Anda di halaman 1dari 36

MARCH 2017

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
2
Kum 23-na March 2017 Bu 270-na
Editor
Upa C. Lalbiaktluanga
KRISTIAN
Managing Editor NAUPANG
Rev. Dr. C. Chawnghmingliana Synod Office First Floor
Mission Veng, Aizawl - 796001
Joint Editors Phone - 0389-2324590
Lalremmawia e-mail:
Upa B. Lalhmunliana kristiannaupang@gmail.com
John Lalhruaitluanga
Upa Dr. C. Vanlalhruaia A man pe duh leh a bu la duh
chuan Circulation Manager
Circulation Manager
hriattir tur a ni.
Lalfakzuala
Kum khat lak man ` 50.
Kristian Naupanga thu chhuahte hi Editor ngaih dan a ni vek kher lo

A chhunga thu awmte Phek


1. Editorial ................... 1
2. St. Stephens College-ah ka lut ve ................... 2
3. Rinna avanga khawngaihna ..... ................... 7
4. Intlansiakna khawvel ................... 13
5. Cancer natna chimawm ................... 19
6. Biak Ina awm dan mawi ................... 23
7. Tleirawlte pual ................... 25
8. Bible thawnthu : Abrahama leh Isaaka ................... 29
9. Hriatzauna Huang ................... 31

Ka hmuh ang hmu thei rawh (Inside Cover)

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
3

EDITOR
KAM CHHUAK

NUN NELAWM
Nun nelawm leh ngaihsanawm nei turin naupang leh
tleirawl kan nih lai a\ang hian hetiang rilru hi i han pu teh
ang.
|awng duh lutuk mi nih loh tum : Engkim kan suangtuah
apiang sawi chhuah zung zung loh hi a him. |henkhat chuan
thu an tiam zung zung a, an hlen leh si lo. Thu tiam zung zung
mi nih loh theih hi a \ha zawk.
|awngkam hawihhawm hman tum hram : Kan \awngka
chhuak reng reng hi a nem lam te, a hawihhawm lam te,
thuhnuairawlh lam te ni thei se a \ha ber a ni. Thinur lai hi
chuan ngawih chuh thei hram ila a \ha ber.
Sawisel loh tum hram : Mi dangte sawisel loh hram tum
hi a \ha ber chu a ni. Mi dik lohna kan sawi pawhin kan sawi
dik chiah a ni thei e. Mahse, sawi chhuah loh a \ha zawk fo.
Mi hnial loh : Mi dang ngaih dan kha a dik lo va, ka
ngaih dan kha a dik zawk a ni mai thei. Chutiang kawngah
pawh chuan mi hnial loh hi a \ha ber a ni.
Mi dangte tui zawng \awmpui thiam tum hram : I tui loh
zawng leh i duh loh zawng tak kha \henkhat chuan an tuipuiin
an hlimpui viau thei. I tuipui loh zawng pawh ni se, mi dangte
avangin tuipui ve anga lan thiam hi a \ha.
A huna \awng : Kawnga mi i tawhin tawi te tala biak hi
ngawih reng aiin a \ha zawk. Hmelhriat hmuh apiang din
chilha biak zel erawh a \ul lo. Biak hman chiah loh pawhin
hmel hlim, kan chibai a ni tih hriat theihna hmuhtir \hin hi thil
ho te ni mah se, fel nih hlawhna a ni.
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
4

ST. STEPHENS COLLEGE-AH KA LUT VE A

Lalzara
Mission Veng

Class XII (Pawl 12) exam result an


chhuah meuh chuan ka rilrua lang lian ber
chu, Eng nge ka zir chhunzawm zel
ang? tih hi a ni a. Science student tan
chuan MBBS te, engineering te, general
science te leh stream danga inthlak thleng thlengin thlan tur a
awm a. Kei pawh ka result a chhuah fel chuan zirna sang
zawk panna tur kawng chu ka ngaihtuah ve \an a ni.
Nikum 2016 khan dawng tih kan hria a, nuam
HSSLC examination chu St. ka ti hle a ni. Ka pass takah
Pauls Higher Secondary chuan ka college kalna tur
School, Aizawl a\angin ka kan ngaihtuah \an a. Ka rilrua
pass ve a, Science stream-ah lang lian ber chu Delhi
Mizoram Board-ah 5-na ka ni University-a college \ha ber,
ve a. Kei leh ka chhungte kan India rama science zirnaa
lawm em em a, Pathian pakhatna, St. Stephens
malsawmna ropui tak kan college a ni. He college hi
C N I
(Church of
N o r t h
India) ta a
ni. High
school ka
kal tirh
a\angin ka
chhungten
min lo

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
5
duhpui reng \hin kha a ni a, ah written test kan nei a.
ka mark hmuhin a tlin tih kan Zawhnate chu a har hle mai
hriat chuan B.Sc. Honours a, zir ngai loh zawhnate pawh
(Physics) zir turin kan apply a awm a, ka thiam vak loh
ve ta a. avangin mang pawh a ang ve
St. Stephens College-ah deuh a ni. Interview-ah tih
hian CST quota a awm a, chu \hat tumin ka rilru ka
chu Christian Scheduled inpuahchah a, chawhnu dar
Tribe tihna a ni. Hemi CST 1 a lo thlen chuan interview
quota-ah hian Mizote chu kan turin ka \hu ve ta ran mai a.
leng vek a, keini tan chuan Min ko lut a, lecturer 3 fel
General leh mi dang aiin cut tak takin min lo kawm a. Ka
off pawh a hniam deuh zawk chanchin tlangpui min zawh
a ni. He college-a apply tur hnuah Physics bik chu min
chuan Delhi University-a zawt ta a. |ha tawk takin ka
apply tel a ngai bawk a, ka chhang ve a, kan inchibai a,
ST certificate te, X leh XII ka chhuak ta a.
marksheet te, baptismal Hlauthawng ru angreng
certificate te, passport size tak, beiseina sang tak si nen
photo leh document \ul dang kan thlen in Synod House,
kan han la khawm a, online- Kalkaji-ah chuan kan let ta a.
a apply a ngaih avangin thla Rin loh tak maiin a tuk
kan la a, a form te kan han chawhma dar 10 hnu lawkah
fill up a, kan submit ve ta a. interview result a chhuak thut
Lehkha thiam mi za tam mai a, ka cellphone a\anga list
tak apply zingah interview ka han check chuan ka hming
tura thlan ka ni ve hlauh mai chu a lo chuang ve vang mai
a, kan lawm ngei mai. Ka pa a. Ka tlin mai bakah hostel
nen June ni 20, 2016 khan chang tur zingah ka tel bawk
Delhi-ah kan chhuk a, ni 23- a, applicant dang 13 chauhvin
a interview turin kan zuk hostel kan chang a ni. Ka
inbuatsaih ta a. Interview lawm em em a, ka bula ka pa
neih tur ni chuan zing dar 7- chanchinbu chhiar lai chu ka

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
6
hrilh nghal a, in lama kan mai a! A tuk ni 19-ah
chhungte kan hrilh nghal freshers, college kal thar 1st
bawk a, chumi ni vek chuan year-ho tan welcome cere-
admission kan va ti fel nghal mony an nei a, department
a. Khami nia college a\anga hrang hrang min hruai hlawm
kan thlenna pana metro rail- a, kan zirtirtu turte hnenah
a kan chuan lai chuan, St. min inhmel-hriattir nghal
Stephens College, ka lo bawk a. July ni 20, 2016 chu
suangtuah ve \hin chu ka college-a ka class kal hmasak
luhna tur a ni ta reng mai a, ber a ni ta a ni.
ka ti a, ka lawm em em a ni. St. Stephens College-ah
Pathian hnenah lawm thu kan hian 1st year-ah Mizo dang 4
sawi a, a tuk ni 25-ah chuan an tling a, Arts stream vek,
hlim takin Aizawlah kan let Mizoram pawn a\anga zir vek
ta a ni. an ni. 2nd year-ah senior 4 leh
3rd year-ah senior 1 kan nei

Hostel luh ni chu July ni bawk a ni. Hostel luh ni kha


18, 2016 a ni a, ka pa nen chuan ka hmelhriat sate an ni
bawk chuan July ni 15-ah a, Mizopuite bak chu kawm
Delhi kan pan leh ta a. Ni 18 ka tim deuh. Physics 1st year-
tlaiah college kan pan a, ah Mizo \hian ka nei lo va,
hostel-ah lutin college nun \an kan class hmasa berah chuan
tur chuan kan inpeih fel ta der ka mal dawn viau em maw

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
7
ka ti a. Mahse, \hian fel tak ka kal ve a; amaherawhchu,
tak ka tawng a, Manipur hriat thiam loh ka ngah \hin
a\ang te, Kerala a\ang te leh hle a, a har bawk si a. Lung
Delhi mite nen kan inbe \an pawh a leng duh hle mai.
ta a. |hian pawh ka siam Class kal pawh a phurawm
awlsam khawp mai. Physics fahran \hin lo. Class chu ka
1st year-ah hian core subject kal lo ta zeuh zeuh va, ka kal
pahnih kan nei a, Mechanics chhunah pawh ngaithla mang
leh Mathematical Physics-te lovin phone te ka khawih ta
a ni a, chung bakah chuan mai mai \hin a. Test kan neih
Generic Elective subject duh te pawhin mark chhe tak tak
duh pakhat kan thlang thei a, ka hmu a, tih \hat chang chu
Ability Enhancement Com- nei zeuh zeuh mah ila, a
pulsory Course (AECC)-ah tlangpuiin ka tichhe hle \hin
Environmental Studies (EVS) a ni.
kan zir tel bawk. Lecturer- Kum tawp lam October
ten class-a min han zirtir tak ni 1119, 2016 chhung khan
tak chu a har khawp mai. Aizawlah ka haw zawk a.
Sikul ang lo deuhvin Chumi chhung chuan ka nu
keimahniah innghahna thui leh paten min fuih thar a, thu
tak a awm a, mahnia inhai \ha tak tak min hrilh a.
chhuaka inzir chawp turin Lehkha zir dan tur te, nun
min beisei nasa em em a. dan leh awm dan tur te min
Vaiho, India hmun hrang hrilh a, keimah pawh ka
hranga mi thiam tak tak, inngaihtuah nasa hle. Sikul
hetiang science har em em zir kal lai zawnga \ha taka class
tura lo inbuatsaih char charho chhunga ngaithlaa zir \ha thei
zingah chuan ka langsar lo kha, tuna ka attentive tak loh
hle. Zirtirtute thil sawi an hre chhan chu ka chhut nasa
thiam a, zawhna zawh tur khawp mai a. Rei lo te
pawh an nei fo va, sawi tur chhung ka haw khan min
pawh an ngah \hin hle a ni. tiharh chiang hle mai. Delhi-
Class te chu theih ang angin a ka let leh hnu chuan class

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
8
pawh bo chung chungin 13-ah exam kan zo va, a tukah
theihtawpin ka ngaithla ve a, chuan kan haw nghal a ni.
ka performance pawh a zia Nghahhlelh ang ngeiin hlim
ta deuh a, project te pawh \ha takin Aizawlah Krismas leh
ve tawk takin ka submit thei kum thar kan hmang a, kum
ta a. Kan exam hmasa ber a 2017 January ni 7-ah Delhi-
lo hnaih chuan ka damlo nasa ah kan let leh ta a.
hle mai a, Delhi pollution Delhi ka thlen thlak hlim
sang lutuk avangin ka khuh chuan result chungchang eng
nasa em em a. Damdawi te mah sawi a la awm lo va,
ka lei a, Pathian hnenah hlauhthawnna rilru nen, hriat
damna dilin ka \awng\ai a, chak bawk siin kan nghak a.
exam dawn hnaih chuan ka Rin loh tak maiin, January ni
dam ta hram a. 16, 2017-ah a rawn chhuak
Test-ah ka tihchhiat em thut a. Exam ka chhan dan
avangin exam-a ka tih\hat loh leh ka zir dan ngaihtuah
chuan mark ka hmu chhe chuan pangngai ve tawka pass
dawn tih ka hria a, exam tur ka inring a. Mahse, hlauh-
chuan ka \ang ve ta hle a. thawnna leh inrin tawk lohna
Theihtawpin ka zir ve a, nen chuan va en pawh ka
lehkhabu hrang hrang bakah huphurh hle a. Pass ila ka
internet-a paper ziah leh notes lungawi tawk, ti rilru chung
ka rawn kual nasa a, a chang chuan ka va kal a, chhungte
chuan men pawh ka meng rei hnenah pawh beisei sang lo
a. Ka chhungten phone-in min turin ka hrilh lawk rng a!
rawn fuih nasa em em bawk Chuta ka \hianpa chuan, I
a, Pathian hnenah ka tih\hat result ka hria, 7.55 out of 10
theih nan ka \awng\ai nasa hle i hmu, min rawn ti ta! Ka
bawk a. Exam paper inkarah lawm lutuk chu ka au chhuak
hun a awm deuh avangin a, ka room-ah ka lut a, ka
beiseina pawh ka la nei ve chhungte ka hrilh nghal a. Ka
deuh va. November thla tawp nu leh pate pawh an lawm
lam a\anga \anin December ni khawp mai, an rin aiin ka lo

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
9
ti\ha daih a. Tichuan, 1 st Kan nunah hian harsatna
semester chu ka pass ve ta! tam tak kan tawk thin a, a
St. Stephens College-a chang chuan nun te pawh hi
ka luh \an rei lo te chhung a hrehawm hle \hin. Chumi
hian \hian thar tam tak ka hunah chuan Pathian auh a,
siam a, mi awm dan leh a \anpuina nena nun siam \hat
chezia, engtin nge khawvel hi hi a lo \ha ber mai tih hi ka
a lo awm tak, tih ka zir zir chhuak zel a ni. Kum 3
chhuak hnem em em a ni. dang kal tur ka la nei a, zir
Harsatna hrang hrang ka tur pawh ka la ngah khawp
tawh karah khan Pathianin mai. Mahse Pathian \anpuina
min awmpui a, a tawpah nen chuan he hun lo kal zel
chuan malsawmna tam tak ka tur hi huaisen takin ka tawk
dawng leh ta a ni. theiin ka inring ve a ni.

.....

RINNA AVANGA KHAWNGAIHNAA


CHHANDAM
(Chhiar tur : Ephesi 2:8-10)

Upa H. Ronghaka

Je-a chu kum 14 a tling ve ta a, Sacrament Department-a a


zirpuite nen kohhran dan chhunga lawm luh an ni a. Kum a lo
thar chuan Senior Department-ah a awm a, \ing\ang perh a
thiam ve deuh avangin Senior-a awm \an chauh mah ni se an
zirtirtute pawhin YFC (Youth For Christ) inkhawmah te chuan
zai an hruaitir ve \hin a, nuam pawh a ti thei hle. An vengah
hian ama rualpuiah chuan puitling pawhin an hriat ve pawl
tak a ni awm e.
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
10

A hming pum hi John (Cycle) an khalh a, an thiam


Rinawma a ni a, John tiha J tlan tawh em avangin kawng
hi mi tinin koh nan an hmang sir thei ang berah te tlanin, a
a, a nu leh pa tih loh chuan changin kopangah te pawh an
Je-a tiin an ko ber a. A pa han tlan lawn thuak thuak a.
hi sumdawng company lian Chutah, motor veivak a tam
ve takah a thawk a, a nu erawh loh avangin kawng laiah chak
chu chhungkaw enkawlin a tak takin an tlan leh \hin a.
awm a. A nu leh pa hi Nakinah chuan kawng kawia
kohhrana rawngbawltu ve ve bike chak taka lo tlan chuan
an nih avangin a tette a\angin Je-a chu a su leng ta dawrh
ni tin chhung inkhawm an nei mai a! Kawng thlangah a tla
\hin a. Chutiang taka Pathian thla a, a \hiante leh puitling
thua inkaihruai chhungkua awm dangte chuan an zuk pan
a\anga sei lian chu a nih nghal vat a. A lu a sawh na
avangin sual lam kawng chu deuh a ni ang, a hnarah leh
a zawh lo tih theih a ni. bengahte thi a chhuak a,
Ni khat chu a \hiante nen nikhua a hre meuh lo va. A
motor kawngpuiah BMX chhungte an va hrilh chuan a
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
11
pa chu an motor-in a lo kal mup mup a, an hlim em em
thuai a, damdawi in an panpui mai a. Chuta awmte pawh chu
ta a. Damdawi inah daktawr- a hmu thei tawh tihah chuan
ten an han en nghal zung zung Je-a chu a hmuh theih si loh
a, a lu leh taksa danga thisen hian kawng dangah a pentir ta
kai chu tifaiin oxygen an tlat mai a. A hre thiam lo em
hiptir a. |ha leh mai tura em mai a; an kal zel a, a thim
ngaih a ni na a, a thawk lam a tial tial a, na tuara rm thawm
buai leh zauh \hin a, a bak hriat tur a awm lo
chhungte leh kohhran mipui lehnghal.
pawh a dam leh ngei theih nan Chu chu hremhmun ni
an \awng\ai nasa hle. Beiseina ngeiin a ring a. Kal hi a lo hreh
sang tak nen an en lai chuan a em em mai a, let leh a tum
thawk a tawp ta tlat mai a! A lahin hmuh theih si loh hian
enkawltu daktawr leh nurse- an kal tawhnaa let leh thei lo
ten theihtawp an chhuah a, a tura chelh tlattu hi awmin a
awmah na tak taka nemin hria a, chutih nak alaiin an
thawktirna khawl nen a ri rup sikula mi, mipa naupang sual
rup a, minute 10 zet an beih tak \hin, rukruk leh insual hrat
hnu chuan zawi te tein a thaw deuh mai, veng dang nau-
leh ta hlauh mai a, a nu leh a pangin an sual rawn avanga a
nte unau leh a farnute chu an hliam tuar lova thi tawh, VLA
\ap nasa hman viau nghe nghe aw a ni tih hai rual lohva
a. Chuta \ang chuan zawi chiang hian, Hetah chuan lo
zawiin a lo \ha leh a; kal lul suh, i awmna chi a ni
ngaihtuahna fim a neih leh lo, a hrehawm lutuk tlat. Lo
theih a\ang chuan mak tih em kal ve lo hram teh, a rawn ti
em mai hi a nei a. ngawih ngawih a. Nakinah
Nikhaw hre lova a awm chuan amah autu dang awmin
lai khan thlarau khawvelah a hria a, thil ng deuh hmuh
eng emaw chen a cheng hi a neiin a inhre bawk a. A hriat
lo ni a, vanram ni ngeia a hriat leh hmasak ber chu a chhung-
chu mi tam tak hian an lo pan te \apin an lo au vak vak a,

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
12
daktawrte leh nurse-ten an lo dam leh ta a, a thil tawn chu a
buaipui laih laih chu a ni. nu a han hrilh chuan a nu
Chutia nikhua a hriat chuan mak a ti em em a, an
theih hnu pawh chuan a thisen Pastor inah a lenpui ta a. Pas-
zamah damdawi an thun nasat tor chuan Pathian thu te a lo
avang a ni mai thei, a muhil hrilh a, a theih anga tam Bible
thuai thuai a, a muthilh chuan chhiara \awng\ai \hin turin a
a thil tawn bawk chu mu- lo chah a.
mangah a mang chhun-zawm Bible chu a chhiar tlut tlut
leh \hin a. Mak hi a ti em em a, a \awng\ai zel bawk a,

mai a. A hriat theih tirh ata mi Ephesi 2:8-10 a han chhiar


thil a ruk a hre si lo; ruih theih chuan eng emaw ti tak hian
thil tihpuia a \hianten an harh hawkin a inhria a. A thil
sawm pawhin a hnar zel a ni tih\hat, a lo chhuan ve em
si a, a nu leh pa thu a awih emte chu chhandamna tura
loh pawh a hre si lo. A rilru te tling zovah Pathianin a ngai
te chuan, a tih ngei ngei tur lo va, Pathian ngaiha a felna
tih loh emaw, a tih loh tawp chu Isua a rinna chiah a ni tih
tur tih palh emaw a nei a nih a han hriat chuan mak a ti a, a
a ring tlat a. Zawi zawiin a lo hlim bawk si. An chhung

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
13
inkhawma a hun a lo thlen leh thil \ha nia ka hriat, ka tih
chuan a inhmuhchhuahna theih ang ang ka tih ve
Pathian thu chu a chhiar a, a avangin vanram kai ngei ngei
han sawi ta a. Tawhsual a turah ka inngai hmiah a.
tawh a\anga a rilrua a buai ruk Chutih lai chuan in hriat angin
dan te, a thil tawn tinreng te accident ka tawk a, nikhaw
chu sawiin testimony ngaih- hre lova ka awm lai khan
nawm tak a sawi ta a. A nu thlarau khawvelah hun eng
leh pa chuan an fapa Je-a thil emaw chen ka cheng ni hian
tawn chu ngawih bopui mai ka hria a. Vanram ni ngeia ka
chi niin an hre lo va. An Pas- rin chu ka lo hmu a, chu
tor an va panpui leh a. Je-an hmuna awmte chu an
a thil tawn leh Pathian thu lungawiin an hlim em em vek
a\anga a inhmuhchhuah dan a a, ka kal ve ngeina tur nia ka
han sawi chuan Pastor chu a hriat laiin kan kal zel a, kawng
lawm em em mai a. Pastor dang hi kan zawh a lo ni a. A
remruatnain an kohhrana thim tial tial a, a hrehawm tial
naupang inkhawm pawl hnih tial bawk a; na tuar rm
YFC leh CFC (Children For thawm bak hriat tur a awm ta
Christ)-te chuan Joint Fellow- lo. Ka mangang em em mai
ship an nei a, chutah chuan Je- a, chuta \anga chhuah leh
a chuan a testimony chu a mawlh chu ka duh a; mahse,
sawi ta a. A sawi dan tlangpui hneh deuhva min chelhtu, ka
chu hei hi a ni: hmuh theih si lohvah hian a
Ka hriat theih tirh awm tlat a, ka tal thei der
a\angin ka nu leh pate hi ka bawk si lo.
ring em em \hin a, an thu awih A tawi zawngin sawi ila,
hi ka tih tur niin ka hria a. Chu chutia hrehawm taka ka awm
bakah sikul leh Sunday lai chuan ka rawn harh chhuak
School-a zirtirtute hi ka ring leh a, zawi zawiin ka lo dam
em em bawk a; an sawi anga leh ta a. Thlarau khawvela ka
awm hi ka tum hram hram awm laia ka thil tawn chu ka
\hin. Thil sual ka tih loh avang theihnghilh thei lo va, nimina

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
14
thleng ang mai hian ka hre tih chu sawi loh, an ina mi
reng a. Ka mangang chuan ka dangin an tih pawh an phal lo
thil tawn zawng zawng chu ka va. Mi \anpui an peih a,
nu leh pa ka hrilh a, Pastor kan lehkha zir tura tur tur ngai
pan ta a. Pastor-in Pathian thu lovin an zir nasa em em a, an
te min hrilh a, Bible chhiara thiam thei bawk si. Thil \ha
\awng\ai tam turin min chah tih vanga vanram kai tur chu
bawk a. ni se, kai ngei wm hi an ni
Ephesi 2:8-10 ka han hliah hliahin ka hria. Engati
chhiar chuan ka lo ngaih dan nge an kai loh vang? Isua an
leh Pathianin Isua Kristaa rin loh vang chiahin an kai lo
chhandamna kawng a siam vang. A nih chuan sual ti
inmil loh dan chu ka lo hre \hinte chu em ni kai ta ang?
chiang ta a. Pathian hnenah Ni si lo.
ngaihdam ka dil a, ka \awng\ai Kan thil tih\hat leh \hat
nasa lehzual sauh va. Chuti- loh aiin Pathianin thinlung leh
chuan, Pathian thianghlim tihtakzeta Isua Krista ringtu
hmaah chuan mi sual, a hmaa kan nih leh nih loh hi a tehna
ding tlak pawh ni lo ka nihzia tur a ni tih kan hriat a ngai.
chiang takin ka hre ta a. Ka Isua Krista chu a felna, a
felna ber pawh vamram kaina thianghlimnaa miin a pawma,
tura tling zo a lo awm hauh lo a nun hruaitu Lal leh
tih ka han hriat chuan, Chhandamtua a pawm chiah
Pathianin fela min pawm vena hian Pathian ngaihah mi fel a
chu Isua Krista ka rinna chiah lo ni a. Chutiang mite chuan
a ni tih ka hre ta a ni. Pathian duh zawnga nung lo
Ka ngaihtuah zel a, thil thei lo an nih an hre \hin a ni
sual ti lo, mi fel tak tak, Isua zawk. Isua Krista rinna aia
Krista ringtu ni si lo hi an lo thiltih chhuang zawk tan
tam em em mai hi a lo ni a. vanram kai beisei chi a ni lo
Chung mite chu an hawih- va. Kan rinna hi a ni kan
hawmin an ngilnei em em a, felnaa Pathianin a pawm tur
an thilphal si, ruih theih thil chu. Rinna lovin ama lawm

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
15
zawng mi a nih theih si loh kan awm tur a lo ni zawk. Isua
va (Heb. 11:6). rin hi kan dah san ber reng a
ngai a, chumia innghat a nih
Je-a testimony a\ang hian loh chuan kan felna hi Pathian
kan fel vang te, kan \hat vang hmaa thiam kan channa tur a
te, kan hausak vang te, kan ni lo tih i hre reng ang u.
hmel\hat vang tea chhandam ...nimahsela, dan thiltihte
tur kan ni lo va; rinna avanga avangin mi thiam changin a
khawngaihnaa chhandamna awm lo va, Isua Krista rin
chang tur kan ni tih a chiang avang chauhvin thiam
ta hle. Chutih laiin fel taka changin a awm zawk tih kan
awm kher a \ul lo tihna a ni hre si a (Gal. 2:16).
leh miah si lo. Isua kan rin
avangin Isua ringtute nun dan Hei hi a ni, khawvel hneha
turin thianghlim leh fel takin ngamna chu kan rinna hi.
.....

INTLANSIAKNA KHAWVEL

Upa Dr. C. Vanlalhruaia


Ramthar North

Tun \umah chuan infiam mite field leh hmun remchang


danga tlan chak ber nih tuma an intlansiakna lam ni lovin,
hmasawnna kawng danga intlansiakna chungchang sawi kan
tum a ni.
Kan chenna khawvel hi chuan hmun hrehawm, rual
mi tumruh leh huaisente awt reng renga khawsakna
rorelna, hlawhtlinna leh mite hmun a ni kan ti thei ang.
ngaihsan hlawhna hmun a nih Khawvel ram hrang hrangte
mek laiin mi thatchhia, chu ralthuam neih \hatah te
dawihzep leh inthlahdahte tan an inel a, sum leh pai (eco-
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
16
nomics) lamah hmasawn LPS Vision leh Zonet
tumin \an an la nasa hle. Cable TV : TV local chan-
Chutih laia ram roreltu fing nel \ha tak mai kan neih hi
lo leh ram hmathlir \ha nei \hang khat lian zet chu a lo ni
ve lo, mahni intilal hlur mai, ve ta. LPS Vision hi a hmasa
khua leh tuite tana inti- leh a hlun zawk a ni a. A tirah
hlauhawm ringawt te chuan Mizo programme an han
nuihzat an hlawh mek a ni. tichhuak mai chu mipuiin kan
Mite aia chungnung leh hlut a, kan lawm hle a nih
thiltithei zawk nih tumin an kha. Kum eng emaw zat an
intlansiak nasa em em a, chu kalpui tawh hnuah Zonet a lo
chuan ram hmasawnna a piang ve leh ta a. Anni hian
hring a, ram chhung mipuite programme \ha tak tak an
tan malsawmna thlentu rawn tichhuak ve leh a. Mipui
pawimawh tak a ni. Kan hriat dawrtu an ngah theihna tura

theih maiah pawh hian inelna ruahman ni awm takin con-


\ha leh thianghlim, intlan- nection fee awm lovin an han
siakna hmuhnawm tak tak a kalpui a, thla tin fee pawh an
lo awm tawh \hin a ni. Chung han tihniam a. A chhawr
chu tlem te han tar lang ila: \angkaitu mipuite tan chuan

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
17
thil lawmawm tak a ni. Tunah hun laia kan mobile handset
pawh hian chanchin thar te, hman zinga \ha leh lar ber chu
naupangte hmuhnawm tih Nokia Company siam a ni.
zawng channel te, sports lam |henkhat thil chik vak lo phei
te, zai te, Pathian thu lama chuan, "I mobile phone ka lo
min kaihruaitu leh film chi hmang," tih leh "I Nokia ka
hrang hrang chhuahna chan- lo hmang," tih chu thil
nel an nei \ha em em ta mai thuhmun emaw an ti hial a.
a, a va lawmawm em! Chutiang khawp chuan Nokia
Mipuite hmuh chak tur live handset chu a lar \hin a ni.
programme leh entertainment Mahse, tunah mobile phone
lam hawi programme \ha tak zawrhna dawrah lei tur han
tak an han nei \hin te hi zawt mah teh, dawr nghak-
mipuiten kan chhawr em em tute chuan an neih loh thu an
a ni. Sumdawngte lahin lo hrilh tawh ngei ang che.
anmahni kaltlangin fakna (ad- Eng vanga hmuh tur awm ta
vertisement) an han tichhuak lo nge ni ang? Nokia Com-
chuai chuai mai bawk a. pany khan tihsual an nei em
Hetiang faknaah pawh hian ni? A chhanna chu Nokia
thlirtute mit la thei ang ber Company-in tihsual an nei lo;
turin a buatsaihtu mi thiamte mahse, he kan chenna,
pawhin \an an la tih a hriat intlansiakna khawvelah hian
reng mai. Hlawk pawh an hmasawn zawnga an tlan
hlawkpui ngei ang. Hetianga chak loh avangin company
LPS Vision leh Zonet Cable dangin an tlan pel a, mipui
TV-te intlansiakna hi mipui- ngaihhlut an hlawh zo ta lo a
ten kan vanneih phah takzet ni ber mai. Company dangin
a ni. |an la thar zel tur an phone te an tidanglama, an
pawhin kan duhsak e. tihchangkan (upgrade) zung
Nokia kha khawiah zung laiin anni chuan model
nge: Mizorama mobile phone thar, changkang leh mite hip
kan hman ve \an kha kum zawng tur chi an siam chhuak
20042005 vel a ni a. Khatih ve lo va, chu vang chuan chak

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
18
taka hmasawnna khawvelah tum bik hauh lo. Rang takin
an hming a lo dai tial tial a, Vodafone, Airtel, Idea,
tunah phei chuan company Aircel, etc. chuan an cus-
dangin Nokia Company chu tomer-te tana ham\hatna chi
an lei daih tawh nghe nghe hrang hrang an rawn siamsak
niin an sawi. ve leh ta chur chur mai a. An
Jio 4G hi i lo hre ve hmalakna hi sawi vek sen
tawh em : Reliance Com- pawh a ni lo vang, offer
pany kutchhuak, a thlawna hrang hrang an ngah hlawm
internet hman theihna khawp mai. Mobile phone
(internet free service) nei Jio hmangtute tan vanneihna
4G hi nikum maia tihchhuah kawng tam tak a rawn
ni mah se, internet bakah a inhawng mek a ni. Hetianga
man chawi lova phone call mobile phone service com-
hmanga mi dangte va biak pany hrang hrang intlansiak
theihna offer period an siam dan hi a hmuhnawm mai a ni
avangin mipuiin an duh hle
mai a. Company dang aia
dawrtu (customer) an ngah
theih nan mipui hip thei ang
ber turin an rawn inzuar a ni
ber mai. Hetiang hian a
thlawnin an kalpui reng dawn lo, a lawmawm takzet mai.
lo va, mi tam takin an sim An tih tur tak an ti hlawm a
card hi an hman hunah mo- ni. Company-te \an lakna
bile network company dangte avang hian top-up zuartu
aiin customer an ngah ang a, \henkhat phei chuan an
an sumdawnnaah mite inhralh tlem phah deuh niin
chungah an leng thei dawn a an sawi nghe nghe.
ni. Chu an thiltum chu com- Thlawhtheihnaah i
pany dang pawhin an hai bik chuang ve tawh em :
lo va, anmahni dawr \hintute Mizorama thlawhna \um-
(Customers) chan \hen chu an hmun kan neih chhun

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
19
Lengpui Airport-ah hian hun hriat a, mipuite tan a
rei tak chu Air India leh Jet lawmawm hle mai. Thlawhna
Airways thlawhnate an rawn dangte pawh la rawn service
\um \hin a. Mipuite pawhin belh zel nghe nghe sela,
darkar rei lo te chhungin anmahni dawrtu (customers)
Guwahati, Kolkata, Mumbai, inchuhin \an an han la leh
New Delhi, etc.-ah kan zin sauh ang a, Mizoram a\anga
ve theih phah a, a lawmawm zin mite tan a va lawmawm
ngawt mai. A chuan man lehzual dawn em!
(ticket) hi chi hrang hrang a Hmanlai Pawl Ruk nge
awm a, a man tlawm lei tur thiam tunlai Matric : Zofate
erawh a tam lo \hin hle. lehkha thiamna lama kan
Vanneih chuan ticket man dinhmun ngaihtuah \hin mi
tlawm chu a chan fuh ve theih \henkhat \awngkam hriat tur
zauh zauh chauh a ni. Chu awm fo chu Hmanlai Pawl
vang chuan India ram Ruk nge thiam ang tunlai
chhunga khawpui leh khaw- Matric? tih hi a ni. Pawl
pui dang inkal pawh tawn Ruk pass ai chuan Matric
nana thlawhna chuan man pass chu thiam zawk awm tak
aiin a to bik a ni tih te zin a nih laiin, mi \henkhat chuan
mite chuan an sawi fo \hin. hmanlai Pawl Ruk pass kha
Nikum kum tawp lam thiam zawkin an ring tlat a
khan Lengpui Airport-a la nih chu! Eng nge a chhan ni
\um ve ngai lo thlawhtheihna ang le? A hun lai ve ve ngaih-
dang pakhat, Spice Jet chu a tuah chuan tunlaia sikul
rawn \um ve leh ta hlauh mai zirlaibute hi hmanlai zirlai-
a, a rawn service ve a\ang bute ai chuan a changkang
chuan an thlawhna chuan man zawk fe si a. Hmanlai Pawl
a lo tlawm deuh bik avangin Ruk pass kha tunlaia Matric
a hmaa lo service mek pass-te aia thiam zawka an rin
thlawhnate pawhin chuan theihna chhan ni thei awm
man tlawma lei tur ticket an chu kawng hnih han tar lang
pe chhuak tam ta deuh niin a ila. Pakhatna, hmanlai chuan

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
20
lehkhathiam an la tlem a, khawvelah hian thiamna a
Pawl Ruk thleng zir thei chin sang tial tial a, mi dangte aia
chu khaw tin khan an nei thiam zawk, chak zawk,
meuh lo va, a pass chhunte hausa leh ropui ni tur chuan
chu an langsar em em a, beih nasat a ngai hle.
lehkhathiam hmuhin an hmu Taihmak leh tumruhna tak tak
lo thei lo a ni. Pahnihna, neite tan chuan hlawhtlinna
hmanlai Pawl Ruk pass chinte tur thil hrang hrangah zau
kha chuan a tlangpuiin Pri- taka kawng a inhawn mek lai
mary School-ah zirtirtu hna hian lehkha zir leh kut
an thawk thei a, zirtirtu chuan hnathawh kawnga ti ve mai
mahni tawka inzir chawp mai, chhungte hauh pumpelh
zelin kum tam tak an lo thawh nana ti ve satliah mai tan
hnu chuan an Pawl Ruk pass chuan mi hlawhtling a nih
lai ai chuan nasa takin an theih loh. Mi neih ang neih
thiamna chu belhchhah a lo ve duh si, a leina nei ve si
ni tawh dawn a lo ni reng lote hi mi khawngaihthlak tak
mai. Chu vang chuan tunlai an ni.
Matric pass hlim \henkhat ai Tunah te hian khawvela
chuan kawng tam takah an thil siam chhuaktu leh
hriatna a zau a nih hmel e. sumdawng company lian pui
Aw le, Kristian Naupang puite hi an hausain sum leh
chanchinbu chhiartu duh tak, pai an ngah hlawm tehreng
kan han tar lan tak zawng nen, mi dangte thil siam
zawng khi ngun taka i ngaih- chhuah aia \ha siam tum leh
tuah chuan mihring nun hi mi dangte aia pawisa hai luh
intlansiakna, thiam zawk nih tam tumin \an an la reng mai
duhna, chungnung zawk nih nia. Chu chu an duham vang
tumna, ropui leh thiltithei nih ni lovin, intlansiakna
tumna, hausa leh mi dangte khawvela cheng kan nihzia an
tluk loh nih duhna avanga hriat chian em em vang a ni.
intlansiakna a ni deuh vek Anmahni dawrtu an pun zel
mai tih i hre thei ang. Tunlai theih nan mite tana rin tlak,

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
21
innghah ngamna nih an tum a lo ni zawk. Chuvangin,
a, a hahthlakzia lam pawh lehkha i la zir mek a nih
ngaihtuah phal lovin bianga chuan mi dangte aia \haa pass
thlantui luang zawih zawihin, tum la, mi dangte er si lovin,
rim takin, taima takin hna an rilru thianghlim tak pu
thawk mek a ni. Khawvela chungin i el zawk dawn nia.
mihring tu mah hi hlawhtling He khawvel hi chu mi taima
saa piang an awm lo va, leh tumruhte hlawhtlinna, a
malsawm tlaka mi rinawm ruh no no chhuakah tihna
leh taimate chu Pathian hian hmun a nih miau avangin, mi
a lo hmuh hmaih hauh lo mai dangte um phak loh tura tlan
a, an thawh rim phu tawk ang peih apiangte hlawhtlinna
zelin malsawmna a vur \hin hmun a ni e.
.....
CANCER NATNA CHIMAWM MAH SE
(True story)
- Upa B. Lalhmunliana
Jt. Editor

Pu Lalruala chu pa taima, nasa taka hna thawka, thawh


hreh nei hauh lo a ni a, a hna thawh apiang theihpatawpa
thawk zel mi, Pathian rawn chunga emkim ti \hin a ni. Amah
ang bawka taima, nupui \ha tak a nei lehzel a. Chutiang taka
an nupa taimakna chu Pathianin mal a sawm a, mite awh
thamin an awm ta hial a ni.
bawrh bawrh ila, thawh tur
Sumdawnna bul ka \an awm apiang hi thawk bawrh
lai chuan zing dar nga velah bawrh ila, mihring kan nih
ka tho ziah a, zanlai dar 12:00 chhung hian chutiang aia
hmain ka mu ngai lo hrim nuam a awm thei lo; kan
hrim, a ti. A fate a fuih dan hlima, kan hrisel nan pawh a
chu, A awm awm hi ei \ha ber, tih a ni. Chutiang
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
22
chu a ngaih dan nghet tak a berin Mumbai-ah kal a ngai,
nih avangin, pa intodelh leh tih a ni.
khawsa thei tak a nih tawh An chhungkuain Pathian
hnuah pawh a taksa hi a phiar hmaah an \hing\hi a, van
fat a, han chibai te hian a kut Pathian an au va, eng pawh
hi a thapin a khawng far reng tawk thei an ni tih an inhre
mai a ni. chiang lehzual a. Pathian
Pavalai tak a nih lai, a remruatah vui a duh lo, a
fate pawh mahni kea ding thei nupui fanau, enkawl leh uap
an la nih hma leh kut khawm la \ul takte pawh chu
hnathawh, sumdawn te nuam Pathian kutah a hlan a, eng
ti taka a \ul bawrh bawrh laiin pawh huamin Mumbai lam
tuk khat a zing tho chu a aw chu an pan ta a.

a chhang ringawt mai a. Doc- Mumbai doctor-te chuan


tor a rawn vat a, chi hrang a bul te a\angin an lo endik
hranga an en kual hnua an leh vek a. I aw bawm hi kan
hmuhchhuah chu, Aw bawm paih loh chuan cancer
cancer a ni a, a rang thei ang zungzam hian i taksa pum a
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
23
fan chhuak thei dawn a, i thleng dawn ta a, a nupui leh
nunnain a tlin lo thuai ang. I a fate hnena a sawi duh
aw bawm kan paih erawh zawng zawng chu video-in
chuan i dam chhungin i \awng an record a, mittui tla
ri ngai tawh lo thung ang, chungin a thla an la a, an
tih chu an thutlukna a ni ta. record vek a.
Chu thutlukna an han hriat Pu Lalruala thusawi
chuan hrehawm an ti tlang hle \henkhat chu
mai. A nupui leh a fate mittui 1. Ka awin Pathian fakna
chu dan rual a ni lo. Pu thu a sawi leh thei dawn tawh
Lalruala ber chuan, Pian tirh lo a nih pawhin, ka taksa
ata bengngawng, tawngtheilo peng dang zawng zawng a la
te an awm a, mit khaw hmu \hat tho chuan chungte chu
reng reng lo te leh kut leh ke Pathian fak nan ka theih
nei lo te pawh an awm a ni. tawpin ka hmang dawn.
Kan Lal Isua khawvela a len 2. Malsawmna chhiar sen
lai khan chung mite chu tihdam loh min petu Pathian tan eng
theih loh pakhat mah a nei lo. mah ui loh tur a ni a. Pawisa
Lungngai ma ta che u, kan in dawn ang ang a\angin
Pathianin min awmpui dawn sawma pakhat hi pe ngei ngei
alawm. Thlaphang reng reng zel ang che u. Thu \ha ka hrilh
suh u, tiin a tuartu ber chu a thei dawn tawh lo che u a nih
hnemtu berah a \ang a. chuan, Pathian hi hlat ngai suh
Aizawl leh hmun danga ang che u. Ani chu \anpui
an chhungte pawh an dinhmun vartu hnai reng a ni kumkhua
chu telephone-a hrilhin, Min ang, tih hi ni tin ka hrilh thar
lo \awng\aipui rawh u aw? zel che u a ni tih theihnghilh
tiin a chah zel a, kohhrante ngai suh ang che u.
pawh Pu Lalruala tan chuan 3. Mi harsa zawk leh \anpui
an \awng\ai zel a. ngaite hlamchhiah ngai suh
Vawi khat mah \awng ri ula, mi hnuaihnung zawkte
leh ngai tawh lo tura a aw tan \hian \ha nih zel in tum
bawm an paih ni tur chu a lo dawn nia.
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
24
4. Kei chu ti hian min zai Pu Lalruala result hrang
ang a, rei lo teah vanramah hrang chu a entir ta hlawm
ka kalsan tawh mai thei che a, cancer zungzam hmu reng
u a. Chhungkaw kima van- reng an awm ta lo a nih chu.
rama kan inhmuh leh ngei Damdawi tlem te an pe
theih nan rinawm taka Isua a, Ti khan i haw thei. Thla
zui zel ka tum a, chu chu ka ruk hnuah in lo kal leh dawn
duh ber chu a ni. nia, an ti a. Vawi khat mah
A aw an record zawh \awng leh ngai tawh lo tura
chuan, amah zaitu tur doctor zai tura ruahman chu dam
chu a pan ta a, endik chi takin a haw ta zawk a, thla
kimin an lo endik leh te te a. ruk hnua an zuk entir leh
Vai pathian bia doctor chuan pawh chuan, Cancer i ni
mak tih hmel takin a en a. Pu reng reng lo. I lo kal leh pawh
Lalruala chuan doctor hnenah a ngai tawh lo vang, tiin an
chuan, Ka pu, mak i va tih inthlah a, hlim takin an haw
hmel ve! Eng thil nge ni ta? leh ta a ni.
Isua Krista ringtu, Kristian ka Kan \awng\ainate hi
ni a, kohhrante ka tan nasa boruakah hian a tham ral mai
takin an \awng\ai a, eng mah mai lo va, van Pathianin a lo
ka hlau hlei nem. Min hrilh ngaithla a, kan nat te, kan
rawh. Engati nge khatia mak hrehawm te hian a lo na ve a,
tih hmel taka i awm tak mai? hrehawm a lo ti ve a, min
a ti a. Doctor chuan, In khawngaih em em a, kan
\awng\aina zawng zawng \awng\ainate chu min chhang
chhangtu in Pathian chu ngei \hin a ni. Kan duh dan ang
Pathian tak tak a nih chu! I taka kan \awng\aina a chhan
aw bawmah emaw, i taksa loh chang a awm a nih pawhin,
hmun dangah emaw cancer kan tana \ha ber turin Pathian
hnuhma pakhat mah ka hmu chuan ruahmanna hran a nei a
lo. A mak lutuk! tiin a chal ni tih ring tlat ila, kan tana \ha
a dawm ta vang vang mai a. lo tur chuan eng mah a ti dawn
Doctor dangte pawh a pun a, lo a ni tih i ring tlat ang u.
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
25

BIAK INA AWM DAN MAWI


Upa C. Lalbiaktluanga
Kulikawn

Biak Ina inkhawm \hin hnam kan ni a. Kohhran tin hi kan


sukthlek a inang lo em em mai a. Biak Ina awm dan mawi tur
nia suangtuahnate i lo thlir ho teh ang.
1. Inkhawm kal hma hi thil a, kuhva ei te, sahdah hmuam
\ha tak a ni. Dar khatna rik hi te, \hial chi eng pawh tih loh
biak in chhung luh hunah tur a ni. Pathianin min hmu
ngaih tur a ni. Biak in reng tih hriat reng tur a ni.
chhungah hian Pathian fakin 3. |ul bikna avangin inkhawm
minute 20 dawn lai te zai tlai palh theih a ni a, tlai deuh
hman ziah ila, a \ha hle mai. mah ila inkhawm loh ai chuan
Biak in kawta tawi khaw- a \ha fe zawk a ni tih hriat reng

muan hi, tih tur pawimawh tur a ni. Biak ina kan luh
tak kan nei a nih loh chuan dawnin \awng\ai lai a nih
chin loh hram tur a ni. chuan Pathian zahawmna
2. Biak in hung chhunga avangin \awng\ai laia luh hauh
kan luh tawh chuan zuk leh loh tur a ni. |henkhat chu
hmuam kan paih vek tur a ni \awng\ai lai tak hi kan luh duh
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
26
hun a ni a; tin, \awng\ai laia A hmasa bera \hut te hi
zunzunga chhuak \hin kan nih mipui lam tan chuan a lo
chuan sim vat tur a ni. zahthlak deuh thei a, rawng-
4. Biak ina kan inkhawm lai bawltute, kohhran hmeichhe
hian biak in tukverhte hi hawn hruaitu te, K|P hruaitu te,
tura ngaih a ni a. |henkhat pavalai hruaitu te chuan tlar
intibengvar deuhte chuan, A hma lam chuh hram hram tur
vawt em mai! ti mai maiin a ni. Hruaitu ni ve si tlar
anmahni thuin tukverh an hnung ber chuh tlat \hin i nih
khar leh ringawt \hin. I vela chuan hlauh ruk i nei tihna a
mite kha hmun hla tak a\anga ni mai thei.
lo kal te, step chho tak rawn 6. Pathian biak inkhawmah
zawh chhuak te an ni a, an hian Bible leh hlabu ken ngei
thaw a sa hle a, lum an ti hle a tur a ni a. Thuhriltu leh \antu
ni thei tih hria la, vawt i tih Bible chang chhiar pawh lo en
viau avangin tukverh khar ve ngei hi mahni tan a \hain a
ringawt suh. Nawi rengin mi sawt em em a ni. Bible leh
pawi i sawi thei a ni. Vawt i ti hlabute hi hnawk titu kan ni
deuh a nih pawhin a up lai palh ang tih a hlauhawm hle.
chuh thiam mai rawh. 7. Tunlai Mizoram biak in
5. Biak in chhunga \hutna \henkhatah hian mobile phone
bik neih hi awm theih a ni a. khal \hin naupang, tleirawl,
|hutna bik kan nei a nih nula tlangval an awm nia sawi
pawhin mite kal hmaa kal tum a ni a. Hetiang tih ching kan
hram hram tur a ni. |hutna nih chuan kan chungah
kawhhmuhtute thu awih hram Pathianin thil \ha lo a thlentir
hram hi Bible zirtirna nen a ve palh ang tih a hlauhawm
inhmeh a ni. |henkhat chu mi hle. Hlauh tur dik Pathian hi i
lo luhna tur sir lamah an \hu hlau ang u. Puitling zingah
a, rei tak an \awng\ai a, mi pawh Pathian biak inkhawm
kalna tur dalin rei tak an awm neih laia phone-a mi be mai
thei. Biak in chhungah hian kan awm ta a. Pathian biak lai
inngaitlawm taka \hut tur a ni. hi chuan dah \ha phal ila,
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
27
Pathian a lawm zawk ang. zun avanga zun chhuak lo pui
Inkhawm laia rawn be \hin che zun ve ringawt te hi naupang
kha chu inkhawm ngai lo, \henkhat tih dan a ni a, chin
inkhawm \ulna pawh hre lo an ve loh tawp tur a ni. Pathian
ni mai thei a ni. biak inkhawm chhung hi
8. |hianten tui an in avanga chuan tuihal, zun chhuak te hi
in ve rikngawt te, \hiante an insum tum hram tur a ni.

TLEIRAWLTE PUAL
John Lalhruaitluanga
Jt. Editor

1. Eng lawngah nge i chuan? Bible chuan tleirawl lai leh


\hat lai hun hi nuam taka hmang turin min duh a, kan hman
dan erawh chu ama duh zawng a nih tlat a ngai thung. Movie
en \hin chuan lawng lian pui pui in hmu \hinin a rinawm a.
Lawng lian chi hnih, inang lo tak si a awm a: pakhat chu indo
lawng (battle ship) a ni a, pakhat chu nawmchenna lawng
(cruise ship) a ni thung. Indo lawng chuan hmelmate a do va,
a bei a, a hneh \hin a; nawmchenna lawnga chuangte tih ber
erawh chu nuam chena len vel a ni deuh ber mai.

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
28
Tleirawlte hian kan \hat Ama-lek-hote nena Israel fate
lai hun hi Krista tana nungin, an inbeih \um kha a ni a.
hmelma do nan kan hmang ve Mosia thupek angin Josua
ang nge, nuam chenin kan hun hovin Amalek-ho hi an bei ta
neih zawng zawng hi kan a, Pathian \anpuinain an hneh
khawh ral ang? Rawngbawl ta nghe nghe a ni. Josua hian
(indo) tlata an tleirawl hun leh Israel fate indonaa a hruai
an nun hmang \hinte chu an r>ng r>ngin Pathian a hnenah
nun a hmuhnawm \hin a, mi a awm tih a hriat tlat avangin
dangte tan malsawmna an ni hlauh a nei ngai lo va, sipai
\hin. Nawmchenna (hlim- general huaisen leh zam ngai
hlawp, zu, sex, etc.) lama hauh lo a ni.
tlante erawh chu rei lo te chu Josua hi a nun kawng
hlim lai han chen ve bawk mah zawng zawngah a rinawm a, a
sela, chhiatnain a um zui deuh nunah hian sawisel tur a v^ng
ngei ngei zel a. A tlai tawh hle a. Josua chanchin hi
hnuah an inchhir a, an nun koh Bible-ah a inziak chipchiar hle
let theih a ni tawh si lo. a, sawiselna tur, bawlh-hlawh
Pathian duh zawnga \hat kai lai erawh a awm hauh lo,
lai hun hlim taka hmang turin tiin an sawi hial \hin.
Bible-in min zirtir a. Keini hi A hna leh mawhphurh-
cruise ship-ah nge kan chuan naah Josua hi a rinawm m
dawn war ship-ah? m mai a. Tih tur, a hmaa
2. Entawn tlak Josua : A chhawp chhuah tawh chu zam
hming awmzia pawh Pathian hauh lovin a hlen chhuak ngei
chu chhandamna a ni, tih a ngei \hin. Tin, dik nia a
ni bawk a, Josua hi Pathianin hriatah chuan huai takin a
Israel-te hruaitu leh chhan- \ang ngam a. Mi 12-in
chhuahna hmanrua atana a Kanaan ram an enthlak khan
hman fo a ni tih Bible-ah a mi 10-ten a huphurhawm
hmuh theih a ni. zawng hlira Israel mipuite
Josua chanchin Bible-a hmaa Kanaan ram chanchin
kan hmuh hmasak berna chu an sawi laiin Josua leh Kaleba
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
29
erawh chu, Kan chunga khirh lai berah pawh a rinna
Lalpa a lawm chuan chu hi a hmachhuan ber a ni \hin.
ramah chuan min hruai ang a, Israel faten Jordan lui an k^n
min pe ang, tiin an \ang tlat dawn khan a hruaitu ber tan
mai a ni. Hemi \uma an chuan a manganthlak duh
thusawi avang hian mi tam viau mai thei. Amaherawh-
takin an hua a, den hlum hial chu, Josua chuan Pathianin a
an rawt nghe nghe a; mahse, hnena thu a sawi chu a ring
an thu an z<k duh miah lo. mai a, Pathian hrilh ang
Pathian pawhin rin tlak, rin chiaha an tih hnuin Jordan lui
ngamah a ngai a ni ang, Mosia chu awlsam takin a daiin an
hun a tawp hnaih khan Mosia dai kai ta mai a ni.
thlaktu atan Josua hi a ruat ta Jeriko kulh ropui tak
a ni. pawh kha sipai chaknaa lak
Josua nuna entawn tlak dawn chuan a harsa ngawt
tak bawk chu Israel hnam a ang. Amaherawhchu, Pa-
hmangaihna hi a ni. Hnamah thianin, Jeriko leh an lal leh
a chiang a, an hnam din an mi chak huaisente chu i
chhuah nan a dam chhung hun kutah ka pe tawh e, a tih chu
a hmang a ni ber. Pathianin a ring tlat a. Pathian thu angin
Aigupta a\anga a hruai Jeriko kulh chu ni ruk chhung
chhuah dan zawng zawng hre ni tin vawi khat an kal hual
phatu a ni a, Pathian hnam ringawt mai a, a ni sarih niah
thlan Israel tan a theihtawp chuan vawi sarih an kal hual
hlan a tum tlat \hin. Josua hnuah tawtawr^wt an h^m a,
thupui ber nia lang chu an au ta dur dur a. Tichuan,
Pathian leh kan hnam tan tih ralthuam pawh hman ngai
hi a ni ^wm e. miah lovin kulh chu a chim ta
Josua nuna ngaihnawm rup mai a, Jeriko khawpui chu
leh hmuhnawm ber lai chu an la ta a ni.
Pathian a rinna hi a ni. A rinna Josua hian Israel-te hi
hi a nghing ve ngai lo em maw Pathian \ih turin a zirtir \hin
tih tur a ni a, hun harsa leh a, a hun laiin Israel-ten
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
30
Pathian an hnaih phah hle. Is- chhiahhlawh tia a sawi Josua
rael hnamin Pathian an kalsan anga sipai huaisen, roreltu dik
ang tih a hlau hle a, a thih leh rinawm, mahni hnam
dawn hnaih, putar pui a nih hmangaih tlattu, Pathian ring
tawh hnua Israel hnam tlat mai hi khawvela piang
puipate a koh khawm pawhin, chhuak tawh zingah hian an
Vawiinah hian tu rawng nge tam ^wm lo ve. Josua hian a
in bawl dawn thlang rawh u, dam chhung zawngin Pathian
tia fuihin a la cho ta fan a. thu angin thil a ti \hin a.
Annin, LALPA rawng chu Pathian a ring tlat a, rin mai
kan bawl dawn a ni, an tih duhtawk lovin Pathian tan a
hnu pawhin, In Pathian hi in thawk bawk \hin. |anpuina
phatsan hlauh dah ang e, tiin dila Pathian hnena a
a la chah lawm lawm a ni. \awng\aiin, thil theih loh tawp
Josua hi kum 110 mi a nia lang pawh ti turin Pathian
nihin a thi a. Bible-in LALPA a ring a, a beisei tlat \hin.

St. Pauls Cathedral, London-ah khuan vawi


khat chu pheikhawk siamtu rethei deuh mai hi,
a retheih avanga nupui tur a nei thei lo hrehawm
a tih avangin a \awng\ai a, |awng\ai ve tho
dang hian a thu chham hriain a rawn \anpui a.
Tichuan, chu pheikhawk siamtu chuan nupui chu
a nei ta a. A lo \awng\aina avang chuan chu
pa chu a lawm ta em em a. Chu amah \anpuitu
chu British Prime Minister William Gladstone-a kha
a lo ni reng a.

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
31
Bible Thawnthu

ABRAHAMA LEH ISAAKA


Isaaka pian a\anga kum tam pawh a la liam hmain,
Pathian chuan Abrahama chu fiah a duh a; a thu a la
awih em, mi fel a la ni reng em tih hriat a duh a ni.
Tichuan, ni khat chu Pathianin a sawi hmun chu
Pathian chu Abrahama an pan a.
hnenah a lo kal a, I fapa, i Ni thum an kal hnu
hmangaih tak Isaaka kha chuan Abrahama chu an
tlangah hruai la, ka tan hawi chhuak a, Pathianin kal
halral thilhlanah hlan tura a tihna hmun chu a han
rawh, a ti a. hmu a.
Abrahama chuan thing Abrahama chuan a
tuah tur a t>l a, a chhiahhlawh pahnihte
sabengtung a phurhtir a.

Tichuan, Abrahama chu hnenah chuan, Isaaka nen


Isaaka leh a chhiahhlawh Pathian kan han biak
pahnihte nen an chhuak a, chhung chuan hetah hian

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
32
sabengtung nen hian lo chu vih hlum tumin
awm ang che u, a ti a. boruakah chuan a chemt>
Tichuan, Isaaka nen chuan chu a lek k^ng ta a.
tlangah chuan an lawn Mahse, chutih lai tak
chho va. Isaaka chuan chuan vantirhkoh a rawn
thing t>l a pu a, Abrahama inlar a, Abraham, i fapa
chuan meitalh leh chemte kha engtin mah tina suh.
a keng thung a. Tun thlengin Pathian tan i
Tichuan, Abrahama leh rinawm tih kan hre ta e, a
Isaaka chu tlangah chuan an ti a. Chu thu a sawi zawh
inzui chho dun hnak hnak a. chuan vantirhkoh chu a bo
Abrahama chu a \awng miah
lo va, Isaaka pawhin a pa chu
ngawi rengin a zui a.
Nakinah chuan Isaaka chuan,
Pa, halral thil hlanna tur
thing chu kan nei a; mahse,
khawiah nge beramno chu?
tiin a zawt a.
Abrahama chuan,
Pathianin beramno chu
min pe mai ang, tiin a
chhang mai a.
Tlang chhip an thlen leh ta nghal a. Chutih lai
chuan Abrahama chuan chuan Abraham chuan
maicham a siam a. Maicham hnimbuka berampa t^ng hi
chungah chuan thing chu a a hmu a, a va man a, Isaaka
rem tlar \hap a. Chutah, a fapa aiah Pathian hnena halral
chu hruiin a phuar sawk thilhlanah a hlan ta zawk a.
sawk a, thing chungah chuan Tichuan, an pafa chuan
a dah ta mai a! Abrahama hlim takin an haw leh ta a.
chuan a chemt> a phawrh a, (Courtesy : Bible Thawnthu
a fapa, a hmangaih em em 100, Lalremmawia)
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
33

Lalremmawia
* Sakei hi a hmul ni Ethiopia-te khu Europe
lovin, a vun zawk hi a \ial. khawmualpuia ram
hausaten an awp ve lohte
an ni.
* Syria ram khawpui
Damascus khu khawvela
khawpui upa bera ngaih a
ni a. Chh<ttute chuan kum
sangthum aia tlem lo kal
* Australia-ah khuan taa luah \an niin an chh<t.
changpat sei tak tak, ft. 12/ * Kumpinu lalnu, Queen
13 zeta sei te zu han awm a! Victoria-i (18371901) tute
zinga mi sawmli chu Eu-
rope khawmualpuia ram
hrang hrangah lalpa leh
lalnuah an \ang.

* Africa khawmualpuia
ram pahnih Liberia leh
www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
34
theih tur hawrawp a siam
chhuak.
* Khawvela chhan-
chhuaktu pawl (Interna-
tional Res-
cue Com-
mittee)-in
khawvel
p u m a
raltlante
leh mi-
* Aigupta lalnu Hat- h r i n g
shepsut-i chu kum 1473 zal>nna atana thawk \hate
1458 BC chhung khan hnena lawmman an pek
Aigupta lal, Pharaoa a ni ve \hin chu Freedom Award
tlat mai! Mipa incheia tih a ni.
incheiin, hmuihmul lem te * India rama TATA
a vuah \hin. Company-in an motor
* Kum 1825-ah khan siam pakhat hminga Zica
French mitdel Louis tih an phuah chu natna
Braille-a chuan a mitdel- hlauhawm hming Zika nen
puiten lehkha, awmze neia a lam dan a inan avangin,
bawl an khawiha an chhiar an car faktu (International
brand ambassador) Lionel
Messi-a fapa hming Tiago
tihin an thlak daih.

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
35

KA HMUH ANG HMU THEI RAWH

a
A chunga lemziak chi hnih khi ngun takin en la, a inan lohna chi ruk
hmu thei rawh.
A hnuaiah hian a chhanna lo ziak la
1...................................................................................................
2 ................................................................................................
3.................................................................................................
4..................................................................................................
5.................................................................................................
6.................................................................................................

www.mizoramsynod.org
MARCH 2017
36

www.mizoramsynod.org

Anda mungkin juga menyukai