.

:
. -

Procesite na globalizacijata nedvosmisleno ne vodat kon zakluokot

deka religijata vo globalnata era treba da se razbere vo kontekst na
promenite vo svetot kako celina. Ova se temeli

na pretpostavkite deka

granicite meu op{testvata stanuvaat se pomalku va`ni i sociokulturnite

sluuvawa vo odredeni op{testva se pove}e se pod vlijanie na nastanite od
drugite delovi na svetot. Globalizacijata nametnuva sostojbi vo koi konfesiite,
etnikumite, dr`avite i civilizaciite neizbe`no deluvaat edni na drugi, za razlika

od minatoto koga bile meusebno pomalku ili pove}e izolirani. Seto ova ima
dva sprotivni op{testveni efekti. Od edna strana se javuva opasnosta od
izbivawe na sudiri pomeu razlinite kulturi i civilizacii koi se prisutni vo edni
isti op{testveni zaenici. Od druga strana pak ovie bliski kontakti pomeu
razlinite kulturi i civilizacii mo`e da gi smalat razlikite pomeu niv, a so
samoto toa i da se namalat meusebnite tenziii i

konflikti.

Globalnoto

op{testvo meu drugoto go karakterizira i sudirot pomeu partikularizmot i

univerzalizmot. Partikularizmot ja naglasuva va`nosta na karakteristikite na
poedini op{testveni grupi. Tie razliki mo`at da bidat etniki, kulturni, religiski
i regionalni. Za razlika od partikularizmot, univerzalizmot ja naglasuva
va`nosta na slinostite pomeu lueto i sistemite na vrednosti vo
poedinenite op{testva.
Vo toj kontekst, religijata kako eden od najznaajnite op{testveni
fenomeni vo globalnata era, mo`e da trgne vo edna od slednite nasoki. Kako
prvo, religijata mo`e da ima relativno marginalna uloga vo globalnoto
op{testvo. So ogled na toa {to taa ne mo`e da ponudi univerzalen zbir na
vrednosti i veruvawa koi bi bile zaedniki za site lenovi na op{testvenata
zaednica, taa bi mo`ela vo idnina da se individualizira i da se povlee vo
sferata na privatniot `ivot na linosta. Vo takvo edno scenario religijata kako
znaaen podsistem na globalnoto op{testvo nema do kraj jasno definirana
uloga. Dodeka vo minatoto religioznite obredi se upotrebuvale bidej}i se
smetale za neophodni za voen uspeh, uspe{ni `etvi i podobro zdravje, sega
toa ne e sluaj. Religijata se pove}e znaewe im dava na individualnopsiholo{kata i kompezaciskata funkcija koi se od golema va`nost za
osmisluvawe na `ivotot na individuate (osobeno na vernicite). Od javnata taa
preminuva vo privatnata sfera razvivaj}i se vo bezbroj nasoki i koristej}i niza
na mo`nosti. Poedincite ja odbiraat malata verska zaednica, denominacijata,
novite religiski dvi`ewa, ili edna od glavnite svetski religii koja sakaat da ja
sledat.
Vtoroto scenario za profilirawe na ulogata na religijata vo globalnata
era bi bilo slednoto: Glavnite podsistemi vo globlniot svet mo`at da sozdadat

odredeni

op{testveni

i individualni problemi. Globalnata

ekonomija

globalniot politiki sistem mo`at mnogu malku da mu pomognat na

poedinecot ili na op{testvenite grupi

vo nasoka na potvrda na nivniot

etniki, religiski ili kulturen identitet. Identitetite se pove}e se relativiziraat

so {to na lueto im nedostasuva ednoznano odreduvawe na toa {to
vsu{nost se. Seto toa ja predizvikuva krizata na identitetot kaj poedincite i
op{testvenite grupi. Vo taa nasoka religijata bi mo`ela da im pomogne na
lueto da go nadminat toj problem. Pedincite i grupite mo`at da posegnat
kon religijata za da go osiguraat edinstvenoto, no zagrozeno uvstvo na
identitet. No vo isto vreme mo`at i da ja zloupotrebat religijata za potvrda na
superiornosta na poedincite ili na op{testvenite grupi vrz drugite. Religijata
mo`e da gi mobilizira op{testvenite grupi so `elba da ostvarat mo} i vlijanie
vo globaliziranoto op{testvo vo koe se uvstvuvaat marginalizirani ili mislat
deka

globalnoto op{testvo im e svoevidna zakana. Zaradi toa krizata na

identiteot go pravi religiskiot fundamentalizam najaktuelna i najkontraverzna

ideologija na modernoto vreme. Tvrdeweto na univerzalistikite religii deka
svetot bil soszdaden ode den Bog, ne naveduva na zakluokot deka religijata
e edna od najznaajnite dvi`eki sili na globalizacijata. Hristijanstvoto i
islamot se poka`aa kako najefikasni globaliziraki sili osobeno poradi nivnoto
misionerstvo. Toa e najeksplicitno izrazeno kaj islamot. Svetovnata cel na
islamot e osnovawe na zaednica na vernici vo koja praktikite navedeni vo
Kuranot }e se sledat dosledno i koi vo militantna verzija }e se anga`iraat vo
Sveta vojna protiv nevernicite. Se smeta deka nagliot demografski rast na
muslimanite ve}e zboruva deka islamot bi mo`el da bide religija na
globalizacijata. Sepak fundamentalizmot prestavuva samo odgovor na
predizvikot na globalizacijata.
Od tuka, se postavuva pra{aweto od kade poteknuva aktuelnosta na
religiskiot fundametalizam i {to znai negovoto povtorno revitalizirawe na
poetokot od 21 vek? Bi mo`ele da dademe dve sprotivstaveni objasnuvawa
po ova pra{awe. Spored prvoto gledi{te, fundamentalizmot prestavuva
su{tinska

devijacija,

smptom

za

prilagoduvawe

{to

gi

prevzemaat

op{estvata koga se priviknuvaat na modernata i sekularizirana kultura.

Zastapnicite na vtoroto gledi{te, smetaat deka fundamentalizmot e od trajno
znaewe i tie se ubedeni deka toj e posledica od neuspehot na sekularizmot
da ja zadovoli postojanata ovekova `elba za duhovni vrednosti i duhovna
vistina.

Iako

{iitskiot

fundamentalizam

vo

Iran

proizvede

naj`estoka

obvrzanost i posvetenost, sepak islamot voop{to prestavuva sredstvo za

izrazuvawe na antizapadnite streme`i preku sozdavawe na antipatija pred se
kon globalizacijata kako svetski proces. Toa be{e sosema oigledno vo
Talibanskiot re`im vo Avganistan i grupite na xihadot (kako {to e Al Kaeda)
za koi duhovnata potraga kon religiskite osnovi i tradicii stana sinonim za
militantna politika

i vooru`ena borba. Postojat nekolku znaajni faktori za

{irewe na religiskiot fundamentalizam vo globalnoto doba. Kako prvo toa e

krizata na sekularizacijata i desekularizacijata na svetot vo Bergerova smisla
na zborot. Sepak i pokraj ova kako {to prethodno istaknavme globalizacijata
e

najznaajniot

faktor

za

povtorna

aktuelizacija

na

religiskiot

fundamentalizam. Ova e osobeno prisutno vo delovi na svetot kade etnikiot

i religiskiot identitet na lueto e zagrozen i postojano osporuvan. Edna od
su{tinskite karakteristiki na fundamentalizmot e negovata sprotivstavenost
kon sovremeniot svet.

Sega se postavuva krucijalnoto pra{awe koi se priinite da religiskiot

fundamentalizam koj e vo osnova pozitivna politika ideologija da se
pretvora

vo

negativen

fenomen,

potpiraj}i

se

na

agresivnosta

pri

ostvaruvawe na svoite celi. Postojat pove}e izvori za fundamentalistikata

militantnost. Najznaajni se: tie {to deluvaat vo ime na religijata veruvaat
deka celite kon koi se stremat im se dadeni od Boga. Kako vtoro
fundamentalizmot e oblik na kolektiven identitet. Politikata na identitetot bez
razlika dali se bazira na politiki, op{testveni, etniki ili religiski specifiki ima

tendencii da gi podeli lueto na na{i i tui. Etniki i religiski drugiot

mo`e da bide cel na nasilniko odnesuvawe. I kako treto ekstremnite
fundamentalisti pravat ostra razlika pomeu dobroto i zloto. Vo taa smisla
nie sme izbran narod i prestavnici na dobroto a tiese gre{ni i
olicetvorenie na zloto. Nasproti iskluivosta na fundamentalizmot koj
nalo`uva re{enija edna{ za sekoga{, ekumenizmot predlaga ideja so koja
tolerancijata i dijalogot mo`at da bidat vodeni od univerzalni vrednosti. Vo
modernoto doba ekumenistikoto dvi`ewe e iskluitelno aktuelno osobeno
vo ramkite na hristijanstvoto no vo posledno vreme se pojavuva i
neoekumenizmot vo ija osnova e idejata za pomiruvawe na hristijanstvoto
so islamot.
Preku ova se ostvaruva tretoto scenario za ulogata na religijata vo
moderniot svet, vo koja taa se obiduva da ostvari maksimalno univerzalen
pristap. Vo ova mo`no scenario religijata se obiduva praktino da gi
implementira ekumenizmot i neoekumenizmot, nastojuvaj}i da gi obedini
razlinite

veri

veruvawa.

Namesto

da

trgne

od

naglasuvawe

na

razlinostite, taa gi naglasuva zaednikite vrednosti i veruvawa koi bi trebalo

da stanat globalni i zaedniki vo celiot svet. Kako primer mo`e da poslu`i
veruvaweto vo univerzalnite ovekovi prava ili odredeni koncepcii za
socijalna pravda (na primer teologijata na osloboduvaweto). Iako teologijata
na osloboduvaweto se temeli na katolicizmot, nejzinite interesi se politiki i
religiski so akcent na gri`a na siroma{nite (osobeno vo Latinska Amerika).
Tuka bi mo`ele da go spomeneme i religiskiot enviromentalizam

koj se

obiduva da gi pottikne razlinite religiski grupi zaedniki da dejstvuvaat vo

obidot za spasuvawe na ona {to go narekuvaat od Boga sozdadena
zemja.Kako i da e, od koj bilo agol da se posmatra, odnosot pomeu
religijata i globalizacijata e tema koja u{te dolgo vreme }e bide aktuelna. Vo
21-ot vek se otvoreni mo`nostite da se poka`e koj avtentien pridones bi
mo`ela duhovnosta da mu ja dade na globalizirakiot svet. Dodeka nekoi
muslimani mu se sprotivstavuvaat na svetot na Dizni i na Nike kako
dekadenten, golem broj na hristijani gi prifatile potro{uvakite naviki bez da

se svesni za toa. Nasproti toa {to golemite korporacii nastojuvaat da ja

nasouvaat globalizacijata, tie toa ne go mo`at ako ne gi ubedat graanite
na svetot da veruvaat vo potro{uvakata kako pat do zadovolstvo. A toa pak,
kako {to istaknavme pridonesuva za prodlabouvawe na jazot pomeu
bogatite i siroma{nite i za podgrevawe na hristijanskiot i islamskiot
fundamentalizam. Znai, nepobitno e deka hristijanite bi mo`ele da im se
vratat na Evangelijata za da go najdat vo niv modelot po koj treba da se
`ivee. Toj model ne gi vra}a lueto vo svet od {umi, okeani i gradovi, tuku gi
prika`uva kako duhovni bitija so materijalno iskustvo. ^ovekot ne bara samo
odgovor na pra{aweto: koj sum?, tuku i na pra{aweto: koj e onoj
drugiot? I ne smeta deka zadovolstvo se dostignuva so voveduvawe na
razni spravi i uredi tuku toa proizleguva od iskreniot streme` kon pravda i
gri`a za drugite.

I.

1. ?

.
.
.
, , .

. ,
(, ,
, )
.

. ,
. ,
,
, .

,
: .
,
, .

,
.

,
.
, (
)
, .
, ,
.

.
.
,
,

Durkheim, 1915 ).

, ,

,
( Hamilton, 2003).

()
,
.

: . ,
( Teylor, 1871 )

.

, .
,
.
.

, ,
.
.. . ,

 .
, ..
.
, .

.

,
.

.
.

.

.
. ,
( )

. .
,
,
. ..
.

( Durkheim, 1915 ).

.
.
.
: .
, .

.

,
, .
: , .

.

.
100 000
(unji, 1998 ) .
:
.

. : ,
, , ,
.

. .
, (
).
: ,
, , .

.
, ,
.
. ,
, , , , , , .

.
.
, , , .
.
. , , , ,
.

.

.

.
.

. , , ,
, , ,

.

. ,
, , ,

.
.
.
:
.
: . :
.

.
.
: , , .

,
:

, ,

, ,
( Pavievi, 1980 ).

.

.
.
: , - ,
- .

.
. :

. .
, .

.

. ,
, .
.

-
.
.
: , , , , .

, , .
.
.

( a ,
).
.
. .
.
.
,
. ,
.
.

.
.
.

 ,
. , , , ,
.
,
,
;
.


.
,
.

- .
,
.

.
.

, .
,
, .
.
,
.

.

.

, .

 .
, .
.

( , , , .).
.
.
. ,
.
,
.
.

.
700.000 .
.
.
. ,

.
.

( )
.
.
.
.
.
.

( ,
).


. : ,
, .

( 12
).
() -
.

( ..
.
( 500 ...) ( 400 ...)

.
() .
.
. ,
3300
. .
:
, .
, , , , , .

(),
, .

, ,
.
.

,
.
( ) .
, ,
, .

( ).
313
. 4
. 11

. .

16
.
8, .

, .
, ,
.

, , .
570 . ,
. , ,
. 40-
. ,

 , ,
, .

- , , .

. :
. ,
. .
.
. ,
.

,
.
.

.
560-480 ...

,
. 35 . .
, , .

. .
,
.

2.

.
,
, .

.
,

.


,
. ,
. ,
.
, ,
,

 .

. ,

,
.
,
, .
,
.

.
.
,
.
,
. ,
,
,
.


.


( Dejvi, 2013 ). ,

.
,
. ,
,

. .

.
.
,

, .

,
20 .

, ,
( Weber, 1930 ).
, ,
,

.

.
.
,
.
,
, .
, ,
, . ,
.
,
.
. ,

 . , ,
. ,
, ( Durkheim, 1915 ).
,
,

.
. ,
,
, .

.

,
. ,
.
1950 .
.
.

. ,
,
. ,
,
.
.
.
20
.

, .

 . ,
,
.
,
(Berger, 1966 ).
,
. ,
.
.
, Groupe de Sociologie des Religions 1954,

.
.
,
.

,
.
.

.

.

.
.

,
, .
, ,
( Bellah, 2011).

 .
,
.

.

. ,

.
,
.
.

.

(, , , )
.
.

. , ,
.
, / ,
. ,

. ,


.

.

 . ,
. ,
.

. ,

. ,
. , , ,
., .
,
.,
. ,
,
.

, . ,
,
, .

. ,

.
, (
McGuire, 2002 ).

. ,
, . ,
,
.
, .

 .
.
,

.
, . ,
.
.

.
, .
. ,

.
. ,
,
.
.
, .
,
.
.
,
.

, .
. ,

.
, .
.


.
.

.
.
.
,
,

,
.

, .
,

.
, .
,
.
.
.
.
.
.
.
,
, .
,
, .

3.

.
.
.
, , .
.
.

. ,
(, ,
, )
.

. ,
. ,
,
, .

,
.
, (
)

, .
, ,
.
,
, , , ,

.
,
, .
13 14
.

.
(-) ( , ,
,

.
,

, ,
.
.
-, , (
, .

) (
, - ).
,
,
.
.

 , ,
. ,
,
( Beyer, 1994 ).

.
. , ,
.
, .
.
1. .

,
.
. :
,
,
.
.
.

, , .
,
, .

, .
, ,
. ,
.
2. .
,


. :
. ( ,
) .
,
,
.

.
.
.
( ) ,

.
.
, ,

(

().

20 . ,
.
,
, ,
).
. ( ,
( ) ).
3. .
.
( , -

 , ),
. ,
, ,
.
.
.

, ,
.
.
( ,
,
, .

.
, ,
).


.

, .
, .
,
.
-

. ,
.
.
;

. ,

.
.
, ,
. ,
.

, ,
, , . ,
( 6 ...
), ,
( ), -,
.

.

. , ,
.
( . ) .
,
.
, ,
.
,
. (, )


1996 .
, .

.

.

.
.

(
Hungtington, 1996 ).
.
.

. ,
. 1990 .
(
).
. .
( ) 2 1990 .

. .


. ,
. 378 1000
. 25.000 75.000
. ,
.

()
.

.
,
.
,
, .

, . (19361939)

. 1931 .
. -
13 .
.
.

. .

.
. 20 , 283
,

2.365 4.184 .

-,
.


,
.

 .
, . ,
, , , ,
( 1998
).
.

, .
.

,

.
.

. .
()

() . 12 15
,
.

.
.
( ),
.
. ,
.
( ), , ,
.

 .. 1,3
70 . .
,

,
. ()
.
(
) ,
. .

,
(- .

. 19 ,
.
,
,

. 1979
(
) .
. . ,
, , (, 2005 ).
. 2
.
.

. ,
.

 20
,
, ,
.
.

11 2001 ( )
. 2000 .

,
.
- . 60- 70-
,

. ,
.

II.

,
.
, .

. ,
, ,
.
, .
, ,
, ,
. ,
, ,
,
, .
,
. ,
,
, , , ,

,

. ,
,

 ,
. ,
,
. ,
, ,
,
,
.

.

1. ,

,
.
, fundamentum

XX .
, ,
.
, ,
,
.
,
, ,


.
, .
,
. , ,
,
,
.

,
.
, ,
.

20 21

.
, :
-
-
-

- ,

.

. ,
: ,
, ,
, , , .

 ,
20
,

.
, ,
,
.
.

, ,
: ,

(Hejvud, 2005).
,
,
, .
,
,
.

2. ,

, .

.
, ,
.


.

, ,
, .

.

20 .
, ,
,

, .
,
. ,
, ,
,
.

,
,
.
,
(Hejvud, 2005:
308-310).


.
:, .
.
, 20

 ,
.


.


.
, :
- (
,
.

, ,
, ,
,
, ).
- ( ,

. ,
. ,
,
, ).
- ( ,

,
,

, ).

- (, ,
,
.
,
).
,
: ,
(Hejvud, 2005: 314-319).

3. ,

, ,
.
, , ,
, .
, slm-aslama
(,1996:178).
, ,
,
, , .
,
. ,
:
-
-

- ,
,

- -, , ,

- , ,
- -, , , , .
,
,
,
.

, ,
,

.

.
19 -
.
,
. 20
,
,

.

21 - -
.

19972001 .
, 20
.


20
.

.
,
,
. ,
,
,

- .
, VIII X .
,

, ,

,
,
. , ,
, ,
.

.
, ,
,
.
, , ,
, ,
(, 2009:280-281).
, 20
1928 , 70-

.

1979 ,
.
,
, 80- ,
. ,
2002

.
90- ,
- .

,
.
11
2001 2002 (Hejvud, 2005: 310-320).


, -
.
:
. , , ,
. , (, 216).
, ,
.
,
,
.
,

.
,
,
. - ,
, .
.
. (Kuran, ajet 216, 217).
,
, ,
. ,
, ,

- .

, . ,
, .
-
.
.
(, 1974:11).
,

.
,
.
,

- .
.. .
,
622-632
,
. , ,
,

,
. ,
,

.

, (, 2009:306-307).

-
?
,

.

4.

,
.

 , , ,
. ,
:

,
,
-, ,
(, , 15.11991:20).

.

,
,
. ,
?
, ,
,
,
,
, ,
.
. ,
, ,

, .
,



(Jefti,2009:265-267).



..
,
, .
,
. , ,
, ,
, .
, .

.



.

-.
, -,
-(, 2010:10-11).

. ,
.
,

.
-.

5. ,
.
,
, -
. ,
. - ,
( , , ), ,
. ,
, , .
,
.

,
. , 1969

,
70-

.
,

. :
,

, ,
.

III.
.
1.

,
,
.
313 . ( )
.

: - ,
,
.


.



.

.

.

.


.

.

.
, ,

. .


. ,

.
,


.
.

.
, , .
,
-- .
, ( ,
) .
.
,

, .


. ,
, ( ,
)
( Cvitkovi, 2004: 207 ).
,

.
,



.
.
, , ,
,
.

2.

,
.
.


.

.

 .
: ,

. ,


. ( )

.




,
.
. 1 :

- ,
. 1990
1
(, , )
( , 2012 ).
1990 2000
,
.
: ,
, .
.
(, , )
,

 (, ,). ,
.

. ,


.

,
( , 2012:
120 ).
.

. ( .
)
.
. .


.

. ( , 2011).
-

7 -

,
.

.


.


.

( , 2012: 123).

.
.
, 1990
(,
) .


,
( , 2012: 125).
,

.
. ,

( ,
2012 ).

()


.
-

.
:
:

 ...

-
:
( , 2012:
130-131).

3.

. ,

.
.


.
:

, ...),

( , 2012: 268 ).
,
.
,
, ,
-, .
.

 ,

-
.

-
.
, , ,

.

.
.

( ( ).

1979
( Simpson, 1988: 29-30 ).



.

4.
.


.

. ,
,
.
120 . 35
, 28
.
.
,
.
,
.
,

-.1
.

,
,
( , 2009: 170-179 ).

.
,

.
,
1 Da'wah . Da'wah
" " " ".

 ,
.
,

.

.
.
.


.
,

.
, , .
,
, .

, .

, ,

( , 2009: 177- 205 ).
,
.


.


.
,
,
.
( ),
.
- , ,
15.11.1991
: ,
,

. -, ,
( , 2009: 262 ).

, ,
.

( 90%)

.
70
60% . ,
( , 2009: 264 ).


. 80
.
, . 2010

.

 ,

.
, ,

.
.

( Matevska, Matevski : 2013 ).

,

.
.
.
.
(
) ,
( ,
),
,
.

70-
,
.

(, , , , )


.


. .
100
, 2012 .
:
, .
, ,
, .

. 5 .
, ,
.
,
.


.
.

IV.

1.


21

. , ,

. ,


.
,

.
( )
.

. ,
.

.

.
.


, .
. :

. .
, ,
.
.
.

.

.

.
,
,
.

( ),
.


,
.
,
.

2.

, ,
:
.

(
), ,

,

..



.

,
,
.
,
,
.

,
,
.

(
). :

?


,
, , , ,
.

,

,
.

,
,

, ,

.


.


, , .
,
.
,
.
.
,
, , ,
.
,
.

.
,
.
.
.

.

.
.

3.

.

.
, ,
, .
.

.
,

 .
.
, , .
,
.

:
.

, .

.
.
.
, .

.


.


-

.
-
,
,
. (
.

 . - ,
.

..
.
.
( ),
.
,
,
.
,
.
, ().

, - .

.

.

.

. ,
,
.
( )
.
.
-

 , -.
(
(
( ( ,,
.) ,
.

.
.
,
.
, .

.

4.

. 20
.
: , , , ,
,
.
.
, .
,

 .
, ,
,

.(Hejvud , 2005
: 313)

.
, .
.
.

.(Hejvud, 2005 : 315)

.
,
.
.

. ,
, , ,
,, ,, ,,,,
.
.
,
. -
. (Hejvud ,2005 : 317)

 , ,

( )
. (Miunovi ,1999 : 199)


. .
,
. ( Filipovi ,1995)

.
. ( ,2005)
,
. ,
,,
.

.
.
. ,

.
.
. .
1991
, ,
- . ( ,
2007)

5.
5.1

. .

..

5.2

-
.
-

-

- ,
.
-

5.3 -

.
-
.
, ,

.
.

6.
6.1

.

6.2
1.
.
2.
.
3.
, .
4.
.

5.
.
6.
.
7.
.

6.3
1.
.
2.

.
3.
.
4.
.
5.
.
6. (
, - )
.
7.

.

7.



..
,. .

.
- . 300
. ,
,
:
;
,
.

V.

1.

,
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 39,4%
,

37,3%.
50% ,
22,1%.

 ,

2%
.
, 50 % ,

.

, , .
, , :
, ,
.
,
.

5%,
.
, , , .
, , 15%
, .
70% ,
.
, ,
.
.
.

 ,
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

28,9%
, 23,4%
. 9,6%
,

,
5,3%. 61,6%

. 71,2% .

,
.
.
,
.
7,7%
,
. 84,6% ,
64,6% 69,2%
. 27,3% ..26,9% ..

 .
, ,
.
.


,
.
, ,
.

()
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

(), ,

,
73,4%,
60,6%. 23%
(), ,
17,7% .

..... .....- .
,
60%
() .
. ,
, ...
, ,
, .
, ,
( Baier, 1986: 231-260 ).


, 28,57%
() . ,
,

, , 60 %.

. .
100
80
60
40
20
0

. 32,8%

, 28% .


52,7%,
.
, 32,8%
, ,
.

,
. ,
,
, ,
. - ,
- ,
,

.

.
, .
,
, ,
, ,
.
. ,
, ,
, /
, .
, .

 ,
.

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

.

62,4%,
84,9%, 32,2%
.

,

.
.
,
.
.
,
, .

 ,
. , , .
.
?
. .
.
.
. ,
.
.
, , . ,
, , .
. , 19 :
. ,
, .
, .

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

.
, 40,8% 44,2% .


20,4% 30,8% .

39,8%.

(Robertson, 1992:8);
, ,
,
(Voters, 2001:5)
,

, ,
,
,
.
, , ....
,
, ,

(McEvan 1994:2). ,
,
, ,
. , ,
.
,
.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

68,8%
28,8%.
42,3%
, 36,6%
.
,
,
.
, , ,

,
,
.
, ,

.
,
. ,


.
. .
, ,
. ,

(, , ).
(
, 2000 ,
12,5 ).
. ,
,
. , .

, .
, .
, , . ,
, .

. .
,
, , .
, .
. ,
,
,
.
, (, ....) ,
, ,
.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

.
73,1%
, 26%
.

64,4%

.
.

. , ,
, ,
.
(, 2010).
,
, ,
. , ,
.
,
. ,

 ,
.(Hejvud, 2005: 306).
. ,
.

.
,

.
, .
, ,

. . ,
, ,
,
,
.

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

35,6%
, 64,5%
. 53,8%

, ,
21,5%. 10,6%

. 14,0%
.

64,5%
, 35,6%
.53,8%
,
,
21,5%. 10,6%

, 14% .


. ,
.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

12,5%

,
65,6% . 62,5%
,
,
19,4%. 25,0%

. 15,1%
.

,
65,6%, 12,5% .
62,5%
.

25%, 15,1%
.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

,
64,5%, 19,4%
. 70,9%

.
,
. 20
.
, , , ,
(Beeman, 2001:1).
, .
,
. ,
,
.(Hejvud, 2005: 306).
. ,
: ,
, .


(Gidens, 2007: 558).

, , .
, ,
. , ,

.
,
: .
:
, .
( 2:256); ,
.

,
, .

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0


, 67,7%
, 69,2% ,

.

,11,5%
14,0%
.

. , ,
, ,
.
(, 2010).
,
, ,
.
,
, . ,
: , :
, .
.
.

( ),
.
, ,
.
.
, ,
, ,
, (, 2007: 51).

. ,
, , .
. ,
. , . ,
,
. , ,
, .
.
,
.

, , ,
, . ,

,


. , ,
, , , , , ,
.
.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

75,3%
,
12,6%
. 67%
,
,
17,2%. 20,4%

, 7,5%
.

,
.
(, : 1996/97, 548) :... ,
, -
, ,
.
, , .

, .


.
. .
, ,
, ,
, .
, .
, ,
, .

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

,
.
77,4%
, 56,7% . 19,2%
,
, 24,0%

 , 10,8%
.
:1.
. ( ).
: , , , .....

.
, , (
) , ,
, , ,
, ,
. , ,
,

.
, ,
,
, .
,
,
.


100
80
60
40
20
0

39,4%
,
86,0% . 33,7%
,
,
5,4%. 26,9%

.
8,6% .

,
86% ,
39,4%.
33,7%

26,9%

.
, ,
, .
, , , , ,
, ,
(, 2003: 20).

 ,
,
, .
,
,
? ,
. ,
, ,
, ,
. , .
, ,
. .
, .
,
, . ,
,
, .
, .
,
.
, ,
.
. .
,
.

, , - ,
, ,
, , .
,
.

 ( )
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

83,7%
( )
,
40,4%
( )
, 31, 7%
( )
, 27,9% .
, , ,
.
, , ,
, , .
.
. ,
( , )
,


/.

100
80
60
40
20
0

41,3%

, 85,1%
.36,5%

, 22,1%

, 14,1%
.
.
.
.
. ,
.
,
,
.

 ( )
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

( ) .
71,7%, 61,5%

( )
. 26,9% ,

( ) ,
12%. 16,3%

( )
.

.
, , .

, .


, .
,
, .
, ,
. , ,
,
, . . ,
, , .
.
.
, , .

, ,
.
,
, ,
.
, ,
,

, . .
,
,
. ,
. ,
, ,, ,,.
, ?
,
.


100
80
60
40
20
0

, 75%
, 50 % . 31,7%
, ,

, 15,2%. 18,3%

,
9,8% .
.
.
, , .

, ,
.
,
, ,
.
, ,
,

, . .
,
,
. ,
. ,
, ,, ,,.
, ?
,
.

. .
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 85,1%
,
,
49%. 35,6%
,
,
6,4%. 15,4%

8,5% .

 ,
. , .
, ,
.
,
, , .
, ,
.
,
, ,
. ,
. 2001
, .
.
, .

. .
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

80,9%

, 28,2%

 .
38,3%,
, 33,3%

, 9,6%
.

. .
, ,
. ,
, .

.

, .
. .
, ,
.
, . ,
,
, .

 , . .
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

85,1%

., 30,1%
. 40,8%
,
., 29,1%
.,
7,4% .
,

.
, ,
,
. , ,
, ,

.
, ,
.

1.1 ( 1-2 )

2.

, ,
.

. ,
, ,
, ,

.
, ,
,
,
,
.
.

80
70
60
50
40
30
20
10
0

 , 37,9%
, . 29.2%
, . 32,9%
, .
, 53,8% ,
.

11,5%

, .34,6%
, .
, 15,4% ,
.

15,4%

, 69,2%
, .
,
,
, 53,8%,
37,9%,
32,9% .

, 69,2%, 34,6%.

,
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

 , 27,3%
8,1%
. 64,6%
. , 26,9%

3,8%

. 69,2% .
, 7,7% ,
7,7%
. 84,6%
.

, ,
,
84,6%, 69,2% 64,6%.

()
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 19,3%
(), 13,7%
(),

 . 67%
(), . , 28,1%
(),
3,8%
(), . 65,3%
(), .
, 19,3%
(), 13,7%
(),
. 67%
(), .
() ,

28,1%, 69,2%
, 67%

. .
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 33,2%
.
29,4%
. , 37,5%


.. , 23%
.
30,8%
.,
46,1%
. . , 8,3%

., 25%

., 66,7%
..

. .?

.. 33, 2%
.. ,

37,5%,

..
66,7%.
46,1%
..

30,8%.


80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 32,3%
3,7%
. 63,9%
. , 57,6%
11,5%

. 30,7% .
, 75%
, 25%
.

75%, 32,3%.
63,9%.
57,6%, 30,7%
.
,

.


, .

70
60
50
40
30
20
10
0

, 25,4%
29,2%
. 45,3%
.
, 53,8%
11,5%
. 34,6%
. , 58,3%
8,3%

. 33,3%
.

? 45,3%
, 58,3%
53,8% .


80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 75%
8,3%

. 16,7%
.
, 57,6%
11,5%

, 30,7%
.
75% 57,6%
,
39,8 %

,
.

, (
), ,
, ,

 , , ,
,

,
. .

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

42,2%

, 47,2%

. 10,6%
. , 69,2%
, 26,9%

. 3,8%
. , 91,7%
, 8,3%

.


?
47,2%, 42,2%
. 91,7%
69,2%
.
,

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 45,3%
, 41,6%

,

13%

.
, 57,7%
30,8%
. 11,5%
.
, 91,7%

 , 8,3%

.

.
91,7%
, 57,7% , 45,3%.
, 41,6% ..
.

90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

29,2%

49,1%

. 21,7%
.
, 73,1%
15,4%
. 11,5%

. , 83,3%

 16,7%
.

,

83,3%,

73,1%, 29,2%
.

49,1%,

21,7%

90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 34,4%
53,1%

12,5%

. , 15,4%
19,2%

65,4%

. , 16,7%

. 83,3%
.

,
83,3%
,
65,4%
. 53,1%

. 34,4% ,
,
.

90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 36,5%
52,2%


. 11,2%

. , 61,5%
11,5%

. 26,9%

. , 16,7%

83,3%
.

,
83,3%
,
65,4%
. 53,1%

. 34,4% ,
,
.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 34,4%
49,4%

. 16,3%

. , 80,8%
11,5%

. 7,7%

. , 91,7%
8,3%

.
73,1% 91,7%

. 49,4%
.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 91,7%
8,3%
. ,
80,8%
11,5%
. 7,7%
.
, 91,7%
8,3%
.

.
91,7% , 80,8% 62,7%
. 19,9%

.


120
100
80
60
40
20
0

, 50,0%
30,0%

. 20,0%
.

76,9%

7,7%

. 15,4%
.
, 100,00%
,

.
100%
, 76,9%,
30%
, 30%

 , 20%
.

( )
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 48,1%
( )
28,7%
( )
. 23,1%
( )
. , 92,3%
( )
3,8%
(
) . 3,8%
( )
, 91,7%
(
) 8,3%

( ) .

 (
)
92,3% 91,7%

) .
48,1%
( )
. 28,7%
( )
23,1%
( )
.

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 50,0%
30,0%

. 20,0%

. , 76,9%


7,7%

.15,4%
.
, 100,00%
.

100% 76,9% ,
50% . 30% 20 %

.

(
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 63,7%
( )
21,9%

( ) .
14,4%

 ( ) .
, 69,2%
( )
15,4% , 15,4%
(
) .
, 100,00%
( )
.

( ) ,
. 100%,
69,2%, 63,7%.

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 58,1%
25,6%

, 16,3%

. , 76,9%

 ,
19,2%
, 8,3%

. , 83,3%

8,3%
,
8,3%
.

, 83,3%
76,9%
. 58,1%
,
, 25,6% , 16,3
.
,
, ,

, .


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 61,5%
. 24,8%

. , 13,7%
. . ,
80,8%
. 11,5%
. ,
7,7%
. . , 100,00%
. .

. ,
.
: 100% , 80,8% 61,5% .
24,8%
, 13,7%
. .


100
80
60
40
20
0

, 45,0%
. , 29,4%

. , 25,6%
.
. , 84,6%
. 7,7%

. , 7,7%
.
. , 100,00%
. .

.
100%
., 84,6% 45% .
29,4 %
, 25,6%

..

 ,
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 48,8%
. , 28,7%

. , 22,5%
. .
, 84,6%
. , 11,5%
. ,
3,8%
. . , 100,00%
. .

. ,
.
100% , 84,6% 48,8% . 28,7%
, 22,5%
. .

2.2 ( 1-2 )

3.
( )

.
, 25,0%
, .28,0%

, , 47,0%
,
.
, 51,79%
, .21,43%

, , 26,79%
, .
, ,
48,28%

,34,48%

 , 17,24%
, .
, 64,29%
, , 14,29%
,
21,43% ,
.
: , ,


. (
, ,
)
.

, 21,0% ,
, 10,0%

, 69,0% .

 , 32,14%
, 1,79%
, 66,07%
.
, , 24,14%
6,90%
, 68,97%
.
, 42,86%
, 14,29%
, 42,86%
.
:
,
.
(
)
.


.

 , 19,0%
(), 13,0%

(), , 68,0%
(), .
, 23,21%
(), , 12,50%

(), , 64,29%
(), .
, , 6,90%
(),
6,90%
(),
86,21% (),
.
, 50,0%
(), , 21,43%

(), ,

28,57% (),
.
:
, :
, ,
.
50%
.

, 26,26%
, 32,32%

, 41,41%

.
, 35,09%

, 19,30%
, 45,61%


.
, , 37,93%

, 37,93%

, 24,14%
.
, 21,43%
, 28,57%

, 50,0%

.
:

,

.

 , 34,0%
, 2,0%
, 64,0%
.
, 4,11%
, 5,36%
, 53,57%
.
, , 42,86%
, 6,90%

, 42,86% .
, 42,86%
, 14,29%
, 42,86%
.
: ,
,
.
,

.
.

 , 29,0%
, 22,0%

, 49,0%

, 30,36%
, 23,21%

, 46,43%
.
, , 27,59%
, 37,93%

, 34,48%
.
, 35,71%
, 35,71%

, 28,57%
.

 : ,

,
.

.

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 43,0%
, 12,0%

, 45,0%
.
, 51,79%
,
19,64%
, 28,57%

. , , 31,03%

 , 31,03%
,
31,03%
. , 42,86%

, 35,71%
,
21,43%
.
: , ,


. (
, ,
)
.
:
,
.
.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 44,0%
, ,
46,0%
, , 10,0%

.
, 34,55%

, 56,36%

, 9,09%
, .
, , 44,83%
,
, 48,28%

, 6,90%
, .
, 35,71%

, , 57,14%
,
,
7,14%
, .
:
, (
, , )

,
.

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 53,0%
, ,
38,0%
, ,
9,0%
, .

, 52,73%
, , 55,17%

, , 18,18%
, .
, , 41,38%
,
, 51,72%
,
, 90,91%
, .
, 28,57%
, , 50,0%

, , 21,43%
, .
:
, 90, 91%

, .

,

.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 38,0%
,
46,0%

, 16,0%
.
, 40,0%
, 30,91%

, 29,09%
.
, , 31,03%
, 55,17%

, 13,79%
.
, 42,86%
, 28,57%

, 28,57%
.
:


.

.

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 43,43%

, 46,46%

, 10,10%
.
, 43,64%
, 43,64%

, 12,73%

 .
, , 31,03%
, 58,62%

, 43,64%

35,71%

, 35,71%

, 28,57%
.
:


.


.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 42,42%
,
44,44%
, 13,13%

. ,
55,36%
, 39,29%

, 5,36%
.
, , 31,03%

, 58,62%

, 10,34%
.
, 14,29%
, 42,86%

 , 42,86%

.
:

.
, ,

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 44,90%

, 41,84%

,

12,50%

.
, 46,43%
, 41,07%

, 12,50%

. , ,
24,14%
, 58,62%

,

17,24%

50,0%

, 28,57%

, 21,43%

.
:

.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 63,64%
, 16,16%

, 20,20%
.
,
82,14% ,
3,57%
, 14,29%
.
, , 58,62%
, 27,59%
,
13,79%
. , 42,86%
, 35,71%

, 42,86%
.

 : ,
.



100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 55,56%
,
20,20%
, 24,24%

. , 71,43%

, 16,07%
,
12,50%
. ,
, 55,17%
, 37,93%

, 6,90%

 .
, 78,57%
, 21,43%
.
:
.
,
,

.

( )
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 50,0%
( )
, 28,57%
(
) , 21,43%

) .

 , 73,21%
( )
, 16,07%
( )
,
10,71% (
) .
, , 44,83%
( )
, 27,59%
(
) , 27,59%
(
) .
, 57,14%
( ) ,
21,43%
( )
, 21,43%
( )
.
: (
)
:
( )
,
.


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

Axis Title

, 56,12%

, 25,51%

, 18,37%
.
, 57,14%
,
26,79%
, 16,07%

. ,
,

44,83%

, 27,57%

, 27,57%

. , 78,57%

 , 14,29%

, 7,14%
.
:

,
.
,
.

( )
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 18,37%
(
) , 18,37%

( )
, 12,24%
( )
. ,
71,43%

 ( ) ,
16,07% , 12,50%
(
) .
, , 51,72%
(
) , 31,03%

( )
, 51,72%
( )
. , 57,14%
(
) , 21,43%

( )
, 21,43%
( )
.
: (
)
:

(
) .
,


( )


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 62,24%

, 24,49%

, 13,27%
.
, 66,07%
, 21,43%

, 12,50%

. , ,
51,72%
, 24,14%

, 24,14%
.
, 64,29%
, 28,57%


, 7,14%


:
,


.
,
.

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 58,0%
, 28,0%

., 14,0%
..
, 78,57%
., 14,29%


., 7,14%
..
, , 75,86%
., 20,69%

. 27,59%
..
, 57,14%
., 28,57%

., 14,29%
.
:
., :

,
.

100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

 , 50,51%

., 25,25%

., 24,24%
. .
, 62,5%
. , 21,43%

., 16,07%
..
, , 51,72%

., 31,03%

., 17,24%
..
, 42,86%
., 21,43%

., 35,71%
..
:
.,
.


..


100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0

, 48,48%
.,
27,27%
., 24,24%
..
, 66,07%
.,
16,07%
., 17,86%
..
, , 65,52%
.,
31,03%
., 3,45%
..
, 57,14%
., 28,57%

 . 14,29%
. .
:
. :

..

,
..
.

3.1 ( 1-2 )

4. ( 3
)

 ( 5 )

Applebu, S. 2000. The Ambivalence of the Sacred: Religion, Violence and Reconiliation.
Lanham, MD: Rowman and Litlefield
Asad, T. 1999 . Religion, Nation- State, Secularism. Pp. 178-196 in P. Van der Veer and H.
Lehmann( EDS). Nation and Religion. Princeton University Press
Barker, Elijan. 2000. Religious freedom and confessional pluralism. vo: Micunovic, D. Crkva,
drzava i civilno drustvo. Beograd: Centar za demokratiju
Bauman, Z. 1992. Soil, Blood and Identity. Sociological Review
Bauman, Z. 2001. Postmodernata etika. Lik, Sofic
Bellah, Robert. 2011. Religion in Human Evolution. Cambridge, MA: Harvard University Press
Berdzajev, N. 2000. Opit eshatoloke metafizike. Beograd: Bogoslovski fakultet, SPC
Beyer, P. 1994. Religion and Globalization. New Bury Park, CA: Sage
( ) . 1999. : . . :
Blagojevic, Mirko. 2005. Religija i crkva u transformacijama drustva. Beograd: Institut za
filozofsku i drutvenu teoriju
Bogomilova, Nonka. 2004. Reflections on the contemporary religious Reviual: Religion,
Secularization, Globalization. In: Religion in the Eastern Europe, vol. XXIV, N.4
Berger, Piter . 1966. The Social Construction of Reality: a Treatise in the Sociology of
Knowledge. Garden City, New York: Anchor.
Cipriani, Roberto. 2000. Sociology of Religion. New York: Aldine de Gruter
Cvitkovic, Ivan. 2004. Sociologija religije. Sarajevo: Des
Durkheim, Emil. 1915. The elementary forms of the religious life. London: Allen and Unwin
Dirkem, Emil. 1982. Elementarni Oblici religiskog ivota. Beograd: Prosveta
Davie, Grace . 2013. The Sociology of Religion: A critical Agenda. Sage publications LTD

Elijade, M.1991. Istorija verovanja i religiskih ideja I, II, III, Beograd: Prosveta
Furseth, Inger and Pal, Repstad. 2006. An introduction to the sociology of religion. England:
Ashgate Publishing limited
Giddens, Antony. 1991. Modernity and Self-identity: Self and Society in the late modern age.
Stanford, CA: Stanford University Press
Hamilton, Malkolm. 2003. Sociologija Religije. Zagreb: Clio
Huntington, Samuel. 1996. The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order. New
York: Simon & Schuster
Hejvud, Endru .2005. Politike Ideologije. Beograd: Zavod za ubenike I nastavna sredstva
. 2012. . :

_______________. 2009. . :

______________ . 2002. . :

______________ . 2001. . :
_______________ . 1995 . . :

________________ .1995. . :
________________ .1998. . :
________________ . 1995. . : -
________________ . 1996. . :
Kokovi, Dragan. 2005. Pukotine culture. Novi Sad: Prometej
Kuburi, Zorica .2008. Religija, porodica i mladi. Beograd: igoja
Mandzaridis, I.G. 2004 . Sociologija hrianstva. Beograd: Hrianski kulturni centar

Matevska, Dushka, The Relationship Between the Political and Religious Elite in Contemporary
Macedonian Society, , . 1/2011, 5
Matevska Dushka i Matevski Zoran. 2013. National and Religious Identity in R. Macedonia in
Global Age. Kosovska Mitrovica: Faculty of Philosophy, University of Pristina
Matevski, Zoran i Aziri, Etem i Velickovski, Goce. 2006. Introducing Religious education in
Macedonia. Vo Zbornik: Religion and pluralism in education. Novi Sad: CEIR in cooperation
Matevski, Z., Matevska, D., The religious education in the pedagogical system in Republic of
Macedonia, http://kotor-network.info/papers/kotor/Macedonia. Matevski i Matevska.HTM
Matevski, Zoran. 2007. Religious dialogue and tolerance theoretical and practical experiences
of differences and similarities. Vo Monografija: Politics and Religion. Beograd: Centere for
study of Religion and religious tolerance
______________. 2007 b. Religion in multicultural society. Vo Zbornik: Sociological
Horisons. Blagoevgrad: South-west Universtity Neofit Rilski
______________. 2005 a. Religiska tolerancija u multietnickoj I multikonfesionalnoj R.
Makedoniji. Vo Zbornik: Religija u multikulturnom drustvu. Novi Sad: Filozofski fakultet
______________. 2005 b. Sociological Analysis of the religious situation in Macedonian Post
communist society. Vo Zbornik: Religion and Politics. Blagoevgrad: Sout-west University
Neofit Rilski
_____________. 1999. Durkheims reaches in religion studying. In Anthology: Durkheim and
contemporary sociology. Skopje: The Faculty of Philosophy
______________.2002. Actuality of Webers beliefs about religion Sociological Review. No.12, Skopje
______________. 2004. Constructive solving of conflicts, as an important factor for protecting
human rights and freedoms. In Anthology of Fridrih Ebert Stiftung, Skopje
______________. 2005. Critical overview on certain sites for religion in modern American
sociology, Anthology of works, the Faculty of Philosophy, Skopje
______________. 2004. Religious tolerance in Republic of Macedonia-is the national interests
stronger

than

the

ecumenical

conscience.

network.info/papers/kotor2004/Macedonia.matevski.htm

HTTP://

kotor-

______________. 2005. The religious Education in the Pedagogical System in the Republic of
Macedonia, http://kotor-network,info/papers/kotor
______________. 2005. Sociological Analysis of the Religious Situation in Macedonian PostCommunist Society. In Anthology: Religion and Politics, Blagoevgrad: South-West University
Neofit Rilski
_______________. 2005. Religious tolerance in multiethnic R. Macedonia. In Anthology:
Religion in Multicultural Society. Novi Sad: Faculty of Philosophy
_______________. 2006. Introducing Religious education in Macedonia. In Collection of paper:
Religion and pluralism in education. Novi Sad: CEIR-Kotor Network
________________. 2007. Religious dialogue and tolerance-theoretical and practical
experiences of differences and similarities. In Monograph: Politics and Religion. Beograd:
Center for study of Religion and religious tolerance
________________. 2007. Religion in multicultural society. In Collective article: Sociological
Horizons. Blagoevgrad: Sout-West University Neofit Rilski
________________. 2008. The challenges of Sociology of Religion after 1991. In Anthology:
The sociology of religion in the Former Yugoslav Republics. Nis: JUNIR
_________________. 2009. Islamiche Ausbildung in per Republik Mazedonien. In anthology,
Islamic education in Europe. Wien-Koln-Wemar: Bohlav verlag
_________________. 2009. Critical overview on certain sights for religion in modern American
sociology. In anthology: Contemporary American sociology (Robert K. Merton as occasion).
Skopje: Faculty of Philosophy
________________. 2009. Some Aspect of the revitalization of religion in Republic of
Macedonia after its independence. In Anthology: Culture in transition transition in culture.
Krakow: Jagiellonian University Institute of Sociology
Milosavleski S. 1997. Sociologija na Makedonskata Narodna svest. Skopje: Studentski Zbor
McGuire, Meredith. 2002. Religion the social context. USA: Wadsworth Thomson learning
Pavievi, Vuko. 1980. Sociologija religije sa elementima filozofije religije. Beograd: BIGZ
Scharf, B. 1970. The Sociological Study of Religion, London: Hutchuinson
Simpson, John . 1988. Behind Iranian Lines .London: Fontana
Stanovi, Petar. 2003. Politicke ideje i religija 1 i 2, Beograd: igoja

unji, uro. 1998. Religija I i II. Beograd: igoja

Tylor, Edvard . 1871. Primitive Culture III. New York: Harper Torch Books
Turner, B.S .1991. Politics and Culture in Islamic Globalis. in Religion and the Global Search
for Order. New York: Paragon
Vukomanovi, Milan. 2004. Religija, Beograd: Zavod za ucvenike i nastavna sredstva
Weber, Max. 1930. The protestant ethic and the spirit of Capitalism. London: Allen and Unwin
Weber, Max 1989. Protestantska etika I duh kapitalizma. Sarajevo: Veselin Maslea

PRA[ALNIK
Za anketirawe na studentite vo ramkite na istra`uvaweto za celite na
doktorskata disertacija

So ovaa anketa sakame da go soznaeme misleweto na mladite vo vrska
so religioznosta i nekoi drugi pra{awa povrzani so toa.
Rezultatite dobieni po pat na ovaa anketa }e bidat koristeni isklu~ivo za
nau~ni celi. Poedine~no nema da se obrabotuvaat, nitu objavuvaat.
Bidej}i samo Va{ite iskreni, dobro smisleni i potpolni odgovori mo`at da
bidat od zna~ewe vo izu~uvaweto na ovie pra{awa, Ve molime da
odgovorite iskreno i potpolno.
Anketata e anonimna. Pra{alnikot ne treba da se potpi{uva. Na
pra{awata treba da se odgovori taka {to treba da se zaokru`i samo eden od
ponudenite odgovori.
So nade` deka pravilno ste ja sogledale celta na ova istra`uvawe
odnapred Vi se zablagodaruvam za sorabotkata.

1.
a.
b.
___________
2.
a.
b.
v. ______________
3. ?

a.
b.
v. /

/?

4.

a.
b. /
v.
g.

5.

?
a.
b.
v.
g.

6.

?
a.
b.
v.
g.

7.

/
a.
b.
v.
g.

8.
?
1)
2)

3)
4)
5)

9. .

1)
2)
3)
4)
5)

10.

1)
2)
3)
4)
5)

11. 1-10 ( )

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1
0

8.

15.

1)
2)
3)
4)
5)

16. /

1)
2)
3)
4)
5)

17.

1)
2)
3)
4)
5)

18.

1)
2)
3)
4)
5)

19.

1)
2)
3)
4)
5)

20. (1) (5)

21.

1)
2)
3)
4)
5)

22. -

1)
2)
3)
4)
5)

23.

1)
2)
3)
4)
5)

24.

1)
2)
3)
4)
5)

25.

1)
2)
3)
4)
5)

1)
2)
3)
4)
5)

26.

27.

1)
2)
3)
4)
5)

1)
2)
3)
4)
5)

28. O

29.

1)
2)
3)
4)
5)

1)
2)
3)
4)
5)

29.

31.


1)
2)
3)
4)
5)

32.

1)
2)
3)
4)
5)

33.

1)
2)
3)
4)
5)

34.

1)
2)
3)
4)
5)

35.

.?
1)
2)
3)
4)
5)

36.

.?
1)
2)
3)
4)
5)

.?
37.

1)
2)
3)
4)
5)


,
. ?
38.

1)
2)
3)
4)
5)

.?
39.

1)
2)
3)
4)
5)

.?
40.

2)
3)
4)
5)

1)

.?
41.

1)
2)
3)
4)
5)

.?
42.

1)
2)
3)
4)
5)

.?
43.

1)
2)
3)
4)
5)

44.

.?
1)
2)
3)
4)
5)

45.

.?
1)
2)
3)
4)
5)

46.
.?
1)
2)
3)
4)
5)

47.

.?
1)
2)
3)
4)
5)

48.
( , )
.?
1)
2)
3)
4)
5)

49.

.?
1)
2)
3)
4)
5)

---------------------------------------------1
--------------------------------------------6

1 ?

-------------------------------------------------------

2. -------------------------------

18

3.

-------------------------------------------------------

27

II. -----------------------

38

1. ,

----------------------- 39

2. ,

--------------------------

41

3. ,

-------------------------- 44

4.

-------------------------- 49

5. , ------------------------

52

III. . --

53

1.

--------------------------- 53

2. ------------------- 55
3.

---------------------------- 59

4. .

------------------------------ 61

IV.

------------------------------------ 66

V.

------------------------------------ 80

1. -------- 80

2.

--------------------------------------- 114

3.

----------------------------- 140

----------------------------------------- 175

----------------------------------------- 179