ARTUR E.

POWELL
CIAO ASTRALNE

Pozna czowieka to pozna Boga.

Pozna Boga to pozna czowieka.
Bada wszechwiat to poznawa zarwno
Boga, jak czowieka, gdy wszechwiat
jest wyrazem Boskiej Myli, a take
wszechwiat odzwierciedla si w czowieku.
Poznanie jest konieczne, jeli Ja
ma si wyzwoli i pozna siebie
jako tylko Siebie.
Annie Desant
SPIS TRECI:
ROZDZIA I: OPIS OGLNY
ROZDZIA II: SKAD I BUDOWA CIAA ASTRALNEGO
ROZDZIA III: BARWY CIAA ASTRALNEGO
ROZDZIA IV: FUNKCJE
ROZDZIA V: CZAKRY
ROZDZIA VI: KUNDALINI
ROZDZIA VII: MYLOKSZTATY
ROZDZIA VIII: YCIE FIZYCZNE
ROZDZIA IX: YCIE PODCZAS SNU
ROZDZIA X: SNY
ROZDZIA XI: CIGO WIADOMOCI
ROZDZIA XII: MIER A ELEMENTAL PRAGNIE
ROZDZIA XIII: YCIE PO MIERCI
ROZDZIA XIV: SFERA ASTRALNA
ROZDZIA XV: RNE ZJAWISKA ASTRALNE
ROZDZIA XVI: CZWARTY WYMIAR
ROZDZIA XVII: ISTOTY ASTRALNE
ROZDZIA XVIII: SPIRYTYZM
ROZDZIA XIX: MIER ASTRALNA
ROZDZIA XX: REINKARNACJA PONOWNE NARODZENIE
ROZDZIA XXI: OPANOWANIE PRAGNIE I WZRUSZE
ROZDZIA XXII: ROZWJ ZDOLNOCI ASTRALNYCH
ROZDZIA XXIII: JASNOWIDZENIE W PRZESTRZENI I CZASIE
ROZDZIA XXIV: NIEWIDZIALNI POMOCNICY
ROZDZIA XXV: UCZNIOWIE
 ROZDZIA I: OPIS OGLNY

Zanim przystpimy do szczegowego studium ciaa astralnego i zwizanych z nim zjawisk, warto
przedtem przedstawi w skrcie zagadnienia, jakie zamierzamy poruszy, aby czytelnik mia waciw
perspektyw i pogld na cao przedmiotu oraz orientowa si we wzajemnym powizaniu
poszczeglnych jego czci.
Krtko mwic, ciao astralne czowieka jest narzdziem, ktre jasnowidzowi przedstawia si jako
podobne do ciaa fizycznego. Jest ono otoczone wielobarwn aur i zbudowane z materii o wiele
subtelniejszej ni materia fizyczna. Znajduj w nim swj wyraz uczucia i namitnoci, pragnienia i
emocje, a dziaa ono jako pomost pomidzy mzgiem fizycznym a umysem, funkcjonujcym w
jeszcze subtelniejszym narzdziu, jakim jest ciao mentalne.
Cho kady czowiek ma ciao astralne i posuguje si nim, to jednak tylko stosunkowo nieliczni
ludzie zdaj sobie spraw z jego istnienia, potrafi nad nim panowa oraz posugiwa si nim z pen
wiadomoci.
U wikszoci ludzi ciao astralne stanowi bezksztatn mas materii astralnej, ktrej ruchy i
dziaania wymykaj si prawie cakowicie spod kontroli samego czowieka, to znaczy jego ego. U
innych natomiast dzieje si odwrotnie; ciao astralne jest naleycie rozwinite, w peni zorganizowane,
ma wasne ycie i dostarcza swemu wacicielowi wielu poytecznych si.
Podczas snu ciaa fizycznego czowiek mao rozwinity prowadzi w swym stosunkowo
prymitywnym ciele astralnym nader mglisty ywot, niewiele lub nic nie pamitajc po przebudzeniu.
U czowieka rozwinitego ycie w ciele astralnym podczas snu ciaa fizycznego jest aktywne,
zajmujce i poyteczne, a wspomnienia z tego ycia mona w pewnych warunkach doprowadzi do
mzgu fizycznego. ycie takiego czowieka przestaje by acuchem dni wiadomego istnienia i nocy
okrytych zapomnieniem, staje si natomiast yciem cigym o nieprzerwanej wiadomoci,
przebiegajcym kolejno w wiecie fizycznym i wiecie astralnym.
Jedn z pierwszych umiejtnoci, ktrych czowiek si uczy w ciele astralnym, jest przenoszenie
si z miejsca na miejsce, poniewa moe ono porusza si z wielk prdkoci i to na due odlegoci
od upionego ciaa fizycznego. Zrozumienie tego zjawiska wyjania bardzo wiele okultystycznych
zjawisk, takich jak wszelkiego rodzaju zjawy, znajomo miejscowoci, ktrych si nigdy nie
odwiedzao fizycznie itd...
Ciao astralne stanowi par excellence przewodnik i narzdzie uczu i pragnie, tote znajomo
jego budowy i sposobu dziaania ma doniose znaczenie dla zrozumienia rnych stron ludzkiej
psychiki, zarwno indywidualnej, jak zbiorowej. Znajomo ta dostarcza take prostego wyjanienia
mechanizmu wielu zjawisk odkrytych przez wspczesn psychoanaliz.
Jasne zrozumienie budowy i natury ciaa astralnego, jego moliwoci i ogranicze, ma istotne
znaczenie dla zrozumienia ycia czowieka po mierci fizycznej. Liczne odmiany niebios, piekie i
czycw, w ktre wierz wyznawcy niezliczonych religii, staj si zrozumiae, gdy tylko pojmiemy
natur ciaa i wiata astralnego.
Poznanie ciaa astralnego pomoe nam rwnie zrozumie wiele zjawisk spirytystycznych oraz
niektre metody leczenia psychicznego, czyli nie posugujcego si metodami fizycznymi. Osoby
interesujce si tzw. czwartym wymiarem znajduj, studiujc zjawiska wiata astralnego,
potwierdzenie wielu teorii sformuowanych na gruncie geometrii i matematyki, biorc za podstaw
opisy tych zjawisk przez ich obserwatorw.
Tak wic studiowanie astralnego ciaa czowieka wydatnie rozszerza zakres innych naszych
wiadomoci i wzbogaca nasze pojcia o yciu, ktre opieray si dotd wycznie na zjawiskach
wiata fizycznego i tylko na wiadectwie naszych umysw fizycznych. W miar postpu naszego
studium spostrzeemy, e umys fizyczny, jakkolwiek jest nieoceniony, to jednak adn miar nie
stanowi ostatecznych granic wiedzy, ktrej mog dostarczy czowiekowi jego ciaa, o otaczajcym go
wiecie.
Obudzenie zdolnoci astralnych odsania przed wzrokiem czowieka istnienie nowego wiata
wewntrz dawnego wiata, tote gdy czowiek staje si zdolny rozumie prawidowo jego wymow i
znaczenie, zdobywa znacznie szerszy pogld na wasne ycie i ca przyrod, pogld, ktry zarazem
odsania przed nim prawie nieograniczone, a dotd utajone w czowieku moliwoci. Tote prdzej czy
pniej, ale nieuchronnie, obudzi si w nim najpierw pragnienie, a potem niewzruszone postanowienie
opanowania tych nowych wiatw i siebie samego, by si wznie ponad swe ziemskie przeznaczenie
i sta si rozumnym wsppracownikiem Najwyszej Woli w Ewolucji.

ROZDZIA II: SKAD I BUDOWA CIAA ASTRALNEGO

Istnieje siedem stopni lub odmian subtelnoci materii astralnej, ktre odpowiadaj siedmiu stanom
materii fizycznej, a mianowicie: staemu, pynnemu, gazowemu, eterycznemu, nadeterycznemu,
podatomowemu i atomowemu. Poniewa jednak nie ma osobnych nazw dla tych astralnych stanw
skupienia, okrela si je zazwyczaj bd za pomoc kolejnego numeru skupienia lub strefy, przy czym
najsubtelniejszy stan skupienia ma numer pierwszy, a najgstszy numer sidmy, bd te za pomoc
nazwy odpowiadajcego mu stanu skupienia materii fizycznej. Mwimy na przykad o staej materii
astralnej, majc na myli sidmy, czyli najniszy stan skupienia, lub o eterycznej materii astralnej,
rozumiejc przez to czwarty stan skupienia, liczc od najsubtelniejszego.
Materia astralna przenika materi fizyczn jako bardziej subtelna. Wskutek tego kady atom
fizyczny pywa niejako w oceanie materii astralnej, ktra go otacza i wypenia wszystkie szczeliny w
materii fizycznej. Wiadomo bowiem dobrze, e nawet w najtwardszej substancji nie ma dwch
wzajemnie stykajcych si atomw i e odlego pomidzy nimi wielokrotnie przewysza ich wasne
rozmiary.
Oficjalna nauka od dawna przyja, e eter przenika wszystkie znane substancje, od najciszych
cia staych do najbardziej rozrzedzonych gazw. Podobnie jak eter porusza si z doskona swobod
pomidzy czstkami najgstszej substancji, tak z kolei materia astralna przenika materi eteryczn i
porusza si z cakowit swobod pomidzy jej czsteczkami.
Dziki temu istota yjca w wiecie astralnym moe zajmowa to samo miejsce w przestrzeni, co
istota yjca w wiecie fizycznym, a przy tym kada z nich moe by zupenie niewiadoma istnienia
drugiej i w niczym nie krpowa swobody jej ruchw. Czytelnik powinien przyswoi sobie w peni t
podstawow koncepcj, gdy nie zrozumiawszy jej dokadnie, nie bdzie mg poj wielu zjawisk
astralnych.
Zasada wzajemnego przenikania si wyjania, dlaczego rne krlestwa natury nie s od siebie
oddzielone w przestrzeni, lecz istniej zawsze wok nas, tak i postrzeganie i badanie nie wymaga
poruszania si w przestrzeni, lecz tylko otwarcia w sobie samym odpowiednich zmysw, dziki ktrym
mona je postrzega.
wiat astralny lub sfera astralna, zwana te czasem planem astralnym, jest wobec tego pewnym
stanem istnienia przyrody, a nie osobnym miejscem w przestrzeni.
Naley nadmieni, e nie mona atomu fizycznego rozoy bezporednio na atomy astralne.
Gdyby sia, ktra wprawia w ruch wirowy, w przyblieniu, czternacie miliardw baniek w koilonie i
skupia je w pierwotny atom fizyczny, zostaa wyparta si woli poza prg wiata astralnego, to atom
fizyczny znikby, uwalniajc tworzce go banieczki. Ta sama sia, dziaajc potem na poziomie
wyszym, przejawiaaby si nie w jednym atomie astralnym, ale w grupie czterdziestu dziewiciu
takich atomw.
Podobny stosunek wyraajcy si liczb 49 istnieje pomidzy atomami kadej z dwch
ssiadujcych ze sob sfer (wiatw) przyrody. Dlatego atom astralny zawiera 495 czyli 282 475 249
baniek, a atom mentalny 494 i tak dalej.
Istniej podstawy do przypuszczenia, e elektrony s astralnymi atomami. Fizycy twierdz, e
atom chemiczny wodoru zawiera prawdopodobnie 700 do 800 elektronw. Wyniki bada
okultystycznych mwi, e w atomie chemicznym wodoru znajduj si 882 atomy astralne. Moe to
by zbieno przypadkowa, ale nie wydaje si to prawdopodobne.
Naley zwrci uwag, e pierwotne stany fizyczne s dwch rodzajw: mskie i eskie. W
atomie mskim sia zjawia si ze wiata astralnego, przechodzi przez atom i wpywa do wiata
fizycznego; do atomu eskiego sia dopywa ze wiata fizycznego, przechodzi przez atom i wpywa
do wiata astralnego znikajc ze wiata fizycznego.
 Materia astralna stanowi zadziwiajco dokadny odpowiednik materii fizycznej i przyciga materi
astraln o odpowiadajcym jej stopniu skupienia. Tak wic staa materia fizyczn jest przeniknita t
odmian materii astralnej, ktr okrelamy mianem staej; pynn materi fizyczn przenika pynna
materia astralna, tzn. materia szstego stanu skupienia; podobnie dzieje si z materi gazow i
czterema stanami skupienia materii eterycznej, z ktrych kada jest przeniknita materi astraln
odpowiadajcego jej stanu skupienia.
Tak samo jak ciao fizyczne musi zawiera w swej budowie materi fizyczn wszystkich stanw
skupienia: sta, pynn, gazow i eteryczn, ciao astralne musi take zawiera czsteczki wszystkich
siedmiu stanw skupienia wiata astralnego, chocia naturalnie proporcje tych skadnikw mog si
bardzo zmienia w poszczeglnych przypadkach.
Poniewa ciao astralne czowieka jest wskutek tego zbudowane z materii wszystkich siedmiu
stanw skupienia, moe on doznawa pragnie wszelkich moliwych odmian, i to zarwno
najszlachetniejszych, jak i najniszych. Dziki tej szczeglnej zdolnoci reagowania, jak ma materia
astralna, ciao astralne moe spenia rol powoki, w ktrej Ja zdobywa dowiadczenia w
dziedzinie emocjonalnej.
Oprcz zwykej materii wiata materialnego w skad ciaa astralnego czowieka wchodzi to, co
nazywa si trzecim krlestwem elementalnym lub po prostu esencj elementaln wiata astralnego, i
tworzy to, co nazywa si elementalem pragnie; o elementalu tym bdzie mowa w dalszych
rozdziaach. Astralna esencja elementalna skada si z materii szeciu niszych stanw skupienia
wiata astralnego, oywionej Drug Fal ycia pochodzc od Drugiej Osoby Trjcy.
Materia astralna powyszego stanu skupienia, stanu atomowego, oywiona w podobny sposb,
znana jest pod nazw esencji monadycznej.
U czowieka jeszcze nierozwinitego, ciao astralne stanowi mas mglist, sabo zorganizowan i
niewyranie zarysowan, przy czym przewaa w nim substancja niszych stanw skupienia. Jest ono
ordynarne, o ciemnej barwie i gste (czsto tak gste, e kontury ciaa fizycznego nieomal w nim
gin), w rezultacie czego jest ono szczeglnie podatne na bodce zwizane z namitnociami i
zachciankami. Rozciga si ono we wszystkich kierunkach na okoo dwadziecia pi do trzydziestu
centymetrw od ciaa fizycznego.
U czowieka znajdujcego si na przecitnym poziomie intelektualnym i moralnym ciao astralne
jest znacznie wiksze i siga do czterdziestu piciu centymetrw od ciaa fizycznego; jego skad jest
bardziej zrwnowaony i subtelniejszy co do jakoci, a obecno rzadszych skadnikw nadaje mu
pewn wietlisto; kontury s jasne i wyrane.
U czowieka na wysokim szczeblu rozwoju duchowego ciao astralne jest jeszcze wiksze i skada
si z najsubtelniejszych czsteczek z kadego stanu skupienia materii astralnej, przy czym wyranie
przewaa materia wyszych stanw skupienia.
O barwach wystpujcych w ciele astralnym mona duo powiedzie i dlatego powicamy tej
sprawie osobny rozdzia. W tym miejscu ograniczymy si do stwierdzenia, e u jednostek sabo
rozwinitych barwy te s wulgarne i brudne, natomiast staj si coraz wietlistsze w miar jak
czowiek rozwija si emocjonalnie, intelektualnie i duchowo. Sama nazwa astralny, pochodzca od
redniowiecznych alchemikw, znaczy tyle co gwiadzisty i ma si odnosi do wietlistego wygldu
materii astralnej.
Jak ju powiedzielimy, ciao astralne czowieka nie tylko przenika ciao fizyczne, lecz take
rozciga si dokoa niego jak obok we wszystkich kierunkach. Ta cz ciaa astralnego, ktra
rozpociera si poza granicami ciaa fizycznego, nazywa si aur astraln. Intensywno uczu jest
oznak duej aury. Mona tu zauway, e powikszenie rozmiarw aury jest jednym z wstpnych
warunkw niezbdnych do Wtajemniczenia i e potrzebne do tego "kwalifikacje" powinny by w niej
widoczne. Naturalnie rozmiary aury zwikszaj si przy kadym Wtajemniczeniu. Powiada si, e aura
Buddy miaa promie okoo piciu kilometrw.
Materia ciaa fizycznego bardzo silnie przyciga materi ciaa astralnego i z tego powodu
zdecydowana wikszo czsteczek astralnych (okoo dziewidziesiciu dziewiciu procent) znajduje
si w obrbie ciaa fizycznego, natomiast pozostay jeden procent wypenia reszt owoidu i tworzy
aur.
Centralna cz ciaa astralnego ma zatem dokadnie ksztat ciaa fizycznego i stay wygld,
wyranie zarysowany. Z reguy jest ona nazywana astralnym odpowiednikiem ciaa fizycznego.
Niemniej jednak dokadna odpowiednio ciaa astralnego i fizycznego jest wycznie kwesti
zewntrznego ksztatu, nie oznacza natomiast podobiestwa funkcji poszczeglnych organw, jak to
zobaczymy dokadniej w rozdziale dotyczcym czakr.
Nie tylko ciao fizyczne, ale take kada fizyczna rzecz ma swj odpowiednik z waciwego rodzaju
materii astralnej, ktry jest stale z ni zczony. Jego oddzielenie moe si dokona wycznie
kosztem duego nakadu siy okultystycznej, ale i wtedy trwa ono tak dugo, jak dugo dziaa owa sia.
Tak wic kady fizyczny przedmiot ma swj astralny odpowiednik. Poniewa czsteczki astralne
pozostaj w nieustannym ruchu, podobnie jak czstki fizycznego pynu, nie ma staego zwizku
pomidzy adn czsteczk a t porcj astralnej materii, ktra w danej chwili dziaa jako odpowiednik.
Z reguy astralna cz fizycznego przedmiotu wystaje nieco poza jego powierzchni, dziki czemu
mona widzie wok metali, kamieni itd. otaczajc je astraln aur.
Jeeli jaka cz ciaa fizycznego zostanie usunita przez amputacj, to spjno ywej materii
astralnej jest silniejsza ni przyciganie usunitej czci ciaa fizycznego. Inaczej mwic, astralny
odpowiednik amputowanej czci ciaa fizycznego pozostaje w tym samym miejscu. Niemniej jednak,
chocia astralna materia zachowuje okrelony ksztat, to w miar upywu czasu skupia si wewntrz
okaleczonej postaci. Podobne zjawisko zachodzi, gdy odetniemy ga drzewa. Ta regua dotyczy
jednak wycznie organizmw ywych.
Powysze zjawisko nie wystpuje przy braku indywidualnego ycia, ktre podtrzymywaoby
spoisto materii astralnej, na przykad krzesa czy miednicy. Z tego te wzgldu w razie zamania lub
rozbicia martwego przedmiotu fizycznego, jego astralny odpowiednik take ulega podziaowi.
Niezalenie od podziau materii astralnej na siedem stanw skupienia, istnieje rwnie odmienna
klasyfikacja wedug jej typu. W literaturze teozoficznej stopie subtelnoci materii jest okrelany
zwykle za pomoc podziau poziomego, natomiast jej typ za pomoc podziau pionowego. Istnieje
siedem typw, dokadnie ze sob pomieszanych, jak skadniki atmosfery, i w kadym ciele astralnym
znajduje si materia wszystkich siedmiu typw, a ich proporcja jest wyrazem predyspozycji czowieka
filozoficznych, religijnych, artystycznych, naukowych, praktycznych lub mistycznych.
Caa cz astralna naszej Ziemi i innych planet fizycznych oraz czysto astralne planety naszego
systemu sonecznego skadaj si na ciao astralne Logosu Sonecznego, co dowodzi susznoci
dawnej, mistycznej koncepcji.
Kady z siedmiu typw materii astralnej moe by w pewnym stopniu uwaany za osobn cao i
za osobne narzdzie oraz traktowany jako ciao astralne pomocniczego Bstwa czy Ministra,
bdcego zarazem aspektem Bstwa, rodzajem "ganglionu" lub orodka siy w nim si znajdujcego.
Dlatego te najdrobniejsza myl, najlejszy ruch lub zmiany w Bstwie pomocniczym, odzwierciedlaj
si natychmiast w ten lub inny sposb w caej materii astralnej odpowiedniego typu. Takie zmiany
psychiczne zachodz okresowo; w pewnym sensie odpowiadaj one wdechowi i wydechowi lub biciu
naszego serca w wiecie fizycznym. Zaobserwowano, e ruchy fizycznych planet dostarczaj klucza
do zrozumienia dziaania wpyww, powodujcych owe zmiany. W tym te kryje si uzasadnienie
astrologii. Mona wic powiedzie, e kada z tych zmian musi w jakim stopniu dotyka kadego
czowieka, proporcjonalnie do iloci materii danego typu, znajdujcej si w jego ciele astralnym.
Dlatego jedne zmiany wpywaj na uczucia lub umys, ewentualnie na jedno i drugie, inne znw
mog potgowa podniecenie nerwowe, skonno do wybuchw gniewu itd. Ta wanie proporcja
decyduje w kadym czowieku, zwierzciu, rolinie czy minerale o pewnych zasadniczych cechach
charakterystycznych, ktre nigdy si nie zmieniaj, a ktre czasami nazywamy ich tonem, barw lub
promieniem.
Kady typ dzieli si na siedem podtypw, wobec czego istnieje cznie czterdzieci dziewi
podtypw.
Typ, czyli promie, nie zmienia si w cigu istnienia caego systemu planetarnego, skutkiem czego
esencja elementalna typu A bdzie we waciwym czasie oywiaa mineray, roliny i zwierzta typu A,
a wreszcie wyoni si z niej istoty ludzkie tego samego typu.
Ciao astralne zuywa si powoli, lecz stale, dokadnie tak samo jak ciao fizyczne, ale zamiast je
i trawi poywienie, wymienia swoje czsteczki na nowe, ktre czerpie z otaczajcej je atmosfery.
Niemniej jednak tym nowym, wchonitym czstkom, udziela si poczucie indywidualnoci; tak samo
esencja elementalna wchaniana w ciao astralne kadego czowieka czuje si czym w rodzaju
odrbnej istoty i dziaa zgodnie z tym, co uwaa za swj interes.
 ROZDZIA III: BARWY CIAA ASTRALNEGO

Dla jasnowidza jedn z podstawowych cech ciaa astralnego jest nieustanna gra barw, ktre
odpowiadaj uczuciom, namitnociom i wzruszeniom oraz ich odbiciom w astralnej materii.
Wszystkie znane nam barwy, jak i te, ktrych jeszcze nie znamy, istniej w kadej z wyszych sfer
natury, lecz w miar przechodzenia z jednego poziomu na drugi, wyszy, staj si one coraz bardziej
delikatne i wietliste. Mona wic uzna je za oktawy znanych nam barw. Nie jest moliwe
odtworzenie tych oktaw w sposb fizyczny na papierze i dlatego powinnimy pamita o tych faktach
podczas ogldania barwnych ilustracji, przedstawiajcych ciao astralne czowieka.
Poniej podajemy wykaz gwnych barw oraz uczu, ktrych te barwy s wyrazem:
Czarna w gstych chmurach nienawi i zoliwo.
Czerwona lub ciemnoczerwone byski z reguy na czarnym tle gniew.
Szkaratny obok draliwo, skonno do irytacji.
wietlisty szkarat na normalnym tle aury szlachetne oburzenie.
Czerwonokrwista i pospnoczerwona nieomylny, cho trudny do opisania kolor, oznaczajcy
zmysowo.
Brunatnoszara, ciemna, cika, jedna z najczciej spotykanych barw w ciele astralnym egoizm.
Brunatnoczerwona, ciemna, zbliona do barwy rdzy, wystpujca zwykle w rwnolegych prgach na
ciele astralnym skpstwo.
Zielonkawo-brzowa, rozwietlana byskami ciemnej czerwieni lub szkaratu zazdro. U
zakochanego czowieka wystpuje w wikszej iloci.
Szara, cika, oowiana przygnbienie. Podobnie jak brunatnoczerwona barwa skpstwa ukada si
w rwnolege prgi, tworzc jakby klatk.
Szarosina o wstrtnym i odpychajcym odcieniu strach.
Karmazynowa, ciemna i cika egoistyczna mio.
Rowa mio nieegoistyczna. Kiedy jest szczeglnie wietlista i zabarwiona fioletem oznacza
uduchowion mio ludzkoci.
Pomaraczowa pycha i ambicja. Wystpuje czsto razem z wraliwoci i skonnoci do irytacji.
ta intelekt, ma odcienie od ciemnego do zocistego oraz jasnowietlistego cytrynowego lub
pierwiosnkowego.
Ciemnota ochra znamionuje skonno do wykorzystywania intelektu do egoistycznych celw.
Jasna gumiguta jest cech czowieka wyszego typu.
ta pierwiosnkowa oznacza intelekt oddany sprawom ducha.
Zocista symbolizuje intelekt oddajcy si filozofii i matematyce.
Zielona ma szereg znacze i wymaga starannego badania w celu poprawnej interpretacji,
najczciej jednak oznacza zdolno adaptacji, przystosowania si.
Szarozielona o mulistym wygldzie oznacza przebiego i skonno do oszustw.
Szmaragdowo-zielona obrotno, pomysowo i zaradno, stosowane bezinteresownie.
Bkitno-zielona, blada i wietlista jest wyrazem gbokiej sympatii i wspczucia, poczonych ze
zdolnoci doskonaego przystosowywania si, ktr mog da tylko te barwy.
Jasnozielona (jabkowa) towarzyszy, jak si wydaje, duej ywotnoci.
Bkitna, ciemna i jasna oznacza religijne uczucia. Zawiera ona zwykle rne odcienie od indygo do
gbokiego fioletu i szaroniebieskiego.
Jasnoniebieska, podobna do ultramaryny lub kobaltu symbolizuje oddanie si wzniosym,
duchowym ideaom. Fioletowy odcie wyraa poczenie mioci i nabonoci.
wietlista liliowo-bkitna, ktrej z reguy towarzysz zote gwiazdki oznacza najwysze
uduchowienie i najszlachetniejsze duchowe denia.
Ultrafioletowa charakteryzuje wyszy i czystszy rozwj psychicznych zdolnoci.
Ultraczerwona jest przejawem niszych psychicznych zdolnoci czowieka uprawiajcego zo i
egoistyczne formy magii.
Rado przejawia si jako rozbysk ciaa astralnego i mentalnego oraz jako szczeglne, drobne
marszczenie si powierzchni tego ciaa. Wesoo objawia si w nieco odmienny sposb jako
kipienie oraz staa pogodno.
Zdziwieniu towarzyszy nagy skurcz ciaa mentalnego, ktry zwykle udziela si take ciau
astralnemu i fizycznemu. Jeeli jest ono przyjemne, to rozjanieniu ulega rwnie pasmo przyjaznego
uczucia; kiedy natomiast jest nieprzyjemne, zwiksza si ilo brzowej i szarej barwy. Taki skurcz
powoduje czsto nieprzyjemne doznania, odbija si niekiedy na splocie sonecznym i wywouje
osabienie i mdoci; czasami potrafi take zaatakowa serce, powodujc jego silne bicie, a nawet
mier.
 Poniewa ludzkie uczucia rzadko kiedy wystpuj w czystej postaci, naley pamita, i podane
wyej barwy sporadycznie maj doskona czysto; najczciej s one mieszane. Tak wic czysto
wielu barw jest zaciemniana cikim, szarobrzowym odcieniem egoizmu lub zawiera dodatek
pomaraczowego koloru, bdcego oznak pychy.
By mc w peni zrozumie znaczenie barw, naley wzi pod uwag jeszcze inne wzgldy, takie
jak oglny blask ciaa astralnego, wzgldn doskonao lub niedokadno jego konturw,
wietlisto poszczeglnych orodkw siy itp.
ta barwa intelektu, rowa mioci i niebieska pobonoci zawsze znajduj si w grnej czci
ciaa astralnego; barwy egoizmu, skpstwa, chytroci oraz nienawici s w dolnej jego czci;
zmysowe uczucia zazwyczaj unosz si pomidzy tymi dwiema czciami.
Mona wic powiedzie, e u czowieka sabo rozwinitego dolna cz aury jest raczej szersza
ni grna, tak e ciao astralne ma wygld jaja, ktrego ciszy koniec znajduje si u gry. U ludzi
bardziej rozwinitych wystpuje odwrotna sytuacja: ciszy koniec znajduje si na dole. Ale ciao ma
zawsze skonnoci do zachowania symetrii, tote takie odchylenia s chwilowe.
Kada cecha, wyraajca si okrelon barw, ma swj specjalny typ materii astralnej, a
przecitne pooenie poszczeglnych barw w ciele zaley od gstoci (ciaru) odpowiedniego
rodzaju materii. Ogln zasad jest, e ze lub egoistyczne cechy wyraaj si przy pomocy
stosunkowo niskich wibracji grubszej materii, podczas gdy dobre cechy, altruistyczne, znajduj swj
wyraz w materii subtelniejszej. To powoduje, e na szczcie dla nas dobre, pozytywne uczucia
trwaj duej ni ze, a ich skutki utrzymuj si dugo w ciele astralnym, chocia przyczyna, ktra je
wywoaa, ju przestaa istnie i zostaa zapomniana. Bywa rwnie tak, e w ciele astralnym
jednoczenie dziaaj dwie wibracje o rnej prdkoci drga, jak na przykad mio i gniew. Ich
skutki mog rozwija si obok siebie, ale wiksz trwaoci bd si odznaczay te, ktre wystpuj
na wyszym poziomie.
Wzniosa, bezinteresowna mio i pobono przynale do najwyszego "atomicznego" poziomu
astralnego i maj swoje odbicie w odpowiedniej materii mentalnej sfery. Docieraj wic do ciaa
przyczynowego (wyszej czci wiata mentalnego), a nie do niszych poziomw tego wiata. Jest to
bardzo wany fakt, na ktry naley zwrci szczegln uwag. A wic ego, ktre przebywa w wyszej
czci wiata mentalnego, podlega tylko oddziaywaniu bezinteresownych myli. Nisze myli
natomiast wpywaj na permanentne atomy.
W rezultacie w ciele przyczynowym mog wystpowa luki, ale nie brzydkie barwy, odpowiadajce
niszym uczuciom i mylom. Na przykad egoizm wyrazi si jako brak mioci i sympatii. Kiedy jednak
ustpi on miejsca swojemu przeciwiestwu, luka w ciele przyczynowym przestaje istnie, wypenia si.
Jakkolwiek wzmoenie barw wulgarnych w ciele astralnym nie znajduje bezporedniego wyrazu w
barwach ciaa przyczynowego, to jednak moe przymi wietlisto barw reprezentujcych przeciwne
zalety w ciele przyczynowym.
Aby naleycie zrozumie wygld ciaa astralnego, naley przede wszystkim zapamita, e
czsteczki, z ktrych si ono skada, pozostaj stale w bardzo szybkim ruchu. W wikszoci
wypadkw barwne oboki przenikaj si wzajemnie, przetaczaj jeden nad drugim, pojawiaj si i
znikaj. Kiedy si tak przesuwaj, powierzchnia tej wietlistej mgy przypomina nieco powierzchni
gwatownie wrzcej wody. Poszczeglne barwy nie zachowuj wic tego samego pooenia,
jakkolwiek istniej pewne normalne waciwe im pooenia, w kierunku ktrych ci i stale powracaj.
Analizujc barwy cia astralnych u czowieka pierwotnego, przecitnego i rozwinitego,
wyodrbniamy pewne charakterystyczne cechy. Zgodnie z nimi mamy:
1. Typ czowieka pierwotnego (dzikiego) wystpuje u niego przewaga zmysowoci, chytroci,
podstpnoci, egoizmu i chciwoci. Ciemnoszkaratne plamy oznaczaj skonno do gwatownych
wybuchw gniewu; ladw uczu mioci i przyjani jest bardzo mao, a lady intelektu i pobonoci s
najniszego rzdu. Kontury ciaa s nieregularne, barwy rozmazane, cikie i gste. Cae ciao robi
wraenie chaotycznego, skconego i nieopanowanego;
2. Czowiek przecitny jeszcze przewaa u niego zmysowo, cho jest jej znacznie mniej ni u
czowieka pierwotnego; krluje take egoizm i nadal wystpuje skonno do oszustw dla osignicia
osobistych korzyci, chocia zielona barwa zaczyna ulega podziaowi na dwa wyrane odcienie,
wiadczce, i chytro i przebiego przeistaczaj si stopniowo w zdolno przystosowania. W
dalszym cigu zaznacza si skonno do gniewu, ale uczucie przyjani i pobonoci oraz intelekt s
silniejsze i w wyszym stadium rozwoju. Na og barwy s bardziej zdecydowane i janiejsze, cho
adna z nich nie jest w peni zdecydowana. Zarysy ciaa astralnego s lepiej zaznaczone i
regularniejsze;
3. Czowiek rozwinity prawie cakowicie zaniky u niego niepodane cechy; u szczytu ciaa
znajduje si pasmo barwy fioletowej, wiadczce o obecnoci aspiracji duchowych. Nad gow i
dookoa niej wystpuje wietlisty obok barwy tej, oznaczajcej intelekt. Nieco niej znajduje si
szerokie pasmo bkitu pobonoci, jeszcze niej w poprzek tuowia janieje szersze pasmo rowej
barwy przyjani i mioci, a w dolnej czci widoczna jest dua ilo zieleni, oznaczajca zdolno
przystosowania si i sympati. Barwy s jasne, wietliste i rozoone w wyrane pasma, cao
natomiast stwarza wraenie adu i doskonaego opanowania.
Ciao astralne w miar rozwoju czowieka coraz bardziej upodabnia si do ciaa mentalnego i
prawie cakowicie staje si jego odzwierciedleniem w grubszej materii wiata astralnego. Oczywicie
oznacza to, e czowiek prawie cakowicie rozcign kontrol swojego umysu nad pragnieniami i nie
pozwala wodzi si na bezdroa. Podlega on, rzecz jasna, okolicznociowym rozdranieniom i
niepodanym zachciankom, ale ju umie broni si przed nimi i nie ulega im. Na jeszcze wyszym
szczeblu rozwoju ciao mentalne staje si z kolei odbiciem ciaa przyczynowego, poniewa czowiek
uczy si teraz stosowa wycznie do podniet wyszego "ja" i zgodnie z nimi kierowa swoim
rozsdkiem.
Tak wic ciaa astralne i mentalne maj bardzo mao wasnych, charakterystycznych barw, s
raczej odzwierciedleniem ciaa przyczynowego w takim stopniu, w jakim pozwalaj na to nisze
oktawy barw. Charakteryzuje je opalizacja barw, podobna do gry wiata macicy perowej, nie dajca
si zupenie opisa.
W ciele astralnym rozwinitego czowieka wystpuje pi prdkoci wibracji, a u czowieka
przecitnego jest ich co najmniej dziewi z domieszk rnych odcieni. Wielu ludzi ma 50 lub 100
prdkoci, skutkiem czego powierzchnia ciaa rozpada si na wielk ilo maych wirw i krzyujcych
si prdw, ktre cieraj si ze sob w wielkim zamieszaniu. Jest to wynikiem niepotrzebnych
wzrusze i zmartwie, wypeniajcych ycie przecitnego czowieka na Zachodzie i pochaniajcych
du cz jego energii.
Ciao astralne wibrujce jednoczenie pidziesicioma rnymi sposobami jest nie tylko szpetne,
ale rwnie stanowi powane utrapienie. Mona je porwna do ciaa fizycznego dotknitego w
powanym stopniu poraeniem, do ciaa, w ktrym wszystkie minie drgaj rwnoczenie i
bezadnie. Astralne przejawy tego stanu s zaraliwe i udzielaj si kadej wraliwej osobie, ktra si
zbliy, wywoujc w niej bolesne uczucie niepokoju i zmartwienia. Wanie dlatego, e miliony ludzi
ulegaj w ten sposb niepotrzebnym pragnieniom i uczuciom, osobom wraliwym jest tak trudno y w
wielkim miecie lub porusza si wrd tumu. Te stae zaburzenia astralne mog nawet oddziaywa
za porednictwem sobowtra eterycznego na system nerwowy i wywoywa choroby nerwowe.
Orodki zapalne w ciele astralnym s podobne do czyrakw i wrzodw w ciele fizycznym; s nie
tylko bardzo bolesnymi, ale take sabymi punktami, przez ktre uchodzi sia yciowa. W praktyce nie
s odporne na niekorzystne wpywy i blokuj dopyw dobrych. Niestety taki stan jest czsto spotykany.
Lekarstwem moe by eliminowanie zmartwie, strachu i utrapie. Ucze okultyzmu nie moe mie
osobistych uczu, podlegajcych zewntrznym ujemnym wpywom w jakichkolwiek warunkach.
Jedynie mae dzieci maj bia lub prawie bezbarwn aur, poniewa barwy pojawiaj si dopiero
w miar rozwoju cech osobowoci. Ciao astralne dziecka czsto przedstawia najpikniejszy widok:
jego barwy s czyste i wietliste, wolne od plam zmysowoci, chciwoci, zej woli i sobkostwa; dziecko
przynosi je z ostatniego swojego ycia niektre dobre, niektre ze, co daje moliwo zobaczenia
przyszego ycia.
ta barwa, znajdujca si zawsze w pobliu gowy, jest rdem wyobrae o aureoli, otaczajcej
gowy witych, gdy kolor ty najatwiej dostrzec osobie, znajdujcej si na progu jasnowidzenia.
Niekiedy dziki szczeglnej aktywnoci intelektu barwa ta staje si widzialna nawet w materii
fizycznej, tak i moe j dostrzec zwyky fizyczny wzrok.
Ciao astralne stanowi pewn uporzdkowan cao, w ktrej s uoone jego barwy. Nagy
wybuch namitnoci lub uczucia moe narzuci caej lub prawie caej materii inn prdko
wibrowania, wywoujc przez to nieoczekiwane skutki, podobne do przejcia potnego huraganu, co
powoduje pomieszanie wszystkich barw. Przy nagym przypywie uczucia czystej mioci, kiedy matka
chwyta swoje dziecko w objcia i pokrywa pocaunkami, jej ciao astralne zostaje gwatownie
wstrznite, a zwyke barwy chwilowo zastpuje rowy kolor mioci.
Analiza tego zjawiska wykrya cztery odrbne skutki:
 1. W ciele astralnym mona zaobserwowa zwoje lub wiry o ywej barwie, wyranie zarysowane,
stwarzajce wraenie trwaych, nasycone mocnym, jasnym wiatem wewntrznym. Kady z nich w
swej istocie jest myloksztatem, powstaym w tonie ciaa astralnego; myloksztatem, ktry ma si z
niego wyoni i skierowa w stron przedmiotu uczucia. Te wirujce oboki ywego wiata s
niezwykle mie, cho trudne do opisania.
2. Cae ciao astralne jest pokryte poziomymi, wibrujcymi prgami szkaratnego wiata, znacznie
trudniejszymi do opisania z powodu niezwykle duej prdkoci ich ruchu.
3. Ciao astralne jest pokryte czym w rodzaju bony koloru rowego, co sprawia, e jego
zawarto jest widziana jak przez barwne szko.
4. Szkaratny blask wypenia cae ciao astralne, przenikajc w pewnym stopniu inne barwy;
gdzieniegdzie zagszcza si on w nieregularne, unoszce si wizki, swoim ksztatem
przypominajce na wp uformowane oboki.
Ta gra barw nie trwa duej ni kilka sekund, po czym ciao astralne powraca do swojego
normalnego stanu, poniewa poszczeglne rodzaje materii, zgodnie ze stopniem swej gstoci,
wracaj do waciwej im sfery ciaa. Niemniej naley podkreli, e kady wybuch uczucia zwiksza
nieco ilo szkaratu w grnej czci owalu i uatwia ciau astralnemu reagowanie na nastpn fal
mioci.
W ciele astralnym czowieka, ktry czsto przeywa intensywny wzlot pobonoci, tworzy si duy
obszar bkitnej barwy. Skutki tego rodzaju impulsw kumuluj si i sumuj; ponadto promieniowanie
ywych wibracji mioci i radoci wywiera dobry wpyw na innych. Nagy wybuch pobonoci u mniszki
pogronej w kontemplacji wytwarza niemal identyczny rezultat, z t tylko rnic, e dominujca jest
barwa niebieska.
W razie wybuchu niepohamowanego gniewu zwyke to ciaa astralnego zostaje zaciemnione
zwojami lub wirami cikich i czarnych jak sadza mas, naadowanych byskawicami i piorunami, ktre
zapalaj si od sinego ognia wyadowujcej si nienawici. Kiedy ogniste strzay nieopanowanej
wciekoci wydobywaj si z ciaa niczym byskawice, mona zaobserwowa, jak kby tych samych
ciemnych chmur przewalaj si w caym ciele. Te straszne byskawice potrafi jak miecz przebija
inne ciaa astralne oraz przysparza ludziom cierpienia.
W takim wypadku wybuch wciekoci sprawia, e materia ciaa astralnego atwiej poddaje si
takim niepodanym wibracjom.
Nagy wstrzs wywoany przeraeniem w jednej chwili nasyca cae ciao astralne osobliw szar
mg; jednoczenie wystpuj poziome prgi tej samej barwy, wibrujce z tak gwatownoci, e
trudno jest rozrni pojedyncze linie. Rezultat jest nieopisanie upiorny: na jaki czas znika wszelkie
wiato, a szara masa trzsie si jak galareta.
Przypyw fali uczucia nie ma zbytniego wpywu na ciao mentalne, chocia na pewien czas moe
mu uniemoliwi oddziaywanie na mzg fizyczny, poniewa ciao astralne, bdce pomostem midzy
ciaem mentalnym a mzgiem, nie ma moliwoci przekazywania adnych wibracji, ktre w danej
chwili nie s zgodne z jego wibracjami.
Podane wyej przykady odnosz si do skutkw nagych, chwilowych wybuchw uczucia.
Podobne efekty, cho o bardziej trwaym charakterze, powstaj pod wpywem okrelonych
predyspozycji lub cech charakteru.
Kiedy przecitny czowiek zakocha si, jego ciao astralne ulega cakowitej przemianie, tak i
trudno pozna, e naley ono do tej samej osoby. Znika egoizm, skonno do skpstwa i oszustwa.
Dolna cz owalu wypenia si zwierzcymi namitnociami, ktre wybitnie si rozwijaj. Zielona
barwa, symbolizujca ch przystosowania si, ustpuje miejsca szczeglnej brzowo-zielonej barwie
zazdroci. Wielka aktywno tego uczucia przejawia si w postaci szkaratnych byskw gniewu. Te
niepodane zmiany s jednak z nadmiarem rwnowaone wspaniaym pasem szkaratu,
wypeniajcym wielk cz owalu u gry. Przez pewien czas jest to cecha dominujca i cae ciao
astralne janieje jego wiatem. Pod jej wpywem botnisty koloryt ciaa astralnego zazwyczaj znika, a
barwy staj si wietliste i wyrane, zarwno te dobre, jak i ze. Jest to objaw intensyfikacji ycia w
rozmaitych kierunkach. Bkit pobonoci i samooddania wyranie si poprawia, a nawet na szczycie
ciaa pojawia si w niewielkich ilociach fiolet, co z kolei wiadczy o moliwoci bezinteresownego
reagowania na prawdziwie wzniosy idea. Chwilowo cakowicie zanika ta barwa intelektu fakt,
ktry moe by uwaany przez cynika za charakterystyczn cech tego stanu.
 Ciao czowieka popdliwego, skonnego do irytacji, ma znamienn cech szerok wstg
szkaratnego koloru. Ponadto jego ciao na caej powierzchni jest pokryte drobnymi plamkami tej samej
barwy, podobnymi do poruszajcych si znakw zapytania.
U skpca chciwo, egoizm, skonno do oszustwa i ch przystosowania si s wzmocnione, ale
zmniejszeniu ulega zmysowo. Najciekawsz zmian jest jednak pojawienie si osobliwej serii
rwnolegych linii poziomych dookoa ciaa, tworzcych jakby klatk. Jej prty s ciemnobrunatne,
niemal w kolorze palonej sjeny.
Przywara skpstwa, jak mona sdzi, powoduje na pewien czas zahamowanie rozwoju
osobowoci i bardzo trudno otrzsn si z niej, kiedy si ju mocno zakorzeni.
Stan gbokiego przygnbienia, depresji, wytwarza bardzo podobny skutek, z t jednak rnic, e
barwa szara zastpuje brzowy kolor skpstwa. Wygld ciaa astralnego dotknitego depresj jest
szczeglnie pospny i przygnbiajcy dla obserwatora. aden stan uczuciowy nie jest tak zaraliwy
jak przygnbienie.
U czowieka sabo rozwinitego intelektualnie, lecz szczerze pobonego, ciao astralne przybiera
charakterystyczny wygld. lad fioletu przemawia za zdolnoci reagowania przez niego na wzniosy
idea. Bkit pobonoci jest wyjtkowo mocno rozwinity, ale tej barwy intelektu jest niewiele.
Wystpuje natomiast do znaczna doza uczuciowoci i chci przystosowania si, ale jest take
wicej ni przecitnie zmysowoci; rzuca si w oczy skonno do oszustwa, chytro i egoizm.
Barwy s rozoone nieregularnie, co wskazuje na nieokrelono wyobrae religijnych tego
czowieka. Wybujaa zmysowo idzie czsto w parze z religijnym usposobieniem. Prawdopodobnie
wynika to z faktu, e ludzie tego typu yj gwnie w sferze swoich uczu i raczej kieruj si nimi, ni
poddaj je kontroli rozumu.
Naukowiec stanowi jaskrawy kontrast z poprzednim typem. Nie ma u niego pobonoci,
zmysowo jest poniej przecitnoci, ale intelekt wykazuje rozwj ponad norm. Uczucia przyjani
oraz ch przystosowania si wystpuj w znikomej iloci i s poledniego rodzaju. Dominuje
natomiast egoizm, skpstwo, zazdro. Wielki stoek pomaraczowej barwy, janiejcy porodku
zocistotej barwy intelektu, znamionuje pych i ambicj zwizan ze zdobyt wiedz. Nawyk
naukowego, uporzdkowanego mylenia powoduje, i barwy ukadaj si w regularne pasma, a linie
rozgraniczajce je s wyrane i jasno zarysowane.
Warto jeszcze zasygnalizowa, e dwiki oraz barwy s rodkiem porozumiewania si z
elementalami, tak cile zwizanymi z astralnym ciaem czowieka. W literaturze czsto mona
spotka mgliste i zagadkowe aluzje do jzyka barw oraz do faktu, e w staroytnym Egipcie rkopisy
witych pism byy sporzdzane barwnym pismem, a za pomyki karano mierci. Dla elementali
barwy s rwnie zrozumiae, jak sowa dla czowieka.

ROZDZIA IV: FUNKCJE

Generalnie funkcje ciaa astralnego moemy podzieli na trzy grupy:

1. Umoliwia powstawanie uczu oraz wrae.
2. Jest pomostem pomidzy umysem a ciaem fizycznym.
3. Spenia rol samodzielnego narzdzia wiadomoci i dziaania.
Dzielc czowieka drog analizy na pierwiastki, czyli rodzaje przejawiajcego si w nim ycia,
odkrywamy cztery nisze pierwiastki, zwane czasami "nisz czwrni". Do tych pierwiastkw
zaliczymy ciao fizyczne, ciao eteryczne, pran (si yciow) oraz kam (pragnienia).
Czwarty z wymienionych pierwiastkw, kama, jest yciem przejawiajcym si w ciele astralnym i
przez nie uwarunkowanym. Jego cech charakterystyczn jest uczucie, bdce w swej najprostszej
postaci wraeniem, a w zoonej uczuciem z wieloma stanami porednimi. Nierzadko jest ono
okrelane jako pragnienie, bdce wyrazem pocigu do pewnych przedmiotw lub odpychaniem od
nich, w zalenoci od tego, czy sprawiaj przyjemno, czy przykro lub bl.
Kama obejmuje zatem wszelkie rodzaje odczuwania i dlatego mona j okreli jako namitn i
emocjonaln natur czowieka. Mieszcz si w niej wszystkie zwierzce dze (ch zaspokojenia
godu, pragnienia i seksualnych poda) i namitnoci (nisze formy mioci, nienawi, zawi i
zazdro). Jest ona pragnieniem istnienia obdarzonego czuciem, czyli dowiadczenia materialnych
przyjemnoci; jest zmysowoci ciaa, zmysowoci oczu i pych ycia. Jest tkwicym w nas
zwierzciem: map i tygrysem Tennysona; si, ktra najmocniej wie nas z ziemi i guszy w nas
wszelkie wysze tsknoty za pomoc zmysowych zudze; jest najbardziej materialnym skadnikiem
natury ludzkiej, mocno wicym czowieka z jego ziemskim yciem. Najwulgarniejszym pierwiastkiem
nie jest bowiem molekularna materia czy ludzkie ciao sthula siarira, ale pierwiastek rodkowy,
faktyczne zwierzce centrum. Nasze ciao jest tylko i wycznie powok, nieodpowiedzialnym
czynnikiem, za pomoc ktrego tkwica w nas bestia dziaa przez cae ycie.
Kam lub podanie przedstawia si rwnie jako odbicie lub niszy aspekt atmy (woli), przy czym
wola rni si od niej tym, e jest sama przez si okrelona; a podanie jest pobudzane do dziaania
przez przyciganie lub odpychanie otaczajcych przedmiotw. Podanie jest zatem zdetronizowan
wol, brank i niewolnic materii.
Mona take spotka si z pogldem, i kama oznacza wszelkie pragnienie, ktre jest zwrconym
na zewntrz aspektem mioci, mioci rzeczy w trzech wiatach, podczas gdy prawdziwa mio jest
umiowaniem ycia i tego, co Boskie, oraz przynaley do wyszego "ja", zwrconego do wewntrz.
W tej ksice pragnienie i wzruszenie (uczucia) s potraktowane jako wyrazy bliskoznaczne, czyli
synonimy. cile rzecz biorc wzruszenie (uczucie) jest wytworem pragnienia i intelektu.
Ciao astralne nazywa si czsto kama-rup; w dawnej nomenklaturze nazwano je take dusz
zwierzc.
Bodce zewntrzne dziaajce na ciao fizyczne przekazywane s dalej jako wibracje za pomoc
prany, czyli siy yciowej. Pozostayby one jednak tylko wibracjami, czyli wycznie ruchem w sferze
fizycznej, gdyby nie kama, w pierwiastek czucia, ktra przeksztacia je we wraenia. Z tego te
wzgldu przyjemno i cierpienie nie pojawi si, dopki podnieta nie dotrze do centralnego orodka.
Dlatego wanie o kamie poczonej z pran mwi si jako o tchnieniu ycia, czyli witalnym, czujcym
pierwiastku, obejmujcym kad czstk ciaa.
Niektre organy fizycznego ciaa s szczeglnie mocno zwizane z dziaalnoci i
funkcjonowaniem kamy gwnie chodzi o wtrob i ledzion.
Warto take zaznaczy, i kama (jako pragnienie) zaczyna by czynna ju w krlestwie mineraw,
gdzie przejawia si jako chemiczne powinowactwo.
W krlestwie rolinnym czynnik kamy jest ju daleko bardziej rozwinity i wykazuje o wiele wiksz
zdolno wykorzystywania niszej materii astralnej. Botanicy wiedz, e pocig i odraza, czyli
pragnienie, wystpuj zdecydowanie wyraniej w wiecie rolinnym ni mineralnym i e wiele rolin
wykazuje spor doz pomysowoci i bystroci przy osiganiu swoich celw. Roliny szybko reaguj
na opiek pen mioci i wyranie odczuwaj kierowane ku nim ludzkie uczucia. S rwnie zdolne do
indywidualnego przywizania, a take do gniewu czy odrazy.
Zwierzta potrafi dowiadcza niszych pragnie w najwyszym moliwym stopniu, ale ich
zdolno przeywania wyszych pragnie jest wyranie ograniczona. Niemniej istnieje i w
wyjtkowych wypadkach zwierz jest zdolne do przejawiania uczucia przyjani lub uwielbienia.
Przystpujc do omwienia drugiej funkcji ciaa astralnego, polegajcej na tworzeniu pomostu
pomidzy umysem a materi fizyczn, zauwamy, e bodziec dziaajcy na zmysy fizyczne zostaje
przekazany do wntrza przez pran i nastpnie staje si wraeniem, dziki dziaaniu orodkw
zmysowych, znajdujcych si w ciele kamy, i wreszcie zostaje postrzeony przez manas, czyli umys.
Inaczej mwic, bez udziau ciaa astralnego nie byoby poczenia pomidzy zewntrznym wiatem a
umysem czowieka oraz pomidzy fizycznymi bodcami a ich postrzeganiem przez umys.
Odwrotnie, ilekro mylimy, wprawiamy w ruch znajdujc si w nas materi mentaln.
Wytworzone w ten sposb wibracje udzielaj si materii naszego ciaa astralnego, a te z kolei
wpywaj na materi eteryczn, dziaajc na sta (gst) materi fizyczn, czyli szar substancj
mzgu.
Tak wic ciao astralne stanowi prawdziwy pomost pomidzy naszym yciem mentalnym a
fizycznym, poniewa suy jako przekanik wibracji z ciaa fizycznego do mentalnego i odwrotnie;
rozwj ciaa astralnego jest faktycznie wynikiem staego przepywu przez nie wibracji w jednym i
drugim kierunku.
W ewolucji ciaa astralnego wystpuj bardzo wyranie dwa stadia: najpierw ciao astralne musi si
rozwin w wysokim stopniu jako narzdzie przekazywania, a nastpnie musi si uksztatowa jako
samodzielne ciao, w ktrym czowiek moe si porusza i dziaa w wiecie astralnym.
 Normalna, "mzgowa" inteligencja czowieka wytwarza si przez zjednoczenie kamy z manasem.
Takie zjednoczenie czsto bywa okrelane jako kama-manas. H. P. Bawacka stwierdzia, e jest to
rozumny, ale ziemski intelekt, czyli fizyczny intelekt czowieka, zamknity i uwiziony w materii i
dlatego podlegajcy jej wpywom. Jest to nisze "ja", ktre dziaajc w sferze zudze wyobraa sobie,
i jest rzeczywistym "ja", czyli ego, a wskutek tego popada, zgodnie z okreleniem buddyjskiej filozofii,
w "herezj odpowiedzialnoci".
Kama-manas, a wic manas zczony z pragnieniem, bywa take okrelany obrazowo jako manas
interesujcy si rzeczami zewntrznymi.
Przy sposobnoci mona zauway, e jasne zrozumienie faktu, i kama-manas przynaley do
ludzkiej osobowoci i dziaa za porednictwem mzgu fizycznego, stanowi istotny warunek
prawidowego rozumienia procesu reinkarnacji. Jasnym staje si wtedy fakt, e nie mamy adnych
wspomnie z poprzednich ywotw, dopki wiadomo nie wzniesie si ponad mechanizm mzgu.
Ten ostatni bowiem kadorazowo odnawia si i z tego powodu nie ma adnego bezporedniego
zwizku z poprzednimi wcieleniami. Manas nie moe oddziaywa na komrki fizycznego mzgu, ale
zjednoczony z kam potrafi wprawia w ruch fizyczne czstki, wytwarzajc w ten sposb "wiadomo
mzgow", obejmujc pami i wszystkie znane nam zwyke czynnoci ludzkiego umysu.
Oczywicie, nie jest to wyszy manas, ale niszy (zbudowany z materii czterech niszych stanw
materii mentalnej), zwizany z kam. Kama-manas stanowi cz ukadu zwanego w zachodniej
psychologii umysem; bdc cznikiem pomidzy wysz i nisz natur czowieka, w cigu
fizycznego ycia staje si polem walki i odgrywa wybitn rol w pomiertnym istnieniu.
Zwizek manasu i kamy nie jest a tak cisy, jak mogoby si wydawa. Hindusi twierdzc, e
czowiek ma pi powok, jako jedn z nich wymieniaj t, ktra suy wszystkim przejawom intelektu i
pragnieniom. Owe pi powok to:
1. Anandamayskosza, powoka szczliwoci Buddi.
2. Widnamayakosza, powoka rozpoznania Manas wyszy.
3. Manomayakosza, powoka intelektu i pragnienia Manas niszy i kama.
4. Pranamayskosza, powoka siy yciowej Prana.
5. Annamayskosza, powoka odywiania Stae ciao fizyczne.
W podziale, ktrym posuguje si manas, pranamayskosza i annamayskosza s razem poczone i
okrelane jako bhutatman, czyli elementalne "ja" lub ciao dziaania.
W ksigach Manu czy si take powoki widnamayakosza i manoyamakosza. Ta ostatnia jest
spokrewniona ze wiatem deww. Powiedziane jest, i dewy weszy w czowieka, a odnosi si to do
istot rzdzcych ywioami (elementalami). Te istoty daj pocztek wraeniom w czowieku,
przeobraajc w nie bodce zewntrzne, czyli pomagajc w ich poznawaniu od wewntrz, co naley
do najistotniejszych funkcji deww. To wanie ta wi ze wszystkimi dewami czyni czowieka, ktry
osign najwysze opanowanie, panem wszechwiata.
Manas, ktry nie ma moliwoci oddziaywania na grubsze czstki mzgu fizycznego
wypromieniowuje swoj czsteczk (manas niszy). Okrywa si ona materi astraln, a nastpnie za
pomoc materii eterycznej nasyca sob cay system nerwowy dziecka jeszcze przed jego urodzeniem.
Ta projekcja manasu okrelana jest czsto jako jego refleks, odbicie, cie lub promie. Nierzadko
mona spotka inne, alegoryczne nazwy. H. P. Bawacka zwraca uwag, e od chwili uwizienia przez
wcielenie w materi, natura czynw manasu staje si dwoista. Oznacza to, e promienie wieczystego
Boskiego Umysu traktowane s jako indywidualne byty, przyjmujc dwojakie wasnoci
przyrodzony, istotny, charakterystyczny i do nieba zwracajcy si umys (wyszy manas) oraz
zwierzc i ludzk zdolno mylenia, udoskonalon w rozsdek dziki wyszoci ludzkiego mzgu,
zwracajcego si ku kamie (niszy manas).
W ten sposb niszy manas jest uwikany w czwrni; mona sobie wyobrazi, e jedn rk
podaje kamie, podczas gdy drug trzyma si swojego ojca, wyszego manasu. Czy zostanie
cignity w d przez kam i oderwany od triady (atma buddi manas), do ktrej naley z uwagi na
swoj natur, czy te powrci z triumfem do swojego rda wraz z oczyszczonym dowiadczeniem
ziemskiego ycia to ywotny problem, jaki staje przed nim do rozwizania w kadej kolejnej
inkarnacji. Do tego tematu jeszcze powrcimy.
Tak wic kama dostarcza elementw zwierzcych i namitnoci, natomiast manas niszy
racjonalizuje te elementy i dodaje intelektualne zdolnoci. W caym yciu te dwa skadniki s ze sob
cile splecione i rzadko kiedy dziaaj niezalenie od siebie.
 Mona uwaa manas za pomie, a kam i mzg fizyczny za knot i paliwo zasilajce w pomie.
Janie wszystkich ludzi rozwinitych i nierozwinitych, s tej samej istoty i z tej samej substancji. Tym,
co jednego czowieka czyni wielkim, a drugiego gupim, jest jako i struktura ciaa fizycznego oraz
zdolno mzgu i ciaa do przejawiania i uzewntrzniania blasku wewntrznej istoty czowieka.
Krtko mwic kama-manas jest osobowym "ja" czowieka. Niszy manas jest rdem
indywidualizujcego poczucia, ktre sprawia, e osobowo dostrzega w sobie odrbne "ja". Niszy
manas jest promieniem niemiertelnego Myliciela, ktry owietla osobowo. To wanie niszy
manas uycza barwy radoci i rozkoszy zmysom i zwierzcej naturze, udzielajc im zdolnoci
przewidywania, pamici i wyobrani.
Wolna wola ma swoja siedzib w manasie, poniewa jest on przedstawicielem Mahatu Umysu
Powszechnego. W fizycznym czowieku manas niszy jest wyrazicielem wolnej woli. Z manasu
pochodzi poczucie wolnoci, przekonanie, i moemy sob rzdzi, e natura wysza moe
zapanowa nad nisz. Z tego wynika, e utosamienie siebie z manasem zamiast z kam jest
wanym krokiem na drodze do samoopanowania.
Ju sama walka manasu o swoje prawa jest najlepszym dowodem, i jest on z natury wolny.
Obecno i sia ego pozwala czowiekowi wybiera pomidzy pragnieniami i opanowywa je.
Podobnie jak manas niszy rzdzi kam, tak "nisza czwrnia" podlega wyszej triadzie, jak jest
atma-buddi-manas.
Dotychczasowe rozwaania moemy zestawi nastpujco:
1. Atma, Buddi, Manas wyszy niemiertelne skadniki.
2. Kama-manas wzgldnie niemiertelny skadnik.
3. Sobowtr eteryczny, ciao fizyczne stae skadniki miertelne.
Przystpujemy obecnie do omwienia trzeciej funkcji ciaa astralnego jako narzdzia wiadomoci
oraz dziaania. To zagadnienie bdziemy przyblia krok po kroku w nastpnych rozdziaach
posugiwanie si ciaem astralnym, jego rozwj, moliwoci i ograniczenia. Teraz natomiast
wymienimy jedynie gwne sposoby posugiwania si ciaem astralnym jako niezalenym narzdziem
wiadomoci. S one nastpujce:
1. Ju w zwykym stanie wiadomoci na jawie, a wic wtedy, kiedy mzg fizyczny i zmysy s w
peni wiadome, mona pobudzi do dziaania zdolnoci zmysw astralnych. Niektre z nich
odpowiadaj zmysom i zdolnociom dziaania, posiadanym przez ciao fizyczne. O tym bdziemy
mwili w rozdziale o czakrach.
2. Podczas snu lub transu ciao astralne moe si oddziela od fizycznego odpowiednika, porusza
si i dziaa swobodnie we wasnej sferze. Jest to temat rozdziau o yciu podczas snu.
3. Istnieje moliwo rozwinicia zdolnoci ciaa astralnego w takim stopniu, e czowiek jest
zdolny w kadej wybranej chwili wiadomie i wedug wasnej woli opuci swoje ciao fizyczne i bez
przerwy w wiadomoci przenie si w sfer astraln. T kwesti poruszymy w rozdziale o cigoci
wiadomoci.
4. Po mierci ciaa fizycznego wiadomo wycofuje si do ciaa astralnego i prowadzi w nim swoje
dalsze ycie w wiecie astralnym. Intensywno tego ycia zaley od wielu czynnikw. Bdzie o tym
mowa w czci o yciu po mierci.

ROZDZIA V: CZAKRY

Wyraz czakra jest pochodzenia sanskryckiego i dosownie oznacza koo lub obracajc si tarcz.
Uywa si go do okrelenia tego, co nazywamy orodkiem siy w czowieku. Czakry wystpuj w
kadym z cia czowieka i stanowi punkty poczenia, w ktrych sia przepywa z jednego ciaa do
drugiego. S take cile powizane z wadzami lub zmysami poszczeglnych cia.
Czakry ciaa eterycznego (omwione w ksice Artura E. Powella Ciao eteryczne) s
rozmieszczone na powierzchni sobowtra eterycznego i zazwyczaj ich nazwy pochodz od okrelenia
odpowiadajcego im organu fizycznego. Najwaniejszymi czakrami s:
 czakra podstawy krgosupa;
czakra ppka;
czakra ledziony;
czakra serca;
czakra garda;
czakra midzybrwiowa;
czakra wierzchoka gowy.
Czakry naturalne, mieszczce si zazwyczaj wewntrz ciaa eterycznego, s czterowymiarowymi
wirami. Rozcigaj si w kierunku odmiennym od czakr eterycznych. Mimo i odpowiadaj czakrom
eterycznym, nie mieszcz si w ich granicach, ale pewn cz maj wspln.
Czakry astralne nosz te same nazwy i speniaj nastpujce funkcje:
1. Czakra podstawy krgosupa jest siedzib ognia wowego, czyli kundalini siy, ktra
istnieje we wszystkich sferach bytu i dziki ktrej mog by pobudzone wszystkie pozostae czakry.
Pocztkowo ciao astralne byo prawie bezwadn mas, a jego wiadomo pozostawaa bardzo
mglista. Nie miao zdolnoci czynienia czegokolwiek ani dobrej znajomoci otaczajcego wiata.
Pierwszym wydarzeniem byo dla niego obudzenie kundalini na poziomie astralnym;
2. Czakra ppka po przebudzeniu si w pierwszej czakrze sia kundalini przesza do czakry
ppka, oywiajc j oraz budzc w ten sposb wraliwo na wszelkiego rodzaju oddziaywania. Nie
byo to jednak tak jasne zrozumienie otoczenia, jakie daje wzrok i such;
3. Czakra ledziony sia kundalini przesuna si do czakry ledziony i za jej porednictwem
oywia cae ciao astralne, poniewa do funkcji tej czakry naley wchanianie prany, czyli siy yciowej
istniejcej we wszystkich sferach bytu. Oywienie czakry ledziony pozwala czowiekowi na wiadome
przemieszczanie si z miejsca na miejsce w ciele astralnym, cho nadal ma mgliste rozeznanie w tym,
co go spotyka po drodze;
4. Czakra serca pozwala czowiekowi rozumie wibracje innych istot astralnych i sympatyzowa
z nimi, dziki czemu potrafi on instynktownie rozumie ich uczucia.
5. Czakra garda uycza w wiecie astralnym zdolnoci, bdcej odpowiednikiem suchu w
wiecie fizycznym.
6. Czakra midzybrwiowa pozwala dokadnie postrzega ksztaty oraz istot astralnych
przedmiotw zamiast mglistego dotd odczuwania ich obecnoci. Z t czakr czy si zdolno
dowolnego powikszania najdrobniejszych czsteczek fizycznych i astralnych na podobiestwo
mikroskopu, co pozwala okultystycznemu badaczowi na dostrzeganie moleku, atomw oraz ich
badanie. Jednak doskonae opanowanie tej zdolnoci naley raczej do ciaa przyczynowego. Owa
zdolno stanowi jedn z siddhis, przedstawian w ksigach Wschodu jako zdolno stawania si
dowolnie wielkim lub maym. Jest to cakowicie trafne okrelenie, poniewa stosowana w tym wypadku
metoda polega na chwilowym uyciu mechanizmu niezwykle filigranowego. Pomniejszenie widzianego
obrazu mona uzyska przez wytworzenie doranego, bez porwnania wikszego, mechanizmu
optycznego. Moliwo powikszania ogldanych przedmiotw jest cakowicie odmienna od zdolnoci
poruszania si i dziaania w wyszej sferze bytu, podobnie jak moliwo obserwowania przez
astronoma planet i gwiazd jest czym cakiem innym od moliwoci poruszania si midzy nimi. W
hinduskich sutrach powiada si, e medytacja skupiona na pewnej czci jzyka wyzwala widzenie
astralne. To twierdzenie jest tylko zason dymn i odnosi si do przysadki, pooonej ponad t
czci jzyka.
7. Czakra wierzchoka gowy daje czowiekowi peni astralnego ycia, wyposaonego w
doskonae zdolnoci. Wydaje si, i istniej dwa sposoby funkcjonowania tej czakry. U ludzi pewnego
typu szsta i sidma czakra spotykaj si w przysadce, gdy przysadka jest dla nich praktycznie
jedynym bezporednim cznikiem midzy fizyczn a wysz sfer bytu. Z kolei u innego rodzaju ludzi
szsta czakra jest poczona z przysadk, podczas gdy sidma czakra nieco si odchyla, tak i jej wir
spotyka si z szyszynk. Dziki temu szyszynka zostaje oywiona i dziaa jako linia bezporedniego
poczenia z niszym umysem, pomijajc zwyk drog przez sfer astraln.
Jak wiadomo, umys w ciele fizycznym ma specjalny organ: oko do widzenia, ucho do syszenia itd.
W ciele astralnym jest inaczej.
Czsteczki ciaa astralnego znajduj si w cigym ruchu, pdzc i wirujc jak czstki wrzcej
wody. To powoduje, e nie ma odrbnych czsteczek, stale pozostajcych w czakrze. Wrcz
przeciwnie, wszystkie czsteczki ciaa astralnego przepywaj przez kad czakr. Jednoczenie
kada czakra ma za zadanie obudzi w czstkach przez ni przechodzcych okrelone zdolnoci
reagowania: jedna z nich budzi zdolno widzenia, druga zdolno syszenia itd.
To jest przyczyn, dla ktrej aden z astralnych zmysw nie jest zlokalizowany ani ograniczony do
jakie okrelonej czci ciaa astralnego. To raczej og czstek ciaa astralnego ma zdolno
reagowania na dziaajce bodce. Z tego te powodu czowiek, ktry rozwin w sobie wzrok astralny i
pragnie co widzie, posuguje si dowoln czci ciaa astralnego, dziki czemu moe zobaczy
kady przedmiot rwnie dobrze przed sob, jak i poza, ponad i pod sob, a take z boku. Podobnie
rzecz si ma z innymi zmysami. Krtko mwic, astralne zmysy dziaaj jednakowo we wszystkich
czciach swojego ciaa.
Nie jest atwo przedstawi odpowiednik mowy sucy do przekazywania myli w wiecie
astralnym. Dwik w zwykym znaczeniu tego sowa nie jest tam moliwy; w gruncie rzeczy nie jest on
moliwy take w wyszej czci wiata fizycznego. Niecisym byoby stwierdzenie, e jzykiem
astralnego wiata jest przenoszenie czy przekazywanie myli; mona najwyej powiedzie, i jest nim
przekaz mylowy, dokonywany w pewien okrelony sposb.
W wiecie mentalnym myl przechodzi od umysu do umysu bez porednictwa sw w
jakiejkolwiek formie. Z tego te powodu mowa w tym wiecie nie ma adnego znaczenia. Natomiast
porozumiewanie si w wiecie astralnym jest czym porednim pomidzy przekazywaniem myli
wiata mentalnego a konkretn mow w wiecie fizycznym i wymaga formuowania myli w sowach.
Tote do wymiany myli niezbdne jest, aby obie strony miay wsplny jzyk.
Czakry astralne i eteryczne cile sobie odpowiadaj. Jednake istnieje pomidzy nimi i przenika je
w sposb trudny do opisania co w rodzaju przesony lub tkaniny o gstej strukturze, zbudowanej z
pojedynczej warstwy gsto skupionych atomw fizycznych i nasyconej szczeglnym rodzajem prany.
Prd Boskiego ycia, przepywajcy normalnie z ciaa astralnego do ciaa fizycznego, bez adnego
trudu przechodzi przez t zason, bdc dla wszystkich innych si, nie operujcych atomow materi
obu sfer (astralnej i fizycznej), zapor nie do przebycia. Tkanina ta stanowi naturaln ochron przed
przedwczesnym porozumiewaniem si pomidzy tymi sferami, ktre mogoby wyrzdzi wicej szkody
ni poytku.
To jest przyczyna, ktra sprawia, i nie pamitamy dobrze swoich przey w czasie snu, jak
rwnie wyjanienie, dlaczego w chwili mierci natychmiast tracimy wiadomo. Gdyby nie byo
owego ochronnego urzdzenia, kady czowiek mgby w kadej chwili zosta poddany przez istoty
astralne dziaaniu si, ktrym nie potrafiby si oprze. atwo wic ulegaby obsesji istot astralnych,
pragncych zawadn jego ciaami.
Owa "tkanina" moe ulec zniszczeniu z kilku przyczyn:
1. Powany wstrzs doznany przez ciao astralne, np. nage przeraenie, moe rozerwa ten
delikatny twr i doprowadzi do pomieszania zmysw. Ten sam efekt moe spowodowa straszliwy
wybuch gniewu, jak rwnie kade inne, rwnie silne uczucie o zym charakterze, powodujce rodzaj
wybuchu w ciele astralnym.
2. Uywanie alkoholu i narkotykw z tytoniem wcznie, poniewa te substancje zawieraj skadnik,
ktry po rozpadzie ulatnia si i przechodzi czciowo ze sfery fizycznej do astralnej. Nawet herbata i
kawa zawieraj ten sam skadnik, chocia w nieporwnywalnie mniejszych ilociach i dopiero
naduywanie tych napojw przez duszy czas moe wywoa podobne skutki.
Skadniki te przepywaj przez czakry w odwrotnym od normalnego kierunku, a czynic to stale, co
pewien czas powanie rani, a nastpnie niszcz delikatn tkanin. Sam proces zniszczenia bd
uszkodzenia moe dokona si w dwojaki sposb, zalenie od typu osoby oraz proporcji skadnikw
jej ciaa eterycznego oraz astralnego.
U pewnego typu osb pd ulatniajcej si materii spala tkanin i w ten sposb otwiera dostp
szkodliwym wpywom i niepodanym siom. Ludzie dotknici w ten sposb popadaj w delirium
tremens, ulegaj optaniu lub pomieszaniu zmysw.
U osb drugiego typu przez tkanin przepywaj lotne skadniki, powodujce stwardnienie atomw,
w nastpstwie czego ich pulsowanie zostaje w znacznym stopniu zahamowane i sptane, same atomy
za zostaj pozbawione tego specjalnego rodzaju prany, ktry czy je z tkanin. Powoduje to swoiste
skostnienie tkaniny, wskutek czego nastpuje may przepyw nadmiaru siy z jednej sfery do drugiej.
Efektem jest oglne osabienie i przytpienie zdolnoci umysowych, a w nastpstwie tego pojawia si
wulgarny materializm, brutalno i zezwierzcenie, zanik wszelkich subtelniejszych uczu oraz utrata
panowania nad sob. Twierdzi si, e do tego typu ludzi bardzo czsto nale naogowi palacze.
 Wszystkie wraenia przechodzce z jednej sfery ycia do drugiej powinny czyni to wycznie za
porednictwem atomowego stanu materii. Jednak kiedy wystpuje proces stpienia zdolnoci,
wwczas obejmuje on nie tylko materi atomow, ale take czstki drugiego i trzeciego stanu
skupienia, co z kolei sprawia, e jedyna wolna droga pomidzy ciaem astralnym a ciaem eterycznym
przebiega przez materi niszych sfer stanw skupienia, na ktrych mona spotka si tylko z
nieprzyjaznymi, zymi wpywami.
wiadomo zwykego czowieka nie moe jeszcze posugiwa si czyst materi atomow ani w
sferze fizycznej, ani astralnej, i dlatego nie ma on zdolnoci wiadomego komunikowania si
pomidzy tymi sferami. Waciwy sposb uzyskania tej moliwoci polega na oczyszczeniu cia tak,
aby materia atomowa w obu ciaach pozostaa w peni oywiona i aby komunikacja pomidzy nimi
odbywaa si na tej drodze. W tym wypadku tkanina spenia swoj funkcj, nie utrudniajc ju
komunikacji, ktra teraz jest doskonaa, natomiast nadal przeszkadza bezporedniemu kontaktowi z
niszymi, niepodanymi sferami wiata astralnego.
3. Trzecim rodzajem uszkodzenia tkaniny jest zesp zabiegw majcych na celu "rozwj
zdolnoci" jak to okrelaj spirytyci.
Jest rzecz cakowicie moliw i czsto spotykan, e chocia czowiek dysponuje dobrze
rozwinitymi czakrami w ciele astralnym, po przebudzeniu nie potrafi sobie przypomnie niczego ze
swoich przey astralnych. Tym zjawiskiem i jego wyjanieniem zajmiemy si w rozdziale o snach.

ROZDZIA VI: KUNDALINI

W wydanym ostatnio Ciele eterycznym jest zawarty opis kundalini w odniesieniu do ciaa
eterycznego i jego czakr. Teraz przybliymy to zagadnienie w zwizku z ciaem astralnym.
Znane s trzy siy emanujce z Logosu:
1. Fohat, przejawiajcy si w postaci elektrycznoci, ciepa, wiata, ruchu itd.
2. Prana, ktra przejawia si jako sia yciowa.
3. Kundalini, znane take pod nazw "ognia wowego".
Kada z tych si istnieje we wszystkich siach bytu, o ktrych co wiemy. Zgodnie z dotychczasow
wiedz, adna z nich nie moe przeksztaci si w drug, jak te adna nie wystpuje razem; kada
jest odrbna od pozostaych.
Gos milczenia nazywa kundalini "si ognist" i "Matk wiata". Pierwsz z tych nazw kundalini
zawdzicza swojemu podobiestwu do strumienia pynnego ognia, przepywajcego przez ciao
spiraln drog, podobn do ruchu wa. "Matk wiata" nazywa si j dlatego, e jest zdolna oywia
nasze poszczeglne ciaa i narzdzia, dziki czemu mog si przed nami odsania kolejno coraz to
wysze wiaty.
Siedzib tej siy w ciele czowieka jest czakra podstawy krgosupa, ale u przecitnego osobnika
jest ona upiona i cicha. Dopki czowiek nie osignie odpowiedniego poziomu moralnego rozwoju i
mocy siy woli, lepiej jest, gdy kundalini pozostaje upione. Wysoki poziom moralnego rozwoju oraz
potna sia woli s wystarczajce, aby zapanowa nad kundalini. Nie wolno samemu podejmowa
adnych eksperymentw z t si; lepiej korzysta ze wskazwek dowiadczonego nauczyciela,
poniewa niebezpieczestwa zwizane z kundalini s jak najbardziej realne i bardzo grone. Niektre
z nich maj charakter czysto fizyczny nie kontrolowany i gwatowny ruch kundalini wywouje ostre
dolegliwoci fizyczne i moe uszkodzi tkanki, a nawet zniszczy ycie fizyczne; moliwe jest rwnie
trwae uszkodzenie wyszych, ponadfizycznych cia czowieka.
Jednym z najczciej spotykanych skutkw przedwczesnego obudzenia kundalini jest jej pd w d
ciaa zamiast w gr, co powoduje podniecenie najbardziej niepodanych namitnoci. S one
spotgowane w takim stopniu, e jakiekolwiek przeciwstawienie si im jest niemoliwe. Czowiek
dotknity tak si staje si zdeprawowanym potworem, satyrem i sadyst. By moe uzyskuje dziki
temu pewne ponadnormalne zdolnoci, ale uatwiaj mu one jedynie nawizanie kontaktu z czarnym
wiatem, tym niszym krgiem ewolucji, z ktrym ludzko nie powinna mie nic wsplnego.
Uwolnienie z tej niewoli moe zaj wicej ni jedn inkarnacj.
Istnieje szkoa czarnej magii, ktra celowo posuguje si t si, aby oywi nisze czakry, ktrymi
nigdy nie posuguj si zwolennicy Dobrego Prawa.
 Przedwczesne przebudzenie kundalini moe mie take inne, rwnie niepodane nastpstwa.
Zasila ono i wzmacnia wszystkie waciwoci ludzkiej natury, atwiej potguje ze skonnoci ni dobre.
W ciele mentalnym na przykad atwo budzi si ambicja i niepomiernie si rozrasta. Obudzenie
kundalini prawdopodobnie zasila w wielkim stopniu zdolnoci intelektualne, ktrym towarzyszy
bezmierna szataska pycha, niespotykana u zwykego czowieka.
Jeeli kundalini budzi si u niewiadomego czowieka, na przykad po wypadku, to powinien on
natychmiast zasign rady osb, dobrze znajcych si na rzeczy.
Obudzenie kundalini, ktrego metoda nie jest publicznie znana, jak i prby kierowania przepywem
tej siy przez czakry (kolejno przepywu take jest celowo utrzymywana w cisej tajemnicy), nie
powinny by nigdy podejmowane bez wyranej wskazwki Mistrza, czuwajcego nad swoim uczniem
podczas rnych faz tego eksperymentu.
Dowiadczeni okultyci jak najpowaniej przestrzegaj przed wszelkimi prbami budzenia
kundalini bez pomocy odpowiedniego przewodnika, poniewa niesie ono wyzwolenie jogom, a niewol
gupcom.
Zasadnicza rola kundalini zwizana z rozwojem okultystycznym polega na tym, e skierowana do
czakr ciaa eterycznego oywia je i czyni z nich komunikacyjne pomosty pomidzy ciaem astralnym i
fizycznym. W Gosie milczenia powiedziano, e gdy kundalini dotrze do orodka midzy brwiami i w
peni go oywi, wwczas budzi si zdolno syszenia gosu Mistrza, to znaczy gosu jani, czyli
wyszego "ja". Tumaczy si to tym, e gdy przysadka zaczyna w peni funkcjonowa, staje si
doskonaym poczeniem z ciaem astralnym i dziki temu mona odbiera wszystkie impulsy
(przekazy) pynce z wntrza naszej istoty. Ponadto wszystkie czakry powinny by obudzone we
waciwym czasie, tak aby kada z nich moga reagowa na wszelkie bodce astralne.
Wikszo ludzi nie osignie tego w cigu obecnej inkarnacji, zwaszcza jeeli zaczli si oni
zajmowa tymi sprawami po raz pierwszy.
Walk majc na celu podbj kundalini czowiek musi powtarza w kadej inkarnacji, poniewa za
kadym razem jego ciaa s nowe. Ale jeeli cho raz odnis zwycistwo nad t si, jego walka nie
bdzie trudna. Dziaanie kundalini bywa rozmaite, w zalenoci od typu czowieka; niektrzy ludzie
widz swoje wasne wysze "ja", inni sysz jego gos. Nawizanie cznoci z wyszym "ja" ma kilka
poziomw. Dla osobowoci oznacza to wpyw jani, a dla jani jest dziaaniem siy monady; dla
monady natomiast oznacza stanie si wiadomym wyrazem Logosa.
Tyrs (rodzaj laski zakoczonej u gry szyszk sosnow), ktry w staroytnoci by symbolem
krgosupa i kundalini stanowi rwnie przedmiot praktycznego uytku. Byo to narzdzie
magnetyczne o bardzo duej mocy, uywane przez wtajemniczonych do oswobodzenia ciaa
astralnego z fizycznego, gdy w peni wiadomoci przechodzili do wyszego ycia. Kapan
przeprowadzajcy magnetyzacj przykada tyrs do krgosupa kandydata, udzielajc mu w ten
sposb troch wasnego magnetyzmu, aby uatwi mu przezwycianie trudnoci i pomc w
czekajcych go wysikach.

ROZDZIA VII: MYLOKSZTATY

Przy powstawaniu myloksztatw w gr wchodz gwnie ciaa mentalne i astralne. Samo

okrelenie myloksztaty nie jest cakowicie cise, poniewa wytworzone ksztaty mog skada si z
materii mentalnej lub jak to si najczciej dzieje z materii mentalnej i astralnej.
Czysto intelektualna i bezosobowa myl, na przykad zwizana z algebr czy geometri, zawiera
wycznie materi mentaln. Kiedy ta myl zawiera take elementy egoistyczne lub osobiste
pragnienie, to poza materi mentaln przycignie rwnie materi astraln. Co wicej, jeli ma ona
charakter duchowy, jeli jest zabarwiona mioci, wzniosymi aspiracjami lub bezinteresownym
uczuciem, to powstay myloksztat moe mie co z chway i wspaniaoci sfery buddhi.
Kada wyrana myl wywouje dwojaki skutek: promieniujce wibracje oraz szybujcy ksztat.
Wytworzonym przez myl i promieniujcym z ciaa mentalnego wibracjom towarzyszy gra barw,
ktr przyrwnuje si do tej, jak w pyle wodnym wodospadu wywouje wiato soneczne, ale
podniesion do n-tej potgi w intensywnoci i delikatnoci barw.
 Taka rozchodzca si promienicie wibracja ma zdolno wywoywania w kadym napotkanym
ciele mentalnym drga o wasnej prdkoci, inaczej mwic, wywoywania myli tego samego typu jak
ta, ktra j wzbudzia. Naley nadmieni, e promieniujca wibracja nie przekazuje treci myli, lecz
tylko jej oglny charakter. Tak wic fale wytworzone przez myl-uczucie Hindusa pogronego w
uwielbieniu ri Kriszny bd pobudza pobone uczucia u wszystkich osb, znajdujcych si w
zasigu ich wpywu, chocia nie musz by one kierowane do Kriszny, a na przykad do Chrystusa czy
Buddy.
Moliwo wywierania przez wibracje takiego wpywu zaley gwnie od jasnoci oraz wyrazistoci
myli-uczucia, jak i zawartej w niej siy. Owe promieniujce wibracje trac swoj si oddziaywania
wraz ze zwikszaniem si odlegoci od ich rda. Prawdopodobnie zmiany te s proporcjonalne do
szecianu odlegoci, a nie do kwadratu (jak w grawitacji i innych siach fizycznych), ze wzgldu na
wchodzcy w gr dodatkowy wymiar (czwarty).
Odlego, na jak fala myli moe skutecznie dziaa, zaley te od napotykanego oporu. Fale
rozchodzce si w niszej materii astralnej zazwyczaj szybko ulegaj znieksztaceniu i zniszczeniu
pod wpywem mnstwa innych wibracji, rozchodzcych si na tym samym poziomie, podobnie jak
agodny dwik ginie we wrzawie wielkiego miasta.
Drugi skutek myli, czyli swobodnie wirujcy ksztat, wyania si z ciaa mentalnego, ktre wyrzuca
z siebie t wibrujc czstk, uksztatowan przez natur myli. Przyciga ona do siebie materi o
odpowiadajcym jej stopniu subtelnoci z otaczajcej j esencji mentalnej. Tak powstaje myloksztat
czysty i prosty, skadajcy si z samej materii mentalnej.
Myloksztat utworzony z subtelniejszych odmian materii ma wielk si i energi i moe suy za
najpotniejsze narzdzie, jeli kieruje nim silna, niesamowita wola.
Kiedy czowiek kieruje swoj energi ku zewntrznym przedmiotom wasnego pragnienia lub gdy
pochonie go jaka namitno czy uczucie, wwczas w jego ciele astralnym zachodzi proces
podobny do wyej opisanego: wyrzucona z niego cz skupia dookoa siebie elementaln esencj
wiata astralnego. Take ksztaty mylo-pragnie s wytworami kama-manasu, czyli umysu
pozostajcego pod wadz zwierzcej natury, inaczej mwic manasu, opanowanego przez kam.
Tego rodzaju myloksztat wytworzony przez myl i podanie ma ciao zbudowane z esencji
elementalnej, a jego "dusz" jest pragnienie i namitno, ktra go zrodzia. Zarwno myloksztaty
zrodzone przez myli i podanie, jak i czysto mentalne, nazywaj si sztucznymi elementalami.
Przewaajca wikszo zwykych myloksztatw naley do pierwszego z tych typw, poniewa tylko
nieliczne myli ludzkie s wolne od wszelkich pragnie, namitnoci czy emocji.
Esencja elementalna, zarwno wiata mentalnego, jak i astralnego, majca wasne na wp
rozumne ycie, odpowiada bardzo atwo na dziaanie ludzkich myli oraz pragnie. Wskutek tego
kady impuls, wychodzcy czy to z ciaa mentalnego, czy materialnego, przyjmuje natychmiast
chwilow szat z esencji elementalnej. Te sztuczne elementale staj si na pewien czas ywymi
stworami, istotami o duej aktywnoci, oywionymi t wanie jedn myl, ktra je zrodzia. Nierzadko
zdarza si, e niedowiadczone medium lub jasnowidzcy bior je przez pomyk za rzeczywiste
yjce istoty.
Czowiek mylc o konkretnym przedmiocie (ksika, dom, drzewo, krajobraz) buduje miniaturowy
obraz tego samego przedmiotu z materii swojego ciaa mentalnego, ktry unosi si w grnej czci
tego ciaa, z reguy przed twarz czowieka na wysokoci oczu. Istnieje on tak dugo, jak dugo si o
nim myli i zazwyczaj jeszcze chwil potem. Dugo ycia myloksztatu zaley od intensywnoci i
jasnoci myli; jest on cakowicie obiektywny i moe by dostrzeony przez kadego, kto ma wzrok,
mentalny. Mylc o drugiej osobie take stwarzamy jej miniaturowy obraz.
Myloksztat bywa porwnywany do butelki lejdejskiej (naczynie naadowane statyczn
elektrycznoci), przy czym rol butelki peni esencja elementalna, a adunku myl i uczucie. Jak
butelka podczas zetknicia z drugim przedmiotem rozadowuje posiadany adunek elektrycznoci, tak
samo stworzony sztucznie elemental przy zetkniciu si z jakim mentalnym lub astralnym ciaem
rozadowuje zawart w nim energi mentaln i astraln, przekazujc j temu ciau.
Wytwarzanie wszelkich myloksztatw wyraajcych myli i uczucia opiera si na nastpujcych
zasadach:
1. Barw wyznacza jako myli i uczucia.
2. Form okrela natura myli i uczucia.
3. Wyrazisto konturw zaley od konkretnoci myli lub uczucia.
 Czas istnienia myloksztatu jest uzaleniony od:
1. Pocztkowej intensywnoci.
2. Dostarczanej mu potem energii przez powtarzanie myli (przez twrc lub inn osob). Dziki temu
ycie myloksztatu moe by stale wzmacniane, co sprawi, e myl uzyskuje wielk stabilno
ksztatu.
Myloksztaty o podobnym charakterze przycigaj si wzajemnie i stwarzaj ksztat o wielkiej
energii i intensywnoci. Warto podkreli, i taki twr posiada niejako instynktowne pragnienie
przeduenia swojego ycia i wpywa na swego twrc, starajc si nakoni go do powtrzenia
uczucia, ktre go zrodzio. W podobny, cho nie tak doskonay, sposb oddziaywa na inne osoby, z
ktrymi si zetknie.
Barwy myloksztatw s takie same jak barwy wystpujce w aurze, a wietlisto i gbia koloru
jest zwykle miar siy i aktywnoci uczucia.
Dla naszych potrzeb moemy podzieli myloksztaty na trzy rodzaje:
1. Poczone tylko ze swoim stwrc.
2. Poczone z inn osob.
3. Te, ktre nie s wyranie osobiste.
Gdy myl odnosi si do swojego twrcy lub opiera na osobistym uczuciu (tak, jak to si dzieje z
wikszoci myl), to myloksztat unosi si w najbliszym otoczeniu. W kadej wic chwili, kiedy
twrca jest bierny, gdy jego myl i uczucie nie s czym zajte, zrodzony wczeniej myloksztat
powraca do niego i rozadowuje si w nim samym. Co wicej, kady czowiek dziaa jak magnes,
przycigajc do siebie myloksztaty innych osb, jeeli tylko s podobne do jego wasnych, a tym
samym przyciga do siebie energi z zewntrz. Ludzie o szczeglnej wraliwoci wyobraaj sobie
czasami, i s kuszeni przez diaba, podczas gdy w rzeczywistoci s "kuszeni" przez swj wasny
myloksztat. Dugotrwae rozmylanie o danym przedmiocie moe doprowadzi do powstania
myloksztatu o potnej sile, ktry trwa latami, majc cay czas cechy i si faktycznie yjcej istoty.
Godne uwagi jest podkrelenie, e wikszo ludzi spdza cae swoje ycie w zamknitej klatce,
ktr sami zbudowali, otoczeni mas myloksztatw, wytworzonych przez swoje nawykowe myli.
Konsekwencj jest patrzenie na wiat przez wasne myloksztaty i postrzeganie tego wiata w
barwach tych myloksztatw.
Z tego wynika, e na czowieka dziaaj wasne myloksztaty, ktre d do odtworzenia si z jego
myli i wyrabiaj okrelone nawyki mylenia i odczuwania. Stereotypy mylenia mog by poyteczne,
jeeli maj wzniosy charakter, ale bardzo czsto krpuj i przeszkadzaj w rozwoju, zaciemniajc
umysowe horyzonty i uatwiajc tym samym powstawanie przesdw, z gry ustalonych pogldw i
sposobw mylenia, co w konsekwencji prowadzi do rozwinicia autentycznych przywar.
Jeden z Mistrzw pisa, e: czowiek nieustannie stwarza wok siebie wasny wiat i zaludnia go
wytworami wasnej wyobrani, pragnie, impulsw i namitnoci. Owe myloksztaty pozostaj w jego
aurze, ich liczba oraz intensywno stale wzrasta, a w kocu niektre z nich opanowuj ycie
umysowe i uczuciowe czowieka, ktry zaczyna sucha raczej ich ni wasnego rozsdku. W ten
sposb powstaje przyzwyczajenie, bdce zewntrznym wyrazem nagromadzonej siy, i tak te
ksztatuje si charakter czowieka.
Co wicej, poniewa kady czowiek zostawia za sob acuch myloksztatw, to idc ulic miasta
skazani jestemy na nurzanie si w morzu myli innych ludzi. Jeli cho przez chwil nasz umys
pozostanie wolny, to natychmiast wedr si do niego cudze myli. Niech tylko jedna zajmie nasz
uwag, umys zatrzyma si nad ni, przyjmie j jak swoj wasn, wzmocni sw si i ponownie
wypuci w wiat, gdzie znw na kogo oddziaa. Czowiek zatem nie jest odpowiedzialny za swoje
myli, pojawiajce si w jego umyle, ale ponosi pen odpowiedzialno, jeeli ktr z nich
zatrzyma, poduma nad ni i tak wzmocnion wypuci w przestrze.
Za przykad myloksztatw mog posuy bezksztatne oboki, o ciemnej niebieskiej barwie, jakie
czsto mona zobaczy w kociele, przetaczajce si nad gowami wiernych i podobne do kbw
dymu. Tam, gdzie poziom uduchowienia wiernych jest niski, moe si zdarzy, e umysy mczyzn
wytworz szeregi liczb odzwierciedlajcych ich kalkulacje handlowe lub spekulacje, podczas gdy
umysy kobiet stworz obrazy modnych strojw, klejnotw itp.
Hipnotyzm z kolei dostarcza odmiennych przykadw myloksztatw: moe sam stworzy jaki
ksztat i rzuci go na czyst kartk papieru; moe uczyni go na tyle obiektywnym, e zainteresowana
osoba bdzie go widziaa i odczuwaa tak, jakby to by istniejcy fizyczny przedmiot. Literatura
przedmiotu obfituje w tego rodzaju przykady.
 Gdy myloksztat zostanie skierowany do drugiej oso by, pody ku niej. Mog wwczas zaj
dwie moliwoci:
1. Jeeli w aurze tej osoby znajduje si materia zdolna do przychylnej reakcji na wibracje
myloksztatu, to zatrzyma si on w pobliu tego czowieka lub nawet w jego aurze i, przy nadarzajcej
si okazji, rozaduje si automatycznie, zasilajc w ten sposb skonnoci do reagowania zgodnie z t
wibracj. W przeciwnym razie, kiedy dana osoba jest czym zajta (przedmiotem, mylami itp.),
myloksztat nie moe si rozadowa w jej ciele mentalnym. Z tego te powodu unosi si w jej pobliu
a do chwili, gdy ciao mentalne si uspokoi i da mu do siebie dostp: wtedy natychmiast si
rozaduje.
Dziaajc w ten sposb myloksztat przejawia znaczn doz inteligencji i zdolnoci
przystosowania si, cho w rzeczywistoci jest on tylko si dziaajc po linii najmniejszego oporu,
si prc przez cay czas w tym samym kierunku i wykorzystujc kad nadarzajc si drog.
Rzecz jasna takie elementale mona wzmacnia oraz przedua ich istnienie przez stae powtarzanie
tej samej myli.
2. Jeeli w aurze osoby, do ktrej skierowana zostaa myl, nie ma w ogle materii mogcej na to
zareagowa, to myloksztat nie moe na t osob oddziaa. Odbija si wwczas od niej z si rwn
sile uderzenia, a powracajc uderza w swojego twrc.
Tak wic myloksztat wyraajcy na przykad ch picia wdki nie bdzie mia dostpu do ciaa
czowieka w peni wstrzemiliwego uderzy on w jego ciao astralne, ale nie bdzie mg do niego
przenikn i powrci do swojego rda.
T prawd zawiera stare przysowie, zgodnie z ktrym przeklestwa (jak i bogosawiestwa)
wracaj na nocleg do domu. Wyjania ono szereg zdarze, kiedy ze myli zwrcone przeciwko
dobremu, wysoko rozwinitemu czowiekowi w niczym nie mogy go dotkn, a po powrocie do
swojego twrcy rozadowyway si, czasami z niszczycielskim wrcz skutkiem. Wynika z tego
oczywisty wniosek, e czyste serce i umys s najlepsz tarcz przeciw wrogim atakom zych myli i
uczu. Odwrotnie, myloksztat wyraajcy ch otoczenia opiek ukochanej osoby dziaa jak
prawdziwy anio str, wykorzystuje kad okazj, aby suy pomoc, wzmacnia siy przyjazne i
osabia wrogie, kiedy docieraj one do aury tej osoby. Moe j chroni przed wszystkim, co nieczyste,
lub budzi lk bd popdliwo.
W ten wanie sposb przyjazne myli stwarzaj i podtrzymuj to, co zwyklimy nazywa "anioem
strem", ktry stale jest u boku czowieka, bez wzgldu na miejsce jego pobytu. Wielokrotnie myli
oraz modlitwy matki przynosiy pomoc jej dziecku, osaniajc je przed zem. Myloksztaty bdce
wytworem takich modlitw czsto widz jasnowidzcy, a czasami dochodzi do ich materializacji i staj
si fizycznie widzialne.
Mona wic przyj, e pena mioci myl wysana do odbiorcy niesie ze sob rwnoczenie
pewn ilo siy i materii nadawcy. Dla dostatecznie mocnej myli odlego nie stanowi przeszkody,
ale saba i rozproszona dziaa skutecznie w ograniczonym zasigu.
Jedn z odmian myloksztatw pierwszej grupy jest obraz, jaki si tworzy, kiedy czowiek myli
intensywnie, wyobraajc sobie siebie w odlegym miejscu. Stworzony w ten sposb myloksztat
zawiera znaczn ilo materii mentalnej i przybiera posta samego twrcy. Na pocztku jest may i
zagszczony, a potem przyciga do siebie znaczn ilo materii astralnej i z reguy powiksza si do
naturalnej wielkoci czowieka, zanim zjawi si na miejscu swojego przeznaczenia. Nierzadko takie
ksztaty jasnowidzcy bior bdnie za ciao astralne czowieka lub za niego samego.
Myl lub pragnienie musz by jednak wystarczajco silne, by dokona jednej z trzech rzeczy:
wywoa obraz myliciela w umyle osoby, ktrej pragnie si pokaza;
obudzi w tej osobie zdolnoci psychiczne, tak aby potrafia zobaczy astralnego przybysza;
spowodowa wasn, chwilow materializacj. Ukazujce si w chwili mierci zjawy bardzo czsto
s naprawd ciaem astralnym umierajcego czowieka; mog take by jego myloksztatem,
powoanym do bytu intensywnym pragnieniem zobaczenia przed mierci kogo z grona przyjaci.
Czasami taka osoba ukazuje si tu po mierci zamiast przed ni ta forma zjawy jest jednak rzadko
spotykana.
Zjawa przedstawiajca jakiego czonka rodziny moe by:
myloksztatem;
niezwykle ywym odbiciem w wiecie astralnym;
prawdziwym przodkiem, zwizanym jeszcze z ziemi i nawiedzajcym jakie szczeglne miejsca.
 Mona doda, e w miejscach, w ktrych doszo do wyadowania gwatownej namitnoci,
przeraenia, blu, smutku, nienawici, mioci itp., moe doj do powstania tak silnego odbicia w
wiecie astralnym, e odczuj je nawet osoby mao wraliwe. Lekkie chwilowe wzmoenie tej
wraliwoci moe odsoni przed oczami czowieka ca scen. Std bior si liczne opowieci o
miejscach nawiedzanych przez duchy oraz o nieprzyjemnym oddziaywaniu na przykad miejsc
strace.
Zjawy ukazujce si w miejscach popenienia zbrodni s zwykle myloksztatami tworzonymi przez
zbrodniarzy, ktrzy jako ywi lub zmarli (zwaszcza zmarli) nieustannie rozmylaj nad
okolicznociami swojej zbrodni; powracajc stale do tego miejsca. Poniewa takie myl s szczeglnie
ywe w umyle zbrodniarza w rocznice zbrodni, moe doj do materializacji myloksztatu.
Podobnie jest z klejnotem bdcym przyczyn wielu przestpstw i zbrodni. Przez tysice lat potrafi
on zachowa w sobie z niebywa dokadnoci odbicie namitnoci popychajcych do zbrodni i stale
wypromieniowywa ten obraz.
Myl o wyjtkowej potdze i koncentracji, bdca bogosawiestwem lub przeklestwem, powouje
do ycia elemental, ktry faktycznie jest naadowan bateri, wyposaon w swoisty mechanizm
zegarowy. Moe on by nastawiony na okrelon godzin kadego dnia, na jak rocznic lub
szczeglny moment. Wiele przykadw tej klasy elementali notuje si w Szkocji, gdzie fizyczna
zapowied mierci pokazuje si czonkom rodziny jeszcze przed zgonem. W takich sytuacjach
zazwyczaj w gr wchodzi potny myloksztat przodkw, ostrzegajcych zgodnie z nadan mu
intencj.
Dostatecznie silne yczenie skupiony wysiek gorcej mioci lub rozjtrzonej nienawici moe
raz na zawsze stworzy tak istot, ktra odrywa si od swojego twrcy i wykonuje wyznaczone sobie
zadanie, bez wzgldu na pniejsze intencje i pragnienia. Sama skrucha i al nie zdoaj odwoa tej
istoty ani zatrzyma jej dziaania, podobne jak skrucha nie zatrzyma raz wystrzelonej kuli. Mona
jednak zneutralizowa si myloksztatu przez wysyanie myli o przeciwnej tendencji.
Czasami tego rodzaju elemental, nie mogc wyadowa swej siy na przedmiocie swoich
zainteresowa ani na swoim twrcy, staje si rodzajem wdrujcego demona, przyciganego przez
ludzi ywicych podobne uczucia. Jeli jest on wystarczajco silny, moe zawadn porzucon
powok i mieszka w niej, wykorzystujc sprawnie jej moliwoci. W tej postaci moe si przejawia
za porednictwem medium, a naladujc osob przyjaciela, dobrze znanego uczestnikom seansu,
uzyska wpyw na ludzi, ktrego by inaczej nie zdoby.
Elementale tej kategorii, stworzone wiadomie lub niewiadomie, zostajc wdrownymi demonami
staraj si zawsze przeduy swoje ycie, ywic si si yciow ludzi (podobnie jak wampiry) lub
nakaniajc ludzi do skadania im ofiar. Wrd dzikich lub na wp dzikich plemion czsto zdobywaj
due uznanie i zostaj plemiennymi (wiejskimi, rodzinnymi) bokami. Mniej szkodliwe zadowalaj si
ofiarami z ryu i gotowanych pokarmw, za najnisze i najbardziej odraajce domagaj si
krwawych ofiar. Odmiany te mona jeszcze spotka w Indiach i Afryce.
Czerpic si yciow od swoich wyznawcw, jak rwnie z poywienia i skadanych im ofiar, takie
elementale mog przedua swoje istnienie przez wiele lat, a nawet stuleci. S rwnie w stanie
wywoywa poledniejsze zjawiska fizyczne, eby pobudzi wiar i gorliwo swoich wyznawcw. Z
drugiej jednak strony potrafi by bardzo grone, jeeli nie otrzymaj swoich ofiar. Czarni magowie
Atlantydy wadcy ciemnego oblicza" byli specjalistami w dziedzinie wytwarzania sztucznych
elementali, z ktrych cz przetrwaa do naszych czasw. By moe jednym z nich jest straszliwa
hinduska bogini Kali.
Przewaajca wikszo myloksztatw to zwyke obrazy lub kopie osb albo materialnych
przedmiotw. Powstaj one najpierw wewntrz ciaa mentalnego, ktre nastpnie opuszczaj i unosz
si nad czowiekiem. Dotyczy to wszystkiego, co moe by przedmiotem myli: ludzi, domw,
krajobrazw itp. Malarz na przykad buduje z materii swojego ciaa mentalnego wyobraenie
przyszego obrazu, rzutuje je w przestrze przed siebie, utrzymuje przed "oczami umysu" i nastpnie
kopiuje. Ten ksztat myli i uczucia trwa i mona go uwaa za niewidzialny odpowiednik obrazu,
wytwarzajcy wasne wibracje i dziaajcy na kadego, kto znajdzie si w jego zasigu.
Podobnie jest z powieciopisarzem, ktry buduje z materii mentalnej wyobraenie poszczeglnych
postaci danej powieci a potem si woli porusza te lalki, przechodzc od jednej do drugiej, tak i akcja
powieci dosownie rozgrywa si przed jego oczami. Moe wtedy doj do ciekawego zjawiska do
oywienia przez figlarnego duszka przyrody wytworzonych myloksztatw, tak aby zachowyway si
one inaczej, ni planowa to sam autor. Jeszcze czciej zdarza si, e nieyjcy ju pisarz
spostrzega takie myloksztaty i wpywa na ich dziaania zgodnie z wasn koncepcj. Rzeczywisty
twrca czsto stwierdza, e akcja rozgrywa si wedug innego planu, ni przewidywa.
Podczas czytania ksiki zaawansowany ucze, potraficy cakowicie si skoncentrowa, ma
moliwo nawizania kontaktu z oryginalnym myloksztatem przedstawiajcym koncepcj autora w
chwili pisania ksiki. Przy pomocy tego myloksztatu mona dotrze nawet do samego autora i
uzyska dodatkowe informacje lub wyjanienie trudnych zagadnie.
W mentalnych i astralnych wiatach istnieje wiele odmian znanych powieci, a kady nard ma
wasne wersje z bohaterami w specyficznych, narodowych strojach.
W gruncie rzeczy w wiecie astralnym spotykamy wielk ilo myloksztatw o stosunkowo
trwaych charakterach, bdcych czsto rezultatem skumulowanej pracy wielu ludzkich pokole. Wiele
z nich naley do rzekomej historii religii, a gdy widz je niedowiadczeni jasnowidze, staj si one
rdem autentycznych relacji. Kade wielkie wydarzenie historyczne, o ktrym mylao wielu ludzi,
ywo je sobie wyobraajc, istnieje jako okrelony myloksztat w wiecie mentalnym, a ilekro wi
si z nim silne uczucia, materializuje si ono w wiecie astralnym i wobec tego moe by widziane
przez jasnowidza. Odnosi si to take do scen i sytuacji dramatycznych z zakresu literatury i teatru.
Biorc pod uwag ilo myloksztatw, czyli sztucznych elementali, atwo mona zrozumie
olbrzymi ich wpyw na tworzenie si narodowych i rasowych uczu, a przez to na powstawanie
uprzedze i przesdw, poniewa myloksztaty o podobnym charakterze maj skonno do
skupiania si i tworzenia pewnego rodzaju zbiorczej istoty. Na wszystko patrzymy przez t
wytworzon atmosfer, kada myl ulega w mniejszym lub wikszym stopniu znieksztaceniu i nasze
ciaa astralne wibruj zgodnie z jej wpywem. A poniewa wikszo ludzi ma usposobienie bardziej
skonne do recepcji ni aktywnoci, std funkcjonuj oni raczej jako automaty reprodukujce myli,
ktre do nich docieraj, skutkiem czego narodowa atmosfera jest nieustannie podsycana i
wzmacniana. Fakt ten tumaczy w oczywisty sposb wiele zjawisk psychologii tumu.
Wpyw zbiorowych myloksztatw siga jeszcze dalej. Twory destrukcyjne powoduj
"nieszczliwe wypadki", naturalne zaburzenia, huragany, trzsienia ziemi, powodzie lub zbrodnie,
choroby, przewroty spoeczne i wojny.
Ludzie zmarli, jak i inne istoty nie nalece do ludzkoci (chociaby zoliwe duchy przyrody),
mog posuy myloksztatom za mieszkanie i nada im ycie. Dowiadczony jasnowidz musi si
nauczy odrnia te myloksztaty, zwaszcza jeeli s oywione, od istot ywych, a take
wyrniajce si istoty wiata astralnego od ksztatw, ktre chwilowo przejawiaj.
Trzecia kategoria myloksztatw o podou emocjonalnym skada si z tych, ktre nie wi si
bezporednio z adnym naturalnym przedmiotem i ktre wobec tego wyraaj si cakowicie w
swoistych ksztatach, przejawiajcych swoje waciwoci w przyciganej zewszd materii. Ta grupa
daje nam wyobraenie o naturalnych ksztatach astralnego i mentalnego wiata. Myloksztaty
przynalene do tej klasy pojawiaj si prawie z reguy w wiecie astralnym, gdy w ogromnej
wikszoci s one zarwno wyrazem uczu, jak i myli.
Taki ksztat unosi si swobodnie w atmosferze, wytwarzajc nieustannie wibracje podobne do
wytwarzanych przez twrc. Jeli nie dojdzie do zetknicia si z innym ciaem mentalnym,
promieniowanie takiej wibracji stopniowo wyczerpuje jego energi, a sam ksztat ulega rozpadowi.
Kiedy jednak uda mu si wywoa w pobliskim ciele mentalnym odzew w postaci takich samych
wibracji, zostaje przycignity i wchonity przez to ciao.
Z dotychczasowych rozwaa wynika, e wpyw myloksztatu nie siga tak daleko jak dziaanie
wibracji mylowych, ale za to jest bardziej precyzyjny. Wibracje myli wywouj myli podobnego
rodzaju, jak ta, ktra daa pierwszy impuls. Myloksztat natomiast jedynie odtwarza t sam myl.
Promieniowanie moe dotrze do tysicy osb i wywoa w nich myli na tym samym poziomie, cho
adna z nich nie bdzie identyczna. Myloksztat moe oddziaywa tylko na nieliczn grup osb, ale
nawet w tych warunkach odtworzy dokadnie pierwotn myl.
Mgliste, nieokrelone myli oraz uczucia wygldaj jak rozlane oboki; wyranie okrelone tworz
ostre, wyraziste ksztaty. Z tego te powodu ksztat uczucia skierowanego do konkretnej osoby
przypomina pocisk; myl poczona z opiekuczoci przyjmuje ksztat zbliony do sylwetki ptaka,
ktrego rodkowa cz jest ta, a skrzyda rowe; myl przepojona powszechn mioci staje si
rowym socem, promieniujcym we wszystkich kierunkach; myl egoistyczna lub chciwa przybiera
haczykowaty wygld czasami chwytajc podany przedmiot ze wszystkich stron.
Stanowi ogln zasad, e myl egoistyczna porusza si po zamknitej linii krzywej i z tego
powodu stale wraca do swego rda, dziaajc na wasnym poziomie. Natomiast myl lub uczucie
absolutnie bezinteresowne pdzi w przestrze po krzywej otwartej i wobec tego nie powraca w
zwykym tego sowa znaczeniu, lecz przebija si w wysz sfer, poniewa tylko i wycznie w
warunkach tej sfery moe si w peni rozprzestrzenia. Przedzierajc si wyej dany myloksztat
otwiera bram, ktra mwic symbolicznie rozwiera si na szeroko rednicy myloksztatu i
stwarza w ten sposb kana, przez ktry z wyszych sfer spywa do niszych potna sia,
przynoszca czsto wspaniae rezultaty, dobroczynne zarwno dla twrcy, jak i dla innych osb.
Na tym mechanizmie opiera si wiara w skuteczno modlitwy. W wyszych sferach bytu istnieje
niewyczerpany zasb siy, zawsze gotowej do dziaania i czekajcej na moliwo spynicia w d,
kiedy tylko otworzy si jaki kana. Pobona i cakowicie bezinteresowna myl stwarza taki kana,
poniewa jej najdoskonalsza i najszlachetniejsza czstka wznosi si do samego Logosu. Jego
odpowiedzi jest zejcie Boskiego ycia, wzmacniajce i doskonalce twrc takiego kanau, a take
rozprzestrzeniajce si na wszystko dookoa pod postaci dobroczynnej potnej siy. Spywa ona ze
zbiornika siy duchowej istniejcego w wyszych sferach bytu, aby nie pomoc ludzkoci. W zasilaniu
tego zbiornika siy duchowej kryje si prawda katolickiej idei nadobowizkowego dziaania.
Medytacja o Mistrzu stwarza poczenie z nim, ktre oczom jasnowidza przedstawia si jako rodzaj
linii wiata. Mistrz zawsze podwiadomie odczuwa ruch tej linii i w odpowiedzi wysya po niej strumie
magnetyzmu, dziaajcy dugo po zakoczeniu medytacji. Bardzo wanym czynnikiem jest regularno
medytacji.
Wyrana i wytrwaa pobona myl przyjmuje ksztat bardzo podobny do kwiatu, podczas gdy
pobone aspiracje wytwarzaj bkitny stoek, zwrcony wierzchokiem go gry. Ksztat pobonej
myli jest niezmiernie pikny, Cho jego zarysy bywaj rne, cech charakterystyczn jest to, e
patki kwiatw wznosz si do gry jak lazurowe pomienie. Nie mona wykluczy, e ten szczeglny,
podobny do kwiatu ksztat, charakterystyczny dla pobonych myli sta si rdem istniejcego w
wielu religiach zwyczaju skadania w ofierze kwiatw, przywodzcych na myl ksztaty widoczne w
wiecie astralnym.
Rozbudzona ciekawo, czyli pragnienie zobaczenia lub poznania czego, przybiera ksztat
tego wa; wybuch gniewu lub rozdranienia wywouje czerwono-pomaraczow byskawic;
podtrzymywany gniew ma wygld czerwonego ostrego sztyletu; zawzita zazdro przypomina
brunatnego wa.
Ksztaty wytwarzane przez ludzi, ktrzy panuj nad swoim umysem i uczuciami, a take s
wdroeni do medytacji, maj ksztat wyranie zarysowanych, symetrycznych przedmiotw wielkiej
piknoci i czsto przybieraj posta znanych figur geometrycznych trjktw lub ich
przeplatajcych si ze sob par, picioramiennych gwiazd, szeciobokw, krzyy. Owe ksztaty
wiadcz, e myli dotycz kosmicznych lub metafizycznych poj.
Sia zjednoczonych myli pewnej liczby osb jest zawsze wiksza od sumy ich oddzielnych myli i
atwiej osiga zamierzony cel.
Okrelone ksztaty wytwarza rwnie muzyka, ktre, cile biorc, nie s myloksztatami, chyba
e bdziemy je uwaali za rezultat myli kompozytora, wyraonej przez wytrawnego muzyka za
pomoc instrumentu. Istniej rne muzyczne ksztaty w zalenoci od rodzaju muzyki, instrumentu
oraz umiejtnoci artysty. Ten sam utwr prawidowo odtworzony zawsze wywoa ten sam ksztat, ale
bdzie on zdecydowanie wikszy i o odmiennej strukturze, jeeli utwr zostanie wykonany przez
orkiestr lub na organach. Jest rwnie pewna rnica w budowie tego samego utworu, pisanego na
skrzypce czy flet. Tak samo wystpuje powana rnica pomidzy promiennym piknem ksztatu
wytworzonego przez wielkiego artyst, doskonaego w wyrazie i wykonaniu, a stosunkowo tpym
wytworem mechanicznie grajcego muzyka. Stwarzane przez muzyk ksztaty przez duszy czas
utrzymuj swoj spoisto (godzin, czasami dwie) i w tym okresie wypromieniowuj swe
charakterystyczne wibracje we wszystkich kierunkach, podobnie jak to czyni myloksztaty.
Ksztaty muzyczne w znacznym stopniu rni si midzy sob, co jest zwizane bezporednio z
osob kompozytora. Uwertura Wagnera wytwarza wspaniay kompleks acuchw grskich,
zbudowanych z pomieni, a nie z kamienia. Jedna z fug Bacha buduje uporzdkowany, ale miay
ksztat, nierwny, ale symetryczny, poprzecinany biegncymi rwnolegle srebrnymi, zotymi lub
rubinowymi strumykami, oznaczajcymi pojawienie si motywu. Jedna z Pieni bez sw Mendelsohna
wytwarza napowietrzny gmach, podobny do filigranowego zamku z zamroonego srebra.
Mona powiedzie, i ksztaty budowane przez muzycznych wykonawcw s inne ni
myloksztaty stworzone przez kompozytora, czsto trwajce przez wiele lat, a nawet stuleci jeli
kompozytor cieszy si zrozumieniem i uznaniem, wskutek czego jego oryginalne koncepcje zostaj
wzmocnione dziki mylom jego wielbicieli.
Podobne gmachy powstaj w wyniku myli poetw lub koncepcji pisarza, zwizanej z jego
utworem. Niejednokrotnie widzi si tumy duszkw przyrody, pogronych w zachwycie na widok
muzycznych ksztatw oraz nurzajcych si w emanowanych przez nie falach.
Podczas studiowania barwnych obrazw myloksztatw trzeba pamita, e s one obiektami
czterowymiarowymi. Z tego wanie powodu nie ma moliwoci dokadnego ich opisania przy pomocy
sw czy obrazw, ktre przecie odnosz si do naszego trjwymiarowego wiata. Kady studiujcy
czwarty wymiar wie, e moemy najwyej przekaza obraz przekroju czterowymiarowego tworu.
Zastanawiajcy jest fakt, i by moe ma on istotne znaczenie, e wiele myloksztatw wyszego
typu przybiera posta cile przypominajc ksztaty rolin i zwierzt. Mona zaryzykowa tez, i siy
przyrody dziaaj wedug podobnych praw, jakie rzdz wiatem uczu i myli. Poniewa cay
wszechwiat jest potnym myloksztatem stworzonym przez Logosa wydaje si cakiem
prawdopodobne, e jego najdrobniejsze czstki stanowi rezultat myloksztatw pochodzcych od
niszych istot, wprzgnitych w wielkie dzieo stworzenia. To zaoenie przywodzi na myl wierzenia
hinduskie o trzystu trzydziestu milionach deww.
Warto te zwrci uwag, e chocia skomplikowana budowa myloksztatw i ich delikatna
struktura uniemoliwia odtworzenie rk ludzk prawidowego ich obrazu, to moe uczyni to
mechanizm zwany harmonografem. Skada si on z delikatnego rylca, poruszanego przez kilka
wahade, z ktrych kade porusza si niezalenie od siebie, razem skadajc si na ruch, zapisywany
na odpowiedniej powierzchni. Inne, mniej zoone, ksztaty podobne s do figur z piasku,
wytwarzanych na pytce szklanej Chladnego lub za pomoc eidofonu.
Gamy i arpedia tworz ptle oraz krzywe podobne do lassa; chralny piew kreuje pewn ilo
paciorkw nanizanych na srebrzyst ni melodii; przy wielogosowej pieni powstaj nici rnej barwy,
skadajce si na poszczeglne struktury. Hymn piewany podczas procesji buduje szereg
prostoktnych ksztatw, podobnych do acucha ogniw lub wagonw kolejowych. Anglikaski piew
wytwarza skrzce si fragmenty, cakiem odmienne od jarzcej si jednorodnoci gregoriaskich
pieww, przywodzcych na myl sanskryckie strofy, piewane przez hinduskich panditw.
Muzyka wojskowa stwarza dugi strumie ksztatw rytmicznie wibrujcych; regularne uderzenia
tych wibracji dziaaj wzmacniajco na ciaa astralne onierzy, poniewa oddziaywanie szeregu
mocnych i miarowych drga otwiera na chwil drog sile woli, ktra by moe osaba na skutek
zmczenia.
Burza rodzi kolorowe pasmo pomienistej barwry, a uderzenie pioruna wytwarza ksztat podobny do
wybuchu bomby lub nieregularn kul z kolcami, sterczcymi na powierzchni. Morskie bawany
rozbijajce si o brzeg wywouj rwnolege faliste linie o mienicych si barwach, przeksztacajce
si w czasie burzy w grskie acuchy. Szum wiatru w liciach drzew pokrywa las tczow siatk,
podnoszc si i opadajc agodnym, falowym ruchem.
piew ptakw ukazuje si w postaci krzywych linii i wietlistych piercieni o rnym wygldzie: od
zocistych kul sowiczych treli do bezksztatnej i pospolicie zabarwionej masy wrzasku papug. Ryk lwa
daje si obserwowa w subtelniejszej materii i nie mona wykluczy, e niektre zwierzta go widz,
co dodatkowo zwiksza ich przeraenie. Mruczenie kota otacza go koncentrycznymi bonami o
rowej barwie; szczekajcy pies wyrzuca wyranie zarysowane pociski, podobne do kul
karabinowych, ktre przebijaj ciaa astralne ludzi, sprawiajc im w ten sposb przykro. Ujadanie
owczarka doprowadza do powstania balonikw, podobnych do futbolowych piek, powolniejszych w
ruchu i mniej dokuczliwych. Ich barwa jest z reguy czerwona lub brzowa, w zalenoci od rodzaju
uczu zwierzcia i wysokoci jego gosu.
Ryk krowy tworzy ksztaty przypominajce grubo ciosane kloce drewna. Stado owiec wywouje
obok o tysicach ostrych, bezksztatnych wyrostkw, jak obok kurzu. Gruchanie pary gobi powouje
do ycia wdziczny, wykowaty ksztat, podobny do odwrconej litery S.
Powracajc do dwikw wiata ludzkiego, moemy stwierdzi, e wybuch gniewu przejawia si w
niewidzialnym wiecie w postaci szkaratnej wczni; bezmylna gadanina tworzy splatan siatk
twardych, metalicznych brunatno-szarych nitek siatk, ktra stanowi niemal doskona barier dla
wszelkich wzniolejszych i pikniejszych myli oraz uczu. Ciao gadatliwej osoby stanowi dobr
lekcj pogldow o gupocie niepotrzebnych, bezuytecznych i niemiych rozmw.
miech dziecka perli si bakami, ktre ukadaj si w rowe krzywe linie; wybuch miechu
pustogowego czowieka powoduje powstanie nieregularnej masy o brunatnej lub brudnozielonej
masie; szyderczy miech wyrzuca w przestrze bezksztatne pociski w ciemnoczerwonym kolorze,
pokryte brzowo-zielonymi plamami i najeone ostrymi wypustkami. Gony miech czowieka
niemiaego lub zakopotanego przypomina wygldem kau gotujcego si bota. Nerwowe
chichotanie doprowadza do powstania ksztatw podobnych do spltanych wodorostw o brzowych i
ciemnotych wknach, bardzo niekorzystnie wpywajcych na ciao astralne. Wesoy, przyjazny
miech jest rdem zotych i zielonych ksztatw, natomiast agodny i harmonijny gwizd powoduje
powstanie podobnego efektu, jak przy grze na maym flecie, jednak ostrzejszego i metalicznego;
gwizd nieharmonijny wytwarza drobne, przebijajce pociski o brudnobrzowym kolorze.
Niepokj i niecierpliwo powoduj w aurze czowieka drce wibracje, skutkiem czego adna myl
czy uczucie nie moe dotrze do niego lub wyj z niego bez znieksztacenia; nawet dobra, pozytywna
myl wysyana przez takiego czowieka zabierze ze sob co z tego rozdygotania, co w praktyce j
neutralizuje. Dokadno w myleniu jest rzecz istotn, lecz mona j osign tylko w stanie
idealnego spokoju, a nie w popiechu czy podnieceniu.
Przeraliwy wist lokomotywy wyrzuca w wiat jeszcze przenikliwszy i potniejszy pocisk ni
szczekanie psa, a jego dziaanie na ciao astralne mona porwna do ciosu miecza, przebijajcego
ciao fizyczne. Astralna rana goi si w cigu paru minut, ale wstrzs ciaa astralnego tak atwo nie
znika. Wystrza armatni powoduje powane skutki w prdach i ciaach astralnych. Strza z karabinu lub
pistoletu wyrzuca strumie drobnych igieek.
Powtarzajce si haasy dziaaj na ciaa astralne i mentalne dokadnie tak samo, jak uderzenie na
ciaa fizyczne. W ciele fizycznym uderzenie powoduje powstanie blu, w astralnym rozdranienie, a w
mentalnym uczucie znuenia, niezdolno do jasnego mylenia.
Jest rzecz oczywist, i kady, kto chce zachowa ciao astralne i mentalne w zdrowiu, powinien
unika wszelkich gonych, ostrych i gwatownych dwikw. Wpywaj one szczeglnie niekorzystnie
zwaszcza nieustanny haas i wielkomiejski zgiek na plastyczne ciao astralne i mentalne dzieci.
Wszystkie dwiki w przyrodzie zlewaj si w jeden ton, ktry Chiczycy nazywaj "Wielkim
dwikiem", czyli "Kung". On rwnie ma swj ksztat, bdcy syntez wszystkich ksztatw, ogromny
i zmienny jak morze reprezentuje ton naszej ziemi w muzyce sfer. Niektrzy twierdz, i jest to ton F
naszej gamy.
Istnieje oczywicie moliwo zniszczenia myloksztatu i czasami tak si dzieje, kiedy na przykad
zoliwy myloksztat, zrodzony przez nienawi osb skrzywdzonych przez kogo za ycia w wiecie
fizycznym, ciga sprawc krzywdy rwnie po jego mierci. Chocia moe wydawa si ywym
stworzeniem na przykad potwornym, znieksztaconym gorylem jest tylko przemijajcym tworem
zej namitnoci, a nie ewoluujc istot. Jego zniszczenie jest podobne do rozadowania
wspomnianej ju butelki lejdejskiej i w adnym razie nie jest czynem karygodnym.
Wikszo ludzi uznaje e dziaania przynoszce szkod innym osobom s zdecydowanie ze, ale
niewielu tylko zdaje sobie spraw, e rwnie ze jest odczuwanie zazdroci, nienawici, chorobliwej
ambicji itp., nawet jeli uczucia te nie znajduj wyrazu w sowach albo czynach. Badanie warunkw
ycia czowieka po mierci wykazuje, e takie uczucia szkodz czowiekowi, ktry je ywi i
przysparzaj mu duo cierpienia po mierci.
Studiowanie myloksztatw ukazuje powanemu badaczowi nie tylko ogromne moliwoci, kryjce
si w tych tworach, ale take odpowiedzialno za waciwe posugiwanie si nimi. Myli bowiem s
nie tylko rzeczami, ale i potn broni. Kady czowiek bezustannie je wytwarza, dniem i noc.
Czsto si zdarza, e nie moemy udzieli fizycznej pomocy czowiekowi jej potrzebujcemu, ale
zawsze jestemy w stanie uczyni to myl.
Kady powinien posugiwa si t si i suy Boskiemu planowi ewolucji. W adnym razie nie
mona stosowa jej do celw egoistycznych.
 ROZDZIA VIII: YCIE FIZYCZNE

Znajc oglny zarys budowy i skadu ciaa astralnego, moemy przystpi do bardziej
szczegowej analizy jego funkcjonowania u czowieka, ktry znajduje si w zwykym stanie
wiadomoci, czyli w stanie czuwania w ciele fizycznym.
Czynniki okrelajce natur i wasnoci ciaa astralnego, a przejawiajce si w yciu fizycznym,
moemy podzieli na:
1. ycie fizyczne
2. ycie emocjonalne
3. ycie mentalne
ycie fizyczne
Wiemy, e kada czstka ciaa fizycznego ma swj astralny odpowiednik. Wynika z tego, e
podobnie jak ciaa stae, gazowe i pynne, z ktrych skada si ciao czowieka, mog by grubsze lub
subtelniejsze, tak samo jest z ciaem astralnym. Jeeli wic ciao fizyczne poywia si nieczystym
pokarmem, automatycznie wytworzy odpowiednio nieczyste ciao astralne. I odwrotnie czyste
poywienie sprzyja czystoci ciaa astralnego.
Poniewa ciao astralne jest narzdziem uczu i pragnie, ciao astralne niszego typu atwo ulega
namitnociom i uczuciom niszym, natomiast bardziej subtelne atwiej poddaje si wibracjom
czystych, szlachetniejszych uczu i aspiracji.
Niemoliwe jest pogranie ciaa fizycznego w wulgarnoci, a jednoczenie przygotowywanie ciaa
astralnego i mentalnego do szlachetniejszych zada; nie mona te mie czystego ciaa fizycznego,
majc nieczyste astralne i mentalne. Te trzy ciaa s cile od siebie zalene.
Nie tylko ciao fizyczne, ale rwnie ciaa wysze podlegaj wpywom zwizanym z rodzajem
poywienia. Misna dieta fatalnie wpywa na wszelki okultystyczny rozwj, a ludzie, ktrzy j stosuj,
sami sobie stwarzaj powane, niepotrzebne trudnoci, gdy pokarmy misne zasilaj wszystkie
niepodane elementy i namitnoci niszych sfer.
W staroytnych misteriach uczestniczyli ludzie o najwyszej czystoci, ktrzy bez wyjtku byli
wegetarianami. Uczniowie rada-jogi dokadaj szczeglnych stara, by oczyci swoje ciao fizyczne,
stosujc zoony system odywiania, picia, spania itp., kadc nacisk na odywianie si "pokarmami
sattwicznymi" (rytmicznymi). Cay system dotyczcy rodkw spoywczych ma pomaga w
przygotowaniu ciaa na uytek wyszej wiadomoci. Pokarmy misne nale do kategorii radasu
(aktywnoci), poniewa dziaaj pobudzajco i uatwiaj przejawianie si zwierzcych dz i
czynnoci. S one zdecydowanie szkodliwe dla subtelniejszego typu organizacji nerwowej. Joga nie
moe sobie pozwoli na ich spoywanie, poniewa hamuj one wysze procesy umysowe.
Artykuy spoywcze bdce w stanie rozkadu, takie jak dziczyzna a take alkoholowe, nale do
grupy tamasu (cikich) i powinno si ich unika.
Pokarmy, w ktrych wystpuje tendencja do wzrostu, takie jak zboe i owoce s sattwiczne
(rytmiczne), gdy zawieraj najwicej yciodajnych skadnikw, nadajcych si do budowy
wraliwego, a zarazem silnego ciaa.
Niektre inne substancje take szkodliwie wpywaj tak na ciao fizyczne, jak i astralne. Na
przykad tyto wydziela i nasyca ciao fizyczne nieczystymi czstkami, tak i wydziela ono mocne
materialne emanacje, dostrzegalne czsto przez osoby obdarzone dobrym wchem. Z astralnego
punktu widzenia tyto nie tylko wprowadza nieczysto, ale take zabija wraliwo ciaa przez tzw.
uspokajanie nerww. Nie mona wykluczy, e w warunkach wspczesnego ycia jest to moe
czasami mniej szkodliwe ni "puszczanie nie uspokojonych nerww", ale dla okultysty, ktremu
potrzebna jest przede wszystkim zdolno natychmiastowego reagowania na wszelkie moliwe
wibracje przy zachowaniu penej samokontroli, na pewno niepodane.
Podobnie z punktu widzenia ciaa astralnego i mentalnego nie ulega najmniejszej wtpliwoci, e
spoywanie alkoholu jest zawsze szkodliwe.
Ciao odywiane misem i alkoholem jest szczeglnie podatne na rnego rodzaju choroby w razie
obudzenia si wyszej wiadomoci. Nerwice s czciowo rezultatem faktu, i wiadomo
czowieka stara si wyrazi za porednictwem ciaa zanieczyszczonego i zablokowanego produktami
misnymi oraz zatrutego alkoholem. W szczeglnoci przysadka mzgowa atwo ulega zatruciu, i to
nawet maymi dawkami alkoholu, co powoduje, e jej najwyszy rozwj jest zahamowany. Wanie jej
zatrucie przez alkohol prowadzi do amoralnych i irracjonalnych wizji, towarzyszcych delirium
tremens.
Niezalenie od bezporedniego stpienia ciaa fizycznego i astralnego, miso, tyto oraz alkohol
zasuguj na inny, powaniejszy zarzut przycigaj one niepodane istoty astralne, majce
upodobanie do zapachu krwi i napojw spirytusowych. Gromadz si one wok takiej osoby,
narzucajc jej swoje myli, podania i uczucia, tak e czowiek ma wok swojej aury powok
niemiych i niepodanych istot. Wanie dlatego w jodze "cieki prawej rki" miso i wino s
absolutnie zakazane.
Wspomniane istoty skadaj si ze sztucznych elementali, zrodzonych z myli i pragnie ludzi
yjcych oraz ludzi zdeprawowanych, uwizionych w swoim astralnym ciele, a okrelanych mianem
elementerw. Wskutek przycigania elementala lgn one do tych ludzi, ktrych ciaa astralne
zawieraj skadniki pokrewne ich naturze, podczas gdy elementery staraj si znale zaspokojenie
tych samych namitnoci, w ktrych grzzy posiadajc ciao fizyczne.
Jasnowidzcy w wiecie astralnym moe obserwowa tumy odraajcych elementali, toczcych
si dookoa sklepw rzeniczych, a w pobliu piwiar i restauracji elementerw, rozkoszujcych si
emanacjami napojw wyskokowych, niekiedy nawet wciskajcych si do cia pijakw.
Prawie wszystkie narkotyki, takie jak opium, kokaina, teina w herbacie, kofeina w kawie itp. maj
szkodliwy wpyw na wysze ciaa czowieka. W pewnych okolicznociach przy niektrych chorobach
zachodzi konieczno ich stosowania, ale okultysta powinien uywa ich jak najmniej. Czowiek
znajcy si na rzeczy potrafi usun skutki opium, uytego do zagodzenia blu, z ciaa astralnego i
mentalnego, kiedy skoczy si jego dziaanie w sferze fizycznej.
Brud, bez wzgldu na jego rodzaj, budzi jeszcze wiksze zastrzeenia i odraz w wyszych
wiatach ni w wiecie fizycznym, poniewa przyciga nisze kategorie duchw przyrody. Dlatego
okultysta musi by nieprzejednany we wszystkim, co dotyczy czystoci, zwaszcza ng i rk, gdy
przez te koczyny szczeglnie atwo wydzielaj si emanacje.
Fizyczne haasy wystpujce w wielkich miastach szarpi nerwy i powoduj rozdranienie oraz
zmczenie. Skutki haasu umacniaj si przez napr tak licznych w miecie cia astralnych, ktre
wibruj z rozmait prdkoci, a z reguy s podniecone i zajte bahostkami. Chocia takie
podranienie jest powierzchowne i moe ustpi z umysu w cigu dziesiciu minut, to jednak jego
skutki w ciele astralnym mog trwa do czterdziestu omiu godzin. Dlatego to tak trudno jest mieszka
we wspczesnym miecie i unika irytacji, zwaszcza ludziom, ktrych ciaa s bardziej spite i
wraliwsze ni u przecitnego czowieka.
Oglnie mona stwierdzi, e wszystko, co dziaa dodatnio na zdrowie fizyczne, korzystnie wpywa
rwnie na wysze ciaa.
Podre to kolejny czynnik wpywajcy na ciao astralne, poniewa przynosi ona zmian wpyww
eterycznych i astralnych, zwizanych z kadym miejscem czy okolic. Ocean, gry, lasy, wodospady
kade posiada swj odrbny typ astralnego i eterycznego ycia, jak rwnie widzialnego. Dlatego te
wywiera swj wasny wpyw. Wiele niewidzialnych istot emanuje swoj si yciow, a ich
oddziaywanie na ciaa eteryczne, astralne i mentalne czowieka jest zawsze korzystne i podane,
jakkolwiek zmiana miejsca moe czasowo wywoa zmczenie.
Na ciao astralne mog take dziaa talizmany. Wiemy ju, e silne namagnetyzowanie jakiego
przedmiotu przez konkretn osob czyni z niego talizman. Prawidowo sporzdzony moe
promieniowa swoj si przez wiele lat.
Talizman moe suy rozmaitym celom mona go naadowa mylami o czystoci, ktre w
mentalnej i astralnej materii wyraaj si wibracjami okrelonej prdkoci. Ta prdko drga,
przeciwstawna wibracjom nieczystych myli. bdzie przezwyciaa kad brudn myl. Nieczysta
myl jest na og przypadkowa i dlatego nie ma w sobie wikszej siy. Talizman za zosta naadowany
celowo, tote przy spotkaniu obu prdw nie ulega wtpliwoci, e zwyci myli z nim zwizane. Co
wicej, zderzenie si przeciwstawnych prdw myli przycignie uwag czowieka, da mu chwil
czasu na zastanowienie si, tak e nie zostanie on zaskoczony.
Przykadem moe by talizman naadowany wiar i odwag. Jego dziaanie przejawia si w
dwojaki sposb. Po pierwsze wibracje emanujce z talizmanu przeciwstawiaj si uczuciom strachu,
zapobiegajc ich narastaniu i wzmocnieniu. To dziaanie mona przyrwna do funkcjonowania
yrokompasu, ktry wprawiony w ruch w okrelonym kierunku stawia silny opr, kiedy chcemy go
ustawi w innym kierunku. Po drugie talizman dziaa porednio na umys osoby, ktra go nosi. Jeeli
tylko pojawi si cie strachu, przypomina ona sobie swj talizman i odwouje si do zasobw wasnej
siy woli, aby oprze si niepodanemu uczuciu.
Trzeci cech talizmanu jest jego zwizek z osob twrcy. Waciciel talizmanu bdcy w
rozpaczliwej sytuacji moe odwoa si do jego twrcy i otrzyma stosown odpowied. Twrca
talizmanu moe, cho nie musi, by fizycznie wiadomy wezwania, ale jego ego zawsze bdzie
wiadome i odpowie, wzmagajc wibracje talizmanu.
Niektre przedmioty s w duej mierze naturalnymi talizmanami lub amuletami. Nale do nich
wszystkie szlachetne kamienie, poniewa kady z nich oddziaywa we waciwy sobie sposb. Taki
wpyw mona wykorzysta dwojako:
1. Oddziaywanie to przyciga do siebie esencj elementaln pewnego rodzaju oraz myli i
uczucia, ktre wyraaj si w sposb naturalny za porednictwem tej wanie esencji.
2. Naturalne waciwoci kamienia czyni z niego dobre naczynie magnetyzmu, ktry ma dziaa w
tym samym kierunku, co i owe myli oraz uczucia.
Z tego te wzgldu na amulet czystoci naley wybra kamie, ktrego naturalne wibracje
pozostaj w dysharmonii z tonem nieczystych myli.
Mimo e czsteczki kamienia s fizyczne, to jednak tonacja ich wibracji jest na tym poziomie
identyczna z tonacj czystoci na wyszym poziomie. To powoduje, e nawet wtedy, kiedy kamie nie
jest namagnetyzowany, bdzie przeciwstawia si brudnym mylom i uczuciom. Taki kamie moe by
atwo namagnetyzowany na astralnym i mentalnym poziomie wibracjami czystych myli i uczu,
majcych t sam, co on tonacj.
Owoce rudrakszy s czsto uywane do sporzdzania naszyjnikw, poniewa szczeglnie nadaj
si do namagnetyzowania w celu podtrzymania witobliwych myli i medytacji, oddalajc
jednoczenie zakcajce wpywy. Ziarnka tulsi maj troch odmienne dziaanie.
Przedmioty wydzielajce silne zapachy s rwnie naturalnymi talizmanami. ywice uywane do
wyrobu kadzide wydzielaj promieniowanie sprzyjajce rozmylaniom duchowym i pobonym
uczuciom, bo nie harmonizuj z adn form zakcenia czy troski. Mona oczywicie tak wymiesza
skadniki kadzida, e bdzie ono przynosio skutek wrcz przeciwny. Oglnie naley stwierdzi, e
wskazane jest unikanie zapachw ordynarnych i cikich (np. pima, niektrych pudrw), poniewa
sprzyjaj one rozwojowi zmysowoci.
Niejeden przedmiot naadowany bez specjalnej intencji moe mie czasem si talizmanu, na
przykad prezent od przyjaciela, noszony przez niego wczeniej acuszek, zegarek, piercie itp.
Monety oraz banknoty z reguy s naadowane mieszanym magnetyzmem myli i uczu, dlatego te
mog wywiera niepokojcy, dranicy wpyw.
Tak wic myli i uczucia czowieka dziaaj nie tylko na niego samego i innych ludzi, ale take
nasycaj sob przedmioty nieoywione, znajdujce si w pobliu, nawet ciany i meble. Czowiek
niewiadomie magnetyzuje fizyczne przedmioty, co sprawia e ludziom znajdujcym si w pobliu ich
oddziaywania nasuwaj one podobne myli i uczucia.
ycie emocjonalne
Pamitajmy, e jako ciaa astralnego w istotnym stopniu jest wyznaczana przez rodzaj uczu i
pragnie, ktre stale si przez nie przejawiaj.
Bez wzgldu na to, czy czowiek jest tego wiadomy, posuguje si on swoim ciaem astralnym
zawsze wtedy, kiedy ogarnia go jakie uczucie lub pragnienie, podobnie jak posuguje si ciaem
mentalnym, kiedy myli, czy ciaem fizycznym, gdy wykonuje prac fizyczn. Jest to oczywicie co
innego ni posugiwanie si swoim ciaem astralnym jako niezalenym narzdziem, przy pomocy
ktrego moe si przejawia w peni wiadomo czowieka.
Ciao astralne, jak ju powiedzielimy, jest polem przejawiania si pragnie, zwierciadem, w
ktrym odbija si natychmiast kade uczucie, w ktrym nawet kada myl majca w sobie choby lad
osobistego podoa musi si wyrazi. Z materii ciaa astralnego powstaj cielesne ksztaty elementali,
stwarzanych przez ze pragnienia i zoliwe uczucia czowieka oraz pobudzanych przez nie do
dziaania; z niej take powstaj dobroczynne elementale, powoywane do bytu przez dobre pragnienia,
wdziczno i mio.
Ciao astralne, podobnie jak kade inne ciao, ma rwnie swoje przyzwyczajenia, powstajce
przez stae powtarzanie tych samych czynnoci. Podczas ycia fizycznego ciao astralne odbiera
bodce i odpowiada na nie zarwno, gdy pochodz od ciaa fizycznego, jak i niszego ciaa
mentalnego; ma ono skonno do automatycznego powtarzania wibracji, do ktrych jest
przyzwyczajone; podobnie jak rka powtarza przyswojone gesty, tak ciao astralne powtarza znane
sobie uczucia i myli.
Wszelkie dziaania, ktre nazywamy zymi, czy s to egoistyczne myli (mentalne), czy egoistyczne
uczucia (astralne), przejawiaj si niezmiennie jako wibracje najgrubszej materii tych sfer, podczas
gdy dobra i bezinteresowna myl czy uczucie wywouje wibracje wyszego rodzaju materii. Poniewa
subtelniejsz materi mona atwiej wprawi w ruch ni grubsz, okrelona ilo energii zuyta na
wytworzenie dobrej myli lub uczucia daje sto razy lepszy rezultat ni ta sama ilo energii woona w
materi grubsz. Gdyby byo inaczej, to oczywicie przecitny czowiek nie mgby nigdy dokona
adnego postpu.
Efekt wywoany przez uycie dziesiciu procent w dobrym celu przewysza ogromnie skutki uycia
pozostaych dziewidziesiciu procent do celw egoistycznych; dziki temu czowiek czyni postpy
na drodze od jednego ycia do drugiego. Czowiek majcy cho jeden procent dobra ju osiga
niewielki postp. Czowiek, ktrego rachunek si rwnoway, z pewnoci prowadzi ze ycie; ten, kto
cofa si w kierunku za, musi by niezwykle zatwardziaym grzesznikiem. Ludzie, ktrzy wiadomie nie
czyni nic dla swojego rozwoju i wszystko pozostawiaj naturalnemu biegowi rzeczy, take si
stopniowo rozwijaj, poniewa do przodu pcha ich nieodparta sia Logosu. Posuwaj si jednak
naprzd bardzo powoli i do zrobienia jednego kroku potrzebuj milionw lat inkarnacji, cierpie i
bezuytecznego istnienia.
Metoda, dziki ktrej dokonuje si cakowicie pewny postp, jest prosta i pomysowa. Jak
widzielimy, e skonnoci wyraaj si za pomoc wibracji grubszej materii odpowiedniej sfery,
natomiast dobre przejawiaj si w postaci wibracji materii subtelniejszej.
Naley pamita, e kady stan skupienia materii w ciele astralnym ma szczeglne powizanie z
odpowiednimi stanami skupienia w ciele mentalnym; w ten sposb cztery nisze stany skupienia
wiata astralnego odpowiadaj czterem niszym rodzajom materii w wiecie mentalnym, podczas gdy
trzy wysze stany skupienia w ciele astralnym odpowiadaj trzem rodzajom materii w ciele
przyczynowym.
W tym ukadzie nisze wibracje astralne nie mog znale si w ciele przyczynowym materii
zdolnej na nie reagowa i wobec tego tylko wysze cechy zdoaj wej w skad ciaa przyczynowego.
Z tego wynika, e wszelkie dobro, jakie czowiek w sobie rozwinie, zostanie trwale zanotowane w ciele
przyczynowym przez dokonanie si w nim odpowiedniej zmiany, podczas gdy wszelkie zo, jakiego
dopuszcza si w czynie, uczuciu lub myli, nie dotrze nigdy do ego, cho moe wywoa zaburzenia w
ciele mentalnym, ktre odnawia si w kadej inkarnacji. Skutki za gromadz si w atomach
permanentnych: astralnym i mentalnym; dlatego czowiek musi stale z nimi walczy, a wreszcie je
przezwyciy i wykorzeni ze swoich cia jakkolwiek skonno do za. Jest to co innego ni
zaszczepienie w ego za i uczynienie go czstk siebie.
Materia astralna reaguje o wiele atwiej ni materia fizyczna na kady, impuls pochodzcy ze
wiata umysu i wskutek tego ciao astralne, jako zbudowane z materii astralnej, podziela t atwo
reagowania na kady bodziec myli i wibruje w odpowiedzi na kad myl, jaka do niego dociera,
obojtne czy przychodzi ona z zewntrz, tzn. z umysw innych ludzi, czy te od wewntrz, z umysu
jego waciciela.
Jeli wic ciao astralne zostanie przez waciciela tak skonstruowane, e bdzie reagowa na
kad z myl, wwczas dziaa jak magnes na podobne ksztaty, myli i uczucia, znajdujce si w
pobliu. Czyste ciao astralne odpycha takie wibracje bardzo energicznie, przycigajc w zamian
pozytywne ksztaty, myli oraz uczucia, zbudowane z takiej samej materii jak i ono.
Naley bowiem pamita, e wiat astralny jest peen myli i uczu innych ludzi, ktre wywieraj
stay nacisk na kade ciao astralne, wci je bombardujc i wywoujc w nich wibracje podobne do
wasnych.
Poza tym istniej rwnie duchy przyrody niszego rzdu, lubujce si w prostackich wibracjach
gniewu i nienawici, ktre wczaj si w kady tego rodzaju przejaw, wzmacniajc te wibracje i
dodajc im nowego ycia. Ludzie poddajcy si negatywnemu uczuciu mog by pewni, e s stale
otoczeni takimi spami i krukami wiata astralnego, ktre potrcajc si wzajemnie, czyhaj na kady
wybuch namitnoci.
Wiele napadw zego humoru, ktrym podlega wikszo osb, jest wywoana w wikszym lub
mniejszym stopniu przez zewntrzne oddziaywanie astralne. Chocia przygnbienie moe mie
czysto fizyczn przyczyn, to o wiele czciej jest wywoane obecnoci astralnej istoty, ktra sama
bdc przygnbiona unosi si w pobliu, szukajc bd wspczucia, bd ywic nadziej, e uda jej
si wydoby ze swojej ofiary nieco brakujcej jej siy yciowej.
Co gorsza, czowiek, ktry pod wpywem gniewu traci chwilowo panowanie nad ciaem astralnym,
dopuszcza do tego, e jego elemental pragnie staje si panem sytuacji. W takich warunkach
czowiek moe by atwo opanowany i ulec obsesji, czy to ze strony jakiej zmarej osoby o podobnym
usposobieniu, czy te jakiego zego sztucznego elementala.
Ucze okultyzmu powinien ze szczegln surowoci unika stanw depresyjnych, ktre stanowi
wielk przeszkod na drodze postpu, a co najmniej powinien stara si nie okazywa nikomu
swojego przygnbienia. Przygnbienie wiadczy bowiem, e wicej myli o sobie ni o swoim Mistrzu;
z drugiej strony utrudnia ono Mistrzowi oddziaywanie na ucznia. Przygnbienie przysparza wiele
cierpienia osobom wraliwym i jest powodem czstych przykroci i nocnych lkw u dzieci. ycie
wewntrzne ucznia nie powinno podlega cigej hutawce emocjonalnej.
Ucze powinien przede wszystkim si uczy, nie ulega zmartwieniom. Pogoda ducha nie jest
sprzeczna z deniem do uczenia si. Optymizm znajduje uzasadnienie w pewnoci ostatecznego
zwycistwa dobra, cho co prawda w warunkach wiata wycznie fizycznego nieatwo jest zachowa
t postaw.
Pod naporem bardzo gwatownych uczu, ktrym czowiek pozwala swobodnie hula, moe on
umrze, oszale lub ulec optaniu. To ostatnie nie musi by diabelskie, chocia prawd jest, e kada
obsesja jest szkodliwa.
Ilustracj takiego zjawiska mog by nawrcenia podczas tzw. revivalu (odrodzenia). W wielu
wypadkach ludzie popadaj w stan tak gwatownego podniecenia emocjonalnego, e wychylaj si
poza granic bezpieczestwa. W takiej wanie chwili mog by optane przez jakiego zmarego
kaznodziej tego samego wyznania, skutkiem czego przez pewien czas w jednym ciele bd dziaa
dwie dusze. Potna energia wyadowujca si w tych histerycznych objawach ma wielk si
oddziaywania i potrafi szybko ogarn cay tum.
Zaburzenie astralne przypomina olbrzymi wir, do ktrego spywaj dne wrae i emocji istoty
astralne. Nale do nich wszelkiego rodzaju duchy przyrody, ktre z rozkosz kpi si w wibracjach
nieokieznanego podniecenia, bez wzgldu na jego charakter religijny, polityczny czy seksualny.
Czyni to podobnie jak dzieci bawice si wrd morskiej piany. Zwikszaj one i potguj energi tak
nierozwanie trwonion. Poniewa zazwyczaj dominuje wwczas egoistyczna myl o zbawieniu
wasnej duszy, materia astralna jest niskiego rodzaju, a duchy przyrody nale rwnie do
prymitywnego typu.
Emocjonalny skutek takiego "religijnego nawrcenia" jest zatem bardzo potny. W sporadycznych
wypadkach moe on faktycznie dopomc czowiekowi, ktry odniesie trwae korzyci ze swojego
"nawrcenia". Niemniej jednak powany badacz i ucze okultyzmu powinien raczej unika takiego
nadmiernego podniecenia, poniewa bywa ono dla wielu ludzi bardzo niebezpieczne. Podniecenie jest
niezgodne z yciem duchowym.
Oczywicie istnieje szereg przyczyn obkania moe ono by wynikiem defektu jednego lub kilku
cia: fizycznego, eterycznego, astralnego i mentalnego, lub wynikn z braku naleytego zestrojenia
czsteczek astralnych z czstkami ciaa eterycznego bd mentalnego. W drugim z tych przypadkw
czowiek nie moe odzyska zdrowia psychicznego, dopki nie osignie wiata niebiaskiego, a wic
dopki nie opuci swojego ciaa astralnego i nie znajdzie si w ciele mentalnym. Ten typ obkania na
szczcie wystpuje rzadko.
Na Wschodzie od dawna dostrzegano wpyw, jaki na ciao astralne wywieraj wibracje innego ciaa
astralnego. Wanie dlaczego tak olbrzymi korzy daje uczniowi przebywanie w pobliu czowieka
bardziej od niego rozwinitego. Hinduski nauczyciel nie tylko zaleca uczniowi wykonywanie pewnych
wicze lub podjcie okrelonego studium, aby oczyci, wzmocni i rozwin ciao astralne, ale take
stara si zharmonizowa ciao ucznia ze swoim wasnym, kiedy przebywa on w jego fizycznym
otoczeniu. Nauczyciel ma ju swoje ciaa uspokojone i tak wywiczone, e reaguj tylko na okrelone
wibracje o danej prdkoci, a nie na sto przypadkowych mieszanych wibracji. Te nieliczne wybrane
prdkoci wibracji s bardzo silne i trwae, zarwno w dzie, jak i w nocy.
Z podobnych przyczyn Hindus pragncy prowadzi wyszy tryb ycia odchodzi do dungli, a
czowiek innej rasy porzuca wiat, by y jak pustelnik. Dziki temu jest wreszcie wolny od nie
majcych koca konfliktw, wywoanych cigym bombardowaniem jego cia przez myli i uczucia
innych ludzi; moe wreszcie znale czas na konsekwentne mylenie. Do pewnego stopnia pomaga
mu spokojny wpyw przyrody.
 Nieco podobny jest wpyw czowieka na zwierzta, yjce w bliskim z nim zwizku. Przywizanie i
oddanie okazywane panu, ktrego zwierz kocha, jak i umysowe wysiki, aby rozumie yczenia
pana, sprzyjaj rozwojowi umysu zwierzcia oraz jego zdolnoci uwielbiania i kochania. Co wicej,
stae oddziaywanie cia czowieka na ciaa psa czy kota wybitnie przypiesza ich rozwj i
przygotowuje drog do indywidualizacji zwierzcia i stania si ludzk istot.
Istnieje moliwo tworzenia wysikiem woli powoki ochronnej z materii astralnej na peryferiach
aury astralnej czowieka. Mona to uczyni w trojakim celu:
aby odci si od wibracji uczuciowych, takich jak gniew, zazdro lub nienawi, kierowanych
wiadomie przez inne osoby;
aby zabezpieczy si przed przypadkowymi wibracjami niszego rzdu, ktre mog si unosi w
wiecie astralnym i oddziaywa na nasz aur;
aby uchroni ciao astralne podczas medytacji. Tego rodzaju powoki nie s trwae i wymagaj
czstej odnowy, jeeli s potrzebne na duszy czas.
Powoka moe rwnie dobrze nie dopuszcza, jak i nie wypuszcza wibracji. Z tego te powodu
ucze powinien robi powok jedynie z najgrubszej materii astralnej, jeli nie chce si odci od
wibracji wyszych rodzajw materii astralnej, czy te uniemoliwi wysyanie takich wibracji z siebie na
zewntrz.
Jako ogln zasad mona przyj, e posugiwanie si oson na wasny uytek jest w pewnym
stopniu przyznaniem si do wasnej saboci. Jeli bowiem czowiek jest taki, jaki powinien by, to nie
potrzebuje adnej osony, adnego sztucznego zabezpieczania si. Z drugiej jednak strony takie
osony mog by czsto uyteczne, gdy zachodzi potrzeba pomocy innym ludziom.
Naley tu przypomnie, e ciao astralne czowieka skada si nie tylko ze zwykej materii astralnej,
ale take z pewnej iloci esencji elementalnej. W swoim yciu czowiek czerpie esencj elementaln z
otaczajcego go oceanu tej materii i dziki temu powstaje z niej na pewien czas to, co mona nazwa
rodzajem sztucznego elementala na wp rozumna, odrbna istota, nazywana elementalem
pragnie. Zmierza ona wasn drog ewolucji zstpujcej w d, bez wzgldu na wygod czy cele ego
(nic o tym zreszt nie wiedzcego), z ktrym jest zwizana. Jej interes jest zawsze diametralnie rny
od interesw czowieka, poniewa szuka mocniejszych i brutalniejszych wibracji. Std wanie bierze
si ciga walka, o ktrej wspomina w. Pawe jako o zakonie w czonkach moich, sprzeciwiajcych si
zakonowi mego umysu.
Co wicej, elemental spostrzegajc, e powizanie z mentaln materi umysu ludzkiego dostarcza
mu ywszych dozna, usiuje wywoa w teje materii harmonizujce z nim wibracje i skoni
czowieka do przekonania, i to on sam pragnie wrae, podanych w gruncie rzeczy przez
elementala. W ten sposb staje si kusicielem, cho sam nie jest z istot; nie jest nawet ewoluujc
istot poniewa nie ma moliwoci reinkarnacji. Jest to tylko esencja, z ktrej si skada i rozwija. w
"cie bytu" nie ma adnych zych zamiarw wobec czowieka, ktrego czstk stanowi przez pewien
czas. Nie jest to wic budzcy groz diabe, ale taka sama czsteczka Boego ycia jak czowiek,
chocia w odmiennym stadium rozwoju.
Bdne byoby mniemanie, e przez odmawianie elementalowi moliwoci zaspokojenia jego
pragnie za pomoc wulgarnych wibracji czowiek hamuje jego ewolucj. Opanowujc swoje
namitnoci i rozwijajc wysze zdolnoci czowiek odrzuca poledniejsze rodzaje elementalnej
esencji, a tym samym pomaga w rozwoju jej wyszych rodzajw. Niszych wibracji moe dostarczy
elementalowi wiat zwierzcy, i to nawet lepiej ni czowiek. Jednak tylko i wycznie czowiek moe
dziaa na rzecz rozwoju wyszego typu esencji elementalnej.
W caym yciu czowiek musi walczy z elementalem pragnie i jego skonnoci do poszukiwania
niszych, przyziemnych fizycznych wibracji, rozumiejc, e upodobania i niechci elementala nie s
jego wasnymi. To czowiek stworzy elementala i nie powinien sta si jego niewolnikiem, ale raczej
nauczy si panowa nad nim i widzie odrbno wasnej istoty.
ycie mentalne
ycie umysu to trzeci i ostatni czynnik, wpywajcy na ciao astralne podczas ycia w normalnym
stanie wiadomoci. Aktywno umysowa powoduje daleko idce skutki w ciele astralnym z dwch
przyczyn:
1. Nisza mentalna materia (manas) jest nierozdzielnie zwizana z astraln materi (kam), tak i
wikszo ludzi nie potrafi posugiwa si jedn z nich niezalenie od drugiej. Jedynie nieliczni potrafi
myle bez rwnoczesnego przyzywania uczu lub przeywa uczucia rwnoczenie nie mylc,
przynajmniej do pewnego stopnia.
2. Organizacja ciaa astralnego oraz panowanie nad nim nale do umysu. Stanowi to przykad
ilustrujcy ogln zasad, e kade ciao jest zbudowane przez wiadomo, dziaajc bezporednio
w wyszej sferze. Bez twrczej siy myli ciao astralne nie moe by organizowane.
Kady impuls przesyany z umysu do ciaa fizycznego musi przej przez ciao astralne i take na
nie wywiera swj wpyw. Jednoczenie materia astralna jest bardziej wraliwa na wibracje myli ni
materia fizyczna. Dlatego te wibracje mylowe wywieraj na ni silniejszy wpyw ni na ciao fizyczne.
Z tego powodu umys opanowany, wywiczony i prawidowo rozwinity stara si podporzdkowa
sobie ciao astralne i rozwija je. Kiedy jednak umys nie kontroluje aktywnie ciaa astralnego,
wwczas reaguje ono ze szczegln wraliwoci na przepywajce potoki myli, nieustannie czerpie
podniety z wewntrz i ywo na nie odpowiada.
Wiemy ju, e dziki waciwociom samej materii astralnej, rozwijanym za pomoc czakr,
czowiek potrafi nie tylko odbiera wibracje materii eterycznej, przekazywanej umysowi bezporednio
przez ciao astralne, ale take odbiera wraenia bezporednio z otaczajcego go wiata astralnego,
ktre s przekazywane przez ciao mentalne. Aby jednak otrzymywa bezporednie wraenia ze
wiata astralnego, czowiek musi umie skupia sw wiadomo na ciele astralnym, zamiast jak to
zwykle czyni na mzgu fizycznym.
U ludzi niszego typu, kama (pragnienie) jest najbardziej rzucajc si w oczy cech, chocia
nastpi pewien rozwj umysowy. wiadomo tych ludzi jest skupiona w niszej czci ciaa
astralnego, a ich yciem rzdz doznania zwizane ze wiatem fizycznym. Z tego powodu ciao
astralne mao rozwinitego czowieka stanowi najwydatniejsz cz jego aury.
Przecitny czowiek naszej rasy yje jeszcze prawie cakowicie w wiecie swoich wrae, ale
zaczyna ju u niego dziaa wysza cz ciaa astralnego. Nadal jednak gwnym czynnikiem
nadajcym kierunek jego postpowaniu jest zaspokajanie wasnych pragnie, a nie rozwaga i myl, co
byoby suszne. Bardziej kulturalne i rozwinite osoby zaczynaj poddawa swoje pragnienia wadzy
rozsdku. Oznacza to, e centrum ich wiadomoci powoli si podnosi i stopniowo przenosi z wyszej
czci ciaa astralnego do niszej mentalnego. Stopniowo, w miar jak nastpuje rozwj, czowiek
posuwa si jeszcze dalej i powoli zaczyna kierowa si zasadami, a nie korzyciami i pragnieniami.
W tym miejscu trzeba podkreli, e ludzko znajduje si jeszcze w czwartym obiegu (rundzie lub
krgu), ktrego zadaniem jest rozwj pragnie i uczu czowieka. Mimo to, jestemy ju zaangaowani
w rozwj intelektu, ktry ma by cech szczegln pitego obiegu. Zawdziczamy to potnej
podniecie, jak dla ewolucji stanowio zstpienie Wadcw Ognia z Wenus, oraz pracy Adeptw,
ktrzy przechowali dla nas podniet i stale si powicaj, pomagajc ludzkoci na drodze jej rozwoju.
Pamitajmy take, e w obecnym cyklu rozwojowym pita rasa pracuje gwnie nad rozwojem ciaa
mentalnego, natomiast czwarta jest zajta ewolucj ciaa astralnego.
W zdecydowanej wikszoci wypadkw orodek wiadomoci znajduje si w ciele astralnym, ale
ludzie s niewiadomi tego faktu. W ogle nie wiedz, co to jest ciao astralne, ktrym si posuguj.
Maj za sob tradycje i nawyki dugiego szeregu y, w ktrych nie posugiwali si zdolnociami
astralnymi. Mimo to owe zdolnoci cay czas, stopniowo i powoli, rozwijay si wewntrz otaczajcej je
powoki. Dlatego te wielu ludzi ma astralne zdolnoci, ktrych wcale nie s wiadomi. Zdolnoci te
niedugo si wykluj, jak kurcz z jajka, i by moe w niedalekiej przyszoci uzewntrzni si, stan
si bardziej powszechnym zjawiskiem ni obecnie.
Powoka, o ktrej bya mowa wyej, skada si z wielkiej masy egocentrycznych myli, w ktrych
przecitny czowiek jest beznadziejnie zagrzebany. Odnosi si to rwnie, i to w wikszej mierze, do
ycia podczas snu.
Wspominalimy wczeniej o zogniskowaniu wiadomoci w ciele astralnym. wiadomo
czowieka jest zogniskowana tylko w jednym ciele, chocia moe on by rwnoczenie mglicie
wiadomy w innych ciaach. Wystpuje tu prosta analogia do normalnego, fizycznego patrzenia. Jeeli
na przykad spogldamy na palec uniesiony przed naszymi oczami, moemy tak skupi wzrok, aby
dobrze widzie w palec i jednoczenie dostrzec dalej pooone to, jakkolwiek niedokadnie, poniewa
znajduje si ono poza punktem skupienia wzroku. W jednej chwili moemy zmieni miejsce, na ktrym
skupiamy wzrok, ale wwczas palec znajdzie si poza ogniskiem skupienia i bdzie widziany mglicie.
Dokadnie w ten sam sposb czowiek o rozwinitej wiadomoci astralnej i mentalnej, ktry skupia
swoj uwag w mzgu fizycznym, tak jak to czyni w yciu codziennym, doskonale spostrzega ciaa
fizyczne innych osb, a zarazem bardzo mglicie ich ciaa astralne i mentalne. Zmieniajc ognisko
swojej wiadomoci, widzi ciaa astralne, mentalne i fizyczne, chocia te ostatnie niezbyt dokadnie w
szczegach.
Tak wic u wysoko rozwinitego czowieka, ktrego wiadomo siga nawet powyej ciaa
przyczynowego (wyszy wiat mentalny), tak i potrafi on dziaa w sferach buddhi (intuicji) i nawet w
pewnym stopniu jest wiadomy w sferze atmy, centrum wiadomoci znajduje si pomidzy wysz
czci sfery mentalnej a sfer buddhi. Wysza cz ciaa mentalnego i astralnego jest w nim
bardziej rozwinita ni nisza. I chocia zachowuje nadal ciao fizyczne, to czyni tak ze wzgldu na
jego przydatno w pracy, a nie dlatego, e jego myli i pragnienia w nim si skupiaj.
Taki czowiek stoi ponad wszelkimi podaniami (kamy), ktre mogyby go zmusi do nowego
wcielenia. Zachowuje ciao fizyczne jedynie jako narzdzie przekazywania sit z wyszych sfer w d
do sfery fizycznej.

ROZDZIA IX: YCIE PODCZAS SNU

Rzeczywistym powodem zapadania w sen jest, jak si wydaje to, e nasze ciaa ulegaj
zmczeniu. W ciele fizycznym nie tylko kady wysiek mini, ale i kade wzruszenie, kada myl
wywouje pewne niewielkie zmiany chemiczne. Zdrowy organizm stara si przeciwdziaa tym
zmianom, ale nigdy nie udaje mu si to w peni, poniewa przebywa na jawie. Dlatego kada myl,
uczucie lub dziaanie pociga za sob drobn, prawie niedostrzegaln utrat energii, a skumulowanie
tych ubytkw moe wywoa tak wielkie zmczenie ciaa fizycznego, e przestanie ono by zdolne do
dalszego mylenia lub dziaania. Czasami wystarczy kilka chwil, aby przywrci mu zdolno
dziaania; dokonuje tego fizyczny elemental.
Ciao astralne ulega szybkiemu zmczeniu, wywoanemu mudn prac utrzymywania w ruchu
czstek mzgu fizycznego i potrzebuje do dugiego okresu wyczenia si, aby nabra si i ponownie
podj to trudne zadanie. Jednak w swojej wasnej sferze, praktycznie rzecz biorc, nie ulega
zmczeniu. Znany jest wypadek, kiedy funkcjonowao bez przerwy przez dwadziecia pi lat, nie
okazujc oznak wyczerpania.
Cho nadmierne i dugotrwae uczucie wyczerpuje ogromnie czowieka w normalnym yciu, to
jednak zmczeniu ulega nie ciao astralne, lecz organizm, w ktrym owo uczucie si przejawia.
Podobnie dzieje si z ciaem mentalnym. Gdy mwimy o zmczeniu umysowym, popeniamy
nieciso, zmczony nie jest bowiem umys, ale mzg. Dla umysu stan zmczenia w ogle nie
istnieje.
Gdy podczas snu (lub z powodu mierci) czowiek opuszcza swoje ciao fizyczne, cinienie
otaczajcej materii astralnej, bdce w rzeczywistoci si grawitacyjn wiata astralnego, na
oprnione miejsce wprowadza natychmiast inne czsteczki. Taki chwilowy astralny odpowiednik jest
dokadn kopi ciaa fizycznego, jeeli chodzi o rozmieszczenie czsteczek, ale nie pozostaje w
adnym realnym z nim zwizku i nie moe by uyty jako narzdzie wiadomoci. Jest to po prostu
przypadkowe zbiorowisko czstek, przycignitych z odpowiedniego rodzaju materii, znajdujcej si w
pobliu. Kiedy powraca waciwe ciao astralne, bez przeszkd usuwa t materi.
Z tego powodu naley starannie dobiera miejsce nocnego odpoczynku. Ze otoczenie napenia
ciao fizyczne niepodan materi astraln, ktra po powrocie do ciaa fizycznego moe zostawi po
sobie nieprzyjemne lady.
Gdy czowiek pi, jego wysze skadniki wraz z ciaem astralnym opuszczaj ciao fizyczne. W
ku pozostaje jedynie ciao "stae" i eteryczne, podczas gdy ciao astralne unosi si w powietrzu nad
nimi. Zatem podczas snu czowiek posuguje si ciaem astralnym, zamiast fizycznym. We nie jest
pogrone wycznie ciao fizyczne, ale nie sam czowiek.
Zazwyczaj ciao astralne oddzielone od ciaa fizycznego zachowuje jego ksztat, tak i kady, kto
zna t osob w wiecie fizycznym, bez trudu j rozpozna. Wynika to z faktu, e wzajemne
przyciganie pomidzy czsteczkami fizycznymi i astralnymi, trwajce przez cae fizyczne ycie,
wytwarza w materii astralnej nawyki, dziaajce take w tym czasie, kiedy wiadomo wycofuje si
chwilowo z zapadajcego w sen ciaa fizycznego.
 Z tych powodw ciao astralne czowieka pogronego we nie skada si z centralnej czci,
stosunkowo bardzo gstej i odpowiadajcej ciau fizycznemu, oraz z aury zdecydowanie rzadszej,
otaczajcej rodkow cz.
Mao rozwinity czowiek moe rwnoczenie by upiony w ciele astralnym i fizycznym, poniewa
jego astralna wiadomo jest bardzo nika. Nie potrafi oddzieli si od ciaa fizycznego, pogronego
we nie, a gdyby kto prbowa odcign go dalej w ciele astralnym, zapewne obudziby si z
przeraeniem.
Jego ciao astralne jest bezksztatn mas, unoszcym si obokiem mgy o niewyranym
jajowatym zarysie oraz o bardzo nieregularnym i nieokrelonym konturze. Cechy szczeglne i ksztat
czci zewntrznej (odpowiednika ciaa fizycznego) s rwnie mgliste, rozmazane, nieokrelone, ale
zawsze moliwe do rozpoznania.
Podczas ycia na jawie prymitywny czowiek posuguje si ciaem astralnym przy przekazywaniu
prdw mylowych do mzgu fizycznego. Podczas snu jednak, kiedy mzg fizyczny jest bezczynny,
ciao astralne, jako nie do rozwinite, nie potrafi odbiera wrae na wasny rachunek. Oznacza to,
e czowiek pozostaje w stanie niewiadomoci, poniewa nie potrafi wypowiedzie si za
porednictwem tego sabo rozwinitego ciaa astralnego. U osoby sabo rozwinitej wysze skadniki,
czyli czowiek waciwy, pozostaj upione prawie w takim samym stopniu jak ciao fizyczne.
Orodki wraliwoci mieszczce si w tym ciele mog podlega dziaaniu przelotnych
myloksztatw, a sam czowiek reaguje na bodce, dziaajc na nisz sfer swojej natury.
Obserwator postrzega to w postaci czego sennego i mglistego, gdy ciau astralnemu brak
jakiejkolwiek aktywnoci i bezmylnie, leniwie unosi si nad upionym ksztatem fizycznym.
W niektrych wypadkach ciao astralne jest mniej ospae i unosi si sennie, koysane rnymi
astralnymi prdami, rozpoznajc czasami inne osoby znajdujce si w podobnej sytuacji; doznaje
wwczas zarwno przyjemnych, jak i nieprzyjemnych przey, ktrych mgliste wspomnienie,
beznadziejnie popltane, a czsto karykaturalnie znieksztacone, kae mu rozmyla po przebudzeniu
nad niezwykoci snu.
Inaczej wyglda to u czowieka bardziej rozwinitego. Wewntrzny ksztat ciaa astralnego jest
wyraniejszy i bardziej okrelony; stanowi dokadn reprodukcj fizycznej postaci czowieka. Zamiast
bezksztatnej mgawicy mamy teraz dokadnie zarysowany owal, zachowujcy swoj form pomimo
zmieniajcych si prdw, wrd ktrych si porusza.
Nalecy do tej kategorii czowiek nie jest bynajmniej w swoim ciele astralnym niewiadomy, lecz
odwrotnie bardzo aktywnie myli. Jednake moe si zdarzy, e dostrzee on w swoim otoczeniu
niewiele wicej ni czowiek pierwotny. Dzieje si tak nie dlatego, e nie potrafi widzie, ale z powodu
zbyt gbokiego pogrenia we wasnych mylach. Bez wzgldu na rodzaj myli, jakimi jego umys si
zajmowa w cigu minionego dnia, kontynuuje zwykle swoje rozwaania po zaniciu i w rezultacie
otacza si tak zwartym wytworzonym przez siebie murem, e nie dostrzega niczego, co dzieje si
poza nim. Czasem przypadkowy i gwatowny bodziec z zewntrz lub nawet jego wasne mocne
pragnienie moe rozedrze t zason z mgy i dopuci do niego jakie okrelone wraenie. Lecz i w
tym wypadku mga prawie natychmiast si zamyka, a on w dalszym cigu ni, jak gdyby nic nie
zaszo.
U jeszcze bardziej rozwinitego czowieka ciao fizyczne zasypia, astralne wymyka si z niego, a
czowiek zachowuje w peni swoj wiadomo. Ciao astralne takiego czowieka ma wyrane
zarysowane kontury i jest dobrze zorganizowane. Z wygldu przypomina sylwetk fizyczn, a czowiek
potrafi si nim posugiwa jako osobnym narzdziem, o wiele dogodniejszym ni ciao fizyczne.
Zdolnoci odbiorcze ciaa astralnego s znacznie wiksze i natychmiast reaguj na wszystkie
wibracje, zarwno subtelne, jak i grubsze. W ciele astralnym wysoko rozwinitego czowieka nie ma
ju materii zdolnej reagowa na niskie wibracje.
Taki czowiek rozporzdza peni wiadomoci i dziaa aktywniej, precyzyjniej i z wiksz
zdolnoci zrozumienia ni wtedy, gdy by ograniczony cikim ciaem fizycznym. Co wicej, moe
swobodnie porusza si z wielk szybkoci i we wszystkich kierunkach, nie niepokojc w
najmniejszym stopniu picego ciaa fizycznego. Moe spotyka przyjaci, majcych swoje ciao
fizyczne lub pozbawionych go, wymienia z nimi myli, o ile oni rwnie s obudzeni w wiecie
astralnym. Moe take spotyka ludzi bardziej rozwinitych i otrzymywa od nich ostrzeenia i
wskazwki, pomaga mniej rozwinitym, nawizywa kontakty z istotami wiata astralnego. Bdzie
rwnie pozostawa pod wpywem dobrych i zych prdw astralnych, wzmacniajcych lub
przeraajcych. Moe take nawizywa przyjanie z mieszkacami innych czci wiata, wygasza
wykady lub ich sucha i, jeli jest uczniem, spotyka innych uczniw. Dziki dodatkowym
moliwociom, jakie daje wiat astralny, moe take rozwizywa problemy nastrczajce powane
trudnoci w wiecie fizycznym.
Tak na przykad lekarz moe w czasie snu odwiedzi pacjenta, ktrym si szczeglnie interesuje.
Zdoa uzyska w ten sposb nowe wiadomoci, ktre by moe dotr do jego wiadomoci na jawie w
postaci przebyskw intuicji.
U czowieka wysoce rozwinitego ciao astralne, jako doskonale zorganizowane i wyposaone w
siy, staje si tak samo przewodnikiem wiadomoci w wiecie astralnym jak ciao fizyczne jest nim w
wiecie fizycznym.
Poniewa wiat astralny jest w swej istocie dziedzin namitnoci i uczu, osoby poddajce si
jakiemu uczuciu czy namitnoci mog je przeywa z si i gwatownoci nieznan w wiecie
fizycznym. Podczas gdy w wiecie fizycznym przewaajca cz energii zostaje wyczerpana w
trakcie przekazywania jej do sfery fizycznej, w wiecie astralnym wszystko pozostaje do dyspozycji. W
zwizku z tym w wiecie astralnym mona odczuwa mio czy pobono z o wiele wiksz
intensywnoci; podobnie intensywno cierpienia jest bez porwnania wiksza.
Dodatni stron takiego stanu rzeczy jest to, e wszelki bl i cierpienie ma charakter dobrowolny i
cakowicie podlega kontroli. Z tego te powodu ycie czowieka, ktry potrafi to zrozumie, jest
znacznie atwiejsze. Opanowanie blu fizycznego przez umys jest moliwe, ale bardzo trudne,
natomiast w wiecie astralnym w jednej chwili mona usun cierpienie, spowodowane nadmiernym
uczuciem. Wystarczy dokona aktu woli, aby namitno natychmiast znikna. Powysze twierdzenie
moe wydawa si dziwne, ale mimo to jest ono prawdziwe, taka bowiem jest wadza woli i umysu
nad materi.
Uzyskanie penej wiadomoci w ciele astralnym oznacza osignicie bardzo powanego postpu
w rozwoju. Gdy tylko czowiekowi uda si przerzuci most nad przepaci oddzielajc wiadomo
astraln od fizycznej, przestaje istnie dzie i noc, poniewa jego ycie nabiera charakteru
nieprzerwanej cigoci. Dla takiego czowieka nawet mier w zwykym znaczeniu tego sowa
przestaje istnie, gdy zachowuje t nieprzerwan wiadomo nie tylko w cigu nocy i dnia, lecz
take za bram samej mierci; taki stan bdzie trwa do koca jego pobytu w wiecie astralnym.
Podrowanie w ciele astralnym nie jest byskawiczne, niemniej tak szybkie, e w praktyce mona
mwi o pokonywaniu przestrzeni i czasu. Cho czowiek pokonuje przestrze w pewnym czasie, to
jednak odbywa si to z tak prdkoci, e dziaanie odlegoci prawie przestaje istnie. W cigu
dwch, trzech minut mona okry glob ziemski.
Kady kulturalny i rozwinity duchowo czowiek nalecy do wyszych ras ludzkich ma ju w peni
rozwinit wiadomo w ciele astralnym i moe go uywa jako narzdzia. Nie czyni tego jednak
stale, poniewa nie dokona zdecydowanego wysiku, ktry pocztkowo jest niezbdny, zanim nie
wytworzy si odpowiedni nawyk.
Trudnoci pitrzce si w tej dziedzinie przed przecitn jednostk nie polegaj jednak na
zdolnoci ciaa astralnego do dziaania. Wynikaj one z faktu, e przez par tysicy lat ciao to byo
przyzwyczajone do dziaania jedynie pod wpywem podniet, odbieranych za porednictwem ciaa
fizycznego. Dlatego te ludzie nie mog zrozumie, e ciao astralne dziaa we wasnym wiecie i na
wasny rachunek, e wreszcie wola moe wpywa na nie bezporednio. Ludzie zostaj astralnie "nie
przebudzeni", poniewa przyzwyczaili si wyczekiwa na znane sobie wibracje fizyczne, aby obudzia
si w nich astralna aktywno.
W tych warunkach mona powiedzie, e s oni "obudzeni" w wiecie astralnym, ale nie do ycia w
nim i dlatego maj tylko mglist wiadomo swojego astralnego otoczenia, jeeli w ogle j maj.
Gdy czowiek staje si uczniem Mistrza, zostaje zazwyczaj od razu wyrwany ze stanu odrtwienia
w wiecie astralnym i w peni obudzony do odczuwania otaczajcej go rzeczywistoci w tym wiecie.
Nastpnie zaczyna zapoznawa si z nowym rodowiskiem i pracowa w nim, tak e godziny jego snu
nie s ju jaowe, lecz wypeniaj si intensywnym i poytecznym dziaaniem, bez najmniejszej szkody
dla wypoczynku znuonego ciaa fizycznego.
Poniewa tym zagadnieniem zajmiemy si bardziej szczegowo pniej, teraz jedynie
nadmienimy, e nawet przed osigniciem tego stadium rozwoju mona wykonywa duo poytecznej
pracy w czasie snu. Czowiek, ktry zasypia majc w pamici powzity wczeniej zamiar wykonania
pewnej pracy, niewtpliwie bdzie czyni dalsze wysiki w tym kierunku, gdy tylko uwolni si od
zapadajcego w sen ciaa fizycznego. Kiedy jednak owa praca zostanie wykonana, prawdopodobnie
znowu ogarnia go mga jego egocentrycznych myli, chyba e ju przyzwyczai si do podejmowania
nowych czynnoci niezalenie od mzgu fizycznego. Czasami zaplanowana praca wypenia
cakowicie czas powicony na sen, tak i czowiek wykorzystuje swoje siy w caej peni, na miar
swojego astralnego rozwoju.
Kady z nas powinien co wieczr podejmowa postanowienie wykonania czego poytecznego w
sferze astralnej, na przykad podtrzymania kogo na duchu, wykorzystania swej woli do przekazania
siy osabionemu przyjacielowi uspokojenia podnieconej osoby (np. wasnego dziecka) lub
wiadczenia innych podobnych usug.
Rezultaty takiego dziaania s absolutnie pewne i jeeli udzielajcy pomocy bdzie obserwowa
uwanie ycie, to w sferze fizycznej znajdzie dowody skutecznoci swoich zabiegw.
Istniej cztery sposoby obudzenia aktywnej wiadomoci w ciele astralnym:
1. Droga zwykego postpu ewolucyjnego, ktry odbywa si powoli, ale pewnie.
2. Zdecydowany i wytrway wysiek czowieka, ktry poznawszy niezbdne fakty zmierza do
rozproszenia wewntrznej mgy i stopniowo przezwycia bezwad, do ktrego si przyzwyczai. Aby
to osign, przed zapadniciem w sen powinien sobie postanowi, e po obudzeniu si w wiecie
astralnym postara si co dostrzec lub wykona jak poyteczn prac. Jest to przyspieszeniem
naturalnego procesu ewolucji. Podane jest, aby czowiek rozwin najpierw w sobie zdrowy
rozsdek i cechy moralne po to, by nie naduy zdolnoci, jakie moe osign i nie przerazi si, gdy
znajdzie si w obliczu si, ktrych nie potrafi poj ani opanowa.
3. Przypadek lub zastosowanie niedozwolonych praktyk magicznych, co pozwala na rozdarcie
zasony w takim stopniu, e ju nigdy nie bdzie mona jej opuci.
4. Pomoc przyjaciela, ktry moe dziaa z zewntrz na otaczajc czowieka powok i stopniowo
budzi w nim jego wysze moliwoci. Tego nie powinno si robi bez uprzedniego stwierdzenia, e
osoba, ktra ma by w ten sposb obudzona, jest odwana i ma inne kwalifikacje, niezbdne do
wykonania poytecznej pracy.
Zapotrzebowanie na wsppracownikw w sferze astralnej jest tak due, i kady kandydat moe
by pewny, e jego obudzenie nie ulegnie najmniejszej zwoce, z chwil gdy okae si do tego
gotowy.
Mona jeszcze doda, e gdy w wiecie astralnym zostaje przebudzone dziecko, to rozwj jego
ciaa astralnego nastpuje tak szybko, e staje si ono niebawem niemal rwne ciau astralnemu
czowieka dorosego i wyprzedza znacznie, jeeli chodzi o uyteczno, rozwj ciaa astralnego
czowieka astralnie nie obudzonego, chociaby by najmdrzejszy.
Nawet jeeli ego uzewntrzniajce si przez ciao dziecka miao odpowiednie kwalifikacje moralne i
choby wyranie je przejawiao w poprzednich ywotach, aden okultysta nie wemie na siebie
odpowiedzialnoci za obudzenie go w wiecie astralnym. Kiedy moliwe jest obudzenie dzieci w ten
sposb, staj si one najlepszymi wsppracownikami w sferze astralnej i oddaj si swojej pracy z
zapaem i godnym podziwu powiceniem.
O ile obudzenie w wiecie astralnym jest stosunkowo atwe, o tyle ponowne upienie jest waciwie
niemoliwe, chyba e zastosuje si jak najbardziej w tym wypadku niepodane dziaanie
mesmeryzmu.
Tak wic ycie na jawie i ycie podczas snu przedstawiaj si w rzeczywistoci jako jedno.
Podczas snu zdajemy sobie z tego faktu spraw i zachowujemy cigo pamici obu stanw ycia.
Znaczy to, e pami astralna zawiera w sobie take pami fizyczn, natomiast pami fizyczna nie
zawsze obejmuje wspomnienia dozna astralnych.
Zjawisko chodzenia we nie (somnambulizm) moe by wywoane w rozmaity sposb:
1. Ego moe oddziaywa bardziej bezporednio na ciao fizyczne podczas nieobecnoci ciaa
astralnego i mentalnego. Czowiek pisze wtedy wiersze, maluje obrazy itp., znacznie przewyszajce
to, czego mgby dokona w tej dziedzinie na jawie.
2. Ciao fizyczne moe pracowa automatycznie si przyzwyczajenia bez kontroli ze strony
swojego waciciela.
3. Inna istota wcielona lub pozbawiona ciaa moe zawadn ciaem picego czowieka i
wykorzysta je do wasnych celw. Tak si zdarza osobom o silnym waciwociach medialnych, ktre
maj poszczeglne ciaa sabiej ze sob powizane, w zwizku z tym atwiej je rozdzieli. U osb
normalnych opuszczenie ciaa fizycznego na okres snu przez ciao astralne nie otwiera drogi obsesji
obcej istoty, gdy ego zachowuje zawsze cis wi ze swym ciaem fizycznym i w razie
niebezpieczestwa zostaje natychmiast przywoane.
4. Wrcz przeciwne warunki mog rwnie wywoa podobny rezultat. Gdy poszczeglne ciaa s
ze sob mocniej zwizane, czowiek zamiast odwiedzi w ciele astralnym jakie miejsce, cignie za
sob rwnie ciao fizyczne, poniewa nie daje si ono cakowicie oddzieli.
5. Prawdopodobnie somnambulizm ma te zwizek ze zoonym problemem rnorodnych
pokadw wiadomoci u czowieka, ktre w zwykych warunkach nie mog si przejawi.
Cakiem podobny do ycia we nie jest stan transu, bdcy po prostu stanem snu, wywoanym w
sposb sztuczny lub anormalny. Media i osoby sensytywne opuszczaj nader atwo swoje ciao
fizyczne i przenosz si ze swoj wiadomoci do ciaa astralnego, przy czym dzieje si to
zazwyczaj niewiadomie. Ciao astralne moe wwczas wykonywa swe czynnoci, na przykad
przenosi si do odlegych miejsc, zbiera tam spostrzeenia o otaczajcych je przedmiotach i
przenosi je do ciaa fizycznego. Ciao astralne medium moe przekazywa swoje spostrzeenia za
porednictwem ciaa fizycznego, spoczywajcego w transie. Na og jednak, gdy medium wychodzi z
transu, mzg fizyczny nie zachowuje ladw tych dozna i nie pozostaje w nim nic z uzyskanych
dowiadcze.
Niekiedy, ale praktycznie bardzo rzadko, ciao astralne potrafi przekaza mzgowi fizycznemu
trwalsze wraenia, tak e medium potrafi sobie przypomnie wiadomoci uzyskane podczas transu.

ROZDZIA X: SNY

wiadomo oraz dziaanie w ciele astralnym to jedna sprawa natomiast pami o tej astralnej
wiadomoci i dziaalnoci przejawiajca si w mzgu jest rzecz zgoa odmienn. Istnienie lub brak
pamici fizycznej w niczym nie wpywa na wiadomo w sferze astralnej ani na jej zdolnoci
swobodnego dziaania w ciele astralnym. W istocie rzeczy czowiek nie tylko moe to robi, ale czsto
faktycznie porusza si i dziaa swobodnie w ciele astralnym podczas snu ciaa fizycznego, a potem
powraca do ciaa fizycznego bez najmniejszego ladu w pamici o wykonanej pracy.
Brak cigoci pamiciowej pomidzy yciem fizycznym i astralnym jest spowodowany bd
niedostatecznym rozwojem ciaa astralnego, bd te wynika z niedoskonaoci pomostu eterycznego
midzy ciaem astralnym a staym ciaem fizycznym. Pomost ten utworzony jest z gstej tkanki materii
atomowej, przez ktr musz si przedostawa wibracje i ktra powoduje krtk chwil
niewiadomoci pomidzy snem i jaw, podobn do zasony.
Jedynym sposobem doprowadzenia pamici zdarze ze wiata astralnego do mzgu fizycznego
jest odpowiedni rozwj ciaa astralnego oraz przebudzenie si eterycznych czakr, ktrych rola polega
midzy innymi na przekazywaniu si z poziomu astralnego do eterycznego. Ponadto w mzgu musi
by czynna przysadka, gdy w niej skupiaj si wibracje astralne.
Zdarza si, e po przebudzeniu mamy wraenie, i w czym uczestniczylimy, ale nie pamitamy
w czym. Oznacza to funkcjonowanie w nas wiadomoci astralnej, chocia zdolnoci odbiorcze
naszego mzgu okazay si niewystarczajce do odnotowania tego zdarzenia w pamici. Czasami
czowiekowi w ciele astralnym udaje si odzwierciedli jakie wraenie w sobowtrze eterycznym i w
ciele staym, dziki czemu pozostanie ywe wspomnienie z ycia astralnego. Tak bywa wtedy, kiedy
chodzi o zdarzenie astralne, ktre czowiek uwaa za tak wane, e powinien o tym pamita w sferze
fizycznej. Jednake takie wspomnienie zwykle bardzo szybko znika i nie daje si z powrotem
odtworzy. Podejmowane w tym celu wysiki wywouj silne wibracje mzgu fizycznego, ktre
zaguszaj delikatniejsze wibracje astralne i czyni te usiowania bezowocnymi. Bywaj rwnie
zdarzenia wywoujce w ciele astralnym tak silne wraenia, e odbijaj si one w mzgu fizycznym
drog swoistej reperkusji.
W innych wypadkach moe si uda przekazanie wiadomoci do mzgu fizycznego, ale bez
przekazania pamici miejsca i sposobu ich zdobycia. Potwierdzeniem mog by zdarzajce si nagle
rozwizania trudnych kwestii lub nowe spojrzenie na niejasne dotychczas problemy. W takich
sytuacjach mona przyj, i jest to oznaka postpu w organizacji i dziaaniu ciaa astralnego, mimo
e ciao fizyczne nadal tylko czciowo potrafi odbiera wraenia astralne.
 Kiedy mzg fizyczny przejawia receptywno, sny nagle nabieraj sensu, staj si rozsdne i
logiczne. Podczas snu niewielu ludzi troszczy si o to, czy mzg fizyczny bdzie co pamita, a
ponad dziewidziesit procent bardzo niechtnie powraca do ciaa fizycznego.
Powrt do ciaa staego jest odczuwany jako ciki przymus, jako konieczno woenia cikiego i
grubego skafandra. Rado ycia w wiecie astralnym jest tak ogromna e w porwnaniu z ni ycie
fizyczne traci swj urok i wydaje si, i w ogle nie jest ono yciem. Wikszo ludzi powrt do ciaa
fizycznego traktuje jak codzienne pjcie do pracy. Gdyby nie byli zmuszeni, nie robiliby tego.
U osb wysoko rozwinitych zdarza si, e pomost eteryczny ju zosta zbudowany i w zwizku z
tym istnieje doskonaa cigo wiadomoci pomidzy yciem astralnym i fizycznym. Dla nich ycie
przestaje skada si z dni pamici i nocy zapomnienia, lecz staje si stanem cigoci, nieprzerwanej
w cigu wielu lat, wiadomoci.
Osoba nie majc pamici astralnej czasami moe bezwiednie (wskutek wypadku, choroby) lub
wiadomie (przez stosowanie pewnych praktyk) stworzy pomost ponad przepaci dzielc
wiadomo astraln od fizycznej. Od tej chwili jej wiadomo bdzie ciga, a pami zdarze w
czasie snu stanie si doskonaa. Konieczne jest jednak, aby rozwina ona uprzednio w peni swoj
wiadomo w ciele astralnym. Samo bowiem rozdarcie zasony pomidzy wiatem fizycznym a
astralnym jest gwatowne, ale rozwj ciaa astralnego odbywa si znacznie wolniej.
ycie w czasie snu moe si wybitnie zmieni wskutek rozwoju umysowego. Kady impuls
wysyany przez umys do mzgu fizycznego musi przej przez ciao astralne. Poniewa materia
astralna jest wraliwsza na wibracje mylowe ni fizyczna, skutki spowodowane przez nie w ciele
astralnym s rwnie odpowiednio wiksze. Kiedy wic czowiek osignie doskona kontrol nad
umysem, a wic nauczy si panowa nad swoim mzgiem, posidzie sztuk koncentracji i
umiejtno mylenia wedug swej woli, wwczas zajd takie same zmiany w jego yciu astralnym;
jeli bdzie przekazywa mzgowi wspomnienia z tego ycia, to jego sny stan si ywe, rozsdne,
dokadne, a nawet pouczajce.
Oglnie mwic, im bardziej mzg jest wdroony do reagowania na wibracje ciaa mentalnego, tym
atwiejsze jest powizanie wiadomoci fizycznej i astralnej. Mzg powinien stawa si coraz bardziej
posusznym narzdziem, dziaajcym zgodnie z impulsami jego woli.
Zwyke wydarzenia bdce przedmiotem snu nie zakcaj pracy czowieka w wiecie astralnym,
poniewa tego typu sny s wytworem mzgu fizycznego, podczas gdy prawdziwy czowiek jest
nieobecny i uczestniczy w czym innym. W istocie rzeczy to, czym zajmuje si mzg, nie ma
wikszego znaczenia, dopki pozostaje wolny od niepodanych myli.
Na og trudno jest zmieni bieg snu po jego rozpoczciu, mona natomiast kontrolowa samo
ycie i to w niemaym stopniu. Szczeglnie wane jest, by ostatnia myl przed zaniciem bya
wzniosa i szlachetna, poniewa od tego zaley w duym stopniu charakter przyszych snw.
Pamitajmy, e nieczysta lub za myl przyciga ze sny oraz nieczyste myli, siy i istoty,
oddziaujce na umys, a take na ciao astralne i zmierzajce do pobudzenia niskich, przyziemnych
pragnie. Z drugiej strony wzniosa, pozytywna, szlachetna i czysta myl automatycznie przyciga
inne elementale, stworzone podobnym wysikiem, co powoduje, i sny s wzniose i czyste.
W formowaniu snw bior udzia nastpujce czynniki:
1. Mzg fizyczny (niszy) ze swoj dziecic podwiadomoci i przyzwyczajeniem wyraania
kadej podniety w formie obrazw.
2. Eteryczna cz mzgu, przez ktr nieustannie przescza si acuch nie powizanych ze
sob obrazw.
3. Ciao astralne pulsujce gwatownymi falami pragnie i uczu.
4. Ego (w ciele przyczynowym), ktre moe przebywa w dowolnym stanie wiadomoci, od
absolutnej niemal niewraliwoci a do penej, doskonaej wiedzy na temat swoich zdolnoci.
Kiedy czowiek zasypia, ego wycofuje si, pozostawiajc swym rozmaitym ciaom wiksz ni
zazwyczaj swobod ycia na wasny sposb. Te oddzielne ciaa s:
wraliwsze na zewntrzne podniety;
maj wasn, szcztkow wiadomo.
 W rezultacie powstaj odpowiednie warunki do tworzenia si snw, jak rwnie do budzenia si w
mzgu chaotycznych wspomnie o dowiadczeniach innych cia podczas snu. Owe chaotyczne sny
mog by spowodowane przez:
szereg nie powizanych obrazw i automatyczne, bezsensowne przemiany, zachodzce w
niszym mzgu fizycznym;
przypadkowy strumie myli, przepywajcy przez eteryczn cz mzgu;
nieustajce fale ziemskich pragnie, pojawiajce si w ciele astralnym, i prawdopodobnie
pobudzane przez wpywy astralne;
niedoskonae prby dramatyzowania ze strony mao rozwinitego ego;
wspdziaanie kilku z wymienionych wyej czynnikw.
Sny mzgu fizycznego
Wiemy, e kiedy podczas snu ego czasowo zawiesza kontrol nad mzgiem, to ciao fizyczne
zachowuje w pewnym stopniu wiadomo, cho nader mglist. Ponadto istnieje zbiorowa
wiadomo pojedynczych komrek ciaa fizycznego. Wadza wiadomoci fizycznej nad mzgiem
jest o wiele sabsza ni wadza ego i dlatego zmiany czysto fizyczne mog oddziaywa na mzg w
duo wikszym stopniu. Przykadami takich fizycznych zaburze mog by zakcenia w kreniu
krwi, niestrawno, gorco lub zimno itp.
Przymiona wiadomo fizyczna ma pewne szczeglne cechy:
jest w znacznym stopniu zautomatyzowana;
nie potrafi uchwyci adnej myli inaczej jak w formie, w ktrej sama wystpuje, skutkiem czego
wszelkie bodce organizmu zostaj natychmiast przeobraone w obrazy postrzeeniowe;
nie jest zdolna do rozumienia abstrakcyjnych poj i natychmiast przeksztaca je wyimaginowane
postrzeenia;
kada myl dotyczca jakiej miejscowoci powoduje natychmiastowe przeniesienie si
wiadomoci do tego miejsca;
nie ma adnej moliwoci oceny kolejnoci, wartociowania i obiektywizowania ukazujcych si
jej obrazw: odbiera tak jak widzi i nigdy niczemu si nie dziwi, nawet jeeli jest to niedorzeczno;
podlega prawu kojarzenia myli, a wic potrafi poplta obrazy niczym ze sob nie zwizane
poza tym, e przedstawiaj fakty ssiadujce ze sob w czasie;
ma szczegln wraliwo na najsabsze nawet bodce zewntrzne, np. dwiki czy dotknicia;
nadaje im olbrzymie rozmiary i znieksztaca w niewiarygodnym stopniu.
Tak wic mzg fizyczny moe wprowadzi zamt i przesad do wielu snw, jakkolwiek nie do
wszystkich.
Sny mzgu eterycznego
Mzg eteryczny jest jeszcze wraliwszy na zewntrzne wpywy podczas snu ciaa ni w warunkach
wiadomoci na jawie. Gdy umys aktywnie pracuje, mzg jest cakowicie zajty i pozostaje
praktycznie rzecz biorc niedostpny dla uderzajcych we zewntrznych myli. Jednak w okresie
bezczynnoci natychmiast si otwiera i przepywaj przez niego chaotyczne myli.
U zdecydowanej wikszoci ludzi przewijajce si przez mzg myli nie s ich wasnymi, ale
stanowi fragmenty myli rzucanych w przestrze przez innych. W efekcie kada bkajca si myl,
zwaszcza w czasie snu, znajdujc w mzgu picego co, co z ni harmonizuje, zostaje przyjta i
przyswojona, dajc pocztek duszemu szeregowi myli. Po ich wyczerpaniu przez mzg zaczynaj
ponownie przepywa chaotyczne myli, bez adnego zwizku czy celu.
Wypada jedynie zauway, e w obecnym stadium ewolucji wiata w przestrzeni dominuj
zdecydowanie ze myli. Dla czowieka o nie kontrolowanym umyle stwarzaj one pokusy, ktrym
trudno si oprze.
Trzeba te podkreli, e nawet gdy takie mylowe prdy zostan powstrzymane wol drugiej
osoby, mzg eteryczny picego czowieka nie pozostaje cakowicie bierny, ale powoli i ospale
zaczyna tworzy obrazy z zapasu wasnych wspomnie.
 Sny astralne
Z reguy s nimi wspomnienia z ycia i dziaalnoci ciaa astralnego podczas snu ciaa fizycznego,
odbite w mzgu fizycznym. U nieprzecitnie rozwinitej osoby ciao astralne moe si przenosi na
znaczne odlegoci od ciaa fizycznego i przynosi ze sob mniej lub bardziej dokadne wraenia z
odwiedzanych miejsc lub kontaktw ze spotkanymi osobami. Ciao astralne jest bardzo wraliwe na
kad myl czy sugesti zwizan z pragnieniem lub uczuciem, chocia natura pragnie, ktra
najszybciej znajduje oddwik w ciele astralnym, zaley od stopnia rozwoju jego waciciela oraz od
zwizanej z tym czystoci jego ciaa astralnego.
Ciao astralne jest zawsze wraliwe na prdy mylowe, a kiedy umys przestaje je kontrolowa,
zaczyna reagowa na pochodzce z zewntrz bodce. W czasie snu jest jeszcze bardziej podatne na
takie wpywy. W rezultacie czowiek, ktry pokona w sobie fizyczne pragnienie spoywania alkoholu,
moe ni o piciu i znajdowa w tym przyjemno. W cigu dnia pragnienia ciaa astralnego s pod
kontrol woli, spod ktrej uwalniaj si w czasie snu, podobnie jak ciao astralne moe w pewnym
stopniu wymkn si spod wadzy ego i wtedy, zapewne pod wpywem astralnym, stare
przyzwyczajenia odzywaj si na nowo.
Ten rodzaj snw czsto wystpuje u osb, ktre poddaj swoje pragnienia wadzy woli.
Moe si zdarzy i tak, e czowiek oddajcy si pijastwu w poprzednim yciu posiada jeszcze w
swoim ciele astralnym troch materii przycignitej przez wibracje pijastwa, wytworzone przez lady
tego naogu w atomie permanentnym. Mimo e ta materia nie ulega oywieniu w obecnym yciu, to
jednak w czasie snu, kiedy sabnie wadza ego, moe reagowa na dochodzce z zewntrz wibracje
pijastwa i wtedy wanie czowiek ni o tym, e pije. Takie sny, jeeli rozumie si ich podoe, nie
powinny wzbudza niepokoju; niemniej s one w pewnym sensie ostrzeeniem i zarazem
przypomnieniem, e jeszcze istnieje moliwo obudzenia si na nowo dzy picia.
Sny ego
W trakcie procesu rozwojowego zachodz due zmiany w naturze ciaa astralnego, ale jeszcze
wiksze dokonuj si w ego, czyli w prawdziwym czowieku, ktry mieszka w ciele. Kiedy, ciao
astralne ma posta jedynie unoszcego si mglistego oboku ego rwnie pogra si we nie jak
ciao fizyczne, gdy jest niewraliwe na oddziaywanie swojej wasnej sfery. Nawet gdyby jaka idea,
przynalena do tej sfery, zdoaa do dotrze, to ego nie potrafioby jej przekaza mzgowi
fizycznemu, poniewa ma zbyt sab wadz nad swoimi niszymi ciaami.
Pogreni we nie ludzie znajduj si w rnych stanach wiadomoci od cakowitego
zapomnienia do peni astralnej wiadomoci. Nie naley jednak zapomina, e cho ego moe mie
wiele wanych dowiadcze w wyszych sferach bytu, to jednak nie musi by niezdolne do
przekazania tych wiadomoci do mzgu. To sprawia, e czowiek nic nie pamita w wiecie fizycznym
albo ma do mgliste wspomnienia.
Zasadnicze charakterystyczne cechy wiadomoci i dowiadcze ego, bez wzgldu na to, czy
docieraj one do pamici fizycznego mzgu, s nastpujce:
1. Miara czasu i przestrzeni jest dla ego w stanie snu czym odmiennym od tej, ktr czowiek
posuguje si na jawie. Dla ego czas i przestrze prawie nie istniej. Znane s przykady, w ktrych
ego dowiadczao przey trwajcych, zdawaoby si, cae lata, podczas gdy wedug naszej miary
upyno zaledwie kilka chwil.
2. Ego ma szczegln zdolno, czy moe przyzwyczajenie, do natychmiastowego
"dramatyzowania". Tak wic dwik fizyczny lub dotknicie mog dotrze do ego nie za
porednictwem mechanizmu nerwowego, ale w uamku sekundy, i to nawet wczeniej, ni dotr do
mzgu fizycznego. Ten uamek sekundy wystarczy, aby ego stworzyo co w rodzaju dramatu lub kilka
scen, prowadzcych do kulminacyjnego zdarzenia, ktre powoduje obudzenie si ciaa fizycznego.
Mzg fizyczny miesza subiektywny sen z obiektywnym zdarzeniem i dlatego czowiek wyobraa
sobie, e faktycznie przey to, co mu si nio.
Jednake to przyzwyczajenie do dramatyzowania jest waciwe ego jeszcze, jak si wydaje, sabo
rozwinitemu duchowo. W miar rozwoju ego wznosi si ponad takie zabawy swojego dziecistwa.
Czowiek, ktry osign cigo wiadomoci, jest tak bardzo zajty dziaaniem w wyszej sferze
bytu, e nie traci energii na podobne dramatyzacje, co w konsekwencji powoduje u niego zanik takich
snw.
3. Ego ma w pewnej mierze zdolno przewidywania i potrafi czasami przewidzie z gry przysze,
mogce zaistnie wydarzenia, o ile si im nie zapobiegnie, a take poinformowa o tym mzg
fizyczny. S to sny prorocze lub ostrzegawcze, ktrych odnotowano bardzo duo. W niektrych
sytuacjach mona skorzysta z takiego ostrzeenia i podj waciwe kroki.
4. Ego, pozostajc podczas snu poza granicami ciaa, myli, jak si wydaje, symbolami.
Wyobraenia, ktrych przekazanie w wiecie fizycznym wymaga wielu sw, zostaj przekazane
jednym symbolicznym obrazem. Jeeli taka myl zostanie przeniesiona do mzgu, a ten przypomni j
sobie na jawie, to umys ma moliwo przetworzenia jej w sowa; czsto jednak pozostaje ona w
mzgu ciaa fizycznego jako zagadkowy, nie wyjaniony symbol, ktry moe spowodowa
zamieszanie. W tej kategorii snw mona przyj, e kada osoba ma wasny system symboli.
Jeli czowiek pragnie mie poyteczne sny, pomocnymi mog by:
Suszupti, czyli wiadomo dziaajca w ciele mentalnym i zdolna przekazywa swoje
dowiadczenia do mzgu;
Turiya, czyli stan transu, w ktrym wiadomo dziaa w sferze buddhi, ale jest tak bardzo
oddzielona od mzgu, e wspomnienia o jej przeyciach nie mog by atwo odtworzone za pomoc
zewntrznych rodkw.
Naley jednak pamita, e znaczenie tych terminw jest wzgldne i zmienia si w zalenoci od
kontekstu. Tak wic w pewnej interpretacji dagratu sfera astralna i fizyczna jest tak powizana, e
siedem ich dziaw (sfer) odpowiada czterem stanom skupienia materii fizycznej i trzem rozlegym
dziaom materii astralnej.

ROZDZIA XI: CIGO WIADOMOCI

Przypomnijmy, e czowiek przenoszcy centrum wiadomoci z jednego ciaa do drugiego (np. z

ciaa fizycznego do astralnego i odwrotnie) nie tracc jej cigoci, musi mie rozwinity system
pocze pomidzy tymi ciaami. Zdecydowana wikszo ludzi nie jest wiadoma istnienia owych
pocze, co sprawia, e poczenia te nie s aktywnie oywione i pozostaj w stanie podobnym do
tego, w jakim znajduj si fizyczne organy szcztkowe. Mog si rozwin wycznie przez uywanie,
a do dziaania pobudza si je skupieniem uwagi i si woli.
Wola wyzwala i kieruje kundalini. Jeeli jednak ciaa czowieka nie zostay przedtem oczyszczone,
kundalini staje si energi niszczc, zamiast oywiajc. To jest przyczyn nacisku, jaki kad
wszyscy okultyci na konieczno uprzedniego oczyszczenia si, zanim zacznie si uprawia
prawdziw jog.
Kiedy czowiek jest przygotowany do otrzymania pomocy przy oywianiu pocze, niezawodnie j
otrzyma od tych, ktrzy stale poszukuj sposobnoci do pomagania powanym i bezinteresownym
aspirantom. Wwczas pewnego dnia czowiek, pozostajc w peni wiadomoci, spostrzee, jak
wymyka si z ciaa fizycznego, i nie tracc ani przez chwil wiadomoci odkrywa, e jest wolny.
Pniejsza praktyka sprawia, e przejcie z jednego ciaa do drugiego staje si spraw zwyczajn i
atw, Rozwj pocze likwiduje przepa pomidzy wiadomoci fizyczn i astraln, a cigo
wiadomoci staje si doskonaa.
Ucze nie tylko ma si nauczy dokadnego postrzegania w wiecie astralnym, ale rwnie
wiernego przenoszenia pamici o tym, co widzia, z mzgu astralnego do fizycznego; aby mu w tym
pomc, wiczy si go w przenoszeniu wiadomoci bez powodowania w niej przerwy, ze sfery
fizycznej do astralnej i mentalnej oraz z powrotem. Jest to bardzo wane, dopki bowiem ucze nie
opanuje tego w bezbdny sposb, zawsze istnieje moliwo powstania luk lub znieksztace w jego
wspomnieniach na skutek przerw, rozdzielajcych okresy wiadomoci w poszczeglnych sferach.
Zdobywszy te umiejtnoci, ucze zyskuje moliwo wykorzystania swoich zdolnoci astralnych nie
tylko w czasie snu lub transu (bdc poza ciaem fizycznym), ale take pozostajc w peni wiadomym
w zwykym yciu fizycznym.
Aby wiadomo fizyczna moga wczy wiadomo astraln, niezbdne jest odpowiednie
rozwinicie przysadki i w peni czynna czwarta spirala w atomach.
 Poza metod polegajc na przenoszeniu wiadomoci z jednego poziomu na drugi w obrbie tej
samej sfery bytu na przykad z astralnego poziomu atomowego na najniszy poziom mentalny,
istnieje jeszcze inna linia pocze, nazywana "atomowym skrtem drogi".
Jeeli wyobrazimy sobie atomowe strefy (poziomy) wiata astralnego, mentalnego itd. jako lece
obok siebie wzdu jakiego prta, to inne strefy tych wiatw mona wyobrazi sobie jako zwisajce
w skrtach z innego prta. Aby przej z atomowej strefy jednego wiata do drugiej, wystarczy
posun si skrcon drog wzdu prta, zamiast opuszcza si i wznosi w gr przez zwisajce
skrty, symbolizujce nisz stref.
Normalny tok naszego mylenia przebiega zwykle w d przez wszystkie strefy, lecz bysk
geniuszu, naga, rozjaniajca wszystko idea, przechodzi tylko przez strefy atomowe.
Jest jeszcze trzecia moliwo, wypywajca ze stosunkw istniejcych pomidzy naszymi sferami
a kosmicznymi sferami bytu, ale jest to ju zbyt zawiy problem, aby podejmowa go przy omawianiu
ciaa astralnego i zjawisk wiata astralnego.
Uzyskanie cigoci wiadomoci pomidzy wiatem fizycznym a astralnym nie wystarcza samo
przez si do odnowienia pamici minionych ywotw. W tym celu potrzeba wyszego rozwoju.
Osigajc cakowite panowanie nad ciaem astralnym, czowiek moe opuszcza ciao fizyczne nie
tylko w czasie snu, ale w kadej wybranej przez siebie porze i udawa si w dowolnie odlege miejsca.
Jednostki medialne i sensytywne, odczajc swe ciaa astralne, czyni to niewiadomie w chwili
pogrenia si w trans. Po zakoczeniu transu nie zachowuj jednak pamici o swych doznaniach.
Wywiczeni uczniowie potrafi wiadomie odcza si w ciele astralnym od ciaa fizycznego i
podrowa na due odlegoci, zachowujc przy tym w peni pami swoich przey.
Oddzielone w ten sposb ciao astralne moe by postrzegane przez jednostki sensytywne lub
przez osoby znajdujce si chwilowo w anormalnym stanie nerwowym. Znane s liczne wypadki
takich astralnych odwiedzin przez osoby znajdujce si na ou mierci, poniewa w tym stanie wi
pomidzy poszczeglnymi ciaami ulega rozlunieniu i stwarza odpowiednie warunki dla zjawisk, ktre
inaczej byyby niemoliwe.
Ciao astralne uwalnia si rwnie w niektrych chorobach. Podstawowy warunek tego typu
astralnych podry stanowi bezczynno ciaa fizycznego.
Jeli czowiek wie, jak to zrobi, moe spowodowa lekkie zagszczenie swojego ciaa astralnego,
przycigajc do niego z otaczajcej atmosfery czstki fizycznej materii, oraz zmaterializowa si w ten
sposb w stopniu dostatecznym, by sta si fizycznie widzialnym. Tym tumaczymy "ukazywanie si
zjaw", kiedy osoba fizycznie nieobecna odwiedza swoich przyjaci.

ROZDZIA XII: MIER A ELEMENTAL PRAGNIE

W chwili mierci wiadomo opuszcza stae ciao fizyczne i zatrzymuje si na krtki czas w
sobowtrze eterycznym, najczciej na par godzin, a nastpnie przechodzi do ciaa astralnego.
mier zatem polega na odrzuceniu kolejnych powok ego. Niemiertelna cz czowieka, po kolei
odrzuca swoje zewntrzne powoki najpierw fizyczn sta, nastpnie eteryczn i wreszcie astraln.
Prawie we wszystkich wypadkach opuszczenie ciaa staego i wiata fizycznego jest zupenie
bezbolesne, nawet po dugiej i cikiej chorobie. Spokj malujcy si na obliczu zmarego jest
powanym argumentem na rzecz tego twierdzenia; przemawia za nim take wiadectwo wikszoci
osb, ktre pytano o to bezporednio po ich mierci.
W chwili mierci, nawet nagej, czowiek oglda cae swoje ycie, przesuwajce si przed nim z
najdrobniejszymi szczegami. W jednym momencie dostrzega cay acuch przyczyn, dziaajcych w
cigu jego ycia. Widzi teraz i rozumie, jaki jest naprawd, bez upiksze, ktrych rdem s
pochlebstwa i zakamanie. Oglda wasne ycie, patrzc jak widz na dopiero co opuszczony wiat.
Stan wiadomoci nastpujcy bezporednio po mierci jest na og spokojny i senny. Potem
przychodzi krtki okres niewiadomoci, mogcy trwa jedynie kilka chwil. Czasami jednak trwa kilka
minut, godzin, dni, a nawet tygodni.
 Wzajemne oddziaywanie ciaa fizycznego i jego astralnego odpowiednika powoduje, i po mierci
fizycznej odpowiednik astralny zachowuje si przyzwyczajenia posta do ktrej przywyk, skutkiem
czego fizyczny wygld czowieka jest prawie nie zmieniony. Mwimy "prawie", poniewa materia
astralna jest szalenie plastyczna i pod dziaaniem myli czowieka, ktry z reguy po mierci wyobraa
sobie wasn osob jako modsz (w porwnaniu z wygldem w chwili mierci), ciao astralne
przybiera nieco modszy wygld.
Stosunkowo szybko po mierci przewanie nastpuje dua zmiana w budowie ciaa astralnego, na
skutek dziaania elementala pragnie.
Wiksza cz materii ciaa astralnego skada si z esencji elementalnej. Jest ona ywa, cho
bezbronna i przejciowo odcita od oglnej rasy astralnej esencji. Instynktownie, na olep i
bezrozumnie dy do wasnych celw i przejawia wielk pomysowo w spenianiu swoich pragnie
oraz w posuwaniu naprzd wasnej ewolucji.
Ewolucj jest dla niej zstpowanie w materi, a celem, do ktrego zmierza stanie si mineraln
monad. Wskutek tego zadanie jej ycia polega na moliwie jak najwikszym zblieniu si do wiata
fizycznego i doznawaniu najniszych wibracji. Nic nie wie i nie moe wiedzie o czowieku, w ktrego
ciele astralnym chwilowo przebywa. Pragnie zachowa swoje odrbne istnienie i wyczuwa, e moe to
osign jedynie przez zwizek z czowiekiem. Ma wiadomo istnienia ciaa mentalnego czowieka i
rozumie, e im wicej przycignie do siebie materii astralnej, tym dusze bdzie jej astralne ycie.
Po mierci ciaa fizycznego esencja elementalna rozumiejc, e czas trwania jej odrbnego ycia
jest ograniczony i e wczeniej czy pniej nastpi rwnie mier astralna, stara si, aby ciao
astralne yo jak najduej. W tym celu rozmieszcza i ukada materi ciaa astralnego w szereg
koncentrycznych powok, tak e powoka z najgrubszej materii znajduje si na zewntrz. Z punktu
widzenia elementala jest to najwaciwszy ukad, poniewa najgrubsza materia jest najbardziej zwarta
i najlepiej potrafi wytrzyma tarcie.
Tak przeorganizowane ciao astralne nosi nazw Yatana, czyli ciao cierpienia. U czowieka
szczeglnie zego, ktrego ciao astralne zawiera najwicej najgrubszej materii, zwie si ono Dhruvan
ciao mocne.
Powysze przegrupowanie ciaa astralnego dotyczy tylko powierzchni odpowiednika ciaa
fizycznego, a nie powierzchni otaczajcego go owoidu.
Celem tej operacji jest przeszkodzenie w swobodnym kreniu materii astralnej, jakie normalnie
odbywa si w ciele astralnym. Ponadto czowiek w tych warunkach odpowiada jedynie za wibracje
odebrane przez zewntrzn warstw swojego ciaa astralnego. W efekcie zostaje on niejako
zamknity w klatce z materii astralnej i moe widzie i sysze tylko to, co si dzieje na jej najniszym
poziomie.
Jakkolwiek czowiek przebywa wrd najwzniolejszych si i najpikniejszych myloksztatw, jest
jednak prawie cakowicie niewiadomy ich istnienia, poniewa czsteczki jego ciaa astralnego, ktre
mogyby na nie reagowa, s zamknite we wntrzu ciaa i niedostpne dla tych oddziaywa.
Dodajmy, i z uwagi na wyczne dostrzeganie najgrubszej materii cia astralnych innych osb i
cakowit niewiadomo wasnych ogranicze, jest przekonany, e istoty, ktre oglda, posiadaj
wycznie ujemne cechy, gdy tylko takie potrafi dostrzec.
Poniewa potrafi widzie i odczuwa tylko to, co jest najnisze i najordynarniejsze, otaczajcy go
ludzie wydaj mu si zwyrodniaymi potworami. W tych warunkach nie mona mu si dziwi, e i wiat
astralny uwaa za pieko.
Przegrupowanie czstek ciaa astralnego dokonane przez elemental pragnie wcale nie zmienia
ksztatu odpowiednika ciaa fizycznego, chocia zmiany nastpujce z biegiem czasu w naturalny
sposb zmierzaj na og do nadania temu ksztatowi bardziej subtelnego i uduchowionego wygldu.
Z biegiem czasu zewntrzna powoka ulega powolnemu rozpadowi i czowiek staje si stopniowo
zdolny do odczuwania wibracji poziomu bezporednio wyszego, wznoszc si w ten sposb w
nastpn sfer wiata astralnego. I tak przechodzi z jednego poziomu na drugi. Dugo jego pobytu
na kadym z tych poziomw zaley od iloci i aktywnoci materii danego poziomu, znajdujcej si w
jego ciele astralnym.
Gdy mwimy o wznoszeniu si z jednego poziomu na drugi, niekoniecznie musi to oznacza
zmian miejsca i przestrzeni; chodzi raczej o przeniesienie si wiadomoci z jednego poziomu na
drugi. Gdy ciao astralne czowieka ulega przegrupowaniu, ognisko jego wiadomoci przenosi si z
zewntrznej powoki do nastpnej, wewntrznej. W ten sposb czowiek stopniowo staje si
niewraliwy na wibracje jednego rodzaju materii, ale zaczyna reagowa na wibracje materii
subtelniejszej. Jeden ze wiatw razem ze swoj sceneri i mieszkacami powoli rozwiewa si przed
oczami czowieka, ale na jego miejscu pojawia si nowy.
W miar stopniowego rozpadania si powoki, czowiek widzi, jak astralne odpowiedniki
przedmiotw staj si coraz bardziej nike, podczas gdy myloksztaty nabieraj blasku i ycia. Jeli co
jaki czas spotyka drugiego czowieka, wydaje mu si, e jego charakter stale si poprawia.
Tymczasem dzieje si tak tylko dlatego, e on sam staje si zdolny reagowa na subtelniejsze
wibracje charakteru. Przegrupowanie ciaa astralnego faktycznie stale utrudnia czowiekowi poprawne
widzenie jego przyjaci we wszystkich stadiach astralnego ycia.
Tego przegrupowania czstek ciaa astralnego, wystpujcego u zdecydowanej wikszoci ludzi,
mona unikn odpowiednim aktem woli. Nikt, kto zna warunki bytu w wiecie astralnym, nie powinien
dopuci do przegrupowania swojego ciaa astralnego przez elementala pragnie. Wwczas bowiem
czstki ciaa astralnego pozostan pomieszane jak za ycia w wiecie fizycznym i wskutek tego
czowiek, zamiast by zamknitym w granicach jednej tylko strefy (poziomu), zachowuje swobod
poruszania si na wszystkich poziomach, odpowiednio do budowy wasnego ciaa astralnego.
Elemental pragnie ogarnity na wp wiadom obaw bdzie si stara przekaza swj lk
czowiekowi, ktry usiuje nie dopuci do przegrupowania ciaa astralnego. Z tego te powodu warto
jest pozna t spraw jeszcze za ycia fizycznego.
Jeeli jednak przegrupowanie ju si dokonao, mona je jeszcze rozbi. Moe to uczyni druga
osoba, pragnca przyj z pomoc czowiekowi i umoliwi mu swobodne poruszanie si i prac w
wiecie astralnym, a nie ograniczone poruszanie si na jednym tylko poziomie.

ROZDZIA XIII: YCIE PO MIERCI

Naley podkreli, e nie stwierdzono, by w chwili mierci dokonywaa si w czowieku jaka

gwatowna zmiana. Wrcz przeciwnie pozostaje on tym, czym by poprzednio z t tylko rnic, e
nie ma ju fizycznego ciaa. Nadal ma ten sam umys, te same skonnoci, zalety i wady. Utrata
fizycznego ciaa, podobnie jak zmiana ubrania, nie czyni go innym czowiekiem. Co wicej, warunki, w
jakich si teraz znajduje, zostay stworzone przez jego myli i pragnienia. Nie ma mowy o adnej
karze czy nagrodzie, wymierzonej przez kogo z zewntrz, pojawiaj si jedynie skutki tego, co
czowiek czyni, mwi i myla podczas ycia w wiecie fizycznym.
ledzc opis ycia astralnego po mierci przekonamy si, e faktycznie odpowiada on z du
dokadnoci zarwno katolickiej koncepcji czyca, jak i greckim wyobraeniom o Hadesie
podziemnym wiecie.
Poetycka idea mierci, rwnajcej wszystko i wszystkich, jest absurdem, zrodzonym z ignorancji,
poniewa w wikszoci wypadkw utrata fizycznego ciaa nie powoduje zmiany w charakterze czy
umyle czowieka i dlatego wrd zmarych istnieje rwnie wielka rnorodno inteligencji jak wrd
ywych.
Jest to pierwszy i najwaniejszy fakt, z ktrego trzeba zda sobie spraw: po mierci nie ma
adnego nowego i niezwykego ycia, ale jest dalszy cig dotychczasowego ycia w wiecie
fizycznym, cho w zasadniczo zmienionych warunkach.
Jest to tak bardzo zgodne ze stanem faktycznym, e gdy czowiek po raz pierwszy zjawia si po
mierci w ciele astralnym, nie zawsze rozumie, e naley ju do ludzi zmarych. I jeli uprzytomni
sobie ten fakt, bardzo czsto nie potrafi pocztkowo zrozumie, czym waciwie wiat astralny rni
si od fizycznego.
Czasami ludzie uwaaj sam fakt zachowania wiadomoci za niezaprzeczalny dowd, i nie
umarli, i to pomimo ostentacyjnie wyznawanej wiary w niemiertelno duszy.
Jeeli czowiek nigdy wczeniej nie sysza o yciu w wiecie astralnym, moe by troch
zaskoczony niespodziewanymi warunkami, w ktrych si znalaz. Po pewnym czasie jednak godzi si
z nimi, mimo i nadal ich nie rozumie, uwaajc e tak by powinno.
 Obserwujc nowy wiat prawdopodobnie pocztkowo nie dostrzee wielkiej rnicy i pozostanie w
przewiadczeniu, e widzi nadal ten sam wiat. Pamitamy przecie, i kady rodzaj materii astralnej
jest przycigany przez odpowiadajcy mu stan materii fizycznej. Tak wic gdybymy wyobrazili sobie,
e wiat fizyczny przesta istnie i nie pocigaoby to za sob innych zmian, mielibymy jego dokadn
kopi w wiecie astralnym.
W rezultacie czowiek znajdujcy si w wiecie astralnym w dalszym cigu widzi mury domw, ich
wntrza, osoby itp., a wic to, do czego jest przyzwyczajony. Ogldane obrazy s bardzo wyranie
uksztatowane z najgstszego rodzaju materii astralnej. Przygldajc si tym przedmiotom uwaniej,
dostrzee on, e wszystkie czsteczki pozostaj w gwatownym ruchu, co nie byo widoczne w wiecie
fizycznym. Z reguy niewiele osb uwanie obserwuje otoczenie i dlatego po mierci nie zauwaaj
pocztkowo adnych zmian. Wielu ludziom trudno jest take uwierzy we wasn mier z prostego
powodu: nadal widz, sysz, odczuwaj i myl.
Stopniowo zaczynaj zdawa sobie spraw z tego, e jednak co si zmienio, bo na przykad
widzc swoich przyjaci nie zawsze mog si z nimi porozumie; mwic do nich zauwaaj, e oni
ich nie suchaj; dotykajc ich stwierdzaj, e nie robi to nich adnego wraenia. Ale i wtedy jeszcze
tumacz sobie, e to sen.
Stopniowo czowiek zaczyna dostrzega rnic pomidzy obecnym yciem w wiecie astralnym a
poprzednim fizycznym. W pewnym momencie zauwaa, e przesta si mczy, odczuwa bl czy
zmczenie. Zaczyna rozumie, e w tym wiecie myli wyraaj si w widzialnej postaci, cho
zbudowane s z subtelniejszej materii tego wiata. Im duej yje w wiecie astralnym, tym ksztaty te
staj si wyraniejsze. Chocia nie moe dostrzec fizycznych cia swoich przyjaci, to widzi ich ciaa
astralne, a tym samym poznaje ich uczucia i pragnienia. Wprawdzie nie potrafi szczegowo ledzi
wydarze ich ycia fizycznego, ale natychmiast ma wiadomo ich uczu: mioci, nienawici,
zazdroci, zawici, poniewa wyraaj si one w ciaach astralnych jego przyjaci.
Tak wic, chocia pozostajcy przy yciu fizycznym s przekonani o utracie swojego bliskiego na
zawsze, to jednak on sam nigdy, nawet przez chwil, nie ma wraenia, e straci yjcych fizycznie.
Przebywajc po mierci w ciele astralnym atwiej i gbiej ulega oddziaywaniu uczu yjcych
fizycznie przyjaci, gdy nie ma ju owego ciaa fizycznego, ktre tumio jego wraliwo.
Czowiek yjcy w wiecie astralnym zazwyczaj nie dostrzega w caoci astralnego odpowiednika
fizycznego przedmiotu, ale jedynie cz nalec do tego poziomu wiata astralnego, na ktrym
aktualnie przebywa. Nie zawsze rozpoznaje pewnie i dokadnie astralny odpowiednik ciaa fizycznego,
nawet jeeli go widzi. Musi zdoby wiksze dowiadczenie, zanim bdzie mg bezbdnie
identyfikowa przedmioty, dlatego kada prba podejmowana w tym kierunku przynosi niepewne
rezultaty.
Czsto si zdarza, i po mierci czowiek nie zdajc sobie sprawy z faktu, e jest ju wolny od
koniecznoci zarabiania na ycie, jedzenia, spania itd., nadal przygotowuje i spoywa posiki
przyrzdzone w jego imaginacji lub nawet podejmuje budow domu mieszkalnego, wznoszc go
kamie po kamieniu, cho mgby postawi go od razu. W trakcie tej pracy moe spostrzec, e
kamienie nie maj adnego ciaru, a tym samym, e jego obecne warunki ycia s odmienne od
warunkw wystpujcych w yciu fizycznym. To z kolei skania go do dalszych obserwacji. Podobnie
jest z wchodzeniem do domu przez drzwi zachowuje ten zwyczaj, mimo e bez problemu moe
przej przez cian; z tego samego powodu chodzi stawiajc kroki po ziemi, cho mgby rwnie
dobrze pyn w powietrzu.
Inaczej przedstawia si sytuacja czowieka, ktry jeszcze za ycia ziemskiego oglnie zapozna si
z warunkami ycia astralnego. Pomocne jest tu zrozumienie nauk okultystycznych.
Przedstawione powyej warunki egzystencji to kamaloka miejsce lub wiat kamy, czyli
pragnienia, w teorii scholastycznej nazywane limbus. Kamaloka jest wiatem zamieszkaym przez
wiele rozumnych i na wp wiadomych istot, nalecych do rnych typw i majcych rozmaite
ksztaty. Rni si one znacznie midzy sob; poza zmarymi ludmi s tu take inne istoty.
Kamaloka przenika wiat fizyczny, ale z uwagi na fakt, e w obu wiatach wystpuj odmienne
stany materii, mieszkacy jednego nie s wiadomi istnienia ycia drugich. Tylko w anormalnych
warunkach moe si zdarzy, i mieszkacy jednego wiata bd wiadomi obecnoci istot z
drugiego. Inaczej mwic, kamaloka nie stanowi odmiennego i oddzielnego miejsca, ale od reszty
wiata astralnego oddzielaj j warunki wiadomoci istot w niej przebywajcych istot ludzkich, ktre
ju opuciy swoje ciao eteryczne i stae fizyczne, ale jeszcze nie uwolniy si od kamy, czyli
namitnoci i pragnie. Taki stan nosi nazw pretaloka, preta oznacza bowiem istot ludzk
pozbawion fizycznego ciaa, ale obarczon jeszcze szat swojej zwierzcej natury.
Warunki takie jak w kamaloce wystpuj na kadym poziomie wiata astralnego. Wielu ludzi po
mierci moe przeywa najpierw zakopotanie i niepokj, a czasami nawet paniczny strach.
Spowodowane jest to spotkaniem z myloksztatami stworzonymi przez nich i im podobnych ludzi w
cigu wiekw z wyobraeniami o szatanie, gniewnym i okrutnym bstwie, o potpieniu wiecznym.
Popadaj oni wwczas w stan przeraenia i okrutnego cierpienia, ktry moe trwa przez dugi czas,
zanim nie uwolni si od fatalnego dziaania tych gupich i faszywych wyobrae.
Bezstronnie naley jednak podkreli, i opisane wyej zo wystpuje w najjaskrawszej formie w
protestanckich spoecznociach. Koci katolicki ze swoj nauk o czycu jest bliszy prawidowej
koncepcji wiata astralnego i jego wyznawcy rozumiej, e stan, w jakim si znajduj po mierci, jest
tymczasowy. Od nich samych zaley wydobycie si z niego za pomoc intensywnej, duchowej
aspiracji. Chrzecijanie przyjmuj take ze zrozumieniem kade cierpienie, wiedz, e jest to
konieczne do usunicia niedoskonaoci ich charakteru przed przejciem do wyszych, wietlistych
sfer.
Widzimy wic, e w wikszoci wypadkw poszczeglne systemy religijne nie pouczyy swoich
wyznawcw o tym, co czeka ich po mierci, i jak maj si zachowa w wiecie astralnym. Ta
niewiedza przysparza niepotrzebnych problemw i lkw. Trzeba jednak od razu podkreli, e
zarwno wrd ywych, jak i zmarych, jedynie niewielka grupa zna i rozumie nauk o procesie
ewolucyjnym, ktra uatwiaby im przystosowanie si do zmienionych warunkw. Obecnie znaczna
liczba osb, yjcych i zmarych, aktywnie pomaga tym wszystkim, ktrzy zmarli nie majc pojcia o
prawdziwym charakterze ycia po mierci.
Niewtpliwie jedn z zalet ycia w wiecie astralnym jest brak zmczenia oraz cakowita wolno
od narzucajcych si koniecznoci, jak jedzenie, picie, ktre s uciliwe w yciu fizycznym. W
wiecie astralnym czowiek jest naprawd wolny, moe robi, co chce, kiedy chce i spdza czas
wedug wasnego uznania.
Powiedzielimy wczeniej, e zmary fizycznie czowiek stopniowo wycofuje si w gb siebie. Cay
cykl ycia i mierci mona przyrwna do elipsy, ktrej dolna cz przechodzi przez wiat fizyczny.
W pierwszej poowie cyklu ego zstpuje w materi; najniszy centralny punkt krzywej przypada na
rodek ycia fizycznego, kiedy to sia ego skierowana na zewntrz wyczerpuje si; odtd zaczyna si
dugi proces wycofywania si do waciwej mu strefy.
Tak wic niemal kade fizyczne wcielenie mona uwaa za zstpienie ego, ktrego siedzib jest
grna cz wiata mentalnego, w d do sfer niszych. Ego, przekazujc duszy si, dokonuje niejako
inwestycji, ktrej celem jest dostarczenie mu nowych dowiadcze, przyczyniajcych si do rozwoju
jego nowych cech.
Zrozumiae jest, e cz ycia po mierci spdzona w wiecie astralnym naley do okresu
wycofywania si w stron ego. Ostatnie fazy ycia fizycznego naley wic powici duchowym
rozwaaniom, a nie sprawom czysto fizycznym; podobnie podczas ycia astralnego coraz wicej
uwagi naley powici subtelniejszej materii, z ktrej tworzone s myloksztaty i ksztaty powstajce
pod wpywem pragnie. Nie oznacza to zmiany miejsca w przestrzeni (cho niekiedy i tak bywa), lecz
przesunicie punktu cikoci zainteresowa. To jest powodem, dla ktrego odpowiednik wiata
fizycznego, ktry czowiek opuci, stopniowo rozwiewa si przed jego oczami, a jego ycie coraz
bardziej przesuwa si w stron wiata myli.
Pragnienia oraz uczucia jeszcze si jednak utrzymuj; wskutek atwoci, z jak materia astralna
reaguje na myli i pragnienia, ksztaty otaczajce czowieka s w duej mierze wyrazem jego
wasnych pragnie i uczu, ktrych charakter decyduje o tym, czy jego ycie jest szczliwe, czy te
nie.
Naley podkreli, e ycie astralne jest etapem przejciowym w caym cyklu ycia i mierci,
przygotowujcym do ycia w wiecie mentalnym. Jak ju wspominalimy, po mierci fizycznej ciao
astralne staje si wolne; z punktu widzenia wiadomoci oznacza to wyzwolenie kama-manasu.
Poczwszy od tego momentu ta cz niszego manasu, ktra nie jest nierozdzielnie zwizana z
kam, stopniowo uwalnia si, unoszc ze sob dowiadczenia, ktre moe przyswoi wysze ciao
mentalne.
Rwnoczenie ta cz niszego manasu, ktra pozostaje zwizana z kam, nadaje ciau
astralnemu skcon troch wiadomo oraz niepen pami dopiero co zakoczonego ycia. Jeeli
uczucia i namitnoci byty silne, a umysowy pierwiastek saby, to ciao astralne bdzie miao du
ywotno i jego pobyt w wiecie astralnym potrwa dugo. Bdzie te przejawiao do rozleg
wiadomo, dziki zwizanej z nim materii mentalnej. Jeeli jednak minione ycie ziemskie bardziej
charakteryzowao si prac umysow i raczej czystoci ni namitnociami, to z uwagi na sabe
wyposaenie w si yciow, pobyt w wiecie astralnym bdzie krtki, stanowic blad, szybko si
rozpadajc podobizn czowieka.
W rozwaaniach nad astralnymi warunkami ycia czowieka naley wzi pod uwag dwa
zasadnicze warunki:
czas pobytu na poziomie wiata astralnego;
zakres wiadomoci, przejawianej na kadym z tych poziomw.
Czas uzaleniony jest od iloci materii kadego poziomu, przyswojonej podczas ycia fizycznego.
Z tego powodu na kadym poziomie musimy przebywa dopty, dopki jego materia nie zniknie z
naszego ciaa astralnego.
Rodzaj tworzonego ciaa astralnego w cigu ycia fizycznego jest bezporednio okrelany przez
namitnoci, pragnienia, emocje, a porednio przez myli i fizyczne przyzwyczajenia, takie jak
odywianie, uywanie napojw, czysto, wstrzemiliwo itp. Prostackie ciao astralne powstaje w
wyniku takiego trybu ycia i reaguje wycznie na nisze wibracje astralne. W konsekwencji po
mierci czowiek jest zwizany ze wiatem astralnym przez dugi czas, niezbdny do cakowitego
rozpadu tego ciaa. Z drugiej strony wysubtelnione ciao astralne stworzone przez czysty i kulturalny
tryb ycia sprawia, e czowiek nie reaguje na nisze i ordynarne wibracje wiata astralnego,
natomiast jest wraliwy na wysze wibracje tego wiata. W rezultacie podczas ycia astralnego
doznaje mniej przykroci i trudnoci, a jego proces ewolucyjny przebiega atwo i szybko.
Zakres wiadomoci na danym poziomie zaley od tego, w jakim stopniu czowiek posugiwa si i
odywia materi tego poziomu w czasie ycia fizycznego. Jeeli przewaaa natura zwierzca i
czowiek pozwala jej szale, tumic lub zaniedbujc stron intelektualn i duchow, to ciao astralne
bdzie istniao dugi czas po mierci fizycznej. I odwrotnie hamowanie pragnie, ich oczyszczanie i
wiczenie w podlegoci wobec wyszej natury spowoduje, e ciao astralne bdzie dysponowao
mniejsz iloci energii i szybciej ulegnie rozpadowi.
Przecitny czowiek nie uzalenia si wcale za ycia od wszystkich niskich pragnie, potrzebuje
jednak do dugiego okresu mniej lub bardziej wiadomego ycia na poszczeglnych poziomach
wiata astralnego, aby siy wprowadzone przez niego w ruch ulegy wyczerpaniu i dziki temu ego
zostao uwolnione.
Jest oglnym prawem, e gdy ciao astralne wyczerpie wszystkie powaby ktrego poziomu wiata
astralnego, wwczas wikszo ciszych czsteczek od niego odpada, i wchodzi ono w wyszy stan
egzystencji. Suszne bdzie stwierdzenie, e ciar waciwy ciaa astralnego stale si zmniejsza,
dziki czemu wznosi si ono do wyszych warstw, zatrzymujc si na pewien czas tylko w razie
osignicia naleytej rwnowagi z materi okrelonego poziomu.
Przebywanie na jakim poziomie oznacza, e rozwina si wraliwo czstek ciaa, nalecego
do tego poziomu. Zdobycie penej zdolnoci widzenia w wiecie astralnym jest potwierdzeniem
rozwoju wraliwoci wszystkich czstek ciaa astralnego, dziki czemu czowiek moe widzie
rwnoczenie na wszystkich poziomach.
Prowadzcy dobre i czyste ycie, ktrego najsilniejsze uczucia i aspiracje byy bezinteresowne i
duchowe, nie bdzie odczuwa wcale pocigu do wiata astralnego. Pozostawiony sam sobie nie
znajdzie nic, co by go mogo zatrzyma lub pobudzi do dziaania podczas krtkiego stosunkowo
pobytu w tym wiecie. Jest to wynikiem opanowania ziemskich namitnoci w czasie ycia fizycznego,
skierowania siy woli ku sprawom wyszym. To za z kolei spowoduje, e jego ciao astralne bdzie
miao niewielk ilo energii do spoytkowania w astralu. W rezultacie jego pobyt w tym wiecie
bdzie krtki, nacechowany stanem pwiadomoci, koczcy si snem, podczas ktrego jego
wysze skadniki zdoaj si uwolni z ciaa astralnego i wej w stan szczliwoci wiata
niebiaskiego.
Uywajc jzyka bardziej technicznego, podczas ycia fizycznego manas oczyci kam, z ktr
by zwizany, tak e po mierci z kamy pozostay resztki, atwe do odrzucenia przez ego, wycofujce
si z niszych wiatw. Taki czowiek bdzie mao wiadomy w wiecie astralnym.
Jest rzecz moliw, e w wyniku swoich poprzednich inkarnacji czowiek ma we wasnym ciele
astralnym du ilo grubszej lub gstszej materii. Jeeli zosta tak wychowany, e owa gsta materia
nie zostaa oywiona i zastpiona subtelniejsz, to w ciele astralnym moe pozosta znaczna jej ilo,
chocia dua cz zostaa odrzucona. Dlatego te musi on pozostawa przez pewien czas na
odpowiednio niskim poziomie wiata astralnego, a do cakowitego odrzucenia wspomnianej materii.
Jeli jednak ta materia nie zostaa oywiona, wwczas czowiek jest mao wiadomy w wiecie
astralnym i, praktycznie rzecz biorc, przesypia cay okres swojego w nim pobytu.
Pomidzy dwoma kolejnymi stanami materii fizycznej istnieje pewien krytyczny punkt; na przykad
temperatur lodu mona tak podnie, e najmniejszy wzrost ciepa spowoduje jego topnienie;
podobnie mona postpi z wod. W wiecie astralnym sprawa przedstawia si analogicznie: materi
kadego stanu skupienia mona doprowadzi do takiego stanu subtelnoci, e najmniejszy jej wzrost
spowoduje przejcie w materi bezporednio wyszego stanu skupienia.
Czowiek, ktry przeprowadzi taki zabieg z kadym stanem skupienia swojego ciaa astralnego i
oczyci je do granic moliwoci, oczekuje jedynie na jaki dezintegrujcy wpyw; wwczas zostanie
bowiem rozbita spjno jego ciaa astralnego, co pozwoli mu na przejcie do bezporednio wyszego
poziomu. Dziki temu jego przejcie przez wiat astralny jest szybkie i byskawicznie dochodzi on do
wiata niebiaskiego.
Kady czowiek po mierci fizycznej musi przej przez wszystkie poziomy astralu, zanim znajdzie
si u bram niebiaskiego wiata. Czy jest ich wiadomy, czy nie, oraz w jakim stopniu, zaley od
poprzednio wymienionych czynnikw.
Z tych wanie przyczyn zasig wiadomoci czowieka w wiecie astralnym i czas, jaki w nim
spdza po drodze do wiata niebiaskiego, mog zmienia si w bardzo szerokich granicach. Jedni
utrzymuj si w astralu zaledwie kilka godzin, inni s wiele lat czy nawet stuleci.
Dla przecitnego czowieka pobyt w wiecie astralnym po mierci fizycznej trwa rednio
dwadziecia, trzydzieci lat.
Przerwy pomidzy dwoma ziemskimi ywotami to zagadnienie nader skomplikowane. Podczas
studiowania tego problemu naley zwrci baczn uwag na:
1. Klas ego
2. Sposb osignicia indywidualizacji
3. Dugo i charakter ostatniego ycia ziemskiego.
Sposb, w jaki dokonaa si indywidualizacja czowieka, wpywa na powstanie rnic w dugoci
ycia astralnego. W niszych klasach ego s one znacznie mniejsze. Ludzie indywidualizowani pod
wpywem intelektu maj z reguy dusz przerw pomidzy ziemskimi inkarnacjami ni ci, ktrzy
indywidualizacj osignli na innej drodze.
Mwic oglnie: czowiek umierajcy modo ma krtsz przerw ni zmary w starszym wieku, ale
moe mie dusze ycie astralne, poniewa wikszo silnych uczu i namitnoci, wyadowujcych
si w yciu astralnym, powstaje w okresie modoci. Nie naley take zapomina, e w wiecie
astralnym nasze metody mierzenia czasu nie maj zastosowania. Cierpienia lub niepokj trwajce w
yciu fizycznym kilka godzin w astralu cign si niemal w nieskoczono.
W wiecie astralnym czowiek moe mierzy czas tylko za pomoc swoich wrae. Dowolno w
rozumieniu tego faktu spowodowaa powstanie faszywego wyobraenia o wiecznym potpieniu.
Stwierdzilimy wic, e czas pobytu oraz zasig wiadomoci na kadym poziomie wiata
astralnego zaley w bardzo duej mierze od trybu ycia czowieka w wiecie fizycznym. Jest jeszcze
jeden czynnik majcy bardzo due znaczenie, a mianowicie postawa umysu czowieka po mierci
fizycznej.
ycie astralne, podobnie jak fizyczne, moe by kierowane si woli. Jednostki o sabej woli lub
inicjatywie w wiecie astralnym s igraszk warunkw otoczenia, ktre same sobie stwarzaj. Silny i
zdecydowany czowiek zawsze potrafi jak najlepiej wykorzysta warunki, w ktrych si znajduje, i
prowadzi wasne ycie pomimo tych warunkw. Wynika z tego, e czowiek nie uwolni si od zych
skonnoci, jeli nie bdzie zdecydowanie nad tym pracowa. Odstpienie od owego wysiku
spowoduje nieuniknione cierpienia z powodu niemonoci zaspokojenia pragnie, ktre da si
zaspokoi wycznie w ciele fizycznym. Upyw czasu sprzyja zanikaniu owych pragnie, a w kocu
zamieraj jako niemoliwe do spenienia.
Proces ten mona przyspieszy, o ile czowiek rozumie konieczno pozbycia si zych pragnie,
ktre go zatrzymuj, i czyni w tym kierunku odpowiedni wysiek. W przeciwnym razie przedua ich
ycie i trzyma si kurczowo, jak dugo potrafi, ciszych czstek materii astralnej, poniewa zwizane
z nimi doznania wydaj mu si najblisze ycia fizycznego, ktrego nadal pragnie. Najwaciwsze
byoby "zabicie" ziemskich pragnie i jak najszybsze przejcie wyej.
Nawet czysto intelektualne poznanie warunkw ycia w wiecie astralnym oraz teozoficznych
prawd ma nieocenion warto dla czowieka w jego yciu po mierci.
Jest zatem rzecz najwyszej wagi, aby czowiek po mierci fizycznej rozumia, e odtd wycofuje
si w kierunku ego i e wobec tego powinien uwalnia swoje myli od spraw wicych si z yciem
fizycznym oraz skupi je na sprawach duchowych, ktre go pochon, gdy we waciwym czasie
przejdzie ze wiata astralnego do mentalnego, czyli niebiaskiego.
Przyjmujc tak postaw, w znacznym stopniu uatwi on rozpad ciaa astralnego, zamiast
niepotrzebnie traci czas na niszych poziomach wiata astralnego.
Niestety, wielu ludzi odrzuca moliwo skierowania swoich myli ku sprawom wyszym, trzymajc
si kurczowo i rozpaczliwie spraw ziemskich. Z czasem trac stopniowo kontakt z niszymi wiatami,
ale walczc z tym na kadym kroku, sprawiaj sobie niepotrzebnie duo cierpienia i powanie
opniaj swj postp wzwy. Opr ten wynika z niewiadomoci i znajduje oparcie w opuszczonym
ciele fizycznym. Najlepiej zapobiega temu spalenie zwok, ktre niszczy poczenia ze wiatem
fizycznym.
Kilka przykadw z pomiertnego ycia astralnego najlepiej zilustruje jego charakter.
Przecitny, bezbarwny czowiek ani szczeglnie dobry, ani zy nie zmienia si pod wpywem
mierci i nadal pozostaje bezbarwny. Nie zazna on jakiego szczeglnego cierpienia ani te radoci; w
rzeczywistoci moe uwaa swoje ycie za nudne, poniewa nie majc w wiecie fizycznym adnych
specjalnych zainteresowa, nie ma ich i teraz, w yciu astralnym.
Plotkarzowi, strojnisiowi, czowiekowi interesu, sportowcowi, czas w wiecie astralnym bdzie si
strasznie duy, gdy nie jest moliwe kontynuowanie jego dawnego trybu ycia.
Czowiek zy, ogarnity silnymi pragnieniami i namitnociami niszego rzdu, jak pijastwo czy
zmysowo, znajdzie si w duo gorszej sytuacji. Zachowa bowiem te skonnoci (przecie orodki
pragnie mieszcz si w kamie!) i bd one teraz zdecydowanie silniejsze. Ich sia przejawia si w
materii astralnej, ktra nie traci energii na wprawianie w ruch cikich czstek fizycznych. Taki
czowiek znajduje si w najgorszych warunkach ycia astralnego, czasami tak blisko ycia fizycznego,
e pozostaje wraliwy na niektre zapachy. Powoduje to jedynie podniecenie pragnie i mki Tantala
a do granicy szalestwa, poniewa nie posiada on fizycznego ciaa, umoliwiajcego spenienie tych
pragnie. Std wywodz si niezliczone opowieci o pomieniach czycowych, bdcych symbolem
warunkw astralnych, ktre trwaj a do cakowitego oczyszczenia ciaa astralnego.
Uzasadnienie i automatyczna sprawiedliwo tego procesu s w peni zrozumiae: czowiek
stworzy te warunki swoimi czynami i przesdzi o ich sile i trwaoci. Co wicej, jedynie ycie astralne
daje mu moliwo uwolnienia si od tych wad. Gdyby reinkarnowa si natychmiast po swojej mierci,
rozpoczby ycie dokadnie w tym samym punkcie, w ktrym je zakoczy jako niewolnik swoich
zachcianek i namitnoci a jego moliwoci panowania nad sob byyby znacznie ograniczone. W
istniejcym stanie rzeczy jego pragnienia stopniowo si wyczerpuj i dziki temu rozpoczyna on swoje
nowe ycie bez tego cikiego balastu. Rwnie ego po otrzymaniu tak surowej lekcji dooy stara,
aby powstrzyma swoje nisze ciaa od popenienia tych samych bdw.
Naogowy pijak potrafi czasami otoczy si zason z materii eterycznej i w ten sposb czciowo
si zmaterializowa. Moe wwczas wchania zapach alkoholu, ale nie odczuwa go tak samo jak
yjcy fizycznie ludzie. Z tego te powodu usiuje nakoni kogo do pijastwa, by mc chocia
czciowo przenikn do jego ciaa, opta je i za jego porednictwem ponownie zaywa
smakowych esencji, ktrych tak bardzo pragnie. Optanie moe by trwae lub chwilowe. Osobnik o
silnych popdach zmysowych moe po mierci fizycznej zawadn jakim ciaem w celu spenienia
swoich prostackich pragnie. Najlepszym sposobem przeciwstawienia si prbie optania lub jej
zapobieenia jest wiczenie siy woli. Jeeli dochodzi do optania, to znaczy, e ofiara dobrowolnie
poddaa si wpywowi. Pierwszym wic krokiem powinno by zerwanie z tym wpywem. Umys
powinien rozpocz walk z optaniem, wiedzc, e ludzka wola jest silniejsza od kadego zego
oddziaywania z zewntrz.
Tego rodzaju optanie jest niewtpliwie sprzeczne z natur i w najwyszym stopniu szkodliwe dla
obu stron.
Szczeglnie znamienne s skutki dziaania tytoniu na ciao astralne, pojawiajce si po mierci.
Trucizna tak szczelnie wypenia ciao astralne, e pod jej wpywem jest ono sztywne, niezdolne do
sprawnego dziaania i swobodnego ruchu. Przez jaki czas czowiek jest sparaliowany; wprawdzie
moe mwi, ale nie potrafi si porusza. Poza tym jest prawie cakiem odcity od wszystkiego, co
wysze. Wydobywa si on z tego kopotliwego pooenia dopiero wtedy, gdy zatruta cz ciaa
astralnego oddzieli si od reszty.
Ciao astralne wymienia swoje czsteczki, podobnie jak czyni to ciao fizyczne, ale w tym procesie
nie ma nic, co by odpowiadao spoywaniu i trawieniu pokarmw. Wypadajce czstki natychmiast s
zastpowane innymi z otaczajcej atmosfery. Potrzeby czysto fizyczne, takie jak gd czy pragnienie,
ju dla niego nie istniej, ale pragnienia aroka lub pijaka trwaj nadal, maj bowiem charakter
astralny. Tak jak powiedzielimy wczeniej, mog one wywoywa powane cierpienia z powodu braku
ciaa fizycznego, koniecznego do ich zaspokojenia.
Istnieje wiele mitw i legend, opisujcych wymienione stany. Do najbardziej znanych naley mit o
Tantalu, odczuwajcym wielkie pragnienie, ktrego nie mg ugasi, poniewa woda w jego ustach
znikaa, ilekro chcia si napi. Innym przykadem jest mit o Syzyfie, symbolizujcy ambitne plany,
ktrych czowiek nie przestaje ukada, dopki nie zrozumie, e nie ma ju fizycznego ciaa,
niezbdnego do ich urzeczywistnienia. Kiedy wreszcie wyczerpie swoje egoistyczne ambicje, kiedy
zrozumie, e nie ma potrzeby toczy kamienia pod gr, dopiero wwczas odpocznie w spokoju.
Najgorsze, co moe sobie zgotowa przecitny czowiek po mierci, to jaowa, bezuyteczna i
niewypowiedzianie nudna wegetacja, pozbawiona wszelkiego rozumnego zainteresowania, bdca
nieuniknionym skutkiem ziemskiego ycia zmarnowanego na bahe przyjemnoci. To, czego pragnie,
jest dla niego niedostpne, poniewa w wiecie astralnym nie ma adnych interesw do zaatwienia.
ycie towarzyskie, pomimo wielu kompanw, nabiera odmiennego charakteru, gdy podstawy, na
jakich si opierao w ziemskim yciu, tu nie istniej.
Inaczej mwic, czowiek sam sobie stwarza wasny czyciec i wasne niebo, ktre nie s
odrbnym miejscem w przestrzeni, ale stanami wiadomoci. Pieko nie istnieje; jest wycznie
wymysem wyobrani teologw. Ani czyciec, ani pieko nie mog trwa wiecznie, poniewa
skoczone przyczyny nie powoduj nieskoczonych skutkw.
"Pieko" naley uzna za trafne okrelenie fatalnych warunkw, w jakich czowiek moe si znale
po mierci, cho nie jest ono wieczne. Czasami zdarza si, e morderca jest bezustannie cigany
przez swoj ofiar i nie moe pozby si tej przeladujcej go obecnoci. Ofiara (jeeli sama nie
naley do bardzo niskiego typu jest pogrona w stanie niewiadomoci, i ten stan jeszcze bardziej
potguje groz owego mechanicznego pocigu.
Wiwisektor ma rwnie wasne "pieko", w ktrym yje otoczony tumem swoich ofiar wyjcych,
drcych z przeraenia i aonie si skarcych. Ich ksztaty s oywione nie przez dusze zwierzt,
ale przez elementale dyszce nienawici do drczyciela, ktry z automatyczn regularnoci oglda
najohydniejsze z eksperymentw. Jest wiadomy ich okropnoci i zarazem zmuszony do powtarzania
tej samoudrki przez nawyki, wytworzone w ziemskim yciu.
Tego rodzaju sytuacje nie s przypadkowe, lecz stanowi nieunikniony rezultat przyczyn,
wytworzonych przez kad z tych osb. Udzielane przez Natur lekcje s twarde, ale na dusz met
litociwe, poniewa kieruj ewolucj duszy, korygujc jej bdy i dziaajc zbawiennie.
Wikszo ludzi po mierci, jest o wiele szczliwsza ni za ycia na ziemi. Pierwsze wraenie,
jakie odnosi czowiek po mierci, to poczucie bezgranicznej, rozkosznej wolnoci. Znikny troski, nie
ma adnych obowizkw poza tymi, ktre sam na siebie przyjmie. Z tego punktu widzenia staje si
zrozumiae, e istnieje wystarczajca podstawa do twierdzenia, i ludzie yjcy w fizycznym
znaczeniu, pogreni i skrpowani w fizycznych ciaach, s o wiele mniej "ywi" w prawdziwym sensie
tego sowa, ni ci, ktrych zwykle nazywamy zmarymi. Ci rzekomo zmarli s mniej skrpowani
materialnymi warunkami, mog wydajniej pracowa, a pole ich dziaalnoci jest znacznie szersze.
Czowiek, ktry nie dopuci do przegrupowania swojego ciaa astralnego, moe porusza si
swobodnie po caym wiecie astralnym, nie spotykajc zbyt wielu jego mieszkacw. wiat astralny
jest o wiele rozleglejszy ni ziemski, ale jego zaludnienie znacznie mniejsze, poniewa przecitne
ycie czowieka w tym wiecie trwa krcej ni w wiecie fizycznym. Poza zmarymi przebywa tam
mniej wicej jedna trzecia yjcych tych, ktrzy chwilowo opucili swoje ciao fizyczne podczas snu.
Jakkolwiek cay obszar wiata astralnego jest otwarty dla kadej osoby, ktra nie dopucia do
przegrupowania swojego ciaa astralnego, to jednak wikszo z nich pozostaje w pobliu powierzchni
ziemi.
Zajmijmy si teraz wyszym typem czowieka, przejawiajcym pewne zainteresowania o rozumnym
charakterze, np. muzyk, nauk, literatur itp. Nie musi on wicej przeznacza duej czci dnia na
zarabianie na ycie. Ma wic swobod rozporzdzania swoim czasem i moe robi to, co mu si
podoba, pod warunkiem, e nie wymaga to posugiwania si materi fizyczn. W warunkach ycia
astralnego moe nie tylko sucha najwspanialszej muzyki, ale take sysze w niej o wiele wicej,
poniewa w wiecie astralnym istnieje inna, bogatsza harmonia dwikw, niedostpna fizycznemu
uchu. Artysta ma dostp do wszystkich powabw i urokw wyszego wiata astralnego. atwo
przenoszenia si z miejsca na miejsce pozwala na podziwianie cudw przyrody we wspaniaych
barwach. Historyk lub uczony ma do dyspozycji ogromne biblioteki i laboratoria wiata, a jego
zdolno rozumienia przyrody oraz jej zjawisk potguje si jeszcze bardziej, gdy widzi to, co dzieje
si wewntrz obserwowanych przedmiotw, rwnie dokadnie jak zjawiska zewntrzne. Dostrzega
przyczyny zjawisk, podczas gdy poprzednio widzia jedynie skutki. Jego rado jest tym wiksza, e
nie towarzyszy mu uczucie zmczenia, jest ono bowiem niemoliwe.
Filantrop moe prowadzi swoj dobroczynn dziaalno energiczniej i w lepszych warunkach ni
w wiecie fizycznym. Moe pomaga tysicom ludzi, majc pewno, e wywiadcza im prawdziw
przysug.
W wiecie astralnym jest moliwe podjcie studiw i zdobycie nowej wiedzy. Dziki temu ludzie
mog po raz pierwszy studiowa nauki teozoficzne.
Oglnie biorc, ycie w wiecie astralnym jest aktywniejsze ni w wiecie fizycznym. Materia
astralna jest bardziej przesycona energi yciow ni materia fizyczna, a ksztaty s bardziej
plastyczne.
Moliwo rozwoju i rozrywki take pod kadym wzgldem jest wiksza ni w wiecie fizycznym.
S to jednak moliwoci wyszego rzdu i wymagaj pewnego stopnia poziomu umysowego, aby
mona byo z nich korzysta.
Czowiek powicajcy podczas ycia fizycznego ca swoj energi sprawom materialnym
prawdopodobnie tylko w niewielkim stopniu potrafi si dostosowa do wyszych warunkw bytu,
poniewa jego na wp zaniedbany umys nie bdzie dostatecznie przygotowany do zrozumienia
moliwoci wspaniaego ycia.
Czowiek, ktrego ycie oraz zainteresowania reprezentuj typ wyszy, bdzie mg uczyni w
cigu kilku lat w wiecie astralnym wicej dobra, ni mgby to zrobi w cigu najduszego ycia
fizycznego.
Poniewa przyjemnoci wiata astralnego znacznie przewyszaj wszystko, co obejmujemy tym
sowem w wiecie fizycznym, istnieje powane niebezpieczestwo zejcia czowieka ze cieki
duchowego postpu. Ale nawet rozkosze wiata astralnego nie stanowi zagroenia dla osoby, ktra
rozumie, e istnieje co od nich wyszego. Po mierci fizycznej czowiek powinien stara si przeby
moliwie jak najszybciej poszczeglne strefy astralu, bdc jednak uytecznym i nie pozwalajc, aby
owe subtelne przyjemnoci pochony go bez reszty.
Kady czowiek znajdujcy si na pewnym etapie rozwoju pozostaje aktywny rwnie w yciu
astralnym, podobnie jak by nim w yciu fizycznym. Niewtpliwie moe on przyspiesza lub opnia
swj postp, a take wpywa na innych ludzi w takiej samej mierze, jak to czyni przed mierci
fizyczn, i dlatego w dalszym cigu stwarza karm o najwikszym znaczeniu.
wiadomo czowieka astralnego jest janiejsza ni w czasie snu, dziki czemu moe on
znacznie sprawniej myle i dziaa, a wic jego moliwoci tworzenia dobrej lub zej karmy s
wiksze i doniolejsze.
Oglnie mwic, czowiek astralny jest zdolny do tworzenia swojej karmy, gdy ma rozwinit
wiadomo i kiedy dziaa lub dokonuje wyboru. Czyny dokonane w wiecie astralnym mog
przynie karmiczne owoce w nastpnym fizycznym yciu tego czowieka.
Na najniszym poziomie wiata astralnego (sidmym) jest on zaabsorbowany raczej innymi
sprawami, pochaniajcymi jego uwag, i zbytnio nie interesuje si tym, co si dzieje w wiecie
fizycznym, chyba e odwiedza niegodne miejsca. Na szstym poziomie przebywaj osobnicy, ktrzy
podczas fizycznego ycia skupiali swoje pragnienia i myli przede wszystkim na sprawach czysto
ziemskich. Z tego te powodu kr nadal dookoa miejsc i ludzi, z ktrymi wizay ich bliskie stosunki.
Mog by wiadomi wielu spraw z nimi zwizanych, ale nie dostrzegaj swojej materii fizycznej, a
jedynie jej materialny odpowiednik. Na przykad teatr wypeniony widzami ma swj odpowiednik w
wiecie astralnym, widoczny dla tych istot. Nie dostrzegaj one jednak, tak jak my, kostiumw czy gry
aktorw, ich wzrusze, prawdziwych bd nie. Ludzie szstego poziomu, znajdujcego si na
powierzchni ziemi, s otoczeni astralnymi odpowiednikami przedmiotw wiata fizycznego, takich jak
drzewa, lasy, jeziora itp. Na kolejnych dwch poziomach (pitym i czwartym) jest jeszcze moliwa
wiadomo fizycznych spraw, ale w znacznie mniejszym stopniu. Na trzecim i drugim poziomie
kontakt ze wiatem fizycznym moe by nawizany tylko za porednictwem medium. Na pierwszym
poziomie, najwyszym, taki kontakt nawet za porednictwem medium byby bardzo trudny.
Ludzie yjcy na wyszych poziomach z reguy stwarzaj sobie otoczenie zgodnie z wasnym
upodobaniem. Niektrzy sami tworz krajobrazy, inni zadowalaj si pejzaami stworzonymi przez
kolejnych ludzi. Czasami komponuj nieziemskie obrazy o tematyce zaczerpnitej z ksig religijnych,
niezdarnie prbujc stworzy na przykad klejnoty rosnce na drzewach, ogniste morza, wielookie
stwory, bstwa o stu gowach i ramionach.
W strefie wiata astralnego nazywanej przez okultystw "krain wiecznego lata" ludzie tej samej
rasy i religii przejawiaj tendencje do czenia si po mierci fizycznej, podobnie jak to czynili za ycia.
Istnieje wic sie krain wiecznego lata ponad krajami, do ktrych naleay te osoby. Powstajce tam
spoecznoci rni si midzy sob w takim samym stopniu jak analogiczne spoeczestwa na ziemi.
Jest to spowodowane nie tylko naturalnym powinowactwem ludzi, ale istniejcymi nawet w wiecie
astralnym barierami jzykowymi.
Ta zasada ma zastosowanie w caym astralu. Tak wic na seansach spirytystycznych na Cejlonie
stwierdzono, i ludzie, z ktrymi nawizano kontakt, byli buddystami i poza grobem znaleli
potwierdzenie susznoci swoich religijnych wyobrae dokadnie tak samo, jak czonkowie
chrzecijaskich sekt w Europie. Ludzie odnajduj w wiecie astralnym nie tylko wasne myloksztaty,
ale rwnie stworzone przez innych, bdce w pewnych wypadkach wytworem myli wielu pokole.
Nieraz zdarza si, e rodzice usiuj zaszczepi swoje yczenia wasnemu dziecku. Takie
oddziaywanie jest podstpne, gdy przecitny czowiek pozostajcy stale pod wpywem cudzych
myli po pewnym czasie przyjmuje je jako swoje wasne.
W wielu wypadkach zmarli staj si anioami strami ludzi yjcych; bywa i tak, e pisarz lub
kompozytor podsuwa swoje pomysy yjcemu fizycznie twrcy, co sprawia, i wiele prac w
rzeczywistoci stanowi dzieo nieyjcych. Oczywicie, wykonawca takiej pracy moe nie zdawa
sobie sprawy z wywieranego na wpywu.
Wikszo przecitnie dobrych ludzi zmarych mierci naturaln prawdopodobnie nie jest
wiadoma wpyww fizycznych, przechodz oni bowiem przez nisze poziomy astralu przed swoim
astralnym przebudzeniem. W pewnych okolicznociach rwnie oni mog by przycignici do wiata
fizycznego z powodu wielkiej troski o kogo pozostajcego przy yciu fizycznym. Smutek krewnych i
przyjaci moe by czynnikiem przycigajcym uwag zmarego, ktry dopiero co zjawi si w wiecie
astralnym, i zwiza go z powrotem z ziemskim yciem. Skonno do powracania moe zwiksza
si w miar powtarzania tego kroku i czowiek bdzie prawdopodobnie uywa swojej woli do
pozostawania w cznoci ze wiatem fizycznym. Przez pewien czas jego zdolno widzenia
przedmiotw fizycznych bdzie si zwiksza, ale i ona zacznie stopniowo zanika, co wywoa jedynie
cierpienie psychiczne wice si z utrat tej zdolnoci.
Czsto ludzie nie tylko sprawiaj sobie niepotrzebny bl, ale i wyrzdzaj powan krzywd tym,
ktrych opakuj w niepohamowanym smutku i alu.
W cigu caego ycia astralnego, bez wzgldu na to, czy jest ono dugie, czy krtkie, czowiek
pozostaje w zasigu wpyww ziemskiego pochodzenia. W wymienionych przypadkach rozpacz i
tsknota pozostaych na ziemi przyjaci budz w ciele astralnym zmarego wibracje i docieraj do
jego umysu, czyli niszego manasu. Wyrwany w ten sposb z sennego stanu przypomina sobie ywo
obrazy ziemskiego ycia; moe chcie porozumie si z ziemskimi przyjacimi, czsto przy pomocy
medium. Takiemu gwatownemu przebudzeniu nierzadko towarzyszy cikie cierpienie, a naturalny
proces wycofywania si zostaje opniony.
Okultyzm nie zaleca zapominania o zmarych, ale radzi, by yczliwa pami o nich bya si
uatwiajc im przejcie przez stan poredni i dotarcie do wiata niebiaskiego. al i rozpacz s nie
tylko bezuyteczne, ale czsto wrcz szkodliwe. Tote religia hinduska susznie zaleca ceremonie
Shraddha'y, a Koci katolicki modlitwy za zmarych. Modlitwy oraz towarzyszce im obrzdy
stwarzaj elementale, ktre w kamaloce atakuj ciao astralne i przyspieszaj jego rozpad, a tym
samym przejcie czowieka do niebiaskiego wiata. Kiedy wic odbywa si msza za zmarego,
niewtpliwie doznaje on dobrodziejstwa siy, wywoanej przez t ceremoni. Myl o nim przycignie
jego uwag i skoni do wzicia udziau w tym naboestwie, ktre przyniesie mu bezporedni
korzy. Nawet jeli trwa w stanie niewiadomoci, wola i modlitwa kapana skieruj ku niemu
strumie siy.
 Rwnie zbiorowa powana modlitwa za zmarego, a take przesyane mu dobre yczenia, nawet
jeeli s mgliste i dlatego mniej skuteczne ni cile okrelona myl, przynosi rezultaty, ktrych
znaczenia nie mona lekceway. Mao kto wie w Europie, ile si zawdzicza wielkim zakonom
religijnym, ktre dniem i noc oddaj si nieustannym modlitwom za zmarych.
Nie ma waciwie rnicy pomidzy pomiertn wiadomoci psychika a zwykego czowieka poza
t, e psychik jako lepiej obyty z materi astraln czuje si w wiecie astralnym bardziej "u siebie".
By psychikiem oznacza posiadanie ciaa fizycznego o wikszej wraliwoci ni wikszo ludzi. Ta
rnica znika po odrzuceniu ciaa fizycznego.
Naga mier spowodowana jakim wypadkiem nie wywouje ujemnych nastpstw w yciu
astralnym. Dla wikszoci ludzi naturalna mier jest korzystniejsza, gdy staro lub spustoszenie
organizmu wywoane dugotrwa chorob niemal zawsze id w parze w duym rozlunieniem i
rozpadem astralnych czstek. Kiedy wic czowiek odzyskuje wiadomo w wiecie astralnym,
wiksza cz jego zada do wykonania w tym wiecie jest ju poza nim.
Zazwyczaj, gdy ycie ziemskie zostaje gwatownie przerwane (wypadek, samobjstwo), zwizek
midzy kam (pragnieniem) a pran (si yciow) nie zostaje tak atwo zerwany i ciao astralne
zachowuje du ywotno.
Gdy mier nastpuje raptownie, oddzielenie si wyszych skadnikw czowieka od powoki
fizycznej trafnie bywa porwnywane do wyrwania pestki z niedojrzaego owocu. Dua ilo materii
astralnej najgrubszego rodzaju przywiera jeszcze do osobowoci, ktra wskutek tego zatrzymuje si
na najniszym, sidmym poziomie astralnym.
Przeraenie lub zaburzenia umysowe towarzyszce niekiedy nagej mierci stanowi niewtpliwie
niepodany wstp do ycia astralnego. W pewnych, na szczcie rzadkich, wypadkach, ten wstrzs i
przeraenie mog trwa przez jaki czas po mierci.
Ofiary wyrokw mierci cierpi nie tylko z powodu brutalnego wyrwania ich cia astralnych z
fizycznych, co pozostawia ciao astralne dygoczce wciekoci, nienawici i pragnieniem zemsty,
lecz take stanowi element szczeglnie niebezpieczny dla wiata astralnego, Spoeczna szkodliwo
mordercy wybitnie wzrasta, gdy zostaje on gwatownie pozbawiony ciaa. O ile spoeczestwo moe
si broni przed morderc pozostajcym jeszcze w ciele fizycznym, o tyle astralna spoeczno jest
cakiem bezbronna wobec mordercw nagle przerzuconych do wiata astralnego w okresie rozkwitu
ich namitnoci. Takie jednostki mog dziaa, podegajc innych do morderstw. Jest rzecz dobrze
znan, e morderstwa pewnego rodzaju powtarzaj si raz za razem w tym samym rodowisku.
Sytuacja samobjcy jest przypadkiem bardzo skomplikowanym, gdy ten nagy akt zgonu wybitnie
zmniejsza zdolno ego do wycofania swych niszych elementw i dlatego naraa je na inne, wielkie
niebezpieczestwa. Nie naley jednak zapomina, e wina samobjcy moe by bardzo rna w
zalenoci od okolicznoci, tak jak rni si gest Sokratesa, moralnie bez zarzutu, od rozpaczy
nieszczliwca odbierajcego sobie ycie, aby unikn fizycznych skutkw wasnych zbrodni. Tak
wic pooenie samobjcw po mierci jest bardzo rne. Karmiczne konsekwencje samobjstwa s z
reguy bardzo doniose. Niewtpliwie oddziauj one na najblisze ycie i by moe rwnie na dalsze.
Jest zbrodni przeciwko naturze, kiedy skraca si wyznaczony okres trwania ycia fizycznego,
okrelany karm (zespoem przyczyn), a osobowo nie moe si rozpa, zanim nie wyczerpie si
piasek w klepsydrze ycia danego czowieka.
Postawa umysu w chwili mierci przesdza o stanie, w ktrym czowiek musi si znale. Dlatego
istnieje dua rnica pomidzy czowiekiem, ktry wyrzeka si ycia z altruistycznych pobudek, a
zabijajcym si z przyczyn egoistycznych.
Czysty i uduchowiony czowiek, ktry jest ofiar wypadku, trwa do koca swojego normalnego
ycia w stanie bogiego snu. Czsto jest on wiadomy i zatrzymuje si przez jaki czas na ostatniej
scenie swojego ziemskiego ycia. Przebywa w strefie odpowiadajcej zewntrznej warstwie wasnego
ciaa astralnego. Jego normalne ycie w kamaloce nie rozpocznie si, dopki naturalny wtek ycia
ziemskiego nie zostanie wyczerpany oraz dopki pozostaje wiadomy fizycznego i astralnego
otoczenia.
Bdem jest osd, zgodnie z ktrym liczne przewagi ycia astralnego usprawiedliwiaj popenienie
samobjstwa lub szukanie mierci. Czowiek inkarnuje si w ciele fizycznym w okrelonym celu,
moliwym do osignicia wycznie w fizycznym, ziemskim wiecie. Wielu lekcji moe si nauczy
tylko w wiecie fizycznym i dlatego im prdzej si je opanuje, tym szybciej uwolni si od koniecznoci
powracania do niszych oraz ograniczonych sfer ycia.
 Ego musi dokona duego wysiku, aby si inkarnowa w ciele fizycznym i przey uciliwy okres
wczesnego dziecistwa, w ktrym stopniowo i z duym trudem zdobywa pewn wadz nad swoimi
nowymi ciaami. Z tego powodu nie powinno si lekkomylnie i gupio tych wysikw marnowa.
Naley wic sucha gosu naturalnego instynktu samozachowawczego i uwaa za swj obowizek
zebranie jak najwikszego dowiadczenia oraz zachowanie go tak dugo, jak pozwol na to
okolicznoci.
Jeeli czowiek zmary gwatown mierci prowadzi ycie niegodziwe, brutalne, samolubne i
zmysowe, znajdzie si w peni wiadomoci na sidmym poziomie astralnym, gdzie moe si sta
straszliwie z istot. Ponc namitnociami, ktrych ju nie potrafi zaspokoi, moe usiowa uczyni
im zado za porednictwem medium lub jakiejkolwiek innej wraliwej istoty, ktr uda mu si
opanowa. Takie istoty znajduj szatask wrcz przyjemno w operowaniu wszelkiego rodzaju
astralnymi iluzjami, aby skoni inne osoby do popeniania tych samych naduy i wybrykw, w ktrych
one si luboway.
Z tej kategorii oraz spord "oywionych skorup" pochodz diaby-kusiciele w literaturze religijnej.
onierze gincy na polu bitwy nie nale do tej kategorii, gdy bez wzgldu na moraln warto
sprawy, o ktr walcz, speniaj swj obowizek, w imi ktrego dobrowolnie i bezinteresownie
powicaj swoje ycie. Wydaje si wic, e wojna, mimo swoich okropnoci, na pewnym poziomie
moe odgrywa rol potnego czynnika ewolucji. Stanowi ona t czstk prawdy, ktra tkwi w
przewiadczeniu mahometan, e czowiek gincy w walce za wiar natychmiast osiga szczliwo
na tamtym wiecie.
Kiedy umieraj dzieci, jest mao prawdopodobne, aby zdoay one rozwin w sobie powinowactwo
z niszymi strefami wiata astralnego i w praktyce rzadko si je tam spotyka.
Niektrzy ludzie s tak mocno i rozpaczliwie przywizani do ycia fizycznego, e po mierci ich
ciaa astralne nie mog si w ogle odczy od cia eterycznych. Dlatego budz si w wiecie
astralnym jeszcze otoczeni materi eteryczn, a ich sytuacja jest bardzo nieprzyjemna. wiat astralny
jest dla nich zamknity z powodu eterycznej powoki, ktra ich otacza, a zwyke fizyczne ycie jest
niedostpne z uwagi na brak odpowiednich organw. Bkaj si samotni, niemi i przeraeni, niezdolni
do porozumiewania si z istotami tych wiatw. Nie potrafi zrozumie, e gdyby przestali trzyma si
tak kurczowo materii fizycznej, to po kilku chwilach niewiadomoci weszliby w normalne astralne
ycie. Czuj jednak przywizanie do starego wiata i wol trwa w tym nieszczsnym stanie
pwiadomoci ni pogry si w zupenym, jak im si wydaje, unicestwieniu lub piekle, w ktre
nauczyli si wierzy.
Oczywicie z biegiem czasu powoka eteryczna rozpada si i naturalny proces odbywa si wbrew
ich wysikom. Czasami ogarnici rozpacz rezygnuj, przedkadajc nawet unicestwienie nad
istniejcy stan rzeczy, co ku ich wielkiemu zdziwieniu przynosi przyjemny skutek. Zdarza si te, i
przychodzi im z pomoc jaka istota astralna. Bywa i tak, e odkrywaj na swoje nieszczcie sposb
nawizania kontaktu z yciem fizycznym przez medium. Jest to jednak saby kontakt, a i "duchowy
kierownik" medium jest temu przeciwny. Jego interwencja jest w peni suszna, poniewa te
nieszczsne istoty w swym przeraeniu i krytycznym pooeniu odrzucaj wszelkie skrupuy i potrafi
opta medium, a nawet doprowadzi je do szalestwa, czepiajc si go, jak toncy chwyta si
brzytwy. Gdy tylko ego medium straci panowanie nad swoimi ciaami, pozwalajc im na niepodane
myli lub namitnoci, osigaj swj cel.
Czasami taka istota moe zawadn ciaem dziecka, wypierajc sab jeszcze osobowo, dla
ktrej to ciao byo przeznaczone. Moe nawet opanowa ciao zwierzcia, usuwajc z niego czstk
duszy zbiorowej, ktra u zwierzcia odgrywa rol ego, lecz w sabszym stopniu ni ego sprawuje
kontrol nad ciaem fizycznym. Takie optanie moe by cakowite lub czciowe. Istota ponownie
nawizuje kontakt ze wiatem fizycznym, widzi oczyma zwierzcia, odczuwa jego cierpienia i w
stopniu, na jaki jej wasna wiadomo na to pozwala, staje si sama na pewien czas zwierzciem.
Czowiek, ktry w ten sposb uwika si w ciao zwierzcia, nie moe dowolnie go opuci. Taki
proces odbywa si stopniowo i z duym wysikiem, trwajcym przypuszczalnie wiele dni. Najczciej
uwolnienie przychodzi wraz ze mierci zwierzcia, ale nawet wwczas pozostaje jeszcze do
zerwania wi astralna. Po mierci zwierzcia taka dusza ludzka usiuje niekiedy opta inne zwierz
z tego samego stada lub innego, ktre potrafi w desperacji opanowa. Do najczciej opanowywanych
zwierzt nale najmniej rozwinite: bydo rogate, owce i winie. Bardziej inteligentne, takie jak psy,
koty czy konie, nie daj si tak atwo opanowa, cho czasami zdarzaj si takie wypadki.
 Kade optanie, czy to ludzkiego, czy zwierzcego ciaa, jest grzechem i stanowi przeszkod w
procesie ewolucyjnym dla duszy, ktra optaa, gdy umacnia na krtko jej wi z fizyczn materi i
opnia normalne wejcie w ycie astralne oraz stwarza niepodane zwizki karmiczne.
Ciao jednostki ludzkiej stwarzajcej przez swoje wystpne zachcianki (lub w inny sposb) wi z
jakim gatunkiem zwierzt ma cechy waciwe temu zwierzciu, a take moe przybra jego posta.
W kracowych sytuacjach moe doj do silnego zwizku z ciaem astralnym zwierzcia, co sprawia,
e czowiek jest winiem, przykutym do jego fizycznego ciaa. Jest wiadomy w wiecie astralnym i
zachowuje ludzkie zdolnoci, ale nie moe panowa nad ciaem zwierzcia ani te wyraa si za jego
porednictwem w wiecie fizycznym. Takie ciao jest dla niego raczej cel wizienn ni narzdziem;
dodajmy jeszcze, i prawowitym gospodarzem ciaa pozostaje dusza zwierzcia, ktra nie zostaa
usunita.
Tego rodzaju wypadki tumacz przynajmniej czciowo spotykane na Wschodzie wierzenia o
moliwoci inkarnowania si czowieka w ciele zwierzcia.
Podobny los zagraa take czowiekowi, gdy powraca do wiata astralnego na swej drodze do
reinkarnacji.
Osoby zatrzymujce si duej przy ziemi z powodu niepokojw i lkw okrela si czsto jako
przywizane do ziemi. Zgodnie z pogldem w. Marcina s to ludzie, ktrzy "pozostaj", a nie
"powracaj", poniewa nie mog si oderwa cakowicie od materii fizycznej, dopki nie zostan
zaatwione pewne sprawy, szczeglnie ich interesujce.
Wiemy ju, e po mierci fizycznej czowiek rzeczywisty odrzuca swe zewntrzne ciao i e w
szczeglnoci stara si uwolni manas (umys) od kamy (pragnienia). W pewnych rzadkich co
prawda wypadkach osobowo, czyli czowiek niszy, jest tak bardzo podporzdkowana kamie, e
niszy manas pozostaje cakowicie w niewoli i nie potrafi si uwolni. Wi czca niszy umys z
wyszym, owa "srebrna ni", pka wwczas na dwie czci. Takie zjawisko okultyzm okrela "utrat
duszy"; oznacza to utrat osobowego "ja", ktre oderwao si od swojego ojca, wyszego "ja" (ego), i
w ten sposb skazao si na zagad.
W takim wypadku nawet za ycia ziemskiego nisza czwrnia odrywa si od triady, to znaczy
nisze ciaa, kierowane przez umys niszy, odczaj si od wyszych skadnikw: atmy, buddhi i
manasu wyszego. Czowiek rozpada si na dwoje, zwierz zrzuca wdzido i odchodzi bezpaskie,
unoszc w sobie odblask wiata manasu, ktry mia kierowa jego yciem. Taki stwr, posiadajcy
umys, jest bardziej niebezpieczny ni nierozwinite zwierz. Jakkolwiek ma ksztat ludzki, z natury
jest bydlciem, nie majcym poczucia prawdy, mioci czy sprawiedliwoci.
Po mierci fizycznej takie ciao astralne ma straszliw si i moe si inkarnowa w ludzkim
wiecie. Taka istota, nie majc adnych instynktw poza zwierzcymi, powodowana tylko
namitnoci a nigdy uczuciem, dziaajca z niezwyk chytroci i przewrotnoci, osiga idea
niegodziwoci i podoci oraz jest naturalnym wrogiem wszystkich normalnych ludzi. w stwr, zwany
elementerem, przy kadym wcieleniu spada coraz niej, a w kocu dojdzie do wyczerpania zej siy.
Wwczas ginie jako odcity od rde ycia, rozpada si i przestaje istnie jako odrbna istota.
Z punktu widzenia ego taka osobowo nie przyniosa niwa w postaci poytecznego
dowiadczenia promie nie przynis nic z powrotem, a cae nisze ycie okazao si kompletn
porak.
Termin elementer jest uywany w rnym znaczeniu przez wielu autorw, ale zaleca si, aby
uywa go jedynie w odniesieniu do opisanej wyej istoty.
 ROZDZIA XIV: SFERA ASTRALNA

atwo mona zrozumie trudnoci w wiernym opisywaniu wiata astralnego jzykiem wiata
fizycznego. Mona to porwnywa do opisywania nieznanej dungli. Trudnoci wystpujce przy
opisie wiata astralnego s dodatkowo komplikowane przez dwa czynniki:
trudnoci przekazania do fizycznej pamici wspomnie ze wiata astralnego;
brak odpowiednich okrele i terminw w jzyku wiata fizycznego na cise zdefiniowanie tego,
co si ma opisa.
Jedn ze szczeglnych cech, najbardziej rzucajcych si w oczy w wiecie astralnym, jest
bogactwo nieustannie zmieniajcych si ksztatw. Spotykamy tu nie tylko myloksztaty, utworzone z
esencji elementalnej i oywione przez myl, ale take ogromne masy teje esencji, z ktrych wci
wyaniaj si i w ktrych z powrotem znikaj coraz to nowe ksztaty. Esencja elementalna istnieje na
kadym poziomie w setkach odmian i wygldaaby podobnie jak powietrze, gdyby byo ono widoczne i
pozostawao w cigym falowaniu, mienic si kolorami jak masa perowa.
Przez t materi astraln przebiegaj nieustannie prdy mylowe, przy czym myli o duej mocy
trwaj dugo jak samotne stwory, a myli sabe przyoblekaj si w esencj elementaln i z powrotem
si rozwiewaj.
Powiedzielimy wczeniej, e materia astralna istnieje w siedmiu stanach skupienia lub siedmiu
odmianach, odpowiadajcych siedmiu stanom fizycznej materii: staemu, pynnemu, gazowemu itd.
Kady z tych siedmiu stanw skupienia tworzy podstaw dla jednego z siedmiu poziomw lub stref
wiata astralnego.
Przyjo si mwi o tych poziomach jako uoonych jeden nad drugim: najgstszy na dole,
najlejszy na grze. Na tej zasadzie oparto wiele diagramw i chocia ma ona pewne podstawy w
rzeczywistoci, to jednak nie zawiera caej prawdy.
Materia kadego poziomu (strefy) przenika rwnoczenie materi poziomu niszego. To wanie
powoduje, e przy powierzchni ziemi materia wszystkich siedmiu poziomw znajduje si w tej samej
przestrzeni. Jednoczenie jest prawd, e materia wyszych poziomw astralnych siga dalej od
powierzchni fizycznego globu ni materia niszych poziomw.
Wzajemne stosunki poszczeglnych stref astralnych mona porwna ze znanymi powszechnie
stosunkami w wiecie fizycznym. Ciaa pynne w pewnym stopniu przenikaj ciaa stae woda
znajduje si w glebie, gazy rozpuszczaj si w pynach (woda zawiera zwykle znaczn ilo
powietrza). Niemniej prawd jest, e wiksza cz materii pynnej wystpuje w postaci jezior, rzek,
mrz ponad sta powierzchni ziemi. Podobnie przewaajca masa materii gazowej znajduje si nad
powierzchni wd i siga o wiele dalej w przestrze ni ciaa stae i pynne.
Analogicznie przedstawia si sprawa z materi astraln. Najgstsze skupiska materii astralnej
znajduj si w obrbie sfery fizycznej. Przy okazji podkrelmy, e materia astralna podlega tym
samym oglnym prawom co materia fizyczna i ciy do rodka ziemi.
Sidmy, czyli najniszy, poziom astralny wnika na pewn gboko do wntrza ziemi, co sprawia,
e istoty zamieszkujce go mog si znajdowa wewntrz skorupy ziemskiej.
Szsty poziom pokrywa si czciowo z powierzchni ziemi.
Poziom trzeci, nazywany przez spirytystw "krain wiecznego lata", siga wiele kilometrw w
atmosfer. Najdalsze krace wiata astralnego dochodz mniej wicej do orbity Ksiyca, tak e w
perygeum sfery astralnej Ziemi i Ksiyca zwykle si stykaj, co nie jest moliwe w apogeum (rednia
odlego Ksiyca od Ziemi wynosi 384 402 km). Dlatego Grecy nazwali wiat astralny wiatem
podksiycowym. Z tego wynika, e astralne komunikowanie si z Ksiycem jest moliwe tylko w
pewnym okresie miesica. Znany jest wypadek, e czowiek, ktry dotar do Ksiyca, musia na nim
czeka, a jego powrt sta si moliwy, dziki zblieniu si satelity do Ziemi.
Siedem stref (poziomw) wiata astralnego dzieli si w sposb naturalny na trzy grupy:
strefa sidma, czyli najnisza;
strefa szsta, pita i czwarta;
strefa trzecia, druga i pierwsza.
 Rnica midzy przedmiotami tej samej grupy moe by porwnana z rnic pomidzy dwoma
ciaami staymi, na przykad midzy piaskiem a elazem. Z kolei rnic pomidzy grupami mona
odnie do rnicy midzy stanami skupienia materii, na przykad ciaami staymi i pynnymi.
Podstaw sidmego poziomu jest wiat fizyczny, chocia widzialny jest tylko czciowo i w
znieksztaconej formie, poniewa wszystko, co wietliste, dobre i pikne, pozostaje niewidoczne. Ju
cztery tysice lat temu egipski skryba Ani tak oto opisywa ten wiat na papirusie, odnalezionym w
naszych czasach: C to za miejsce, w ktrym si znalazem? Nie ma tu wody ani powietrza; jest jeno
gbia niezbadana, czarna jak w najczarniejsz noc, a ludzie snuj si bezradnie; w miejscu tym
czowiek nie moe y w spokoju.
Dla nieszczsnej istoty ludzkiej przybywajcej do tej strefy faktycznie caa ziemia jest penym
ciemnoci i okrutnym miejscem pobytu. Ale to ona sama z siebie promieniuje tym mrokiem i to ona
sprawia, e jej egzystencja trwa w nieprzerwanej nocy za i przeraenia w prawdziwym piekle,
stworzonym zreszt, tak jak kade inne pieko, przez samego czowieka.
Wikszo badaczy uwaa, e penetrowanie tej strefy jest niezwykle nieprzyjemnym zadaniem,
poniewa badajcy odczuwa zagszczenie materii, co jest nieopisanie wstrtne dla wyzwolonego
ciaa astralnego. Ma si wraenie, e trzeba przepycha si przez lepkie, czarne opary, a spotykane
tam istoty i oddziaywania s rwnie w najwyszym stopniu nieprzyjemne.
Normalny przyzwoity czowiek na og nie ma powodu do zatrzymywania si na sidmym
poziomie. Ci, ktrych wiadomo budzi si zwykle na tym poziomie, charakteryzuj si brutalnoci i
wulgarnoci pragnie s to pijacy, rozpustnicy, kryminalici i im podobni.
Podoem szstego, pitego i czwartego poziomu jest znany nam wiat fizyczny. ycie w szstej
strefie jest podobne do ycia w wiecie fizycznym, z tym, e przy braku ciaa fizycznego nie odczuwa
si jego potrzeb. Pita i czwarta strefa s mniej materialne i bardziej oddalone od niszego wiata i
jego spraw.
Najgstsza materia astralna, podobnie jak najgstsza fizyczna, jest zbyt gsta dla normalnego
przejawiania si ycia astralnego. Lecz wiat astralny ma rwnie inne, jemu tylko waciwe formy
ycia, cakiem nieznane w wiecie fizycznym.
Na pitym i czwartym poziomie zwyke ziemskie zwizki pomidzy ludmi maj coraz mniejsze
znaczenie i ludzie coraz bardziej d do ksztatowania swego otoczenia odpowiednio do swojego
sposobu mylenia.
Poziomy trzeci, drugi oraz pierwszy, jakkolwiek zajmuj to samo miejsce w przestrzeni, wydaj si
jeszcze odleglejsze od wiata fizycznego i odpowiednio mniej materialne. Mieszkacy tych stref trac
z oczu ziemi i jej sprawy; s zazwyczaj gboko pogreni w swych mylach i w znacznej mierze
sami stwarzaj swoje otoczenie, chocia jest ono dostatecznie obiektywne, aby inne istoty mogy je
widzie. S oni mao wiadomi realiw wiata, w ktrym si znaleli, ale przebywaj w
wyimaginowanych miastach, bdcych czciowo wytworem ich wasnej wyobrani, a czciowo
odziedziczonych po poprzednikach i przez siebie rozbudowanych.
Tu wanie spotyka si wiecznie szczliwe owy Indian, Walhall, Wikingw, rajskie ogrody pene
hurys, mahometan, lnice zotem i drogimi kamieniami Jeruzalem, chrzecijan, niebiosa wyposaone
w liczne szkoy materialistycznych reformatorw. Tu jest take owa kraina wiecznego lata spirytystw,
w ktrej s domy, szkoy, miasta, w dostatecznym stopniu rzeczywiste dla samych twrcw, ale
jasnowidzowi przedstawiajce si troch aonie, zgoa niepodobnie do tego, co widz w nich twrcy.
Niemniej wiele z tych tworw odznacza si niewtpliwym, cho przemijajcym piknem. Zwiedzajcy
je czowiek moe zachwyca si tym wiatem, przewyszajcym wszystko, co jest w wiecie
fizycznym. Moe on take tworzy krajobrazy wedug wasnej fantazji.
Drugi poziom jest szczeglnie charakterystyczny jako miejsce pobytu samolubnego lub
nieuduchowionego bigota. Tu nosi on swoj zot koron i oddaje si adoracji cakiem materialnego
obrazu bstwa swego kraju i czasu.
Wreszcie pierwsza strefa nadaje si szczeglnie dla tych, ktrzy w okresie ziemskiego ycia
oddawali si badaniom w sferze materialnej, poczonym z intelektualnym wysikiem, kierujc si
chci zaspokojenia wasnej ambicji, czy po prostu znajdujc w tym umysow rozrywk, a dobro
oglne odkadajc na bok. Mog oni latami pozostawa na tym poziomie, szczliwi, e maj
moliwo dalej pracowa nad swoimi intelektualnymi problemami, nie przynoszc nikomu poytku i
nie czynic wikszego postpu na drodze do niebiaskiego wiata.
 Na tym atomowym poziomie ludzie nie buduj sobie wyimaginowanych tworw jak w niszych
strefach. Myliciele oraz ludzie nauki czsto wykorzystuj do swoich bada prawie wszystkie
moliwoci wiata astralnego, poniewa w ograniczonym zakresie potrafi schodzi a do granic
wiata fizycznego. W ten sposb mog dotrze do astralnego odpowiednika ksiki fizycznej i czerpa
z niej potrzebne wiadomoci. Rwnie atwo przenikaj do umysu autora, przekazuj mu wasne myli i
otrzymuj odpowied. Niekiedy ludzie tej kategorii powanie opniaj swoje przejcie do wiata
niebiaskiego, gdy z tak chciwoci prowadz swoje badania i dowiadczenia w wiecie astralnym.
Chocia mwimy o staej materii astralnej, to jednak nie jest ona taka naprawd w rzeczywistoci
jest tylko wzgldnie staa. Jednym z powodw, dla ktrego redniowieczni alchemicy uwaali wod za
symbol materii astralnej, bya wanie jej pynno, zmienno i atwo przenikania. Czsteczki
najgstszej materii astralnej s o wiele bardziej oddalone od siebie w stosunku do swoich rozmiarw
ni czsteczki gazowe. Dlatego dwa najgstsze ciaa astralne z wiksz atwoci przechodz jedno
przez drugie, ni rozprasza si w powietrzu najlejszy nawet gaz.
Mieszkacy wiata astralnego nieustannie przechodz przez siebie i nieruchome przedmioty
astralne. Nigdy przy tym nie dochodzi do zderzenia, a poza tym w zwykych warunkach dwa
przepywajce przez siebie ciaa astralne nie oddziauj na siebie w sposb dostrzegalny. Jeeli
jednak owo przenikanie trwa duszy czas, gdy na przykad dwie osoby siedz obok siebie w teatrze
lub w kociele, moe ono wywrze wyrany wpyw.
Gdyby czowiek myla, e gra stanowi dla niego przeszkod, to nie potrafiby przez ni przej.
Jednym z celw, do ktrych zmierzaa "prba ziemi", byo nauczenie kandydata, i gra lub ziemia nie
stanowi przeszkody w wiecie astralnym.
Eksplozja w wiecie astralnym moe wywoa chwilowo rwnie straszne skutki jak wybuch beczki z
prochem w sferze fizycznej, ale odamki astralne mog si szybko ze sob poczy w pierwotn
posta. Z tego powodu w wiecie astralnym nie moe doj do wypadku w fizycznym rozumieniu tego
sowa, poniewa ciao astralne majc fluidyczny charakter nie ulega zniszczeniu tak jak ciao fizyczne.
Czysto astralny przedmiot moe by przeniesiony z miejsca na miejsce astraln rk, lecz nie
mona tego zrobi z astralnym odpowiednikiem przedmiotu fizycznego. Do jego przeniesienia naley
zmaterializowa ow astraln rk i przenie sam przedmiot fizyczny, a jego astralny odpowiednik
bdzie mu towarzyszy. Znajdzie si na nowym miejscu, podobnie jak zapach ry towarzyszcy
samej ry. Nie mona przenie przedmiotu fizycznego, przenoszc wycznie jego astralny
odpowiednik, tak samo jak nie mona usun kwiatu ry z pokoju, usuwajc jedynie jej zapach.
W wiecie astralnym nigdy nie dotykamy adnej powierzchni tak, by odczu jej twardo lub
mikko, chropowato lub gadko, ciepo lub zimno. Wchodzc jednak w kontakt z jak
przenikajc substancj, mamy wiadomo odmiennej prdkoci wibracji, ktre mog by przyjemne
lub nie, podniecajce albo przygnbiajce.
Tak wic czowiek stojcy na powierzchni ziemi przenika j czci swojego ciaa astralnego, ktre
jednak nic przy tym nie odczuwa.
W sferze astralnej nie doznaje si wraenia przeskakiwania przez przepa, lecz ma si tylko
uczucie przelatywania przez ni.
Jakkolwiek wiato we wszystkich sferach bytu pochodzi od soca, to jednak efekt, jaki wywouje
ono w wiecie astralnym, jest cakiem odmienny ni w wiecie fizycznym. wiato jest tu rozproszone i
nie przychodzi z okrelonego kierunku. Wszelka materia astralna jest sama przez si wietlista, cho
ciao astralne nie ma wygldu malowanej kuli, a raczej jest kul ywego ognia. W wiecie astralnym
nigdy nie jest ciemno. Przepyw chmury przez soneczn tarcz nie powoduje adnego ciemniania i
tak samo cie ziemi (zwany przez nas noc) nie wywiera tam adnego wpywu. Nie ma te cienia,
poniewa ciaa astralne s przezroczyste.
Warunki klimatyczne i atmosferyczne take nie maj adnego wpywu na prac w wiatach
astralnym i mentalnym. Istnieje natomiast dua rnica pomidzy yciem na wsi i w wielkim miecie
ze wzgldu na masy myloksztatw, oddziaujcych na czowieka w miecie.
W wiecie astralnym istniej liczne prdy, ktre unosz ze sob ludzi pozbawionych woli lub nie
umiejcych si ni posugiwa.
Nie ma tu snu, moliwe jest natomiast zapomnienie, podobnie jak w wiecie fizycznym. Przychodzi
ono nawet z wiksz atwoci, ze wzgldu na du ruchliwo i zaludnienie tego wiata.
Mona zna kogo w wiecie astralnym, nie znajc go w wiecie fizycznym.
 wiat astralny czsto nazywa si dziedzin uudy nie dlatego, e jest on bardziej iluzoryczny od
wiata fizycznego, lecz z powodu daleko idcej niepewnoci wrae wyniesionych z tego wiata przez
nie do wprawnego obserwatora. Wynika to gwnie z dwch szczeglnych cech
charakterystycznych dla wiata astralnego:
1. Wielu jego mieszkacw ma zdumiewajc zdolno szybkiej zmiany swojej postaci oraz
rzucania nieograniczonego niemal uroku na osoby, z ktrymi zechc si zabawi.
2. Widzenie astralne rni si zdecydowanie od widzenia fizycznego i jest o wiele rozleglejsze.
Oznacza to, e za pomoc wzroku astralnego widzi si przedmiot ze wszystkich stron
rwnoczenie i dostrzega si kad czstk wewntrz bryy, tak jakby bya ona na jej powierzchni.
Jednoczenie widzi si bez znieksztace, spowodowanych perspektyw. Jeeli patrzymy na zegarek
w warunkach astralnych, to oddzielnie widzimy jego tarcz i wszystkie kka z osobna, a nie jedno na
drugim; patrzc na zamknit ksik, widzimy kad stron oddzielnie, a nie przez strony poprzednie
czy po niej nastpujce.
atwo dostrzec, e w tych warunkach nawet przedmioty, z ktrymi jestemy jak najbardziej zyci,
mog si wyda cakiem nieznane. Niedowiadczony obserwator moe mie powane trudnoci w
zrozumieniu tego, co naprawd widzi, a jeszcze wiksze w opisaniu tego zwykym jzykiem.
Wystarczy jednak chwila zastanowienia, aby zda sobie spraw, e widzenie astralne jest blisze
prawidowemu, prawdziwemu postrzeganiu ni fizyczne, podlegajce znieksztaceniu perspektywy. Do
tych moliwych rde bdu dochodz jeszcze dalsze komplikacje wynikajce z faktu, e wzrok
astralny dostrzega te ksztaty, ktre jakkolwiek przynale do wiata fizycznego, w zwykych
warunkach s cakowicie niewidzialne. Naley tu wymieni czsteczki, skadajce si na atmosfer,
wszelkie emanacje wydzielane przez wszystko, co yje, jak i cztery stopnie materii eterycznej.
Wreszcie wzrok astralny dostrzega cakiem odmienne barwy poza granicami zwykego widzialnego
widma, gdy promienie podczerwone i ultrafioletowe s dla niego doskonale widoczne.
Jeli przyjrzymy si skale, to obserwowana astralnym wzrokiem przestaje by wycznie ska,
bezwadn mas kamienia. Widzimy wtedy:
cao materii fizycznej, a nie wycznie jej ma cz;
wibracje materii fizycznej;
odpowiednik astralny, zoony z rnych rodzajw materii astralnej, pozostajcej w cigym ruchu;
krc w niej i promieniujc z niej si yciow;
otaczajc j aur;
esencj elementaln, przenikajc j, zawsze aktywn i zmienn.
U zwierzcia czy czowieka owe komplikacje s o wiele liczniejsze.
Uderzajcym przykadem atwego popenienia bdu w warunkach wiata astralnego jest
odwrcenie liczby, ktr widzcy ma odczyta: powiedzmy 139 zamiast 931. Ucze, wiczcy pod
okiem dowiadczonego Mistrza, w zasadzie nie powinien popeni tego bdu chyba, e jest niedbay
lub pracuje w duym popiechu poniewa przechodzi przez dugi i urozmaicony kurs sztuki
poprawnego widzenia. Wywiczony jasnowidz zdobywa z czasem pewno siebie w dziedzinie
zjawisk wiata astralnego, znacznie wiksz ni w zakresie zjawisk fizycznych.
Osoby wypowiadajce si lekcewaco o wiecie astralnym i uwaajce, e nie zasuguje on na
adn uwag, popeniaj wielki bd. Byoby niedobrze, gdyby ucze zadowoli si osigniciem samej
tylko wiadomoci i spocz na laurach po rozwiniciu astralnej wiadomoci. Istnieje jeszcze
moliwo rozwinicia najpierw wyszych zdolnoci mentalnych i niejako chwilowego przeskoczenia
na razie wiata astralnego. Nie jest to jednak metoda stosowana zwykle przez Mistrzw wobec
uczniw. Dla wikszoci uczniw taki skokowy postp nie jest wskazany; lepiej posuwa si powoli,
krok za krokiem.
W Gosie milczenia mwi si o trzech dziedzinach:
dziedzin niewiedzy jest wiat fizyczny;
dziedzin nauki jest wiat astralny nazywa si tak, poniewa otwarcie czakr astralnych odsania
zdecydowanie wicej rzeczy, ni mona zobaczy w wiecie fizycznym, a czowiek czuje si bliszy
rzeczywistoci, cho w gruncie rzeczy jest to tylko etap nauki przygotowawczej;
dziedzin mdroci jest wiat mentalny w nim dopiero zdobywamy realn i cis wiedz.
Wan cz scenerii wiata astralnego stanowi tak zwane bdnie zreszt kroniki wiata
astralnego. Owe kroniki, ktre faktycznie s pewnego rodzaju materializacj Boskiej pamici, yw
fotografi wszystkiego, co si dziao w przeszoci, realnie i trwale istniej na znacznie wyszym
poziomie, a w wiecie astralnym maj tylko swoje odbicie, mniej lub bardziej wyrane. Dlatego te
czowiek, ktrego zdolno widzenia nie siga wyej poza sfer astraln, bdzie mg
prawdopodobnie dostrzec jedynie przypadkowe obrazy przeszoci, a nie zwart opowie. Niemniej
te rnorodne odbite obrazy przeszych zdarze stale pojawiaj si w wiecie astralnym i stanowi
wan cz rodowiska, uwanie obserwowanego przez badacza.
Porozumiewanie w wiecie astralnym jest, podobnie jak w wiecie fizycznym, ograniczone
zasobem wiedzy. Czowiek potraficy posugiwa si ciaem mentalnym szybciej i atwiej przekazuje
swoje myli innym osobom, wywoujc w tym celu odpowiednie wibracje mentalne.
Zwykle jednak mieszkacy tego wiata nie potrafi korzysta z tej zdolnoci. Podlegaj wic tym
samym ograniczeniom, co w wiecie fizycznym, cho moe mniej rygorystycznie. To wanie sprawia,
e w sferze astralnej zrzeszaj si grupy ludzi, ktrych czy ze sob sympatia, wierzenia i jzyki.

ROZDZIA XV: RNE ZJAWISKA ASTRALNE

Istnieje podstawa uzasadniajca przypuszczenie, e w niedalekiej przyszoci metody stosowania

jednego lub dwch rodzajw energii ponadfizycznych stan si znane na caym wiecie. Taka wanie
sia przenosi podczas spirytystycznych seansw ogromne ciary. To zjawisko moe by wywoane
midzy innymi przez:
1. Prdy eteryczne istniejce na powierzchni ziemi i przepywajce z bieguna do bieguna. Ich
natenie jest bardzo due, a wytwarzana sia nie do pokonania, podobnie jak przypyw morza. Mona
j bezpiecznie wykorzysta, ale nieudolne prby kierowania ni gro powanymi konsekwencjami.
2. Cinienie eteryczne, odpowiadajce do pewnego stopnia cinieniu atmosferycznemu, ale daleko
wiksze. Okultyzm uczy, jak mona wyodrbni dane ciao eteryczne, aby uruchomi ogromn si
eterycznego cinienia;
3. Ogromne zasoby potencjalnej energii, magazynowane w materii podczas inwolucyjnego procesu
przechodzenia subtelnej materii w grub. Zmieniajc stan skupienia materii mona wyzwoli i
zuytkowa jej cz, podobnie jak utajona energia ciepa moe by wyzwolona przez zmian stanu
skupienia;
4. Rezonans czynnik, uatwiajcy osignicie wielu rezultatw przez wytworzenie podstawowego
dla danej materii tonu. Wywouje on odpowiednie drgania.
Przeprowadzajc takie dowiadczenie w wiecie fizycznym, na przykad wydobywajc dwik z
harfy, ktry wywouje wspbrzmienie innych harf, identycznie nastrojonych, nie wprowadza si w ruch
adnej dodatkowej energii. W wiecie astralnym materia jest zdecydowanie mniej bezwadna, tote
gdy wywoa si w niej wibracje rezonansowe, dodaje ona wasn si do pocztkowego impulsu, ktry
dziki temu zostaje zwielokrotniony. Rytmiczne powtarzanie impulsu moe wzmocni te wibracje tak
bardzo, e ostateczny rezultat bdzie nieproporcjonalnie wikszy od wywoujcej go przyczyny.
Moliwoci zastosowania tej siy przez Wielkiego Adepta, dokadnie znajcego te moliwoci, wydaj
si bezgraniczne, poniewa samo zbudowanie wszechwiata stanowi jedynie rezultat wibracji,
wytworzonych przez Wypowiedziane Sowo.
Efekty spowodowane pewn kategori mantr lub inwokacji, ktre nie odwouj si do pomocy
elementali, opieraj si take na wibracjach rezonansowych.
Przez dziaanie niezmiernie szybkich wibracji, przezwyciajcych si spjnoci czstek
molekularnych, mona doprowadzi do powstania dezintegracji przedmiotu. Jeszcze szybsze wibracje
nieco odmiennego typu powoduj rozpad moleku na atomy. Ciao doprowadzone w ten sposb do
stanu eterycznego z atwoci moe by przeniesione z miejsca na miejsce, i to z bardzo du
szybkoci. W chwili wyczenia dziaajcej siy, cinienie eteryczne powoduje powrt tego ciaa do
pierwotnego stanu.
Konieczne jest w tym miejscu wyjanienie, w jaki sposb zachowuje si ksztat
zdezintegrowanego, a nastpnie zmaterializowanego przedmiotu. Zmieniajc na przykad za pomoc
ciepa metalowy klucz w gaz, a nastpnie odsuwajc rdo ciepa, zauwaamy, e materia krzepnie.
Nie zachowuje jednak wczeniejszej formy klucza, lecz przybiera bezksztatn posta bryy metalu.
Przyczyn tego zjawiska jest rozproszenie esencji elementalnej, ktra oywiaa form klucza. Nie
oznacza to, e ciepo moe oddziaywa na esencj elementaln; powraca ona tylko do wielkiego
zbiornika esencji, z ktrego pochodzi, wskutek zniszczenia jej tymczasowego ksztatu ciaa staego,
podobnie jak wysze skadniki czowieka, cho cakiem obojtne na dziaanie gorca, musz opuci
ciao fizyczne, gdy zniszczy je ogie.
W rezultacie, gdy ochodzony metal klucza powraca do stanu staego, "ziemska" esencja
elementalna, ktra go teraz wypenia, nie jest ju ta sama, co poprzednio. To wanie powoduje, e nie
zostaje zachowany ksztat klucza.
Jednak czowiek dokonujcy dezintegracji klucza w celu przeniesienia go w inne miejsce moe
postara si, aby esencja elementalna zachowaa swj poprzedni ksztat a do zakoczenia aktu
przeniesienia. Wtedy ksztat ten bdzie dziaa jak forma odlewnicza, do ktrej spyn czsteczki
krzepncej materii. Jeeli wic eksperymentatora nie zawiedzie zdolno skupiania uwagi, ksztat
przedmiotu zostanie dokadnie zachowany.
Aporty, czyli dostarczanie przedmiotw na du odlego, czasami s przeprowadzane w taki
wanie sposb. Jest oczywiste, e w stanie dezintegracji mog one przechodzi atwo przez wszelkie
stae przedmioty mury domw, ciany zamknitego pudeka itp. Zatem przejcie materii przez materi
jest wtedy prost rzecz, tak samo jak przepyw wody przez sito lub gazu przez ciao pynne.
Materializacja, a wic przeksztacenie przedmiotu bdcego w eterycznym stanie skupienia w ciao
stae, moe by dokonana jako proces odwrotny do wyej opisanego. W tym wypadku take jest
niezbdny wytrway wysiek woli, nie pozwalajcy zmaterializowanej materii na powrt do stanu
eterycznego.
Wszelkiego rodzaju zakcenia elektryczne powoduj trudnoci zarwno w procesach
materializacji, jak i dezintegracji. Nie mona wykluczy, e s one wynikiem tej samej przyczyny, dla
ktrej wiato prawie cakowicie je uniemoliwia destrukcyjnego dziaania silnych wibracji,
Zjawisko odtworzenia odbitek mona wywoa tworzc w myli doskonae wyobraenie przedmiotu,
ktry ma by skopiowany, a nastpnie skupiajc wok niego odpowiedni ilo materii astralnej i
fizycznej. Przeprowadzenie tego dziaania wymaga duej zdolnoci koncentracji, poniewa czstk
odtworzonego przedmiotu (wewntrz niego, jak i na zewntrz) naley trzyma rwnoczenie w polu
uwagi. Osoba, ktra nie potrafi pobra niezbdnej iloci materii z otaczajcego eteru, moe czasami
wzi j z kopiowanego przedmiotu, co powoduje zmniejszenie jego wagi.
Precypitacja listw moe by dokonana w rny sposb.
Adept na lecej przed nim kartce papieru moe stworzy wyobraenie tego, co pragnie na niej
przekaza, a nastpnie pobra z eteru materi potrzebn do obiektywizacji wyobraenia. Rwnie
atwo moe uczyni to samo na kartce papieru znajdujcej si przed jego korespondentem, bez
wzgldu na dzielc ich odlego.
Trzecia metoda jest szybsza, a wic czciej stosowana. Polega ona na przekazaniu treci listu do
umysu ucznia i pozostawieniu mu mechanicznej czynnoci precypitacji. Ucze widzi list tak, jakby by
napisany na papierze rk Mistrza i obiektywizuje go. Jeeli ma trudnoci w pobraniu materii z
otaczajcego go eteru i rzutowaniu pisma na papier, moe to uczyni za pomoc atramentu lub
barwnego proszku.
atwo jest naladowa w ten sposb charakter pisma kadej osoby, a wykrycie zwykymi rodkami
tego faszerstwa jest raczej niemoliwe. Ucze Mistrza moe w nieomylny sposb stwierdzi
autentyczno listu, ale dla kadej innej osoby dowd autentycznoci jego pochodzenia znajduje si
wycznie w jego treci i w duchu, w ktrym zosta napisany, poniewa sam rkopis, nawet
najdoskonalej naladowany, nie jest wystarczajcym wiadectwem. Sabo wywiczony ucze potrafi
jednoczenie wyobrazi sobie kilka sw naraz, ale ucze o wikszym dowiadczeniu widzi w
wyobrani ca stron lub cay list. W ten sposb podczas seansw spirytystycznych odtwarza si
dugie listy w cigu paru sekund.
W podobny sposb mona przesya obrazy, ale w tym wypadku naley wyobrazi sobie od razu
cay obraz; barwy za, jeeli s potrzebne, musz by przygotowane oddzielnie i waciwie
zastosowane. Jest to wic pole dla artystycznych zdolnoci, a lepsze wyniki osign osoby o pewnym
dowiadczeniu w dziedzinie sztuki.
Pisanie na tabliczce upkowej niekiedy odbywa si przez precypitacj, ale czciej materializuj si
koniuszki "doni ducha", wystarczajce do kierowania ruchem rysika.
 Lewitacja unoszenie si w powietrzu ludzkiego ciaa czsto ma miejsce podczas seansw
spirytystycznych, podczas ktrych "rce duchw" podtrzymuj w powietrzu ciao medium. Taki fakt
moe rwnie zaistnie dziki pomocy elementali powietrza i wody. Niemniej jednak na Wschodzie, a
czasami i u nas, stosuje si inn technik. Okultyzm zna metod neutralizowania, a nawet odwracania
kierunku dziaania siy grawitacji, ktra w istocie ma charakter magnetyczny, co uatwia wywoanie
zjawiska lewitacji. Nie mona wykluczy, e wanie ta metoda bya stosowana w staroytnych Indiach
i Atlantydzie przy wznoszeniu si w gr statkw powietrznych; by moe bya ona te zastosowana
przy budowie piramid i Stonehenge.
Poniewa wiato polega na wibracjach eteru, wic kady, kto wie, jak wywoywa owe wibracje,
moe wytwarza "duchy wietliste" agodnie fosforyzujce w ciemnoci lub olepiajce jak wiato
elektryczne, czy te taczce kulki wiata, w ktre tak chtnie przeobraaj si pewne kategorie
elementali ognia.
Sztuka manipulowania ogniem bez oparzenia doni moe by wykonana dziki powleczeniu doni
bardzo cienk warstw materii eterycznej, tak aby nie przepuszczaa ognia. Oczywicie istnieje te
inny sposb wykonania tej sztuki.
Wytwarzanie ognia jest rwnie moliwe w wiecie astralnym, podobnie jak i przeciwdziaanie jego
skutkom. Jak si wydaje, istniej trzy sposoby wywoywania tego zjawiska:
wywoanie i podtrzymywanie wibracji o odpowiedniej prdkoci a do spowodowania zapalenia;
wprowadzenie przez czwarty wymiar minimalnej czstki palcej si substancji i rozdmuchanie jej
w pomie;
wprowadzenie skadnikw chemicznych, powodujcych zapalenie.
Transmutacja metali moe by dokonana przez sprowadzenie kawaka metalu do stanu
atomowego i nastpnie uporzdkowanie atomw w odmienny sposb.
Reperkusja, o ktrej bdziemy szerzej mwili w rozdziale o niewidzialnych pomocnikach, opiera si
take na zasadzie wczeniej wspomnianego rezonansu.

ROZDZIA XVI: CZWARTY WYMIAR

Wiele charakterystycznych cech wiata astralnego odpowiada z niezwyk dokadnoci

waciwociom wiata czterowymiarowego, takiego, jakim go sobie wyobraaj matematycy.
Podobiestwo jest tak due, e czasami u osb studiujcych czysto rozumowe zagadnienia z
czterowymiarowej geometrii dochodzio do przebudzenia wzroku astralnego. Poniej, w wielkim
skrcie, charakteryzujemy podstawowe zagadnienia czwartego wymiaru.
Punkt, ktry "ma pooenie, ale nie ma wielkoci", nie ma adnego wymiaru; prosta utworzona
poruszeniem si punktu ma tylko jeden wymiar dugo; paszczyzna, utworzona z poruszeniem si
prostej pod ktem prostym do siebie, ma dwa wymiary szeroko i dugo; brya, utworzona
poruszaniem si paszczyzny pod ktem prostym do siebie, posiada trzy wymiary dugo,
szeroko i wysoko.
Tesserakt jest przedmiotem hipotetycznym, powstaym przez poruszanie si bryy w nowym
kierunku pod ktem prostym do siebie i ma cztery wymiary dugo, szeroko, gboko i wymiar
czwarty, tworzcy kt prosty do kadego z trzech poprzednich, ktrego nie mona sobie wyobrazi w
naszym trjwymiarowym wiecie.
Inaczej mwic, punkt ma jeden punkt (naroe); prosta ma dwa punkty i jedn prost krawd;
czworobok cztery punkty, cztery proste krawdzie i jedn cian; szecian osiem punktw,
dwanacie prostych krawdzi, sze cian i jedn bry; tesserakt szesnacie punktw, trzydzieci
dwie proste krawdzie, dwadziecia cztery ciany oraz osiem bry.
Istnieje cisa i sugestywna paralela pomidzy zjawiskami, jakie mona byoby wywoa za pomoc
przedmiotu o trzech wymiarach w hipotetycznym dwuwymiarowym wiecie, zamieszkanym przez
istoty wiadome tylko dwch wymiarw, a zjawiskami astralnymi, obserwowanymi przez nas w wiecie
trjwymiarowym.
1. Przedmioty przemieszczane w trzecim wymiarze zanikaj lub pojawiaj si dowolnie w wiecie
dwuwymiarowym.
 2. Przedmiot otoczony lini krzyw moe by usunity z zamknitej przestrzeni przez trzeci
wymiar.
3. Zginajc wiat dwuwymiarowy, ktry moemy sobie wyobrazi jako kawaek papieru, zbliamy
do siebie dwa odlege od siebie punkty lub doprowadzamy do ich zetknicia, co obali pojcie
dwuwymiarowej odlegoci.
4. Figura "prawej rki" moe by odwrcona w trzecim wymiarze i ukaza si na nowo jako figura
"lewej rki".
5. Patrzc w d z trzeciego wymiaru na przedmiot dwuwymiarowy bdziemy widzie wszystkie
punkty przedmiotu rwnoczenie, bez znieksztace spowodowanych perspektyw.
Istocie o wiadomoci ograniczonej do dwch wymiarw opisane powyej zjawiska wydawayby si
czym cudownym i cakowicie niezrozumiaym.
Jest rzecz nader ciekaw, e takie zjawiska mog si zdarza i stale si zdarzaj, o czym dobrze
wiedz spirytyci:
istoty i rzeczy pojawiaj si i znikaj;
pojawiaj si "aporty" przedmiotw z odlegych miejsc;
przedmioty znikaj z zamknitych pudeek;
przestrze wydaje si w praktyce unicestwieniem;
przedmiot moe by odwrcony, tzn. prawa rka moe przemieci si w lew;
wszystkie czci przedmiotu, np. szecianu, s widoczne rwnoczenie, bez adnego
znieksztacenia spowodowanego perspektyw. Podobnie mona widzie cay tekst ksiki.
Wzbieranie i wypywanie siy z czakry pozornie siy znikd daje si wytumaczy tym, e
pochodzi ona z czwartego wymiaru.
Pyn rozlany na powierzchni rozprzestrzenia si w dwch wymiarach i tworzy coraz ciesz
warstw w trzecim wymiarze. Podobnie gaz ma tendencj do rozprzestrzeniania si w trzech
wymiarach i jest moliwe, e czynic to staje si "cieszy" w czwartym wymiarze. W ten sposb
gsto gazu mogaby by miar jego wzgldnej gruboci w czwartym wymiarze.
Nie ma najmniejszego powodu ograniczania si do czterech wymiarw, poniewa wiemy, e
przestrze moe mie nieskoczenie wiele wymiarw. W kadym razie wydaje si pewne, e wiat
astralny jest czterowymiarowy, mentalny piciowymiarowy, a wiat buddhi (intuicji)
szeciowymiarowy.
Jeeli istnieje na przykad siedem wymiarw, to oczywicie s one zawsze i wszdzie; inaczej
mwic oznacza to, e nie istnieje nic, co byoby przedmiotem tylko trzy lub czterowymiarowym.
Pozorne rnice s rezultatem ograniczonej zdolnoci postrzegania, a nie zmiany zachodzcej w
ogldanym przedmiocie.
Czowiek moe rozwija w sobie wiadomo astraln, cho nie potrafi nadal dostrzega
czwartego wymiaru. Przedstawia mu si on w postaci zamglenia i wikszo ludzi przeywa swoje
astralne ycie nie odkrywajc istnienia czwartego wymiaru w otaczajcej ich przestrzeni.
Duchy przyrody, nalece do wiata astralnego, z natury maj zdolno postrzegania
czterowymiarowoci wszystkich przedmiotw, lecz i one nie widz ich w sposb doskonay. Wynika to
z faktu, e dostrzegaj jedynie materi astraln, nie widz za fizycznej. Ludzie natomiast widz
materi fizyczn, ale nie dostrzegaj astralnej.
Przechodzenie jednego przedmiotu przez drugi nie jest zwizane z czwartym wymiarem, gdy
moe si odbywa na drodze dezintegracji, a wic procesu wycznie trjwymiarowego.
W rzeczywistoci czas nie jest czwartym wymiarem, mona jednak uatwi sobie zrozumienie
czwartego wymiaru, rozpatrujc go z punktu widzenia czasu. Przejcie stoka przez kartk papieru
mogoby si wydawa istocie dwuwymiarowej yjcej na tej kartce zmienianiem si wielkoci koa; nie
potrafiaby ona oczywicie dostrzec wszystkich faz tych zmian, skadajcych si na cao stoka.
Podobnie powikszanie si jakiej bryy ogldane ze wiata buddhi bdzie jakby ogarniciem
wzrokiem caego stoka i rzuci nam nieco wiata na iluzoryczno przeszoci, teraniejszoci oraz
przyszoci, jak rwnie na zdolno przewidywania przyszoci.
 Ciekawy i godny uwagi jest pogld, e geometria w obecnej postaci jest tylko egzoterycznym
przygotowaniem do ezoterycznej rzeczywistoci. Po stracie prawdziwego widzenia przestrzeni
pierwszym krokiem do jej poznania jest dostrzeenie czwartego wymiaru.
Moemy sobie wyobrazi, e na pocztku swojej ewolucji monada potrafi porusza si i widzie w
nieskoczonej iloci wymiarw. Za kadym jednak krokiem w d kolejno traci ich poczucie, a
wreszcie na poziomie wiadomoci mzgu fizycznego zachowuje widzenie tylko w trzech wymiarach.
W ten sposb w toku pogrania si w materi (inwolucji) zostalimy odcici od znajomoci
wszystkich wymiarw i ograniczeni do drobnej czci otaczajcych nas wiatw, a i to nawet, co nam
pozostao, widzimy nader niedoskonale.
Przy czterowymiarowym widzeniu moemy spostrzec, e planety, ktre w trjwymiarowym wiecie
s od siebie oddzielone, w rzeczywistoci cz si w wiecie o czterech wymiarach i stanowi
zakoczenie patkw olbrzymiego kwiatu; std pochodzi hinduskie wyobraenie Ukadu Sonecznego
jako kwiatu lotosu.
Istnieje rwnie bezporednie poczenie serca Soca z centrum Ziemi za porednictwem
wyszego wymiaru przestrzeni, tak i pierwiastki pojawiaj si w ziemi bez przechodzenia przez jej
powierzchni.
Studia nad czwartym wymiarem bezporednio prowadz do mistycyzmu. Z tego te powodu C. H.
Hinton stale posuguje si wyraeniem "odrzucenie ja", wskazujc, e chcc dostrzec cztery wymiary
jakiego przedmiotu, musimy oglda go ze wszystkich punktw rwnoczenie, a nie tylko z jednego;
inaczej mwic, osobisty, izolowany punkt widzenia "ja" musi by odrzucony i zastpiony oglnym, a
nie egocentrycznym punktem widzenia. Warto w tym miejscu przypomnie synne powiedzenie w.
Pawa z listu do Efezjan (III, 17-18): ebycie w mioci wkorzenieni i ugruntowani zdoali poj ze
wszystkimi witymi, jaka jest szeroko i dugo, i wysoko, i gboko.

ROZDZIA XVII: ISTOTY ASTRALNE

Prba opisania wszystkich istot astralnych byaby zadaniem rwnie ogromnym, jak sklasyfikowanie
wszystkich istot, yjcych w wiecie fizycznym. Dlatego te moemy jedynie zestawi podstawowe
rodzaje tych istot i poda ich zwizy opis.
Naley jednak nadmieni, e wielcy Adepci pochodzcy z innych planet, a nawet jeszcze bardziej
dostojni Gocie, przybywajcy czasami z odleglejszych wiatw, zaszczycaj nas swoimi
odwiedzinami. I mimo e jest to moliwe, trudno sobie wyobrazi, aby te istoty pojawiay si na tak
niskim poziomie, jak plan astralny. Gdyby tego zapragny, stworzyyby sobie chwilowo ciao z materii
astralnej naszej planety.
Po drugie, istniej jeszcze i rozwijaj si na naszym globie dwie inne wielkie linie ewolucji. Nie jest
jednak zaplanowane, aby one i ludzko byy siebie nawzajem wiadome. Gdyby miao doj do
kontaktu, z pewnoci nastpiby on w wiecie fizycznym, poniewa ich powizania z naszym wiatem
astralnym s bardzo nike. Jedyn, mao prawdopodobn, moliwoci ukazania si tych istot
czowiekowi byoby dziaanie z zakresu magii obrzdowej. Potrafi to jednak tylko nieliczni z
najbardziej zaawansowanych magw. Za naszych czasw doszo tylko raz do takiej sytuacji.
Istoty astralne dzielimy na:
1. Istoty ludzkie fizycznie yjce i fizycznie zmare
2. Istoty pozaludzkie
3. Istoty sztuczne
Do ludzi fizycznie yjcych zaliczymy: zwykych ludzi, psychikw, adeptw i ich uczniw oraz
czarnych magw i ich uczniw.
Wrd osb fizycznie zmarych wyrnimy: zwykych ludzi, cienie, skorupy, skorupy oywione,
samobjcw i ofiary nagej mierci, wampiry i wilkoaki, czarnych magw i ich uczniw, uczniw
oczekujcych na ponowne wcielenie, nirmanakayw.
W gronie istot pozaludzkich znajduj si: esencje elementalne, astralne cienie zwierzt, duchy
przyrody i dewy.
 Wreszcie istoty sztuczne to: elementale stworzone niewiadomie, elementale stworzone
wiadomie i sztuczne istoty ludzkie.
Istoty ludzkie yjce fizycznie
1. Ludzie zwykli zaliczamy do nich osoby z upionymi ciaami fizycznymi, przebywajce w ciele
astralnym w rnych stanach wiadomoci.
2. Psychicy, czyli ludzie rozwinici psychicznie, ktry zazwyczaj s w peni wiadomi po
opuszczeniu ciaa fizycznego. Brak naleytego przygotowania sprzyja jednak pomykom i zudzeniom
w postrzeganiu. Psychik czsto potrafi porusza si na wszystkich poziomach wiata astralnego, ale
niekiedy odczuwa szczeglny pocig do jednego z nich i rzadko wyrusza w podr poza jego granice.
Wspomnienia o tym, co zostao dostrzeone, ukadaj si rnie od doskonaej ich jasnoci do
zupenego znieksztacenia, a nawet cakowitego zapomnienia. Jeeli nie pozostaje pod opiek
Mistrza, nie umie posugiwa si samym ciaem astralnym w razie opuszczenia ciaa fizycznego;
3. Adepci i ich uczniowie, czyli ta kategoria, ktra zazwyczaj posuguje si ciaem mentalnym, a nie
astralnym. Ciao mentalne skada si z materii, nalecej do czterech niszych stref wiata
mentalnego. Zalet tego ciaa jest moliwo natychmiastowego przenoszenia si ze wiata
mentalnego w astralny i odwrotnie oraz korzystanie z wikszej siy i przenikliwszej zdolnoci
postrzegania waciwej jego wiatu. Ciao mentalne nie jest widoczne dla wzroku astralnego. Ucze
dziaajcy w wiecie mentalnym uczy si skupiania dookoa siebie materii astralnej, aby mc ukaza
si istotom astralnym. Takie chwilowe ciao, cho wiernie odtwarza wygld czowieka, nie zawiera
materii jego wasnego ciaa astralnego. Jest jednak jego odpowiednikiem w takiej samej mierze, jak
materializacja odpowiadajca ciau fizycznemu.
We wczeniejszym stadium swojego rozwoju ucze porusza si w wiecie astralnym tylko we
wasnym ciele astralnym, tak jak kady inny czowiek, bez wzgldu na to, jakiego ciaa uywa. Ucze
pozostajcy pod opiek dowiadczonego nauczyciela jest zawsze w peni wiadomy i potrafi rwnie
swobodnie porusza si na kadym poziomie.
4. Czarni magowie i ich uczniowie to kategoria, ktra w pewnym stopniu odpowiada poprzednio
opisanej. Rnica polega na tym, e ich rozwj prowadzi do zego, a nabyte zdolnoci su wycznie
egoistycznym celom. Wrd niszych grup tych ludzi spotykamy Murzynw praktykujcych obrzdy
magicznych szkl Obeach i Wudu, a take znachorw plemion pierwotnych. Tybetascy czarni
magowie stoj wyej pod wzgldem intelektualnym i dlatego s bardziej godni potpienia.
Istoty ludzkie fizycznie zmare
1. Przecitni ludzie po fizycznej mierci do tej bardzo licznej grupy nale istoty ludzkie
wszelkiego rodzaju o rnym stopniu wiadomoci.
2. Cienie kiedy czowiek umiera w wiecie astralnym, pozostawia po sobie ciao astralne w stanie
rozpadu, podobnie jak po mierci fizycznej zostaj rozpadajce si zwoki fizyczne. W wikszoci
wypadkw wysze "ja" nie potrafi wycofa cakowicie skadnika manasu (mentalnego) z ciaa
astralnego. W tym stanie rzeczy pewna ilo materii niszego wiata mentalnego pozostaje zwizana
z trupem astralnym. Ta cz materii mentalnej skada si z najciszych czsteczek kadego
poziomu, ktre ciao astralne zdoao wydrze z ciaa mentalnego. Taki trup astralny, nazywany
cieniem, nie stanowi pod adnym wzgldem realnego jestestwa, ale zachowuje wygld, pami i
nawet upodobania zmarego. Wskutek tego moe by atwo wzity za prawdziw istot ludzk, jak to
si czsto zdarza na seansach spirytystycznych. Ten cie czowieka nigdy nie jest wiadomy faktu, e
tylko odgrywa rol czowieka, ktry odszed dalej. Dopki dziaa jego umys, musi siebie uwaa za
niego. W rzeczywistoci jest to pozbawiony duszy konglomerat wszystkich niszych cech czowieka.
Dugo ycia takiego cienia bywa rozmaita w zalenoci od iloci oywiajcej go materii niszego
wiata mentalnego. Poniewa ilo ta stopniowo si zmniejsza, sabnie take intelekt cienia,
jakkolwiek moe on zachowa duo zwierzcej przebiegoci, a nawet jeszcze pod koniec swojego
istnienia wypowiada si na seansach spirytystycznych, wypoyczajc sobie chwilowo inteligencj
medium. Z natury swej cie jest niezwykle podatny na wszelkie ze wpywy, a poniewa zosta
odczony od swego wyszego "ja", nie zawiera w sobie nic, co by mogo reagowa na dobre,
pozytywne wpywy. Z tego te wzgldu daje si atwo uy do rnych niegodnych celw przez
czarnoksinikw niszego gatunku. Zawarta w cieniu materia mentalna rozpada si stopniowo i
powraca do oglnego zbiornika materii tego wiata.
3. Skorupy to ciaa astralne czowieka w ostatnim stadium rozpadu, kiedy ju opucia je ostatnia
czstka mentalnej materii. S wic ju cakowicie pozbawione wiadomoci lub inteligencji i biernie
unoszone przez prdy astralne. Jednak nawet w tym ostatnim stadium skorupa moe na krtko ulec
zgalwanizowaniu i przeobrazi si w upiorn karykatur ycia, o ile znajdzie si w zasigu dziaania
jakiego medium. W takich warunkach ma pene podobiestwo do zmarej osoby i moe nawet w
pewnej mierze odtwarza jej zwyky sposb wyraania si oraz charakter pisma. Potrafi rwnie
lepo reagowa na wibracje, z reguy niszego rodzaju, na ktre czsto odpowiadaa w ostatnim
okresie swojego istnienia kiedy jeszcze bya cieniem.
4. Skorupy oywione cile biorc nie s istotami ludzkimi. Zaliczamy je jednak do tej grupy,
poniewa ich szata zewntrzna, bierna i pozbawiona wszelkiego rozumu skorupa, naleaa przedtem
do ludzkoci. ycie, rozum, pragnienie i wola, jeli si w nich objawiaj, nale do sztucznego
elementala, tworu zych ludzkich myli, ktry je oywia. Skorupa oywiona jest zawsze wroga. To
prawdziwy demon-kusiciel, ktrego zy wpyw jest ograniczony jedynie rozmiarami jego siy. Podobnie
jak cie, czsto bywa wykorzystywana przez czarownikw Wudu i Obeach. Niektrzy okrelaj j
mianem elementera.
5. Samobjcy i ofiary nagej mierci ta kategoria zostaa ju szczegowo omwiona w czci
dotyczcej ycia po mierci. Mona jedynie doda, e wraz z grup cieni i skorup oywionych tworz
kategori pomniejszych wampirw, gdy przy nadarzajcej si okazji przeduaj swoj egzystencj,
czerpic si yciow z jednostek ludzkich, ktre podday si temu wpywowi.
6. Wampiry i wilkoaki to dwa rodzaje istot, niezwykle rzadko obecnie spotykanych. Czasami
mona je spotka w krajach, w ktrych wystpuje znaczna domieszka krwi czwartej rasy. Zdarza si,
e czowiek upada tak nisko i prowadzi tak egoistyczne i zwierzce ycie, e cay jego niszy umys
splata si z pragnieniami i w kocu odrywa si od wyszego "ja". Taki stan rzeczy jest moliwy tylko
wtedy, gdy wszelki lad bezinteresownoci i duchowoci zosta stumiony i brakuje osoby, ktra
stanowiaby jak przeciwwag. Taka zatracona istota stwierdza wkrtce po mierci, e nie moe
utrzyma si w wiecie astralnym i e w peni wiadomoci przycigana jest do "waciwego miejsca"
w tajemniczej smej strefie, gdzie ulega powolnemu rozpadowi po dowiadczeniach, ktrych lepiej nie
opisywa. Jeli jednak czowiek popeni samobjstwo lub wskutek wypadku uleg gwatownej mierci,
to w pewnych okolicznociach moe, zwaszcza jeeli posiada jak wadz z zakresu czarnej magii,
chwilowo unikn swojego losu, pdzc ywot wampira.
Poniewa sma strefa moe go wchon dopiero po mierci ciaa fizycznego, zachowuje je w
stanie pewnego kataleptycznego transu, dostarczajc mu krwi, wysysanej z innych istot ludzkich za
pomoc swego na wp zmaterializowanego ciaa astralnego. W ten sposb opnia on swoje
ostateczne przeznaczenie, popeniajc coraz wicej morderstw. Najskuteczniejszym rodkiem
przeciwko wampirom jest spalenie ciaa fizycznego i pozbawienie w ten sposb wampira "punktu
oparcia". Zazwyczaj po otwarciu grobu znajduje si w nim do dobrze zachowane zwoki, a nierzadko
trumna jest napeniona krwi. Spalenie zwok uniemoliwia ten rodzaj wampiryzmu. Z kolei wilkoak
moe si przejawi pierwszy raz tylko w okresie fizycznego ycia czowieka, do czego potrzebna jest
zawsze pewna znajomo sztuki magicznej, przynajmniej w stopniu pozwalajcym mu rzutowa na
ciao astralne na odlego. Kiedy czyni to szczeglnie okrutny czowiek, zezwierzcony do granic
moliwoci, wwczas jego ciao astralne moe w pewnych okolicznociach by zagarnite przez inne
istoty astralne, ktre zmaterializuj je nie w ludzkim ksztacie, lecz jakiego dzikiego zwierzcia, z
reguy wilka. W tym stanie przebiega on cay kraj, zabijajc inne zwierzta, a nawet ludzi,
zaspokajajc w ten sposb nie tylko swoj dz krwi ale i szatanw, ktrzy nimi kieruj. W takich
przypadkach, podobnie jak przy zwykej materializacji, rana zadana ksztatowi astralnemu odtwarza
si w ciele fizycznym czowieka, z powodu osobliwego zjawiska reperkusji. Jednak po mierci ciaa
fizycznego ciao astralne prawdopodobnie bdzie si nadal ukazywa w tym samym ksztacie mniej
podatne na zranienia, a rwnoczenie mniej niebezpieczne, gdy nie majc odpowiedniego medium
nie potrafi si w peni zmaterializowa. Tego rodzaju materializacja zawiera znaczn doz materii
sobowtra eterycznego i moe nawet niektre pynne i gazowe skadniki ciaa fizycznego, podobnie
jak materializacja na seansach spirytystycznych. W kadym razie w obu przypadkach to fluidyczne
ciao potrafi wdrowa na znacznie wiksze odlegoci od ciaa fizycznego ni zwyky organizm
eteryczny. Ukazywanie si wampirw i wilkoakw zazwyczaj ogranicza si do bezporedniego
ssiedztwa miejsc, w ktrych znajduje si ciao fizyczne.
7. Czarni magowie i ich uczniowie to kategoria, ktra odpowiada mutatis mutandis kategorii
uczniw oczekujcych na ponowne wcielenie. Wwczas jednak czowiek przeciwstawia si
normalnemu biegowi ewolucji, zatrzymujc si niekiedy w wiecie astralnym za pomoc magicznych
zabiegw czasami tych najokropniejszych.
Nie jest podane wyliczanie lub opisywanie rnych odmian tej kategorii, gdy ucze zgbiajcy
okultyzm pragnie ich unika. Te wszystkie istoty, ktre przeduaj swoje ycie astralne poza
normalne granice, czyni to kosztem innych istot, w ten lub inny sposb pochaniajc ich ycie.
 8. Uczniowie czekajcy na ponowne wcielenie grupa obecnie rzadko spotykana. Ucze, ktry
zdecydowa si nie korzysta z dewakanu, czyli nie przechodzi do wiata niebiaskiego, lecz nadal
prowadzi swoj prac w wiecie fizycznym, moe to uczyni jedynie z upowanienia bardzo
wysokiego Autorytetu, a odpowiedni dla niego inkarnacj przygotowuje sam Mistrz. Nawet gdy takie
zezwolenie zostanie udzielone, ucze musi pozostawa wycznie w wiecie astralnym w oczekiwaniu
na inkarnacj. Gdyby bowiem cho na jedn chwil otar si o wiat mentalny, zostaby nieuchronnie
porwany przez niepokonany prd normalnej ewolucji i znalazby si w wiecie niebiaskim. Niekiedy
zdarza si e ucze moe by umieszczony bezporednio w ciele dorosego czowieka, z ktrego
dotychczasowy waciciel ju nie korzysta, ale bardzo rzadko udaje si znale odpowiednie ciao.
Przez cay czas ucze jest w peni wiadomy w wiecie astralnym i potrafi kontynuowa prac
powierzon mu przez ciao fizyczne.
9. Nirmanakayowie s to istoty tak wzniose, e prawie niespotykane w wiecie astralnym.
Zdobyy bowiem prawo do wypoczynku w niewypowiedzianym szczciu w cigu nielicznych wiekw,
lecz postanowiy zosta blisko ziemi, niejako zawieszone pomidzy tym wiatem a nirwan, aby
wytwarza strumienie duchowej energii, majcej wspomaga ewolucj. Gdyby nirmanakay zechcia
pojawi si w wiecie astralnym, zapewne stworzyby sobie tymczasowe ciao z atomowej materii tego
wiata. Jest to moliwe, poniewa zachowuje on swoje ciao przyczynowe, jak rwnie permanentne
atomy, ktre posiada od chwili rozpoczcia swojej ewolucji. Dziki temu moe w kadej chwili
zmaterializowa wok nich ciao mentalne, astralne lub fizyczne wedug swego uznania.
Pozaludzkie istoty astralne
1. Esencja elementalna termin elemental jest stosowany przez rnych autorw na okrelenie
najrozmaitszych istot. W naszym jednak wypadku bdzie on oznacza pewne stadia istnienia esencji
monadycznej, ktr z kolei mona zdefiniowa jako fal lub wylew ducha albo siy Boskiej,
skierowanej w materi. Bardzo wane jest zrozumienie faktu, e ewolucja esencji elementalnej
odbywa si wzdu zstpujcej krzywej. Oznacza to, e zmierza ona do cakowitego pogrenia si w
materii, jak widzimy w krlestwie mineralnym, zamiast si od niego oddala. Z tego powodu dla
esencji elementalnej postp oznacza zejcie i pogrenie si w materi, a nie wznoszenie si ku
wyszym sferom bytu.
Zanim fala ycia dotrze do stadium indywidualizacji i obdarzy czowieka dusz, przechodzi najpierw
przez sze wczeniejszych fal ewolucji i oywia je najpierw pierwsze krlestwo elementalne (w
wyszej czci wiata mentalnego), potem drugie krlestwo elementalne (w niszej czci wiata
mentalnego), trzecie krlestwo elementalne (w wiecie astralnym) oraz krlestwa mineralne, rolinne i
zwierzce. Niekiedy nazywano je monad zwierzc, rolinn i mineraln, ale jest to nazwa niecisa,
poniewa na dugo przed przybyciem do tych krlestw przestaa by jedn monad, lecz staa si
wieloma monadami.
My zajmiemy si tu jedynie astraln esencj elementaln. Skada si ona z Boskiej fali ycia, ktra
ju spowia si w materi a do poziomu atomowego wiata mentalnego, a nastpnie zanurzya
bezporednio w wiat astralny i tam znw skupia dookoa siebie materi atomow tego wiata. Takie
zespolenie fali ycia z materi jest esencj elementaln wiata astralnego, nalec do trzeciego
krlestwa elementalnego, poprzedzajcego bezporednio krlestwo mineralne.
W toku tworzenia swoich 2401 odmian w wiecie astralnym przyciga ona ku sobie wiele
rozmaitych pocze materii poszczeglnych poziomw tego wiata. To wszystko ma jednak
przemijajcy charakter i esencja elementalna pozostaje nadal w swej istocie jedynym krlestwem.
cile mwic nie istnieje nic takiego, co moglibymy uwaa za odrbnego elementala w
omawianej przez nas grupie istot. To, co tu znajdujemy, przedstawia jedynie olbrzymi ilo esencji
elementalnej, niebywale wraliwej na kad ludzk myl, choby przelotn reagujcej z niepojt
subtelnoci w cigu nieskoczenie maego uamka sekundy na kad wibracj, wywoan przez
cakiem niewiadomy akt ludzkiej woli lub pragnienia. Z chwil jednak, kiedy pod dziaaniem takiej
myli lub woli zostanie uksztatowana w yw si, wwczas staje si odrbnym elementalem,
przynalenym do klasy "elementali sztucznych", o ktrych bdzie mowa pniej. Nawet wtedy jego
oddzielna egzystencja jest efemeryczna, gdy skoro tylko wyczerpie si impuls, powoujcy go do
ycia, pogra si ponownie w masie esencji elementalnej, z ktrej si wyoni.
Na kadym, kto oglda wiat astralny, due wraenie wywiera zmienno ksztatw w oceanie
esencji elementalnej ksztatw wci dookoa wirujcych, czsto gronych, ale zawsze cofajcych
si przed zdecydowanym aktem woli. Obserwator zdumiewa si t niezliczon armi istot, powoanych
do chwilowego, odrbnego istnienia przez dobr lub z myl i uczucia czowieka.
 Esencj elementaln mona sklasyfikowa wedug rodzaju materii, w ktrej si znajduje staej,
pynnej, gazowej. Takimi s elementale redniowiecznych alchemikw, ktrzy cakiem susznie
utrzymywali, e elemental (czyli wydzielona porcja ywej esencji elementalnej) tkwi w kadym
"elemencie", czyli czci skadowej wszelkiej substancji fizycznej.
Kada z tych siedmiu gwnych klas esencji elementalnej moe by z kolei podzielona na siedem
czci, tak e w rezultacie powstanie 49 podklas.
Poza tym podziaem poziomym i niezalenie od niego istnieje siedem cakowicie wyranych typw
esencji elementalnej, a rnica pomidzy nimi nie ma nic wsplnego ze stopniem materialnoci, lecz
jest zwizana z ich charakterem i powinowactwami. Ucze dostrzee w tym klasyfikacj pionow,
odnoszc si do siedmiu promieni.
Rwnie w kadym promieniu istnieje siedem podziaw, co razem daje 49 pionowych podziaw.
Tak wic oglna liczba odmian esencji elementalnej wynosi 49x49, czyli 2401.
Zrnicowanie pionowe jest wyranie trwalsze i o wiele waniejsze ni poziome, gdy w powolnym
procesie ewolucji esencja elementalna przechodzi kolejno przez wszystkie poziome podziay, zawsze
jednak pozostajc w tym samym podziale pionowym.
Gdy jaka cz esencji elementalnej pozostaje par chwil w zupenym spokoju, nie poruszana
zewntrznym oddziaywaniem co raczej trudno sobie wyobrazi wwczas nie ma wasnego ksztatu.
Pod wpywem najlejszego nawet zakcenia rozbyska oszaamiajcym bogactwem ruchliwych, wci
zmieniajcych si ksztatw, ktre tworz si, pdz i znikaj z szybkoci baniek na powierzchni
wrzcej wody.
Te efemeryczne ksztaty, mimo e na og s to ksztaty ywych istot, ludzkich lub innych, nie
stanowi jednak w esencji odrbnych istot, podobnie jak rwnie zmienne i wieloksztatne fale,
powstajce w cigu kilku sekund na powierzchni spokojnego dotd jeziora pod dziaaniem nagego
porywu wiatru. S one, jak si wydaje, tylko odbiciem ogromnych zasobw wiata astralnego. Maj
jednak zwykle pewne cechy charakterystyczne prdu myli, ktry je zrodzi, cho prawie zawsze
poczone z groteskowymi znieksztaceniami, czasem przeraajcymi lub odraajcymi.
Gdy pod wpywem prdw na wp wiadomych i mimowolnych myli, ktrym wikszo ludzi
pozwala przepywa przez swj mzg, esencja elementalna ukada si w pewne ksztaty, wwczas
inteligencja wyznaczajca waciwy ksztat nie ma swojego rda w umyle czowieka. Nie pochodzi
ona te z esencji elementalnej, poniewa ta naley do krlestwa jeszcze bardziej odlegego od
indywidualizacji ni zmary, cakowicie pozbawiony rozbudzonych zdolnoci mentalnych.
A jednak esencja elementalna ma zdumiewajc zdolno przystosowania si, ktra czsto wydaje
si bardzo bliska inteligencji. Nie ulega wtpliwoci, e to wanie ta waciwo jest powodem
okrelenia elementali w dawniejszych ksikach jako na wp rozumnych stworze astralnych.
W stosunku do krlestw elementalnych nie maj zastosowania nasze pojcia dobra i za. Niemniej
W kadym podziale widoczne s pewnego rodzaju skonnoci lub uprzedzenia, czynice elementale
raczej wrogimi ni przyjaznymi wobec czowieka. Z tego bierze si zwyke dowiadczenie neofity w
wiecie astralnym, gdzie niezliczone rzesze widm o zmiennej postaci zbliaj si jakby we wrogich
zamiarach, ale zawsze wycofuj si lub rozpraszaj, gdy miao stawi si im czoo. Ta postawa ma
swoje rdo w wadach i bdach samego czowieka. Jest wynikiem obojtnoci i braku wspczucia
dla innych stworze. W przeszoci, w "zotym wieku", byo inaczej i inaczej bdzie w przyszoci,
kiedy to na skutek zmiany postawy czowieka zarwno esencja elementalna, jak i krlestwo zwierzt,
stan si z powrotem agodne i przyjazne wobec ludzi.
Jest zatem spraw oczywist, e krlestwo elementalne jako cao jest w wielkim stopniu tym,
czym czyni je zbiorowa myl ludzkoci.
Moliwoci zastosowania si tkwicych w rnych rodzajach esencji elementalnej s przeogromne,
jeli tylko czowiek jest wywiczony w posugiwaniu si nimi. Wikszo ceremonii magicznych opiera
si niemal cakowicie na operowaniu tymi siami bd bezporednio za pomoc woli osoby kierujcej
ceremoni, bd przy pomocy wezwanej w tym celu istoty astralnej.
Za spraw tych si dokonuj si prawie wszystkie zjawiska podczas seansw spirytystycznych.
One te najczciej s gwnym czynnikiem sprawczym przy rzucaniu kamieniami lub dzwonieniu w
domach, w ktrych straszy. Jest to wynik nieudolnych dziaa jakiej zwizanej z ziemi istoty ludzkiej,
usiujcej zwrci na siebie uwag. Mog to take by zoliwe figle patane przez niektre duchy
przyrody niszego rzdu, nalece do trzeciej kategorii istot astralnych pozaludzkich. Nie naley
jednak przypisywa elementalom jakiejkolwiek inicjatywy po prostu s to utajone siy, ktre
potrzebuj zewntrznego impulsu niezbdnego do poruszania si.
2. Ciaa astralne zwierzt to stosunkowo dua klasa istot, ktra jednak nie odgrywa waniejszej
roli w wiecie astralnym, poniewa jej czonkowie dosy krtko w nim pozostaj. Ogromna wikszo
zwierzt nie zdoaa jeszcze trwale si zindywidualizowa i kiedy ktre umiera, przejawiajca si w
nim esencja monadyczna powraca do duszy grupowej, z ktrej si wyodrbnia, przynoszc ze sob
postp lub dowiadczenia nabyte w cigu ziemskiego ycia. Nie moe ona jednak bezporednio
powrci do swojej duszy grupowej, poniewa ciao astralne zwierzcia podlega ponownie
przegrupowaniu, tak jak to si dzieje z ciaem astralnym czowieka. Zwierz istnieje wic realnie w
wiecie astralnym, a czas jego istnienia zaley od stopnia rozwinitej przez nie inteligencji. W
wikszoci wypadkw wiadomo zwierzcia w wiecie astralnym jest nader mglista, ale wyglda
ono na doskonale szczliwe.
Stosunkowo nieliczne zwierzta domowe, ktre osigny indywidualizacj i wskutek tego nie
urodz si ju w tym wiecie jako zwierzta, ciesz si o wiele duszym i bardziej intensywnym
yciem astralnym ni ich mniej rozwinici pobratymcy.
Takie zindywidualizowane zwierz zwykle pozostaje w pobliu miejsca swego pobytu na ziemi i w
bliskim kontakcie ze swoim przyjacielem i opiekunem. Potem nastpuje dla niego inny, jeszcze
bardziej szczliwy okres "drzemicej wiadomoci", trwajcej a do chwili przybrania ludzkiej postaci
w jakim przyszym wiecie. Przez ten czas przebywa ono w stanie analogicznym do stanu ludzkiej
istoty w wiecie niebiaskim, cho na nieco niszym poziomie.
Ciekaw kategori istot nalecych do tej klasy stanowi ciaa astralne map czekoksztatnych,
ktre ju osigny indywidualizacj i bd si inkarnoway w krlestwie ludzkim w nastpnym obiegu,
a niektre z nich nawet wczeniej.
W "cywilizowanych" krajach ciaa astralne zwierzt w znacznym stopniu powoduj narastanie
atmosfery wrogoci w wiecie astralnym, gdy organizowane masowe mordy zwierzt w rzeniach lub
"dla sportu" wysyaj do wiata astralnego miliony zwierzt, penych strachu, przeraenia i odrazy do
czowieka. Ostatnio uczucie to zostao spotgowane wskutek praktykowania wiwisekcji.
3. Duchy przyrody wszelkich kategorii obejmuj tak liczne i rnice si midzy sob istoty, e
moemy przedstawi tu tylko najoglniej ich wsplne charakterystyczne cechy.
Duchy przyrody nale do linii ewolucyjnej zupenie odmiennej od naszej. Nigdy nie byy i nie bd
czonkami ludzkoci takiej jak nasza. Jedyne, co nas czy, to fakt chwilowego przebywania na tej
samej planecie. Wydaje si, e stopie ich rozwoju odpowiada poziomowi zwierzt o wyszym stopniu
ewolucji. Dziel si na siedem wielkich klas, zamieszkujcych siedem poziomw (stref) wiata
astralnego, nasyconych odpowiadajcymi im odmianami esencji elementalnej.
Tak wic istniej duchy przyrody ziemi, wody, powietrza i ognia (lub eteru), ktre s rozumnymi
istotami astralnymi, przebywajcymi i dziaajcymi w kadym z tych ywiow. Jedynie duchy
powietrza przebywaj normalnie w wiecie astralnym, lecz s one tak liczne, e spotyka si je
wszdzie.
W literaturze redniowiecznej duchy ziemi nazywaj si czsto gnomami, duchy wd undynami,
powietrza sylfami i eteru salamandrami. W ludowej tradycji wystpuj jako boginki, wrki,
chochliki, elfy, krasnoludki, diny, trolle, satyry, fauny, koboldy, skrzaty, gobliny, geniusze itd.
Maj one najrozmaitsz posta, lecz najczciej ludzk, cho znacznie mniejszych rozmiarw. Tak
jak prawie wszystkie istoty astralne mog przybra dowoln posta, cho niewtpliwie maj te swoje
ulubione ksztaty, w ktrych yj, nie majc jakiego szczeglnego powodu do ich zmiany. Z reguy nie
s widzialne dla fizycznego wzroku, lecz potrafi si materializowa.
Na czele kadej z tych klas stoi jednak wielka Istota, kierowniczy umys caego dziau przyrody.
Indra jest wadc eteru, Agni ognia, Pawana powietrza, Waruna wody, Ksziti ziemi.
Rozlege krlestwo duchw przyrody jest gwnie krlestwem astralnym, cho w powanej czci
naley do eterycznych stref wiata fizycznego.
Istnieje wielka liczba poddziaw lub odmian, a poszczeglne duchy rni si midzy sob
stopniem inteligencji. Wikszo z nich unika czowieka jego zwyczaje i emanacje wzbudzaj w nich
odraz, a cige i gwatowne strumienie astralne, tworzone przez chaotyczne i niespokojne zachcianki
czowieka, niepokoj je i nu. Zdarza si jednak, cho bardzo rzadko, e niektre z nich
zaprzyjaniaj si z czowiekiem i nawet przychodz mu z pomoc.
 Na og okazuj mu obojtno lub niech. Czsto specjalnie go zwodz i sprowadzaj na
manowce. Patanie figli przychodzi im z atwoci, dziki zadziwiajcej zrcznoci w rzucaniu urokw,
w wyniku czego ofiary sysz i widz jedynie to, co zostao im podane przez duchy. Jednak nie mog
zapanowa nad wol czowieka, chyba e w gr wchodzi jednostka saba na umyle lub gdy wola
czowieka zostaa sparaliowana przez strach. Mog one oszuka jedynie zmysy czowieka. Znane s
wypadki, gdy rzucay swoje czary na wiksz grup ludzi. Niektre z najbardziej zadziwiajcych
wyczynw hinduskich kuglarzy opieraj si na ich wspudziale w wywoywaniu zbiorowej halucynacji.
Duchy przyrody maj sabe poczucie odpowiedzialnoci, a ich wola jest mniej rozwinita ni u
przecitnego czowieka. To sprawia, e mog by atwo opanowane drog mesmerycznych zabiegw
i wykorzystywane do speniania woli magnetyzera. Mona uy je take do pewnych zada, ktre
wykonaj pewnie i wiernie, w granicach swoich moliwoci.
To one w niektrych grskich okolicach rzucaj czary na spnionych wdrowcw, ktrym zdaje
si, e widz domy czy ludzi tam, gdzie w rzeczywistoci nic nie ma. Czsto takie zudzenia nie s
chwilowe, lecz trwaj duszy czas, a samotny wdrowiec przeywa liczne i zdumiewajce przygody,
po czym nagle spostrzega, e jest sam w odludnej dolinie lub smaganej wichrami rwninie.
By zawrze znajomo lub przyja z duchami czowiek musi by wolny od fizycznych emanacji,
ktrych one nie znosz: emanacji misa alkoholu, tytoniu, zmysowoci, gniewu, zawici, zazdroci
skpstwa i przygnbienia. Inaczej mwic, czowiek musi by czysty i bez zarzutu, zarwno pod
wzgldem fizycznym, jak i astralnym. Czyste i wzniose uczucia o staym charakterze, wolne od
nagych wybuchw, stwarzaj atmosfer, w ktrej duchy przyrody lubi si kpa. Prawie wszystkie
lubi muzyk i zdarza si, e pojawiaj si w mieszkaniach, aby kapa si w falach dwiku i
porusza si w harmonii z nimi.
Duchom przyrody naley take przypisa du cz zjawisk fizycznych podczas seansw
spirytystycznych, niejeden bowiem seans uda si wycznie dziki tym figlarnym istotom. Potrafi one
udziela odpowiedzi na pytanie, przekazywa rzekome zalecenia przy pomocy stukw lub pochyle
spodka, wywoywa wiateka, przynosi z daleka przedmioty, odczytywa myli obecnych,
dokonywa precypitacji listw lub rysunkw, a nawet materializacji. Mog te posugiwa si swoj
umiejtnoci rzucania uroku w celu wzmocnienia swoich sztuk.
Nie ley wcale w ich zamiarach wyrzdzanie komu krzywdy lub oszukiwanie. Po prostu ciesz si
z powodzenia swoich poczyna oraz z penego obawy szacunku i nabonych uczu, jakimi darz ich
ludzie, uwaajcy je za "aniow strw" lub za "drogie duchy".
Podzielaj zadowolenie uczestnikw seansu, wydaje si im, e speniaj dobry uczynek,
podnoszc na duchu pogronych w smutku.
Zdarza si rwnie, e czasem ubieraj si w myloksztaty stwarzane przez ludzi i zabawiaj si
dodajc im rogi, machajc zakrconym ogonem i buchajc pomieniami w locie dookoa. Czasem
nadwraliwe dziecko moe si przerazi na widok takich zjaw, lecz trzeba stwierdzi na korzy
duszka przyrody, e w ogle nie wie on, co to strach i wobec tego nie zdaje sobie sprawy z powagi
skutkw swoich igraszek i artw. By moe sdzi, e przeraenie dziecka jest udawane i stanowi
cz zabawy.
aden duch przyrody nie jest obdarzony trwa indywidualizacj, zdoln do inkarnowania si.
Dlatego wydaje si, e na linii ewolucji, do ktrej nale duchy przyrody, indywidualizacj poprzedza o
wiele wikszy rozwj inteligencji ni w procesie ewolucyjnym czowieka.
Dugo ycia poszczeglnych kategorii duchw przyrody jest bardzo rna. Jedne yj krtko,
inne duej od czowieka. Ich ycie jest proste, radosne, wolne od odpowiedzialnoci, podobne do
ycia gromady szczliwych dzieci, znajdujcych si w szczeglnie korzystnych warunkach
fizycznych. Nie wystpuj u nich take rnice pci; nie znaj one chorb ani walki o byt. Jednake
doznaj intensywnych uczu i s zdolne do gbokiej i dugotrwaej przyjani. Czasami napenia ich
gniew i zazdro, ale te uczucia szybko znikaj wobec przemonej radoci, wynikajcej z
uczestnictwa we wszystkich dziaaniach przyrody.
Ich ciaa nie maj wewntrznej budowy, nie mog wic ulec rozerwaniu czy zranieniu; nie
odczuwaj gorca ani zimna. Uczucie lku jest im cakowicie obce.
Rzadko kiedy s zoliwe, chyba e zostan do tego wyranie sprowokowane. Nie dowierzaj
czowiekowi i czuj si dotknite pojawieniem si nowego przybysza w wiecie astralnym, tote
zwykle przybieraj nieprzyjemn i odstraszajc posta. Jeeli jednak czowiek nie daje si
nastraszy, wnet akceptuj go jako zo konieczne i przestaj zwraca na niego uwag.
 Jedn z najwikszych przyjemnoci sprawia im zabawianie dzieci "zmarych" w wiecie astralnym.
Niektre duchy mniej dziecinne, a bardziej dostojne, byy kiedy czczone jako lene bstwa lub
lokalni wiejscy bogowie. Ceniy sobie te dowody szacunku ze strony czowieka i zawsze byy skonne
do odwzajemnienia si drobnymi przysugami, w granicach swoich moliwoci.
Adepci wiedz, jak mona korzysta z usug duchw przyrody i czsto zlecaj im pewne czynnoci
do wykonania. Pospolity magik moe tego dokona jedynie przy pomocy inwokacji (wezwania)
przycigajc ich uwag jako suplikant, a nastpnie wchodzc z nimi w pewnego rodzaju umow lub
drog ewokacji, czyli wywoywania i zmuszania ich do posuszestwa. Obie metody s jak najbardziej
niewskazane, a wywoywanie jest rwnie niebezpieczne, poniewa wywoujcy moe obudzi do
siebie wrogie uczucia, ktre bd dla niego fatalne w skutkach.
aden ucze Mistrza nie otrzyma zgody na taki eksperyment.
Najwysza kategoria duchw przyrody skada si z sylfw, czyli duchw powietrza, ktrych
najniszym przewodnikiem jest ciao astralne. Maj one inteligencj rwn inteligencji przecitnego
czowieka. Normalna dla nich droga do indywidualnoci prowadzi przez stowarzyszanie si z istotami
wiata bezporednio wyszego, czyli z anioami astralnymi, i przez mio do nich.
Duch przyrody pragncy dozna fizycznego ycia czowieka moe opanowa osob yjc w
wiecie fizycznym.
By taki czas, kiedy pewna kategoria duchw przyrody materializowaa si fizycznie i nawizywaa
niepodane stosunki z mczyznami i kobietami. By moe std wywodz si opowieci o faunach i
satyrach, cho czasem mog si one odnosi do cakiem odmiennej i niszej od ludzkiej linii ewolucji.
Warto nadmieni, e chocia krlestwo duchw przyrody radykalnie rni si od krlestwa
ludzkiego, bo nie ma w nim pci, walki o byt, lku, to jednak rezultat jego ewolucji jest pod kadym
wzgldem rwny wynikowi osiganemu przez ludzko.
4. Dewy istoty nazywane tak przez Hindusw, cho u innych narodw nosz nazwy aniow,
synw Boga itp. nale do innej linii ewolucyjnej ni czowiek, a ich ewolucj mona uzna za
bezporednio wysz od ewolucji ludzkoci. We wschodniej literaturze sowo dewa jest rwnie
oglnie stosowane do oznaczenia wszelkiej pozaludzkiej istoty. W naszych rozwaaniach bdziemy
go uywali w podanym wyej ograniczonym znaczeniu.
Dewy nie stan si nigdy ludmi, gdy wikszo z nich znajduje si ju na wyszym poziomie,
jakkolwiek niektre z nich w przeszoci byy ludmi. Ich ciaa s bardziej fluidyczne od cia ludzkich, a
tkanka aury jest luniejsza". Maj zdolno o wiele wikszego rozszerzania i kurczenia swoich
wymiarw, jak i pewn ognist" cech, ktra wyranie rni je od ciaa astralnego przecitnego
czowieka. Znajdujca si wewntrz aury posta dewa prawie zawsze jest ludzka, cho mniej wyranie
zarysowana ni u czowieka. yj w znacznie wikszym stopniu na obwodzie swojej aury ni czowiek.
Zazwyczaj ukazuj si jako istoty o olbrzymich ludzkich ksztatach. Porozumiewaj si jzykiem barw,
nie tak dokadnym jak ludzki, ale pod pewnymi wzgldami mogcym wicej wyrazi.
Bardzo czsto znajduj si blisko nas i s gotowe wyjania oraz ilustrowa przykadami
zagadnienia ze swojego punktu widzenia wobec kadej, dostatecznie rozwinite istoty ludzkiej.
Jakkolwiek s zwizane z ziemi, to ewoluuj przechodzc przez wielki system siedmiu acuchw
oraz siedem naszych wiatw, ktre dla nich stanowi tylko jeden wiat. Bardzo nieliczni ludzie
osignli poziom umoliwiajcy im przyczenie si do ewolucji deww. Wikszo czonkw
krlestwa deww wywodzi si spord innych mieszkacw naszego Ukadu Sonecznego, niektrych
stojcych wyej, niektrych niej od Ziemian.
Celem ewolucji deww jest doprowadzenie ich najlepszych przedstawicieli na znacznie wyszy
poziom ni przewidziany dla ludzkoci w tym samym okresie.
Krlestwo deww dzieli si na trzy nisze dziay:
kamadewy, ktrych najnisze ciao jest z materii astralnej;
rupadewy, ktrych najnisze ciao jest zbudowane z materii niszego wiata mentalnego;
arupadewy, ktrych najnisze ciao znajduje si w wyszym czyli przyczynowym, wiecie
mentalnym. Rupadewy i arupadewy pojawiaj si w wiecie astralnym rwnie rzadko, jak istoty
astralne materializuj si w wiecie fizycznym.
Ponad tymi trzema klasami znajduj si cztery dalsze wielkie ich stopnie, a jeszcze dalej, ponad
krlestwem deww, istniej wielkie zastpy Planetarnych Duchw.
 W naszym studium zajmiemy si gwnie kamadewami.
Przecitny poziom ich rozwoju jest znacznie wyszy od ludzkiego, poniewa dawno ju odrzuciy
wszystko, co jest wyranie ze. Pomidzy sob rni si zdolnociami i z tego powodu czowiek
rzeczywicie uduchowiony moe znajdowa si na poziomie ewolucyjnym wyszym ni niektre z
nich.
Uwag deww mog przycign niektre magiczne przywoania, ale tylko wola adeptw bardzo
wysokiego stopnia moe panowa nad ich wol.
Wydaje si, e z reguy s mao wiadome istnienia naszego fizycznego wiata, chocia czasami
udzielaj pomocy ludziom, podobnie jak wikszo z nas pomogaby zwierzciu znajdujcemu si w
potrzebie. Rozumiej, i w obecnym okresie ich mieszanie si do spraw ludzkich przyniosoby wicej
za ni dobra.
Trzeba te wspomnie o czterech Dewaradach, mimo i nie nale do adnej z wymienionych
kategorii. Te cztery Wielkie Istoty przeszy proces ewolucji, nie majcy odpowiednika w dziejach
ludzkoci. Nazywa si ich Regentami Ziemi, Anioami Czterech Stron wiata lub Czaturmaharadami.
Ich wadza nie rozciga si na dewy, ale na cztery ywioy: ziemi, wody, powietrza i ognia, wraz z
duchami przyrody i esencjami elementalnymi, ktre w nich przebywaj. I tak:
Dhitarasztra wada Wschodem, zastpami elementali o nazwie Gandharwy i bia barw;
Wirudhaka rzdzi Poudniem, Kumbhandami i bkitem;
Wirupaksza odpowiada za Zachd, zastpy elementali o nazwie Nagai i czerwony kolor;
Waiszrawana kieruje Pnoc, Jakszami i zot barvv.
Nierzadko okrela si je mianem "uskrzydlonych kul" i "ognistych k". Podobnych okrele uywa
Ezechiel, a we wszystkich religiach mona znale o nich symboliczne wzmianki. S otoczeni
najwysz czci jako opiekunowie ludzkoci.
Dewaradowie s agentami karmy czowieka w czasie jego ycia ziemskiego i dlatego odgrywaj
niezwykle wan rol w ludzkim przeznaczeniu. Wielkie karmiczne bstwa kosmosu, Lipikowie, wa
uczynki kadej osobowoci, gdy przy kocu astralnego ycia dokonuje si ostateczne rozdzielenie jej
skadnikw, i stwarzaj co w rodzaju modelu sobowtra eterycznego, cile odpowiadajcego karmie
czowieka na jego nastpne ycie. Do zada Dewaradw, jako sprawujcych wadz nad ywioami,
z ktrych ma by utworzony sobowtr eteryczny, naley dobranie ich proporcji w sposb cile
odpowiadajcy zamierzeniom Lipikw.
W cigu caego ycia czowieka rwnowa oni nieustannie zmiany, powodowane w czowieku
przez jego wasn wol i otaczajcych go ludzi, tak by karma moga si sprawiedliwie i dokadnie
wyczerpa. Dewaradowie potrafi przybra materialn posta ludzk.
Wszystkie wysze duchy przyrody oraz zastpy sztucznych elementali dziaaj jako ich narzdzia
w ogromnej pracy, jak musz wykona, ale wszystkie nici pozostaj w rkach Dewaradw i to oni
bior na siebie cakowit odpowiedzialno. Rzadko ukazuj si w wiecie astralnym, lecz gdy to
czyni, s najbardziej godnymi uwagi istotami tego wiata.
W rzeczywistoci Dewaradw powinno by siedmiu, a nie czterech, jednak poza gronem
wtajemniczonych niewiele wiadomo o trzech pozostaych.
Sztuczne twory astralne
Jest to najobszerniejsza klasa, a rola, jak maj do spenienia wobec czowieka, ma szczeglnie
doniose znaczenie. Tworz one mas na wp rozumnych istot, rnicych si midzy sob tak
bardzo, jak rne s ludzkie myli. Z tego te powodu nie mona przeprowadzi ich szczegowej
klasyfikacji. Poniewa s one cakowicie tworem czowieka, wic pozostaj z nim w cisym
karmicznym zwizku, a ich oddziaywanie jest bezporednie i nieustanne.
Zaliczymy do nich przede wszystkim:
1. Elementale stworzone niewiadomie przez pragnienia i myli czowieka, ktre chwytaj
elementaln esencj i tworz z niej ywe istoty o okrelonym ksztacie. Nie podlegaj one wadzy
swojego twrcy i prowadz wasne ycie, ktrego dugo jest wprost proporcjonalna do intensywnoci
myli, z ktrej powstay. Mog trwa od kilku minut do kilku dni.
2. Elementale stworzone wiadomie mog sta si o wiele potniejsze od niewiadomych,
poniewa zostay stworzone celowo. Okultyci zajmujcy si zarwno bia, jak i czarn magi, czsto
posuguj si tymi tworami w swoich pracach, a mao jest zada przekraczajcych ich moliwoci, o ile
zostay umiejtnie przygotowane i s kierowane sprawnie i naukowo. Kto wie, jak naley postpowa,
potrafi utrzyma czno ze swoim elementalem i kierowa nim tak, e w praktyce dziaa, jakby mia
peni inteligencji swojego twrcy.
3. Sztuczne istoty ludzkie to cakiem nieliczna kategoria, lecz majca due znaczenie ze wzgldu
na cise powizania z ruchem spirytystycznym.
Chcc wytumaczy genez tego ruchu, naley cofn si do historii Atlantydy.
Wrd orodkw nauk okultystycznych stworzonych przez Adeptw Dobrego Prawa i
przygotowujcych do inicjacji istnia i dotd istnieje jeden, w ktrym przestrzega si tego samego
pradawnego rytuau i naucza jzyka mieszkacw Atlantydy, uwaanego za sakralny i
przechowywanego w ukryciu jak za czasw Atlantydy.
Nauczyciele z tego orodka nie s na poziomie Adeptw, a sam orodek nie stanowi czci
Himalajskiego Braterstwa, chocia niektrzy Adepci tego bractwa byli jego czonkami w swoich
poprzednich inkarnacjach.
W poowie XIX wieku kierownicy orodka zatroskani postpami materializmu w Europie i Ameryce,
postanowili rozpocz z nim walk za pomoc nowych metod i stworzy warunki, w ktrych kady
rozsdny czowiek mgby znale dowd istnienia ycia poza ciaem fizycznym.
Tak powstay ruch rozwin si bardzo szybko, przybierajc form wspczesnego spirytyzmu,
obejmujcego miliony zwolennikw. Bez wzgldu na inne konsekwencje tego ruchu, jest niewtpliwe,
e dziki niemu wielka liczba ludzi przekonaa si o istnieniu przyszego ycia po mierci. Jest to
wspaniay rezultat, jakkolwiek niektrzy s zdania, e osignity zbyt wysokim kosztem.
Metoda, ktr zastosowano polegaa na wybraniu przecitnej jednostki po mierci fizycznej i
cakowitym jej obudzeniu si w wiecie astralnym oraz na rozwiniciu w niej, w pewnej mierze, si i
moliwoci istniejcych w tym wiecie. Nastpnie powierzono jej kierowanie jakim kkiem
spirytystycznym. Osoba ta w podobny sposb "rozwijaa" innych ludzi zmarych fizycznie, po czym
razem wpyway na uczestnikw seansw, wyksztacajc w nich zdolnoci medialne.
Kierownicy tego ruchu niewtpliwie pojawiali si, o ile uznali to za konieczne, podczas seansw w
postaci astralnej, ale najczciej ograniczali si tylko do kierowania. Ruch spirytystyczny rozwin si
jednak tak bardzo, e wkrtce wyrwa si spod ich kontroli. Dlatego s oni jedynie porednio
odpowiedzialni za wiele pniejszych wydarze w tym ruchu.
Wzmoenie astralnego ycia osb powoanych do kierowania kkami spirytystycznymi znacznie
opnio ich naturalny rozwj. Pocztkowo sdzono, e to opnienie wyrwna si dziki dobrej
karmie, powstaej przy prowadzeniu innych do prawdy, ale niebawem spostrzeono, e nie mona
posugiwa si przez duszy czas "duchem-przewodnikiem" bez powanej i trwaej szkody dla niego.
W pewnych wypadkach wycofywano tych przewodnikw, zastpujc ich innymi. Kiedy indziej
uznawano tak zmian za niepodan i zastosowano szczeglny rodek, ktry da pocztek tej
ciekawej kategorii istot, nazywanych "sztucznymi ludmi".
Pozwolono wic, aby wysze skadniki pierwotnego przewodnika podjy swj znacznie opniony
proces ewolucyjny w wiecie niebiaskim. Pozostawiony przez niego cie zosta natomiast wzity pod
opiek i oywiony, tak aby mg dziaa w kku spirystycznym jak poprzednio.
Najpierw zostao to przeprowadzone przez czonkw orodka, ale pniej zdecydowano, e osoba
zmara fizycznie i powoana do zastpienia ducha-przewodnika powinna wej w posiadanie jego
cienia lub skorupy, inaczej mwic, po prostu przybra jego wygld. To wanie mamy na myli,
uywajc okrelenia "sztuczna istota ludzka".
W niektrych wypadkach udao si przeprowadzi kilka zmian bez wzbudzania podejrze, ale
pewni badacze spirytystycznymi dostrzegli po jakim czasie rnice, wystpujce w usposobieniu i
zachowaniu "ducha".
aden z czonkw Himalajskiego Braterstwa nigdy nie podj prby utworzenia tego rodzaju
sztucznej istoty, lecz nie mogli oni przeszkadza tym, ktrzy takie postpowanie uwaali za suszne.
Oprcz wprowadzania ludzi w bd, istnieje jeszcze inny saby punkt tej metody. Jest nim
moliwo stosowania jej przez inne orodki, co spowodowao, i czarni magowie take zaczli
dostarcza ze swojej strony duchw-przewodnikw.
 ROZDZIA XVIII: SPIRYTYZM

Terminu spirytyzm uywa si obecnie na okrelenie wszelkiego rodzaju komunikowania si ze

wiatem astralnym za pomoc medium. Mechanizm eteryczny umoliwiajcy powstawanie tych
zjawisk zosta przedstawiony w ksice Ciao eterycze. Rozpatrzmy teraz, jak warto ma ta metoda
komunikowania si z niewidzialnym wiatem oraz natur istot, od ktrych mog pochodzi
komunikaty.
We wczesnym okresie istnienia Towarzystwa Teozoficznego H.P.Bawacka wystpowaa
przeciwko spirytyzmowi, kadc szczeglny nacisk na niepewny charakter caej sprawy i na przewag
pozornego stanu rzeczy nad rzeczywistym. Nie ulega wtpliwoci, e te pogldy spowodoway w
znacznej mierze niechtn postaw wikszoci czonkw towarzystwa wobec spirytyzmu.
Z drugiej jednake strony C. W. Leadbeater twierdzi, e jego wasne dowiadczenia przemawiaj
na korzy spirytyzmu. Przez szereg lat podejmowa on rne eksperymenty spirytystyczne i doszed
do przekonania, e w swojej praktyce spotka si ze wszystkimi zjawiskami, o ktrych pisze literatura
spirytystyczna. Podczas przeprowadzania tych dowiadcze stwierdzi, e wikszo zjaw bya
autentyczna, ale dostarczane przez nie wiadomoci nie miay wikszej wartoci. Ich nauki religijne
okreli jako "rozwodnione chrzecijastwo". Niemniej miay one charakter liberalny i stanowiy postp
w stosunku do ortodoksyjnego rodowiska bigotw. Zdaniem Leadbeatera zarwno spirytyci, jak i
teozofowie, maj wiele punktw wsplnych, do ktrych midzy innymi naley zaliczy pogld, e:
ycie po mierci fizycznej jest faktem nie podlegajcym wtpliwoci;
istnieje wieczysty postp i ostateczna szczliwo dla kadego czowieka, zarwno dobrego, jak
i zego.
Te dwa pogldy, bdce wyrazem wielkiego postpu wobec zwykych ortodoksyjnych zaoe,
miay doniose znaczenie, ale wypada aowa, e spirytyci i teozofowie nie id rka w rk w
podstawowych kwestiach, mimo rnic w mniej wanych sprawach; istotniejszym bowiem
zagadnieniem jest przekonanie ludzi o susznoci powyszych prawd.
Ci, ktrzy pragn oglda zjawiska ponadfizyczne, i ci, co nie potrafi w nie wierzy bez
konkretnego dowodu, bd si skania w stron spirytyzmu. Natomiast ludzie pragncy wicej myli
filozoficznej, niewtpliwie zwrc si w stron teozofii. W obu kierunkach znajd wyjanienia i dowody
na poparcie wasnych pogldw.
Oddajmy sprawiedliwo spirytyzmowi, ktry osign swj cel, przywracajc duej liczbie osb
wiar w jaki rodzaj przyszego ycia, cho by moe naleaoby si zastanowi, czy nie zostao to
osignite zbyt duym kosztem. Trzeba jasno podkreli, e spirytyzm przedstawia sob pewne
niebezpieczestwa dla osb o usposobieniu emocjonalnym, nerwowych, atwo ulegajcych wpywom
innych ludzi. Z tego te wzgldu nie powinno si zbyt dugo uprawia tych eksperymentw.
C. W. Leadbeater stwierdza wyranie, e mimo spotykanych niekiedy mistyfikacji i oszustw
spirytyzm reprezentuje wielkie prawdy. Kady moe je odkry, wystarczy jedynie powici do
czasu i cierpliwoci na niezbdne badania.
Za porednictwem medium nierzadko podejmowano poyteczne prace, analogiczne do
wykonywanych przez niewidzialnych pomocnikw. Tak wic z jednej strony spirytyzm jednym
dopomg przez otwarcie drogi do postpu, z drugiej za innym zaszkodzi opniajc dusze na
drodze do szybszego wyzwolenia. Bdem byoby dostrzega jedynie ujemn stron spirytyzmu. Nie
wolno zapomina, e uczyni wiele dobrego, umoliwiajc nagle zmarym uregulowanie swoich spraw
ziemskich. Nikogo nie powinno dziwi grono fanatykw spirytyzmu, nic nie wiedzcych o reinkarnacji,
mimo e istniej szkoy spirytystyczne, ktre o tym nauczaj. Wiemy ju, e gdy czowiek umiera,
zwykle przycza si do towarzystwa ludzi, ktrych zna na ziemi; wskutek tego styka si z ludmi tego
samego pokroju, z jakimi obcowa podczas ycia fizycznego. Nie ma wic wikszych szans na
poznanie zagadnie zwizanych z reinkarnacj ni za ycia fizycznego. Dla znacznej liczby osb
nowe pojcia nie s dostpne z powodu ich przesdw. Przenosz oni te pogldy do wiata
astralnego i nadal pozostaj zamknici na gos zdrowego rozsdku.
Nie ulega jednak wtpliwoci, e czowiek o otwartym umyle moe si duo nauczy w wiecie
astralnym, na przykad przyswoi sobie nauki teozoficzne. Tym si wanie tumaczy odnajdywanie
fragmentw tych nauk w komunikatach, otrzymywanych podczas seansw spirytystycznych.
Naley take pamita, e istnieje wyszy rodzaj spirytyzmu, o ktrym publicznie nic nie wiadomo.
Najlepsze kka tego rodzaju s zamknite, ograniczone do maej liczby uczestnikw i nie
dopuszczaj osb postronnych, aby nie zakci magnetyzmu kka. Sprzyja to uzyskaniu bardzo
dobrych warunkw i zadziwiajcych wynikw. Nierzadko zmarli czynnie uczestnicz w yciu rodziny
na rwni z yjcymi. Rwnie wspaniale przedstawia si niewidzialna strona takich seansw
otaczajce j myloksztaty nale do kategorii dobroczynnych i przyczyniaj si do podniesienia
poziomu umysowego i duchowego okolicy.
Na publicznych seansach zazwyczaj pojawiaj si zmare osoby niszych kategorii, a to z powodu
bezadnej mieszaniny magnetyzmu na tych seansach.
Do grupy powanych zarzutw przeciwko spirytyzmowi naley zaliczy jeszcze jeden. Ot po
mierci wiadomo przecitnego czowieka usiuje oddzieli si od niszej natury, by wznie si na
wyszy poziom; ego wycofuje si stale z niszych wiatw, tote nie sprzyja ewolucji budzenie jego
niszej natury z naturalnego i podanego stanu niewiadomoci, w ktrym si pogra, oraz
przywoywanie jej ku ziemi, aby porozumiewaa si z ni za porednictwem medium. Przyciganie ku
ziemi osoby, ktrej niszy manas pragnie zaspokojenia dz i namitnoci, jest w gruncie rzeczy
okruciestwem. Opnia to jej normaln ewolucj, powoduje przerwy w naturalnym procesie postpu
wzwy. Przedua si czas pobytu w kamaloce, umacnia si ciao astralne i jego wadza nad ego
nadal si utrzymuje. Wskutek tego wyzwolenie duszy oddala si w czasie, poniewa niemierteln
jaskk przytrzymuje nadal ziemski lep na ptaki.
Szczeglnie w razie samobjstwa lub nagej mierci nie jest podane budzenie elementu triszny,
czyli pragnienia zmysowego ycia. Bez problemu zrozumiemy niebezpieczestwo z tym zwizane,
gdy przypomnimy sobie, e ego wycofuje si z zewntrznego wiata i skupiajc si w sobie staje si
coraz mniej zdolne do oddziaywania na nisz cz swojej wiadomoci i kierowania ni, podczas
gdy ona zachowuje zdolno stwarzania karmy a do czasu cakowitego oddzielenia si ego. W tych
warunkach stworzy ona wicej zej ni dobrej karmy.
Co wicej, osoby majce za sob grzeszne ycie i pene tsknoty za ziemskim yciem i za
przyziemnymi zwierzcymi rozkoszami ktrych nie mog ju bezporednio zaywa, gromadz si
wok jednostek medialnych lub wraliwych osb, aby zaspokoi swoje dze. S to najbardziej
niebezpieczne siy, z jakimi mog si spotka amatorzy sensacji i ludzie lekkomylni.
Zdeprawowana istota astralna moe zapanowa nad wraliwym uczestnikiem seansu
spirytystycznego, opta go lub pj za nim do domu i opanowa jego on lub crk, Z reguy
uwolnienie si od takiej istoty jest niemal niemoliwe.
Nawizujc ponownie do istot, ktre mog kontaktowa si i porozumiewa za porednictwem
medium, klasyfikujemy je nastpujco:
istoty ludzkie zmare, przebywajce w wiecie astralnym;
istoty ludzkie zmare, znajdujce si w dewakanie;
cienie;
skorupy;
oywione skorupy;
duchy przyrody;
ego medium;
Adepci;
Nirmanakayowie.
Poniewa o wikszoci tych istot ju mwilimy, podkrelimy jedynie ich niektre, specyficzne
cechy.
Teoretycznie kada zmara osoba przebywajca w wiecie astralnym ma moliwo
komunikowania si za pomoc medium, chocia jest to o wiele atwiejsze na niszych poziomach
wiata astralnego. W miar wznoszenia si zmarego na wyszy poziom staje si to coraz trudniejsze.
Z tego te wzgldu naley zakada, i wikszo komunikatw otrzymywanych podczas seansw
spirytystycznych pochodzi z niszych stref astralnych, od istot stosunkowo sabo rozwinitych.
Przypomnijmy, e samobjcy oraz ofiary nagej mierci, cznie ze skazanymi na mier
zbrodniarzami jako osoby wyrwane z ycia fizycznego w jego najbardziej intensywnym okresie s
szczeglnie atwo przycigane do medium, poniewa spodziewaj si w ten sposb zaspokoi swoj
triszn, czyli pragnienie ycia fizycznego.
W rezultacie medium staje si przyczyn rozwinicia w nich nowego ukadu skandh, nowego ciaa
o skonnociach i namitnociach gorszych ni dopiero co utracone. Wyrzdzi to ego nie dajce si
opisa zo, gdy bdzie ono musiao narodzi si w znacznie gorszych warunkach ni poprzednio.
Komunikowanie si z istot przebywajc w dewakanie (wiecie niebiaskim) wymaga
dodatkowych wyjanie. Gdy medium lub osoba sensytywna odznaczaj si wznios i szlachetn
natur, wwczas jego uwolnione ego moe wznie si a do dewakanu i tam nawiza czno z
przebywajc istot. Zazwyczaj bdnie si sdzi, i to istota z dewakanu zstpia w d do medium;
faktycznie jest odwrotnie to ego medium wznosi si do poziomu istoty przebywajcej w dewakanie.
Ze wzgldu na szczeglny rodzaj istot yjcych w wiecie niebiaskim, nie mona polega na
komunikatach otrzymywanych w ten sposb. W najlepszym wypadku medium lub osoba sensytywna
moe pozna, zobaczy i odczu tylko to, co zna, widzi i odczuwa owa istota w dewakanie. Poniewa
kada istota z dewakanu przebywa we wasnym i przez siebie ograniczonym wiecie, nie moe by
mowy o uoglnieniu otrzymywanych od niej wiadomoci z uwagi na istniejce due
prawdopodobiestwo bdu. Co wicej, poniewa myli, wyobraenia oraz uczucia istoty z dewakanu
tworz substancj rodowiska, w ktrym ona przebywa, istnieje prawdopodobiestwo, e osobowo
medium i jego wasne uprzednie wyobraenia pokieruj form komunikowania si.
Cie moe si z atwoci ukaza i udziela komunikatw podczas seansw. Poniewa zachowuje
on wygld, pami i upodobania zmarej osoby, moe by wzity za t osob, cho nie jest wiadomy
tego, co czyni. W rzeczywistoci jest on "bezdusznym konglomeratem niszych skadnikw istoty, za
ktr si podaje".
Skorupa take wykazuje due podobiestwo do zmarej osoby, cho jest wycznie trupem
astralnym, pozbawionym wszelkich czstek materii mentalnej. Stykajc si z aur medium moe
zosta na kilka chwil zgalwanizowana i zachowywa si jak karykatura oryginau. Tego rodzaju widma
nie maj wiadomoci, s pozbawione wszelkich szlachetnych impulsw i znajduj si w stanie
stopniowego rozpadu. Ich dziaalno moe by szkodliwa tylko wtedy, gdy przeduaj swoje ycie
pochaniajc si yciow uczestnikw seansu lub gdy kalaj medium i obecne osoby najbardziej
niepodanymi wpywami astralnymi.
Skorupa oywiona take moe komunikowa si za porednictwem medium. Jest to, jak wiemy,
trup astralny oywiony przez sztucznego elementala. Zawsze ma zoliwy charakter i stanowi rdo
powanego zagroenia i niebezpieczestwa podczas seansw.
Samobjcy, cienie oraz skorupy oywione stanowi rodzaj pomniejszych wampirw,
pochaniajcych si yciow tych ludzkich istot, na ktre potrafi oddziaywa. W tym tkwi przyczyna
zmczenia medium i innych uczestniczcych w seansie osb. Ucze okultyzmu uczy si
zabezpiecza przed tak moliwoci, ale ludzie tego niewiadomi maj due trudnoci w unikniciu
wspomnianych istot.
Dziaalno cieni i skorup na seansach powoduje, e tak duo komunikatw nosi pitno
intelektualnej jaowoci. Ich rzekomy intelektualizm opiera si wycznie na reprodukowaniu. Zawsze
jest widoczny brak oryginalnoci i jakiejkolwiek nowej, niezalenej myli.
Duchy przyrody czsto bior udzia w seansach. Wiele zjawisk daje si wytumaczy racjonalnie
jedynie jako zoliwe figle, patane uczestnikom seansw, a nie jako dziaanie duchw, ktre za
swojego fizycznego ycia z pewnoci nie byy zdolne do takich idiotyzmw.
Ego medium uaktywnia si wwczas, kiedy medium zachowuje czyst, bezinteresown i powan
postaw w deniu do wiata i jego wysiki spotykaj si z odpowiedzi wyszej natury, ze wiatem
spywajcym z gry i rozwietlajcym nisz wiadomo. Wwczas to niszy umys czy si
chwilowo ze swym rodzicem, wyszym umysem, i przejmuje tyle wiedzy, ile potrafi zapamita. W ten
sposb niektre komunikaty medium mog pochodzi od jego wasnego, wyszego "ja". Z pewnoci
rodzaj istot przyciganych na odbywajcy si seans zaley od typu medium. Medium niszego typu
przycignie wybitnie niepodanych goci, ktrych zanikajca sia yciowa ulega chwilowemu
wzmocnieniu. Ale to nie wszystko jeeli w seansie uczestniczy osoba na niskim poziomie rozwoju,
duch zostaje przez ni przycignity i moe do niej przywrze, stwarzajc wi pomidzy ciaem
astralnym tej osoby fizycznie yjcej a znajdujcym si w stanie rozpadu ciaem astralnym jakiej
zmarej istoty, co z reguy powoduje fatalne nastpstwa.
Adept lub Mistrz czsto porozumiewa si ze swoimi uczniami, nie uciekajc si do zwykych
sposobw. Gdyby medium byo uczniem ktrego z Mistrzw, wwczas mogoby si zdarzy, e
wiadomo przesana t drog zostaaby potraktowana jako informacja od niej stojcego ducha.
Nirmanakaya to czowiek doskonay, ju nie posiadajcy ciaa fizycznego, ale dysponujcy innymi
niszymi skadnikami osobowoci i pozostajcy w kontakcie z ziemi, by wspomaga ewolucyjny
proces ludzkoci. Te wzniose istoty mog si porozumiewa za porednictwem medium, ale tylko o
bardzo czystej i szlachetnej naturze; czyni to jednak bardzo rzadko.
Kto nie ma duego dowiadczenia w zakresie spirytyzmu, nie potrafi uwierzy, jak wielka liczba
przecitnych ludzi w wiecie astralnym pali si do odgrywania roli nauczycieli wiata. Zazwyczaj ich
intencje s dobre, a oni sami rzeczywicie s przekonani, e ich nauki zbawi wiat. Poniewa ju
zrozumieli, e rzeczy czysto materialne nie maj w istocie adnej wartoci, susznie sdz, e gdyby
zdoali przekaza owe pogldy ludzkoci, to cay wiat natychmiast by si zmieni.
Schlebiaj medium, starajc si je przekona, e jest ono jedynym przewodnikiem nadajcym si
do przekazania tych wyjtkowych i transcendentnych nauk; a e zachowuj skromno co do wasnej
wielkoci, uczestnicy seansu czsto bior ich za archaniow lub nawet za wyszy przejaw Boga.
Zapominaj niestety o jednej, zasadniczej sprawie e za ich ycia fizycznego inni zmarli ludzie
przekazywali im podobne komunikaty i e adne z nich nie zwrcio na to najmniejszej uwagi. Nie
zdaj sobie sprawy, e pochonici biecymi sprawami ludzie nie bd zwaa na otrzymane rady.
Niekiedy zdarza si, e istoty, o ktrych mowa, przybieraj znakomite nazwiska, takie jak Jerzy
Waszyngton, Juliusz Cezar czy Archanio Gabriel, powodowani wtpliw i niewybaczaln nadziej, e
ich nauki zostan atwiej przyjte, ni gdyby pochodziy od jakiego Kowalskiego. Czasami
dostrzegajc szacunek, jaki ludzie ywi dla Mistrzw, podaj si rwnie za nich, oczekujc
chtniejszego przyjcia pogldw, ktre pragn rozpowszechni.
Bywaj rwnie prby przeszkadzania Mistrzowi w pracy przez przybranie jego postaci i
oddziaywanie na jego ucznia. Jakkolwiek potrafi one w sposb niemal doskonay odtworzy fizyczn
posta mistrza, to jednak nie mog naladowa jego ciaa przyczynowego, Wobec czego nikt, kto
posiada wzrok na poziomie ciaa przyczynowego, nie da si zwie tego rodzaju imitacji.
W rzadkich wypadkach czonkowie okultystycznego orodka, ktry da pocztek ruchowi
spirytystycznemu, za porednictwem medium przekazywali doniose nauki. Dziao si to jednak
wycznie na prywatnych seansach.
Gos milczenia susznie podkrela: Nie szuka swego Guru w tych opanowanych przez zud
dziedzinach. adnej nauki ani rady pyncej od samozwaczego nauczyciela ze wiata astralnego nie
mona lepo przyjmowa. Wszystko naley ocenia wedug wartoci, po starannym i krytycznym
zbadaniu.
Czowiek nie staje si bardziej nieomylny po mierci ni by za ycia fizycznego. Moe spdzi
wiele lat w wiecie astralnym i nie posi wikszej wiedzy, ni mia w chwili opuszczenia wiata
fizycznego. Dlatego nie naley przywizywa wikszej wagi do wiadomoci otrzymywanych ze wiata
astralnego, czy nawet jeszcze wyszego, ni do informacji uzyskiwanych w wiecie fizycznym.
Przejawiajcy si na seansie duch czsto jest faktycznie tym, za kogo si podaje, ale zdarza si,
e jest kim zupenie innym. Zwyky uczestnik seansu nie ma moliwoci odrnienia prawdy od
faszu, poniewa ogromne moliwoci wiata astralnego mog by wykorzystane do wprowadzenia w
bd mieszkacw wiata fizycznego. Oczywicie na seansach byy te podawane bardzo wane
wiadomoci, ale to moe rozpozna jedynie zaawansowany spirytysta.
Jasno wida, e rda komunikatw ze wiata astralnego mog by rnorodne. Zwrcia na to
uwag H. P. Bawacka, podkrelajc, e: Rnorodno przyczyn zjawisk jest wielka i trzeba by
Adeptem, aby mc obserwowa dokadnie, co si kryje poza dostrzeonymi przejawami i mc
dokadnie obserwowa, co si dzieje, by mc to w kadym wypadku wyjani.
Uzupeniajc t informacj naley doda, e to, co przecitny czowiek moe zrobi po mierci w
wiecie astralnym, potrafiby uczyni take za ycia fizycznego; komunikaty od zmarych lub yjcych
ludzi mona odbiera rwnie atwo zarwno za pomoc pisania w transie, jak i korzystajc ze
zdolnoci ciaa astralnego.
Rozsdniejsze jest wic rozwijanie zdolnoci wasnej duszy ni pogranie si na lepo w
niebezpiecznych dowiadczeniach. Pozwala to bezpiecznie gromadzi wiedz, a tym samym
przyspiesza swoj ewolucj. Czowiek powinien zrozumie, oswoi si z myl, e mier nie ma nad
nim rzeczywistej wadzy, a klucz od wizienia, jakim jest jego wasne ciao, znajduje si w jego
wasnych rkach. Powinien jednak nauczy si umiejtnego posugiwania si tym kluczem, zgodnie z
wasn wol.
Podsumowujc dotychczasowe, z koniecznoci krtkie, rozwaania na temat spirytyzmu, wypada
stwierdzi, e jego ostrone praktykowanie moe by usprawiedliwione jedynie deniem do obalenia
materializmu. Osignicie tego celu powinno zakoczy praktykowanie spirytyzmu, gdy jego dalsze
uprawianie jest zbyt niebezpieczne dla yjcych i zmarych.
 ROZDZIA XIX: MIER ASTRALNA

Tak oto dotarlimy ju do kresu historii ycia ciaa astralnego i niewiele pozostaje do powiedzenia o
jego mierci i ostatecznym rozpadzie.
Nieustanne wycofywanie si ego stanowi przyczyn stopniowego zaniku dziaalnoci czstek ciaa
astralnego. Czas trwania tego procesu waha si w szerokich granicach. Rozpadowi ulegaj kolejno
poszczeglne warstwy, uoone wedug stopnia gstoci materii, przy czym najgstsze znajduj si na
zewntrz. W ten sposb ciao astralne powoli si zuywa i rozpada, w miar jak opuszcza je
wiadomo wskutek na wp wiadomego wysiku ego. Czowiek uwalnia si stopniowo od
wszystkiego, co go trzymao z dala od niebiaskiego wiata.
Podczas pobytu w wiecie astralnym (kamaloce) umys spleciony z namitnociami, uczuciami i
pragnieniami, oczyszcza je i przyswaja sobie ich czyste elementy; wchania w siebie wszystko, co
moe by przydatne wyszemu "ja". Dziki temu pozostao kamy jest osadem, ktrego
Niemiertelna Triada: Atma Buddhi Manas moe pozby si z atwoci. Powoli triada (ego)
wchania wspomnienie z zakoczonego ycia ziemskiego, wspomnienia jego mioci, nadziei, aspiracji
itp. oraz przygotowuje si do przejcia z kamaloki w stan szczliwoci w dewakanie, "przybytku
bogw" lub "niebiaskim wiecie".
Okres spdzony w przybytku bogw upywa na asymilowaniu dowiadcze minionego ycia i
odzyskiwaniu rwnowagi, zanim ego zdecyduje si na now inkarnacj. Jest to jakby dzie,
nastpujcy po nocy ycia ziemskiego, okres subiektywny, stanowicy przeciwiestwo obiektywnoci
okresu przejawiania si.
Gdy czowiek przechodzi z kamaloki do dewakanu, nie moe zabra ze sob myloksztatw zego
rodzaju; materia astralna nie moe znale si na poziomie dewakanu, a materia dewakanu nie
reaguje na niskie wibracje grzesznych namitnoci i poda. To sprawia, e czowiek zabiera ze
sob jedynie utajone zalki, czyli skonnoci, ktre w warunkach wiata astralnego przeobraaj si
w ze pragnienia i dze, majc ku temu odpowiednie poywienie. Wszystko to mieci si w
permanentnym atomie astralnym i pozostaje w stanie utajonym podczas ycia czowieka w
dewakanie. Pod koniec ycia w kamaloce zocista tkanina ycia wycofuje si z ciaa astralnego,
pozostawiajc je w stanie rozpadu i rozwija si wok permanentnego stanu astralnego, ktry
nastpnie chowa si w ciele przyczynowym.
Ostateczna walka z elementalem pragnie rozgrywa si pod koniec ycia astralnego, gdy ego
usiuje wchon w siebie wszystko, co wnioso w inkarnacj na pocztku ycia, ktre teraz dobiego
koca. Podejmujc to zadanie napotyka na zdecydowany sprzeciw ze strony elementala, ktrego
samo stworzyo i ywio.
U przecitnych ludzi cz ich materii mentalnej jest tak bardzo spltana z materi astraln, e nie
moe uwolni si od niej cakowicie. W wyniku walki pewna cz materii astralnej, a nawet
przyczynowej (wyszej astralnej), pozostaje z ciaem astralnym po opuszczeniu go przez ego. Jeli
natomiast czowiek potrafi opanowa w swoim yciu nisze pragnienia i cakowicie uwolni swj niszy
umys od pragnie, wwczas nie dochodzi do adnej walki i ego moe wycofa to, co "zainwestowao",
jak i wszystkie "zyski" w postaci nowych dowiadcze, zdolnoci itp., nabytych w tym ywocie. W
niektrych skrajnych wypadkach ego moe utraci zarwno inwestowany "kapita", jak i zyski"; dzieje
si tak w wypadku zagubionych dusz, czyli elementerw.
Tak wic opuszczenie ciaa i wiata astralnego jest drug mierci, po ktrej czowiek pozostawia
za sob trupa astralnego. Ten ulega rozpadowi, a jego skadniki powracaj do materii wiata
astralnego, podobnie jak materia ciaa fizycznego powraca do oglnej masy materii wiata fizycznego.
 ROZDZIA XX: REINKARNACJA PONOWNE NARODZENIE

Kiedy znikn przyczyny, ktre sprowadziy ego do dewakanu, i kiedy przyswoi sobie ono wszystkie
zebrane dowiadczenia, wwczas zaczyna odczuwa potrzeb materialnego ycia zmysowego, ktre
moe by zaspokojone tylko w wiecie fizycznym. Potrzeb t nazywamy triszn. Moemy j
rozpatrywa jako:
ch przejawiania si;
pragnienie odbierania wrae z zewntrz, ktre jedynie mog da czowiekowi poczucie ycia.
Takie jest bowiem prawo ewolucji.
Sdzi naley, e triszna dziaa za porednictwem kamy, ktra zarwno dla jednostki, jak i
kosmosu, jest pierwotn przyczyn reinkarnacji.
Podczas odpoczynku w dewakanie ego jest wolne od wszelkiego cierpienia i smutku, ale zo,
ktrego si dopucio w poprzednim yciu, nie zostao zniszczone, lecz trwa w utajeniu. Skonno do
za zaczyna kiekowa z chwil, kiedy w nowej inkarnacji poczyna si ksztatowa nowa osobowo.
Ego musi wic dwiga brzemi przeszoci. Zalki lub zarodki, ktre pojawiaj si jako owoc
przyszego ycia, przez buddystw s nazywane skandh (skandha).
Tak wic kama z zastpem skandh oczekuje na progu dewakanu chwili pojawienia si ego na
drodze do nowej inkarnacji. Skandhy skadaj si z materialnych cech, wrae, abstrakcyjnych poj,
skonnoci umysu i zdolnoci intelektualnych.
Proces ten zaczyna si, gdy ego zwrci sw uwag najpierw ku jednostce mentalnej, ktra
natychmiast podejmuje aktywno, a nastpnie ku permanentnemu atomowi astralnemu, w ktry
wkada swoj wol. Tendencje dotd utajone zostaj uzewntrznione przez ego w chwili, kiedy
powraca ono do nowych narodzin i otacza si najpierw materi sfery mentalnej oraz esencj
elementaln drugiego krlestwa elementalnego. Te substancje wyraaj dokadnie stopie rozwoju
umysowego, osignity przez czowieka przy kocu jego ycia w dewakanie. Tak wic podejmuje on
swj rozwj w tym miejscu, w ktrym zosta poprzednio przerwany.
Nastpnie czowiek przyciga do siebie materi wiata astralnego i esencj elementaln trzeciego
krlestwa elementalnego, czyli materiay z ktrych zostanie zbudowane jego nowe ciao astralne.
Jednoczenie sprawia on, e w tym ciele ponownie przejawiaj si upodobania, zachcianki i
namitnoci, ktre przynosi z poprzednich ywotw.
T materi astraln przyciga ego w trakcie zstpowania do ponownych narodzin; rzecz jasna, nie
czyni tego wiadomie, ale automatycznie. Owe materiay odtwarzaj dokadnie budow ciaa
astralnego czowieka przy kocu ostatniego ycia astralnego. Oznacza to, e w kadym ze wiatw
czowiek, podejmujc na nowo swoje ycie, czyni to dokadnie w tym samym punkcie, w ktrym je
poprzednio zakoczy.
Przytoczone powyej zjawisko zawiera w sobie fragmentarycznie dziaanie prawa karmy. Kada
inkarnacja jest powizana w sposb nieunikniony, automatyczny i sprawiedliwy z poprzednimi
egzystencjami, dziki czemu cay ich szereg tworzy nieprzerwany acuch.
Zgromadzona do tej pory wok czowieka materia astralna nie tworzy jeszcze wyranego ciaa
astralnego. Pocztkowo przybiera ona jajowaty ksztat, ktry najbardziej przypomina prawdziwy ksztat
ciaa przyczynowego. Jak tylko uformuje si fizyczne ciao niemowlcia, materia fizyczna zaczyna
gwatownie przyciga do siebie materi astraln, dotychczas rwnomiernie rozoon w jajowatym
ksztacie, i dlatego jej wikszo skupia si w granicach ciaa fizycznego.
W miar wzrastania ciaa fizycznego materia astralna przystosowuje si do kadej zmiany, tak e
dziewidziesit dziewi procent znajduje si w obrbie ciaa fizycznego, a jedynie jeden procent
pozostaje poza nim w postaci aury.
Proces gromadzenia materii wok zalka astralnego zachodzi niekiedy bardzo szybko, czasami
za bardzo wolno. Kiedy dobiega koca, ego jest ubrane w szat karmiczn, ktr samo sobie
naszykowao, i jest gotowe do przyjcia z rk przedstawicieli Wadcw Karmy eterycznego sobowtra,
bdcego modelem, zgodnie z ktrym zostanie utworzone jego nowe ciao fizyczne.
Tak wic pocztkowo cechy czowieka nie s czynne; s to tylko zalki tych cech, ktre zapewniy
sobie pole do przejawiania si w materii nowych cia. Czy rozwin si w nowym yciu w te same
skonnoci, co poprzednio, jest uzalenione od wpyww otoczenia, w jakim dziecko znajdzie si w
pierwszych latach swojego ycia. Kady z tych zalkw, zarwno dobry, jak i zy, z atwoci moe
by pobudzony do dziaania lub zasuszony z braku bodca. Obudzony staje si potnym czynnikiem,
mocniejszym ni by w poprzednim ywocie. Zasuszony pozostaje nie zapodnionym zarodkiem i
wkrtce zanika, by ju wicej nie pojawi si w nastpnych reinkarnacjach.
O dziecku nie mona powiedzie, e ma zorganizowane ciao mentalne czy astralne; ma ono
jedynie materi, z ktrej to ciao zostanie zbudowane.
Przypumy, e w poprzednim yciu czowiek by pijakiem, e w kamaloce wypalio si w nim
pragnienie picia, e uwolni si od niego cakowicie. Jakkolwiek samo pragnienie zamaro, to jednak
pozostaje w nim nadal ta sama sabo charakteru, ktra poprzednio uczynia go niewolnikiem
alkoholu. W najbliszym yciu jego ciao astralne bdzie zawierao materi zdoln przejawi to samo
pragnienie, cho on sam wcale nie bdzie musia si ni posugiwa w ten sam sposb jak
poprzednio. W rkach troskliwych rodzicw, wdraajcych go do uznania takich pragnie za ze, moe
zdoby nad nimi wadz, tumi je, dziki czemu materia astralna zostanie pozbawiona poywki i
ulegnie zanikowi. Naley pamita, e materia ciaa astralnego powoli, ale stale zuywa si i
wymienia, podobnie jak materia ciaa fizycznego, a gdy bdce w stanie atrofii czsteczki odpadn, na
ich miejscu pojawi si nowa, subtelniejsza materia. W ten sposb przezwycia si ostatecznie wady i
ze skonnoci, ktre staj si niemoliwe w przyszoci, poniewa rwnoczenie ustala si
przeciwstawna cnota panowania nad sob.
Podczas kilku pierwszych lat ycia ludzkiego ego sabo panuje nad swoimi ciaami i dlatego
oczekuje si od rodzicw pomocy w zdobyciu nad nimi silniejszej wadzy i stworzenia mu korzystnych
warunkw.
Mwic o plastycznoci tych cia, nie mona przesadza. Z ciaem fizycznym w pierwszych latach
ycia mona zrobi duo przykadem s dzieci, wiczce akrobatyk. Wicej jednak zdziaa si
wobec ciaa astralnego i mentalnego, ktre ywo reaguj na kad docierajc do nich wibracj tak
dobr, jak i z. W pierwszych latach s one podatne na wpywy i atwo daj si ksztatowa, ale
rwnie atwo przyswajaj sobie ze nawyki, ktre raz mocno ustalone z duym trudem daj si
zmieni. Tote moemy powiedzie, e przyszo dziecka spoczywa w rkach jego rodzicw.
Tylko jasnowidzcy wie, jak bardzo i jak szybko mgby si zmieni na lepsze charakter dziecka,
gdyby charaktery dorosych byy lepsze. Znane s wypadki, w ktrych brutalno dorosych w
nieodwracalny sposb uszkodzia ciaa dziecka, przez co nie mogo ono dokona tego postpu jaki by
dla niego przewidziany.
Otoczenie w dziecistwie ma tak wielk wag, e dziecistwo ycia, w ktrym osiga si poziom
Adepta, musi upywa w absolutnie doskonaym rodowisku.
U monad, nalecych do niszych kategorii rozwojowych, a posiadajcych niezwykle mocne ciaa
astralne i inkarnujcych si po krtkich przerwach, zdarza si czasem, e cie lub skorupa pozostaa
po poprzednim ciele astralnym jeszcze istnieje i zostaje przycignita przez now osobowo. W
takiej sytuacji dochodzi do wzmocnienia starych nawykw i sposobw mylenia z poprzedniego
ywota, a niekiedy pozostaje pami o nim.
Ego czowieka, ktrego ycie byo wypenione zem, od razu po mierci odrzuca ciao astralne i
mentalne i nie ma cia, w ktrych mogoby y w tych wiatach. Dlatego musi jak najszybciej stworzy
sobie nowe ciao astralne i mentalne. Po ich uformowaniu dochodzi do powinowactwa ze starymi,
ktre jeszcze nie ulegy rozpadowi; stare ciaa astralne i mentalne staj si wwczas najbardziej
przeraajc postaci tego, co nazywamy "stranikiem progu".
W kracowym przypadku powracajcego do ycia ziemskiego czowieka zdeprawowanego przez
swoje zachcianki i majcego siln wi z jakim typem zwierzcia, moe doj do poczenia
magnetyzmem pokrewiestwa z ciaem astralnym tego zwierzcia i uwizienia w jego fizycznym ciele.
Tak uwiziony nie moe si reinkarnowa; zachowuje wiadomo w wiecie astralnym i ma swoje
ludzkie skonnoci, ale nie potrafi zapanowa nad ciaem zwierzcia, z ktrym jest zwizany, ani te
przejawia si w wiecie fizycznym za jego porednictwem. Waciwym gospodarzem i panem ciaa
jest dusza zwierzcia, ktra nie zostaa usunita.
Tego typu uwizienie nie jest reinkarnacj, chocia podobne wypadki czciowo tumacz
wierzenia niektrych ludw, dotyczce reinkarnacji w ciele zwierzcym.
W sytuacji, kiedy ego nie jest jeszcze tak bardzo zhabione, aby doszo do jego uwizienia, ale
ciao astralne ulego mocnemu zezwierzceniu, moe ono reinkarnowa si normalnie. W ciele
fizycznym dochodzi jednak wwczas do odtworzenia cech waciwych zwierzciu, czego dowodem s
"poczwary", majce odpychajcy wygld zwierzcia o twarzy wini lub psa.
 Cierpienia wiadomej istoty ludzkiej, zatrzymanej w ten sposb w rozwoju i pozbawionej
moliwoci penego wyraenia siebie, s bardzo dotkliwe, cho zbawienne w skutkach. Jest to stan
podobny do sytuacji innych ego, ktre inkarnoway si w ciaach ludzkich o chorym mzgu jako gupcy
i obkani.
Obd czsto bywa rezultatem okruciestwa, szczeglnie wwczas, gdy ma ono wyrafinowany i
wiadomie zamierzony charakter.

ROZDZIA XXI: OPANOWANIE PRAGNIE I WZRUSZE

Przecitny czowiek w naszym wiecie niewiele wie o swoich ciaach i nie troszczy si o nie. Jest to
zasadniczy bd, poniewa kady powinien by przekonany o koniecznoci:
panowania nad ciaem astralnym;
stopniowego przeksztacania go w narzdzie wiadomoci cakowicie podporzdkowane woli
rzeczywistego czowieka, czyli ego;
rozwijania i doskonalenia we wasnym zakresie poszczeglnych zdolnoci tego ciaa.
Studiujcy okultyzm ma wiadomo, e zdobycie cakowitego panowania nad wszystkimi ciaami:
fizycznym, astralnym i mentalnym ma podstawowe znaczenie. Chocia w celu ich analizy i poznania
trzeba kade z nich bada z osobna, w praktyce mona si przekona, e w duym stopniu jest
moliwe ich rwnoczesne wiczenie, a kada zdolno rozwinita w jednym uatwia w pewnej mierze
opanowanie dwch pozostaych.
Wiemy ju, e do opanowania ciaa astralnego konieczne jest oczyszczenie ciaa fizycznego przez
waciwe odywianie, higien itp. Ta sama zasada ma w jeszcze wikszym stopniu zastosowanie do
ciaa mentalnego, poniewa ostatecznie staje si jasne, e tylko posugujc si umysem i wol osiga
si pene opanowanie pragnie, uczu i namitnoci, ktrych siedzib jest ciao astralne.
Powane studiowanie psychologii moe przynie istotne korzyci wielu osobom, poniewa atwiej
jest opanowa siy, ktrych istota i pochodzenie jest dobrze znane.
Wszystko, co istnieje, mona przedstawi z trzech punktw widzenia:
ja;
nie-ja;
wzajemny stosunek zachodzcy pomidzy nimi.
w stosunek moe by podzielony z kolei na:
poznanie (Gnyanam);
pragnienie (Iczka);
dziaanie (Kriya).
Poznawa, pragn i usiowa dziaa to trzy aspekty, skadajce si na cao wiadomego
ycia.
Uczucia s dwojakiego rodzaju: sprawiajce przyjemno i powodujce cierpienia. Przyjemno,
bdca zasadniczo poczuciem wzrostu, wytwarza pocig, mio (raga); cierpienie, bdce
zasadniczo poczuciem pomniejszenia, powoduje odpychanie, nienawi (dwesza).
Z pocigu wywodz si wszystkie uczucia z kategorii mioci; z odpychania rodz si uczucia z
kategorii nienawici. Tak wic kade uczucie ma swoje rdo w mioci lub nienawici albo te w obu
naraz, lecz o rnym stopniu natenia.
O dokadnym charakterze kadego uczucia decyduje rodzaj stosunku pomidzy czowiekiem
przeywajcym uczucie a przedmiotem wywoujcym to uczucie. Czowiek z punktu widzenia
okolicznoci zwizanych z danym uczuciem moe by: wikszym, rwnym lub mniejszym od
przedmiotu uczucia.
Wszystkie ludzkie uczucia skadaj si co najmniej z jednego z szeciu typowych uczu albo, co
zdarza si czciej, z dwch lub wicej z nich. A oto one:
 1. "Mio ku wyszemu" wyraa si w podstawowym typie uczucia, jakim jest powaanie, w
ktrym rozrniamy takie stopnie natenia uczucia, jak: cze najwysza, uwielbienie, powaanie,
szacunek, respekt, podziw;
2. "Mio ku rwnemu" przejawia si w afekcie, obejmujcym: mio, przyja, koleestwo,
uprzejmo;
3. Mio ku niszemu" charakteryzuje si yczliwoci, ktra z kolei dzieli si na: wspczucie,
tkliwo, yczliwo, lito;
4. "Nienawi ku wyszemu" wyraa si w strachu, ktrego przejawami s: przeraenie, strach,
lk, obawa;
5. "Nienawi ku rwnemu" przejawia si w gniewie, gdzie wystpuje: wrogo, szorstko,
odraza, ozibo, rezerwa;
6. "Nienawi ku niszemu" objawia si pych lub tyrani, ktre dziel si na: but, pogard,
wynioso, lekcewaenie.
Czowiek dcy do samopoznania w celu osignicia panowania nad sob, powinien take
zwrci uwag na zagadnienie wiadomoci zbiorowej.
Zdecydowana wikszo ludzi w cigu caego ycia naley do pewnych psychologicznych grup,
czyli do grup ludzi mylcych i odczuwajcych wszystko w podobny sposb. Tak grup tworz
koledzy, rodzina, przyjaciele, rodowiska zawodowe, partie polityczne, szkoy filozoficzne, rasy,
narody, a nawet czytelnicy tej samej gazety.
Te grupy opieraj si przede wszystkim na uczuciach i nimi si kieruj, a nie myl (rozumem).
Tum przeywa uczucia, ale nie kieruje si rozsdkiem i nie potrafi myle. Pogldy tumu nader
rzadko, jeeli w ogle, s rezultatem rozsdku, a raczej wyrazem zaraliwych namitnoci,
przebiegajcych wszystkich jak prd elektryczny i majcych swoje rdo w jednym tylko mzgu.
Jednostka porwana przez tum raptownie traci zdolno niezalenego mylenia i odczuwania,
utosamia si z tumem i przyjmuje jego sposb zachowania, pogldy, postaw, przesdy.
Mao kto ma odwag i si wyamania si spod wpywu tumu lub grupy, do ktrej naley. Ogromna
wikszo ludzi pozostaje przez cae ycie pod wpywem grup, w ktrych si znajduje.
Poniewa aden tum nie jest zdolny do kierowania samym sob, potrzebuje przywdcy, ktrego
zawsze znajduje. Istniej trzy gwne typy przywdcw:
przywdca zniewalajcy czowiek panujcy nad tumem, kierujcy nim i narzucajcy mu swoje
pogldy moc wasnej osobowoci (na przykad Napoleon, Cezar, Karol Wielki);
wyraziciel tumu dziki naturalnej wraliwoci wyczuwa uczucia i pragnienia tumu, ktre
wyraa jasnym i obrazowym jzykiem. Tego typu ludzie rzadko kiedy zastanawiaj si nad
problemami i zwykle nie gosz wasnej ewangelii. Obserwuj, jak form przyjm uczucia tumu, a
kiedy to nastpi, rzucaj si w wir walki i wypowiadaj z elokwencj, si i zapaem to, co tum
niewyranie i mglisto czuje. Ten typ przywdcy jest bardzo pospolity zwaszcza w polityce;
osobisto reprezentacyjna jest raczej barwn marionetk ni siln indywidualnoci.
Ucielenia on opini publiczn, mwi w imieniu ludu, dziaa na jego rzecz i reprezentuje go wobec
wiata. Musi tumi wasne przekonania, objawia uczucia ogu i zawsze dziaa zgodnie z
yczeniami i sentymentami ogu.
Nie trzeba podkrela ogromnego znaczenia, jakie dla ucznia okultyzmu ma wiadome i
niezalene dziaanie. Greckie zalecenie Gnothi seauton, czyli poznaj samego siebie, jest wietn rad,
poniewa poznanie samego siebie stanowi bezwzgldn konieczno dla kadego kandydata do
duchowego rozwoju. Nie moe on dopuci, by zawadny nim fale zbiorowych uczu tumu lub
myloksztaty, tworzce rodzaj atmosfery, przez ktr widzi si kad rzecz swoicie zabarwion lub
znieksztacon i ktra tak wyranie rzdzi tumem. Nie jest atwo przeciwstawi si silnym, panujcym
uprzedzeniom i przesdom, a to wskutek nacisku, jaki nieustannie wywieraj myloksztaty oraz
strumienie myli, wypeniajce t atmosfer. Ucze okultyzmu musi si jednak tego nauczy.
Powinien take umie rozpoznawa rne typy przywdcw i nie pozwoli, aby ktry go
opanowa, przekona lub zjedna pochlebstwem do przyjcia jego pogldw lub linii dziaania, chyba
e sam dojdzie do tego wniosku, posugujc si trzewo wszystkimi wadzami swojego rozumu.
 W naszych czasach psychiczne oddziaywanie tumu i jego przywdcw jest bardzo due, a jego
sia jest subtelna i dalekosina; z tego powodu od ucznia okultyzmu wymaga si zachowania staej
czujnoci wobec tych zdradliwych oddziaywa.
Warto take zwrci uwag na ogromne moliwoci, tkwice w podwiadomej czci ludzkiej
natury. Rozwany i ostrony ucze moe i powinien wykorzysta te moliwoci do podporzdkowania
sobie ciaa astralnego oraz do oczyszczenia i uksztatowania wasnego charakteru.
Najoglniej mona stwierdzi, e umys czowieka daje si podzieli na dwie czci, z ktrych
kada ma swoje odrbne zdolnoci i funkcje. Jest to podzia na umys obiektywny i umys subiektywny.
Pierwszy poznaje wiat obiektywny przy pomocy zmysw fizycznych, stanowicych dla niego
instrument obserwacji. Jego najwysz funkcj jest rozsdek. Drugi poznaje otoczenie za pomoc
rodkw niezalenych od zmysw fizycznych. Jest siedzib uczu i pamici, a swoje gwne funkcje
spenia w czasie, kiedy obiektywne zmysy nie s czynne, na przykad w stanie somnambulizmu lub
hipnozy. Liczne waciwoci subiektywnego umysu nale wyranie do wasnoci ciaa astralnego, na
przykad zdolno przenoszenia si na due odlegoci, odczytywanie myli itd.
Co wicej, podczas gdy umys obiektywny nie poddaje si sugestii sprzecznej z rozsdkiem,
pozytywn wiedz lub wiadectwem zmysw, to subiektywny jest zawsze wraliwy na si sugestii,
bez wzgldu na to, czy pochodzi ona od innych osb, czy te od wasnego, obiektywnego umysu
czowieka.
Nie naley przy tym nigdy zapomina, e to za pomoc myli mona zmienia pragnienia, a
nastpnie nad nimi zapanowa. W miar jak umys wzmacnia swoj wadz, a pragnienie przeksztaca
si w wol, czowiekiem przestaj kierowa przedmioty zewntrzne, ktre pocigaj go lub odpychaj,
a zaczyna rzdzi duch, ego, wewntrzny wadca.
Jest rzecz oczywist, e powinno si dy do przezwyciania i eliminowania niektrych wad w
sfer ycia emocjonalnego. Bez wzgldu na rozmiary siy naogu, wytrwao we waciwym czasie
przyniesie zwycistwo.
Po stronie ego znajduje si sia wasnej woli, a poza ni stoi niezmierzona potga Samego Logosu,
poniewa postp ewolucji jest Jego Wol. Gdy czowiek uprzytomni sobie ten zwizek, zyskuje
skuteczn podniet do mudnej i czasami przykrej pracy nad ksztatowaniem swojego charakteru. Bez
wzgldu na stopie natenia walki, musi zwyciy czowiek, majcy po swojej stronie nieskoczone
moce, i zniszczy ostatecznie skoczone siy za, ktre sam wytworzy w minionych ywotach.
Czowiek, ktry stara si zabi swoje pragnienia w celu doskonaego zrwnowaenia karmy i
zdobycia w ten sposb wolnoci, moe osign swj cel. Nie moe jednak w aden sposb unikn
dziaania prawa ewolucji; wczeniej czy pniej zostanie wcignity ponownie w jej nurt i zmuszony do
ponownego narodzenia si. Unicestwianie pragnie nie jest drog prawdziwego okultysty.
Mioci osobistej nie powinno si unicestwia, lecz na odwrt, naley j rozszerza na innych, tak
aby staa si powszechna. Mio trzeba uszlachetnia, a nie ponia.
Brak zrozumienia tej prawdy lub ogrom trudnoci, gdy zostaa zrozumiana, czasami powodowa jej
tumienie zamiast rozwoju. Jedynie spotgowanie mioci i rozszerzenie jej zasigu zbawi wiat, a nie
jej unicestwienie. Mahatma jest oceanem wspczucia, a nie gr lodow.
Niezbdne jest natomiast zniszczenie niszych i przyziemnych pragnie; pozostae powinny by
oczyszczone i przemienione w aspiracje i dobre postanowienia. Marnotrawieniem siy jest pragnienie
lub yczenie sobie czego; okultysta postpuje inaczej on chce. Wola jest wyszym aspektem
pragnienia.
Jest rwnie powiedziane, e powinnimy zabi "ksztat ksiycowy", to jest ciao astralne. Nie
oznacza to jednak, e wszystkie pragnienia i uczucia maj ulec zniszczeniu, lecz raczej to, i ciao
astralne powinno by cakowicie poddane kontroli: powinnimy by zdolni "zabi ksztat ksiyca"
zalenie od swojej woli. W miar swojego rozwoju czowiek jednoczy sw wol z Wol Logosu. Jego
za Wol jest ewolucja. Zbyteczne jest dodawa, e takie zjednoczenie wycza ipso facto takie
pragnienia, jak ambicja, ch postpu i tym podobne.
Gos Milczenia ostrzega nas i wskazuje, e pod kadym, nawet najpikniejszym kwiatem wiata
astralnego, kryje si w pragnienia. W uczuciu mioci powinno by odrzucone wszystko, co jest
osobistym pragnieniem, ale naley zostawi wznios, bezinteresown, czyst mio, poniewa jest
ona jedn z cech Samego Logosu i stanowi niezbdny warunek postpu na ciece, prowadzcej do
Mistrzw i Wtajemniczenia.
 ROZDZIA XXII: ROZWJ ZDOLNOCI ASTRALNYCH

Posiadanie psychicznych zdolnoci nie zawsze idzie w parze z wysokim poczuciem moralnym; nie
oznacza take wikszego rozwoju w adnym innym kierunku. Cho to nieprawda, e czowiek
obdarzony wielkimi psychicznymi zdolnociami jest jednostk uduchowion, to prawd jest, e
czowiek wysoko rozwinity duchowo ma rwnoczenie zdolnoci psychiczne.
Zdolnoci psychiczne moe rozwija kady, kto zechce zada sobie troch trudu. Czowiek moe
si nauczy jasnowidzenia czy mesmeryzmu, tak samo jak gry na fortepianie, jeli zechce podj si
cikiej, niezbdnej pracy.
Wszyscy ludzie maj astralne zmysy, ale najczciej pozostaj one upione i dlatego trzeba je
sztucznie pobudza, o ile chcemy posugiwa si nimi w tym stadium ewolucji. U niektrych s czynne
bez adnej podniety, u innych wymagaj sztucznego pobudzenia i rozwijania. We wszystkich
wypadkach warunkiem aktywnoci zmysw astralnych jest bierno zmysw fizycznych. Im jest ona
wiksza, tym wiksze s moliwoci astralnej aktywnoci.
Jasnowidzenie czsto wystpuje wrd ludw pierwotnych i prymitywnych, nieowieconych osb,
cho nalecych do wyej stojcych ras. Czasem bywa ono nazywane "niszym psychizmem" i nie
jest tym samym, co jasnowidzenie naleycie wyszkolonego i wyej rozwinitego czowieka, ani te nie
dochodzi si do niego w ten sam sposb.
Przypadkowe pojawienie si psychizmu u osoby wewntrznie nierozwinitej jest rodzajem oglnej
wraliwoci caego ciaa a nie dokadnym i wyranym postrzeganiem za porednictwem
wyspecjalizowanych organw. Ten rodzaj psychizmu by charakterystyczny dla czwartej, atlantyckiej
rasy gwnej. Dziaa on nie przez astralne czakry, ale za porednictwem astralnych orodkw,
zwizanych z fizycznymi zmysami. Orodki te nie s cile astralne, cho s skupieniami materii
astralnej w ciele astralnym. Stanowi one rodzaj pomostu pomidzy wiatem astralnym i fizycznym,
lecz nie s rozwinitymi zmysami astralnymi w prawdziwym tego sowa znaczeniu. Tak zwany drugi
wzrok naley do tego typu sensytywnoci; widzenie to jest czsto symboliczne, czyli posiadacz
przekazuje to co dostrzega, w osobliwy, symboliczny sposb. Cakowitym bdem jest pobudzanie
tych orodkw zamiast rozwijania czakr, ktre s astralnymi organami. Ten niszy psychizm jest
zwizany z sympatycznym ukadem nerwowym, podczas gdy psychizm wyszego rzdu wie si z
ukadem mzgowo-rdzeniowym. Odnawianie wadzy nad sympatycznym ukadem nerwowym jest
krokiem wstecz.
Z biegiem czasu niszy psychizm zanika; pojawia si ponownie w pniejszym czasie i wtedy jest
ju pod kontrol woli.
Osoby nerwowe lub histeryczne mog okazjonalnie sta si jasnowidzcymi. Ten fakt jest jednak
tylko jednym z symptomw choroby, a jego rdo wynika std, e ciao fizyczne tych osb ulego tak
znacznemu osabieniu, i nie stanowi ju przeszkody dla eterycznego lub astralnego widzenia.
Delirium tremens jest skrajnym przykadem tego rodzaju psychizmu; ofiary tej choroby czsto potrafi
przez pewien czas dostrzega niektre ohydne elementale i eteryczne istoty.
Osoby o nierozwinitym jeszcze wzroku astralnym powinny rozumowo uwiadamia sobie realno
wiata astralnego i zrozumie, e jego zjawiska mog by przez kompetentnego obserwatora
dostrzegane tak samo jak fizyczne.
Istniej okrelone metody jogi, umoliwiajce rozwj zmysw astralnych w sposb racjonalny i
nieszkodliwy. Jednake prba takiego rozwoju byaby nie tylko bezuyteczna, ale i niebezpieczna,
gdyby podj j kto przed przejciem przez przygotowawczy okres oczyszczania. Najpierw musi doj
do oczyszczenia ciaa fizycznego i astralnego przez zerwanie ze szkodliwymi naogami w jedzeniu i
piciu, jak i ze wszelkimi uczuciami, nalecymi do grupy nienawistnych.
Mwic oglnie, nie jest wskazane forsowanie rozwoju ciaa astralnego sztucznymi rodkami, gdy
dopki czowiek nie osignie wystarczajcej mocy duchowej, wtargnicie w jego ycie astralnych wizji,
gosw i innych zjawisk moe wywoa zaburzenia psychiczne, czy te gbokie zaniepokojenie.
Wczeniej czy pniej, stosownie do swojej karmy przeszoci, czowiek idcy "staroytn i
krlewsk" drog spostrzee, e stopniowo otwiera si przed nim wiat zjawisk astralnych; przebudzi
si w nim zdolno subtelniejszego widzenia i roztoczy si nowy, rozleglejszy wiat. Sprawdzi si
powiedzenie: Szukajcie przede wszystkim Krlestwa Niebieskiego, a wszystko inne bdzie wam
przydane.
Rozwj astralnych si, traktowany jako cel sam w sobie, w nieunikniony sposb prowadzi do tego,
co na Wschodzie nazywa si metod rozwojow laukika.
 Tak rozwinite zdolnoci przejawiaj si tylko w obecnej osobowoci, a waciciel jest skonny do
ich naduywania. Do tej kategorii nale wiczenia hatha-jogi, uprawianie pranajamy, czyli
opanowanie oddechu, wywoywanie elementali, jak rwnie inne metody, prowadzce do znieczulenia
lub stpienia zmysw fizycznych czy to aktywnie przez uywanie narkotykw, stosowanie
autohipnozy, wirowanie w szalonym religijnym tacu, a do zawrotu gowy i utraty wraliwoci, czy te
biernie przez poddawanie si mesmeryzacji, a zaczn si przejawia zmysy astralne.
Inne metody to wpatrywanie si w krysztaow kul (prowadzce do najniszego typu
jasnowidzenia), powtarzanie wezwa lub stosowanie zakl i ceremonii.
Czowiek wprawiajcy si w trans przez powtarzanie sw i zakl w nowym yciu narodzi si
prawdopodobnie jako medium lub co najmniej z medialnymi zdolnociami. Medialnoci jako takiej nie
naley w ogle uwaa za zdolno psychiczn, medium bowiem nie posuguje si adn zdolnoci,
lecz wrcz przeciwnie rezygnuje ze swojej wadzy nad wasnymi ciaami na rzecz innej istoty.
Medialno nie jest zdolnoci, lecz wycznie stanem.
Warto w tym miejscu podkreli, e nic nie daje nacieranie jak cudown maci, ktra ma
spowodowa jasnowidzenie. Owszem, jest moliwe, e zostanie wtedy pobudzony wzrok eteryczny,
ale nie spowoduje zdolnoci widzenia astralnego. Metoda lokottara, naleca do rada-jogi, polega na
duchowym rozwoju i niewtpliwie jest najlepsza. Chocia dziaa wolniej, to jednak zdobyte zdolnoci
staj si trwa wasnoci indywidualnoci i nigdy ju nie zostan przez ni zapomniane czy
utracone. Co wicej, opieka Mistrza zapewnia doskonae bezpieczestwo, jeli tylko jego polecenia s
cile przestrzegane.
Inn wielk korzyci ksztacenia si pod kierunkiem Mistrza jest pena wadza nad kad zdobyt
zdolnoci oraz moliwo swobodnego posugiwania si ni w razie potrzeby. Natomiast u czowieka
nie wywiczonego zdolnoci czsto przejawiaj si czstkowo i niejako spazmatycznie, zjawiajc si i
znikajc, kiedy tylko zechc.
Metoda tymczasowa jest podobna do nauki jazdy konnej przez oszoomienie konia; metoda trwaa
to jak prawidowa nauka jazdy, umoliwiajca dosiadanie kadego konia. Oznacza ona prawdziw
ewolucj czowieka, podczas gdy wiadomoci nabyte inn drog mog znikn wraz z fizyczn
mierci ciaa.
Zdolno widzenia astralnego nie jest jakim niezmconym niczym bogosawiestwem, poniewa
ukazuje wszystkie smutki i niedole, wszelkie zo, ndz i chciwo tego wiata. Przywodzi to na myl
Schillera, ktry alc si, powiedzia: Dlaczego rzucie mnie w miasto wiecznie lepych, abym gosi
Tw wieszczb, majc otwarte zmysy? Daj mi z powrotem m lepot szczsn ciemno moich
zmysw, a zabierz swj okrutny dar.
Zdolnoci jasnowidzenia waciwie i rozumnie spoytkowane mog by bogosawiestwem i
pomoc, le stosowane przeklestwem i przeszkod. Gwne niebezpieczestwo im towarzyszce
to pycha, ignorancja i nieczysto. To oczywista gupota, jeli jasnowidzcy sdzi, e jest jedyn
osob obdarzon t zdolnoci osob specjalnie wybran itp. Co wicej, nigdy nie brak zoliwych i
figlarnych istot astralnych, gotowych podsyca tego rodzaju zudzenia i odgrywa kad rol, jakiej si
od nich oczekuje.
Jasnowidzcemu zawsze przyda si znajomo historii przedmiotu oraz zrozumienie warunkw
panujcych w wyszych wiatach, jak rwnie oglne naukowe wyksztacenie.
Warto zwrci uwag, e prowadzcy nieczysty tryb ycia lub dziaajcy z egoistycznych pobudek
zawsze przyciga do siebie najgorsze elementy niewidzialnego wiata. Czowiek czysty za jest
chroniony przed wpywem niepodanych istot.
W wielu wypadkach zdarza si, e czowiek ma przebyski wiadomoci astralnej bez przebudzenia
eterycznego wzroku. Ta nieregularno rozwoju jest jedn z gwnych przyczyn skonnoci do
pomyek w jasnowidzeniu, zwaszcza w jego pierwszych stadiach.
W warunkach normalnego rozwoju czowiek budzi si w wiecie astralnym bardzo powoli, podobnie
jak nowo narodzone niemowl budzi si do rzeczywistoci fizycznego wiata. Ludzie wkraczajcy tu
wiadomie i jakby przedwczenie rozwijaj si i zdobywaj wiadomo wiata astralnego w sposb
normalny, skutkiem czego pocztkowo s bardziej skonni do popeniania bdw.
Niebezpieczestwo i krzywda atwo mogyby si przydarzy, gdyby wszyscy uczniowie nie
pozostawali pod opiek i kierownictwem dowiadczonych nauczycieli, dobrze znajcych warunki
wiata astralnego. Z tego powodu pokazuje si neofitom rne okropne widziada; maj zrozumie ich
istot i przyzwyczai si do nich. Gdyby tego nie uczyniono, ucze mgby ulec wstrzsowi
nerwowemu, ktry nie tylko przeszkodziby mu w dalszej poytecznej pracy badawczej, ale byby
niebezpieczny dla jego ciaa fizycznego.
Pierwsze dowiadczenia w wiecie astralnym mog mie rozmaity przebieg. Niektrzy tylko raz w
yciu doznali uczucia obecnoci osoby astralnej lub zetknli si z jakim astralnym zjawiskiem. Inni
czciej widz i sysz pewne rzeczy lub zaczynaj zapamitywa wasne dowiadczenia senne.
Gdy czowiek zaczyna by wraliwy na wpywy astralne, czasami doznaje nagego, przemonego i
niezrozumiaego przeraenia. Czciowo przyczyn tego zjawiska jest naturalna wrogo wiata
elementalnego w stosunku do czowieka, spowodowana jego niszczycielskimi poczynaniami w wiecie
fizycznym, ktre odbijaj si w wiecie astralnym. Rwnie czciowo jest to rezultat wielu
nieprzyjemnych sztuczek elementali, wytworzonych przez ludzkie umysy.
Niektre osoby zaczynaj swe astralne dowiadczenia od sporadycznego dostrzegania wietlistych
barw aury ludzkiej; inne znw widz twarze, krajobrazy, barwne oboki, unoszce si przed ich
wzrokiem przed zaniciem. Najczciej wystpujcym zjawiskiem jest zachowywanie w pamici, z
coraz wiksz jasnoci dowiadcze z innych wiatw odwiedzanych podczas snu. Zdarza si
czasami, e czowiek raz jeden w cigu caego ycia dostrzega zjaw przyjaciela w chwili jego mierci.
Moe to by rezultatem dwch przyczyn, a decydujc rol odgrywa silne pragnienie umierajcej
osoby. Ono wanie moe wywoa trwajc chwil materializacj umierajcej osoby, a wtedy dla
dostrzeenia zjawy nie potrzeba jasnowidzenia. Czciej jednak sia tego pragnienia dziaa
mesmerycznie na czowieka spostrzegajcego zjaw i stpia na chwil jego wraliwo fizyczn,
pobudzajc w zamian wysz wraliwo.
Czowieka o rozwinitym wzroku astralnym nie ogranicza ju materia fizyczna; widzi przez
wszystkie przedmioty fizyczne, a substancja fizycznie nieprzezroczysta jest dla niego przejrzysta jak
szko. Na koncercie oglda wspania symfoni barw; na wykadzie widzi myli mwcy, ich ksztat i
barwy, dziki czemu moe lepiej go rozumie ni pozostali suchacze pozbawieni wzroku astralnego.
atwo mona stwierdzi, e tacy ludzie bior od mwcy wicej, ni podaj jego sowa. Tego rodzaju
dowiadczenie wskazuje, e ciao astralne rozwija si, staje si coraz bardziej wraliwe i zaczyna
reagowa na myloksztaty mwcy.
Poniewa wywiczony jasnowidz moe widzie ciao astralne kadego czowieka, wynika z tego, e
w wiecie astralnym nikt nie zdoa si ukry ani zamaskowa. Kady ukazuje si nieuprzedzonemu
oku takim, jaki jest faktycznie. Okrelenie nieuprzedzony jest konieczne, gdy czowiek patrzcy na
drug osob widzi j za porednictwem swoich cia, tak jakby oglda krajobraz przez zabarwione
szka. Dopki jasnowidz nie nauczy si uwzgldnia owego czynnika, skonny jest uwaa za
najwaniejsze te cechy, na ktre on sam najatwiej reaguje. Tak wic potrzebna jest praktyka, aby
uwolni si od znieksztace spowodowanych czynnikiem osobistym i obserwowa dokadnie oraz
wyranie.
Wikszo osb psychicznie uzdolnionych, ktre tylko przypadkowo doznaj przebyskw widzenia
astralnego, jak rwnie przewaajca liczba istot astralnych wypowiadajcych si na seansach
spirytystycznych, nie potrafi przedstawi zoonoci zjawisk wiata astralnego, sygnalizowanych w
niniejszej pracy. Dzieje si tak, poniewa mao osb potrafi prawidowo widzie zjawiska astralne,
jeeli oczywicie nie ma odpowiedniego dowiadczenia. Nawet ci, ktrzy ju zdobyli w peni t
umiejtno, czasami bywaj zbyt zaskoczeni i oszoomieni, aby zrozumie i zapamita to, co widz,
a mao kto potrafi wyrazi swoje wspomnienia w jzyku wiata fizycznego. Wielu nie wywiczonych
psychikw nigdy nie analizuje naukowo swoich wizji. Po prostu odbieraj pewne wraenia, ktre mog
by cakiem poprawne, ale rwnie dobrze mog by na wp faszywe lub cakowicie bdne.
Pamitajmy przy tym o pataniu figli przez istoty astralne, przeciwko ktrym mao dowiadczeni s
zwykle bezbronni.
Gdy chodzi o istot astraln stale dziaajc za porednictwem medium, jej subtelniejsze zmysy
astralne mog ulec takiemu stpieniu, e traci wraliwo na wysze rodzaje materii astralnej.
Jedynie wywiczony badacz ze wiata fizycznego, osigajcy peni wiadomoci w obu wiatach,
moe polega na tym, co widzi rwnoczenie i tu, i tam.
Prawdziwe, wywiczone jasnowidzenie, na ktrym mona polega, wymaga zdolnoci
przynalenych do poziomu jeszcze wyszego ni wiat astralny. Zdolno dokadnego przewidywania
przyszoci rwnie naley do tego wyszego wiata. Jednake przebyski lub refleksy ukazuj si
czsto wzrokowi astralnemu, szczeglnie osobom naiwnym, yjcym w sprzyjajcych ku temu
warunkach; dobrym tego przykadem jest "drugi wzrok szkockich grali.
 W wiecie astralnym spotyka si take ludzi lepych, tote wiele zjawisk astralnych wymyka si
zwykle obserwacji astralnej. Z pocztku ludzie rzeczywicie popeniaj pomyki, nie potrafic
prawidowo posugiwa si wzrokiem astralnym, podobnie jak myli si dziecko, zaczynajce korzysta
ze swoich fizycznych zmysw. Po pewnym czasie mona jednak widzie i sysze w wiecie
astralnym rwnie dobrze jak w fizycznym.
Inn metod rozwijania zdolnoci jasnowidzenia jest medytacja. Stosowana ostronie i z
poszanowaniem nie moe nikomu wyrzdzi krzywdy i pozwala z czasem rozwin najczystszy rodzaj
jasnowidzenia. Umoliwia ona rozwj wraliwoci wysokiego stopnia oraz osignicie doskonaej
rwnowagi, a take psychicznego i fizycznego zdrowia. atwo mona zauway, e regularne
uprawianie medytacji wprowadza do cia wysze, subtelniejsze rodzaje materii. Mona dozna
wzniosych uczu, pochodzcych ze sfery buddhi (a wic ze sfery bezporednio wyszej od sfery
mentalnej), odbijajcych si w ciele astralnym. Tym niemniej naley koniecznie rozwija take ciaa
mentalne i przyczynowe, aby zachowa rwnowag. Czowiek nie moe skoczy ze stanu
wiadomoci astralnej do stanu buddhi bez uprzedniego rozwoju porednich cia. Za pomoc samych
tylko uczu nigdy nie osignie si doskonaej rwnowagi ani staoci. Wzniose uczucia, ktre pchny
nas w dobrym kierunku, rwnie dobrze mog go zmieni i pchn nas w mniej podan stron.
Uczucie dostarcza siy do dziaania, ale zdolno do kierowania ma swoje rdo w mdroci i staoci.
Istnieje cisy zwizek midzy sfer buddhi a astraln. Przykadem moe by chrzecijaska msza.
W chwili konsekrowania hostii promieniuje sia, najsilniejsza w wiecie buddhi, ale take potna w
wyszym wiecie mentalnym. Jej dziaanie przejawia si na pierwszym, drugim i trzecim poziomie
astralnym, cho moe to by refleksem tego, co zachodzi w wiecie mentalnym, lub skutkiem
rezonansu. Dziaanie tej siy mog odczu ludzie znajdujcy si w duej odlegoci od kocioa,
poniewa wielka fala duchowej siy i spokoju rozchodzi si po caej okolicy, cho wielu nie kojarzy jej z
msz wit.
Jeszcze inne zjawisko zachodzi w tym samym czasie jako skutek intensywnoci wiadomego,
nabonego uczucia osb obecnych podczas konsekracji. Promie, podobny do ognistej smugi,
wystrzela z hostii w czasie podniesienia i powoduje intensywne rozszerzenie si wyszej czci ciaa
astralnego. Za porednictwem ciaa astralnego, dziki cisemu z nim zwizkowi, ciao buddhi zostaje
rwnie do gbi poruszone. Tak wic ciao buddhi i ciao astralne wzajemnie na siebie oddziauj.
Podobne zjawisko ma miejsce podczas bogosawiestwa Najwitszym Sakramentem.

ROZDZIA XXIII: JASNOWIDZENIE W PRZESTRZENI I CZASIE

Znane s cztery metody obserwowania zjawisk z duej odlegoci:

1. Za pomoc prdu astralnego. Jest to metoda zbliona do magnetyzowania stalowego prta.
Zachodzi tu proces, ktry mona nazwa polaryzacj za pomoc wysiku woli pewnej liczby
rwnolegych linii atomw astralnych, czcych obserwatora ze zdarzeniem, ktre pragnie on
oglda. Wszystkie atomy s tak uszeregowane, e ich osie s cile rwnolege do siebie i tworz
chwilowo rodzaj tuby, przez ktr jasnowidzcy moe obserwowa zjawisko. Taka tuba moe ulec
uszkodzeniu lub nawet zniszczeniu przez dowolny, dostatecznie silny prd astralny, ktry skrzyuje
si z ni przypadkowo.
Jasnowidz tworzy tak lini bd przez transmisj energii od jednej czsteczki do drugiej, bd
przez uycie siy wyszego wiata, dziaajcej rwnoczenie na wszystkie punkty linii. Ta druga
wymaga wikszego stopnia rozwoju zdolnoci psychicznych, w szczeglnoci znajomoci i
umiejtnoci posugiwania si siami znacznie wyszego poziomu. Czowiek potraficy w ten sposb
stworzy lini raczej nie korzysta z tej formy, poniewa widzi atwiej i dokadniej dziki swoim wyszym
zdolnociom.
Taki prd lub tuba moe by utworzony take niewiadomie i bez szczeglnych intencji, tote
czsto stanowi rezultat silnej myli lub uczucia, rzutowanego z jednego koca na drugi przez osob
widzc lub widzian. Kiedy dwie osoby s poczone wizi uczuciow, wtedy prawdopodobnie
przepywa midzy nimi stay prd wzajemnych myli. W tych warunkach jaka konieczno lub
straszne wydarzenie u jednej z tych osb moe sprawi, e dojdzie do chwilowej polaryzacji prdu i
powstanie astralny teleskop.
 Otrzymany w ten sposb obraz jest do podobny do ogldanego przez lunet; twarze ludzkie s
doskonale widzialne, cho mae. Niekiedy, ale stosunkowo rzadko, moliwe jest rwnie syszenie za
pomoc tej metody. Ma ona jednak swoje sabe strony, poniewa taki astralny teleskop dziaa tylko w
jedn stron i ma ograniczone pole widzenia. Wzrok astralny patrzcy przez tak tub jest tak samo
ograniczony jak wzrok fizyczny w analogicznych warunkach.
Ten sposb jasnowidzenia moe by ogromnie uatwiony przez uycie fizycznego przedmiotu,
sucego za punkt wyjcia lub umoliwiajcego skupienie siy woli. Krysztaowa kula stanowi jedn z
najbardziej rozpowszechnionych i skutecznych pomocy, poniewa dziki szczeglnemu ukadowi jej
esencji elementarnej pobudza zdolnoci psychiczne.
S ludzie potraficy z gry okreli, co bd w ten sposb ogldali, a wic umiejcy kierowa
teleskopem wedug wasnej woli. Wikszo jednak tworzy tub przypadkowo i oglda to, co akurat
znajduje si na jej drugim kocu.
Niektrzy psychicy mog posugiwa si teleskopem astralnym jedynie pod wpywem
mesmerycznym. Dziel si oni na dwie kategorie:
potraficych tworzy tub dla siebie;
patrzcych jedynie przez tub, utworzon przez magnetyzujc osob.
Czasami mona oglda przez tub obrazy powikszone, ale jak si wydaje, tylko wtedy, kiedy
wystpuj nowe, budzce si zdolnoci.
2. Przez rzutowanie myloksztatw. Metoda ta polega na wysyaniu w dal mentalnego obrazu
wasnej osoby, wok ktrego skupia si materia astralna, i na zachowaniu cznoci z tym obrazem,
niezbdnej do odbierania za jej porednictwem spostrzee. Tak stworzony ksztat dziaa jak
wysunita w dal placwka wiadomoci jasnowidza, a spostrzeenia s przekazywane obserwatorowi
drog rezonansu. Jasnowidz moe wtedy widzie niemal tak samo, jakby sam znajdowa si na
miejscu myloksztatu. Przy zastosowaniu tej metody moliwa jest w razie potrzeby zmiana punktu
obserwacyjnego. Jasnosyszenie wie si rzadziej z tym rodzajem jasnowidzenia ni z poprzednim. Z
chwil gdy sabnie napicie myli, dochodzi do zaniku wizji, wobec czego niezbdne staje si
stworzenie nowego myloksztatu, aby widzie na nowo. Ten rodzaj jasnosyszenia spotyka si raczej
rzadko, wymaga on bowiem opanowania myli i stanowienia subtelniejszych si. Jest rwnie uciliwy
na dusze odlegoci.
3. Przez przenoszenie si w ciele astralnym we nie lub w transie. Proces zosta ju wczeniej
omwiony.
4. Przez przenoszenie si w ciele mentalnym. Ciao astralne pozostaje wtedy przy ciele fizycznym.
Jeli wic zachodzi potrzeba ukazania si w wiecie astralnym, naley stworzy tymczasowe ciao
astralne, czyli mayavirup. Moliwe jest rwnie uzyskiwanie wiadomoci o odlegych wydarzeniach
przez przywoanie lub wywoanie istoty astralnej (np. ducha przyrody) i nakazanie jej podjcia
odpowiednich bada. Oczywicie nie jest to jasnowidzenie, ale zwyka magia. Aby odnale jak
osob w astralu, niezbdne jest nawizanie z ni kontaktu, do czego wystarczy drobny przedmiot na
przykad fotografia, list napisany przez t osob. Operujcy w ten sposb czowiek wywouje
zasadnicz nut poszukiwanego, ktry, jeli przebywa w wiecie astralnym, natychmiast si odzywa.
Ta wanie nuta czowieka w sferze astralnej jest czym w rodzaju przecitnego tonu, jaki wyania si
z caej rnorodnoci wibracji, waciwych jego ciau astralnemu. Istniej rwnie podobnie przecitne
tony ciaa mentalnego i innych cia kadego czowieka, ktre razem wzite tworz jego akord
mistyczny.
Wywiczony jasnowidz natychmiast nastraja wasne ciao na ton poszukiwanej osoby i si woli
wysya ten dwik. W ktrymkolwiek z trzech wiatw ona przebywa, odpowied jest natychmiastowa i
dostrzegalna dla jasnowidza ktry moe si z ni poczy magnetycznie.
Inny rodzaj jasnowidzenia pozwala oglda minione zdarzenia. Jest wiele stopni tej zdolnoci,
poczynajc od osoby wdroonej, mogcej bada kroniki Akaszy wedug wasnej woli, a do osoby
majcej wycznie fragmentaryczne wizje przeszoci.
Zwyky psychometra potrzebuje fizycznego przedmiotu zwizanego z przeszym wydarzeniem,
ktre pragnie oglda. Moe on rwnie posugiwa si krysztaem lub czym innym dla
zogniskowania swojej uwagi.
Kroniki Akaszy reprezentuj Bosk pami, a kroniki ogldane w sferze astralnej stanowi jedynie
odbitki z o wiele wyszej sfery i s bardzo niedoskonae, fragmentaryczne i czsto powanie
znieksztacone. Mona je porwna do obrazw odbijajcych si na powierzchni wody, poruszanej
przez wiatr. W sferze mentalnej kroniki Akaszy s kompletne i mona je czyta z niezbdn
dokadnoci, ale to oczywicie wymaga zdolnoci, nalecych do wiata mentalnego.

ROZDZIA XXIV: NIEWIDZIALNI POMOCNICY

W wietle dotychczasowych rozwaa innego znaczenia nabieraj, niezrozumiae z

materialistycznego punktu widzenia, "interwencje" niewidzialnych czynnikw w sprawy ludzkie. atwo i
prosto potrafi je wytumaczy osoby, ktre maj wiedz o wiecie astralnym.
Pomocy mog udziela czowiekowi rne kategorie mieszkacw wiata astralnego. Moe ona
pochodzi od duchw przyrody, deww, osb fizycznie zmarych lub yjcych, ale potraficych dziaa
swobodnie w sferze astralnej.
Pomoc ze strony duchw przyrody jest czym rzadkim, co wynika z faktu, e z reguy unikaj one
miejsc, gdzie przebywa czowiek, gdy wydzielane przez niego emanacje i haaliwy, niespokojny
sposb bycia, s im niemie. Ponadto, poza niektrymi przynalecymi do wyszych stopni, duchy te
na og s niekonsekwentne i bezmylne, bardziej podobne do szczliwych, bawicych si dzieci ni
do powanych i odpowiedzialnych istot. Z reguy nie mona na nich polega, cho oczywicie zdarzaj
si wypadki, e przywizuj si do czowieka i wywiadczaj mu duo dobrego.
Praca Adepta lub Mistrza odbywa si gwnie na poziomie arupa sfery mentalnej (wyszej czci
tej sfery), z ktrego mog oddziaywa na prawdziw indywidualno czowieka, a nie tylko na sam
osobowo, do czego ogranicza si wpyw w wiecie astralnym i fizycznym. Dlatego te rzadko si
zdarza, aby Mistrz uzna za niezbdne lub podane dziaanie w tak niskiej sferze jak astralna.
Te same uwagi odnosz si do deww, ktre czasem odpowiadaj na wysze denia lub proby
czowieka, ale dziaajc raczej w sferze mentalnej, czyni to znacznie czciej w okresach pomidzy
jego dwiema inkarnacjami ni podczas ycia fizycznego.
Czasem udzielaj pomocy osobie niedawno zmarej fizycznie, jeszcze pozostajcej w bliskim
kontakcie z ziemskimi sprawami. Pomoc ta z natury jest ilociowo ograniczona, im bowiem czowiek
by bardziej bezinteresowny i gotowy do pomocy, tym mniejsze jest prawdopodobiestwo, e po
mierci bdzie si znajdowa z pen wiadomoci w niszych sferach astralu, skd ycie ziemskie
jest atwiej osigalne. Aby zmarli mogli pomaga yjcym fizycznie, musz by spenione nastpujce
warunki:
osoba yjca fizycznie jest wyjtkowo wraliwa (sensytywna);
osoba niosca pomoc ma wielk wiedz i umiejtnoci.
Owe warunki rzadko kiedy s spenione.
Z tego wynika, e obecnie dzieo pomagania w sferach astralnej i niszej mentalnej znajduje si
gwnie w rkach uczniw Mistrzw oraz innych osb dostatecznie rozwinitych, by wiadomie dziaa
w tych dwch sferach.
Chocia ten rodzaj pracy w wiecie astralnym jest bardzo urozmaicony, zawsze jednak zmierza do
jednego wielkiego celu do przyspieszenia procesu ewolucji. Czasami ta praca wie si z rozwojem
niszych krlestw: elementalnego, rolinnego i zwierzcego, ktry mona w pewnych warunkach
przyspieszy. W niektrych rzadkich wypadkach postp tych niszych krlestw moe si dokona
tylko dziki wspdziaaniu czowieka. Na przykad indywidualizacja zwierzt ma miejsce tylko w
gatunkach oswojonych przez czowieka.
Najpowaniejsza i najwiksza cz tej pracy suy w jaki sposb ludzkoci, majc na celu
gwnie jej rozwj duchowy. W bardzo rzadkich wypadkach moe to by pomoc o charakterze czysto
fizycznym.
Mona zada pytanie, w jaki sposb istota astralna potrafi usysze krzyk lub dowiedzie si o
wypadku, ktry mia miejsce w sferze fizycznej. Dzieje si tak dlatego, e kady krzyk zabarwiony
silnym uczuciem wywouje odpowiedni skutek w wiecie astralnym i przekazuje te same wyobraenia,
co krzyk w sferze fizycznej. Gdy za chodzi o wypadek, to nagy wybuch uczucia, wywoany blem lub
przeraeniem, rozbyska jak silne wiato, ktre nie moe nie zwrci uwagi istot astralnych, bdcych
w pobliu.
 Oczywicie, eby zmaterializowa ciao astralne, co jest nieodzowne do dziaania w wiecie
fizycznym, trzeba zna odpowiedni metod. Wyrniamy trzy rodzaje materializacji:
wyczuwalna za pomoc dotyku, ale niewidzialna dla fizycznego wzroku;
widoczna dla fizycznego wzroku, ale niewyczuwalna dla dotyku;
materializacja doskonaa, widzialna i namacalna.
Przytoczone powyej zjawiska materializacji powstaj dziki wysikowi woli, ktry chwilowo
przeciwstawia si woli kosmicznej. Wysiek ten musi trwa przez cay czas materializacji, jeli bowiem
uwaga umysu zachwieje si choby na moment, nastpuje powrt materii do pierwotnego stanu.
Podczas seansw spirytystycznych materializacja dokonuje si przez uycie materii pochodzcej z
ciaa fizycznego i eterycznego medium oraz innych uczestnikw seansu. W tych wypadkach istnieje
jak najcilejszy zwizek pomidzy medium a zmaterializowan postaci.
Gdy w gr wchodzi wywiczony pomocnik, ktry widzi konieczno tymczasowej materializacji,
wwczas znajduje zastosowanie inna metoda. adnemu uczniowi Mistrza nigdy nie wolno byoby
narazi na takie napicie czyjegokolwiek ciaa, jakie towarzyszy pobieraniu z niego energii, potrzebnej
do dokonania materializacji. Zdecydowanie mniej niebezpieczna metoda polega na kondensacji eteru
z otoczenia lub nawet z fizycznego powietrza w potrzebnej iloci. Wywoanie tego zjawiska ktre
niewtpliwie przekracza moliwoci przecitnych istot pojawiajcych si na seansach
spirytystycznych, nie sprawia adnych trudnoci uczniowi studiujcemu chemi okultystyczn.
W tym wypadku, chocia mamy do czynienia z dokadnym odtworzeniem ciaa fizycznego,
dokonuje si ono drog zwykego wysiku umysowego z materii zupenie obcej temu ciau. Wskutek
tego zjawisko zwane reperkusj nie moe wystpi, natomiast moe si ono zdarzy przy
materializacji czerpicej materi z ciaa medium.
Reperkusja ma miejsce wwczas, kiedy zranienie lub uszkodzenie zmaterializowanego ksztatu
dokadnie si odtwarza na odpowiedniej czci ciaa medium. Moe te wystpi w innej formie, jak to
si czsto zdarza podczas seansw, kiedy zmaterializowan rk znakuje si kred; po jej znikniciu
na rce medium pojawia si lad kredy.
Skaleczenie ksztatu zmaterializowanego za pomoc materii czerpanej z eteru lub fizycznego
powietrza nie moe si odbi w drodze reperkusji na ciele fizycznym pomocnika, podobnie jak rana
zadana jego marmurowemu posgowi. Jeli jednak kto w wiecie astralnym jest na tyle nierozwany,
e myli o takim niebezpieczestwie, na przykad, e moe go zrani spadajcy przedmiot, wwczas
moliwe jest zranienie ciaa fizycznego drog reperkusji.
W wietle dotychczasowej wiedzy, trudno jest dokadnie wytumaczy owo zjawisko nie zostao
ono jeszcze w peni zrozumiane. Do jego zrozumienia konieczne jest poznanie praw wibracji
wspczucia (rezonansu) w wicej ni jednej sferze bytu.
Wadza woli nad materi wszystkich sfer jest tak niezwyka, e przy odpowiednim napiciu moe
ona przez bezporednie dziaanie osign kady rezultat, nawet bez jakiejkolwiek wiedzy czy myli
czowieka, dokonujcego aktu woli, w jaki sposb rzecz ma by zrobiona.
Nie ma adnych granic dla rozwoju siy woli. Ma ona zastosowanie przy materializacji, chocia
zazwyczaj jest to umiejtno, ktrej trzeba si nauczy tak jak kadej innej. Przecitny czowiek
przebywajcy w wiecie astralnym nie potrafi si zmaterializowa, jeli przedtem nie nauczy si, jak
mona to robi.
Znane s jednak wypadki, e gboka sympatia i silne skupienie pozwoliy na chwilow
materializacj.
Warto zaznaczy, e te rzadkie wypadki fizycznej interwencji ze strony astralnego pomocnika staj
si moliwe dziki istnieniu wza karmicznego pomidzy Pomocnikiem a osob wspomagan. W ten
wanie sposb, dawne przysugi wiadczone w jednym yciu zostaj nagrodzone w yciu
pniejszym, nawet w tak niezwyky sposb. W wielkich katastrofach zdarza si, e tylko jedna lub
dwie osoby uchodz z yciem. Dzieje si tak dlatego, e nie jest ich karm zejcie z fizycznego wiata
w tym wanie momencie, to znaczy nie maj one dugu w stosunku do Boskiego prawa i nie musi on
by w ten sposb spacony.
Istotom ludzkim fizyczna pomoc jest bardzo rzadko udzielana przez Mistrza.
Jeli przypomnimy sobie informacje o yciu po mierci, oczywiste stanie si dla nas, jak wielkie
pole do dziaania maj niewidzialni pomocnicy wrd ludzi zmarych. Wikszo z nich wykazuje
cakowit nieznajomo ycia pomiertnego, a ponadto jest zastraszona moliwoci pieka i
wiecznego potpienia. Duo jeszcze trzeba zrobi w zakresie uwiadamiania tych ludzi o ich
prawdziwym stanie i naturze wiata astralnego.
Najpowaniejszym zadaniem niewidzialnych pomocnikw jest wanie uspokajanie i pocieszanie
niedawno zmarych oraz uwalnianie ich, kiedy tylko jest to moliwe, od niepotrzebnego lku,
przysparzajcego duo zbdnego cierpienia oraz opniajcego postp ku wyszym sferom.
Interwencja pomocnikw umoliwia przynajmniej w pewnym stopniu zrozumienie otwierajcej si
przed nimi przyszoci.
Twierdzi si, e w dawnych czasach tego rodzaju praca naleaa wycznie do wyszej kategorii
istot ponadludzkich. Od pewnego jednak czasu niektrzy ludzie, zdolni do wiadomego dziaania w
wiecie astralnym, otrzymali przywilej pomagania w tym dziele mioci.
Jeli elemental ciaa astralnego zdoa je przegrupowa w podany dla siebie sposb,
niewidzialny pomocnik moe rozbi to przegrupowanie i przywrci ciau astralnemu jego pierwotny
stan, dziki czemu zmary czowiek potrafi zobaczy cay wiat astralny, a nie tylko jedn z jego sfer.
Inne osoby, przebywajce od duszego czasu w wiecie astralnym, mog rwnie skorzysta z
pomocy suchajc wyjanie i rad na temat kolejnych stadiw swojego dalszego ycia. Na przykad
przestrzega si ich za porednictwem medium przed prbami porozumiewania si z ludmi yjcymi w
wiecie fizycznym, co czy si z niebezpieczestwem i strat czasu. Czasami, cho rzadko tak bywa,
osoba wcignita do spirytystycznego kka moe by zachcona i skierowana ku wyszemu,
zdrowemu yciu. Pami o tych naukach nie siga jednak do najbliszej inkarnacji, ktra daje siln
predyspozycj do natychmiastowego ich przyjcia, gdy czowiek usyszy je powtrnie w nastpnym
yciu.
Wiele dopiero co zmarych ludzi widzi w wiecie astralnym swoje prawdziwe oblicze; z tego
powodu przeywa wielkie wyrzuty sumienia. Pomocnik moe im wtedy wytumaczy, e przeszo
jest przeszoci i e jedyn wart czego pokut jest postanowienie lepszego postpowania w
przyszoci. Kady bowiem czowiek powinien widzie siebie takim, jakim jest faktycznie, i wytrwale
pracowa nad swoim doskonaleniem, a take prowadzi w przyszoci uczciwe ycie.
Inni znw ludzie zadrczaj si pragnieniem naprawienia jakiej krzywdy, wyrzdzonej podczas
swojego ycia na ziemi, lub te oczyszczenia swego sumienia przez ujawnienie zazdronie strzeonej
tajemnicy, wskazanie miejsca ukrycia wanych papierw lub pienidzy. W niektrych wypadkach
moe interweniowa pomocnik i w jaki sposb zadouczyni tym pragnieniom w wiecie fizycznym.
Najczciej jednak moe jedynie wytumaczy, e teraz jest ju za pno na naprawienie owych
krzywd i bdw, i skoni do porzucenia takich myli.
Wiele pracy wkada si w poddawanie ludziom yjcym dobrych myli, o ile s gotowi do ich
przyjcia. Opanowanie umysu przecitnego czowieka i narzucenie mu odpowiedniego sposobu
mylenia nie jest trudne dla niewidzialnego pomocnika. Takie postpowanie jest jednak
niedopuszczalne; mona co najwyej podda danej osobie dobr myl i mie nadziej, e zostanie
ona wyowiona spord tysica innych, przepywajcych wartkim strumieniem przez jej umys, a
nastpnie przyswojona. W ten sposb mona wiadczy najrnorodniejsz pomoc, na przykad
skierowa ku prawdzie tych, ktrzy jej szukaj.
Niewidzialny pomocnik wykonujcy regularnie swoj prac wnet zyskuje znaczn liczb
"pacjentw", ktrych co noc odwiedza. Kady taki pracownik staje si zwykle orodkiem maej grupy i
kierownikiem zespou innych pomocnikw, dla ktrych zawsze znajduje stae zajcie. W wiecie
astralnym bowiem mona znale prac dla kadej liczby pracownikw i kady moe j mie
mczyzna, kobieta i dziecko.
Ucze moe te odpowiada na modlitwy. Chocia wszelkie powane pragnienia duchowe zawarte
w modlitwie s si automatycznie wywoujc okrelone skutki, to jednak faktem jest, e taki duchowy
wysiek stwarza sposobno do dziaania Si Dobra. Chtny pomocnik moe wwczas suy za kana,
ktrym przepywaj te energie. W jeszcze wikszym stopniu odnosi si to do medytacji.
Czasami modlcy si czowiek traktuje niewidzialnego pomocnika jako witego, do ktrego kieruje
swoje modlitwy. Niektrzy uczniowie maj za zadanie podsuwanie wzniosych i piknych idei czy
pomysw literatom poetom, artystom muzykom.
Nieco rzadziej dochodzi do uprzedzania ludzi o niebezpieczestwach grocych ich moralnemu
rozwojowi na obranej przez nich drodze lub wrcz usuwania zych wpyww, a take przeciwdziaania
czarnej magii.
 Nie ulega wic najmniejszej wtpliwoci, e w wiecie astralnym jest bardzo duo pracy dla
niewidzialnych pomocnikw. Ten fakt za nakada na studiujcych okultyzm obowizek przygotowania
si do udziau w tej pracy. Dziaalno pomocnikw nie mogaby by prowadzona bez pomocy
uczniw, dla ktrych ten rodzaj pracy jest najodpowiedniejszy. Kiedy tylko wyjd z wstpnego stadium
rozwojowego i potrafi wykonywa trudniejsze zadania, otrzymuj je bezzwocznie.
Naley pamita, e wiedza i potrzebne umiejtnoci s udzielane pomocnikowi pod pewnymi
warunkami. I tak nie moe on korzysta z nich egoistycznie, dla zaspokojenia wasnej ciekawoci,
ambicji, wtrca si do spraw innych osb, dostarcza tzw. dowodw na seanse spirytystyczne
krtko mwic, nie moe robi niczego, co w wiecie fizycznym uznano by jako zjawiska
nadprzyrodzone. Moe przekazywa wiadomoci o zmarej osobie, ale bez wyranej wskazwki
Mistrza nie powinien dostarcza odpowiedzi osb fizycznie zmarych ludziom yjcym. Nie jest to
zesp ledczy czy astralna agencja informacyjno-ochronna.
W miar robienia postpw w dziedzinie okultyzmu, ucze zaczyna dziaa na rzecz klas
spoecznych, narodw, ras, zamiast pomaga tylko jednostkom. Kiedy zdobdzie niezbdne zdolnoci
oraz wiedz, zaczyna wada coraz wikszymi siami Akaszy i wiata astralnego oraz uczy si
wykorzystywa jak najlepiej kady sprzyjajcy wpyw cykliczny. Wchodzi w stosunki z wielkimi
Nirmanakayami i staje si jednym z jamunikw, uczc si rozprowadzania energii, ktre s owocem
ich wzniosej samoofiary.
Kwalifikacje, jakie powinien mie kandydat na pomocnika, nie stanowi tajemnicy. Czciowo ju o
nich wspominalimy, obecnie za zestawimy je bardziej systematycznie. Nale do nich:
1. Prostolinijno, okrelana niekiedy jako "jednolito denia". Kandydat na pomocnika powinien
uczyni niesienie pomocy innym swoim najszczytniejszym i pierwszym obowizkiem. Musi by
najbardziej zainteresowany prac, zlecan mu przez Mistrza. Jednoczenie powinien inteligentnie
rozrnia prac uyteczn od bezuytecznej, jak i rodzaje pracy uytecznej. Pierwszym prawem
okultyzmu jest ekonomia dziaania kady ucze powinien oddawa si najwyszemu rodzajowi
pracy, do jakiego jest zdolny. Istotne jest rwnie to, aby czyni w wiecie fizycznym wszystko, co ley
w jego mocy, aby popiera tak wielk spraw, jak jest pomaganie blinim.
2. Panowanie nad sob, obejmujce pen wadz nad wasnym charakterem, tak aby adne
rozdranienie nie miao dostpu, gdy jego skutki s powaniejsze w wiecie astralnym ni w
fizycznym. W peni rozbudzony czowiek, wiadomy swoich zdolnoci, unoszc si gniewem
przeciwko innej osobie, moe jej fatalnie zaszkodzi. Jakikolwiek przejaw zdenerwowania czy
niecierpliwoci czyni pomocnika odstraszajcym, tak e osoby, ktrym chce przyj z pomoc,
uciekyby przed nim w przeraeniu. Utrata panowania nad sob przynosi efekt odwrotny od
zamierzonego. Niezbdne jest wic pene opanowanie nerww, tak aby aden najbardziej
fantastyczny czy przeraajcy widok nie mg zachwia nieustraszon odwag ucznia. W celu
sprawdzenia tej odwagi ucze jest poddawany tak zwanym prbom ognia, wody, powietrza i ziemi.
Dla czowieka poruszajcego si w ciele astralnym nie jest przeszkod adna skaa, przepa,
szalejcy wulkan czy najgbsza otcha oceanu. Ucze musi to zrozumie, aby dziaa instynktownie
i pewnie.
Konieczne jest rwnie opanowanie umysu i pragnie, poniewa bez umiejtnoci koncentracji nie
mona spokojnie pracowa wrd prdw wiata astralnego. Panowanie nad wasnymi pragnieniami
jest konieczne. W przeciwnym razie ucze mgby stan twarz w twarz z wasnymi tworami,
mogcymi go do gbi zawstydzi.
3. Spokj, ktry oznacza brak trosk i przygnbienia. Znaczna cz pracy pomocnika polega na
uspokajaniu zatroskanych i pocieszaniu pogronych w smutku. Dlatego jego aura nie moe wibrowa
niepokojem czy trosk lub by pokryta szarzyzn przygnbienia i depresji. Nic bardziej nie
przeszkadza procesowi postpu w okultyzmie, jak przejmowanie si i martwienie z byle jakiego
powodu. Optymistyczny sposb patrzenia na wszystko jest najbliszy doskonaoci, poniewa tylko
dobro i pikno s wiecznotrwae, natomiast zo z natury swej jest przemijajce. Niezmcony spokj
prowadzi do pogody ducha, ktra jest radosna i niedostpna depresji. Pamitajmy, e przygnbienie
jest stanem wysoce zaraliwym i konieczne jest cakowite uwolnienie si od niego. Absolutna pogoda
ducha we wszystkich moliwych trudnociach oraz promienna rado w pomaganiu ludziom s
niezbdne, aby zosta niewidzialnym pomocnikiem.
4. Wiedza. Pozwala ona by bardziej uytecznym. Zdobywa si j studiujc uwanie literatur o
sferze astralnej i okultyzmie, nie mona bowiem oczekiwa, e inni pomocnicy powic swj cenny
czas na wyjanianie rnych kwestii, z ktrymi mona si zapozna w wiecie fizycznym. Nie ma
chyba takiej dziedziny wiedzy, ktra nie byaby pomocna w pracy okultysty.
 5. Mio. Jest to ostatnia i najwaniejsza cecha, ale jednoczenie najmniej rozumiana. Nie chodzi
tu o zawy sentymentalizm, bojcy si wystpowa w obronie susznej sprawy, by nie zosta
napitnowanym przez ignorantw. Ma to by mio dostatecznie silna, aby mona byo o niej nie
mwi. Ma to by pragnienie bezimiennego suenia, zawsze wyczulone na kad sposobno
dziaania. Mio to uczucie promieniujce spontanicznie z serca czowieka, rozumiejcego wielkie
dzieo Logosu i majcego wiadomo, e nie ma innej drogi w tych trzech wiatach, jak tylko
utosamienie si z nimi, aby sta si choby najskromniejszym przewodnikiem cudownej mioci
Boga, przekraczajcej granice ludzkiego pojmowania.
Dodajmy, e porozumiewanie si dwch osb w wiecie astralnym wymaga wsplnego jzyka,
tote im wicej jzykw zna niewidzialny pomocnik, tym jest bardziej uyteczny.
Warunki, jakie ma spenia niewidzialny pomocnik, nie s czym nierealnym; wrcz przeciwnie,
kady czowiek im sprosta, jeli powici na to swj czas.
Kady z nas zna osoby pogrone w smutku czy rozpaczy, tak w wiecie yjcych, jak i zmarych.
Kadc si spa trzeba powzi postanowienie przyjcia im z pomoc podczas snu, dziaajc w ciele
astralnym. Nie ma adnego znaczenia, czy do naszej wiadomoci dotrze wspomnienie o tym, co
zostao zrobione, czy nie. Mona by pewnym, e prdzej czy pniej pojawi si na to dowd w
wiecie fizycznym.
Dla osoby w peni astralnie obudzonej nie ma znaczenia ostania myl przed zaniciem, poniewa
potrafi ona kierowa swoimi mylami w wiecie astralnym. W tym wypadku wany jest jedynie oglny
kierunek jej myli, gdy zarwno w dzie, jak i w nocy, umys bdzie dziaa zgodnie ze swoim
przyzwyczajeniem.

ROZDZIA XXV: UCZNIOWIE

Wspominalimy wczeniej o moliwoci uzyskania pomocy od Mistrza Mdroci w ksztaceniu i

wiczeniu ciaa astralnego. Warto dorzuci jeszcze kilka szczegw na ten temat, majcych doniose
znaczenie dla ucznia okultyzmu.
Kiedy czowiek ma niezbdne kwalifikacje, dziki ktrym moe zosta uczniem Mistrza, bywa
przyjmowany na okres prbny pozostaje wtedy przez pewien czas pod baczn obserwacj Mistrza,
ktry w tym celu stwarza "ywy wizerunek kandydata", czyli dokadn reprodukcj jego ciaa
przyczynowego, mentalnego, astralnego oraz sobowtra eterycznego. Mistrz umieszcza ten obraz w
miejscu dla siebie dostpnym i magnetycznie czy go z kandydatem, tak e kada zmiana myli czy
uczucia zachodzca w ciaach ucznia natychmiast wiernie odzwierciedla si w tym ywym wizerunku.
Zmiany te s codziennie badane przez Mistrza, ktry w ten sposb uzyskuje obraz wszystkich myli i
uczu swojego przyszego ucznia. Na tej podstawie moe on zdecydowa o chwili, kiedy bdzie
moliwe wejcie w cilejszy zwizek z kandydatem, czyli przyjcie go na ucznia. Wwczas Mistrz
niszczy obraz, od tej chwili bowiem ucze staje si uczestnikiem Jego wiadomoci wszystko, co
myli i czuje, bezporednio dociera do ciaa mentalnego lub astralnego Mistrza. Gdyby do umysu
ucznia wtargna myl niegodna Mistrza, natychmiast wznosi On zapor i odrzuca jej wibracj.
Rezultatem tego zadziwiajcego, cisego zwizku jest zharmonizowanie i dostrojenie ciaa ucznia,
dziki czemu staje si on niejako wysunit w wiat placwk Mistrza. W ten sposb sia Wielkich
Istot moe spywa przez niego i rozprzestrzenia si po wiecie, czynic go wyranie lepszym. Gdy
ucze przesya Mistrzowi pen uwielbienia i samooddania myl, wwczas spywa na niego potny
strumie mioci i siy Mistrza, rozchodzcy si we wszystkich kierunkach.
Ucze pozostaje w tak cisym zwizku z mylami Mistrza, e w kadej chwili moe zobaczy, co
sdzi On o jakiej sprawie, a to z kolei czsto chroni go przed popenieniem bdu. Rwnie Mistrz w
kadej chwili moe przekaza wasn myl za porednictwem ucznia, czy to w postaci sugestii, czy te
wiadomoci.
Przyjty ucze ma prawo i obowizek udziela bogosawiestwa w imieniu Mistrza.
Posugiwanie si przez Mistrza ciaem ucznia w adnym razie nie ma zwizku ze spirytyzmem i
mediumizmem, gdy chodzi tu o stan cakiem odmienny. Jedynie najwysza forma spirytystycznej
wadzy nad medium przypomina nieco wi pomidzy Mistrzem a jego uczniem, ale zdarza si to
bardzo rzadko i nigdy nie jest tak doskonae.
 Rnica zachodzca pomidzy tymi dwoma zjawiskami jest zasadnicza, oba stany bowiem s od
siebie biegunowo odlege. Medium pozostaje bierne i otwarte na wpyw kadej istoty astralnej, bdcej
w pobliu. Pozostajc pod tym wpywem jest niewiadome i nic nie pamita po wyjciu z transu. Jego
stan jest rzeczywicie stanem chwilowej obsesji. Nawet duch opiekuczy, ktry zawsze jest obecny,
nie potrafi niekiedy uchroni medium przed niepodanym, a nawet zgubnym wpywem.
Z drugiej strony ucze, kiedy Mistrz zdecyduje si przemawia przez niego, jest w peni wiadomy
tego, co si dzieje i komu chwilowo uycza swojego organu mowy. Stoi w pobliu wasnego ciaa i jest
w stanie penej wiadomoci i czujnoci. Syszy kade sowo wypowiedziane przez jego usta i
wszystko wyranie pamita.
Oba te wypadki nie maj ze sob nic wsplnego oprcz tego, e ciao jednego czowieka jest
chwilowo uytkowane przez kogo innego.
W miar rozwoju ucznia, dochodzi do trzeciego okresu cilejszego zjednoczenia. Ucze zostaje
"synem" Mistrza, co oznacza, e ego ucznia w ciele przyczynowym zostaje ogarnite przez ego
Mistrza. Jest to zwizek tak cisy i wity, e nawet sia Mistrza nie potrafi go zerwa i nie jest
moliwe choby chwilowe oddzielenie obu wiadomoci. Oczywicie przed tym krokiem Mistrz
upewnia si, e w ciele astralnym ucznia lub w jego umyle nie pojawi si nic, co naleaoby odrzuci.
Te trzy etapy: okres prby, przyjcie na ucznia i synostwo nie pozostaj w adnym zwizku z
Wtajemniczeniem i postpem na ciece. Wtajemniczenia s bowiem oznak stosunku czowieka do
Wielkiego Biaego Braterstwa i jego majestatycznej Gowy. W chwili Wtajemniczenia Monada
utosamia si z ego, co ma z kolei pewien wpyw na ciao astralne. Zostaje ono wprawione w silny
rytmiczny ruch, nie naruszajcy staoci jego rwnowagi, nie wstrzsajcy jego podstawami i nie
wytrcajcy spod wadzy ego.
Mistrz zatrudnia uczniw w rozmaity sposb, zlecajc rne zadania do wykonania, na przykad
nauczanie w wiecie astralnym, pomaganie ludziom pogronym we nie, a take zmarym fizycznie
itp.
Kiedy ucze zapada w sen, udaje si do Mistrza. Jeeli nie ma On dla niego jakiego
szczeglnego zadania, ucze prowadzi nadal swoj nocn dziaalno. Przygotowanie do pracy w
wiecie astralnym jest zazwyczaj zadaniem jednego ze starszych uczniw Mistrza.
Trzeba podkreli, e nie powinno si miesza zwykego ciaa astralnego z mayavi rup, czyli
ciaem zudy. Zasypiajc ucze Mistrza pozostawia swoje ciao astralne przy ciele fizycznym i porusza
si w ciele mentalnym. Kiedy potrzebuje chwilowo ciaa astralnego, materializuje je korzystajc z
materii otoczenia. Takie ciao astralne moe, ale nie musi, by podobne do fizycznego, poniewa jego
posta jest dostosowana do aktualnie wykonywanego zadania. Zalenie od woli ucznia moe ono by
fizycznie widzialne lub niewidzialne, podobne do ciaa fizycznego ciepe i twarde przy dotkniciu, a
take nadawa si do prowadzenia rozmowy z kad inn istot ludzk. Tylko Mistrzowie i ich
uczniowie potrafi stwarza prawdziw mayavi rup, a zdolnoci te uzyskuje si przy drugim
Wtajemniczeniu lub w jego okresie. Jedn z zalet mayavi rupy jest to, e nie ulega ona zudzeniu i
urokowi wiata astralnego, ktremu ulega zwyke ciao astralne.
Kiedy czowiek dziaa w ciele mentalnym, pozostawiajc astralne przy ciele fizycznym w stanie
zawieszonego ycia, moe jeli zachodzi taka potrzeba otoczy odrtwiae ciao astralne powlok
ochronn lub nada mu odpowiedni wibracj, nie przepuszczajc adnych zych wpyww.
W mniejszych misteriach staroytnej Grecji, odprawianych w Agrar, podstawowym nauczaniem
obejmowano wiedz o wiecie astralnym i o yciu astralnym po mierci. Ceremonialnym strojem
wtajemniczonych bya skra biaego jelenia, ktrej nakrapiany wygld mia symbolizowa
wielobarwno zwykego ciaa astralnego. Pierwotnie nauczyciel wytwarza z materii astralnej i
eterycznej obrazy przedstawiajce rezultaty spowodowane w wiecie astralnym przez niektre formy
fizycznego ycia. W pniejszych czasach, nauki podawano w formie dramatu, w ktrym kapani lub
poruszane mechanicznie lalki odgryway poszczeglne role.
Wtajemniczeni znali pewn liczb przysw lub aforyzmw, niekiedy bardzo charakterystycznych,
na przykad: mier jest yciem, a ycie jest mierci; Kto za ycia szuka rzeczywistoci, bdzie jej
szuka po mierci; Kto za ycia szuka rzeczy nierzeczywistych, bdzie ich poszukiwa take po
mierci.
Poudniowi buddyci wyliczaj pi wadz psychicznych, moliwych do zdobycia przez czowieka w
miar jego postpu na ciece:
 1. Zdolno poruszania si w powietrzu, przechodzenia przez przedmioty stae i odwiedzanie
wiata niebiaskiego za ycia na ziemi. By moe oznacza to tylko zdolno swobodnego dziaania w
wiecie astralnym i owym niebiaskim wiatem s w tym wypadku tylko wysze sfery wiata
astralnego.
2. Wyrany Boski such, co oznacza zdolno jasnosyszenia.
3. Zdolno rozumienia i obdarzania sympati wszystkiego, co znajduje si w umysach innych
ludzi; chodzi tu zapewne o telepati.
4. Zdolno przypominania sobie dawnych ywotw. Jest to wyranie zdolno wyszego umysu,
czyli ciaa przyczynowego.
5. Boski, jasny wzrok, czyli jasnowidzenie.
W niektrych przekazach wymienia si rwnie wyzwolenie przez mdro, co oznacza
wyzwolenie od koniecznoci ponownych narodzin. Stanowi to bardzo wysokie osignicie, ktre nie
naley do tej samej kategorii, co inne wymienione wyej wadze psychiczne.
Kiedy czowiek zrozumie swoj prawdziw natur, zrozumie te fakt, e si stale ycie za yciem,
z przerwami spdzanymi w innych, subtelniejszych wiatach rozwija na ziemi i staje si coraz
bardziej duchow istot, logicznie i nieuchronnie doprowadzi go to zrozumienia, e jeli chce, moe
skoczy z marnotrawstwem energii yciowej i z biernym pyniciem w prdzie ewolucji oraz moe
uj w swoje rce ster yciowej podry. Poczynajc od tego punktu zwrotnego wasnej wiadomoci
rzeczy i wrodzonych moliwoci, przechodzi do nastpnego stadium w ktrym zbliy si do
"odwiecznej wskiej cieki" i odnajdzie Tych, ktrzy ju osignli szczyt czysto ludzkiego rozwoju.
Czekaj oni na swych modszych braci arliwie, ale z bezgraniczn cierpliwoci, aby przeszli z
ziemskiego przedszkola do wyszego ycia, w ktrym pod Ich kierownictwem i przy pomocy Ich
wspczucia mog osign zawrotne wyyny duchowoci, przez Nich ju osignite, i sta si z kolei
zbawicielami oraz dobroczycami ludzkoci, przyspieszajc w ten sposb realizacj Boskiego Planu
Ewolucji.