S. .

Mhendislik Fakltesi evre Mhendislii Blm

Su Temini ve Sistem Tasarm Dersi Ara Snav - 29.11.2013
Ad Soyad:

Toplam

renci No:

SORU 1) Nfusu 62000, ortalama gnlk su sarfiyat

100 L/kii-gn olan bir yerleim yerinin su ihtiyac kum
srkleyen bir yama membandan karlanacaktr. 0.05
mmden daha byk apl tanelerin ayrlmas
istenmektedir. Tanelerin younluunun 2.65 t/m3 ve
suyun scaklnn 10 0C (=1.31x10-6 m2/s) olduu
bilindiine gre; kum tutucu blmeyi, su alma blmesini
ve
savak
geniliini
yandaki
verilere
gre
boyutlandrnz.
SORU 2) Kesiti ekilde verilen 60 cm apndaki kuyu
ile maksimum birim sarfiyat 180 L/kii-gn olan bir
kasabann su ihtiyac karlanacaktr. Zeminin
geirimlilik katsays 0.0003 m/sdir.
a) Optimum debi ve seviye alalmas ne kadardr?
b) Proje sresi sonundaki nfus 28,000 kii olduuna
gre gerekli kuyu saysn bulunuz.
c) ekildeki kuyunun tehizatn (donat) gerekli
ekilleri izerek boyutlandrnz. Klape d ap,
emme borusu apna 100 mm, filtre borusu i ap
klape d apna 55 mm ilave edilerek bulunacaktr.
Filtre borusu et kalnl 10 mm alnacaktr.
d10=0.19 mm; d60=0.61 mm; d80=0.82 mm ve d90=0.93
mm

Verilenler:
Kum tutucu blmede yatay hz =1 cm/s
Kum tutucu blmede su derinlii=1.5 m
Savak yk=20 cm
Hava pay= 8 cm

Re 0.5 iin

g s
d2
(
1)
18 W

Q 1.8 b H H

Qd 2mk

k
H h
; Qm 2rm
; R 3000 S k
30
ln R r

Dane ap (mm)
Min. tabaka kalnl (mm)

0.75 - 4.00 4.00 - 12.00 12.00- 35.00

60
70
80

SORU 3) ekildeki isale hatt ile ortalama gnlk

su sarfiyat 100 L/kii-gn olan 75000 nfuslu bir
ehrin
sular
iletilecektir.
sale
hattn
boyutlandrnz ve piyezometre izgilerini iziniz.

P
3 mss
g min
0.02 V 2
S
D 2g

P
125 mss
g max

0.6 V 1.8

m/ s

Soru 4) Gelecekteki nfusu 29,000 kii, ortalama gnlk su sarfiyat 120 L/kii-gn olan bir ehrin su ihtiyac,
kalnl 5 m olan yatay tabaka membandan karlanacaktr. Hidrolik iletkenlik (permeabilite) katsaysn 0.0009 m/s
alarak, gerekli galeri uzunluunu ve tesir yarapn bulunuz. Genel tesis emasn iziniz. 10 cmden balayarak ve
10ar artrarak deiken apl boru hesab yaparak boru uzunluklarn hesaplaynz.
(zm ift kollu olarak yaplacaktr.)

R 3000 S k

k L (H 2 h2 )
R

Sorular eit puanl ve snav sresi 120 dakikadr.

Prof. Dr. Mehmet Faik SEVML

BAARILAR
r. Gr. Dr. Sheyla TONGUR

S. . Mh. - Mim. Fakltesi EVRE MHENDSL BLM

SU TEMN ve SSTEM TASARIMI Dersi Ara Snav CEVAPLARI 29.11.2013
SORU 1) Nfusu 62000, ortalama gnlk su sarfiyat 100
L/kii-gn olan bir yerleim yerinin su ihtiyac kum
srkleyen bir yama membandan karlanacaktr. 0.05
mmden daha byk apl tanelerin ayrlmas
istenmektedir. Tanelerin younluunun 2.65 t/m3 ve suyun
scaklnn 10 0C (=1.31x10-6 m2/s) olduu bilindiine
gre; kum tutucu blmeyi, su alma blmesini ve savak
geniliini yandaki verilere gre boyutlandrnz.

Verilenler:
Kum tutucu blmede yatay hz =1 cm/s
Kum tutucu blmede su derinlii=1.5 m
Savak yk=20 cm
Hava pay= 8 cm

Re 0.5 iin

g s
d2
(
1)
18 W

Q 1.8 b H H

ZM:

Qmaks.

100 1.5 62000

107.64 L / s
86400

d 2 9.81 2650
g s
(0.05 10 3 ) 2

1

(
1)
0.00172 m / s
18 w
18 1000
1.31 10 6

67 cm
720 cm
875 cm

0.00172 0.05 10 3
Re
0.066 0.5 olduundan uygundur.
1.31 10 6

90 cm

Kum Tutucu

h
L
1.5
L
L= 8.75 m

V V y
0.00172 0.01

Q h B V y 0.10764 1.5 B 0.01

Su Alma Blmesi
e = 1.50-0.2-0.08 = 1.22 m
ve su alma blmesinde hz V=10 cm/s seersek;
Q e a V 0.10764 1.22 a 0.10
a= 0.88 m bulunur.

a<90 cm olduundan

a=90 cm alnmaldr.

Savak Boyunun Hesab

Q 1.8 b H H 0.10764 1.8 b ' 0.2 0.2

b=0.67 m

B = 7.20 m

90 cm

SORU 2) Kesiti ekilde verilen 60 cm apndaki kuyu ile

maksimum birim sarfiyat 180 L/kii-gn olan bir kasabann
su ihtiyac karlanacaktr. Zeminin geirimlilik katsays
0.0003 m/sdir.
a) Optimum debi ve seviye alalmas ne kadardr.
b) Proje sresi sonundaki nfus 28,000 kii olduuna gre
gerekli kuyu saysn bulunuz.
c) ekildeki kuyunun tehizatn (donat) gerekli ekilleri
izerek boyutlandrnz. Klape d ap, emme borusu
apna 100 mm, filtre borusu i ap klape d apna 55
mm ilave edilerek bulunacaktr. Filtre borusu et kalnl
10 mm alnacaktr.
d10=0.19 mm; d60=0.61 mm; d80=0.82 mm ve d90=0.93 mm
0.75 4.00 12.00Dane ap (mm)
4.00
12.00
35.00
Min. tabaka kalnl
60
70
80
(mm)

Qd 2mk

k
H h
; Qm 2rm
; R 3000 s k
30
ln R r

ZM:
a)

Qm 2rm

0.57735

Qd 2mk

k
0.0003
2 0.3 9
0.009795 m 3 / s Qopt
30
30

H h
Qm olmalidir. 0.009795 2 9 0.0003
ln R r

S
3000 S 0.0003
ln
0.30

S=Sopt=3.70 m bulunur.

180 28000
53.33 L / s
86400
c) Emme Borusu
b)

Qmaks.

Qmaks 58.33

5.95
Qopt
9.8

6 1 yedek 7 kuyu

V=0.7-1.0 m/s arasnda olmaldr. V=1 m/s seelim.

D2
0.00998 1.0

D 0.11 m D 125 mm seelim.

4
4 0.0098
V
0.80 m / s uygundur.
0.125 2
Klape D ap = 125+100= 225 mm

Filtre Borusu ap = 225+55 = 280 mm

Filtre Borusu D ap = 280+2x10= 300 mm Tek tarafta kalan boluk = 0.5x(600-300)= 150 mm

d 60
0.61

3.21 >3 olduundan dd=4xd90 dd=4x0.93 = 3.72 mm (60 mm kalnlk)

d10
0.19
dorta=4x3.72 = 14.88 mm (80 mm kalnlk);
di=4x14.88 = 59.52 mm (80 mm kalnlk)
4 0.0098
Tek Tabaka:
V
0.16 m / s < 0.5 m/s uygundur.
0.28 2
4 0.0098
ift Tabaka:
V
0.16 m / s < 0.5 m/s uygundur.
0.28 2
niformluk Katsays: u

Tabaka: 600-2x(60+80+80+10) = 260 mm

4 0.0098
V
0.64 m / s < 0.5 m/s olduundan iki tabaka olarak (70 mm + 80 mm) filtre yaplmaldr.
0.14 2

SORU 3) ekildeki isale hatt ile ortalama

gnlk su sarfiyat 100 L/kii-gn olan 75000
nfuslu bir ehrin sular iletilecektir. sale hattn
boyutlandrnz ve piyezometre izgilerini
iziniz.
Bu sistemden geebilecek maksimum debiyi
bulunuz.

P
3 mss
g min
S

0.02 V 2
D 2g

Qmaks.

P
125 mss
g max

0.6 V 1.8

m/ s

1.5 100 75000

130.2 L / s
86400

Maslak kontrol:
920-655 = 265> 125 mss AB arasna iki adet maslak gerekir.
1. Maslak Kotu: 655 + 125= 780 m
2. Maslak kotu : 780+125=905 m.

S2 en kk olduu iin bu sistem iin maksimum eim olarak seilir.

S maks. 7.957 10 3

8 f Q2
8 0.02 0.1302 2

Dmin 0.32 m
2 g D5
2 9.81 D 5

4 Q 4 0.1302

1.35 m / s
D2
0.4 2
0.02 1.35 2
S
5.334 10 3 m / m
0.35 2 9.81

S maks. 7.957 10 3

8 f Q2
8 0.02 Q 2

Qmaks 0.159 m 3
2 g D 5 2 9.81 0.35 5

350 alalm.

Soru 4)
Gelecekteki nfusu 29,000 kii, ortalama gnlk su sarfiyat 120 L/kii-gn olan bir ehrin su ihtiyac, kalnl 5 m
olan yatay tabaka membandan karlanacaktr. Hidrolik iletkenlik (permeabilite) katsaysn 0.0009 m/s alarak,
gerekli galeri uzunluunu ve tesir yarapn bulunuz. Genel tesis emasn iziniz. 10 cmden balayarak ve 10ar
artrarak deiken apl boru hesab yaparak boru uzunluklarn hesaplaynz.
(zm tek kollu olarak yaplacaktr.)

R 3000 S k

k L (H 2 h2 )
R

ZM:
a) maksQg Qmaks

1.5 120 29000

60.42 L / s
86400

V= 0.2 - 0.4 m/s,

V= 0.3 m/s seelim.

Yar dolu ak, sabit apl ve iki kollu zm iin;

0.06042
D2
0.3

2
8

R 3000 (5.0

D 0.506 m D 0.5 m seelim.

8 0.03021
0.308 m / s ap uygundur.
0.5 2

0.5
) 0.0009 427.5 m
2

k L (H 2 h 2 )
0.0009 L (5.0 2 0.25 2 )
Q
0.03021
L 576 m
R
427.5

Deiken apl zm:

R 3000 S k 3000 (5.0

10 cm ap:

0.1
) 0.0009 445.5 m
2

Q1

0.0009 1.0 (5.0 2 0.05 2 )

0.1 2
1.21 10 3 m 3 / s
5.05 10 5 m3 / s / m Q10 0.308
8
445.5

L10

Q10 1.21 10 3

24.00 m
Q1 5.05 10 5

R 3000 S k 3000 (5.0

20 cm ap:

0.0009 1.0 (5.0 2 0.12 )

Q1
5.110 5 m3 / s / m
441
L20

Q20 Q10 4.83 10 1.21 10

Q1
5.1 10 5
3

71 m

Q20 0.308

0.2
) 0.0009 441 m
2

0.2 2
8

4.83 10 3 m 3 / s

30 cm ap:

R 3000 S k 3000 (5.0

Q1

0.0009 1.0 (5.0 2 0.15 2 )

5.15 10 5 m3 / s / m
436.50

L30

Q30 Q20 0.0109 4.83 10 3

115.00 m
Q1
5.15 10 5

40 cm ap:

L20

Q30 0.308

R 3000 S k 3000 (5.0

0.0009 1.0 (5.0 2 0.2 2 )

Q1
5.2 10 5 m3 / s / m
432

0.3
) 0.0009 436.50 m
2

0.3 2
8

0.0109 m 3 / s

0.4
) 0.0009 432 m
2

Q40 0.308

0.4 2
8

0.0193 m 3 / s

Q40 Q30 0.0193 0.0109

162 m
Q1
5.2 10 5

50 cm ap:

R 3000 S k 3000 (5.0

Q1

0.0009 1.0 (5.0 2 0.25 2 )

5.25 10 5 m3 / s / m
427.5

L20

Q40 Q30 0.03021 0.0193

208 m
Q1
5.25 10 5

L 24 71 115 162 208 580 m

0.5
) 0.0009 427.5 m
2

Q50 0.308

0.5 2
8

0.03021 m 3 / s