Anda di halaman 1dari 45

g]kfn gful/s p8\8og P]g, @)&#

g]kfn gful/s p8\8og P]g, @)&! sf] d:of}bfnfO{


kl/dfh{g ug{ ag]sf] sfo{bnf/f
k|:t't

kl/dflh{t d:of}bf

ljifo;"rL
kl/R5]b !
k|f/lDes
!=
@=

;+lIfKt gfd, If]q tyf k|f/De


kl/efiff
kl/R5]b @
xjfO{ If]qsf] ;fj{ef}ldstf tyf pkof]u

#=
$=
%=
^=
&=
*=

xjfO{ If]qsf] ;fj{ef}ldstf


xjfO{ If]qsf] k|of]u
gg\;]8\o'N8 p8fgsf] clwsf/
lgoldt -;]8\o'N8_ xjfO{ ;]jf
k|ltalGwt tyf lgif]lwt xjfO{ If]q
xjfO{ If]qsf] clts|d0f / jfo'ofgsf] cglws[t k|of]udf k|ltaGw
kl/R5]b #
xjfO{ ;]jf pBf]u ;DaGwL Joj:yf

(=
!)=
!!=
!@=
!#=

Ohfht lng' kg]{


:jfldTj tyf k"FhL
ljdf ;DaGwL Joj:yf
xjfO{ ef8f tyf z'Ns lgwf{/0f
xjfO{ ofq'sf clwsf/
kl/R5]b $
jfo'ofg ;Grfng ;DaGwL Joj:yf

!$=
!%=
!^=
!&=

jfo';]jf ;Grfng k|df0fkq


cGo p8\8og Joj;fo ;~rfng k|df0fkq jf cg'dltkq
jfo'ofgsf] btf{ tyf /fli6otf
jfo'ofgsf] p8fg of]Uotf -Po/jlb{g];_

!*=
!(=
@)=
@!=

sfuhft ;fydf /fVg'kg]{


k|d'v jfo'ofg rfnssf] clwsf/ / bfloTj
vt/fhgs ta/n] jfo'ofg p8fpg gx'g]
cg'dlt a]u/ rfns /lxt jfo'ofg p8fpg gx'g]
kl/R5]b %
Gfful/s p8\8og k|flws/0f ;DaGwL Joj:yf

@@= g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0fsf] :yfkgf


@#= k|flws/0fsf] sfd, st{Jo tyf clwsf/
@$= k|flws/0fn] cfb]z tyf lgb]{zg lbg ;Sg]
@%= ;~rfns ;ldlt
@^= ;~rfns ;ldltsf] a}7s
@&= cWoIfsf] sfd, st{Jo,clwsf/ / ;'ljwf
@*= dxflgb]{zssf] lgo'lQm
@(= dxflgb]{zssf] sfd, st{Jo tyf clwsf/
#)= lgl/If0f tyf hfFra'em ug{ ;Sg] dxflgl/Ifssf] ljz]if clwsf/
#!= k|flws/0fsf sd{rf/L
#@= k|flws/0fsf] cfly{s Joj:yf
##= k|flws/0fsf] sf]if
#$= n]vf / n]vf kl/If0f
#%= jflif{s k|ltj]bg k]z ug]{
#^= g]kfn ;/sf/;Fu ;Dks{{
kl/R5]b ^
;]jf k|bfos ;+:yf :yfkgf ;DaGwL Joj:yf
#&=
#*=
#(=
$)=
$!=
$@=

;]jf k|bfos ;+:yfsf] :yfkgf


;+o'Qm nufgL
Jofkfl/s l;4fGt cg';/0f ug]{
;DklQ tyf bfloTj x:tfGt/0f
sd{rf/Lx?sf] Joj:yfkg
k]G;g tyf pkbfg

$#=

;]jf ;'ljwfdf /f]s nufpg ;lsg]

kl/R5]b &
jfo'ofg b'3{6gf 5fgljg ;DaGwL Joj:yf
$$= b'3{6gf tyf ulDe/ 36gfsf] 5fgljg
$%= 36gfsf] 5fgljg
kl/R5]b *
xjfO{ ;'/Iff ;DaGwL Joj:yf
$^=
$&=
$*=
$(=
%)=
%!=
%@=

lgif]lwt If]q tf]Sg ;Sg]


vfgtnf;L ug'{kg]{
xjfO{ ;'/Iff ;DaGwL lhDd]jf/ clwsf/L tf]Sg]
xjfO{ ;'/Iff Joj:yf
jfo'ofg a'emfpg' kg]{
cfktsflng cj:yfdf ;'/Iff Joj:yf
;'/Iff ;DaGwL cfb]z
kl/R5]b (
ljdfg:yn ;+rfng ;DaGwL Joj:Yff

%#=
%$=
%%=
%^=
%&=
%*=
%(=
^)=
^!=
^@=

ljdfg:yn If]q tf]Sg]


ljdfg:ynsf] k|of]u
ljdfg:yn btf{ tyf k|df0fkq
ljdfg:yndf sfo{/t /xg] ;+3;+:yfsf] st{Jo
ljdfg:yn ;+rfnsn] ;dGjo ug]{
ljdfg:yn ;+rfnsn] lgb]{zg lbg ;Sg]
jftfj/0f ;+/If0f
r/fr'?\uL tyf aGohGt' lgoGq0f
c?sf] 3/hUufdf k|j]z ug{ ;Sg]
ljdfg:yn If]q j/k/sf cj/f]wx?

kl/R5]b !)
Po/ g]leu];g ;]jf ;DaGwL Joj:Yff
^#=
^$=
^%=
^^=
^&=

Po/ g]leu];g ;]jf k|bfg ug]{


xjfO{ dfu{ tyf xjfO{ If]qsf] ;+/rgf
;+rf/, p8\8og ;xfo tyf lgu/fgL pks/0f
p8\8og df};dL ;]jf k|bfg ug]{
Po/ g]leu];g ;]jf z'Ns

^*=
^(=
&)=

kl/R5]b !!
g]kfn ;/sf/sf] ljz]if clwsf/
cfb]z hf/L ug]{ clwsf/
jfo'ofg lgoGq0fdf lng] clwsf/
;fj{hlgs :jf:Yosf] /Iffsf] nflu ;+s6sflng clwsf/

kl/R5]b !@
s;"/ tyf ;hfo
&!=
&@=
&#=
&$=
&%=
&^=
&&=
&*=
&(=
*)=
*!=
*@=
*#=
*$=
*%=

cglws[t k|j]z ;DaGwL s;"/


xjfO{ If]qsf] clts|d0f ;DaGwL s;"/
jfo'ofgsf] u}/sfg"gL sAhf / ckx/0f ;DaGwL] s;"/
xjfO{ p8fgsf] ;'/Iff lj?4sf] s;"/
jfo'ofgsf] ;'/Iff lj?4sf] s;"/
ljdfg:yn ;'/Iff lj?4sf] s;'/
xjfO{ oftfoft;Fu ;DalGwt JolQmsf] ;'/Iff lj?4sf] s;"/ &*=
p8fg ;'/Iffdf cj/f]w k'ofPsf] s;"/
vt/fhgs tl/sfn] jfo'ofg p8fPsf] s;"/
c;'/lIft tj/n] ;]jf k'ofP afktsf] s;"/
cglws[t ?kdf rfns/lxt jfo'ofg jf p8\8og pks/0f p8fPsf] s;"/
jfo'ofgdf ofq'af6 x'g] cjf+l5t Jojxf/hGo s;'/
lst]{ sfuhft ;DaGwL s;"/
cGo s;"/ jfkt ;hfo
s;'/sf] uflDeo{tf -dfqf_

*^=
*&=
**=
*(=
()=
(!=
(@=
(#=
($=

cltl/Qm ;hfo
If]qflwsf/
kqmfp ug]{ clwsf/
s;"/bf/nfO{ ;'k'b{uL ug]{
cbfnt tyf cbfntL sfo{jfxL
k|flws/0fn] h/Ljfgf ug{ ;Sg]
ljdfg:yn ;+rfnsn] h/Ljfgf ug{ ;Sg]
k'g/fj]bg ug{ ;lsg]
c;n lgotn] u/]sf] sfdsf] arfp

kl/R5]b !#
ljljw
(%=
(^=
(&=
(*=
((=
!))=
!)!=

cTofjZos ;]jf
hUuf k|flKt
c;n lgotn] u/]sf] sfdsf] arfp
;/sf/L afFsL ;/x c;'n pk/ ug{ ;lsg]
clwsf/ k|Tofof]hg
lgodfjnL agfpg] clwsf/
vf/]hL tyf arfp

g]kfn gful/s p8\8og P]g, @)&#


gful/s p8\8ogsf] lgodg tyf lgoGq0f ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] P]g
k|:tfjgf M g]kfn /fHoleq gful/s p8\8ognfO{ ;'/lIft, lgoldt / Jojl:yt agfpFb} xjfO{
oftfoftsf] ;d'lrt ljsf; f/f d'n'ssf] clwstd xLt x'g] jftfj/0f l;h{gf ub}{ gful/s
p88og ;DalGw cGt/f{li6o bfloTj k'/f ug{ / gful/s p8\8og;Fu ;DalGwt df}h'bf
sfg"gx?nfO{ Plss/0f ug{ jf~5gLo ePsf]n] g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f @(^ sf] pkwf/f
-!_ adf]lhdsf] Joj:yflksf ;+;bn] of] P]g agfPsf] 5 .
kl/R5]b !
k|f/lDes
!=

;+lIfKt gfd, If]q tyf k|f/DeM -!_ o; P]gsf] gfd gful/s p8\8og P]g, @)&#
/x]sf] 5 .
-@_ of] P]g g]kfn /fHoe/ / cGoq hxfF /x]a;]sf] eP tfklg b]xfosf jfo'ofg, ;+:yf tyf
JolQmx? pk/ nfu" x'g]5 M

-#_

-s_

g]kfnL gful/s,

-v_

g]kfndf btf{ ePsf] jfo'ofg / To;df ;jf/ JolQm,

-u_

cGo /fi6df btf{ ePsf] jfo'ofg g]kfnsf] e"efu jf xjfO{ If]qdf /x]sf] ;dodf
jf To:tf] jfo'ofg btf{ ug]{ /fi6n] ;f] jfo'ofg ;DaGwL sfd st{Jo g]kfnnfO{
k|Tofof]hg u/]sf] cj:yfdf,

-3_

g]kfnaf6 k|df0fkq k|fKt u/]sf] jfo';]jf ;+rfng ;+:yf tyf cGo p8\8og
;]jf ;+rfng ;+:yf,

-_

hxfF /x]a;]sf] ePklg o; P]gadf]lhd hf/L ePsf] jf dfGotf k|bfg ul/Psf]


k|df0fkq k|fKt u/]sf] JolQm .

of] P]g ;}lgs jfo'ofgsf] xsdf nfu" x'g]5}g .

-$_ of] P]g g]kfn ;/sf/n] /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L tf]lslbPsf] ldltb]lv k|f/De
x'g]5 .
@=

kl/efiff M ljifo jf k|;\un] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,


-s_ cWoIf eGgfn] k|flws/0fsf] ;+rfns ;ldltsf] cWoIf ;Demg' k5{ .

-v_
-u_
-3_
-_
-r_
-5_
-h_

-em_
-`_
-6_
-7_
-8_
-9_

-0f_

cfO{sfcf] eGgfn] gful/s p8\8og ;DaGwL cGt/f{li6o dxf;lGw adf]lhd


:yfkgf ePsf] cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;+u7g -OG6/g]zgn l;len
PleP;g cu{gfOh];g_ ;Demg' k5{ .
;b:o /fi6 eGgfn] cfOsfcf] sf ;b:o /fi6 ;Demg' k5{ .
p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq -;l6{lkms]6 ckm Po/jlb{g];_ eGgfn] s'g}
p8\8og pks/0f p8fg ug]{ of]Uotfsf nflu tf]lsPsf cfjZostf cg';f/ g}
5 egL k|dfl0ft ug]{ k|df0fkq ;Demg' k5{ .
p8fgdf /x]sf] jfo'ofg eGgfn] jfo'ofgdf k|j]z kZrft\ ;a} 9f]sfx? aGb
u/]kl5 To:tf 9f]sfx? vf]nL aflx/ cfpg] ;do;Ddsf] cj:yfsf] jfo'ofgnfO{
;Demg' k5{ .
p8fg ;'/Iff eGgfn] s'g} klg JolQmnfO{ k'Ug] rf]6k6s of jfo'ofg tyf
wgdfnsf] Ifltsf] cu|fXo vt/faf6 d'Qm /xg] cj:yfnfO{ ;Demg' k5{ .
;]jfdf /x]sf] jfo'ofg eGgfn] cglws[t k|j]znfO{ /f]Sgsf nflu lgu/fgLdf
/flvPsf] lj;fgdf /x]sf] jfo'ofgnfO{ ;Demg' k5{ .
Po/ g]leu]zg ;]jf eGgfn] xjfO{ p8fg ;+rfngsf ;a} r/0fdf pknAw
u/fOg] xjfO{ 6flkms Joj:yfkg, xjfO{ ;+rf/ kyk|bz{g tyf lgu/fgL,
p8\8og df};dL ;]jf, vf]h tyf p4f/ ;]jf / xjfO{ ;"rgf ;]jf ;d]tnfO{
;Demg' k5{ .
tf]lsPsf] jf tf]lsP adf]lhd eGgfn] o; P]gcGtu{t ag]sf lgodfjnLdf
tf]lsPsf] jf tf]lsPadf]lhd ;Demg' k5{ .
gful/s p8\8og ;DaGwL ;+:yf gful/s p8\8og;Fu ;DalGwt
ls|ofsnfkdf ;+nUg x'g] ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L ;+:yf ;d]tnfO{ ;Demg' k5{
.
k|flws/0f eGgfn] bkmf @) adf]lhd :yflkt g]kfn gful/s p8\8og
k|flws/0f ;Demg' k5{ .
dGqfno eGgfn] ;+:s[lt, ko{6g tyf gful/s p8\8og dGqfno ;Demg' k5{
.
dxflgb]{zs eGgfn] bkmf @^ adf]lhd lgo'Qm ePsf] k|flws/0fsf] dxflgb]{zs
;Demg' k5{ .
jfo'ofg eGgfn] xfjfsf] k|lqmoff/f jfo'd08ndf cfwfl/t x'g;Sg] h'g;'s}
oGq, ofg jf pks/0f ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] hldgl;t ufFl;Psf] jf
gufFl;Psf] a]n'g, xjfO{hxfh, UnfO8/ / cGo o:t} k|s[ltsf p8\g] oGq
;d]tnfO{ hgfpF5 .
jfo';]jf eGgfn] ofq', 8fFs jf dfn;fdfg cf];f/k;f/ ug]{ lhDdf lnO{ xjfO{
oftfoft ;+rfng ug]{ p2]Zon] :yflkt s'g} sDkgL, kmd{ jf JolQm ;d]tnfO{
;Demg' k5{ .
2

-t_
-y_

-b_
-w_
-g_

jfo';]jf ;~rfng k|df0fkq eGgfn] jfo';]jf ;~rfnsnfO{ lglb{i6


Jofj;flos xjfO{ oftfoft ;~rfng ug{sf] nflu k|flws/0faf6 hf/L ul/Psf]
cflwsfl/s k|df0fkq ;Demg' k5{ .
ljdfg:yn eGgfn] jfo'ofgsf] cfudg, p8fg tyf ;txdf u'8\g wfjgsf]
nflu k"0f{ jf cf+lzs?kdf k|of]u ug]{ k|of]hgsf] nflu e";tx jf hnIf]q -s'g}
ejg, ;+/rgf jf pks/0f eP ;f] ;d]t_ sf] lglb{i6 If]q ;Demg' kb{5 . ;f]
zAbn] x]lnsK6/ /fVg] 7fpF -x]lnkf]6{_ ;d]tnfO{ hgfpF5 .
;ldlt eGgfn] bkmf @@ adf]lhd ul7t k|flws/0fsf] ;~rfns ;ldlt
;Demg' k5{ .
;]jf k|bfos ;+:yf eGgfn] gful/s p8\8og;Fu ;DalGwt ;]jf jf ;'ljwf
k|bfg ug{ :yfkgf ePsf k|flws/0fsf] lgodgsf] bfo/fleq kg]{ ;+:yfnfO{
;Demg' k5{ .
xjfO{ ;'/Iff eGgfn] u}x| sfg'gL x:tIf]k hGo sfo{ x'g glbg gful/s
p8\8ogsf] ;'/Iff ug]{ p2]Zon] ul/Psf pkfox? / dfgj tyf ef}lts
;+zfwgx?sf] ;lDd>0f ;Demg' k5{ .
kl/R5]b @
xjfO{ If]qdflysf] ;fj{ef}ldstf tyf pkof]u

#=

xjfO{ If]qsf] ;fj{ef}ldstfM g]kfnsf] xjfO{ If]q pk/ g]kfn /fHosf]] k"0f{ tyf
cljlR5Gg ;fj{ef}d clwsf/ /xg]5 .

$=

xjfO{ If]qsf] k|of]uM g]kfnsf] xjfO{ If]qsf] k|of]u ubf{ k"0f{?kdf of] P]g tyf o; P]g
cGt{ut ag]sf lgodfjnLdf Joj:yf eP adf]lhd ug{' kg]5
{ .

%=

gg\;]8\o'N8 -clgoldt_ p8fgsf] clwsf/M ;b:o /fi6sf gg\;]8\o'N8 -clgoldt_


p8fg nfO{ k"j{ cg'dlt lnO{ g]kfnsf] xjfO{ If]q eO{ p8\g], g]kfnsf] s'g} ljdfg:yndf
u}/Jofkfl/s k|of]hgsf nflu cjt/0f ug]{ ;'ljwf pknAw u/fOg]5 .

^=

;]8\o'N8 -lgoldt_ p8fgM -!_ s'g} ljb]zL jfo';]jf sDkgLn] g]kfndf lgoldt
-;]8\o'N8_ p8fg ;+rfng ug{sf nflu pQm jfo';]jf sDkgL btf{ ePsf] d'n'sn]
g]kfn;Fu xjfO{ ;]jf ;Demf}tf jf ;dembf/L u/]sf] x'g'kg]{5 .
-@_ cGt/f{li6o jfo';]jfn] g]kfndf ug]{ lgoldt p8fg ;DaGwL cGo
Joj:yf xjfO{ ;]jf ;Demf}tf jf ;dembf/Ldf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

&=

k|ltalGwt tyf lgif]lwt xjfO{ If]qM -!_ g]kfn ;/sf/n] d'n'ssf] s'g} lglZrt xjfO{
If]qnfO{ k|ltalGwt xjfO{ If]q tf]sL pQm If]qdf jfo'ofg p8fgsf nflu k"0f{ ?kdf
k|ltaGw nufpg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|ltalGwt xjfO{ If]q tf]Sbf g]kfn /fhkqdf
;"rgf k|sf;g ul/g]5 .
-#_ g]kfn ;/sf/n] ljz]if cj:yfdf d'n'ssf] s'g} lglZrt xjfO{ If]qnfO{
lgif]lwt xjfO{ If]q tf]sL ToxfF
tf]lsP adf]lhd jfo'ofg p8fg ug{ ;Sg] u/L Joj:yf ug{ ;Sg]5 .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] lgif]lwt xjfO{ If]qsf] ;DaGwdf
cfjZostfg';f/ xjfO{ ;"rgf k|sf;g -P/f]gl6sn OGkmd];
{ g klAns];g_ sf]
dfWodaf6 ;DalGwt kIfnfO{ ;"lrt ug{' kg{]5 .

*=

xjfO{ If]qsf] clts|d0f / jfo'ofgsf] cglws[t k|of]uM -!_ s;}n] klg cg'dlt k|fKt
gu/L g]kfnsf] xjfO{ If]qdf jfo'ofg k|j]z u/fpg] jf lgif]lwt If]qdf jfo'ofg p8fpg]
jf o; P]gsf] p2]Zo ljk/Lt x'g] u/L g]kfnsf] xjfO{ If]qdf jfo'ofgsf] k|of]u ug'{
x'Fb}g .
-@_ pkbkmf -!_ sf] Joj:yf ljkl/t jfo'ofg p8fg u/]sf] kfOPdf To:tf]
jfo'ofgnfO{ tTsfn} g]kfnsf] xjfO{ If]q jf lgif]lwt If]q 5f]8\g nufpg] jf g]kfnsf]
s'g} ljdfg:yndf cjt/0f ug{ nufpg ;lsg] jf To:tf] pNn\3g cGTo ug{ cGo
pko'Qm cfb]z jf lgb]{zg lbg ;lsg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] cfb]z jf lgb]{zgsf] sfof{Gjogsf] nflu x:tIf]k
-OG6/;]K;g_ ug'{kbf{ p8fgdf /x]sf] jfo'ofgsf lj?4 xftxltof/sf] k|of]u ul/g]5}g /
jfo'ofgdf /x]sf ofq'sf] hLjg tyf jfo'ofgsf] ;'/IffnfO{ hf]lvddf k'ofOg]5}g .
-$_ pkbkmf -@_ adf]lhd jfo'ofgaf6 x'g] xjfO{ If]qsf] pNn\3g /f]Sgsf
nflu x:tIf]k ug{ cfjZos ePdf tT;DaGwL Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
-%_ g]kfndf btf{ ePsf] jf g]kfndf d"Vo Jofkfl/s sf/f]jf/ ePsf] jf
g]kfndf :yfoL a;f]af; ePsf] jfo'ofg wgLn] ;~rfng u/]sf]] jfo'ofgn] s'g} ljb]zL
/fi6sf] xjfO{ If]qdf p8fg ubf{ To; /fi6sf] ;DalGwt lgsfon] hf/L u/]sf] x:tIf]ksf]
cfb]z -OG6/;]K;g c8{/_ nfO{ kfngf ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b #
xjfO{ ;]jf pBf]u ;DaGwL Joj:yf
(=

Ohfht ;DaGwL Joj:yfM -!_ g]kfndf btf{ eO{ jf d"Vo sf/f]jf/ ug]{ u/L xjfO{ ;]jf
;+rfng ug{ jf p8\8og;Fu ;DalGwt ;]jf k|bfos ;+:yf :yfkgf / ;+rfngsf nflu
dGqfnon] pko'Qm ;+:yfnfO{ Ohfht k|bfg ug]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] Ohfht k|bfg ubf{ cfly{s kIf, Joj:yfksLo
Ifdtf tyf ;fj{hlgs xLtsf b[li6n] ;d]t pko'Qm /x] g/x]sf] d"Nof+sg ug{' kg]{5 .
-#_

!)=

Ohfht ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

:jfldTj tyf k"FhLM -!_ g]kfn ;/sf/n] P]gsf] bkmf ( adf]lhd :yfkgf x'g] ;+:yfsf]
nflu cfjZos kg]{ k"FhLsf] l;df tyf :jfldTjsf] :j?k lgwf{/0f ug]{5 .
-@_ P]gsf] bkmf ( adf]lhd :yfkgf x'g] ;+:yfn] ljb]zL nufgL jf ljb]zL
z]o/ :jfldTj ;DaGwL ljj/0f ;fa{hlgs ug{' kg]{5 .
-#_ g]kfn ;/sf/n] P]gsf] bkmf ( adf]lhd :yfkgf x'g] ;+:yfsf] ;DaGwdf
ljb]zLn] k|of]u ug]{ lgoGq0fsf] clwsf/df ;Ldf tf]Sg ;Sg]5 .

!!=

jLdf ;DaGwL Joj:yfM -!_ g]kfndf :yfkgf eO{ ;~rfng x'g] jfo';]jf sDkgLn]
g]kfn ;/sf/n] tf]s] adf]lhd ofq' / t]>f] kIfLo bfloTj ;d]tsf] jLdf u/]sf] x'g'
kg]{5 .
-@_ ljb]zL jfo';]jf ;~rfnsn] sDtLdf klg g]kfnn] cg'df]bg u/]sf
cGt/f{li6o ;lGw cg';f/ jfo';]jf ;~rfngsf nflu cfjZos egL tf]lsPsf ljdf
;DaGwL bfloTj k"/f ug'{kg]{5 .

!@=

xjfO{ ef8f tyf cGo z'Ns lgwf{/0fM -!_


xjfO{ ef8f tyf gful/s p8\8og;Fu
;DalGwt ;]jf k|bfos ;+:yfn] c;'n ug]{ z'Ns, dxz'n, /f]oN6L tyf o:t} k|s[ltsf]
cGo z'Ns lgwf{/0f ug]{ clwsf/ dGqfnosf] x'g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg b'O{ kIfLo xjfO{
;Demf}tf adf]lhd x'g] xjfO{ p8fgsf] xsdf xjfO{ ef8f tyf cGo z'Ns ;f]xL
;Demf}tfdf pNn]v ul/P adf]lhd x'g]5 .

!#=

xjfO{ ofq'sf] clwsf/M -!_ jfo';]jf sDkgLn] xjfO{ ofq'sf] hfgsf/Lsf nflu
ofqfsf zt{, ;'ljwf tyf xjfO{ ef8f b/x? kf/bzL{ 9+un] ;fj{hlgs ug'{kg]{5 .
-@_ xjfO{ ofq'n] p8fg /2, l9nf jf jfo';]jfsf sf/0f p8fg ug{af6
al~rt ePdf tf]lsPadf]lhd cfkm\gf clwsf/sf] k|of]u ug{ ;Sg]5g\ .
5

-#_

xjfO{ ofq'sf] clwsf/ ;DaGwL cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .


kl/R5]b $

jfo'ofg ;+rfng ;DaGwL Joj:yf


!$=

jfo';]jf ;~rfng k|df0fkq M k|flws/0faf6 jfo';]jf ;+rfng k|df0fkq -Po/ ck/]6/


;l6{lkms]6_ k|fKt gu/L s;}n] klg g]kfndf Jofj;flos ?kdf jfo'ofg ;+rfng ug'{
x'Fb}g .

!%=

p8\8og Joj;fo ;~rfng ;DaGwL k|df0fkq M k|flws/0faf6 ;~rfng k|df0fkq k|fKt


gu/L s;}n] klg jfo'ofg lgdf{0f tyf dd{t ;Def/ ug]{, jfo'ofg jf ;f] sf] kf6{k'hf{
ljs|L ljt/0f ug]{, p8\8og ;DaGwL tflnd k|bfg ug]{ jf cGo s'g} lsl;dsf] p8\8og
;DaGwL Joj;fo ;~rfng ug{ x'Fb}g .

!^=

jfo'ofgsf] btf{ tyf /fli6otfM -!_ g]kfndf jf s'g} ;b:o /fi6df btf{ gePsf]
jfo'ofg g]kfn /fHoleq ;~rfng ug{ x'Fb}g .
-@_ jfo'ofg h'g /fi6df btf{ ePsf] 5 To;sf] /fli6otf ;f]xL /fi6sf] x'g]5 .
-#_ cGo d'n'sdf btf{ eO/x]sf]] jfo'ofgnfO{ g]kfndf btf{ ul/g]5}g t/
cGo d'n'saf6 btf{ vf/]hL ePsf] jfo'ofgnfO{ g]kfndf btf{ ug{ ;lsg]5 .
-$_ g]kfndf ;+rfng x'g] jfo'ofgdf /fli6o lrGx / btf{ gDa/ tf]lsP
adf]lhd :ki6 b]lvg] u/L c+lst u/]sf]] x'g'kg]{5 .

!&=

jfo'ofgsf] p8fg of]Uotf -Pc/jlb{g]z_M -!_p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq jf p8fg


cg'dlt k|fKt gu/]sf] jfo'ofg g]kfnleq ;+rfng ug{ x'Fb}g .
-@_ g]kfndf btf{ ul/Psf] jfo'ofgsf] p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq g]kfnn]
hf/L ug]{5 .

!*=

sfuhft ;fydf /fVg'kg]{M g]kfndf btf{ ePsf jf g]kfnL jfo';]jf sDkgLn] ef8f
-lnh_ df ;+rfng u/]sf jfo'ofgn] b]xfosf sfuhft g/fvL p8fg ug'{ x'Fb}g M
-s_ jfo'ofg btf{ k|df0fkq,
-v_ jfo'ofgsf] p8fg of]Uotf k|df0fkq,
-u_ p8fgdf /xg] rfns bnsf k|To]s ;b:osf] JolQmut Ohfhtkq,
-3_ jfo'ofgsf] ofqf clen]v k'l:tsf,
-_ jfo'ofgdf /]l8of] pks/0f hl8t ePdf /]l8of] :6]zg Ohfhtkq,
6

-r_
-_

ofq'jfxs jfo'ofg ePdf To;df ofqf ug]{ k|To]s ofq'sf] gfd, /fli6otf tyf
k|:yfg tyf uGtJo :yn v'Ng] sfuhft,
sfuf]{ jfxs jfo'ofg ePdf sfuf]{ ;DaGwL lj:t[t ljj/0f v'Ng] sfuhft .

!(=

jfo'ofgsf k|d'v rfnssf] clwsf/ / bfloTjM -!_ jfo'ofgsf k|d'v rfnsn] ug{
nfu]sf] p8fg ;a} b[li6n] ;'/lIft /x]sf] 5 eGg] s'/fdf ;Gt'i6 eP/ dfq p8fg
ug'{kg]{5 .
-@_ p8fgsf] ;dodf k|d'v rfnssf] cfb]z jfo'ofgdf ;jf/ ;a} JolQmn] kfng
ug'k{ g]5
{ .
-#_ k|d'v rfnsn] p8fgsf] ;dodf xjfO{ oftfoft lgoGqsn] lbPsf] cfb]znfO{
kfng ug'{kg]{5 .
-$_ k|d'v rfnsnfO{ p8fgdf /x]sf] jfo'ofgdf p8fg ;'/Iffsf b[li6n] cfjZos sbd
rfNg] clwsf/ x'g]5 .

@)=

vt/fhgs ta/n] jfo'ofg p8fpg gx'g]M s'g} jfo'ofg jf To;df ;jf/ JolQmx? jf
cGo jfo'ofg jf hldgsf /x]sf JolQmx? jf ef}lts ;+/rgf jf s;}sf] wgdfnsf]
;'/IffnfO{ hf]lvddf kfg{] jf kfg{ ;Sg] u/L s;}n] jfo'ofg p8fpg x'Fb}g .

@!=

cg'dlt a]u/ rfns /lxt jfo'ofgsf] ;+rfng ug{ gx'g] M s;}n] klg tf]lsP adf]lhd
cg'dlt glnO{ g]kfnsf] xjfO{ If]qdf rfns/lxt jfo'ofg p8fg ug'{ u/fpg' x'Fb}g .
kl/R5]b %
Gfful/s p8\8og k|flws/0f ;DaGwL Joj:yf

@@=

g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0fM -!_ p8\8og ;'/Iff, xjfO{ ;'/Iff lgodg tyf
gful/s p8\8og ;DjGwL ;]jf k|bfos ;+:yfx?sf] lgodgsf/L lgsfosf] ?kdf sfd
ug{ g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0f gfdsf] Ps k|flws/0f /xg]5 .
-@_ k|flws/0fnfO{ c+u|]hL efiffdf l;len PlePzg cyf]l/6L ckm g]kfn /
5f]6s/Ldf l;=P=P=g]kfn elgg]5 .
-#_

k|flws/0f Ps cljlR5Gg pQ/flwsf/jfnf :jzfl;t ;+ul7t ;+:yf x'g]5 .

-$_

k|flws/0fsf] sfd sf/jfxLsf] lgldQ o;sf] cfkm\gf] 5'6\6} 5fk x'g]5 .

-%_ k|flws/0fn] JolQm ;/x rn crn ;DklQ k|fKt ug{, pkef]u ug{, a]r ljvg
ug{ jf cGo lsl;dn] aGbf]a:t ug{ ;Sg]5 .
7

-^_ k|flws/0fn] JolQm ;/x cfgf]] gfdaf6 gfln; ph"/ ug{ / ;f] pk/ klg ;f]xL
gfdaf6 gfln; ph"/ nfUg ;Sg]5 .
-&_
@#=

k|flws/0fsf] k|wfg sfof{no sf7df8f}+df /xg]5 .

k|flws/0fsf] sfd, st{Jo tyf clwsf/M !_ o; P]gdf cGoq pNn]v ePsf sfd,
st{Jo tyf clwsf/x?sf cltl/Qm k|flws/0fsf] sfd st{Jo tyf clwsf/
b]xfoadf]lhd x'g]5g\M
-s_ xjfO{ ;]jf ;~rfngsf] nflu tf]lsP adf]lhd jfo';]jf ;~rfng k|df0fkq hf/L
ug]{, gjLs/0f ug]{, lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,
-v_

tf]lsP adf]lhd jfo'ofg btf{ ug]{, /fli6o lrGx tyf btf{ lrGx k|bfg ug]{, btf{
gjLs/0f ug]{, lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,

-u_

tf]lsP adf]lhd jfo'ofgnfO{ 6fOk k|df0fkq jf 6fOk k|df0fkqsf] dfGotfkq


hf/L ug]{, gjLs/0f ug]{, lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,

-3_

tf]lsP adf]lhd jfo'ofgnfO{ p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq Jff jfo'ofg p8fg


cg'dltkq hf/L ug]{, gjLs/0f ug]{, lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,

- _

dgf]/~hgfTds p8\8og ls|ofsnfkx? h:t} cN6fnfO6, dfOs|f]nfO6, a]n'g,


Kof/fUnfOl8, XofUnfOl8 cflb ;~rfngsf nflu tf]lsPadf]lhd ;~rfng
k|df0fkq hf/L ug,]{ gjLs/0f ug]{, lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,

-r_

Po/ g]leu]zg ;]jf k|bfg ug]{ ;DaGwdf tf]lsP adf]lhd ;]jf ;~rfng
k|df0fkq hf/L ug]{, gjLs/0f ug]{, lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,

-5_

gful/s p8\8og ;DjGwL tflnd k|bfos ;+:yfnfO{ tf]lsP adf]lhd ;~rfng


k|df0fkq k|bfg ug{], gjLs/0f ug]{, lgnDag ug]]{ jf /2 ug]{,

-h_

jfo'ofg lgdf{0f ug]{, jfo'ofgsf] dd{t tyf ;+ef/ ug]{, jfo'ofgsf] kf6k"hf{
agfpg], jfo'ofgsf] lg/LIf0f -OG;k]S;g_ ug]{, jfo'ofgsf] lj:t[t dd{t
-cf]e/xn_ nufotsf sfo{ ug]{ ;+:yfx?nfO{ tf]lsPadf]lhd k|df0fkq hf/L
ug,]{ gjLs/0f ug]{, lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,

-em_

jfo'ofg tyf To;sf pks/0f jf kf6{k'hf{ cfoft ug]{, ;+ro ug]{, ljs|L ljt/0f
ug]{ ;+:yfx?nfO{ tf]lsP adf]lhd k|df0fkq hf/L ug],{ gjLs/0f ug]{, lgnDag
ug]{ jf /2 ug]{,

-`_

ljdfg:yn l8hfO{g tyf lgdf{0fsf nflu zt{x? tf]Sg] / ljdfg:yn


;~rfngsf nflu tf]lsP adf]lhd k|df0fkq hf/L ug]{ jf btf{ ug]{, To:tf
k|df0fkq jf btf{ gjLs/0f ug]{, lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,
8

-6_

g]kfndf Jofj;flos p8fg ug{ rfxg] ljb]zL jfo';]jf sDkgLnfO{ tf]lsP


adf]lhd ljb]zL jfo';]jf ;+rfng k|df0fkq hf/L ug]{, lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,

-7_

cGt/fli6o dfkb08 adf]lhd gful/s p8\8og If]qdf ljz]if of]Uotf / cg''ej


cfjZos kg]{ hgzlQmnfO{ tf]lsP adf]lhd Ohfhtkq, k|df0fkq jf cg'dltkq
hf/L ug]{, gjLs/0f ug]{, lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,

-8_

cGo d'n'sx?af6 hf/L ul/Psf Ohfhtkq tyf k|df0fkqnfO{ tf]lsP adf]lhd


dfGotf k|bfg ug]{, gjLs/0f ug]{, To:tf] dfGotfnfO{ lgnDag ug]{ jf /2 ug]{,

-9_

of] P]g cGt{ut hf/L ul/Psf k|df0fkq, Ohfhtkq tyf cGo clwsf/kqx?sf]
clen]v gful/s p8\8og btf{ lstfadf /fVg],

-0f_

Po/ 6flkms ;]jf, p8\8og ;"rgf ;]jf, jfo'ofg vf]h tyf p4f/ ;]jf Pj+
p8\8og df};d ;]jfsf] :t/ tyf dfkb08 lgwf{/0f ug]{ / ;'kl/j]If0f ug]{,

-t_

p8\8og ;+rf/, kyk|bz{g, lgu/fgL nufot xjfO{ oftfoft tyf ljdfg:yn


;+rfng;Fu ;DalGwt ;]jf ;'ljwfdf k|of]u x'g] oGq pks/0fx?nfO{
cfjZostfg';f/ k|dfl0fs/0f ug]{,

-y_

jfo'ofgsf] g]kfndf cfudg tyf k|:yfg ug]{ :yfg, xjfO{ dfu{, p8fg cjt/0f
ljwLx? lgwf{/0f ug]{,

-b_

lgoldt -;]8\o'N8_, gg;]8\o'N8, rf6{/, sfuf]{, p4f/, s'6gLlts nufot ;a}


lsl;dsf p8fgnfO{ tf]lsP adf]lhd p8fg cg'dlt k|bfg ug]{,

-w_

dfgj /lxt jfo'ofg tyf a]n'g, r\uf, Kof/fUnfO8, Kof/f;'6 nufotsf


oGq/xLt p8\g] j:t'x?sf nflu p8fgsf zt{x? lgwf{/0f ug]{ / lgoGq0f ug]{,

-g_

gful/s p8\8ogdf k|of]u ul/g] dfkg OsfO{ tf]Sg] / g]kfnsf] e"efu tyf
xjfO{ If]qdf jfo'ofg ;~rfngsf] nflu k|of]u x'g] l;Ugn -lrGx_ tyf
pks/0fx? tf]Sg], ;f]sf] ;'kl/j]If0f ug]{,

-k_

ljdfg:yndf k|bfg ug'{kg]{ ;]jf, ;'ljwfsf] :t/ lgwf{/0f ug]{ / ;'kl/j]If0f ug]{,

-km_

g]kfndf btf{ ePsf jfo'ofg / g]kfnsf] e"efu tyf xjfO{ If]qdf ;~rfng x'g]
jfo'ofgaf6 x'g] Wjlg tyf pT;h{g ;DaGwdf ;t{x? tf]Sg],

-a_

jfo'ofgaf6 x'g] vt/fhGo a:t'x?sf] cf];f/k;f/ ug]{ ;DaGwdf ;t{x? tf]Sg],

-e_

xjfO{ ;'/Iff k|bfg ug]{ ;+:yf, ljdfg:yn ;+rfns, jfo';]jf ;+rfns tyf cGo
;]jf k|bfossf] ;'/Iff ;'kl/j]If0f -;]So'l/6L cf]e/;fO6_ ug]{ jf u/fpg],

@$=

-d_

P/f]gl6sn ;e]{If0f ug]{ ;+:yfnfO{ cg'dlt k|bfg ug]{ / To:tf ;e]{If0faf6 k|fKt
tYof+s tyf ljj/0fnfO{ k|dfl0ft ug]{,

-o_

gful/s p8\8ogsf] If]qdf sfo{/t /xg] tf]lsPsf hgzlQmsf] nflu sfo{


;dosf ;t{x? tf]Sg],

-/_

gofF ladfg:yn lgdf{0f tyf ljdfg:ynsf] u'?of]hgf :jLs[lt ug]{ ;DaGwdf


g]kfn ;/sf/nfO{ ;'emfj lbg],

-n_

gful/s p8\8og ;DaGwL cGt/f{li6o dxf;GwL cGtu{t k|ltkflbt dfkb08


tyf l;kmfl/;x? -:6\of088{ P08 l/sd]08]8 k|\oflS6;]h_, Dofg'cn tyf
dfu{bz{gx? cfjZostfg';f/ sfof{Gjog ug]{ u/fpg]],

-j_

gful/s p8\8ogsf lgofds lgsfo jLr x'g] p8fg ;'/Iff ;'kl/j]If0f ;DaGwL
lhDd]jf/L cfbfg k|bfg ug]{ ;DaGwdf ;dembf/L ug]{,

-z_

gful/s p8\8og ;]jf k|bfos ;+:yfn] lng] z'Ns, dxz'n, b:t'/, xjfO{ ef8f
cflb lgwf{/0f ug]{ ;DaGwdf dGqfnonfO{ ;'emfj lbg],

-if_

gful/s p8\8og;Fu ;DalGwt cGt/f{li6o, If]qLo ;+3;+:yfx? tyf ljb]zL


/fi6sf gful/s p8\8ogsf lgofds ;+:yfx?;Fu cfjZostfg';f/ ;dGjo,
;xsfo{ Pjd\ ;dembf/L ug]{,

-;_

cfOsfcf]af6 p8\8og ;'/Iff k|j4{gsf nflu th'{df ul/Psf gLlt, of]hgf tyf
sfo{s|ddf cfjZostfg';f/ ;xeflutf hgfpg] / ;f] sf] sfof{Gjog ug]{
u/fpg],

-x_

gful/s p8\8og;Fu ;DalGwt ljifodf dGqfnonfO{ cfjZostfg';f/ k/fdz{


lbg],

-If_

dGqfnon] ;do ;dodf lgb]{zg u/] adf]lhdsf cGo sfo{x? ug]{ .

k|flws/0fn] cfb]z tyf lgb]{zg lbg ;Sg] M xjfO{ ofq'xsf] ;]jf, ;'ljwf tyf ;'/Iff,
ljdfg:yn tyf ljdfg:yn If]qsf] ;]jf tyf ;'/Iff, jfo'ofgsf] ;'/Iff, xjfO{ p8fg
tyf To:tf] sfo{;+u ;DalGwt JolQm tyf pks/0fxsf ;'/Iffsf] Joj:yfkgsf] nflu
k|flws/0f jf k|flws/0faf6 clwsf/ k|fKt JolQmn] ;]jf k|bfos ;+:yf, ;DalGwt
;/sf/L tyf u}/;/sf/L lgsfo jf JolQmxnfO{ cfjZos cfb]z tyf lgb]{zg lbg
;Sg]5 . To;/L lbPsf] cfb]z tyf lgb]{zg kfng ug'{ ;DalGwt ;a}sf] st{Jo x'g]5 .

10

@%=

;~rfns ;ldltM -!_ k|flws/0fsf] sfd sf/jfxLsf] ;~rfng, Joj:yfkg tyf


;'kl/j]If0f ug{sf] nflu g]kfn ;/sf/n] Ps ;~rfns ;ldlt u7g ug]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ul7t ;~rfns ;ldltdf b]xfoadf]lhd cWoIf tyf
;b:ox? /xg] 5g\M
-s_ ;lrj, ;+:s[[lt, ko{6g tyf gful/s p8\8og dGqfno cWoIf
-v_ dxflgb]{zs, g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0f

;b:o

-u_ ;x;lrj, ;+:s[[lt, ko{6g tyf gful/s p8\8og dGqfno ;b:o


-3_ ;x;lrj, cy{ dGqfno

;b:o

-_ p8\8og ;'/Iff, xjfO{ ;'/Iff, ljdfg:yn ;+rfng jf Po/ g]leu];g ;]jfsf]


If]qdf ljz]if 1fg ePsf / gful/s p8\8og If]qdf slDtdf !) jif{sf] cg'ej
ePsf JolQmx? dWo]af6 g]kfn ;/sf/n] dgf]gog u/]sf b'O{ hgf ;b:o
-#_ pkbkmf -@_ sf] v08 -_ adf]lhdsf ;b:osf] kbfjlw rf/ jif{sf] x'g]5 .
-$_ pkbkmf -@_ sf] v08 -_ adf]lhd dgf]gLt ;b:o jf lghsf] kl/jf/
k|flws/0faf6 lgodg x'g] s'g} klg ;]jfk|bfos ;+:yf;+u k|ToIf ?kdf ;+nUg ePsf] jf
k|flws/0f;Fusf] sf/f]af/ jf s/f/df kIf ePsf] jf To:tf sf/f]jf/df lghsf] s'g}
cfly{s :jfy{ ufFl;Psf] x'g' x'Fb}g .
-%_ pkbkmf -@_ adf]lhd ul7t ;~rfns ;ldltsf] ;b:o b]xfosf] s'g} cj:yfdf
cfgf]] kbdf sfod /xg] 5}gg\M
-s_ g]kfn ;/sf/n] x6fPdf jf lgh ;f] kbdf axfn g/x]df,
-v_ kbfjlw ;dfKt ePdf,
-u_ g]kfn ;/sf/ ;dIf lbPsf] lnlvt /fhLgfdf :jLs[t ePdf,
-3_ d[To' ePdf .
-^_ dxflgb]{zs jfx]s ;~rfns ;ldltsf cGo kbflwsf/L kbd'Qm ePsf] ldlt b]lv
Ps jif{ ;Dd k|flws/0fsf] lgodgsf] bfo/fdf cfpg] ;]jf k|bfos ;+:yfdf k|ToIf jf
k/f]If ?kdf cfj4 x'g xb}g .
-&_ ;~rfns ;ldltn] cfjZos 7fg]df s'g} lj1 jf ;Nnfxsf/nfO{
?kdf a}7sdf efu lng cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

ko{j]Ifssf]

-*_ ;ldltsf] ;lrjsf] ?kdf sfd ug]{ u/L dxflgb]{zssf] l;kmfl/;df ;+rfns
;ldltn] k|flws/0fsf] s'g} al/i7 kbflwsf/LnfO{ tf]Sg ;Sg]5 .
11

@^= ;~rfns ;ldltsf] a}7sM -!_ ;ldltsf] a}7s cfjZostfg';f/ a:g]5, t/ Pp6f
a}7s / csf]{ a}7ssf] cGt/ ;f7L lbg eGbf a9L x'g]5}g .
-@_ ;ldltsf] a}7s cWoIfn] tf]s]sf] ldlt, ;do / :yfgdf a:g]5 .
-#_ ;ldltsf] s"n ;b:o ;+Vofsf] krf; k|ltzt eGbf a9L ;b:ox pkl:yt ePdf
;ldltsf] a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof k'u]sf] dflgg]5 .
-$_

;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf cWoIfn] ug]{5 / lghsf] cg'kl:yltdf ;b:ox?n] cfkm"dWo]af6

5fg]sf] ;b:on] ;~rfns ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .

-%_ ;ldltsf] a}7sdf ax'dtsf] /fo dfGo x'g]5 / dt a/fa/ ePdf cWoIftf ug]{ JolQmn]
lg0ff{os dt lbg]5 .
-^_ ;ldltsf] a}7sdf 5nkmn ePsf ljifo / ;f] ;DaGwdf ePsf] lg0f{o ;ldltsf]
;lrjn] lg0f{o k'l:tsf -dfOGo"6_ df hgfO{ a}7sdf pkl:yt ;b:oxsf] b:tvt u/fpg'
kg]{5 .
-&_ ;ldltsf] u7gdf s'g} q'6L eO{ jf s'g} ;b:osf] :yfg l/Qm eO{ ;ldltdf s'g} sfd
sf/jfxL ePsf] eP ;f]xL sf/0fn] dfq To:tf] sfd sf/jfxL ab/ x'g] 5}g .
-*_

;ldltsf] a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljwL ;ldlt cfkm}n] lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 .

@&=

cWoIfsf] sfd, st{Jo tyf clwsf/M cWoIfsf] sfd, st{Jo tyf clwsf/ b]xfo
adf]lhd x'g]5 M
-s_

;ldltsf] a}7sdf 5nkmn ul/g] ljifoxsf] k|fyldstf qmd lgwf{/0f ug]{,

-v_

k|flws/0ff/f ;~rflnt of]hgf tyf sfo{qmdxsf] cg'udg tyf d"Nofg


ug]{, u/fpg] / tT;DaGwdf cfjZos lgb]{zg lbg],

-u_

of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf lgoddf pNn]v ePsf]df afx]s tyf ljz]if
kl/l:yltdf k|flws/0fsf] p2]Zo k"/f ug{sf] lgldQ h'g;'s} sfd sf/jfxL ug{
jf u/fpg cfjZos lgb]{zg lbg],

-3_

k|flws/0fsf] sfd sf/jfxL Jojl:yt, k|efjsf/L, nfek|b / ;'rf? kaf6


;~rfng ug]{, u/fpg] .

12

@*=

dxflgb]{zssf] lgo'lQmM -!_ k|flws/0fsf] sfo{ ;Grfngsf] nflu sfo{sf/L k|d'vsf]


?kdf g]kfn ;/sf/n] k|flws/0fsf] ;]jfdf axfn /x]sf] slDtdf pkdxflgb]{zs :t/sf]
sd{rf/L jf g]kfn ;/sf/sf] axfnjfnf slDtdf ;x;lrj :t/sf] sd{rf/L dWo]af6
dxflgb]{zssf] kbdf lgo'lQm ug]{5 .
-@_ dxflgb]{zssf] kbfjlw rf/ jif{sf] x'g]5 / lghsf] sfo{ ;Gtf]ifhgs
ePdf lghnfO{ clwstd csf]{ Ps sfo{sfn;Ddsf] nflu k'gM lgo'lQm ug{ ;lsg]5 .
-#_ g]kfn ;/sf/n] b]xfosf] cj:yfdf dxflgb]{zsnfO{ pkbkmf -@_
adf]lhd tf]lsPsf] kbfjlw k'/f x'g' cufj} kbaf6 d'Qm ug{ ;Sg]5 M
s_ k|flws/0fsf] p2]Zo ljk/Lt sfo{ u/]sf] kfO{Pdf,
v_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgodfjnLsf] kfngf gu/]sf] cj:yfdf,
u_ kmf}hbf/L s;"/df cbfntaf6 bf]ifL 7xl/Pdf,
3_ k|zf;lgs sfg'gsf] pNn\3g u/]sf] k|dfl0ft ePdf,
_ g]kfn ;/sf/sf] lgb]{zgsf] kfngf gu/]df .
-$_ dxflgb]{zs kbd'Qm ePsf] ldlt b]lv tLg jif{ ;Dd k|flws/0fsf]
lgodgsf] bfo/fdf cfpg] ;]jf k|bfos ;+:yfdf k|ToIf jf k/f]If ?kdf cfj4 x'g
kfpg] 5}gg\ .

@(=

dxflgb]{zssf] sfd, st{Jo tyf clwsf/M -!_ dxflgb]{zssf] sfd, st{Jo tyf
clwsf/x? b]xfo adf]lhd x'g]5g\M
-s_ k|flws/0fsf] b}lgs k|zf;gsf] ;~rfng tyf Joj:yfkg ug]{,
-3_

o; P]gsf] sfof{Gjog ug{ tyf k|flws/0fsf] sfo{ ;~rfngsf] nflu cfjZos


kg]{ sfg"gL d:of}bf tof/ u/L :jLs[ltsf] nflu ;ldltdf k]z ug]{,

-_

k|flws/0fsf] sf]ifsf] ;'kl/j]If0f tyf lgoGq0f ug]{ u/fpg] / o;sf] ;DklQsf]


Joj:yfkg tyf ;+ef/ ug]{,

-5_

k|flws/0fsf] cfjlws of]hgf, jflif{s sfo{s|d, cfo tyf Joosf] ah]6 cg'dfg
tof/ u/L :jLs[ltsf nflu ;ldlt ;dIf k]z ug]{,

-h_

;ldltn] :jLs[t u/]adf]lhd ah]6, of]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog ug]{,

-em_

k|flws/0fsf] lx;falstfasf] cfGtl/s tyf clGtd n]vfk/LIf0f u/fpg] Joj:yf


ug]{,

13

-`_

cfOsfcf]f/f k|ltkflbt dfkb08 tyf l;kmfl/;x? -:6\of088{; P08 l/sd]08]8


k|\oflS6;]h_, Dofg'cn tyf dfu{bz{g adf]lhd cfjZostfg';f/ l/Sjfo/d]06\;,
8fO/]lS6E;, Dofg'cn, ;s{'n/ hf/L ug]{ / ;f] sf] sfof{Gjog ug]{,

-6_

of] P]g adf]lhd hf/L ul/Psf Ohfhtkq, k|df0fkq jf dfGotfkq k|fKt u/]sf]
JolQm jf ;+:yfsf] ;'/Iff ;'kl/j]If0f -;]km\6L cf]e/;fO6_ ug]]{ tyf pQm sfo{sf
nflu cfjZos clwsf/;lxt lg/LIfs lgo'Qm ug]{,

-7_

g]kfndf ;+rfng x'g] ljb]zL jfo';]jf sDkgLx?sf] tf]lsP adf]lhd p8fg


;'/Iff ;'kl/j]If0f ;DaGwL sfo{ ug]{,

-8_

p8\8og ;DaGwL 36gf, b'3{6gf tyf p8fg ;'/Iffdf k|lts'n k|efj kfg{] jf
kfg{ ;Sg] s'g} klg cj:yfsf] lgodgsf/L lgsfon] ug'{kg]{ 5fgljg ug]{, ;'/Iff
l;kmfl/; hf/L ug]{ / bf]ifLnfO{ sf/jfxL ug]{,

-9_

o; P]g adf]lhd hf/L ul/Psf k|df0fkq, Ohfhtkq, cg'dlt jf clwsf/kq


afxsn] of] P]g jf cGtu{t ag]sf] lgodfjnL, l/Sjfo/d]06\;, lgb]{lzsf tyf
cfb]zsf] pNn+3g u/L p8fg ;'/Iffdf k|lts'n c;/ kg]{ sfo{ u/]sf] kfOPdf
To:tf] k|df0fkq, Ohfhtkq jf cg'dltkqf/f k|bQ s'g} jf ;a} clwsf/sf]
k|of]udf /f]s nufpg],

-0f_

s'g} jfo'ofg, pks/0f, ;]jf jf ;'ljwfsf] ;+rfng c;'/lIft tj/n] x'Fb}5 jf


ltgsf] ;+rfngaf6 wghgsf] Iflt k'Ug] ljZjf; ug]{ kof{Kt cfwf/ ePdf
To:tf jfo'ofg, pks/0f, ;]jf jf ;'ljwfsf] k|of]udf /f]s nufpg] / cfjZos
5fgljg ug]{,

-t_

of] P]g tyf o; P]g cGtu{t ag]sf lgod, l/Sjfo/d]06\;, 8fO/]lS6E;,


Dofg'cn tyf ;s{'n/df pNn]lvt p8fg ;'/Iff;Fu ;DalGwt Joj:yfx?sf]
pNn+3g ug]{ ;+:yf tyf JolQmnfO{ tf]lsP adf]lhd b08, h/Ljfgf ug]{,

-y_

gful/s p8\8og;Fu ;DalGwt /fli6o tyf cGt/f{li6o ;+3 ;:yfx?;Fu


;dGjo ug]{ / kf/:kl/s ;xof]u cfbfg k|bfgsf] Joj:yf ldnfpg],

-b_

k|flws/0f, g]kfn ;/sf/ Pj+ cGo ;+:yf tyf lgsfox?aLr ;Dks{ clwsf/Lsf]
?kdf sfd ug]{ .

14

#)=

lg/LIf0f jf hfFra'em ug{;Sg] ljz]if clwsf/M -!_ dxflgb]{zs jf lghn] lgo'Qm


u/]sf] lgl/Ifs jf lghaf6 clVtof/ k|fKt clwsf/LnfO{ lg/LIf0f jf hfFra'emsf]
s|ddf o; P]g cGt{ut hf/L k|df0fkq, Ohfhtkq, cg'dlt kq k|fKt ug]{ JolQm jf
;+:yfsf] jfo'ofg, ljdfg:yn, gful/s p8\8og;Fu ;DalGwt s'g} ;+/rgf, ;'ljwf
-km]l;lnl6h_ tyf kl/;/df lgjf{w k|j]z ug]{ / ;DalGwt JolQm;Fu ;f]wk'5 ug]{,
sfuhft dfUg], 5fgljg ug]{ tyf sfuhft cfkm\gf] sAhfdf lng] clwsf/ x'g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgl/If0f jf hfFra'emsf] s|ddf s'g} jfo'ofg,
pks/0f, ;]jf jf ;'ljwf -km]l;lnl6h_ sf] ;+rfng p8fg ;'/Iffsf] b[li6n] ;'/lIft
/x]sf] gb]lvPdf To:tf] jfo'ofg, pks/0f, ;]jf jf ;'ljwfsf] ;+rfngdf /f]s nufpg]
jf To:tf] ;+rfng sfo{df ;+nUg JolQm jf ;+rfnsnfO{ o; P]g jf o; P]g cGtu{t
ag]sf] lgodfjnL adf]lhd k|bfg ul/Psf] Ohfhtkq, k|df0fkq jf cGo s'g}
sfuhftaf6 k|fKt clwsf/sf] k|of]udf tTsfn aGb]h jf /f]s nufpg ;lsg]5 .

#!=

k|flws/0fsf sd{rf/L tyf ljz]if1 M -!_ k|flws/0fdf cfjZos ;+Vofdf sd{rf/L tyf
ljz]if1 hgzlQm /xg]5g\ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf sd{rf/L k|flws/0fn] :yfoL, c:yfoL tyf ;]jf
s/f/df lgo'Qm ug{ ;Sg]5 .
-#_ k|flws/0fn] lgodgsf/L sfo{sf nflu cfjZos kg]{ ePdf :jb]zL jf
ljb]zL ljz]if1 hgzlQmnfO{ ljz]if ;'ljwf ;lxt s/f/df lgo'Qm ug{ ;Sg]5 .

#@=

k|flws/0fsf] cfly{s Joj:yfM -!_


k|flws/0fn] cfkm\gf] sfo{ ;+kfbg ug{ b]xfo
adf]lhd cfly{s >f]t h'6fpg ;Sg] 5 M
-s_ o; P]g adf]lhd hf/L x'g] Ohfhtkq, k|df0fkq, dfGotf kq, cg'dlt kq jf
cGo s'g} s'g} lsl;dsf] k|df0fkq hf/L ubf{ tyf gljs/0f ubf{ tf]lsP
adf]lhd z'Ns tyf b:t'/ nufpg] / c;'n pk/ ug]{,
-v_

gful/s p8\8og ;DaGwL s'g} klg lsl;dsf] sfd, k"jf{wf/, ;'ljwf tyf
pks/0f ;DaGwL Ohfhtkq, k|df0fkq, cg'dltkq jf :jLs[lt hf/L ubf{ tyf
gjLs/0f jf dfGotf k|bfg ubf{ tf]lsP adf]lhd z'Ns nufpg],

-u_

g]kfnsf] gful/s p8\8og btf{ lstfadf btf{ tyf btf{ vf/]hL u/] afktsf]
tf]lsP adf]lhd z'Ns nufpg],

-3_

xjfO{ ofq'x?af6 tf]lsP adf]lhd p8fg ;'/Iff z'Ns nufpg],

15

-_

gful/s p8\8og ;DjGwL Ohfhtkq, k|df0fkq, cg'dlt kq jf dfGotf kq


hf/L ug{ jf gljs/0f ug{{ jf s'g} lsl;dsf] l:js[lt k|bfg ug]{ k|of]hgsf
nflu k/LIf0f tyf lg/LIf0f u/] afkt tf]lsP adf]lhdsf] z'Ns nufpg],

-r_

;]jf k|bfos ;+:yfx?sf] 8s'd]06;\, Dofg'cn cflb :jLs[lt jf cg'df]bg ubf{


tf]lsP adf]lhd z'Ns nufpg],

-5_

k|flws/0fsf] :jfldTjdf /x]sf] ejg, hUuf hldg jf cGo rn crn ;DklQsf]


pkof]uaf6 k|fKt xg] cfo,

-r_

k|flws/0faf6 k|bfg ul/g] cGo lgodgsf/L ;]jf afkt tf]lsP adf]lhd z'Ns
nufpg]] .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] >f]taf6 p7\g] /sd k|flws/0fsf] lgodgsf/L


sfo{sf nflu ck'u x'g] ePdf g]kfn ;/sf/n] cfjZos cg'bfg pknAw u/fpg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd nufOPsf z'Ns tyf b:t'/x? tf]lsPsf] ;dodf
ga'emfpg] JolQm;+:yfaf6 k|flws/0fn] cltl/Qm z'Ns tyf b:t'/ nufO{ c;"n pk/
ug{;Sg]5 .
-$_ of] P]g tyf o; P]gcGt{ut ag]sf] lgodfjnLdf ePsf Joj:yfsf]
cwLgdf /xL k|flws/0fnfO{ s'g} JolQmaf6 k|fKt ug'{ kg]{ z'Ns, b:t'/ tyf Ifltk"lt{
/sd ;/sf/L afFsL ;/x c;"n pk/ ug]{ clwsf/ x'g]5 .
##=

k|flws/0fsf] sf]ifM -!_ k|flws/0fsf]] Pp6f 5'6\6} sf]if x'g]5 .


-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf b]xfo adf]lhdsf /sd /xg]5g\M
-s_
k|flws/0fsf] k'FhL, C0f, cg'bfg tyf h/Ljfgf jfkt k|fKt /sd,
-v_
bkmf #@ adf]lhd k|fKt x'g] /sd,
-u_

g]kfn ;/sf/af6 k|fKt x'g] /sd ,

-#_ k|flws/0fsf] sf]ifsf] ;+rfng tf]lsP adf]lhd x'g]5 .


#$=

n]vf / n]vfk/LIf0fM -!_ k|flws/0fsf] n]vf, ;ldltaf6 :jLs[t 9fFrf / tl/sf adf]lhd
/flvg]5 .
-@_ k|flws/0fsf] n]vfsf] n]vfk/LIf0f dxfn]vf k/LIfs jf lghn] tf]s]sf]
n]vf k/LIfsf/f x'g]5 .

#%=

jflif{s k|ltj]bg k]z ug]{M k|flws/0fn] cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] rf/ dlxgfleq g]kfn
;/sf/ ;dIf jflif{s k|ltj]bg k]z ug'{kg]{5 .
16

#^=

g]kfn ;/sf/;Fu ;Dks{{M k|flws/0fn] g]kfn ;/sf/;Fu ;Dks{ /fVbf dGqfno dfkm{t
/fVg' kg]{5 .
kl/R5]b ^
;]jf k|bfos ;+:yf :yfkgf ;DaGwL Joj:yf

#&=

;]jf k|bfos ;+:yfsf] :yfkgfM -!_ g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg
u/L b]xfosf ;]jf ;+rfngsf] nflu cfjZostfg';f/ Ps jf ;f] eGbf a9L ;]jf
k|bfos ;+:yf u7g ug{ ;Sg]5M
-s_ ljdfg:yn ;+rfng ;]jf,
-v_ Po/ g]leu];g ;]jf .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd u7g x'g] ;+:yfsf] k|s[lt, p2]Zo, sfd, st{Jo
tyf clwsf/ nufotsf cGo ljifox? To:tf] ;+:yf u7g ubf{sf] avt g]kfn
;/sf/n] /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L tf]s] adf]lhd x'g]5 .

#*=

;+o'Qm nufgLM bkmf #& adf]lhd :yfkgf x'g] ;]jf k|bfos ;+:yfn] g]kfn ;/sf/sf] k"j{
l:js[tL lnO{ :jb]zL jf ljb]zL nufgLstf{x?;Fu ;+o'Qm nufgLdf of]hgf tyf sfo{s|d
;+rfng ug{ ;Sg]5 .

#(=

Jofkfl/s l;4fGt cg';/0f ug]{M bkmf #& adf]lhd :yfkgf x'g] ;]jf k|bfos ;+:yfn]
sfo{ ;Dkfbg ubf{ p8fg ;'/Iff, xjfO{ ;'/Iff tyf xjfO{ ofq'sf] ;'ljwfnfO{ b[li6ut
u/L Jofkfl/s l;4fGt cg';/0f ug{ ;Sg]5g\ .

$)=

;DklQ x:tfGt/0f M -!_ g]kfn ;/sf/n] of] P]g nfu" x'g k"j{ k|flws/0fsf] :jfldTjdf
/x]sf ljdfg:yn, Po/ g]leu];g ;]jf tyf cGo ;]jfn] rr]{sf hUuf hldg tyf
ejg, pks/0f, ;+/rgf cflb ;DklQ d"Nof+sg u/L k|flws/0fnfO{ cfjZos kg]{
jfx]ssf ;DklQ bkmf #& adf]lhd :yfkgf x'g] ;+:yfnfO{ x:tfGt/0f ug]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;DklQ x:tfGt/0f ubf{ To:tf ;DklQ;Fu
hf]l8Psf] g]kfn ;/sf/ tyf ljb]zL bft[ lgsfoaf6 k|fKt C0f, cg'bfg jfktsf]
clwsf/ tyf bfloTj ;d]t bkmf #& adf]lhd :yfkgf x'g] ;+:yfdf ;g]{5 .

17

$!=

sd{rf/Lx?sf] Joj:yfkgM -!_ P]gsf] bkmf #& adf]lhd ;]jf k|bfos ;+:yf u7g ePdf
g]kfn ;/sf/n] k|flws/0fsf] ;]jfdf sfo{/t /x]sf sd{rf/LnfO{ P]gsf] bkmf @@
adf]lhdsf] k|flws/0fd} /xg] jf P]gsf] bkmf #& adf]lhd :yfkgf x'g] ;]jf k|bfos
;+:yfdf /xg] eGg] ;DaGwdf 5gf}6 ug{ plrt ;do lbOg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|flws/0f ;]jfdf g} /xg rfxg] sd{rf/LnfO{
k|flws/0f ;]jfdf k'n b/aGbL ;[hgf u/L /flvg]5 / sd{rf/Lsf] of]Uotf, bIftf, Ifdtf
tyf sfo{ k|s[ltnfO{ cfwf/ agfO{ cfjZostfg';f/ pko'Qm k/LIf0f ljlw ckgfO{
pko'Qm sd{rf/L 5gf}6 u/L k|flws/0fsf] l/Qm b/aGbLsf] kbdf ;dfof]hg ul/g]5 .
o;/L ;dfof]hg ubf{ sd{rf/LnfO{ lghn] k|flws/0fdf ;]jf/t /xFbf vfOkfO{ cfPsf]
kfl/>lds nufotsf ;'ljwfx?df s6f}tL gx'g] Joj:yf ldnfpg'kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd ljdfg:yn tyf Po/ g]leu];g ;]jf k|bfos
;+:yfdf /xg rfxg] sd{rf/LnfO{ lghn] vfOkfO{ cfPsf] kfl/>lds nufotsf
;'ljwfx?df s6f}tL gx'g] u/L pQm ;+:yfdf ;dfof]hg ul/g]5 .
-$_ pkbkmf -@_ / -#_ adf]lhd ;dfof]hg x'g] sd{rf/Lx?sf] xsdf
k|flws/0fdf sfo{/t /xFbfsf] ;]jf cjlwnfO{ Ho]i7tf, k]G;g, pkbfg tyf j[lQ
ljsf;sf] k|of]hgsf nflu u0fgf ul/g]5 .
-%_ pkbkmf -@_ / -#_ adf]lhd ;dfof]hg gx'g] sd{rf/Lx?nfO pko'Qm
of]hgf cGtu{t :j}lR5s cjsf;sf] df}sf lbOg]5 .

$@=

k]G;g tyf pkbfgM -!_ bkmf $! adf]lhd k|flws/0f jf ljdfg:yn tyf Po/
g]leu];g ;]jf k|bfos ;+:yfsf] ;]jfdf ;dfof]hg x'g] sd{rf/Lx?sf] k]G;g, pkbfg jf
cGo cjsf; ;'ljwfsf] Joj:yf ;dfof]hg x'g] ;+:yfn] ug]{5 .
-@_ of] P]g nfu" x'g'k"j{ k|flws/0faf6 k]G;g k|fKt ul/x]sf sd{rf/Lx?sf]
k]G;g jfktsf] /sdsf] e'QmfgLsf] ;'lglZrttfsf] nflu o; cl3 :yfkgf ul/Psf] ;]jf
lgj[Q sf]if o; P]g adf]lhd :yfkgf x'g] k|flws/0fdf ?kfGt/0f x'g]5 .

$#=

;]jf ;'ljwfdf /f]s nufpg ;lsg] M s;}n] k|rlnt sfg"g adf]lhd ;]jf ;'ljwf
pkef]u u/] afkt ;]jf k|bfos ;+:yfnfO{ ltg'{ a'emfpg'kg]{ z'Ns, b:t'/ jf ef8f glt/]
ga'emfPdf ;]jf k|bfos ;+:yfn] To:tf] ;]jf ;'ljwf pkef]u ug{ /f]s nufpg ;Sg]5 .

18

kl/R5]b &
jfo'ofg b'3{6gf 5fgljg ;DaGwL Joj:yf
$$= uDeL/ xjfO{ 36gf tyf b'3{6gfsf] 5fglagM -!_ g]kfn /fHosf] e"efu leq x'g]
jfo'ofg;Fu ;DalGwt h'g;'s} b'3{6gf jf uDeL/ 36gfsf] hfFra'em ug]{ clwsf/ g]kfn
;/sf/nfO{ x'g]5 .
-@_ jfo'ofg b'3{6gf jf uDeL/ 36gfsf] lgikIf hfFra'emsf] nflu g]kfn
;/sf/n] Ps :jfoQ lgsfo :yfkgf ug{ ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] lgsfo :yfkgf geP ;Ddsf] nflu g]kfn
;/sf/n] jfo'ofg b'3{6gf hfFrsf] If]qdf bIftf xfl;n u/]sf JolQmnfO{
cg';Gwfgstf{sf] ?kdf tf]sL lgikIf hfFra'em u/fpg ;Sg]5 .
-$_ pklgod -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg s'g} b'3{6gfsf]
;DaGwdf lj:t[t hfFra'em u/fpg' k/]df g]kfn ;/sf/n] cfjZos >f]t ;fwg ;lxt
clwsf/ ;DkGg b'3{6gf hfFra'em cfof]u u7g ug{ ;Sg]5 .
-%_ s'g} b'3{6gfsf] ;DaGwdf g]kfn ;/sf/n] cfk;L ;xdlt jf
;Demf}tfadf]lhd csf]{ /fi6nfO{ k"0f{ jf cf+lzs?kdf 5fglag sfo{ ug{sf] nflu
clwsf/ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .
-^_ cGo d'n'sdf x'g] xjfO{ b'3{6gf hfFrdf k|ltlglwTj ug{sf nflu
jfo'ofgsf] btf{sf] /fi6 jf jfo'ofg ;+rfnssf] /fi6sf] x}l;otn] g]kfn ;/sf/n]
cflwsfl/s k|ltlgwL] tf]Sg ;Sg]5 .
-&_ jfo'ofg b'3{6gf tyf uDeL/ 36gfsf] 5fglag ;DaGwL cGo Joj:yf
tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
$%=

36gfsf] 5fglagM -!_ g]kfn /fHosf] e"efu leq x'g] jfo'ofg;Fu ;DalGwt h'g;'s}
36gfsf] hfFra'em ug]{ clwsf/ dxflgb]{zsnfO{ x'g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] 5fgljg ;DaGwL cGo Joj:yf dxflgb]{zsn]
tf]s] adf]lhd x'g] 5 .

19

kl/R5]b *
xjfO{ ;'/Iff ;DaGwL Joj:yf
$^=

ljdfg:yndf lgif]lwt If]q ;DaGwL Joj:yfM -!_ g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf
;"rgf k|sfzg u/L ljdfg:yn tyf Po/ g]leu];g ;]jf ;+rfng;Fu ;DalGwt
:yfgsf] ;Dk"0f{ jf s'g} efunfO{ xjfO{ ;'/Iffsf] b[li6n] lgif]lwt If]qsf] ?kdf tf]Sg
;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd tf]lsPsf] lgif]lwt If]qdf k|j]zsf nflu
cfjZostfsf] cfwf/df clVtof/ k|fKt clwsf/Ln] tf]lsP adf]lhd ljdfg:yn k|j]z
kf; hf/L ug]{5 .

:kli6s/0fM o; pkbkmfsf] k|of]hgsf nflu clVtof/ k|fKt clwsf/L eGgfn]


ljdfg:yn ;]jf k|bfos ;+:yfsf] k|d'v ;Demg'k5{ .
-#_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg p8fg ;'/Iff tyf
xjfO{ ;'/Iffsf] lgodg sfo{df vl6g] lg/LIfsx?nfO{ k|flws/0ff/f hf/L lg/LIfs
kl/rokqsf] cfwf/df g]kfnsf ljdfg:ynx?sf] ;a} lgif]lwt If]qx?df ;xh k|j]zsf]
clwsf/ x'g]5 .
$&=

vfgtnf;L ug'{kg]{M -!_ g]kfn ;/sf/af6 ljdfg:yndf sfo{/t clwsf/k|fKt sd{rf/L


jf ;'/IffsdL{af6 vfgtnf;L gu/fO{ s'g} klg ofq', dfn;fdfg, 8fFs cflbnfO{
ljdfg:yn lgif]lwt If]qdf k|j]z u/fpg' jf jfo'ofgaf6 cf];f/k;f/ ug'{ u/fpg'
x'Fb}g . o:tf] vfgtnf;L jfo'ofg rfnsbnsf ;b:o, jfo';]jf tyf ljdfg:yndf
sfo{/t sd{rf/L nufot ljdfg:ynsf] lgif]lwt If]qdf sfd ug]{ sfdbf/sf] ;d]t
ug'{kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] vfgtnf;L ln+bf
pko'Qm oGq tyf
pks/0fsf] ;d]t k|of]u ug{ ;lsg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd vfgtnf;L u/fpgaf6 OGsf/ ug]{ ofq' jf
JolQmnfO{ lgif]lwt If]qdf k|j]z ug{ tyf jfo'ofgdf r9\g /f]s nufOg]5 .
-$_ pkbkmf -!_ adf]lhd vfgtnf;L ubf{ s'g} cj}w xftxltof/, ljikmf]6s
kbfy{, 3fts a:t' jf o:t} k|s[ltsf cGo a:t' jf kbfy{ jf k|rlnt sfg"g adf]lhd
k|ltalGwt dfn;fdfg a/fdb ePdf pQm a/fdb ePsf] a:t' / JolQmnfO{ sfg"gL
5fgljgsf] nflu g]kfn k|x/Lsf] lhDdf nufpg'kg]{5 .
-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd 5fgljg ubf{ a/fdb ePsf] a:t' jf kbfy{ u}/
sfg"gL gb]lvPdf tf]lsPsf] k|s[of k'/f u/L jfo'ofgdf n}hfg lbg ;lsg]5 .
20

-^_ xjfO{ ofq'n] cfkm';Fu jfo'ofgdf nfg ;Sg] a:t' jf kbfy{sf] dfqf tf]s]
adf]lhd x'g]5 .
-&_ vfgtnf;Lsf] sf/0faf6 s'g} ofq'sf] p8fg 5'6]df jf s'g} IftL ePdf
To;sf] nflu vfgtnf;L ug]{ sd{rf/Lsf] s;} k|lt s'g} sfg"gL bfloTj /xg]] 5}g .
-*_ vfgtnf;L ;DaGwL cGo Joj:yf /fli6o xjfO{ ;'/Iff sfo{s|ddf tf]s]
adf]lhd x'g]5 .
$*= xjfO{ ;'/Iff ;DaGwL pko'Qm clwsf/L tf]Sg]M -!_ g]kfn ;/sf/n] g]kfnsf] xjfO{
;'/Iffsf] pRrtd :t/ sfod ug{ ljz]if lhDd]jf/L ;lxt xjfO{ ;'/Iff ;DaGwL pko'Qm
clwsf/L -Pk|f]lk|o6 cyf]l/6L_ sf] ?kdf s'g} kbflwsf/LnfO{ tf]Sg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] kbflwsf/Lsf] sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP
adf]lhd x'g]5 .
$(=

xjfO{ ;'/Iff Joj:yf M -!_ g]kfn /fHo leqsf ;Dk"0f{ ljdfg:ynx? / Po/
g]leu];g ;]jf ;+/rgfx?sf] ;'/Iffsf] nflu g]kfn ;/sf/n] 5'6\6} xjfO{ ;'/Iff ;+:yf
:yfkgf ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;+:yfn] xjfO{ ;'/Iffsf lj?4 x'g ;Sg] u}/
sfg"gL x:tIf]ksf] /f]syfdsf nflu cGo ;'/Iff lgsfo tyf gful/s p8\8og ;DaGwL
cGo lgsfo tyf ;+:yfx?;Fu ;dGjo u/L pko'Qm ;'/Iff pkfox? cjnDag ug'{
kg]{5 .
-#_ ljdfg:yn ;+rfns, jfo'';]jf sDkgL jf cGo ;]jf k|bfos ;+:yfn]
bkmf -$*_ df pNn]lvt xjfO{ ;'/Iff ;DaGwL pko'Qm clwsf/Lsf] cg'dlt lnO{
cfcfkm\gf] jfo'ofg, ef}lts ;+/rgf jf ;DklQsf] ;'/Iff k|aGw ldnfpg ;Sg]5 .
-$_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;+:yf :yfkgf geP ;Dd xjfO{ ;'/Iff ;DaGwL
Joj:yf g]kfn ;/sf/n] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
-%_ gful/s p8\8ogsf] ;+rfngdf ;+nUg /xg] ljleGg lgsfo tyf
;+:yfx?sf] xjfO{ ;'/Iff ;DaGwL lhDd]jf/L tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

%)=

jfo'ofg a'emfpg' kg]{M -!_ u}/sfg"gL x:tIf]ksf] sf/0faf6 g]kfndf cjt/0f ug{sf]
nflu afWo kf/L sAhf ul/Psf] s'g} jfo'ofg g]kfnsf] s'g} ljdfg:yn jf e"efudf
cjt/0f u/]df To:tf] jfo'ofgsf] sfg'gL xs ePsf] ;+:yfsf] k|d'v jf xjfO{ oftfoft
;]jfsf] sd{rf/LnfO{ ;f] jfo'ofg lkmtf{ n}hfgsf] nflu a'emfpg' kg]{5

21

-@_

pkbkmf -!_ adf]lhdsf] jfo'ofgnfO{ rfnsbnsf ;b:ox?, ofq' tyf dfn;fdfg


-sfuf]{_ ;lxt cfkm\gf] uGtJodf p8\g jf pQm jfo'ofgn] p8fg z'? u/]sf]
ljdfg:yndf hfgsf] nflu oyfzSo l56f] cg'dlt lbg'kg]{5 .

%!=

cfktsflng cj:yfsf] ;'/Iff Joj:yf M jfo'ofg ckx/0f jf cGo cfktsflng


cj:yfdf jfo'ofg, To;df ;jf/ ofq' tyf rfnsbnsf ;b:osf] hLpHofgsf] ;'/Iff
k|aGwsf] nflu cfjZos kg]{ clwsf/ ;lxtsf] ;Ifd ;+oGq :yfkgf / kl/rfng
;DaGwL Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

%@= ;'/Iff ;DaGwL cfb]z lbg ;Sg]M xjfO{ ;'/Iffsf] ;'lglZrttfsf] nflu clwsf/ k|fKt
clwsf/Ln] ljdfg:yn If]qleq sfo{/t s'g} JolQm jf ;+:yfnfO{ pko'Qm cfb]z jf
lgb]{zg lbg ;Sg]5 . To;/L lbOPsf] cfb]z jf lgb]{zgsf] kfngf ug'{ ;DalGwt ;a}sf]
st{Jo x'g]5 .
kl/R5]b (
ljdfg:yn ;DaGwL Joj:yf
%#=

ljdfg:yn lgdf{0f tyf ;+rfngM -!_ g]kfn ;/sf/sf] k"j{ :jLs[ltlagf g]kfnleq s'g}
klg ljdfg:yn lgdf{0f ug{ kfOg] 5}g .
-@_ g]kfn ;/sf/sf] l:js[lt lnO{ ;/sf/L jf lghL ;+:yfn] ljdfg:yn
lgdf{0f, ljsf; tyf ;+rfng ug{ ;Sg]5 .
-#_ ljdfg:yn lgdf{0f ug]{ sfo{sf] nflu g]kfn ;/sf/n] rf/ lsNnf tf]sL
ljdfg:ynIf]q lgwf{/0f ug]5
{ .
-$_ ljBdfg gLlt tyf b]xfosf ljifonfO{ ;d]t ljrf/ u/L gofF
ljdfg:yn lgdf{0f ;DaGwdf g]kfn ;/sf/n] cfjZos lg0f{o lng]5 M
s_

ef}uf]lns tyf jftfj/0fLo b[li6n] k|:tfljt :yfgsf] pko'Qmtf,

-v_

hg;+Vofsf] b[li6n] ;DefJotf,

-u_

Jofj;flos ;DefJotf,

-3_

:yfgLo tyf j}b]lzs nufgLsf] ;DefJotf,

-_

;fdflhs bfloTj .

-%_ ljdfg:yn lgdf{0fsf] lg0f{o ug'{k"j{ g]kfn ;/sf/n] ;DalGwt lgsfox?af6


;'emfj dfu ug]{ / ;DefJotf cWoog u/fpg'kg]{5 .
22

%$=

ljdfg:ynsf] k|of]uM -!_ :jLs[lt lbOPsf] afx]s cGo k|of]hgsf] nflu


ljdfg:ynsf] k|of]u ug'{ x'Fb}g .
-@_ cfktsfnLg cj:yf jf ljz]if cg'dlt lnPsf] cj:yfdf afx]s cGo
/fi6x?jf6 k|:yfg u/]sf jf To:tf /fi6x?df uGtJo ePsf p8fgx?n] cGt/f{li6o
ljdfg:ynaf6 dfq p8fg tyf cjt/0f ug'{kg]{5 .

%%=

ljdfg:yn btf{ tyf k|df0fLs/0fM -!_ cGt/f{li6o ljdfg:yn ;~rfng ug]{ ;~rfnsn]
tf]lsP adf]lhd ljdfg:yn ;~rfng k|df0fkq k|fKt u/]sf] x'gk' g]{5 .
-@_ ;fj{hlgs k|of]udf cfpg] tf]lsPsf cfGtl/s ljdfg:ynn] ljdfg:yn
k|df0fkq k|fKt u/]sf] x'g'kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd ljdfg:yn ;~rfng k|df0fkq cfjZos gkg]{
ljdfg:yn tf]lsP adf]lhd btf{ ug'{kg]{5 .
-$_ pkbkmf -!_, -@_ / -#_ adf]lhd ljdfg:yn ;~rfng k|df0fkq k|fKt
gu/]sf] jf btf{ gePsf] ljdfg:yn ;~rfngdf Nofpg kfOg]5}g .

%^=

ljdfg:yndf sfo{/t /xg] ;+3 ;+:yfsf] st{Jo M ljdfg:yndf ;]jf ;'ljwf pknAw
u/fpg sfo{/t /xg] ;a} ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+:yfn] xjfO{ ofq'x?sf] ;'/Iff,
;'ljwf tyf jfo'ofgsf] ;'Rff? ;+rfngnfO{ pRr k|fyldstfdf /fvL :t/Lo ;]jf ;'ljwf
pknAw u/fpg'kg]{5 .

%&=

ljdfg:yn ;+rfnsn] ;dGjo ug]{M ljdfg:yndf ;'/lIft, lgoldt / k|efjsf/L 9+un]


;]jf ;'ljwf pknAw u/fpg ljdfg:yn ;+rfnsn] ToxfF sfo{/t ;Dk"0f{ ;/sf/L tyf
u}/;/sf/L ;+:yfx? jLr ;dGjo ug]{ sfd ug]{5 .

%*=

ljdfg:yn ;+rfnsn] lgb]{zg lbg ;Sg]M -!_ xjfO{ ofq'sf] ;]jf, ;'/Iff tyf ;'ljwfnfO{
b[li6ut u/L ljdfg:ynsf] k|d'v clwsf/Ln] ToxfF sfo{/t s'g} klg ;/sf/L tyf
u}/;/sf/L lgsfo jf JolQmnfO{ lgb]{zg lbg ;Sg]5 / To:tf] lgb]{zgnfO{ kfng ug'{
;DalGwt ;a}sf] st{Jo x'g]5 .
-@_ xjfO{ ;]jfnfO{ ;'/lIft ?kdf ;+rfng ug{ ljdfg:yn ;+rfnsn]
b]xfosf ljifox?df cfjZostfg';f/ lgb]{zg lbg], lgoldt ug]{ jf lgif]w ug{ ;Sg]5M
s_

ljdfg:yn tyf ljdfg:yn If]q / xjfO{ dfu{df jf To;sf] cf;kf;df


k|sfzsf] Joj:yf ug]{,

-v_

ljdfg:yn, ljdfg:yn If]q / xjfO{ dfu{df /x]sf] s'g} JolQmsf] lghL


3/hUufdf tf]lsP adf]lhd k|sfzsf] k|aGw ug{ nufpg],
23

-u_

ljdfg:yn, ljdfg:yn If]q / xjfO{ dfu{df kg]{ hUufdf s;}n] s'g} ejg,
6fj/, n6\7f OToflb agfpFbf jf v8f ubf{ jf k|sfzsf] Joj:yf ubf{ kfng ug'{
kg]{ zt{ tf]Sg] jf aGb]h nufpg] .

-3_

v08 -u_ adf]lhd tf]lsPsf] zt{ aGb]hdf plNnlvt prfO{ eGbf a9Lsf] ejg,
3/, 6x/f, 6fj/, n6\7f, v jf cGo s'g} s'/fsf] lgdf{0f ug{ jf v8f ug{,
prfO{ a9fpg k|ltaGw nufpg] jf e}/x]sf] To:tf] ejg, 3/, 6x/f, n6\7f, v
cflb k"/} jf s]xL eTsfpg, pv]Ng, sf6\g jf x6fpg nufpg] .

-_

ljdfg:yn jf ljdfg:yn If]qleq /x]sf jfo'ofg nufot cGo s'g} ;DklQ jf


oGq jf pks/0fsf] ;'/Iffsf] lgldQ cfjZos Joj:yf ug]{ .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd ljdfg:yn ;+rfnsn] p8fg ;'/IffnfO{ Wofgdf


/fvL ljdfg:yn jf ljdfg:yn If]qleqsf] s;}sf] rn, crn ;DklQsf] ef]u rngdf
zt{o'Qm aGb]h nufpg ;Sg]5 / To:tf] aGb]h ;DaGwL lg0f{o ubf{ jf tT;DalGwt
;"rgf jf cfb]z hf/L ubf{ aGb]h nufpg k/]sf] sf/0f ;d]t :ki6 v'nfpg' kg]{5 .
%(=

jftfj/0f ;+/If0fM g]kfn ;/sf/n] Jofj;flos ljdfg:yn tyf To;sf] j/k/ sfod
/fVg' kg]{ Wjlg k|b'if0fsf] :t/ tf]Sg / p8\8og ultljwLaf6 pTkGg x'g] Wjlgsf]
d"Nof\sg ug]{ ljlw lgwf{/0f ug]{5 .

^)=

r/fr'?\uL tyf aGohGt' lgoGq0fM -!_ ljdfg:yn ;+rfnsn] ljdfg:yn If]qdf


r/fr'?\uL tyf aGohGt'sf] lgoGq0fsf nflu e/kbf]{ Joj:yf ldnfpg'kg]{5 .
-@_ ljdfg:yn / ljdfg:ynsf] tLg lsnf]ld6/ jl/kl/sf] If]qdf s;}n] klg
clgolGqt awzfnf :yfkgf ug]{, kmf]xf]/ d}nf y'kfg]{ sfo{ ug'{ x'Fb}g .
-#_ ljdfg:yn If]qdf ;]jf ;'ljwf k|bfg ug{ sfo{/t /xg] ;+3 ;+:yfn]
cfkm\gf] sfo{ ;Dkfbg ubf{ ljdfg:yn If]qdf kmf]xf]/ d}nf x'g glbg ;r]t /xg'kg]{5 .
-$_ ljdfg:yndf r/fr'?\uL tyf aGohGt' lgoGq0fsf] nflu rflng]
sbddf ;xof]u k'ofpg' ;DalGwt If]qsf afl;Gbfx?sf] st{Jo x'g]5 .

^!=

csf] 3/ hUufdf k|j]z ug{ ;Sg] M ljdfg:yn ;+rfnsn] tf]s]sf] clws[tn]


ljdfg:yn ;+rfng ;DaGwL sfo{sf] l;nl;nfdf ljdfg:yn If]qsf] cf;kf; jf xjfO{
dfu{df /x]sf] s'g} JolQmsf] 3/ hUufdf k|j]z ug{ cfjZos k/]df glhssf] ;'/Iff
lgsfo tyf To:tf] 3/ hUuf k|of]u ul//x]sf] JolQmnfO{ k"j{ ;"rgf lbP/ k|j]z ug{
;Sg]5 .
t/ s'g} b'3{6gf x'gaf6 arfpg jf To:tf] 3/ hUufdf h8fg ePsf] s'g}
pks/0fsf] h?/L dd{t sfo{ ug'{ k/]df jf To:t} cGo s'g} dgfl;j sf/0f ePdf k"j{
24

;"rgf glbP/ klg h'g;'s} ;dodf klg ljdfg:yn ;+rfnsaf6 clVtof/k|fKt s'g}
sd{rf/Ln] To:tf] 3/ hUufdf k|j]z ug{ ;Sg]5 .
^@=

ljdfg:yn;Fu ;DalGwt z'NsM -!_ ljdfg:yn ;+rfnsn] ljdfg:yndf ;]jf ;'ljwf


pknAw u/fP afkt b]xfo adf]lhdsf] z'Ns c;'n pk/ ug]{5M
-s_

ljdfg:yn tyf ljdfg:yn If]qdf jfo'ofg cjt/0f -n}l08_, u[x cf>o


-xfpl;_, lj;fg -kfls{_ jf cGo ;jf/L ;fwg lj;fg -kfls{_ u/] jfkt
tf]lsP adf]lhdsf] z'Ns c;'n ug]{,

-v_

ljdfg:yndf ljb]zaf6 jfo'ofgf/f g]kfn /fHodf cfoft x'g] dfn;fdfg


9'jfgLdf tf]lsP adf]lhdsf] dfn;fdfg -sfuf]{_ z'Ns c;'n ug]{,

-u_

xjfO{ ofq'xn] ljdfg:yn k|of]u u/] afkt tf]lsP adf]lhd ofq' ;]jf ;'ljwf
z'Ns c;'n ug]{,

-3_

ljdfg:yndf e"ld:y k|aGw -u|fp08 Xof08ln_ ;]jf, xjfO{ OGwg ljqmL,


p8fgdf /x]sf ofq'xnfO{ vfgf pknAw u/fpg] ;]jf -nfO6 Sof6l/_,
dfn;fdfg k|aGw -sfuf]{ x}08ln_ ;]jf, ofq' kl/jxg -lndf]lhg_ ;]jf
nufotsf ;]jf ;'ljwf pknAw u/fP afkt tf]lsP adf]lhdsf] z'Ns c;'n
ug],{

-_

ljdfg:yn jf ljdfg:yn If]qdf s/d'Qm k;n, /]i6'/]06, xf]6n, k;n sjn,


le=cfO{=kL= jf l;=cfO{=lk= sIf jf cGo Jofkf/ Joj;fo ;~rfng ug]{x;+u
tf]lsP adf]lhd ef8f tyf z'Ns c;'n ug]{,

-r_

ljdfg:yn tyf ljdfg:yn If]qleq 5fof+sg tyf lj1fkg


adf]lhd z'Ns c;'n ug]{,

-5_

ljdfg:yn If]qsf] hUuf ef8fdf pknAw u/fP afkt tf]lsP adf]lhdsf] ef8f
c;'n ug]{,

-h_

ljdfg:yn tyf ljdfg:yn If]qleq ljh'nL, vfg]kfgL, 6]lnkmf]g, 6]n]S;, ofS;


cflb ;'ljwf pknAw u/fP jfkt tf]lsP adf]lhd z'Ns c;'n ug]{,

-em_

tf]lsP adf]lhdsf cGo ;]jf ;'ljwf pknAw u/fP jfkt ef8f tyf z'Ns
c;'n ug]{ .

-@_

pkbkmf -!_ adf]lhd a'emfpg' kg]{ ef8f tyf z'Ns tf]lsPsf] Dofbleq
ga'emfpg]sf] xsdf tf]lsP adf]lhd yk ef8f tyf z'Ns c;'n ug{ ;lsg]5 .

25

jfkt tf]lsP

kl/R5]b !)
Po/ g]leu]zg ;]jf ;DaGwL Joj:yf
^#=

Po/ g]leu]zg ;]jf k|bfg ug]{ M -!_ g]kfn ;/sf/sf] l:js[lt k|fKt gu/L g]kfn
/fHodf s;}n] klg Po/ g]leu]zg ;]jf k|bfg ug{ x'Fb}g .
-@_ Po/ g]leu];g ;]jf k|bfg ug]{ ;+:yfn] Po/ 6flkms ;]jf / p8\8og
;"rgf ;]jf -P/f]gl6sn OGkmd]{;g ;le{;_ k|bfg ug]{5 .
-#_

Po/ g]leu];g ;]jf k|bfg ug]{ ;+:yfn] vf]h tyf p2f/ ;]jfsf] ;dGjo

ug]5
{ .
^$=

xjfO{ dfu{ tyf xjfO{ If]qsf] ;+/rgfM g]kfn /fHodf jfo'ofg p8fg tyf cjt/0f ug]{
k|of]hgsf nflu Po/ g]leu];g ;]jf k|bfg ug]{ ;+:yfn] k|flws/0fn] tf]s] adf]lhd
ljdfg:ynsf] k|:yfg tyf cfudg ljwL, p8fg dfu{, xjfO{ If]q alu{s/0f, xjfO{ If]qsf]
;+/rgf cflb tof/ u/L nfu" ug'{kg]{5 .

^%= ;+rf/, p8\8og ;xfo tyf lgu/fgL pks/0f M Po/ g]leu];g ;]jf k|bfg ug]{ ;+:yfn]
Po/ 6flkms ;]jf k|bfg ug{sf nflu cfjZos kg]{ ;+rf/, p8\8og ;xfo tyf
lgu/fgL pks/0fx? h8fg u/L lg/Gt/ ;+rfng of]Uo cj:yfdf /fVg'kg]{5 .
^^=

p8\8og df};dL ;]jf k|bfg ug]{ M -!_ xjfO{ ;]jf ;+rfngsf] nflu cfjZos kg]{
p8\8og df};dL ;"rgf ;]jf g]kfn ;/sf/n] k|bfg ug]{5 .
-@_ g]kfn ;/sf/n] g]kfnsf] s'g} ljdfg:yn jf tf]lsPsf] If]qdf pkbkmf
-!_ adf]lhdsf] ;]jf k|bfg ug{ s'g} lghL ;]jf k|bfos ;+:yfnfO{ lhDd]jf/L lbg ;Sg]5
.
-#_ p8\8og df};dL ;]jf pknAw u/fpg] ;+:yfn] Po/ g]leu];g ;]jf
k|bfg ug]{ ;+:yf;Fu ;dGjo u/L u'0f:t/Lo p8\8og df};dL ;]jf k|bfg ug'{kg]{5 .

^&= Po/ g]leu];g ;]jf z'Ns M Po/ g]leu];g ;]jf ;+rfnsn] g]kfn e"efu dfly
jfo'ofgn] p8fg -cf]e/km\nfO{_ u/]afkt, g]kfnsf] l;dfleq p8\8og ;+rf/, kyk|bz{g tyf
lgu/fgL ;]jf pknAw u/fP afkt, p8fg ljwL k|of]u u/] afkt tyf cGo ;]jf ;'ljwf
pknAw u/fP afkt tf]lsP adf]lhdsf] z'Ns lng ;Sg]5 .

26

kl/R5]b !!
g]kfn ;/sf/sf] ljz]if clwsf/
^*=

cfb]z hf/L ug]{ clwsf/M -!_ g]kfn ;/sf/n] ;fj{hlgs ;'/Iff, zflGt tyf ;'Joj:yf
sfod ug{sf] nflu cfjZostf cg';f/ g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L b]xfo
adf]lhdsf sfo{x? ug{ jf gug{ cfb]z hf/L ug{;Sg]5M
-s_ s'g} ;t{ tf]sL g]kfnsf] k"/} e"efu jf s'g} e"efu dfly ;a} lsl;dsf jfo'ofg
jf s'g} k|sf/sf] jfo'ofgnfO{ p8fg ug{ lgif]w ug]{ .
-v_

lghL If]qaf6 ;+rflnt jfo'ofg, ljdfg:yn tyf gful/s p8\8og;Fu


;DalGwt pks/0f, ;+/rgf jf ;'ljwfx? tf]lsPsf] clwsf/Lsf] lhDdf nufpg]
/ To;/L a'emfOPsf dfn;fdfgx? ;fj{hlgs ;]jfdf k|of]u ug{] .

-u_

ljdfg:yn cf;kf;sf] lghL jf ;fj{hlgs hUufsf] k|of]u ljdfg:yn


;+rfngdf cj/f]w k'Ug] u/L x'g nfu]sf] b]lvPdf tTsfn /f]s nufpg] .

-3_

Po/ g]leu];g ;]jf;Fu ;DalGwt :yfgsf] j/k/sf] hUuf hldgsf] k|of]uaf6


p8fg ;'/Iffdf k|lts'n k|efj kg]{ b]lvPdf To:tf] k|of]u x'gaf6 /f]s nufpg]
ug]{ .

-@_ pkbkmf -!_ sf] v08 -v_ adf]lhd cfb]z hf/L ul/Psf]df To:tf]
cfb]zsf] sf/0fn] s'g} JolQmnfO{ k|ToIf Iflt jf xflg gf]S;fgL ePdf g]kfn ;/sf/n]
tf]s]sf] lgsfon] lgwf{/0f u/]adf]lhdsf] /sd To:tf] JolQmnfO{ Ifltk"lt{ afkt lbOg] 5
.
^(=

jfo'ofg lgoGq0fdf lng] clwsf/M g]kfn ;/sf/n] b]xfosf cj:yfdf s'g} jfo'ofgnfO{
g]kfnsf] s'g} ljdfg:yndf cat/0f ug{ nufpg jf lgoGq0fdf lng dxflgb]{zsnfO{
cfb]z lbg ;Sg]5 .
-s_

of] P]g jf o; P]gcGt{ut ag]sf] lgodfjnLsf] p2]Zoljk/Lt x'g] u/L


jfo'ofgsf] k|of]u eO{/x]sf] 5 eGg] s'/f laZjf; ug]{] ;d'lrt cfwf/x? ePdf,
jf

-v_

p8\8og ;'/Iff, xjfO{ ;'/Iff jf ;fj{hlgs cfb]z kfngf u/fpg] b[li6sf]0fn]


lgoGq0fdf lng cfjZos 5 eGg] nfu]df .

27

&)=

;fj{hlgs :jf:Yosf] /Iffsf] nflu ;+s6sfnLg clwsf/M -!_ g]kfn


/fHosf]
s'g}
e"efudf s'g} vt/gfs dxfdf/L km}lnPsf] jf km}lng] ;Defjgf 5 eGg] nfu]df To:tf]
dxfdf/L xjfO{ oftfoftsf] dfWodaf6 cGo :yfgdf km}lng glbg g]kfn ;/sf/n]
To:tf] :yfgdf ;fj{hlgs p8fgnfO{ /f]s nufpg ;Sg]5 .
-@_ xjfO{ oftfoftsf] dfWodaf6 km}lng;Sg] ;?jf /f]uaf6 ;j{;fwf/0fsf]
:jf:Yodf kg{ ;Sg] vt/fnfO{ /f]syfd ug{sf] nflu g]kfn ;/sf/n] ljdfg:yn /
jfo'ofgdf cfjZos pkfo cjnDag ug{ u/fpg ;Sg]5 .

kl/R5]b !@
s;"/ tyf ;hfo
&!=

jfo'ofgsf] cglws[t k|j]z ;DaGwL s;'/ tyf ;hfo M of] P]g jf k|rlnt
sfg'gadf]lhd cg'dlt k|fKt gu/L s'g} jfo'ofg g]kfndf k|j]z u/]df cglws[t
k|j]zsf] s;'/ u/]sf] dflgg] 5 / o:tf] s;'/ ug]{nfO{ Ps b]lv tLg aif{ ;Dd s}b x'g]
5.

&@=

xjfO{ If]q cltqmd0f ;DaGwL s;'/ tyf ;hfo M k|rlnt sfg'gadf]lhd cg'dlt k|fKt
gu/L s'g} jfo'ofg g]kfnsf] e"efudflyaf6 p8fg -cf]e/nfO{_ u/]df xjfO{ If]q
cltqmd0f;DaGwL s;'/ u/]sf] dflgg]5 / o:tf] s;'/ ug]{nfO{ Ps b]lv tLg aif{ ;Dd
s}b x'g] 5 .

&#=

jfo'ofgsf] u}/sfg"gL sAhf / ckx/0fsf] s;'/ tyf ;hfo M -!_ p8fgdf


/x]sf]
jfo'ofgleq s;}n] u}/ sfg'gL kn] an k|of]u u/L jf ;f] k|of]u ug]{ wDsL lbO{ jf
c s'g} k|sf/sf] 8/ qf; b]vfO{ jfo'ofgnfO{ sAhfdf lnPdf jf To; pk/ lgoGq0f
u/]df jfo'ofgsf] u}/ sfg'gL sAhf / ckx/0fsf] s;'/ u/]sf] dflgg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ug]{nfO{ hGd s}b / To:tf] s;'/ ug{
pBf]u ug]{ jf dltof/ x'g]nfO{ kGw|b]lv aL; jif{;Dd s}b x'g]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ubf{ jfo'ofgdf /x]sf] s'g} JolQmsf] Hofg
uPdf jf jfo'ofg Wj:t ePdf s;'/ ug]{nfO{ hGds}b / dltof/nfO{ d'Vo s;'/bf/nfO{
x'g] ;hfosf] cfwf ;hfo x'g]5 / s;'/bf/ / dltof/sf] ;DklQ ;d]t hkmt x'g]5 .

&$= xjfO{ p8fgsf] ;'/Iff lj?4sf] s;'/ tyf ;hfo M -!_ b]xfo adf]lhdsf s'g} sfo{x
u/]df xjfO{ p8fgsf] ;'/Iff lj?4sf] s;'/ u/]sf] dflgg]5 M
28

-s_

p8fgdf /x]sf jfo'ofgleq s'g} JolQm lj?4 lx+;fTds sfd sf/jfO{ u/]df jf
To:tf] sfd sf/jfO{n] jfo'ofgsf] ;'/Iffdf vt/f x'g] ;+efjgf ePdf,

-v_

p8fgdf /x]sf] jfo'ofgnfO{ gi6 u/]df jf To:tf] jfo'ofgnfO{ p8fgsf] nflu


c;Ifd agfO{ jf p8fgdf To;sf] ;'/Iffdf vt/f k'Ug ;Sg] u/L Iflt kf/]df,

-u_

e"ld:y jfo'ofg jf jfo'ofgdf hl8t kf6{k"hf{ jf pks/0f jf xjfO{ kl/jxg


;DaGwL ;'ljwfx km]l;lnl6h_ jf ;Grf/ p8\8og ;xfo pks/0f jf clUg
lgjf/0f jf hLjgf]4f/ ;]jf tyf ;'/Iff pks/0f jf ;f] ;DaGwL dfn;fdfg jf
j:t' cflb gi6 u/]df jf Iflt k'ofPdf jf To;sf] s'g} efu jf kf6{k"hf{
cglws[t tj/af6 lems]df jf ltgsf] ;~rfngdf x:tIf]k u/]df,

-3_

c;To xf] eGg] hfgL hfgL s'g} ;"rgfsf] ;Grf/ u/L p8fgdf /x]sf] jfo'ofgsf]
;'/Iffdf vt/f k}bf u/]df .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ug]{nfO{ hGd s}b / To:tf] s;'/ ug{
pBf]u ug]{ jf dltof/ x'g]nfO{ kGw|b]lv aL; jif{;Dd s}b x'g]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ubf{ jfo'ofgdf /x]sf] s'g} JolQmsf] Hofg
uPdf jf jfo'ofg Wj:t ePdf s;'/ ug]{nfO{ hGds}b / dltof/nfO{ d'Vo
s;'/bf/nfO{ x'g] ;hfosf] cfwf ;hfo x'g]5 / s;'/bf/ / dltof/sf] ;DklQ ;d]t
hkmt x'g]5 .
&%=

jfo'ofgsf] ;'/Iff lj?4sf] s;'/ tyf ;hfo M -!_ ;]jfdf ;Grflnt jfo'ofgdf h'g;'s}
pkfof/f s'g} ;fwg -8]efO;_ jf j:t' /fvL jf /fVg nufPsf] sf/0fn] bkmf &$ sf]
pkbkmf -!_ sf] v08 -v_ adf]lhd jfo'ofg gi6 jf p8fgsf] nflu c;Ifd x'g] jf
p8fgdf To;sf] ;'/Iffdf vt/f k'Ug] ;Defjgf ePdf jf jfo'ofg ;+rfngdf cj/f]w
k'ofPdf jfo'ofgsf] ;'/Iff lj?4sf] s;'/ u/]sf] dflgg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ug]{nfO{ hGd s}b / To:tf] s;'/ ug{
pBf]u ug]{ jf dltof/ x'g]nfO{ kGw|b]lv aL; jif{;Dd s}b x'g]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ubf{ jfo'ofgdf /x]sf] s'g} JolQmsf] Hofg
uPdf jf jfo'ofg Wj:t ePdf s;'/ ug]{nfO{ hGds}b / dltof/nfO{ d'Vo s;'/bf/nfO{
x'g] ;hfosf] cfwf ;hfo x'g]5 / s;'/bf/ / dltof/sf] ;DklQ ;d]t hkmt x'g]5 .

&^=

ljdfg:yn ;'/Iff lj?4sf] s;'/ tyf ;hfo M -!_ ljdfg:yn tyf ljdfg:yn
If]qleq jf aflx/ /x]sf ;Grf/ tyf p8\8og ;xfo pks/0f, b[li6ut ;xfo -leh'on
P8\;_, df};d tyf hnjfo' ;DaGwL pks/0f, cUgL lgjf/0f tyf hLjgf]4f/ ;]jf
;DaGwL oGq tyf pks/0f, ;'/Iff ;DaGwL cGo pks/0f tyf oGq tyf xjfO{
p8fg;+u k|ToIf jf ck|ToIf kdf ;DalGwt cGo oGq, pks/0f, ejg, wfjgdfu{,
29

wfjgdfu{tkm{ hfg] af6f] -6\ofS;L j]_, lj;fg -Pk|f]g_, jfo'ofg /fVg] :yfg -Xof/_
cflb jf ;f] ;DaGwL dfn;fdfg s'g} klg k|sf/n] k"0f{ jf cf+lzs kdf ljuf/],
eTsfP, Iflt k'ofP jf gi6 u/]df ljdfg:yn ;'/Iff lj?4sf] s;'/ u/]sf] dflgg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ug]{af6 ePsf] gf]S;fgL ljuf] e/fO{
lghnfO{ s;'/sf] dfqf x]/L Ps jif{b]lv kfFr jif{;Dd s}b x'g]5 .
&&=

xjfO{ oftfoft;+u ;DalGwt JolQmsf] ;'/Iff lj?4sf] s;'/ tyf ;hfo M -!_ xjfO{
p8fg sfo{;+u ;DalGwt s'g} klg sd{rf/L, ljdfg:yndf sfo{/t sd{rf/L, xjfO{ ofq'
nufot ljdfg:yndf cfuGt's s'g} klg JolQmnfO{ xft xltof/ lnO{ jf glnO{ 8/,
wDsL, k|nf]eg jf c s'g} tl/sf ckgfO{ ckx/0f u/L jf sAhfdf lnO{ cfgf]]
st{Joaf6 ljrlnt kf/L jf cGo s'g} lsl;daf6 pQm JolQmsf] JolQmut ;'/Iffdf jf
xjfO{ p8fg ;~rfng tyf ;'/Iffdf vt/f jf afwf pTkGg u/fpg] sfo{ u/]df xjfO{
oftfoft;+u ;DalGwt JolQmsf] ;'/Iff lj?4sf] s;'/ u/]sf] dflgg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ug]{nfO{ s;'/sf] dfqf cg';f/ kfFr nfv
?k}of b]lv bz nfv ?k}ofF ;Dd h/Ljfgf jf kfFr jif{b]lv bz jif{;Dd s}b jf b'a}
;hfo x'g]5 .

&*=

p8fg ;'/Iffdf cj/f]w k'ofPsf] s;'/ tyf ;hfo M -!_ s;}n] p8fgdf /x]sf]
jfo'ofgdf s'g} ljB'lto oGq, pks/0f jf o:t} cGo ;fwg k|of]u u/L rfns sIf sslk6_ df /x]sf p8\8og oGq jf pks/0fsf] ;+rfngdf cj/f]w k'ofPdf jf
jfo'ofg rfnssf] Ifdtfdf k|lts'n c;/ kg]{ sfo{ u/]df o:tf] sfo{nfO{ p8fg
;'/Iffdf cj/f]w k'ofPsf] s;'/ dflgg]5 / o:tf] s;'/ ug]{nfO{ s;'/sf] dfqf x]/L kfFr
nfv ?k}ofF b]lv la; nfv ?k}ofF ;Dd h/Ljfgf x'g]5 .
-@_ s;}n] jfo'ofgsf] p8fg ;+rfngdf k|of]u x'g] e"ld:y oGq, pks/0f jf
;'ljwf -km]l;lnl6h_ sf] ;+rfngdf s'g} ljB'lto oGq, pks/0f jf o:t} cGo ;fwg
k|of]u u/L k|lts'n k|efj kfg]{ sfo{ u/]df o:tf] sfo{nfO{ p8fg ;'/Iffdf cj/f]w
k'ofPsf] s;'/ dflgg]5 / o:tf] s;'/ ug]{nfO{ s;'/sf] dfqf x]/L Ps nfv ?k}of b]lv
bz nfv ?k}ofF ;Dd h/Ljfgf x'g]5 .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ df pNn]lvt s;'/ u/]sf] sf/0f jfo'ofg b'3{6gfdf
k/]df jf s;}sf] Hofg uPdf s;'/ ug]{nfO{ hGds}b / dltof/nfO{ d'Vo s;'/bf/nfO{
x'g] ;hfosf] cfwf ;hfo x'g]5 / s;'/bf/ / dltof/sf] ;DklQ ;d]t hkmt x'g]5 .

&(=

vt/fhgs tl/sfn] jfo'ofg p8fPsf] s;'/ tyf ;hfo M


-!_ s'g} jfo'ofg jf To;df ;jf/ JolQmx? jf cGo jfo'ofg jf hldgsf
/x]sf JolQmx? jf ef}lts ;+/rgf jf s;}sf] wgdfnsf] ;'/IffnfO{ hf]lvddf kfg{] jf
30

kfg{ ;Sg] u/L s;}n] jfo'ofg p8fPdf o;nfO{ vt/fhgs tl/sfn] jfo'ofg p8fPsf]
s;'/ u/]sf] dflgg]5 .
-@_

pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ug]{nfO{ Ps b]lv tLg aif{ ;Dd s}b x'g]5

.
-#_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg pkbkmf -!_
adf]lhdsf] s;'/af6 s;}sf] Hofg uPdf jf jfo'ofg Wj:t ePdf o:tf] s;'/ ug]n
{ fO{
hGds}b / s;''/bf/sf] ;DklQ ;d]t hkmt x'g]5 .
*)=

c;'/lIft tj/n] ;]jf k|bfg u/] afktsf] s;'/ tyf ;hfo M -!_ o; P]g adf]lhd
k|df0fkq k|fKt ;+:yfn] o; P]g jf cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd cfkm"n] kl/kfng
ug'{kg]{ sfo{ gu/L ;]jf ;''ljwf k|bfg ubf{ s'g} jfo'ofg, To;df ;jf/ JolQm jf
hldgdf /x]sf JolQm jf ;DklQsf] xfgL gf]S;fgL x'g] jf x'g ;Sg] u/L ;]jf ;'ljwf
;+rfng u/]df To:tf] ;+:yfsf] k|d'v lhDd]jf/ JolQm tyf cGo lhDd]jf/ JolQmn]
c;'/lIft tj/n] ;]jf ;'ljwf k|bfg u/] afktsf] s;'/ u/]sf] dflgg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ug]{nfO{ Ps b]lv tLg aif{ ;Dd s}b jf
kfFr nfv b]lv bz nfv ?k}of ;Dd h/Ljfgf jf b'j} ;hfo x'g]5 .
-#_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg olb pkbkmf -!_
adf]lhdsf] sfo{af6 s;}sf] Hofg uPdf jf jfo'ofg Wj:t ePdf o:tf] s;'/ ug]{nfO{
hGds}b / s;''/bf/sf] ;DklQ ;d]t hkmt x'g]5 .

*!=

cglws[t ?kdf rfns/lxt jfo'ofg jf cGo p8\8og pks/0f p8fP afktsf] s;'/
tyf ;hfo M -!_
s;}n] o; P]g adf]lhd cg'dlt glnO{ rfns/lxt jfo'ofg 8f]g_ jf cGo s'g} lsl;dsf] p8\8og pks/0f jf ;fdu|L p8fPdf o:tf] sfo{nfO{
jfo'ofg jf p8\8og pks/0f jf ;fdu|L cglws[t ?kdf p8fPsf] s;'/ dflgg]5 /
o:tf] s;'/ ug]{ JolQmnfO{ bz xhf/ b]lv Ps nfv ;Dd hl/jfgf / To:tf] jfo'ofg,
p8\8og pks/0f jf ;fdu|L hkmt ul/g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sfo{af6 p8fgdf /x]sf] jfo'ofg jf To;df
;jf/ JolQm jf hldgdf /x]sf] JolQm jf ;DklQdf xfgL gf]S;fgL k'u]df s';/sf] dfqf
cg';f/ s;'/bf/nfO{ tLg aif{ b]lv bzaif{ ;Dd s}b jf kfFr nfv b]lv bz nfv ?k}ofF
;Dd h/Ljfgf jf b'j} ;hfo x'g]5 .

*@=

xjfO{ ofq'af6 x'g] cjf+l5t Jojxf/hGo s;'/ tyf ;hfo M -!_ p8fgdf /x]sf]
jfo'ofgdf s'g} ofq'n] jfo'ofgdf ;jf/ rfnsbnsf ;b:o jf cGo ofq' dfly xftkft
31

jf b'Jo{jxf/ u/]df jf jfo'ofgsf oGq, pks/0f jf ;/;fdfgdf xfgL gf]S;fgL


k'ofpg] sfo{ u/]df jf jfo'ofg leqsf] zflGt ;'Joj:yfsf ;fy} p8fg ;'/Iffdf ;d]t
vnn k'Ug] cGo s'g} lsl;dsf] sfo{ u/]df cjf+l5t Jojxf/ u/]sf] s;"/ dflgg]5 /
o:tf] s;'/ ug]{nfO{ ? bz xhf/ b]lv Ps nfv ?k}of ;Dd h/Ljfgf jf Ps aif{;Dd
s}b jf b'j} ;hfo x'g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sfo{ ug]{ JolQmnfO{ jfo'ofgsf k|d'v rfnsn] jf
lghsf] cfb]zdf p8fg bnsf cGo ;b:o jf xjfO{ ofq'n] lgoGq0fdf lnO{ jfo'ofg
cjt/0f kZrft ;'/IffsdL{sf] lhDdf nufpg ;Sg]5 .
-#_ s'g} ofq'n] ljdfg:yndf jfo';]jfsf sd{rf/L, ljdfg:yndf sfo{/t
sd{rf/L, xjfO{ ofq' jf cGo JolQm dfly xftkft jf b'Jo{jxf/ u/]df jf ljdfg:yn
l:yt oGq, pks/0f jf ;/;fdfgdf xfgL gf]S;fgL k'ofpg] sfo{ u/]df jf
ljdfg:ynsf] zflGt ;'Joj:yfdf vnn k'Ug] sfo{ u/]df o:tf] sfo{nfO{ cjf+l5t
Jojxf/ u/]sf] s;"/ dflgg]5 / o:tf] s;'/ ug]{nfO{ ? kfFr xhf/ b]lv Ps nfv ?k}of
;Dd h/Ljfgf jf Ps aif{;Dd s}b x'g]5 .
*#=

lst]{ sfuhft ;DaGwL s;'/ tyf ;hfo M -!_ b]xfosf] s'g} sfd u/]df lst]{ sfuhft
;DalGw s;'/ u/]sf] dflgg]5M
s_

o; P]g adf]lhd cfjZos kg]{ s'g} k|df0fkq k|fKt ug{sf nflu lst]{ sfuhft
k]z u/]df jf lst]{ k|df0fkq agfO{ agfO{ k|of]u u/]df,

v_

o; P]g jf cGtu{t ag]sf lgod adf]lhd clVtof/k|fKt lgsfo jf


clwsf/Laf6 hf/L sfuhftdf cglws[t km]/abn u/]df jf lst]{ b:tvt u/L
sfuhft tof/ kf/]df,

u_

o; P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf lgod jf cfjZostfx? adf]lhd agfpg'kg]{


s'g} 8s'd]06\;nfO{ lgodfg';f/ l:js[lt jf k|dfl0ft gu/fO{ k|of]u u/]df jf
l:js[lt jf k|dfl0ft ul/Psf 8s'd]06\;nfO{ cglws[t ?kdf ;+zf]wg jf
kl/jt{g u/]df .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ ug]{nfO{ s;'/sf] uflDeotf{ x]/L Ps nfv
?k}ofF ;Dd h/Ljfgf jf tLg dlxgf;Dd s}b jf b'j} ;hfo x'g]5 .
*$= cGo s;'/ jfkt ;hfo M -!_ ljdfg:yndf ;'/Iff Joj:yf sfod ug{ bkmf %@
adf]lhd lbPsf] cfb]z kfngf gug]{ JolQmnfO{ ljdfg:yn ;'/Iff k|x/Ln] lx/f;tdf
lnO{ bz xhf/ ?k}of b]lv Ps nfv ?k}of ;Dd h/Ljfgf ug{ ;Sg]5 .

32

-@_ P]gsf] bkmf ^) sf] pkbkmf -@_ ljkl/t clgolGqt ?kf awzfnf
:yfkgf ug]{ / kmf]xf]/ d}nf y'kfg]{ JolQm jf ;+:yfnfO{ ;f] sfo{ ug{af6 /f]sL ljdfg:yn
;+rfnsn] bz xhf/ ?k}of b]lv Ps nfv ?k}of ;Dd h/Ljfgf ug{ ;lsg]5 .
*%=

s;"/sf] ufDeLo{tf -dfqf_M s'g} s;"/sf] ufDeLo{tfnfO{ larf/ ubf{ p8fgdf /x]sf]
jfo'ofg leq jf hldgdf /x]sf] ca:yf, dflg;x? tyf ;DklQdf hf]lvd k'ofpg;Sg]
s;"/hGo Jojxf/nfO{ cfwf/sf] ?kdf lnOg]5 .

*^=

cltl/Qm ;hfoM a}w k|df0fkq, Ohfhtkq, /]l6 jf cg'dlt cfjZos kg]{ p8\8og
;DaGwL sfo{x?sf] ;~rfng tyf ;+kfbg ubf{ To:tf] k|df0fkq, Ohfhtkq, /]l6 jf
cg'dltsf ;t{x?sf] ljk/Lt x'g] u/L u/]df o; P]gadf]lhd x'g] hl/jfgf jf s}bsf]
;hfosf] cltl/Qm To:tf] k|df0fkq, Ohfhtkq, /]l6 jf cg'dlt lgnDag jf /2
x'g ;Sg]5 .

*&=

If]qflwsf/M -!_ bkmf &#, &$, &%, &^ jf && adf]lhd s;"/ 7xl/g] jf s'g} JolQm
tyf ;DklQdf hf]lvd k'Ug] sfo{sf ;DaGwdf b]xfosf] cj:yfdf d'2fsf] sf/jfxL /
lsgf/f ug]{ clwsf/ g]kfnsf] ;DjlGwt cbfntnfO{ x'g]5m
-s_ g]kfnsf] e"efu jf xjfO{ If]qdf s;"/ u/]sf] ePdf,
-v_

g]kfndf btf{ ePsf] jfo'ofgsf lj?4 jf To:tf] jfo'ofg p8fgdf /x]sf]


;dodf s;"/ ePsf] ePdf,

-u_

h'g p8fgdf /x]sf] jfo'ofg leq s;"/ ePsf] 5 ;f] jfo'ofg s;"/bf/ ;lxt
g]kfndf cjt/0f u/]sf] ePdf,

-3_

g]kfndf d'Vo Jofj;flos sfof{no jf :yfoL 7]ufgf ePsf] JolQmn] lnhdf


lnPsf] p8fgdf /x]sf] jfo'ofgsf lj?4 jf To:tf] jfo'ofg leq s'g} s;"/
ePsf] ePdf .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg s;"/ hxfF;'s} u/]sf]
ePtf klg To:tf] s;"/ u/]sf]df s}bsf] ;hfo x'g] /x]5 / s;"/bf/ g]kfnsf] e"efudf
/x]sf] /x]5 / lghnfO{ of] P]g jf g]kfnn] x:tfIf/ u/]sf] ;'k'b{uL ;lGw cg';f/ ;'k'b{uL]
u/]sf] gePdf To:tf] d'2fsf] ;'g'jfO{ ug]{ If]qflwsf/ g]kfnsf ;DalGwt cbfntnfO{
x'g]5 .
-#_ g]kfnsf] xjfO{ If]qeGbf aflx/ /x]sf] ;dodf g]kfndf btf{ ePsf]
jfo'ofgleq ul/Psf] s'g} sfo{ g]kfnsf] sfg'g cg';f/ s;"/ dflgg] /x]5 eg] To:tf]
d'2fsf] ;'g'jfO{ ug]{ If]qflwsf/ g]kfnsf ;DalGwt cbfntnfO{ x'g]5 .
33

.
**= kqmfp ug]{ clwsf/M -!_ s'g} JolQmn] o; P]gcGtu{t ;hfo x'g] s'g} s;"/ ul//x]sf]
5 eGg] laZjf; ug{ ;lsg] pko'Qm cfwf/ ePdf ;f] b]Vg] ljdfg:yn sd{rf/L, rfns
bnsf] ;b:o, ;'/Iff lgsfosf sd{rf/L jf cGo hf];'s}n] To:tf] s;"/ ug]{ JolQmnfO{
kqmfp u/L clwsf/ k|fKt k|x/LnfO{ a'emfpg ;Sg]5 .
t/, ofq' nufot JolQmsf] lhpHofgdf vt/f k'Ug;Sg] jf jfo'ofg jf ;f];Fu
;DalGwt cGo ;'ljwfdf Iflt k'Ug ;Sg] b]lvPdf ;'/Iff lgsfosf sd{rf/LnfO{
hfgsf/L u/fpg'kg]{5 / ;'/Iff lgsfosf sd{rf/Ln] To:tf] s;"/ ug]{ JolQmnfO{ kqmfp
ug'{ kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} s;"/bf/nfO{ kqmfp ug{sf] nflu ;xof]u ug'{
;DalGwt JolQm jf lgsfosf] st{Jo x'g5
] .
-#_ kqmfp ul/Psf] JolQm ljb]zL gful/s ePdf ;f]sf] hfgsf/L ;DalGwt
d'n'ssf] k|ltlgwLnfO{ lbO{ 5fglag sfo{ ul/g] 5 / 5fglagaf6 k|fKt x'gcfPsf
tYox?sf cfwf/df o; P]gcGt{ut sf/jfxL cufl8 a9fOg] jf ga9fOg] eGg]
;DaGwdf ;DalGwt /fi6nfO{ hfgsf/L u/fOg]5 .
*(=

s;"/bf/nfO{ ;'k'b{uL ug]{M -!_ g]kfnL gful/s afx]s cGo s'g} JolQmn] cGo /fi6df
btf{ ePsf jfo'ofgsf lj?4df g]kfnsf] e"efu jf xjfO{ If]qdf bkmf &#, &$, &%,
&^ jf && adf]lhd s;"/ 7xl/g] sfo{ u/]sf] cj:yfdf s;"/bf/nfO{ ;'k'b{uL ug{sf]
nflu To:tf] JolQm jf /fi6n] cg'/f]w u/]df g]kfn sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf]
ePtfklg g]kfn ;/sf/n] To:tf] JolQmnfO{ ;'k'b{uL ug{;Sg]5 .
t/, s;'/bf/nfO{ ;'k'b{uL gul/Pdf g]kfnsf] cbfntdf d'2f rnfOg]5 .
-@_ ;'k'b{uL ug]{ k|of]hgsf] nflu bkmf &#, &$, &%, &^ jf && cGt{ut
;hfo x'g] s;"/nfO{ s;"/bf/sf] kb jf s;"/ ug]{ dg;fo h];'s} ePklg To;nfO{
/fhg}lts dflgg]5}g .

()=

cbfnt tyf cbfntL sfo{jfxLM -!_ bkmf &#, &$, &%, &^ jf && adf]lhd ;hfo
x'g] jf o; P]g cGtu{t s}bsf] ;hfo x'g] s;"/sf ;DaGwdf cbfntdf k]z x'g] d'2fdf
z'? sf/jfxL / lsgf/ ug]{ clwsf/ ;DalGwt lhNnf cbfntnfO{ x'g]5 .
-@_ lhNnf cbfntn] d'2fsf] ;'g'jfO{ tyf lg0f{osf] qmddf s;"/ x'gsf] nflu
k|of]u ul/Psf] s'g} jfo'ofg jf dfn;fdfg jf b'a} lgoGq0fdf lng jf hkmt ug{sf]
nflu g]kfn ;/sf/nfO{ cfb]z lbg ;Sg]5 .

34

-#_ lhNnf cbfntn] d'2fsf] sf/jfxL / lsgf/f ubf{ ljz]if cbfnt P]g,
@)%( df tf]lsPsf] sfo{ljlw cjnDag ug]{5 .
-$_

o; bkmf cGtu{t bfo/ ul/g] d'2fdf g]kfn ;/sf/ afbL x'g]5 .

-%_ lhNnf cbfntsf] lg0f{o lrQ ga'em]df lrQ ga'em\g] kIfn] To:tf] lg0f{o
yfxf kfPsf] ldltn] #% lbgleq ;DalGwt pRr cbfntdf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .
(!=

k|flws/0fn] hl/jfgf ug{;Sg] M -!_ s;}n] b]xfosf] s'g} s;"/ u/]df lghnfO{ s;"/sf]
uflDeof{tfnfO{ ljrf/ u/L k|flws/0fn] bz nfv ?k}ofFb]lv tL; nfv ?k}ofF;Dd
hl/jfgf ug{ ;Sg]5M
-s_ o; P]gadf]lhd ljlwjt\?kdf btf{ gePsf] s'g} jfo'ofg g]kfndf ;~rfng
u/]df,
-v_

cfjZos /fli6otf tyf /lhi6]zg -btf{_ lrGx jf kl/ro Kn]6a]u/ jf To:tf]


lrGx tyf Kn]6 btf{ ug]{ /fi6n] lgwf{/0f u/]eGbf km/s lrGx jf Kn]6 /fvL
g]kfndf jfo'ofg ;~rfng u/]df .

-@_ s;}n] b]xfosf] s'g} s;"/ u/]df lghnfO{ s;"/sf] ufDeLo{tfnfO{ ljrf/
u/L k|flws/0fn] Ps nfv ?k}ofFbl]v bz nfv ?k}ofF;Dd hl/jfgf ug{ ;Sg]5M
-s_

p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq jf p8fg cg'dlt a]u/ jf To:tf] k|df0fkq jf


cg'dltdf tf]lsPsf] ;t{sf] ljk/Lt x'g] u/L jfo'ofg ;~rfng u/]df,

-v_

cfjZos ;a} sfuhftx? jfo'ofgdf g/fvL jf k|flws/0fn] cfjZos egL


tf]s]adf]lhdsf ;a} oftfoft ;DaGwL sfuhftx? hf/L gu/L s'g} xjfO{ ;]jf
;~rfng u/]df,

-u_

cfjZos ljdf gu/L xjfO{ ;]jf ;~rfng u/]df,

-3_

jfo';]jf ;~rfng k|df0fkq jf :jLs[t dd{t;+ef/ ;+:yf k|df0fkq glnO{


dd{t;+ef/ ;+:yf ;~rfng u/]df,

-_

Ohfhtkq jf JolQmut bIftfsf] k|df0fkq cfjZos kg]{ sfddf To:tf]


k|df0fkq gePsf] JolQmnfO{ sfddf nufPdf jf bIftfsf] k|df0fkqdf pNn]v
ePsf ;t{x? cg';f/ sfd gu/]sf] ePdf,

-r_

of] P]g tyf o;cGt{ut ag]sf] lgodjfnLn] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L
k|flws/0fn] hf/L u/]sf] cfb]zsf] pNn\3g u/]df,

-5_

s'g} xjfO{ oftfoft ;]jf ;~rfnsn] ofq'sf clwsf/ hfgfhfgL gh/cGbfh


u/]df jf tf]lsPadf]lhd lbg'kg]{ Ifltk"lt{ glbPdf,
35

-h_

k|flws/0fn] cfkm\gf] cfly{s-Osgf]lds_ lgodgsf/L clwsf/ k|of]u u/L hf/L


u/]sf lgb]{lzsf tyf lgb]{zgx? kfngf gu/]df,

-em_

ljwL ;Ddt tj/n] lx;fa lstfa g/fv]df, ;~rfng tyf cfly{s ;"rgfx?
pknAw gu/fPdf,

-~f_

;'/IffTds Joj:Yffkg k|0ffnL cfjZos kg]{ ;+:yfn] tf]lsP adf]lhdsf]


;'/IffTds Joj:yfkg k|0ffnL cjnDag gu/]df,

-6_

p8\8og ;DaGwL 36gf tyf b'3{6gfsf] 5fglagdf ;+nUg AolQmnfO{ afwf


cj/f]w k'ofPdf jf lgif]w u/]df,

-7_

k|flws/0fsf] lnlvt k"a{ :jLs[lt glnO{ ljdfg:ynsf] lgdf{0f jf :j?k


kl/jt{gsf] sfo{ u/]df jf :jLs[lt lb+bf tf]lslbPsf ;t{x?sf] pNn\3g u/]df .
o:tf] cj:yfdf k|flws/0fn]] :jLs[lt glnO{ jf :jLs[lt lb+bf tf]lslbPsf]
;t{x?ljk/Lt x'g]u/L u/]sf] lgdf{0f sfo{ s;"/ ug]{ JolQmsf] vr{df g} eTsfpg
nufpg ;Sg]5,

-8_

k|df0fkq glnO{ jf btf{ gu/L ljdfg:ynsf] ;~rfng u/]df jf To:tf]


k|df0fkq jf btf{df tf]lsPsf] ;t{x?sf] ljk/Lt x'g]u/L ljdfg:yn ;~rfng
u/]df k|flws/0fn] ljdfg:yn k|df0fkq jf btf{ lgnDjg jf /2 ug{ ;Sg]5 .

-#_ s;}n] b]xfosf] s'g} s;"/ u/]df lghnfO{ s;"/sf] ufDeLo{tfnfO{ ljrf/
u/L k|flws/0fn] bz xhf/ ?k}ofF b]lv Ps nfv ?k}ofF;Dd hl/jfgf ug{ ;Sg]5M
-s_

s;}n] k|flws/0f jf k|flws/0fn] tf]s]sf lg/LIfs jf clws[tnfO{ ;'kl/j]If0f


tyf lg/LIf0f ug]{ clwsf/sf] k|of]udf afwf, cj/f]w u/]df jf /f]Sg] k|oTg
u/]df jf k|efj kfg]{ sfo{ u/]df,

-v_

s;}n] k|flws/0fn] hf/L u/]sf] jf dfGotf k|bfg u/]sf] k|df0fkq, Ohfhtkq,


/]l6, cg'dlt jf :jLs[lt cfjZos kg]{ gful/s p8\8og ;DaGwL sfd
sf/jfxL To:tf] k|df0fkq, Ohfhtkq, cg'dlt jf :jLs[lt glnO{ jf dfGotf
k|fKt gu/L u/]df,

-u _ s'g} JolQmn] sfo{ ;dosf] l;df pNn\3g u/L jfo'ofg ;~rfng u/]df,
-3 _ s'g} JolQmn] em"7f k|df0fkq, Ohfhtkq, /]l6 jf cg'dltsf cfwf/df ;]jf
;~rfng u/]df,
-_

s;}n] k|flws/0fn] lbPsf] p8fg ;'/Iff ;DaGwL cfb]zsf] kfngf gu/]df,

36

-r_

ljdfg:yn jl/kl/sf If]q ;+/If0f of]hgf cg';f/ :jLs[lt cfjZos kg]{df


k|flws/0fsf] :jLs[lt glnO{ jf To:tf] of]hgfsf] ljk/Lt x'g] u/L ljdfg:yn
jl/kl/ k|sfzsf] k|of]u u/]df,

-5_

s'g} JolQm jf ;+:yfn] cfjZos k|df0fkq lagf jf k|flws/0fn] tf]lslbPsf]


;t{ljk/Lt Po/ g]leu]zg ;]jf;Fu ;DalGwt sfo{df ;+nUg ePdf,

-h_

s;}n] k|flws/0fsf] :jLs[lt glnO{ Po/ g]leu]zg ;]jfdf afwf ca/f]w x'g]u/L
s'g} pks/0f jf ;+rf/ pks/0f ;~rfng u/]df jf k|flws/0fn] tf]s]adf]lhd
To:tf] pks/0fsf] ;~rfng aGb gu/]df k|flws/0fn] To:tf] pks/0f ;~rfng
sfo{ aGb ug{ tyf cj/f]w pTkGg ug]{ pks/0f hkmt ug{ cfb]z lbg;Sg]5,

-em_

ljdfg:yn jl/kl/sf] ;+/If0f If]q of]hgfsf] ljk/Lt x'g] u/L jf k|flws/0fsf]


:jLs[lt cfjZos kg]{df To:tf] :jLs[lt glnO{ s'g} oGq pks/0f h8fg u/]df
jf ;+/rgf lgdf{0f u/]df k|flws/0fn] To:tf] oGq, pks/0f jf ;+/rgf x6fpg
jf eTsfpg cfb]z lbg ;Sg]5 .

-$_ s;}n] k|flws/0fsf] lgb]{zg tyf lg0f{o ljk/Lt z'Ns tyf b:t'/
nufPdf k|flws/0fn] To;/L cj}w tl/sfn] ;+sng u/]sf] /sdsf] rf/ u'0ff a/fa/sf]
/sd;Dd hl/jfgf ug{ ;Sg]5 .
-%_ pkbkmf -!_ b]lv -$_ ;Dd pNn]lvt sfd sf/jfxLaf6 s'g} JolQm tyf
;DklQdf hf]lvd pTkGg x'g] ePdf s;"/bf/nfO{ 5 dlxgf;Dd s}bsf] ;hfo ug{sf]
nflu cbfnt ;dIf k]z ug{ ;lsg]5 .
(@=

ljdfg:yn ;+rfnsn] hl/jfgf ug{ ;Sg]M s;}n] b]xfosf] s;"/ u/]df ljdfg:yn
;+rfnsn] b]xfo adf]lhd hl/jfgf ug{ ;Sg]5M
-!_ ljdfg:ynsf] lgif]lwt If]qdf cglws[t k|j]z u/]df To:tf] JolQmnfO{ ?
Ps xhf/ b]lv kfFr xhf/ ;Dd h/Ljfgf x'g]5,
-@_ ljdfg:ynaf6 hf/L k|j]z kf;sf] b'?kof]u u/]df To:tf] JolQmnfO{ ?
bz xhf/ b]lv krf; xhf/ ;Dd h/Ljfgf x'g]5,
-#_ ljdfg:yn If]qdf lgwf{l/t dfkb08 ljkl/t s;}n] 3/, 6x/f, 6fj/
v8f u/]df To:tf] JolQmnfO{ ldlt tf]sL To;/L dfkb08 ljkl/t agfOPsf 3/, 6x/f
cj/f]w eTsfpg jf x6fpg cfb]z lbg ;Sg]5 . tf]lsPsf] Dofb leq pQm ;+/rgf
gx6fPdf ljdfg:yn ;+rfnsn] :yfgLo k|zf;gsf] ;xof]u lnO{ eTsfpg jf x6fpg
;Sg]5 / o;/L eTsfpFbf jf x6fpFbf nfu]sf] vr{ ;/sf/L afFsL ;/x ;DalGwt
JolQmaf6 c;'n pk/ ug'{kg]{5,

37

-$_ ljdfg:yn jf ljdfg:yn If]qdf kmf]xf]/ d}nf kmfn]df jf jftfj/0f


k|b'if0f x'g] sfd u/]df ? bz xhf/ b]lv Ps nfv ;Dd h/Ljfgf x'g]5,
-%_ ljdfg:yn If]qsf tf/jf/ eTsfpg] s;"/ ug]{nfO{ ? bz xhf/ b]lv
krf; xhf/ ;Dd h/Ljfgf x'g]5 / pQm IftL ePsf] tf/jf/sf] dd{t ug{ nfUg] ;Dk"0f{
vr{ lghaf6 ;/sf/L afFsL ;/x c;'n pk/ ug'{kg]{5 .
(#=

k'g/fj]bg ug{ ;lsg]M -!_ bkmf (@ / (# adf]lhdsf] ;hfo x'g] s;"/sf ;DaGwdf
sf/jfxL / lg0f{o ubf{ ckgfpg' kg]{ sfo{ljlw tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
-@_ bkmf (@ / (# adf]lhd u/]sf] hl/jfgf ug]{ lg0f{o jf hf/L u/]sf]
cfb]zdf lrQ ga'em]df lrQ ga'em\g] JolQmn]] To:tf] lg0f{o yfxf kfPsf] ldltn] #%
lbg leq ;DalGwt pRr cbfntdf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .

($=

k|rlnt sfg'g adf]lhd x'g]M -!_ o; P]gdf n]lvP hlt s'/fdf o;} P]gadf]lhd /
cGo s'/fsf xsdf k|rlnt sfg'gadf]lhd x'g]5 .
-@_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg o; P]gadf]lhd
s;"/ dfgL sf/jfxL tyf ;hfo x'g] s;"/df cGo k|rlnt sfg'gadf]lhd ;d]t
;hfo x'g] /x]5 eg] o; P]gadf]lhd sf/jfxL / ;hfo x'g] ePsf] sf/0fn] k|rlnt
sfg'gadf]lhd d'2f rnfpg jf ;hfo ug{ s'g} afwf k/]sf] dflgg] 5}g .

:kli6s/0fM o; kl/R5]bsf] k|of]hgsf nflu k|df0fkq eGgfn] of] P]g jf o; P]g cGu{t
ag]sf lgod adf]lhd hf/L x'g] Ohfhtkq, ;+rfng k|df0fkq, cg'dlt kq, dfGotf k|df0fkq
nufotsf sfuhft ;Demg'kb{5 .
kl/R5]b !#
ljljw
(%=

cTofjZos ;]jfM gful/s p8\8og;Fu ;DalGwt ;]jfnfO{ cTofjZos ;]jfsf] ?kdf


dflgg]5 / o:tf] ;]jfdf aGb, x8tfn jf s'g} lsl;dsf] cj/f]w ug{ kfOg] 5}g .

(^=

hUuf k|flKtM -!_ s'g} ljdfg:yn ;~rfns jf Po/ g]leu]zg ;]jf k|bfosnfO{ goFf
ljdfg:yn jf ;'ljwfx? lgdf{0f ug{ jf lj:tf/ ug{sf] nflu s'g} hUuf, 3/, 6x/f jf
;+/rgf cfjZos k/L k|flKtsf] nflu cg'/f]w u/]df g]kfn ;/sf/n] k|flws/0fsf]
l;kmfl/;df To:tf] hUuf, 3/, 6x/f jf ;+/rgf k|fKt u/L ljdfg:yn ;~rfns jf
Po/ g]leu]zg ;]jf k|bfosnfO{ pknAw u/fpg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd hUuf k|fKt ubf{ k|rlnt sfg'g adf]lhdsf]
sfo{ljlw k"/f ug'{ kg]{5 .
38

(&=

c;n lgotn] u/]sf] sfdsf] arfpM o; P]g cGtu{t g]kfn ;/sf/, k|flws/0f,
ljdfg:yn ;+rfns jf Po/ g]leu];g ;]jf k|bfos ;+:yfsf kbflwsf/L jf
sd{rf/Lx?n] cfgf]] st{Jo kfngsf] l;nl;nfdf c;n lgotn] u/]sf] jf ug{ vf]h]sf]
s'g} s'/faf6 ePsf] xfgL gf]S;fgLsf] lgldQ lghx JolQmut kn] hjfkmb]xL x'g]
5}gg\ .

(*=

;/sf/L afFsL ;/x c;'n pk/ ug{ ;lsg]M k|flws/0f, ljdfg:yn ;+rfns tyf Po/
g]leu];g ;]jf k|bfos ;+:yfn] of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd s'g}
JolQm jf ;+:yf;+u lng' kg]{ z'Ns, ef8f, /f]oN6L tyf Ifltk"lt{ ;/sf/L afFsL ;/x
c;'n pk/ ul/g]5 .

((=

clwsf/ k|Tofof]hgM g]kfn ;/sf/n] o; P]gcGtu{t cfkm"nfO{ k|fKt clwsf/x?dWo]


s]xL clwsf/x? k|flws/0f jf g]kfn ;/sf/sf] cGo s'g} pko'Qm lgsfo jf
clwsf/LnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .

!))= lgodfjnL agfpg] clwsf/M -!_ o; P]gsf] p2]Zo sfof{Gjogsf] nflu g]kfn ;/sf/n]
cfjZos lgodx? agfpg ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg o; P]gdf k|flws/0fn]
ug]{ sfo{x?sf] nflu k|flws/0fn] cfjZos lgodx? agfpg ;Sg]5 / To:tf lgodx?
g]kfn ;/sf/af6 :jLs[t ePkl5 nfu" x'g]5g\ .
!)!= vf/]hL tyf arfpM -!_ lgDg P]gx? vf/]h ul/Psf 5g\ .
-s_ gful/s p8\8og P]g, @)!%
-v_

g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0f P]g, @)%#

-@_ of] P]g k|f/De x'g'eGbf cufl8 sfod /x]sf] gful/s p8\8og P]g,
@)!% tyf g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0f P]g, @)%# cGtu{t eP u/]sf sfdx?
of] P]g k|f/De ePkl5 o;} P]gadf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .
-#_ gful/s p8\8og k|flws/0f P]g, @)%# cGtu{t :yflkt g]kfn gful/s
p8\8og k|flws/0f o;} P]gadf]lhd :yfkgf ePsf] dflgg]5 .

39

Anda mungkin juga menyukai