Anda di halaman 1dari 8

31/10/2015

LAADJETIVACIONPROFESIONAL:LASALIDATEORICAALAFRAGMENTACIONTEORIAPRACTICA.|RevistaElectrnicadeTrabajoSocial

RevistaElectrnicadeTrabajoSocial

Inicio

Editorial

InformacinparaAutores

TEORIADELAJUSTICIASUSTENTABLE

ComitEditorial

EdicinOnline

Contacto

NOTASSOBRELACOMPLEJIDADDELTRABAJO
SOCIAL:Develacindeladensatramaentrenuestras
observaciones,gramaticalidadesydebatesdisciplinarios
.

LAADJETIVACIONPROFESIONAL:LASALIDATEORICAALA
FRAGMENTACIONTEORIAPRACTICA.
Postedon29Marzo2013byrevista

RonaldZuritaCastillo[1]
PalabrasClaves:FragmentacinteoraprcticaTiposdeIntervencinAdjetivacin
ProfesionalPosicionamientoTericoTrabajoSocial.

Resumen:
Elpresenteartculoabordalaproblemticadelafragmentacinentreteorayprcticaa
partirdelapresentacindestaproblemticaserealizaunbreverepasohistricodeella,
loquellevaaunanlisisdelaintervencinprofesionalenunsentidoamplio,apartirde
ellosegeneraunapropuestadecategorizacindelaintervencinprofesional.
Elanlisisdecategorizacindelaprcticaprofesionaldesembocaenlapropuestade
comprenderalaintervencinprofesionalbajocuatrograndestiposdeintervencin:1.)
Intervencinsobreinstrumentalizada,2.)Intervencinpoltica(ocrtica),3.)
Intervencintica,y4.)IntervencinTerica.
Bajoestalgicadecomprensindelaintervencinprofesional,seproponecomoideal
asumirunaIntervencinTerica,queidealmentellevaraalosprofesionalesalograruna
adjetivacinprofesional,loquenoesms,queasumirunposicionamientotericoclaroa
lahoradeintervenir.
Abstract:
Thepresentarticleapproachtheproblemoffragmentationbetweenthetheoryandthe
practiceasofpresentationofthisdifficultyismadeabriefhistoricalreviewofit,inorder
tocarryananalysisofthisprofessionalinterventioninabroadsensefromthatpaintonis
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cdiv%20id%3D%22header%22%20style%3D%22border%3A%200px%3B%20margin%3A%200px%3B%20padding%3A%2030

1/8

31/10/2015

LAADJETIVACIONPROFESIONAL:LASALIDATEORICAALAFRAGMENTACIONTEORIAPRACTICA.|RevistaElectrnicadeTrabajoSocial

developedaproposalofcategorizationoftheprofessionalintervention.
Thecategorizationanalysisoftheprofessionalpractice,resultsintheproposalof
understandtoprofessionalinterventionfromfourbigtypesofit:1)Overinstrumental
intervention,2)PoliticalIntervention(orcriticalintervention),3)EthicsIntervention,and
4)TheoryIntervention.
Underthislogicunderstandingoftheprofessionalinterventionissuggestedasideal,to
cometotermswith,antheoryintervention,thatideallywouldcarryoutsome
professionalstoachieveonprofessionaladjetivation,thatisntabitmachthatassumea
cleartheorypositioningatthemomenttobepartofit.

EstimadoAmigo,heododecirquefrecuentaustedalostrabajadoressociales,
esverdad?Yoasiento.lohaceustedsindudaporrazonesalimentarias?Vaya,
poreseladoespocoatractivo,ledigo.Sinembargo,conocemossuspreocupaciones
epistemolgicas,suafnderigorterico.Cmopuedeserentoncesque
SalKarszEnlaintroduccindeProblematizarelTrabajoSocial.
Lafragmentacinteoraprctica.
Unadelascuestionesquehistricamentehansidomscontrovertidasymenosresueltas
dentrodeltrabajosocial,eslaconflictivafragmentacinentreteorayprctica,laqueasu
vezdesembocaenladiscusinsobrelasposibilidadesdeladisciplina,deelaborarun
estatutotericopropio.
YadesdeMaryRichmondexistaunapreocupacinporeltemadeestatutoterico,la
autoraensulibroLesMethodesNouvellesDAssitancededicavarioscaptulosala
exposicindelasteoraspsicolgicasqueiluminanyjustificabanalServicioSocialdelos
Casosindividuales(Quiroz,2000).
Lafragmentacinteoraprctica,nohacemsqueversarsobrelahistricadicotomade
cmohacertangiblelateoraatravsdelaintervencinsocialesdecir,comollevarlos
macropostuladostericosuniversales,alarealidadsocialmicro,queesconlaquese
enfrentaelprofesionalenlacotidianidad.
Unodelosintentosmssignificativosydemayortrascendencia,porlomenosdentrode
nuestropas,desuperarlafragmentacinteoraprctica,apareceenelao1976,conla
publicacindellibroEnfoqueoperativoalametodologadeTrabajoSocial,conocida
tambincomoMtodonico,(avecestambinllamadoCicloTecnolgico).Esteenfoque
metodolgico,enpalabrasdelasautoras,seconcebacomounprocesotericoprctico,de
aproximacionessucesivasalarealidad,dondelasdistintasetapasnomantenanuna
secuenciargida,sinoquesedabanentremezcladasyparalelamente,yendondetodaslas
etapassesuponancomounprocesotericoprctico(Aylwin,JimnezyQuezada1976,
1999).Msalldeestossupuestos,quehoyporhoynosonmsqueelrezorepetitivode
losalumnosdeprimerao,elaportemetodolgicodelasautorasnolograsuperarla
fragmentacinteoraprctica,sinoquemuyporelcontrarioloperpeta,alamparodela
perspectivapositivista,queresideenlagnesisyfundamentaelentramadotericodel
enfoque.

data:text/htmlcharset=utf8,%3Cdiv%20id%3D%22header%22%20style%3D%22border%3A%200px%3B%20margin%3A%200px%3B%20padding%3A%2030

2/8

31/10/2015

LAADJETIVACIONPROFESIONAL:LASALIDATEORICAALAFRAGMENTACIONTEORIAPRACTICA.|RevistaElectrnicadeTrabajoSocial

EnpalabrasdeCarlosMontao,lasegmentacinodivorcioentreTeorayPrcticayaceen
lasracespositivasquedanorigenalaprofesin,yseenmarcaenlareproduccindela
separacinprofesional,entreloqueconoceelcientistayenloqueactaeltcnicoo
profesionaldecampo(Montao,2012).
SegnMontao,elTrabajoSocialtienesugnesisenelcontextohistricode
consolidacindelcapitalismomonopolistayenlaperspectivayracionalidadpositivista,
doblementesegmentadoraymanipuladoradelosaspectosderealidad(Montao,2012).
SegnNetto,laconcepcinpositivista,yanotienennadamsqueverconComte,sino
queeslaconcepcinfuncionalista,estructuralfuncionalistaodelestructuralismo(),
dondesesuponequeesposiblerecortarunfenmenodelarealidadenpartes,abstraerlo,
estudiarloensmismoydespusremitirloalatotalidadsocial(BorgianniyMontao,
2000:73).
Unascuantasveces,alolargodelandardelaprofesin,lafragmentacinentreteoray
prctica,hapretendidoserresueltaosehacredoqueestahasidoresueltaporla
denominadaTeoraPrcticaestospostuladosencuentransugnesisenunamirada
tecnisista,alamparodeunavisinprofesional,queentiendealaprofesincomo
tecnologasocial(Quiroz,1998).Talespostuladosencuentransuiniciosenunaforzaday
ficticiaunidad,promovidaporlareconceptualizacin(Montao,2012).Estosentendidos,
nadatienenqueverconunasupuestaresolucindelafragmentacin,sinoquemuyporel
contrario,estapresuntarespuesta,noesmsquelaamputacincasitotaldelateora
socialylasobrevaloracindelaprctica,validadaporsmisma.Loquepretendela
teoraprcticanoesmsqueunapormenorizacindelasfasesomomentosdela
intervencinsocial,loquedistaendemasadeunprocesoreflexivoytericoreal.

PropuestadecategorizacindelaIntervencinProfesional:Laintervencinsocial
mediatizadaporlascuatrosalidasposibles.

Laintervencinprofesionalesdefinidaporeltrabajosocial,entrminosoperacionales,
comoLaactividaddeltrabajadorsocialdeprovocarcambiosenunsentido
sistmico(Snchez,2012:5).Laaccinprofesionalolaintervencinsocialcomo
construccinterica,entendidaestacomoprocesodetransformacin,seamparaenun
acervotericometodolgico,paraproducirloscambiosesperadosodeseados,enuna
realidadsocialdeterminada.Osea,esposibleentenderalaaccinprofesional,comoun
mediocapazdeconduciraunfinpreviamentedefinidocomodeseable.Enestesentido,en
opinindeestetrabajo,seproponeunaconceptualizacinyunacategorizacindela
intervencinprofesional,paradiferenciarlosdiferentesacentosymaticesque
experimentaelejerciciocotidianodelostrabajadoressocialesenestesentidosepropone
unacomprensindelaintervencinsocial,lacualpuedeestardominadaydirigidaalo
menostresopciones,estasson:
Unaintervencinconpredominanciaprctica(ounaintervencinsobre
instrumentalizada).
Unaintervencinconunapredominanciapoltica(ointervencincrtica).

data:text/htmlcharset=utf8,%3Cdiv%20id%3D%22header%22%20style%3D%22border%3A%200px%3B%20margin%3A%200px%3B%20padding%3A%2030

3/8

31/10/2015

LAADJETIVACIONPROFESIONAL:LASALIDATEORICAALAFRAGMENTACIONTEORIAPRACTICA.|RevistaElectrnicadeTrabajoSocial

Unaprcticaconunapredominanciaterica.
Incluso,enesteintentoporgenerarunaconceptualizacin(oapellidacin)dela
intervencinprofesional,sepodraencontrarunacuartacategora:unaintervencincon
predominanciaenlatica,entendindolaaestacomounentramadodevirtudes
universalesdeseables,propendidosporlosprofesionalesdeltrabajosocialsiendoestos
principios,losquefundamentaronensusiniciosalaprofesin,valoresyprincipios,tales
comolosidealesjudeocristianos,deayudaalprjimoylacaridad.
Laopcindegenerarunacategoradeintervencineminentementetica,esdesestimada,
porconsiderarqueesta,enestrictorigornoconstituyeunacategoraprofesional,y
respondemsbienaaccionesdevoluntariadonoprofesionales,carentesdelos
componentetericosquedebenecesariamenteposeerunaaccinprofesional.
Enestapseudocategora,podramoshallartodaslasaccionespseudoprofesionales,tales
comoresponderalasdemandasdelosclienteseinstitucionesenformaimaginativa,
intuitivaeimprovisada(Quiroz,2000).
Enlasactuacionesprofesionalesqueserigenbajounapredominanciatica,comomuy
bienlosealaMoixMartnez,prevalecenlasvisionesdeuntrabajadorsocial,comoel
nuevomesasdelahumanidadyredentordelamisma,vinculadoenextremoconla
funcinasistencial(Moix,2006).
Procededetodalgica,tambinenestecaso,loqueplantealaProfesoraPatricia
Castaeda,quiensealaque,parafraseando:losargumentosticosemergencuandose
hanacabadolasherramientasylosargumentostericos[2].
Laintervencinconpredominanciaprcticaoaccinsocialsobreinstrumentalizada,hace
referenciaalaprofesinconfuertesracespositivistas.Comobienseessabido,en
Latinoamrica,lamayorpartedelasescuelasdeTrabajoSocialsustentansuformacin
tericaprofesional,conbaseenesteparadigma(Rodrguez,2001),yporendela
intervencinsobreinstrumentalizadaeshoyporhoy,unadelasrespuestasmscomunes
alaresolucindelasproblemticassociales.
Comofuemencionadoanteriormente,elpositivismosegmentarizalavisindelarealidad
social,fragmentandotambinlasrespuestasquesedanaella,loquehageneradoquelas
actuacionesprofesionalessobrevalorenalaaccinprofesionalendesmedrodeldesarrollo
tericoreflexivoenlaintervencin.Loquenohahechomsqueredundar,enquemuchas
veces,lasrespuestasprofesionalesseansolounarmatostequimricamenteterico,vaco
absolutamentedeestoselementos,resultandonosermsqueunplacebointerventivo,
incapazdegenerarunimpactorealysignificativoenlarealidadmacrosocial.
Contraargumentarlehoyalpositivismopareceserunainnecesariaprdidadetiempo,
puesexisteunamplioconsensoentrelostericosyacadmicosdeltrabajosocial,enlo
desechablequesehavueltoestaperspectivaterica,queyanoentregalasnecesarias
respuestasquedemandaelconvulsomundoactual.Loquealparecerrestaenesta
materia,eshacertangibleenlacotidianidad,quelementospersistendelaperspectiva
positivistapuesasimplevista,siguesiendolaperspectivamsutilizadaenlaintervencin
profesionalcotidiana.Paraapartirdeall,delreconocimientoempricoymaterialdeestos
elementos,eliminarlosdelejerciciocotidiano.
Enloquerespectaalaintervencinconpredominanciaenlapoltica,estahallasugnesis
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cdiv%20id%3D%22header%22%20style%3D%22border%3A%200px%3B%20margin%3A%200px%3B%20padding%3A%2030

4/8

31/10/2015

LAADJETIVACIONPROFESIONAL:LASALIDATEORICAALAFRAGMENTACIONTEORIAPRACTICA.|RevistaElectrnicadeTrabajoSocial

enlospostuladoresreconceptualizadoresdelosaos60yporconsiguienteenlasteoras
dialcticasomarxistas.Estpocadioorigenauncuestionamientodelosfundamentos
tericos(positivistas)yalaaplicacindelosmtodosclsicos,yendondeseplantearon
alternativasdeinnovacinprofesionalenestembito(Camelo,2009).
Duranteestosaosseasumelaideadeunprofesionalcomprometidoconlossectores
populares,seproponeunaintervencintendientealaemancipacindelossectores
oprimidospostuladosypropendidosqueseventruncadosporlairrupcindelas
dictadurasmilitaresenprcticamentetodoelcontinente.
Laactualpropuestaconnfasisenlapolticadistauntrechodelospropendidosdelos
aos60(Montao,2012).Hoyesposibleidentificarclaramentealomenosdosaristas
diferenciadasenestetipodeintervencin:laprimeradeellasqueguardamssemejanza
conlosidealesdelos60yquevinculaparalelamentelospostuladosdialcticosconla
pedagogadeloprimido.Estavisin,conservalaideadeunaemancipacindelossectores
oprimidosylaideadeunprofesionalcomprometidoeinclusomilitante,todoalamparode
lasteorascrticas(MarconiyFernndez,2012).
Lasegundaaristaqueemergedelaintervencinconnfasisenlapoltica,encuentraasu
mximoexponenteypropulsorenCarlosMontao(2012),quienpartedelacrticaala
teoraespecficaoteoraprcticaqueemergeconlareconceptualizacin,porconsiderarla
aestaunmeroconocimientoinstrumentalysituacionalparalaaccin.Esentoncesa
partirdeestacrtica,queMontaoproponePolitizarlaprcticaprofesional,ensus
diferentesespaciosdeactuacin,peroestapolitizacindelaprctica,nosignificara
entenderalprofesionalcomounmilitante,perosicomounprofesionalquehacesuyoslos
aportestericomarxistas,conunavisindetotalidaddelentramadosocial,estableciendo
relacionesentrelarealidadmicro,queesdondeelprofesionalinterviene,ylarealidad
macro,queesdondesedanlasrelacionesdeestructuraydinmicasocial,comprendiendo
lascategorasuniversalesdeplusvala,explotacin,imperialismo,segregacin,
antagonismodeclases,etc.[3]
Apesardequelateoramarxistaofreceensmismaunaposiblesolucinalproblemadela
fragmentacintericaprctica,portratarsedeunteorarevolucionariatendienteala
accinqueofreceunposicionamientoquefundalamiradaylalecturadelarealidad
social,alavezdeencarnarseenlamismsimasolucindelproblemamuyapesardeesta
presuntasolucin,ofrecidacomoopcindepensamientonicoylecturabinaria,noes
posiblehablardeunafragmentacinsuperada,puesladiversidadtericaescondicin
indispensableparalaemergenciadeunpensamientocrticoyreflexivo,capazdesuperar
enefecto,labulladafragmentacin.Enestesentido,elposicionamientonico,bajoun
enfoquemarxista,correelriesgodeperpetuarlosviciosfragmentariosdelpositivismo,
peroahorabajounalectura,enaparienciasdistinta.
Habrentoncesquecoincidir,conelanlisisquerealizaEstebanFernndez(2012),
cuandosepregunta,acercadelasconsecuenciasquesuponeedificarunsentidodela
realidadsocial,exclusivamenteatravsdelacontradiccincapitaltrabajo,delas
contradiccionesmaterialesdeexistencia,enlavisindelestadocomoreproductordel
ordenburgus,entreotrastantasexpresiones.[4]
Osea,entrminosmssimplesycoloquiales,siunotieneunmartillo,todoslos
problemassernclavos.
Encuartoyltimolugar,emergelaintervencinconpredominanciaenloterico,queno
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cdiv%20id%3D%22header%22%20style%3D%22border%3A%200px%3B%20margin%3A%200px%3B%20padding%3A%2030

5/8

31/10/2015

LAADJETIVACIONPROFESIONAL:LASALIDATEORICAALAFRAGMENTACIONTEORIAPRACTICA.|RevistaElectrnicadeTrabajoSocial

esmsqueunavueltaalosfundamentoselementalesdelaintervencin,quetalcomolo
sealaAracelyCamelo(2009),noesmsqueargumentaracercadelapertinenciade
asumirlacontextualizacinyconceptualizacinenlosprocesosdeconocimientoe
intervencin.
LamismaAracelyCamelo,convozcasiprofticayvisionariasostiene:Eldesarrollodela
profesinevidenciaeltrnsitodeunaconcepcindelometodolgicocentradaenlo
instrumental,aotraqueseaproximaalacomplejidaddelaaccinsocialysuincidenciaen
losprocesossocialesseproblematizalavisinprocedimental,operativayfuncionalpara
asumirlaintegracindeprincipiosepistemolgicos,intencionalidadesencontextos
situacionalesparticulares,paracomprenderlaMetodologaylosMtodos(),para
avanzarendesentraaraportesdelasperspectivaspostmodernasyemergentesensu
comprensin:elcaos,laincertidumbre,lacomplejidad..(Camelo,20099),etc.

Laadjetivacinprofesional:laluzalfinaldeltnel.
Enelafndeproponerunasalidaalafragmentacinteorapractica,seplantealaidea
asumiryejercerundominiosobrelasteorasquenutren,fundamentanyjustificanla
intervencinoaccinsocial,propiamentetal.
Enestalnea,alamparodeunaintervencinconpredominanciatericaemergela
necesidaddequelosprofesionalesdeltrabajosocialamplensurepertorioterico
conceptual,afindeposeerunabanicotericomsamplioalahoradeintervenir.Esta
ampliacindelrepertorioconceptual,nohacemsquedesembocarenunaadjetivacin
tericaprofesional.LaAdjetivacinProfesionalconsisteentonces,enelposicionamiento
tericoconsiente,quedebeprecedernecesariamentealaimplementacindelaaccin
social.Estaadjetivacinprofesional,enningncasopuedeserdeterminadaenunaforma
apriorsticaalaintervencin,puesesnecesariamenteelobjetointervenidoelquedebe
entregarlaslucesylasvasqueelencuadretericodebeasumir.[5]
Enelplanodelocotidiano,laadjetivacinprofesional,emergecomounanecesidad
tangible,paralograrunplenoposicionamientotericoigualitarioeneldesarrollodelos
equiposinterotransdisciplinariospues,comoesbiensabido,unpsiclogooun
socilogo,siempresabedesdequeperspectivaabordarsuactuacinprofesional,
situacinquenoocurre,lamentablemente,conlostrabajadoressociales.[6]
Enestepunto,emergetambinlaideadecomplejidad:anteescenariossocialesquese
planteancomocomplejos,exigennecesariamenteparasuestudioyparasuabordaje
interventivo,unamiradaposicionadadesdelacomplejidadterica.Posicionandoentonces
alaintervencinsocial,desdeunaatalayadeanlisissocial,quetienemirasala
transformacinsocietal,yyanuncams,comounaarmatostemeramenteinstrumental,
carentedeelementostericos.
Asuvezlanocindecomplejidadparaeltrabajosocial,estambindealgunaforma,una
vueltaalorigen,puesencarnaensmismalaposibilidadderetomar,estaveztericamente
yconrigorcientfico,lamiradaholsticatancaractersticadenuestradisciplina,ypor
consiguientedelaintervencinsocialenunsentidoamplio.
Entenderalaintervencinsocial,yanomscomounentramadopuramenteprctico,
significaasumirqueestaaccinterica,escapazdereflexionarenlaaccin,superandode
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cdiv%20id%3D%22header%22%20style%3D%22border%3A%200px%3B%20margin%3A%200px%3B%20padding%3A%2030

6/8

31/10/2015

LAADJETIVACIONPROFESIONAL:LASALIDATEORICAALAFRAGMENTACIONTEORIAPRACTICA.|RevistaElectrnicadeTrabajoSocial

estemodolafragmentacinteoraprctica.Loquenohacems,quedarlelaraznalos
postuladoscontemporneosdeTeresaMatus(2005),JuanSaavedra(2012),entreotros,
queapuntanporunacomprensinyunavisindelaintervencinsocialconuncarcter
fundado,situadoyreflexivodelosfenmenos.
Zanjadaentoncesladiscusinterica,yrealizadaunpropuestadesolucinala
problemtica,loquerestaesdilucidarenformaemprica,atravsdelainvestigacinyen
lacotidianidaddelostrabajadoressociales,lasinterrogantesqueconstituyeronlagnesis
deestadiscusintericobibliogrfica:CuntodelaIntervencinProfesionalrespondea
unencuadretericoquesustenteelejercicioprctico?,Enquformaymedidase
cumplenlosplanteamientosidealesdelasdiferentesformasdeMetodologas?,Enqu
medidaestnpresenteslossiguienteselementosenlaaplicacindemetodologadel
TrabajoSocial?:Reflexividad,crtica,ideologa,tecnicismo,sentidocomn,etc.,Qu
claridadexisterespectoalosmodelostericosquesustentanlaaccinprofesional?,La
intervencinprofesionalcotidianarespondeaunencuadre,posicionadodesdeun
paradigmaclaroydefinidoconanterioridad?

Bibliografa.

Aylwin,JimnezyQuezada.EnfoqueoperativodelaMetodologadelTrabajoSocial,
Santiago,Chile.1976,1999.
BorgianniyMontao.MetodologayTrabajoSocialhoyendebateSaoPaulo,Brasil.
Cortez,2000.
CameloAracely.FundamentosparapensarlametodologaintegradaenTrabajoSocial,
Guayaquil,Ecuador.2009.
CastaedaPatricia.IntervencinSocialReflexivaparaTrabajoSocial:Propuesta
Metodolgica.RevistachilenadeTrabajoSocialN1.Santiago,Chile,2011.
MarconiyFernndez.Eloscurantismocrtico,Crdoba,Argentina.2012
Matus,Quezada,Rodrguezyotros.PropuestascontemporneasenTrabajoSocial,
Santiago,Chile.2001
MontaoCarlos.Larelacinteoraprcticaeneltrabajosocial:desafosparala
superacindelafragmentacinpositivistaypostmoderna.Crdoba,Argentina.2012.
MoixMartnezManuel.TeoradelTrabajoSocial.Madrid,Espaa.EditorialSntesis.
2006.
MornEdgar.IntroduccinalPensamientoComplejo8reimpresin,Barcelona,
Espaa,GedisaEditorial,(1990)2005.
QuirozMario.AntologadelTrabajoSocialchileno,Concepcin,Chile.Proyectode
desarrollodeladocencia,1998.

data:text/htmlcharset=utf8,%3Cdiv%20id%3D%22header%22%20style%3D%22border%3A%200px%3B%20margin%3A%200px%3B%20padding%3A%2030

7/8

31/10/2015

LAADJETIVACIONPROFESIONAL:LASALIDATEORICAALAFRAGMENTACIONTEORIAPRACTICA.|RevistaElectrnicadeTrabajoSocial

QuirozMario.FundamentostericosyepistemolgicosdelTrabajoSocial.Concepcin,
Chile.ProyectodedocenciaN00083,2000.
SnchezRivas,A.yotros.Laprestacindeserviciosysuincidenciaenlacalidaddevida:
unenfoquedesdelarelacinciencia,tecnologaysociedad,enContribucionesalas
CienciasSociales,2012.
SaavedraJuan.IntervencinSocialyModernidades:notasparalareflexindisciplinaria
delTrabajoSocial.Crdoba,Argentina.2012
ZuritaCastilloRonald.Pensar,repensaryseguirpensandoalTrabajoSocial.,Buenos
Aires,Argentina.Margen,2012.

[1]AlumnoTesistadelaUniversidaddeConcepcin,Concepcin,Chile.
Correo:ronaldzurita@udec.cl
[2]SentenciaplanteadaenelmarcodelIICongresonacionaldeestudiantesdeTrabajo
SocialUdeC2011.
[3]ParaunarevisinmshondaycabaldelapropuestadeMontaorevisar:Larelacin
teoraprcticaeneltrabajosocial:desafosparalasuperacindelafragmentacin
positivistaypostmodernaCarlosMontao,2012.
[4]Paraunarevisinmshondaycabaldeestospostuladosrevisar:Oscurantismo
crticodeElenaMarconiyEstebanFernndez,2012.
[5]ParaunadiscusinprofundizadasobreelolosObjetosdeintervencinysu
determinacintericanoapriorstica,revisar:Pensar,repensaryseguirpensadoal
TrabajoSocialRonaldZuritaCastillo.
[6]IdeaplanteadaporAlejandraGonzlez,enelVencuentrosurandinodeTrabajoSocial
Temuco2012

data:text/htmlcharset=utf8,%3Cdiv%20id%3D%22header%22%20style%3D%22border%3A%200px%3B%20margin%3A%200px%3B%20padding%3A%2030

8/8

Anda mungkin juga menyukai