Akld ama ngrlebilir kitabnn ana temas insann davranlarnn kontrolnn

sadece kendisine ait olmadnn ispatlanmaya allmasdr. Kitabn btnnde insann

algsnn maniple edilebilecei ve hatta gnlk yaantda bunun akllca yaplarak insanlara
akld seimler yaptrld anlatlmaktadr. nsanlarn satn alacaklar rnleri dahi akll
fiyat politikalaryla ynlendirilebildii yaplan deneylerle grlmtr. nsanlar aslnda kendi
yaptklar seimlere istinaden satn alma yaptklarnn dnrler fakat yapm olduklar satn
alma genellikle satcnn ynlendirmeleri ile gereklemitir. Bu kitapta en beendiim
rneklerden birisi olan dergi aboneliinde insanlar online yelik, basl dergi aboneliine her
iki yeliin toplamna ye yaplmaya allm fakat insanlar son tercihe ikinci tercihle ayn
fiyat uygulanarak ynlendirilmitir. Bu rnek ok arpc bir rnektir. nsanlar bedava
alacaklar rn karsnda oto kontroln yitirerek akld kararlar verebilmektedir.

Ayrca yine kitabn btnnde yer alan, insanlarn dier insanlar ve toplumsal yarglarn
etkisi altnda kalarak kararlarn verebilirler, gr de genel kabul gren bir yargdr. Aslnda
kararlarnz kendinizin verdiini zannedersiniz fakat aslnda bu kararlar toplumsal yarglarla
ekillenmitir.

Bu kitapta beenmediim ksm sosyal normlarn yaratt davran ekilleridir. Sosyal

normlarn kltre, dine ve rka gre farkllklar gsterebileceine inanmaktaym. rnein
Amerikan kltrnde yaplan yardmn mutlaka bir gn geri dn olabilecei ngrs
Asya toplumlarnda ok hakim deildir. Asya kltrnde ve hatta slam kltrnde yaplan
yardmlar karlk beklemeksizin yaplan yardmlardr.

Kitapta en beendiim blmlerden bir tanesi de tasarruflar ile olan blmdr. Bu

blm mikro iktisat asndan da nemlidir. nsanlarn tasarruf etmeleri gerektiini
bilmelerine ramen bu davran biimini srekli olarak ertelemeleri. zellikle Amerikan
tasarruflarnn eksili rakamlara inmesi ok arpc bir rnektir. Bu ksmda hem yazarn hem
de kendi grlerime yer vereceim. Yazar insanlarn tasarruflarn erteleme drtlerinden
dolay Amerikan halknn ok fazla tasarruf yapamadna deinmitir. Benim fikrimde bu
yndedir fakat ayrca Amerikal reticilerinin gerek reklamlarla gerekse Hollywood
filmleriyle Amerikan ailelerine sahip olmalar geren refah dzeyini empoze edilmitir. Bu alg
ynetimiyle insanlar ar harcamalara ynlendirilmitir. Bu sebeple hane halklar brakn
tasarruf yapmay, izilen bu refah seviyesini yakalamak iin yar atlar gibi koturulmaktadr.
rnein iyerleri yksek katl binalarda olan Amerikal tketicilerin mutlaka banliyde
baheli bir evlerinin olmas kaplarnda eer ocuklar da varsa minivan tipinde byk bir
aralarnn olmas , gardroplarnn azna kadar dolu olmas gibi grsellerle insanlar ok
yksek harcamalara ynlendirilerek bor batana srklenmilerdir. zellikle 2008 krizinde
grdmz gibi Amerikallarn birou onlara dayatlan refah seviyesine ulamak iin ar
borlanm ve akabinde demelerini yapamam ve emlak krizine neden olmulardr.

Genel olarak kitab beendim fakat verilen rneklerdeki deneyler belirli bir toplumun
dinamikleri zerine kurgulanmtr ve genel kabul greceini zannetmiyorum. Kitaptaki
rnekler gelimi lkeler iin benzerlik gsterebilir fakat gelimekte olan ve az gelimi
lkeler iin ok benzer sonular dourmayabilir.