s lnh o ca ng.
- Trong qu trnh i mi, ng ta lun coi trng vic i mi phng thc lnh o ca
ng i vi h thng chnh tr. Ngh quyt TW 5 kho X khng nh: Tip tc i mi
phng thc lnh o ca ng i vi hot ng ca h thng chnh tr. Gi vng v tng
cng vai tr lnh o, nng cao tnh khoa hc, nng lc v hiu qu lnh o ca ng i
vi Nh nc v ton x hi, s gn b mt thit gia ng v nhn dn, nng cao hiu lc,
hiu qu qun l ca Nh nc
- i mi phng thc lnh o ca ng vi hot ng ca h thng chnh tr l phi
chnh n ng, nng cao cht lng i ng cn b, cng chc, vin chc, ng b vi i
mi kinh t, xy dng v hon thin Nh nc php quyn XHCN, phc v cho s nghip
cng nghip ho, hin i ho v hi nhp kinh t quc t.
- i mi phng thc lnh o ca ng, phi thc hin kin nh cc nguyn tc t chc
v hot ng ca ng, thc hin ng nguyn tc tp trung dn ch, thc hin rng ri dn ch
trong ng v x hi, y mnh phn cp, tng cng ch trch nhim c nhn, nht l ngi
ng u.
- i mi phng thc lnh o ca ng i hi phi ch ng, tch cc, c quyt tm
chnh tr cao, ng thi cn thn trng, c bc i vng chc, va lm va tng kt, va rt
kinh nghim.
- i mi phng thc lnh o ca ng i vi hot ng chnh tr mi cp, mi
ngnh va phi qun trit nguyn tc chung, va phi ph hp vi c im, yu cu, nhim v
ca tng cp, tng ngnh.
* Xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha:
- Ch trng xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha l s khng nh v tha
nhn Nh nc php quyn l mt tt yu lch s. N khng phi l sn phm ring ca x hi
t bn m l tinh hoa, sn phm tr tu ca nhn loi m Vit Nam cn tip thu.
Trang 77
Tp bi ging
- Nh nc php quyn khng phi l mt kiu nh nc m l cch thc t chc phn
cng quyn lc Nh nc.
i hi X ch r: Xy dng c ch vn hnh ca Nh nc php quyn x hi ch
ngha, bo m nguyn tc tt c quyn lc Nh nc u thuc v nhn dn, quyn lc Nh
nc l thng nht, c s phn cng v phi hp gia cc c quan Nh nc trong vic thc
hin cc quyn lp php, hnh php, t php.
- Nh nc php quyn x hi ch ngha Vit Nam c xy dng theo 5 c im sau:
+ l nh nc ca dn, do dn v v dn, tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn.
+ Quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng rnh mch v phi hp cht ch
gia cc c quan Nh nc trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php v t php.
+ Nh nc c t chc v hot ng trn c s Hin php, php lut v m bo cho
Hin php, php lut gi vai tr ti thng trong iu chnh cc quan h thuc tt c cc lnh
vc ca i sng x hi.
+ Nh nc tn trng v m bo quyn con ngi, quyn cng dn; nng cao trch
nhim php l gia Nh nc v cng dn, thc hnh dn ch ng thi tng cng k cng,
k lut.
+ Nh nc php quyn x hi ch ngha Vit Nam do mt ng duy nht lnh o, c s
gim st ca nhn dn, s phn bin ca Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin
ca Mt trn.
* Vic xy dng Nh nc php quyn cn thc hin tt mt s bin php sau:
- Hon thin h thng php lut, tng tnh c th kh thi ca cc quy nh trong vn bn
php lut. Xy dng hon thin c ch kim tra, gim st tnh hp hin, hp php trong cc
hot ng v quyt nh ca cc c quan cng quyn.
- Tip tc i mi t chc v hot ng ca Quc hi, hon thin c ch bu c nhm
nng cao cht lng i biu Quc hi. i mi hn quy trnh xy dng lut, gim mnh vic
ban hnh php lnh.
- y mnh ci cch hnh chnh, i mi t chc v hot ng ca chnh ph theo hng
xy dng c quan hnh php thng nht thng sut, hin i.
- Xy dng h thng c quan t php trong sch, vng mnh, dn ch, nghim minh, bo
v cng l, quyn con ngi
- Nng cao cht lng hot ng ca hi ng nhn dn v y ban nhn dn, bo m
quyn t ch v t chu trch nhim ca chnh quyn a phng trong phm vi c phn cp.
* Xy dng mt trn t quc v cc t chc chnh tr - x hi trong h thng chnh tr.
- Mt trn t quc Vit Nam v cc t chc chnh tr - x hi c vai tr rt quan trong
trong vic tp hp, vn ng, on kt rng ri cc tng lp nhn dn, i din cho quyn li
ch hp php ca nhn dn, xut cc ch trng, chnh sch v kinh t, vn ho, x hi, an
ninh quc phng.
Trang 78
Tp bi ging
- Nh nc ban hnh c ch Mt trn T quc v cc t chc chnh tr - x hi thc
hin tt vai tr gim st v phn bin x hi.
- Thc hin tt lut Mt trn T quc, Lut Thanh nin, Lut Cng on Quy ch dn
ch mi cp mt trn, cc t chc chnh tr - x hi v cc tng lp nhn dn tham gia xy
dng ng, chnh quyn
- Phi khc phc tnh trng hnh chnh ho, nh nc ho, ph trng, hnh thc, nng
cao cht lng hot ng, lm tt cng tc dn vn.
3. nh gi s thc hin ng li
a. Kt qu thc hin ch trng v ngha
- Kt qu thc hin ch trng:
+ T chc v hot ng ca h thng chnh tr nc ta c nhiu i mi gp phn
xy dng v tng bc hon thin nn dn ch XHCN, bo m quyn lc ca nhn dn, t
chc b my c sp xp theo hng tinh gn, hiu qu.
+ T chc quc hi, chnh ph, hi ng nhn dn, u ban nhn dn, cc cp c nhiu i
mi theo hng pht huy dn ch, ci cch hnh chnh cng khai cc hot ng ca chnh
quyn, tng cng i thoi, tn trng v lng nghe kin ca nhn dn. Dn ch trong x hi
c pht trin. Trnh v nng lc lm ch ca nhn dn tng bc c nng ln.
+ Nhim v, quyn hn ca cc c quan nh nc c phn nh r hn, phn bit qun
l nh nc v qun l sn xut kinh doanh. Nh nc tng bc kin ton, t c cu t chc
n c ch hot ng trn cc lnh vc: lut php, t php, hnh php. Nhng quan im ca
ng v Nh nc c th ch ho ttrong Hin php 1992 (sa i, b sung nm 2001) v
trong cc o lut c th.
+ Mt trn t quc, cc t chc chnh tr - x hi c nhiu i mi v t chc, b my, i
mi phng thc v ni dung thc hin, a dng ho cc hnh thc tp hp ngy cng ng
o cc tng lp nhn dn, pht huy dn ch, chm lo v bo v li ch chung chnh ng ca
nhn dn
+ ng thng xuyn coi trng xy dng, chnh n, gi vng v nng cao vai tr lnh o
ca ng vi s nghip cch mng ca nhn dn, dn ch trong ng c pht huy, quan h gia
ng v nhn dn c cng c.
Nh vy, hn 20 nm qua h thng chnh tr thc hin c hiu qu mt s i mi
quan trng, c bit l quyn lm ch ca nhn dn trn cc lnh vc: kinh t, chnh tr - x hi,
t tng, vn ho c pht huy.
- ngha thc hin ch trng:
Cc kt qu t c khng nh ng li i mi ni chung, ng li i mi h
thng chnh tr ni ring l ng n, sng to, ph hp vi thc tin, bc u p ng yu
Trang 79
Tp bi ging
cu ca tnh hnh mi, khc phc dn nhng khuyt, nhc im ca h thng chuyn chnh v
sn trc y. Vi kt qu ny gp phn lm nn thnh tu to ln v c ngha lch s ca
cng cuc i mi.
- Hn ch thc hin ch trng: Trong thc t h thng chnh tr nc ta cn nhiu nhc
im nh:
+ Nng lc v hiu qu lnh o ca ng, hiu lc qun l, iu hnh ca Nh nc,
hiu qu hot ng ca Mt trn T quc v cc t chc chnh tr - x hi cha ngang tm vc
i hi ca tnh hnh.
+ Vic i mi hnh chnh quc gia cn rt nhiu hn ch, b my hnh chnh cn nhiu
tng lp lm cho vic qun l cc qu trnh kinh t - x hi cha tht nhanh nhy v c hiu
qu cao. Trnh trng, quan liu, hch dch, nhng nhiu ca mt b phn cng chc Nh nc
cha c khc phc, k cng php nc b xem thng nhiu ni.
+ Phng thc t chc: Phong cch hot ng ca mt trn v cc t chc chnh tr - x
hi vn cha thot khi tnh trng hnh chnh, x cng, cha gn b vi qun chng. Nn tham
nhng trong h thng chnh tr cn trm trng, bnh cc b, bn v, a phng cn kh ph
bin. Quyn lm ch ca nhn dn b vi phm.
+ Vi tr giam st, phn bin ca mt trn v cc t chc cn yu, cha c c ch hp l
pht huy vai tr ca mt trn v t chnh tr - x hi.
- Nguyn nhn: Nhng hn ch nu trn xut pht t nguyn nhn ch yu:
+ Nhn thc v i mi h thng chnh tr cha c s thng nht cao, trong hoch nh v
thc hin mt s ch trng, gii php cn s ngp ngng, lng tng, thiu dt khot, khng
trit .
+ Vic i mi h thng chnh tr cha c quan tm ng mc, cn chm so vi i
mi kinh t.
Cu hi n tp:
1. Ch trng xy dng h thng chuyn chnh v sn nc ta trc thi k i mi.
2. Qu trnh hnh thnh ng li i mi h thng chnh tr nc ta.
3. Ch trng xy dng h thng chnh tr trong thi k i mi.
4. nh gi thc hin ng li i mi h thng chnh tr trong thi k i mi.
Cu hi tho lun:
1. Phn tch c ch: ng lnh o, Nh nc qun l, nhn dn lm ch trong h thng
chnh tr nc ta.
2. Phn tch nhng kt qu t c v hn ch ca h thng chnh tr trong thi k i
mi. Lin h vi h thng chnh tr a phng.
Trang 80
Tp bi ging
CHNG VII
NG LI XY DNG, PHT TRIN NN VN HO V
GII QUYT CC VN X HI
I. QU TRNH NHN THC V NI DUNG NG LI XY DNG, PHT
TRIN NN VN HO
Theo ngha rng, khi nim vn ho: Vn ho Vit Nam l tng th nhng gi tr vt cht
v tinh thn do cng ng cc dn tc Vit Nam sng to ra trong qu trnh dng nc v gi
nc, nhng ch yu l dng theo ngha hp: Vn ho l i sng tinh thn ca x hi,
Vn ho l h cc gi tr, truyn thng, li sng; Vn ho l nng lc sng to ca mt dn
tc; Vn ho l bn sc ca mt dn tc, l ci phn bit dn tc ny vi cc dn tc khc...
1. Thi k trc i mi
a. Quan im, ch trng v xy dng nn vn ho mi
* Trong nhng nm 1943-1954
Trong thi k chun b tng khi ngha, u nm 1943 ln u tin ng ta thng qua
bng cng vn ho Vit Nam, cng xc nh lnh vc vn ho l mt trong ba mt
trn: Kinh t, Chnh tr, Vn ho ca Cch mng Vit Nam v a ra ba nguyn tt ca nn vn
ho mi l:
- Dn tc ho (chng li mi nh hng n dch v thuc a)
Trang 81
Tp bi ging
- i chng ho (chng mi ch trng, hnh ng lm cho vn ho phn li hoc xa ri
qun chng)
- Khoa hc ho (chng li tt c nhng g lm cho vn ho phn tin b, tri khoa hc.
Nh vy: Nn vn ha mi Vit Nam c tnh cht dn tc v hnh thc, dn ch v ni
dung. C th coi cng vn ha Vit Nam l bn Tuyn ngn, l Cng lnh ca ng v
vn ho trc Cch mng Thng Tm.
Khi Cch mng Thng Tm thnh cng, Ngy 3-9-1945 ti phin hp u tin ca Hi ng
Chnh ph, Ch tch H Ch Minh nu 2 nhim v cp bch thuc v vn ho, l:
Mt l: Cng vi dit gic i phi dit gic dt.
Hai l: Ch thc dn h ho dn tc Vit Nam bng nhng thi xu, li bing,
gian xo, tham v nhng thi xu khc. V vy, phi gio dc li nhn dn chng ta tr nn
mt dn tc dng cm, yu nc, yu lao ng, mt dn tc xng ng vi nc Vit Nam c
lp.
Nh vy, nhim v u tin v xy dng vn ho ca nc Vit Nam c lp l:
Chng nn m ch v gio dc li tinh thn nhn dn. y l hai nhim v ht sc khim tn
nhng li v i tm nhn, chnh xc v tnh thi s ca n.
* Trong thi k Khng chin kin quc (1946 - 1954) ng li gm cc ni dung:
Xc nh mi quan h gia vn ho v cch mng gii phng dn tc, c ng vn ho cu
quc; xy dng nn vn ho dn ch mi Vit Nam c tnh cht dn tc, khoa hc, i chng
m khu hiu thit thc lc l Dn tc, Dn ch (ngha l yu nc v tin b); tch cc bi
tr nn m ch, m i hc v trung hc, ci cch vic hc theo tinh thn mi, bi tr cch dy
hc nhi s; gio dc li nhn dn, c ng thc hnh i sng mi, pht trin ci hay trong
vn ho dn tc; ng thi bi tr ci xu xa, h bi, ngn nga sc thm nhp ca vn ho
thc dn, phn ng; ng thi hc ci hay, ci tt ca vn ho th gii; hnh thnh i ng tr
thc mi ng gp tch cc cho cng cuc khng chin kin quc 9 nm v cho cch mng
Vit Nam.
* Trong giai on cch mng x hi ch ngha (1955 - 1986)
ng li xy dng v pht trin vn ho trong giai on cch mng x hi ch ngha
c hnh thnh bt u t i hi ln th III (nm 1960) m im ct li l ch trng tin
hnh cuc cch mng t tng v vn ho ng thi vi cuc cch mng v quan h sn xut
v pht trin nn vn ho mi, con ngi mi. n i hi ln th IV v V ng ta tip tc
xc nh nn vn ha mi l nn vn ho c ni dung x hi ch ngha v tnh cht dn tc, c
tnh ng v tnh nhn dn. Nhim v vn ho quan trng ca giai on ny l tin hnh ci
cch gio dc trong c nc, pht trin mng khoa hc, vn ho ngh thut, gio dc tinh thn
lm ch tp th, chng t tng t sn v tn d t tng phong kin, ph phn t tng tiu
t sn, xo b nh hng ca t tng, vn ha thc dn mi min Nam.
b. nh gi s thc hin ng li
Trang 82
Tp bi ging
* Kt qu v ngha:
- xo b dn nhng mt lc hu, nhng ci li thi trong di sn vn ho phong kin,
trong nn vn ho n dch ca thc dn Php.
- Tng bc xy dng nn vn ho dn ch mi vi tnh cht dn tc, khoa hc, i
chng.
- C bn hon thnh xa nn m ch, pht trin h thng gio dc, ci cch phng php
dy hc, thc hnh rng ri i sng mi, bi tr h tc, lc hu.
Nh vy, Vn ho kin quc ng vin nhn dn tham gia tch cc vo cuc khng
chin chng thc dn Php xm lc.
Trong nhng nm 1955 n 1986 cng tc t tng v vn ho t c nhng thnh
tu to ln, gp phn xng ng vo s nghip cch mng c nc.
Thng li v i ca cuc khng chin chng M khng ch l thng li v ng li
chnh tr, qun s m cn l thng li ca chnh sch vn ho ca ng, thng li ca ch
ngha yu nc v nhn phm Vit Nam, gi tr tinh thn cao qu ca con ngi Vit Nam.
* Hn ch v nguyn nhn:
- V hn ch:
+ Cng tc t tng v vn ho thiu sc bn, thiu tnh chin u.
+ Vic xy dng th ch vn ho cn chm.
+ S suy thoi v o c, li sng c chiu hng pht trin.
+ i sng vn ho, ngh thut cn nhng mt bt cp.
+ Rt t tc phm t im cao tng xng vi s nghip cch mng v khng chin v i
ca dn tc.
- V nguyn nhn:
+ Trong giai on 1955 - 1986 b chi phi bi t duy chnh tr nm vng chuyn chnh
v sn m thc cht l nhn mnh u tranh giai cp, u tranh ai thng ai gia hai con
ng, u tranh hai phe, u tranh thc h.
+ B quy nh bi cuc cch mng quan h sn xut m t tng ch o l trit xo b
t hu, xo b bc lt cng nhanh cng tt, l a quan h sn xut x hi ch ngha i trc
mt bc, tch ri trnh pht trin thc t ca lc lng sn xut.
+ Chin tranh cng vi c ch qun l k hoch ho tp trung, quan liu, bao cp v tm
l bnh qun ch ngha lm gim ng lc pht trin vn ho, gio dc; km hm nng lc t
do sng to.
2. Trong qu trnh i mi
a. Qu trnh i mi t duy v xy dng v pht trin nn vn ho.
- T i hi VI n i hi X, ng ta hnh thnh tng bc nhn thc mi v c
trng ca nn vn ho mi m chng ta cn xy dng; v chc nng, vai tr, v tr ca vn ha
trong pht trin kinh t - x hi v hi nhp quc t.
Trang 83
Tp bi ging
- i hi VI (nm 1986) xc nh khoa hc - k thut l mt ng lc to ln y mnh
qu trnh pht trin kinh t - x hi; c v tr then cht trong s nghip xy dng ch ngha x
hi.
- Cng lnh nm 1991 (c i hi VII thng qua) ln u tin a ra quan nim nn
vn ho Vit Nam c c trng: tin tin, m bn sc dn tc, thay cho quan nim nn vn
ho Vit Nam c ni dung x hi ch ngha, c tnh cht dn tc, c tnh ng v tnh nhn dn
c nu ra trc y.
- i hi VII, VIII, IX, X v nhiu ngh quyt Trung ng tip theo xc nh vn ho
l nn tng tinh thn ca x hi v coi vn ho va l mc tiu, va l ng lc ca pht trin.
y l mt tm nhn mi v vn ho ph hp vi tm nhn chung ca th gii ng i.
b. Quan im ch o v ch trng v xy dng v pht trin nn vn ho.
M t l, vn ha l nn tng tinh thn ca x h i, va l mc tiu va l ng lc thc y
s pht trin kinh t - x h i.
Quan im ny ch r chc nng v tr, vai tr c bi t quan trng ca vn ha i vi s
pht trin x h i.
- Vn ha l nn tng tinh thn x h i.
+ Vn ha phn nh v th hi n m t cch tng qut, sng ng mi m t ca cu c sng
(ca mi c nhn v cc c ng ng) din ra trong qu kh cng nh ang din ra trong hi n
ti; qua hng bao th k n cu thnh nn m t h thng cc gi tr, truyn thng v li sng
m trn tng dn t c t khng nh bn sc ring ca mnh.
+ Cc gi tr ni trn to thnh nn tng tinh thn ca x hi - v n c thm nhun
trong mi con ngi v trong c cng ng; c truyn li, tip ni v pht huy qua cc th
h; c vt cht ho v khng nh vng chc trong cu trc x hi ca tng dn tc (th d:
cu trc ny Vit Nam l cu trc Nh - Lng - Nc) ng thi n tc ng hng ngy n
cuc sng, t tng, tnh cm ca mi thnh vin x hi bng mi trng x hi - vn ho (bao
gm vn ho vt th v vn ho phi vt th).
+ Vn ha l si ch xuyn sut ton b lch s ca dn t c, n lm nn sc sng
mnh li t , gip c n g ng dn t c Vi t Nam vt qua sng gi v thc ghnh tn ti v
khng ngng pht trin.
- Vn ha l ng lc thuc y s pht trin.
- Vn ha l m t mc tiu ca pht trin.
Hai l, nn vn ha m chng ta xy dng l nn vn ha tin tin, m bn sc dn
t c.
+ Tin tin l yu nc v tin b m n i dung ct li l l tng c l p dn t c v
ch ngha x h i theo ch ngha Mc - Lnin, t tng H Ch Minh, nhm mc tiu tt c v
con ngi. Tin tin khng ch v n i dung t tng m c trong hnh thc biu hi n, trong
cc phng ti n chuyn ti n i dung.
Trang 84
Tp bi ging
+ Bn sc dn t c bao gm nhng gi tr vn ha truyn thng bn vng ca c ng ng
cc dn t c Vi t Nam c vun p qua lch s hng ngn nm u tranh dng nc v gi
nc. l lng yu nc nng nn, ch t cng dn t c, tinh thn on kt, thc c ng
ng gn kt c nhn - gia nh - lng x - T quc; l lng nhn i, khoan dung, trng tnh
ngha, o l, l c tnh cn c, sng to trong lao ng; s tinh t trong ng x, tnh gin d
trong li sngBn sc dn t c cn m nt c trong cc hnh thc biu hi n mang tnh dn
t c c o.
Ba l, nn vn ha Vi t Nam l nn vn ha thng nht m a dng trong c ng ng cc
dn t c Vi t Nam.
Bn l, xy dng v pht trin vn ha l s nghi p chung ca ton dn do ng lnh
o, trong i ng tr thc gi vai tr quan trng.
Thc hi n quc sch ny chng ta ch trng:
- Nng cao cht lng gio dc ton di n; i mi c cu t chc, c ch qun l, n i dung,
phng php dy v hc; thc hi n chun ha, hi n i ha, x h i ha, chn hng nn gio
dc Vi t Nam. Bi dng cc gi tr vn ha trong thanh nin, hc sinh, sinh vin c bi t l
l tng sng, li sng, nng lc tr tu , o c v bn lnh sng to ca con ngi Vi t Nam.
- Chuyn dn m hnh gio dc hi n nay sang m hnh gio dc m - m hnh x h i hc
t p vi h thng hc t p sut i, o to lin tc, lin thng gia cc b c hc, ngnh hc;
xy dng v pht trin h thng hc t p cho mi ngi v nhng hnh thc hc t p, thc hnh
linh hot, p ng nhu cu hc t p thng xuyn; to nhiu kh nng, c h i khc nhau cho
ngi hc, bo m s cng bng x h i trong gio dc.
- i mi mnh m gio dc mm non v gio dc ph thng. Khn trng iu chnh,
khc phc tnh trng qu ti v thc hi n nghim tc chng trnh gio dc v sch gio khoa
ph thng, bo m tnh khoa hc, c bn, ph hp vi tm l la tui v iu ki n c th ca
Vi t Nam.
- Pht trin mnh m h thng gio dc ngh nghi p, tng nhanh quy m o to cao ng
ngh, trung cp ngh cho cc khu cng nghi p, cc vng kinh t ng lc v cho vi c xut
khu lao n g.
- i mi h thng gio dc i hc v sau i hc, gn o to vi s dng, trc tip phc
v chuyn i c cu lao ng, pht trin nhanh ngun nhn lc cht lng cao, nht l chuyn
gia u ngnh. Ch trng pht hi n, bi dng, trng dng nhn ti; nhanh chng xy dng c
cu ngun nhn lc hp l v ngnh ngh, trnh o to, dn t c, vng min
- Bo m s lng, nng cao cht lng i ng gio vin tt c cc cp hc, b c
hc. Tip tc i mi mnh m tt c cc cp hc, b c hc. Tip tc i mi mnh m
phng php gio dc, pht huy tnh tch cc, sng to ca ngi hc, khc phc li truyn th
m t chiu. Hon thi n h thng nh gi v kim nh cht lng gio dc. Ci tin n i dung
Trang 85
Tp bi ging
v phng php php thi c nhm nh gi ng trnh tip thu tri thc, kh nng hc t p.
Khc phc nhng m t yu km v tiu cc ca gio dc.
- Thc hi n x h i ha gio dc. Huy ng ngun lc v t cht v tr tu ca x h i tham
gia chm lo s nghi p gio dc. Phi hp ch t ch gia ngnh gio dc vi cc ban, ngnh,
cc t chc chnh tr - x h i, x h i - ngh nghi p m mang gio dc, to iu ki n hc
t p cho mi thnh vin trong x h i. Tng cng thanh tra, kim tra, gim st cc hot ng
gio dc.
- Tng cng hp tc quc t v gio dc v o to. Tip c n chun mc gio dc tin tin
ca th gii ph hp vi yu cu pht trin ca Vi t Nam; tham gia o to nhn lc khu vc
v th gii. C c ch qun l ph hp i vi cc trng do nc ngoi u t ho c lin kt
o to.
- Pht trin khoa hc x h i, tip tc gp phn lm sng t nhng vn l lu n v con
ng i ln ch ngha x h i nc ta.
- Pht trin khoa hc t nhin v khoa hc cng ngh , t p trung nghin cu c bn nh
hng ng dng, c bi t cc lnh vc Vi t Nam c nhu cu v th mnh. y mnh c chn
lc vi c nh p cng ngh , mua sng ch kt hp cng ngh n i sinh nhanh chng i mi
v nng cao trnh cng ngh ca cc ngnh c li th cnh tranh, c t trng ln trong GDP.
- i mi c ch qun l khoa hc v cng ngh . y mnh h i nh p quc t trong nhng
lnh vc khoa hc v cng ngh . Nng cao cht lng v kh nng thng mi ca cc sn
phm khoa hc v cng ngh ; y mnh vi c i mi cng ngh trong cc doanh nghi p.
Nm l, vn ha l m t m t tr n ; xy dng v pht trin vn ha l m t s nghi p cch
mng lu di, i hi phi c ch cch mng v s kin tr, th n trng.
- Bo tn v pht huy nhng di sn vn ha tt p ca dn t c, sng to nn nhng gi
tr vn ha mi, lm cho nhng gi tr y thm su vo cu c sng ton x h i v mi con
ngi, tr thnh tm l v t p qun tin b , vn minh l m t qu trnh hc mang y kh
khn, phc tp, i hi nhiu thi gian. Trong cng cu c , xy i i vi chng, ly
xy lm chnh. Cng vi vi c gi gn v pht trin nhng di sn vn ha th gii, sng to,
vun p nn nhng gi tr mi, phi tin hnh kin tr cu c u tranh bi tr cc h tc, cc
thi h t t xu, nng cao tnh chin u, chng mi mu lon li dng vn ha thc hi n
din bin ha bnh.
c. nh gi thc hin ng li
V kt qu:
- Trong nhng nm qua c s v t cht, k thu t ca nn vn ha mi bc u c to
dng; qu trnh i mi t duy v vn ha, v xy dng con ngi v ngun nhn lc c bc
pht trin r r t ; mi trng vn ha c nhng chuyn bin theo hng tch cc; hp tc quc
t v vn ha c m r ng.
Trang 86
Tp bi ging
- Gio dc v o to c bc pht trin mi. Quy m gio dc v o to tng tt c cc
cp, cc b c hc. Cht lng i ng gio vin ph thng c chuyn bin, c s v t cht - k
thu t cho trng hc trn c nc c tng cng ng k. Dn tr tip tc c nng cao.
- Khoa hc v cng ngh c bc pht trin, phc v thit thc hn nhi m v pht trin
kinh t - x h i.
- Vn ha pht trin, vi c xy dng i sng vn ha v np sng vn minh c tin b
tt c cc tnh, thnh trong c nc.
- Nhng thnh tu trong s nghi p xy dng vn ha chng t ng li v cc chnh
sch vn ha ca ng v Nh nc ta v ang pht huy tc dng tch cc, nh hng ng
n cho s nghi p pht trin i sng vn ha. Nhng thnh tu ny cng l kt qu ca s
tham gia tch cc ca nhn dn v nhng n lc rt ln ca cc lc lng hot ng trn lnh
vc vn ha.
Hn ch v nguyn nhn:
+ M t l, so vi yu cu ca thi k i mi, trc nhng bin i ngy cng phong ph
trong i sng x h i nhng nm gn y, nhng thnh tu v tin b t c trong lnh vc
vn ha cn cha tng xng v cha vng chc, cha tc ng c hi u qu i vi cc
lnh vc ca i sng x h i, c bi t l lnh vc t tng. o c, li sng tip tc din
bin phc tp, c m t s m t nghim trng hn, tn hi khng nh n uy tn ca ng v
Nh nc, nim tin ca nhn dn.
+ Hai l, s pht trin ca vn ha cha ng b v tng xng vi tng trng kinh t,
thiu gn b vi nhi m
v xy dng v chnh n ng l m t trong nhng nguyn nhn nh
hng n qu trnh pht trin kinh t v nhi m v xy dng ng. Nhi m v, xy dng con
ngi Vi t nam trong thi k cng nghi p ha, hi n i ha cha to c chuyn bin r r t.
Mi trng vn ha cn b nhim bi cc t nn x h i, s lan trn ca cc sn phm v dch
v vn ha m tn, d oan, c hi, thp km, lai cnSn phm vn ha v cc dch v vn
ha ngy cng phong ph nhng cn rt thiu nhng tc phm vn hc, ngh thu t c gi tr
cao v t tng v ngh thu t, c nh hng tch cc v su sc trong i sng.
+ Ba l, vi c xy dng th ch vn ha cn ch m
, cha i mi, thiu ng b , lm hn
ch tc dng ca vn ha i vi cc lnh vc quan trng ca i sng t nc.
+ Bn l, tnh trng ngheo nn, thiu thn, lc h u v i sng vn ha - tinh thn nhiu
vng nng thn, min ni, vng su, vng xa, vng ng bo cc dn t c thiu s v vng cn
c cch mng trc y vn cha c khc phc c hi u qu. Khong cch chnh l ch v
hng th vn ha gia cc vng min, khu vc, tng lp x h i tip tc m r ng.
II. QU TRNH NHN THC V CH TRNG GII QUYT CC VN X
HI
1. Thi k trc i mi
a. Ch trng ca ng v gii quyt cc vn x h i
Trang 87
Tp bi ging
* Giai on 1945-1954:
Chnh sch x h i cp bch lc ny l lm cho dn c n, lm cho dn c m c, lm cho
dn c ch , lm cho dn c hc hnh. Tip sau l lm cho ngi ngheo n, ngi
n th kh giu, ngi kh giu th giu thm. Ch trng ny nhanh chng i vo cu c
sng v t c nhng hi u qu thit thc.
* Giai on 1955-1975:
Cc vn x h i c gii quyt trong m hnh ch ngh x h i kiu c, trong hon
cnh chin tranh. Ch phn phi v thc cht l theo ch ngha bnh qun Nh nc v t p
th p ng cc nhu cu thit yu bng ch bao cp trn lan da vo vi n tr.
* Giai on 1975-1985:
Cc vn x h i c gii quyt theo c ch k hoch ha t p trung, bao cp, trong
hon cnh t nc lm vo khng hong kinh t - x h i nghim trng, ngun vi n tr gim
dn, b bao vy, c l p v cm v n.
b. nh gi vic thc hin ng li
Chnh sch x h i trong 9 nm khng chin, kin quc, tip sau l thi bao cp sut
25 nm tuy c nhiu nhc im v hn ch nhng bo m c s n nh ca x h i
ng thi cn t c thnh tu pht trin ng t ho trn m t s lnh vc nh vn ha, gio
dc, y t, li sng, o c, k cng v an ninh x h i , hon thnh ngha v ca h u phng
ln i vi tin tuyn ln.
Nhng thnh tu ni ln bn cht tt p ca ch mi v s lnh o ng n ca
ng trong gii quyt cc vn x h i trong iu ki n chin tranh ko di, kinh t ch m pht
trin.
Hn ch v nguyn nhn
+ Trong x h i hnh thnh tm l th ng, li vo Nh nc v t p th trong cch
gii quyt cc vn x h i ; ch phn phi trn thc t l bnh qun - co bng khng
khuyn khch nhng n v, c nhn lm tt, lm gii v.v.. hnh thnh m t x h i ng, n
nh nhng km nng ng, ch m pht trin v nhiu m t.
+ Nguyn nhn c bn ca cc hn ch trn l chng ta t cha ng tm chnh sch x
h i trong quan h vi chnh sch thu c cc lnh vc khc, ng thi li p dng v duy tr qu
lu c ch qun l kinh t k hoch ha t p trung quan liu, bao cp.
2. Trong thi k i mi
a. Qu trnh i mi nhn thc v gii quyt cc vn x hi
Trang 88
Tp bi ging
* Ti i h i VI, ln u tin ng ta nng cc vn x h i ln tm chnh sch x h i,
t r tm quan trng ca chnh sch x h i, t r tm quan trng ca chnh sch x h i i
vi chnh sch kinh t v chnh sch cc lnh vc khc.
Mc tiu ca chnh sch x h i thng nht vi mc tiu pht trin kinh t ch u nhm
pht huy sc mnh ca nhn t con ngi. Pht trin kinh t l c s v tin thc hi n cc
chnh sch x h i, ng thi thc hi n tt cc chnh sch x h i l ng lc thc y s pht
trin kinh t.
* Nhng quan im i h i VIII:
- Tng trng kinh t phi gn lin vi tin b v cng bng x h i ngay trong tng bc
v trong sut qu trnh pht trin.
- Thc hi n nhiu hnh thc phn phi.
- Khuyn khch lm giu hp php i i vi tch cc xa i gim ngheo.
- Cc vn chnh sch x h i u gii quyt theo tinh thn x h i ha.
* i h i X ca ng ch trng phi kt hp cc mc tiu kinh t vi cc mc tiu x h i
trong phm vi c nc, tng lnh vc, a phng.
b. Quan im v gii quyt cc vn x h i
- M t l, kt hp cc mc tiu kinh t vi cc mc tiu x h i.
- Hai l, xy dng v hon thi n th ch gn kt tng trng kinh t vi tin b , cng bng
x h i trong tng bc v tng chnh sch pht trin.
- Ba l, chnh sch x h i c thc hi n trn c s pht trin chnh sch kinh t, gn b
hu c gia quyn li v ngha v, gia cng hin v hng th.
- Bn l, coi trng ch tiu GDP bnh qun trn u ngi gn vi ch tiu pht trin con
ngi (HDI), v ch tiu pht trin cc lnh vc x h i.
c. Ch trng gii quyt cc vn x hi
- M t l, khuyn khch mi ngi dn lm giu theo php lu t, thc hi n c hi u qu mc
tiu xa i, gim ngheo.
- Hai l, bo m cung ng dch v cng thit yu, bnh ng cho mi ngi dn, to vi c
lm v thu nh p , chm sc sc khe c n g ng.
- Ba l, pht trin h thng y t cng bng v hiu qu.
- Bn l, xy dng chin lc quc gia v nng cao sc kho v ci thin ging ni.
- Nm l, thc hin tt cc chnh sch dn s v k hoch ho gia nh.
- Su l, ch trng cc chnh sch u i x hi.
- By l, i mi c ch qun l v phng php cung ng cc dch v cng cng.
d. nh gi s thc hin ng li.
Sau hn 20 nm i mi chnh sch x hi, nhn thc v vn pht trin x hi ca ng
v nhn dn ta c nhng thay i c ngha bc ngoc quan trng sau y:
Trang 89
Tp bi ging
- T tm l th ng, li vo Nh nc v tp th, trng ch vin tr chuyn sang tnh
nng ng, ch ng v tnh tch cc x hi ca tt c cc tng lp dn c.
- T ch cao qu mc li ch ca tp th mt cch chung chung, tru tng; thi hnh ch
phn phi theo lao ng trn danh ngha nhng thc t l bnh qun - co bng tng bc
chuyn sang thc hin phn phi ch yu theo kt qu lao ng v hiu qu kinh t, ng thi
phn phi theo mc ng gp cc ngun lc khc vo sn xut - kinh doanh v thng qua phc
li x hi. Nh vy, cng bng x hi c th hin ngy mt r hn.
- T ch khng t ng tm quan trng ca chnh sch x hi trong mi quan h tng tc
vi chnh sch kinh t khng i n thng nht chnh sch kinh t vi chnh sch x hi.
- T ch Nh nc bao cp ton b trong vic gii quyt vic lm dn dn chuyn sang
thit lp c ch, chnh sch cc thnh phn kinh t v ngi lao ng u tham gia to vic
lm.
- T ch khng chp nhn c s phn ho giu - ngheo i n khuyn khch mi ngi
lm giu hp php i i vi tch cc xo i gim ngheo, coi vic c mt b phn dn c giu
trc l cn thit cho s pht trin.
- T ch mun nhanh chng xy dng mt c cu x hi thun nht ch cn c giai cp
cng nhn, giai cp nng dn v tng lp tr thc i n quan nim cn thit xy dng mt
cng ng x hi a dng, trong cc giai cp, cc tng lp dn c u c ngha v, quyn li
chnh ng, on kt cht ch, gp phn xy dng nc Vit Nam giu mnh.
Hn ch v nguyn nhn:
Hn ch:
- p lc gia tng dn s vn cn ln. Cht lng dn s cn thp ang l cn tr ln
i vi mc tiu pht trin kinh t - x hi v hi nhp kinh t quc t. Vn vic lm rt
bc xc v nan gii.
- S phn ho giu - ngheo v bt cng x hi tip tc gia tng ng lo ngi.
- T nn x hi gia tng v din bin rt phc tp, gy thit hi ln v kinh t v an sinh x
hi.
- Mi trng sinh thi b nhim tip tc tng thm; ti nguyn b khai thc ba bi v tn
ph.
- H thng gio dc, y t lc hu, xung cp, c nhiu bt cp; an sinh x hi cha c m
bo.
Nguyn nhn:
- Tng trng kinh t vn tch ri mc tiu v chnh sch x hi, chy theo s lng, nh
hng tiu cc n s pht trin bn vng x hi.
- Qun l x hi cn nhiu bt cp, khng theo kp s pht trin kinh t - x hi.
Trang 90
Tp bi ging
Cu hi n tp
1. Vn ho l nn tng tinh thn ca dn tc. ngha ca lun im ny trong thi k Vit
Nam hi nhp kinh t quc t?
2. Vai tr tch cc ca chnh sch x hi trong n nh x hi; pht trin kinh t x hi v
an ninh quc phng?
Tho lun
1. Hy tho lun v vn an sinh x hi Vit Nam
2. Phn tch vic Vit Nam gia nhp WTO t gc vn ho gio dc.
Trang 91
Tp bi ging
CHNG VIII
NG LI I NGOI
T khi cch mng thng Tm thnh cng, nc Vit Nam Dn ch Cng ho c thnh
lp, Nh nc dn ch nhn dn ra i. Trong iu kin trc tip lnh o chnh quyn, ng
hoch nh ng li i ngoi, vi cc ni dung:
Mc tiu i ngoi ca Vit Nam l gp phn a nc nh n s c lp hon ton v
vnh vin.
V nguyn tc i ngoi, nn ngoi giao Vit Nam ly nguyn tc ca Hin chng i
Ty Dng lm nn tng.
V phng chm i ngoi, nn ngoi giao ca nc Vit Nam mi qun trit quan im
c lp, t ch, t lc, t cng.
Vi ng li i ngoi ng n , cch mng Vit Nam tp hp c lc lng
trong nc v quc t mnh m gp phn a cuc khng chin chng Php v chng M n
thng li hon ton.
I. NG LI I NGOI THI K T NM 1975 N NM 1986
1. Hon cnh lch s
a. Tnh hnh th gii
T thp k 70, th k XX, s tin b nhanh chng ca cuc cch mng khoa hc - cng ngh
thc y lc lng sn xut th gii pht trin mnh; xu th chy ua pht trin kinh t
dn n cc din ho hon gia cc nc ln.
Vi thng li ca cch mng Vit Nam (1975) v cc nc ng Dng, h thng cc nc
x hi ch ngha m rng phm vi, phong tro cch mng th gii pht trin mnh. Tuy
nhin, t gia thp k 70 ca th k XX, tnh hnh kinh t - x hi cc nc x hi ch ngha
xut hin s tr tr v mt n nh.
Khu vc ng Nam cng c nhng chuyn bin mi. Sau nm 1975, M rt qun khi
ng Nam , khi qun s SEATO tan r; thng 2-1976, cc nc ASEAN k Hip c thn
hip v hp tc ng Nam (Hip c Bali), m ra cc din ho bnh, hp tc trong khu
vc.
b. Tnh hnh trong nc
Thun li: Sau khi min Nam hon ton gii phng, T quc ho bnh, thng nht, c
nc xy dng ch ngha x hi vi kh th ca mt dn tc va ginh c thng li v i.
Cng cuc xy dng ch ngha x hi t c mt s thnh tu quan trng. y l nhng
thun li rt c bn ca cch mng nc ta.
Kh Khn: Trong khi nc ta ang phi tp trung khc phc hu qu nng n ca sau ba
mi nm chin tranh, li phi i ph vi chin tranh bin gii Ty Nam v bin gii pha
Bc.
Trang 92
Tp bi ging
Cc th lc th ch s dng nhng th on thm c chng ph cch mng Vit Nam.
i hi ln th V ca ng (thng 3-1982) nhn nh nc ta ang trong tnh th va c
ho bnh va phi ng u vi mt kiu chin tranh ph hoi nhiu mt
Do t tng ch quan, nng vi, mun tin nhanh ln ch ngha x hi trong mt thi
gian ngn, dn n nhng kh khn v kinh t - x hi.
Nhng thun li, kh khn v tnh hnh th gii v trong nc giai on ny nh hng to
ln n cng cuc xy dng, pht trin t nc v tc ng ti vic hoch nh ng li i
ngoi ca ng.
2. Ni dung ng li i ngoi ca ng
i hi th IV ca ng (12-1976) xc nh nhim v i ngoi l Ra sc tranh th
nhng iu kin quc t thun li nhanh chng hn gn nhng vt thng chin tranh, xy
dng c s vt cht k thut ca ch ngha x hi nc ta.
Trong quan h vi cc nc, i hi IV ch trng cng c v tng cng tnh on kt
chin u v quan h hp tc vi tt c cc nc x hi ch ngha; bo v v pht trin mi
quan h c bit Vit Nam - Lo - Campuchia; sn thit lp, pht trin quan h hu ngh v hp
tc vi cc nc trong khu vc; thit lp v m rng quan h bnh thng gia Vit Nam vi
tt c cc nc trn c s tn trng c lp ch quyn, bnh ng v cng c li.
T gia nm 1978, ng iu chnh mt s ch trng, chnh sch i ngoi nh: ch
trng cng c, tng cng hp tc v mi mt vi Lin X - coi quan h vi Lin X l hn
tng trong chnh sch i ngoi ca Vit Nam; nhn mnh yu cu ra sc bo v mi quan h
c bit Vit - Lo; gp phn xy dng khu vc ng Nam ho bnh, t do, tp trung v n
nh; ra yu cu m rng quan h kinh t i ngoi.
i hi ln th V ca ng xc nh: cng tc i ngoi phi tr thnh mt mt trn ch
ng, tch cc trong u tranh nhm lm tht bi chnh sch ca cc th lc hiu chin mu
toan chng ph cch mng nc ta.
V quan h vi cc nc, ng ta tip tc nhn mnh on kt v hp tc ton din vi
Lin X l nguyn tc, l chin lc v lun lun l hn tng trong chnh sch i ngoi ca
Vit Nam; xc nh quan h c bit Vit Nam - Lo - Campuchia c ngha sng cn i vi
vn mnh ca ba dn tc; ch trng khi phc quan h bnh thng vi Trung Quc trn c
s cc nguyn tc cng tn ti ho bnh; ch trng thit lp v m rng quan h bnh thng
v mt nh nc, v kinh t, v vn ho, khoa hc, k thut vi tt c cc nc khng phn bit
ch chnh tr.
Tm li: Trong chnh sch i ngoi ca Vit Nam giai on (1975 - 1986) l u tin xy
dng quan h hp tc ton din vi Lin X v cc nc x hi ch ngha; cng c v tng
cng on kt hp tc vi Lo v Camphuchia; m rng quan h hu ngh vi cc nc
khng lin kt v cc nc ang pht trin; u tranh vi s bao vy, cm vn ca cc th lc
th ch.
Trang 93
Tp bi ging
a. Kt qu v ngha
Kt qu:
Trong 10 nm trc i mi, quan h i ngoi ca Vit Nam vi cc nc x hi ch
ngha c tng cng, c bit l vi Lin X. Ngy 29-6-1978, Vit Nam gia nhp Hi ng
Tng tr kinh t (khi SEV). Ngy 31-11-1978, Vit Nam k Hip c hu ngh v hp tc
ton din vi Lin X.
T nm 1975 n nm 1977, nc ta thit lp thm quan h ngoi giao vi 23 nc;
ngy 15-9-1976 Vit Nam tip nhn gh thnh vin chnh thc Qu tin t quc t (IMF); ngy
21-9-1976, tip nhn gh thnh vin chnh thc Ngn hng th gii (WB); ngy 23-9-1976 gia
nhp ngn hng Pht trin chu (ADB); ngy 20-9-1977 tip nhn gh thnh vin ti Lin
hp quc;... K t nm 1977, mt s nc t bn m rng quan h hp tc kinh t vi Vit
Nam.
Cui nm 1976, Philippin v Thi Lan l nc cui cng trong t chc ASEAN thit lp
quan h ngoi giao vi Vit Nam.
ngha:
- Tranh th c ngun vin tr ng k, gp phn khi phc t nc sau chin tranh
- Tranh th c s ng h, hp tc ca cc nc, cc t chc quc t, ng thi pht
huy c vai tr ca nc ta trn trng quc t.
- Vic thit lp quan h ngoi giao vi cc nc cn li trong t chc ASEAN to
thun li khai thc cc hot ng i ngoi trong giai on sau, nhm xy dng ng Nam
tr thnh khu vc ho bnh, hu ngh v hp tc.
Hn ch:
Bn cnh nhng kt qu nu trn, nhn tng qut, t nm 1975 n nm 1986, quan h
quc t ca Vit Nam gp nhng kh khn, tr ngi ln. Nc ta b bao vy, c lp, trong
c bit t cui thp k 70 th k XX, ly c S kin Camphuchia cc nc ASEAN v mt
s nc khc thc hin bao vy, cm vn Vit Nam...
Nguyn nhn
Do trong quan h i ngoi giai on ny chng ta cha nm bt c xu th chuyn t
i u sang ho hon v chy ua kinh t trn th gii. Do , ta khng tranh th c cc
nhn t thun li trong quan h quc t phc v cho cng cuc khi phc v pht trin kinh t
sau chin tranh; khng kp thi i mi quan h i ngoi cho ph hp vi tnh hnh.
Nhng hn ch v i ngoi ca Vit nam giai on (1975 - 1986) suy cho cng u xut
pht pht t nguyn nhn c bn m i hi VI ch ra l bnh ch quan, duy ch, li suy
ngh v hnh ng gin n, nng vi chy theo nguyn vng ch quan.
II. NG LI I NGOI, HI NHP KINH T QUC T THI K I MI
Trang 94
Tp bi ging
1. Hon cnh lch s
Tnh hnh th gii t gia thp k 80 th k XX
- T gia nhng nm 1980, cuc cch mng khoa hc v cng ngh (c bit l cng
ngh thng tin) tip tc pht trin mnh m, tc ng su sc n mi mt i sng ca quc
gia, dn tc.
- Cc nc x hi ch ngha lm vo khng hong su sc. u nhng nm 1990, ch
x hi ch ngha Lin X sp , dn n nhng bin i to ln v quan h quc t. Trt
t th gii hai cc Lin X v Hoa K tan r, m ra thi k hnh thnh mt trt t th gii mi.
- Trn phm vi th gii, nhng cuc chin tranh cc b, xung t, tranh chp vn cn,
nhng xu th chung ca th gii l ho bnh v hp tc pht trin.
- Cc quc gia, cc t chc v lc lng chnh tr quc t thc hin iu chnh chin
lc i ni, i ngoi v phng thc hnh ng cho ph hp vi yu cu nhim v bn trong
v c im ca th gii.
- Cc nc thc hin chnh sch a phng ho, a dng ho quan h quc t; m rng
v tng cng lin kt, hp tc vi cc nc pht trin tranh th vn, k thut, cng ngh,
m rng th trng, hc tp kinh nghim t chc, qun l sn xut kinh doanh.
- Cc nc i mi t duy v quan nim sc mnh, v th quc gia. Thay th cch nh
gi c, ch yu da vo sc mnh qun s bng cc tiu ch tng hp, trong sc mnh kinh
t c t v tr quan trng hng u.
- Xu th ton cu ho v tc ng ca n:
Ton cu ho l qu trnh lc lng sn xut v quan h kinh t quc t pht trin vt qua
cc ro cn bi bin gii quc gia v khu vc, lan to ra phm vi ton cu, trong hng ho,
vn, tin t, thng tin, lao ng... vn ng thng thong; s phn cng lao ng mang tnh
quc t; quan h kinh t gia cc quc gia, khu vc an xen nhau, hnh thnh mng li quan
h a chiu.
Tc ng tich cc ca ton cu ho:
+ Th trng m rng, trao i hng ho tng mnh thc y pht trin sn xut cc
nc.
+ Ngun vn, khoa hc - cng ngh, kinh nghim qun l cng cc hnh thc u t, hp
tc khc mang li li ch cho cc bn tham gia hp tc.
+ Ton cu ho cn lm tng tnh ty thuc ln nhau, nng cao s hiu bit gia cc quc
gia, thun li cho vic xy dng mi trng ho bnh, hu ngh v hp tc gia cc nc.
Tc ng tiu cc ca ton cu ho:
+ To nn s bt bnh ng trong quan h quc t v lm gia tng s phn cc gia cc
nc giu v nc ngheo. i hi ln th IX ca ng ch r: Ton cu ho kinh t l mt xu
th khch quan, li cun ngy cng nhiu nc tham gia; xu th ny ang b mt s nc pht
Trang 95
Tp bi ging
trin v cc tp on t bn xuyn quc gia chi phi, cha ng nhiu mu thun, va c mt
tch cc va c mt tiu cc, va c hp tc va c u tranh.
Tnh hnh khu vc chu - Thi Bnh Dng: khu vc ny vn tn ti nhng bt n, nh
vn ht nhn, vn tranh chp lnh hi thuc vng bin ng v vic mt s nc trong
khu vc tng cng v trang nhng chu - Thi Bnh Dng vn c nh gi l khu vc
n nh. Khu vc ny cn c tim lc ln v nng ng v pht trin kinh t. Xu th ho bnh
v hp tc trong khu vc pht trin mnh.
Yu cu nhim v ca cch mng Vit Nam
- Gii to tnh trng i u, th ch, ph th b bao vy, cm vn, tin ti bnh thng
ho v m rng quan h hp tc vi cc nc, to mi trng quc t thun li tp trung
xy dng kinh t l nhu cu cn thit v cp bch i vi nc ta.
- thu thu hp khong cch pht trin gia nc ta vi cc quc gia khc, ngoi vic
pht huy ti a cc ngun lc trong nc, cn phi tranh th cc ngun lc bn ngoi, trong
vic m rng v tng cng hp tc kinh t vi cc nc v tham gia vo c ch hp tc a
phng c ngha c bit quan trng.
Tm li, nhng c im, xu th quc t v yu cu, nhim v ca cch mng Vit Nam nu
trn l c s ng ta xc nh quan im v hoch nh ch trng, chnh sch i ngoi
thi k i mi.
b. Cc giai on hnh thnh, pht trin ng li
Giai on 1986 - 1996: Xc lp ng li i ngoi c lp t ch, m rng, a dng
ho, a phng ho quan h quc t.
- i hi i biu ton quc ln th VI ca ng (12-1986) nhn nh: xu th m rng
phn cng, hp tc gia cc nc, k c cc nc c ch kinh t - x hi khc nhau, cng l
nhng iu kin rt quan trng i vi cng cuc xy dng ch ngha x hi ca nc ta. T
, ng ch trng m rng quan h hp tc kinh t vi cc ngoi h thng x hi ch ngha,
vi cc nc cng nghip pht trin, cc t chc quc t v t nhn nc ngoi trn nguyn tc
bnh ng, cng c li. Trin khai ch trng ca ng, thng 12-1987, Lut u t nc
ngoi ti Vit Nam c ban hnh.
- Thng 5-1988, B chnh tr ra ch trng v nhim v v chinh sch i ngoi
trong tnh hnh mi: Kin quyt ch ng chuyn cuc u tranh t tnh trng i u sang
u tranh v hp tc trong cng tn ti ho bnh; li dng s pht trin ca cch mng - khoa
hc - k thut v xu th ton cu ho nn kinh t th gii tranh th v tri c li nht trong
phn cng loa ng quc t; kin quyt m rng quan h hp tc quc t, ra sc a dng ho
quan h i ngoi.
- i hi i biu ton quc ln th VII ca ng (6-1991) ra ch trng hp tc
bnh ng v cng c li vi tt c cc nc, khng phn bit ch chnh tr - x hi khc
Trang 96
Tp bi ging
nhau, trn c s cc nguyn tc cng tn ti ho bnh, vi phng chm Vit Nam mun l
bn vi tt c cc nc trong cng ng th gii, phn u v ho bnh, c lp v pht trin.
- Hi ngh i biu ton quc gia nhim k kho VII (1-1994) ch trng trin khai
mnh m v ng b ng li i ngoi c lp t ch, m rng, a dng ho v a phng
ho quan h i ngoi, trn c s t tng ch o l: gi vng nguyn tc c lp, thng nht
v ch ngha x hi ng thi phi rt sng to, nng ng, linh hot ph hp vi v tr, iu
kin v hon cnh c th ca Vit Nam cng nh din bin ca tnh hnh th gii v khu vc,
ph hp vi c im tng i tng.
- Nh vy, quan im, ch trng i ngoi rng m c ra t i hi ng ln th
VI, sau c cc Ngh quyt Trung ng t kho VI n kho VII pht trin.
Giai on 1996-2008: B sung v pht trin ng li i ngoi theo phng chm ch
ng, tch cc hi nhp kinh t quc t.
- i hi ln th VIII ca ng (6-1996) khng nh tip tc m rng quan h quc t,
hp tc nhiu mt vi cc nc, cc trung tm kinh t, chnh tr khu vc v quc t. ng thi
ch trng xy dng nn kinh t m v y nhanh qu trnh hi nhp kinh t khu vc v th
gii. C th l ra sc tng cng quan h vi cc nc lng ging v cc nc trong t chc
ASEAN; khng ngng cng c quan h vi cc nc bn be truyn thng; coi trng quan h vi
cc nc pht trin v cc trung tm kinh t - chnh tr th gii; on kt vi cc nc ang pht
trin, vi phong tro khng lin kt; tham gia tch cc v ng gp cho hot ng ca cc t quc
t, cc din n quc t.
- Ti i hi i biu ton quc ln th IX (thng 4 - 2001), ng nhn mnh ch
trng.
- ch ng hi nhp kinh t quc t v khu vc theo tnh thn pht huy ti a ni lc.
Xy dng nn kinh t c lp t ch, trc ht l c lp t ch v ng li, chnh sch,
ng thi c tim lc kinh t mnh. Xy dng nn kinh t c lp t ch phi i i vi
ch ng hi nhp kinh t quc t, m rng v nng cao hiu qu kinh t i ngoi, kt hp ni
lc vi ngoi lc thnh ngun lc tng hp pht trin t nc.
- Ti i hi i biu ton quc ln th X (thng 4 - 2006), ng nu quan im: thc
hin nht qun ng li i ngoi c lp t ch, ho bnh, hp tc v pht trin; chnh sch
i ngoi rng m, a phng ho, a dng ho cc quan h quc t. ng thi ra ch
trng ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t.
+ Ch ng hi nhp kinh t quc t l hon ton ch ng quyt nh ng li, chnh
sch hi nhp kinh t quc t, khng ri vo th b ng; phn tch la chn phng thc
hi nhp ng, d bo c nhng tnh hung thun li v kh khn khi hi nhp kinh t quc
t.
+ Tch cc hi nhp kinh t quc t l khn trng chun b, iu chnh, i mi bn
trong, t phng thc lnh o, qun l n hot ng thc tin; t trung ng n a phng,
Trang 97
Tp bi ging
doanh nghip; khn trng xy dng l trnh, k hoch, hon chnh h thng php lut; nng
cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip v nn kinh t; tch cc nhng phi thn trng, vng
chc.
+ Ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t phi l ch, quyt tm ca ng, Nh
nc, ton dn, ca mi doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t v ton x hi.
Nh vy, ng li i ngoi c lp t ch, rng m, a dng ho, a phng ho quan h
quc t c xc lp trong 10 nm u ca thi k i mi (1986 - 1996), n i hi X
(2006) c b sung, pht trin theo phng chm ch ng, tch cc hi nhp kinh t quc t,
hnh thnh ng li i ngoi c lp t ch, ho bnh, hp tc v pht trin; chinh sch i
ngoi rng m, a phng ho, a dng ho cc quan h quc t.
2. Ni dung ng li i ngoi, hi nhp kinh t quc t
a. Mc tiu, nhim v v t tng ch o
Trong cc vn kin lin quan n lnh vc i ngoi, ng ta u ch r c hi v thch
thc ca vic m rng quan h hp tc quc t, trn c s ng xc nh mc tiu, nhim
v v t tng ch o cng tc i ngoi.
C hi v thch thc
V c hi: Xu th ho bnh, hp tc pht trin v xu th ton cu ho kinh t to thun li
cho nc ta m rng quan h i ngoi, hp tc pht trin kinh t. Mt khc, thng li ca s
nghip i mi nng cao th v lc ca nc ta trn trng quc t, to tin mi cho
quan h i ngoi, hi nhp kinh t quc t.
V thch thc:
- Nhng vn ton cu nh phn ho giu ngheo, dch bnh, ti phm xuyn quc
gia...gy tc ng bt li i vi nc ta.
- Nn kinh t Vit Nam phi chu sc p cnh tranh gay gt trn c ba cp : sn phm,
doanh nghip v quc gia; nhng bin ng trn th trng quc t s tc ng nhanh v mnh
hn n th trng trong nc, tim n nguy c gy ri lon, thm ch khng hong kinh t - ti
chnh.
- Ngoi ra, li dng ton cu ho, cc th lc th ch s dng chiu bi dn ch,
nhn quyn chng ph ch chnh tr v s n nh, pht trin ca nc ta.
Mc tiu, nhim v i ngoi
Ly vic gi vng mi trng ho bnh, n nh; to cc iu kin quc t thun li cho
cng cuc i mi, pht trin kinh t x hi l li ch cao nht ca T quc. M rng i
ngoi v hi nhp kinh t quc t l to thm ngun lc p ng yu cu pht trin ca t
nc; kt hp ni lc vi ngun lc bn ngoi to thnh ngun lc tng hp y mnh cng
nghip ho, hin i ho, thc hin dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh;
pht huy vai tr v nng cao v th ca Vit Nam trong quan h quc t; gp phn tch cc vo
Trang 98
Tp bi ging
cng cuc u tranh chung ca nhn dn th gii v ho bnh, c lp dn tc, dn ch v tin
b x hi.
T tng ch o:Trong quan h i ngoi, hi nhp kinh t quc t phi qun trit y
, su sc cc quan im:
Bo m li ch dn tc chn chnh l xy dng thnh cng v bo v vng chc T quc x
hi ch ngha, ng thi thc hin ngha v quc t theo kh nng ca Vit Nam.
Gi vng c lp t ch, t cng i i vi y mnh a phng ho, a dng ho
quan h i ngoi.
Nm vng hai mt hp tc v u tranh trong quan h quc t; c gng thc y mt hp
tc, nhng vn phi u tranh di hnh thc v mc thch hp vi tng i tc; u tranh
hp tc; trnh trc din i u, trnh b y vo th c lp.
M rng quan h vi mi quc gia v vng lnh th trn th gii, khng phn bit ch
chnh tr x hi. Coi trng quan h ho bnh, hp tc vi khu vc; ch ng tham gia cc t
chc a phng, khu vc v ton cu.
Kt hp i ngoi ca ng, ngoi giao Nh nc v i ngoi nhn dn. Xc nh hi
nhp kinh t l cng vic ca ton dn.
Gi vng n nh chnh tr, kinh t - x hi; gi gn bn sc vn ho dn tc; bo v mi
trng sinh thi trong qu trnh hi nhp kinh t quc t.
Pht huy ti a ni lc i i vi thu ht v s dng c hiu qu cc ngun lc bn
ngoi; xy dng nn kinh t c lp t ch; to ra v s dng c hiu qu cc li th so snh
ca t nc trong qu trnh hi nhp kinh t quc t.
Trn c s thc hin cc cam kt gia nhp WTO, y nhanh nhp ci cch th ch, c
ch, chnh sch kinh t ph hp vi ch trng, nh hng ca ng v Nh nc.
Gi vng v tng cng s lnh o ca ng, ng thi pht huy vai tr ca Nh nc,
Mt trn T quc v cc on th nhn dn, tn trng v pht huy quyn lm ch ca nhn dn,
tng cng sc mnh khi i on kt ton dn trong tin trnh hi nhp kinh t quc t.
b. Mt s ch trng, chnh sch ln v m rng quan h i ngoi, hi nhp kinh t quc
t
- a cc quan h c thit lp i vo chiu su, n nh, bn vng.
- Ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t theo l trnh ph hp.
- B sung v hon thin h thng php lut v th ch kinh t ph hp vi cc nguyn tc,
quy nh ca WTO
- y mnh ci cch hnh chnh, nng cao hiu qu, hiu lc ca b my nh nc.
- Nng cao nng lc cnh tranh quc gia, doanh nghip v sn phm trong hi nhp kinh
t quc t.
- Gii quyt tt cc vn vn ho, x hi v mi trng trong qu trnh hi nhp.
- Gi vng v tng cng quc phng, an ninh trong qu trnh hi nhp.
Trang 99
Tp bi ging
- Phi hp cht ch hot ng i ngoi ca ng, ngoi giao nh nc v i ngoi nhn
dn; chnh tr i ngoi v kinh t i ngoi.
- i mi v tng cng s lnh o ca ng, s qun l ca Nh nc i vi hot
ng i ngoi.
2. Thnh tu, ngha, hn ch v nguyn nhn
a.Thnh tu v ngha
V thnh tu: Hn 20 nm thc hin ng li m rng quan h i ngoi, hi nhp
kinh t quc t, nc ta t c nhng kt qu:
Mt l: Ph th bao vy, cm vn ca cc th lc th ch, to dng mi trng quc t
thun li cho s nghip xy dng v bo v T quc.
Ngy 10-11-1991, Vit Nam bnh thng ho quan h vi Trung Quc.
Thng 11-1992 Chnh ph Nht Bn quyt nh ni li vin tr ODA cho Vit Nam.
Ngy 11-7-1995, Vit Nam bnh thng ho quan h vi Hoa K.
Thng 7-1995 Vit Nam gia nhp ASEAN, nh du s hi nhp ca nc ta vi khu vc
ng Nam
Hai l: gii quyt ho bnh cc vn bin gii, lnh th, bin o vi cc nc lin quan.
Ba l: M rng quan h i ngoi theo hng a phng ho, a dng ho.
Ln u tin trong lch s, Vit Nam c quan h chnh thc vi tt c cc nc ln, k c
5 nc y vin Thng trc Hi ng bo an Lin hip quc; k hip nh khung v hp
tc vi EU (nm 1995); nm 1999 k tho thun vi Trung Quc khung kh quan h Lng
ging hu ngh, hp tc ton din, n nh lu di, hng ti tng lai; thng 5 - 2008 thit
lp quan h i tc hp tc chin lc ton din Vit Nam-Trung Quc; ngy 13-7-2001 k kt
Hip nh thng mi song phng Vit Nam - Hoa K; tuyn b v quan h i tc chin lc
vi Nga (nm 2001); khung kh i tc tin cy v n nh lu di vi Nht Bn (2002).
n nay Vit Nam thit lp quan h ngoi giao vi 169 nc trong tng s hn 200
nc trn th gii.
Thng 10 - 2007, i hi ng Lin hp quc bu Vit Nam lm u vin khng thng
trc Hi ng bo an nhim k 2008 - 2009.
Bn l: tham gia cc t chc kinh t quc t nh: Qu tin t quc t (IMF), Ngn hng
th gii (WB), Ngn hng Pht trin chu (ADB), Khu mu dch t do ASEAN
(AFTA);....Vit Nam c kt np lm thnh vin th 150 ca t chc Thng mi th gii
(WTO).
Nm l, thu ht u t nc ngoi, m rng th trng, tip thu khoa hc - cng ngh v
k nng qun l.
V thu ht u t nc ngoi: Vit Nam thu ht c khi lng ln u t trc tip t
nc ngoi (FDI) v vin tr pht trin chnh thc (ODA). Nm 2001, vn FDI vo Vit Nam
l 3,2 t USD; nm 2002: 3 t USD; nm 2005: 6,8 t USD; nm 2006: 10,2 t USD v nm
Trang 100
Tp bi ging
2007 l nm th hai nc ta lin tc nhn c cc ngun u t trc tip nc ngoi (FDI) t
con s k lc: 20,3 t USD, tng gp i nm 2006, bng tng mc thu ht FDI ca c giai
on 5 nm 2001 - 2005, chim tng vn FDI vo Vit Nam trong sut hn 20 nm va qua.
Nm 2008, tuy kinh t ton cu c nhiu kh khn trong xu th suy thoi, song u t trc tip
nc ngoi ng k ti Vit Nam t 64,011 t USD.
V m rng th trng: Nc ta to dng quan h kinh t thng mi vi trn 180 quc
gia v cng lnh th, trong c 74 nc p dng quy ch ti hu quc; thit lp v k kt
hip nh thng mi hai chiu vi gn 90 nc v vng lnh th.
Hi nhp kinh t quc t to c hi nc ta tip cn nhng thnh tu ca cuc cch
mng khoa hc - cng ngh trn th gii.
Su l, tng bc a hot ng ca cc doanh nghip v c nn kinh t vo mi trng
cnh tranh.
ngha:
tranh th c cc ngun lc bn ngoi kt hp vi cc ngun lc trong nc hnh
thnh sc mnh tng hp gp phn a n nhng thnh tu kinh t to ln.
Gp phn gi vng v cng c c lp, t ch, nh hng x hi ch ngha.
Gi vng an ninh quc gia v bn sc vn ho dn tc.
Nng cao v th v pht huy vai tr cc ta trn trng quc t.
- Trong quan h vi cc nc, nht l cc nc ln, chng ta cn lng tng, b ng.
Cha xy dng c quan h li ch an xen, ty thuc ln nhau vi cc nc.
- Mt s ch trng c ch, chnh sch chm c i mi so vi yu cu m rng
quan h i ngoi, hi nhp kinh t quc t; h thng lut php cha hon chnh, khng ng
b, gy kh khn trong vic thc hin cc cam kt ca cc t chc kinh t quc t.
- Cha hnh thnh c mt k hoch tng th v di hn v hi nhp kinh t quc t v
mt l trnh hp l cho vic thc hin cc cam kt.
- Doanh nghip nc ta hu ht quy m nh, yu km c v qun l v cng ngh; trong
lnh vc sn xut cng ngh, trnh trang thit b lc hu; kt cu h tng v cc ngnh dch
v c bn phc v sn xut kinh doanh u km pht trin v c chi ph cao hn cc nc khc
trong khu vc.
- i ng cn b lnh vc i ngoi nhn chung cha p ng c nhu cu c v s
lng v cht lng; cn b doanh nghip t t hiu bit v lut php quc t, v k thut kinh
doanh.
Cu hi n tp
1. Hi nhp kinh t quc t l g?
2. Vit Nam gia nhp WTO: c hi v thch thc?
Trang 101
Tp bi ging
Tho lun
1. Quan h bin chng gia c hi v thch thc khi Vit Nam gia nhp WTO
2. Khi nh gi tnh cht phi th trng ca nn kinh t Vit Nam, M s dng
nhng yu t no? Ti sao?
3. Trch nhim x hi ca mt doanh nghip hin i th hin nhng im no? Lin
h nhng im vi cc doanh nghip nc ta hin nay?
4. Theo anh (ch) th hi nhp vn ho vi th gii, Vit Nam cn lm g? Bn c
tranh lun g vi kin ca tc gi khng?
Trang 102
Tp bi ging
TI LIU THAM KHO
1. Gio trnh ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam, NXB chnh tr quc gia.
2. ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam, NXB i hc kinh t quc dn.
3. Tp ch kinh t i ngoi.
4. ng lnh o xy dng nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha Vit Nam,
nh xut bn chnh tr quc gia.
5. Kinh t th trng nh hng x hi ch ngha Vit Nam, NXB chnh tr quc gia.
6. Mt s vn l lun - thc tin qua 20 nm i mi (1986-2006), nh xut bn chnh tr
quc gia.
7. Ch th ''Khng chin, kin quc''. Vn kin ng ton tp. NXB CTQG.2000. tr. 21-34.
8. Ch th '' Ho tin'' (9-3-1946). Vn kin ng ton tp. NXB CTQG. 2000.tr. 48-56.
9. Trng Chinh. Khng chin nht nh thng li. NXB S tht HN 1947.
10. Ngh quyt i hi i biu ton quc ln II ca ng. Xem trong ''Cc cng lnh
cch mng ca ng cng sn Vit Nam'' ca L Mu Hn. NXB CTQG.2001.
11. V Nguyn Gip. Nhng nm thng khng th no qun. NXB Qun i nhn
dn. Nm 2001.
12. V Dng Ninh. Hip nh Ginev - mt nc thang trn tin trnh gii phng dn tc.
Tp ch NCLS thng 7-2004.tr.14.
13. Ngh quyt Trung ng 15 (thng 1-19590. Xem trong cun ''Tm hiu lch s ng
cng sn Vit Nam qua cc i hi v hi ngh Trung ng 1930-2002''. PGS.TS Nguyn
Trng Phc ch bin. NXB Lao dng 2003, tr. 420-425.
14. Ngh quyt i hi i biu ton quc ln th III(thng 9-1960), sd, tr. 437-425.
15. Ngh quyt Trung ng ln th 11(thng 3-1965), sd, tr. 546-552.
16. Ngh quyt Trung ng ln th 12(thng 12-1965), sd, tr. 569-576.
17. Ngh quyt Trung ng ln th 21(thng 7-1973), tr. 624-632.
18. Hi ngh B Chnh Tr( thng 1-1975), sd, tr. 649-652.
19. Lu Vn Li. Cuc thng lng gia L c Th v Kisinger ti Pa-ri. NXB Cng
an nhn dn, 1996.
Trang 103
Tp bi ging
MC LC
Trang
Li ni u
Chng m u: I TNG, NHIM V V PHNG PHP
NGHIN CU MN NG LI CCH MNG
CA NG CNG SN VIT NAM
Chng 1: S RA I CA NG CNG SN VIT NAM V
CNG LNH CHNH TR U TIN CA NG
Chng 2: NG LI U TRANH GINH CHNH QUYN
(1930 - 1945)
Chng 3: NG LI KHNG CHIN CHNG THC DN
PHP V QUC M XM LC (1945-1975)
Chng 4: NG LI CNG NGHIP HO
Chng 5: NG LI XY DNG NN KINH T TH
TRNG NH HNG X HI CH NGHA
Chng 6: NG LI XY DNG H THNG CHNH TR
Chng 7: NG LI XY DNG, PHT TRIN NN VN
HO V GII QUYT CC VN X HI
Chng 8: NG LI I NGOI
Ti liu tham kho
5
17
28
44
51
62
72
81
Trang 104

Bai Giang Mon Duong Loi Cach Mang Cua DCSVN

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Bai Giang Mon Duong Loi Cach Mang Cua DCSVN

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

Tp bi ging

KHOA KHOA HC X HI V NHN VN

Nguyn nhn thng li

b. Nhu cu i mi c ch qun l kinh t:

Anda mungkin juga menyukai