Materi Ilmu Ukur Tanah: Pembacaaan Waterpass
Materi Ilmu Ukur Tanah: Pembacaaan Waterpass
Kemuka
Aritmatik AB
P
tg AB =
AP
AB =
AB
aa
BA
II
xB xA
yB yA
axb tg xB xA
yB yA
Aritmatik BA
BA = AB + 180
(xb, yb)
BP
Untuk mencari koordinat P
xP1 = xa + d AP Sin AP
dari A
yP1 = ya + d AP Cos AP
xP2 = xb + d BP Sin BP
dari B
yP2 = yb + d BP Cos BP
Gambar diatas
II
, B
= di ukur
xa, ya
xb, yb
= diketahui
Koreksi DAB
B ( xb, yb )
Cara a)
xb - xa
= d AB
Sin AB
Cara b)
yb - ya
= d AB
Cos AB
Cara c)
d AB
AB
A ( xa, ya )
= ( xb - xa ) 2 + ( yb - ya ) 2
IV
AP = AB
BT = BA +
VI
= 180o
di cari
Sin : AP = Sin : AB
AB Sin = AP Sin
VII
AP =
AB Sin
Sin
Sin : BP = Sin : AB
AB Sin = BP Sin
VIII
BP =
AB Sin
Sin
Koordinat yang betul xP1 dan xP2, harus selisih sedikit apabila banyak maka
pengukuran salah, diulang lagi.
- untuk situasi dibawah cm
- untuk uitzet dibawah mm
xP
yP
xP1 + xP2
2
yang betul
yP1 + yP2
2
Pemotongan kemuka
Contoh :
Diketahui koordinat A
xa = 20.40
ya = 16.80
B
yang di ukur
xb = 91.40
yb = 28.60
Hitung Koordinat P
Penyelesaian :
P
57o30'
a.
60o
tg AB
+ 71
+ 11.8
60o69'49"
AB =
80o33'50"
=
=
6.02
80056'38"
b.
BA
=
=
80o33'50" + 180
260o33'50"
260056'38"
c.
d AB
(712) + (11.8)2
5180.24
91.4 20.9
28.6 16.8
71.97
d.
=
=
180o 57o30' 60
62o30'
e.
d AP
AB Sin
Sin
71.97 Sin 60
Sin 60o30'
= 70.267
f.
=
=
=
d BP
=
=
g.
h.
i.
BETUL
AP
BP
AB Sin
Sin
91.97 Sin 57.30
Sin 62.30
=
=
=
AB
=
=
=
BA +
= 68.431
80o33'50" 57.30
23o03'50"
260o33'50" + 60
320o33'50"
Koordinat
Dari A
xP = xa + d AP Sin AP
= 20.40 + 70.267 Sin 23o03'50"
= 47.927
yP = ya + d AP Cos AP
= 16.80 + 70.267 Cos 23o03'50"
= 81.45
Dari B
xP = xb + d BP Sin BP
= 91.40 + 68.431 Sin 320o33'50"
= 47.93
yP = yb + d BB Sin BP
= 28.60 + 68.431 Cos 320o33'50"
= 81.45
Methode Edssine
C
B
x
( titik bantu )
S
R
( titik bantu )
1
2
Bila <C = 90o, maka B S adalah merupakan garis tengah dan bila B S garis tengah
maka B P S adalah sudut siku - siku = 90o
Jadi B P R + B P S = 180o atau R P S merupakan garis lurus.
Rumus yang digunakan :
1
xR = xa + ( yb ya ) ctg
yR = ya ( xb xa ) ctg
xS = xc + ( yc yb ) ctg
yS = yc ( xc xb ) ctg
xP = xb tg RS + xR ctg RS + yb yR
tg RS + Cos RS
yP = yb ctg RS + yR tg RS + xb xR
ctg RS + tg RS
AH = AB +
= 173o28'25" + 87o11'28"
= 260o39'53"
d AH = AB Sin ( 180o ( + 3 ) )
Sin
= 625.715 Sin 28o01'29"
Sin 64o47'03"
= 324.959
293.463
0.904
265.351
xH
=
=
=
=
xa + d AH Sin AH
11615.79 + 324.459 Sin 260o39'53"
11615.79 320.655
11299.135
yH
=
=
=
=
ya + d AH Cos AH
45711.46 + 324.959 Cos 260o39'53"
45711.46 52.712
45658.748
BH = AB + +
= 325o20'56"
d BH = AB Sin
Sin
= 625.715 Sin 87o11'26"
Sin 64o47'03"
= 690.789
xH
= xb + d BH Sin BH
= 11686.91 + 690.789 Sin 325o26'56"
= 11295.135
yH
= yb + d BH Cos BH
= 45089.80 + 690.789 Cos 325o26'56"
= 45658.748
HC = Azt tg xc xH
yc yH
= Azt tg 12340.96 11295.135
45415.93 45658.748
Pemotongan Ke muka
Soal : Diketahui Koordinat A
xa = + 23.60
ya = 51.70
yang diukur
xb = + 132.96
yb = 17.30
= 60o05'30"
= 70o20'00"
70o20'00"
68o05'30"
P
Penyelesaian :
Azimith AB
a.
tg AB = xb xa
yb ya
= 132.96 - 23.60
- 17.30 + 51.70
= + 109.36
=
34.4
= 3.17906976
AB = azt tg = 72o32'19"
b.
c.
Azimith BA
AB = AB + 180o
= 72o32'19" + 180o
= 252o32'19"
d AB
= ( xb - xa )2 + ( yb - ya )2
= ( 123.96 - 23.6 )2 + ( - 17.3 + 51.7 )2
= 13.42 . 9696
= 114.64 m
d.
Barometric levelling (dengan alat altimeter) kerjanya pada prinsip perbdaan tekanan udara
rambu
BA ; benang atas
BT : benang tengah
Bb : benang bawah
ta
tb
B
B'
HA
A
h AB
100 m
Reff
Titik A :
Titik B :
B B' :
h AB :
tanah naik
tanah turun
ta
tb
B
h = ta - tb
A
100 - 120 m
t3'
tB
t2'
t3
t1'
t2
B
h34
ta
t1
h 23
h 12
h A1
hA1
h12
h23
h34
:
:
:
:
ta - t 1
t1' - t2
t2' - t3
t3' - tB
Misal tinggi A = HA
H1
H2
H3
HB
:
:
:
:
HA +
H1 +
H2 +
H3 +
hA1 --- H1 - HA = h A1
h1 2 --- H2 - H1 = h 1 2
h 2 3 --- H3 - H2 = h 2 3
h 3 B --- HB - H3 = h 3 B
th
HB = HA + h
HB - HA = h
Titik arah
A
Pemb.Rambu
Belakang.
Muka
1.599
1.473
1.347
Jarak ( d) Beda
Tinggi (h)
Tinggi
32.360
25.200
Sketsa
1.473
1.339
0.134
B
1.464
1.339
1.214
B
+
32.494
25.000
h = 0.134
A
d a = 25.2
d b = 25
Jarak Ba - BB x 100
da =
= 25.200
db =
= 25.000
h =
1.473 - 1.339
= 0.134
TB =
32.360 + 0.134
= + 32.494
Contoh II
HITUNGLAH HASIL PENGUKURAN SESUAI DAFTAR DIBAWAH INI, SESUAI CONTOH DI ATAS.
DAN GAMBARKAN SKETSANYA.
Kedudk.
pesawat
Titik arah
A
Pemb.Rambu
Belakang.
Muka
1.599
1.473
1.347
Jarak ( d) Beda
Tinggi (h)
Tinggi
32.600
25.200
dibawah
0.134
1.525
1.395
1.265
1.464
1.339
1.214
25.000
26.000
1.512
1.374
1.236
1.343
1.217
1.091
27.600
25.200
32.734
32.912
33.068
0.178
2
0.156
3
~H
1.380
1.218
1.056
Sketsa
32.400
0.468
Sketsa
1374
1218
1395
1217
1339
BT = BA + BB
2
1473
0.156
0.178
+ 33.068
0.468
0.134
+ 32.60
1
10
BM1
BM :
5
8
t3'
tm
t2'
t3
t1'
t2
t1
1
h 3BM1
BM2
tm
h 23
h 12
BM1
Beda Tinggi :
Koreksi :
h BM1 = tm - t1
h 1 2 = t1' - t2
h 2 3 = t2' - t3
h 3BM1 = t3' - tm'
H1 = HBM1 + h BM11
H1 - HBM1 = hBM11
H2 = H1 + h 12
H3 = H2 + h 23
H2 - H1
H3 - H2
= h12
= h23
HBM1 = H3 + h3BM1
Jadi
BM,
h = diketahui
d1, d2, d3, diketahui
ditanya : K1, K2, K3 = ?
d1
K1 =
h
d
K2 =
d1 + d2
d
K1
h
K3 =
BM,1
h
BM,
d1
d
d1 + d2 + d3
d
Contoh Soal :
Kedudk.
pesawat
Titik arah
Pemb.Rambu
Belakang.
Muka
Jarak ( d) Beda
Tinggi (h)
Koreksi
(K)
Tinggi
Sementara
( H' )
Tinggi
(H)
BM,
1.740
1.870
1.610
126.774
1.815
1.960
1.670
0.800
0.945
0.655
55.2 + 0.940
0.001
+ 127.714
+ 127.713
1.723
1.875
1.571
0.980
1.057
0.903
44.8 + 0.835
0.002
+ 128.549
+ 128.547
1.478
1.598
1.358
1.244
1.390
1.098
59.8 + 0.479
0.003
+ 129.028
+ 129.025
1.376
1.512
1.240
1.180
1.290
1.070
46.6 + 0.298
0.004
+ 129.326
+ 129.322
0.725
0.940
0.510
1.742
1.872
1.612
63.4 - 0.366
0.005
+ 128.960
+ 128.955
2.905
2.998
2.812
61.8 - 2.180
0.006
+ 126.780
+ 126.774
BM,
h = 0.006
Sketsa :
BM,
BM,
BM,
K1
d1
d
55.2
321.6
K2
d1+d2
d
K3
K4
d1+d2+d3+d4
h
d
K5
d1+d2+d3+d4+d5
d
h =
h =
d1+d2+d3
d
55.2 + 44.8
321.6
1.029 mm
6 =
1.865102 mm
6 =
2.98103 mm
55.2+44.8+59.8+46.6
321.6
6 =
3.85
55.2+44.8+59.8+46.6+53.4
321.6
4 mm
6 =
4.84
5 mm
t3'
tm2
t2'
t3
t1'
BM2
B
h34
t2
h4 BM2
tm,
t1
h 23
h 12
h BM1
HBM2
BM,
HBM,
Reff / dasar
=
=
=
=
=
=
=
=
=
diketahui
tm, - t1
t1' - t2
t2' - t3
t3' - t4
t4' - tm2
HBM, + h BM,1
H, + h 1 2
H2 + h 2 3
H3 + h 3 4
H, - HBM,
H2 - H,
H3 - H2
H4 - H3
HBM2 = H4 + h 4 BM2
=
=
=
=
h BM,1
h 1 2
h 2 3
h 3 4
HBM2 - H4 = h 4 BM2
HBM2 - HBM, = h
( HBM2 - HBM, ) - h = h
h
BM1
1
Koreksi
BM2
Contoh Soal :
Kedudk.
pesawat
No. Titik
Pemb.Rambu
Belakang.
Muka
Jarak ( d) Beda
Tinggi (h)
Koreksi
(K)
Tinggi
Sementara
( H' )
Tinggi
(H)
BM,
1.450
1.575
1.325
126.774
1.768
1.868
1.668
1.933
2.058
1.808
51 - 0.483
0.001
+ 100.900
+ 100.907
1.445
1.555
1.335
2.079
2.174
1.984
36.75 - 0.311
0.001
+ 100.597
+ 100.596
1.672
1.782
1.562
1.856
1.966
1.746
42 - 0.411
0.002
+ 100.186
+ 100.184
1.146
1.247
1.049
1.769
1.887
1.651
42 + 0.097
0.002
+ 100.089
+ 100.087
1.274
1.384
1.164
1.806
1.901
1.711
36.75 - 0.658
0.003
+ 99.431
+ 99.428
1.345
1.463
1.227
1.569
1.684
1.454
44.35 - 0.295
0.004
+ 99.136
+ 99.132
1.910
2.045
1.775
1.315
1.425
1.205
42.75 - 0.030
0.004
+ 99.166
+ 99.162
1.822
1.967
1.677
57.2 - 0.088
0.005
+ 99.254
+ 99.249
BM2
352.800
-2.137
Sketsa :
BM,
+ 101.391
h
h
h
h
h
=
=
=
=
=
+ 0.005
- 2.137 - ( 101.391 - 99 )
- 2.137 - ( - 2.142 )
- 2.137 + 2.142
+ 0.005
6
Rid Reff
Pergi
BM,
Pulang
Dilakukan biasanya satu titik BM belum diketahui.
+ h
+ h
h
pergi
pulang
yang benar
= h Pg + h Pl
2
BM2
ad 2. disebut metode ke 4
BM
BM
Profil memanjang :
misal : Rencana trase jalan
50
50
P1
P2
I
t1
P1
t2
tb
ta
P4
t3
tc
P1
c
c P2
P2
II
50
P3
= HP1 + t1 - ta
= TGV - Bta
= TGV - tb
= TGV - tc
dst ..
d e
f P3
P4
PEMOTONGAN ( SILANG )
1
Kemuka
Aritmatik AB
P
tg AB =
AP
AB =
AB
aa
BA
II
xB xA
yB yA
axb tg xB xA
yB yA
Aritmatik BA
BA = AB + 180
(xb, yb)
BP
Untuk mencari koordinat P
xP1 = xa + d AP Sin AP
dari A
yP1 = ya + d AP Cos AP
xP2 = xb + d BP Sin BP
dari B
yP2 = yb + d BP Cos BP
Gambar diatas
II
, B
= di ukur
xa, ya
xb, yb
= diketahui
Koreksi DAB
B ( xb, yb )
Cara a)
xb - xa
= d AB
Sin AB
Cara b)
yb - ya
= d AB
Cos AB
Cara c)
d AB
AB
A ( xa, ya )
= ( xb - xa ) 2 + ( yb - ya ) 2
IV
AP = AB
BT = BA +
VI
= 180o
di cari
Sin : AP = Sin : AB
AB Sin = AP Sin
VII
AP =
AB Sin
Sin
Sin : BP = Sin : AB
AB Sin = BP Sin
VIII
BP =
AB Sin
Sin
Koordinat yang betul xP1 dan xP2, harus selisih sedikit apabila banyak maka
pengukuran salah, diulang lagi.
- untuk situasi dibawah cm
- untuk uitzet dibawah mm
xP
yP
xP1 + xP2
2
yang betul
yP1 + yP2
2
Pemotongan kemuka
Contoh :
Diketahui koordinat A
xa = 20.40
ya = 16.80
B
yang di ukur
xb = 91.40
yb = 28.60
Hitung Koordinat P
Penyelesaian :
P
57o30'
a.
60o
tg AB
+ 71
+ 11.8
60o69'49"
AB =
80o33'50"
=
=
6.0169491525
80056'38"
b.
BA
=
=
80o33'50" + 180
260o33'50"
260056'38"
c.
d AB
(712) + (11.8)2
5180.24
91.4 20.9
28.6 16.8
71.97
d.
=
=
180o 57o30' 60
62o30'
e.
d AP
AB Sin
Sin
71.97 Sin 60
Sin 60o30'
f.
d BP
AB Sin
= 70.267
=
=
g.
h.
i.
AP
BP
Sin
91.97 Sin 57.30
Sin 62.30
=
=
=
AB
=
=
=
BA +
= 68.431
80o33'50" 57.30
23o03'50"
260o33'50" + 60
320o33'50"
Koordinat
Dari A
xP = xa + d AP Sin AP
= 20.40 + 70.267 Sin 23o03'50"
= 47.927
yP = ya + d AP Cos AP
= 16.80 + 70.267 Cos 23o03'50"
= 81.45
Dari B
xP = xb + d BP Sin BP
= 91.40 + 68.431 Sin 320o33'50"
= 47.93
yP = yb + d BB Sin BP
= 28.60 + 68.431 Cos 320o33'50"
= 81.45
Methode Edssine
C
B
x
( titik bantu )
S
R
( titik bantu )
1
2
Bila <C = 90o, maka B S adalah merupakan garis tengah dan bila B S garis tengah
maka B P S adalah sudut siku - siku = 90o
Jadi B P R + B P S = 180o atau R P S merupakan garis lurus.
xR = xa + ( yb ya ) ctg
yR = ya ( xb xa ) ctg
xS = xc + ( yc yb ) ctg
yS = yc ( xc xb ) ctg
xP = xb tg RS + xR ctg RS + yb yR
tg RS + Cos RS
yP = yb ctg RS + yR tg RS + xb xR
ctg RS + tg RS
AH = AB +
= 173o28'25" + 87o11'28"
= 260o39'53"
d AH = AB Sin ( 180o ( + 3 ) )
Sin
= 625.715 Sin 28o01'29"
Sin 64o47'03"
= 324.959
xH
=
=
=
=
xa + d AH Sin AH
11615.79 + 324.459 Sin 260o39'53"
11615.79 320.655
11299.135
yH
=
=
=
=
ya + d AH Cos AH
45711.46 + 324.959 Cos 260 o39'53"
45711.46 52.712
45658.748
BH = AB + +
= 325o20'56"
d BH = AB Sin
Sin
= 625.715 Sin 87o11'26"
Sin 64o47'03"
= 690.789
xH
= xb + d BH Sin BH
= 11686.91 + 690.789 Sin 325o26'56"
= 11295.135
yH
= yb + d BH Cos BH
= 45089.80 + 690.789 Cos 325o26'56"
= 45658.748
HC = Azt tg xc xH
yc yH
= Azt tg 12340.96 11295.135
45415.93 45658.748
Pemotongan Ke muka
Soal : Diketahui Koordinat A
xa = + 23.60
ya = 51.70
yang diukur
xb = + 132.96
yb = 17.30
= 60o05'30"
= 70o20'00"
68o05'30"
70o20'00"
P
Penyelesaian :
Azimith AB
a.
tg AB = xb xa
yb ya
= 132.96 - 23.60
- 17.30 + 51.70
= + 109.36
=
34.4
= 3.17906976
AB = azt tg = 72o32'19"
b.
c.
Azimith BA
AB = AB + 180o
= 72o32'19" + 180o
= 252o32'19"
d AB
= ( xb - xa )2 + ( yb - ya )2
= ( 123.96 - 23.6 )2 + ( - 17.3 + 51.7 )2
= 13.42 . 9696
= 114.64 m
d.
FAKULTAS TEKNIK
PROGRAM STUDI TEKNIK SIPIL
UNIVERSITAS BOJONEGORO