Adam Phillips

Tekelilik
Londra'daki Wolverton Gardens ocuk ve Aile Danma
Merkezi'nde (eski Charing Cross Hastanesi) ocuk Psiko-
terapisi Blm Bakan olarak almtr. Psikanalizin yan
sra edebiyat ve yaynclkla da ilgilenen Phillipsin dier ya-
ptlan arasnda Winnicott (1988), pme, Gdklanma ve
Sklma zerine (1993; Aynnt 1996), Flrt zerine (1994;
Ayrnt 1997), Dehetlerve Uzmanlar (1995; Metis 1998),
Kreteki Yabani (1998; Ayrnt 2000), Darwin's Worms:
On Life Stories and Death Stories (1999), Hep Vaat Hep
Vaat (2000; Metis 2007), Going Sane (2005) ve Side Effects
(2006) adl kitaplar sayabiliriz. Yazarn 2013 tarihli Missing
O ut balkl kitab Metis yayn programndadr.
M etis Yaynlar
pek Sokak 5, 34433 Beyolu, stanbul
Tel: 212 2454696 Faks: 212 2454519
e-posta: info@metiskitap.com
w ww .m etiskitap.com

Tekelilik
Adam Phillips

ngilizce Basm:
M onogam y, Faber and Faber, 1996

Adam Phillips, 1996

M etis Yaynlan, 1997, 2014
Lutyens and Rubinstein, Londra ile yaplan
szleme temelinde yaymlanm lisansl eviridir.

lk Basm: Ekim 1997

nc Basm: Mays 2014

Yayma Hazrlayanlar:
M ge Grsoy Skmen, Tuna Erdem

Kapak Resmi: Ezgi Keskinsoy, 2009

Dizgi ve Bask ncesi Hazrlk: M etis Yaynclk Ltd.

Bask ve Cilt: Yaylack Matbaaclk Ltd.
Fatih Sanayi Sitesi No. 12/197-203
Topkap, stanbul Tel: 212 5678003

ISBN-13: 978-975-342-159-1
Adam Phillips
Tekelilik
SADAKAT VE HANET ZERNE AFORZMALAR

eviren:
Blent Somay

metis
Bir yalan yutarsanz, peinden gelen
her eyi de yutm ak zorunda
kalrsnz.

EMERSON, "ngiliz zellikleri

 nsz

SON ZAMANLARDA aile deerleri zerine -evlenm e ve boan

ma oranlar zerine- srdrlen tartmalar, aslnda tekeli
lik zerine tartmalardr. nsanlar bir arada tutan eyin ne
olduu konusunda ve neden bir arada kalmalar gerektii ko
nusunda tartmalardr bunlar. nsanlarn nemli zevklerin
hangileri olduuna nasl karar verecekleri konusunda tart
malardr. Eer zevk iin deilse niin bir aradadrlar ki ift
ler? Ve eer zevk nemli deilse, nemli olan ne? te teke
liliin sorununun bu olduu sylenebilir.
uras kesin: Tekelilik hakknda konumak, nemli ola
bilecek hemen hemen her ey hakknda konumak demektir.
Drstlk, cinayet, efkat, gvenlik, tercih, intikam, arzu,
ballk, yalan, risk, grev, ocuklar, heyecan, sulama, ak,
vaat, ilgi, merak, kskanlk, hukuk, su, vecd, ahlak, ceza, pa
ra, gven, haset, huzur, yalnzlk, ev, aalanma, sayg, uz
lama, kurallar, sreklilik, gizlilik, ans, anlay, ihanet, mah
remiyet, teselli, zgrlk, grn, intihar ve tabii ki, aile. Te
kelilik baka birok eyin yan sra tm bunlarla ilgili olmak
la kalmaz; ne zaman tekelilik hakknda bir eyler sylemeye
kalksak, tm bu konulara da deinmeden edemeyiz. Tekeli
lik bir nevi ahlaki balant noktasdr; takntlarmz gzetle
yebildiimiz bir anahtar delii.
Bazlarmz iin -belki talihli olanlarmz, ya da en azn
dan varlkl olanlarmz iin - tekelilik tek ciddi felsefi me
seledir. O nedenle bu kitap, biz kelimesi zerine bir irdele
me.

9
 1

er k e stekelilie inanmaz, ama herkes

H inanyormu gibi yaar. Herkes ballk ya da
sadakat tehlikeye girdiinde yalan sylediinin ya da
gerei sylemek istediinin farkndadr. Herkes
kendini ihanet ediyormu ya da ihanete uruyormu
gibi hisseder. Herkes kskanr ya da kendini sulu
hisseder ve sonunda tercihinin acsn eker. Cinsel
kskanl hi yaamyormu gibi grnen mutlu
aznlk ise ya bundan tr hayrete der ya da
bbrlenir. Hi kimse darda braklmtk
duygusunun dnda braklmamtr. Herkes
kendinden esirgenen ey konusunda saplantldr.
Baka bir deyile, tekelilie inanmak, tanrya
inanmaktan pek farkl deildir.

R kurallarm bir kere renince, artk

B
oyunun

kendi performansmz dnmeye balayabiliriz;

oyunun kendisiyle ilgili bir kayg duymamza gerek
kalmaz. Baz eyleri veri olarak alrz, ki geri kalanlar
da baka bir ey olarak alabilelim.

Tekelilii veri aldmz, onu kural kabul ettiimiz

iin bylesine bir sorundur sadakatsizlik. Belki de
sadakatsizlii veri almalyz, onu taciz olmadan,
rahatlkla varsaymlyz. O zaman tekelilik hakknda
dnebiliriz artk.

12
 3

tekeliler gibi kendilerini daha iyi bir hayata

ip k i

T gnlden adam olan okeliler* de birer

idealisttir. kisini de umut altst eder, teminattan
dehete kaplrlar, kendi zevklerine hayrandrlar.
Onlar birbirinin karsna dikmekte acele etmeyelim.
En iyi hallerinde, ikisi de sinizmin dmandr. nsann
hevesini kran siniklerdir, nk daima hayal
krklklarna ncelik tanrlar.

* Promiscuous: Aslnda cinsel ilikide tek kiiye balanm ayan, herkesle,

ayrm gzetm eden cinsel ilikiye girebilen kii, prom iscuity ise "cinsel
abur cubur" anlam na geliyor. Bu kavram Trkede tek (ve ntr) bir keli
meyle karlanam ad iin "okelilik" terimini kullandm. Bu aslnda
doru bir eviri saylmaz, nk prom iscuous kavram "e" dncesini de
bir anlam da dlyor. slamdaki ya da ilkel topluluklardaki okelilikle, ser
best cinsel iliki, kukusuz ayr kavramlar. Ancak prom iscuous kavramn
aalayc arm lardan korum ak iin Trkenin snrlarn biraz zorla
mak gerekiyor.

okeliliin gerek karl olan polygam y, metinde yalnzca bir kez gei
yor; getii yerde de prom iscuity'\tn ayrabilm ek iin parantez iinde ngi
lizcesini verdim. Promiscuity'nin "promiscuity o f attention", yani dikkatin
bir oraya bir buraya savrulmas anlam nda kullanld 96. aforizm ada ise
"danklk" ile karlayp, onun da parantez iinde ngilizcesini yazdm.
-.n.

13
 4

cinsellik dramyla ilgili olduu

a d a k a t siz l ik ,

S kadar hakikati syleme dramyla da ilgilidir.

Hakikati dnmemizin, drstlkle iyiliin elitiini
fark etmemizin tek nedeni cinselliktir.

Baarl yalan, sinir bozucu bir zgrlk yaratr.

Bize, ne yaptmz kimsenin bilmemesinin mmkn
olduunu gsterir. Baarsz yalan -yakalanm a istei
kelimelerle neler yapabileceimizden korktuumuzu
aa karr. Baka bir deyile, yalan, bir takm
olaslklar el altnda tutma yolundan ziyade, bu
olaslklarn ne olduunu kefetmenin yoludur.
Sadakatsizlikten korkmak, dilden korkmaktr.

14
 5

bir gsteri sanatdr. Ama insanlar

FT o l m a k
birlikte ne yapacaklarn nasl renirler?
Nasl, bir kez daha, umumun iinde srekli bir arada,
birbirlerinin utancnn bekisi olarak rollerini
oynarlar? Admlar nereden renirler?

Gzel grnen iftlerin gven, hatta ilham verici

olabilecekleri yer burasdr ite. Kendilerinin bana da
sk sk geldii gibi, biz de onlarn gzellikleri
tarafndan pusuya drlrz, ksack bir sre iin de
olsa, onlarla su ortakl yapar, onlar gibi utanmaz
oluruz. Saklayacak hibir eyimiz olmaz. Gzel
grn, depresyona kar en iyi kltrel ilacmzdr.
Gsterinin devam etmesini salar.

15
 6

ayatim izin en banda, varkalm a ura bizi

tekelilie benzer bir eyin iine sokar.
Bymemiz ise sadakatsizlie benzer bir eyin iine
(anne ve babamza meydan okuruz, onlara ihanet
ederiz, onlar hayal krklna uratrz). Bu yzden,
tekelilik zerine dndmzde hl ocukmuuz,
hi yetikin olmamz gibi dnrz. Yetikinlerin
tekelilik hakknda ne dndklerini bilmeyiz.

16
 7

ENDMZN belirli versiyonlarn baka insanlarn

K zihinlerinde tutmak iin ok urarz; tabii ki
daha az ekici olan baz versiyonlarmzn bakalarnn
zihnine girmemesi iin de. Ama gene de
karlatmz herkes, biz beenelim beenmeyelim,
bizi icat eder. Gerekten de, bizi baka insanlarn
varolduuna, bizden ne kadar farkl olduuna en fazla
ikna eden ey, onlara sylediklerimizden
kamadklardr. Hikyelerimiz azdan aza
dolatka tannmaz olur.

Yanl tantlmak, kabul edemediimiz bir

versiyonumuzun -b ir icadn- bize sunulmasndan
baka bir ey deildir. Ancak, bakalarnn bizi
kendilerince icat etmesi, bu kadar ok farkl
grnmmzn olmas, gzmz korkutur. Deli
gibi bu sayy azaltmaya, aslnda kim olduumuzun
hikyesini dolamda tutmaya alrz. Bu bizi, belki
de her eyden daha fazla, zel bir tek ein kollarna
atar. Tekelilik kendimizin versiyonlarnn saysn
minimumda tumann yollarndan biridir. Ve tabii
kendimizi baz versiyonlarn dierlerinden daha hakiki
olduuna, bazlarnn gerekten zel olduuna
inandrmann yolu.

17
 8

a a y a b ile c e im iz tek gelenek, imdiki andr.

Y Gene de hayatlarmzn ounu hevesle,
deieceimizi umarak, bir eylerin beklentisiyle
geiririz - bir yandan da bunun olmasn engellemek
iin elimizden geleni yaparz. Kendimizi gerekten
gevemi, doru drst rahat hissettiimiz tek
zamann gei dnemleri olmas bundandr ite;
zamann iin iine katlmasna o zaman izin veririz.

Sadakatsizlik, deiime verdiimiz bir baka addr; bir

inan deiikliine, bilebileceimiz tek deiime.
Kendimize olan sadakatsizliimizle besleniriz.

18
 9

a d a k a t s i z l i k etmenin en g olduu kiiler,

S insann anne-babasdr. Tekelilii, yani baka bir
ift bulma yeteneimizi, bylesine olaanst bir
baar klan da budur. Olaanst bir baar, ya da
aynsndan biraz daha...

19
 10

erdemlerimizi ve ktlklerimizi
E K E L L K ,

T toplayan bir mknats gibi, byk soyutlamalar

gerek klar; tpk bir zamanlar dinin yapt gibi.
man, umut, gven, ahlak; bunlar ailevi sorunlar oldu
artk. Nitekim, tekeliliin karsna ikielilii ya da
okelilii (polygamy) deil de sadakatsizlii*
koymamz bundandr; o bizim dnyevi dinimiz nk.
Tanr lm olabilir, ama sadk ift uzanp yatmyor
bir trl.

* Infidelity: Sadakatsizlik demek, am a ngilizce'de infidel ayn zam anda

"kfir" anlam na da geliyor. K eza,/ad/!, iman demek, am a bundan treyen
ve im ansz/kfir anlam na gelm esi gereken unfaithful kelim esi de "sada
katsiz" anlam nda kullanlyor. "Sadk", fd e l deil faithful, ama "sadakat"
faithfdness'm ziyade fidelity. Demek ki ngilizcenin kendisi "iman" ve
"cinsel sadakat kavram larn ayn kkten tretip sonra da bir gzel kart
rarak, tekeliliin bir tr dnyevi din olarak alglanm asna nayak oluyor.
-.n.

20
 11

e r heyecan veren yasaklanm olansa -e er arzu

E esasen mtecavizse- tekeliler ok zengin kiilere
benzerler. Yoksulluklarn bulmalar gerekir.
Kendilerini yeterince a brakmalar gerekir.
Baka bir deyile, fazlasyla ellerinin altnda olan,
ilgin olabilecei kadar memnu klmak iin
almalar gerekir.

Maalesef, bir engel varm numaras yapmak

-yasaklanm olan taklit etm ek- arzu varm gibi
yapmaktan daha kolaydr.

21
 12

e r a b e r yalanmak m, beraber genlemek mi?

B Daima direnilecek, kar konulacak bir ey vardr.

22
 13

j n s a n kanlmaz bir biimde kendi iinde gelien

X l gvdeye sadktr. Sadakatsizlii dayanlmaz bir
kelime oyunlu bilmece klan, tekelilii ise lm gibi
gsteren de budur ite.

23
 14

a y v a n l a r a benzediini dnen tek hayvan tr

H biziz. Gene de, kuularn iftleme alkanlklar,

akallarn birbirlerini batan karma ayinleri ve
karncalarn yaygn aile biimi, bize kendi erotik
hayatlarmz hakknda hibir ey sylemez; yani
ie yarar hibir ey salamaz.

Tekelilik doann harikalarndan yalnzca biridir.

Doada hibir ey bir dierinden daha doal deildir.

24
 15

AYLAMANIN bir erdem olduuna inanabiliriz,

P hatta bunu ocuklarmza da retebiliriz; ama en
ok deer verdiimiz eyi, cinsel elerimizi
paylamaya pek inanmaz gibiyizdir. Yine de, eer
birini gerekten seviyorsanz, ona sahip olduunuz en
iyi eyi, einizi vermek istemez misiniz? Bu soru
kafamz kartrmasayd ne rahat ederdik.

Belki de dostluun anlam budur; belki de dostlarla

sevgililer arasndaki fark da budur. Dostlar
paylaabilir; sevgililerin ise baka bir ey yapmalar
gerek. Sevgililer fazla erdemli olmaya cesaret edemez.

25
 16

ZE yol gsterecek klavuzlar olsun isteriz.

B Tanyp adn tekelilik koyabileceimiz bir ey,
aka ayn eyi yapan bir grup insan olsun isteriz.
Gvenceye o kadar az, bakalarnn hayatlarn
emsal alarak, alntyla yaamaya o kadar ihtiyacmz
var ki, her iftin ne kadar farkl olduunu unutuveririz.
Sadakatsizlik bazen hafzamz silkeleyip yerine
getirir.

26
 17

ADAKATSZL vadetmek imknszdr. Eer

S sadakatsiz olursanz, sznz tutmu olursunuz;
olmazsanz, sznz tutmamsnzdr.

Tekelilikte hi olmazsa sznz szdr. Tekelilik

sznz tutmanza izin verir, ama srrnz sakl
tutmanza her zaman izin vermez.

27
 18

R AK MACERASININ banda insan kendine

B "Neye dalyorum?" ya da "Nereden kyorum?"
diye sorabilir: Bu onun nasl biri olduuna, gemii mi
gelecei mi tercih ettiine bal. Her giriin ayn
zamanda bir k olduunu syleyen saduyudur.

Kendini tekelilie mecbur hisseden kii, asla bu

sorular sormak durumunda kalmaz. Mecburiyet hissi
tam da bunun iindir: Kendisini gelecein gemile
ayn ey olduuna inandrmaya yarar. Zaman ve
deiimi atlatarak, okeliliin harabeleri arasnda bir
sreklilik abidesi diker. Bir ilikiye yalnzca srekli
olduu iin deer verdiinden, sanki zaman bir ey
kantlyormu gibi yaar.

28
 19

z e l h a y a t t a biz k e lim e si, o lm a d n z bir ey m i

g ib i g r n m eye alm aktr, ben k elim esin in
abartlm asdr. Biz, d ile d i im iz beridir, bir ete olarak
beridir, ayn zam anda bir b ak as olarak beridir.
ift olma durumu insan dehete drebilir, nk
teki kii bu duruma asla gerekten katlmaz. Ya da,
daha dorusu, o da tam ayn eyi ister - ama baka bir
bak asndan.

29
 20

e r cinsellik reme zevkinden baka zevkler

E iinse, insanlar bir arada tutan ey nedir? Neden
gitmezler?

Ya da baka bir taraftan, tam ters taraftan bakalm:

Eer ocuklar iin bir arada kalyorsak, nedir
ocuklar? Onlardan ne olmalarn istiyoruz?

30
 21

ileyecek su arayan iki su ortandan

R F T ,

B oluur. Su ilemeye en yaklatklar durum ise

cinselliktir ou kez.

31
 22

c EKMENN deerine inanan, acy bir erdem

A ya da bir gereklilik olarak ne sren kimse,
acaba gizlice acdan holanmann bir yolunu mu
bulduunu merak etmemize yol aar. Baka bir
deyile, biz onlarn sanat m yoksa aziz mi -yoksa
hatta gereki m i- olduklarn merak etmeden
duramayz. Tekeliliin gerekilerin mi yoksa hayal
krklna uramlarn m dini ya da sanat
olduundan bir trl emin olamamamzn nedeni
budur.

Anlamas g, nk hayal krklna urayanlar hep

gereki olduklarn dnrler; gerekiler de hep
hakikati sylediklerini.

32
 23

neye inandmz deil, hi inanp

M
ESELE
inanmadmzdr. Mesele kime sadk
olduumuz deil, sadk olup olmadmzdr.

nsan sadakati her zaman stne alnmamal.

33
 24

tarif etmek, bir zyaam yks

R F T

B yazmaktr. Hayata bir ift iinde balam

ve bir iftten domu olduumuz iin, iftlerden
bahsederken hayatmzn hikyesini anlatyoruzdur.
Bu ifti mmkn olduunca soyut hale getirmeye
alrz, nk tehlikeli olacak kadar yakndrlar bize,
evimize. Ya da, daha dorusu, evdirler; nk bir
zamanlar yaayacak baka yerimiz yoktu.

34
 25

b a r t m a , ilk azda, ciddiye alnmann bir

A yoludur; sonra, insan abartt iin grmezden
gelinir. Yani mesele u: garantili biimde sadakatsiz
olanlar, bir grnmezlik krizinden mustariptirler.

35
 26

e r ben sadk olursam o da sadk olur. Ama eer

E o sadk olmazsa...

Eer sadk olmazsam mutlaka bunu fark eder.

Ama eer fark etmezse...

Eer kskanla dayanamazsam, onun klesi ve

efendisi olurum. Ama eer dayanabilirsem...

Eer sululuk duymam engelleyebilirsem, istediimi

yapabilirim. Ama eer sululuk duymam engellersem,
o zaman isteyeceim ey...

Eer srrm saklayabilirsem zgrm. Ama eer

sr saklamak zorundaysam o zaman...

Eer semek zorundaysam bir ey kaybedeceim

demektir. Ama eer semek zorunda deilsem
o zaman...

Eer, ama eer, o zaman... Tekelinin nakarat.

36
 27

EKELLK en iyi haliyle, beraber lnecek birini

T bulma dileidir; en kt haliyle ise hayatta
olmann dehetlerine bir ifa. Bu ikisi sk sk
kartrlyor.

37
 28

ER z a m a n itN, bir antada keklik ilikiler vardr,

H bir de her an kaybedilebilir ilikiler; rahatlatc

rutin ve heyecan verici risk. Dil, bu ikisini birbirine
kartrmamza izin vermez. Gvenlik ve tehlike,
alkanlk ve tutku, ak ve ehvet, ballk ve arzu,
evlilik ve maceralar. Kafamz hibir zaman yeteri
kadar karmaz. Baka bir deyile hl vcutlarmz
ve ruhlarmz var.

38
 29

n m z d e okeliler hl zarafetle
G yalanamyor. Ama bu bizim yalanma
hakkndaki fikirlerimizden ok vakar hakkndaki
fikirlerimiz stne bir bilgi veriyor olabilir.

39
 30

e d e n kiisel zgrlk fantazilerimizin pek ou

N -tpk en utanmaz fantazilerimiz gibi
kontroln kaybetme zerinedir? Kendimizi ne
sanyoruz? Hayallerimizdeki kahramanlar pervasz,
iinden geldii gibi davranan, tutkulu kiiler; nefsine
hkim olamayanlar ise olumsuz idealimiz.

Alt taraf kendi zgrlmzden korktuumuzu,

en iyi halimizde davrandmz zaman hayal
krklna uradmz, her balln fazla bir
ballk olduunu sylemek biraz cretkrca olacak.

40
 31

EKELLK yannda daima sadakatsizlii de getirir;

T bir ihtimal olarak da olsa. Bu durum, sinik ya da
naif, bilgi (yani ironik) ya da salaka (yani fazla
drst) olmadan tekelilik hakknda yazmay ok
gletirir. Sanki ardnda yatanlar gremezsen,
kendisini de gremezmisin gibi.

Tekelilik hakknda yazmak, cinsel sapknlklar

hakknda yazmak gibidir. nemli olan yaznn tonudur
daima. erik ounlukla bir duman perdesinden
ibarettir. rnein, yazar hakl m diye sormamalyz;
slubu ac m diye sormalyz. Eer yleyse tam
olarak ne yznden? Neye inanyor diye
sormamalyz; onu dehete dren ne diye
sormalyz.

41
 32

Y E L M Kannenize daha fazla benzemeye raz

D oldunuz; ondan ne kadar farkl olduunuzu
kefedersiniz. Diyelim annenizden farkl olmaya
adadnz kendinizi; ona dnrsnz. ift olmann
birinci ilkesi budur. ift olmann ikinci ilkesi ise
udur: Zaten farkl olmadnz birine
benzeyemezsiniz.

42
 33

EKELL semek, einden bakasn

T arzulamamay semek deildir kukusuz; kendi
tekelilik fikrini zedeleyecek hibir ey yapmamay
semektir. Herkes kendi (ounlukla bilinsiz) sadakat
standartlaryla oynar. Ama insan asla srf eine sadk
deildir, aslnda her zaman ancak sadakatin kendisine
sadktr.

Bazlar iin ihanet bir bakasyla dans etmektir;

bakalar iinse yalnzca iftleme ihanet saylr,
geri kalan her eyi cezalandrlmaktan korkmadan
yapabilirsiniz. Eer kendi kurallarmz olmasayd nasl
bilirdik sadakatsiz olduumuzu? Elerimizi sevmek
iin kurallarn tiryakisi olmamz gerekir.

43
 34

sk sk yle zannetseler de, insanlar

E N D L E R

K kendilerini gvende hissetmek iin deil,

tehlikenin ne olduunu kefetmek iin ilikiye girerler.
Sadakatsizliin insan hayal krklna uratt yer de
budur ite.

44
 35

ALNIZCA kendini gvende hissedecek bir yeri

Y olan ocuk risk alabilir. Yetikinler ocuklar
kadar pervasz deildir, nk kendilerini hibir
zaman gvende hissetmezler.

45
 36

N k olma deneyimi bizi akn bitmesi

N deneyiminden daha fazla etkiler? En nihayet
ikisi de ac verir, kafa kartrr; ikisi de birer frsattr.

Belki tekelilie deer vermemiz, iki trlsne de

olanak tanmasndandr. Trenin bir paras olarak
akn bitiine de yer verir - tevik eder hatta.

46
 37

R EY yanl olduuna inandnz iin

B yapmamakla, cezalandrlabileceiniz iin
yapmamak arasnda bir fark vardr. Sadakatsizliin en
artc yanlarndan biri -o n u ahlaki adan
sersemletici klabilen y an - sulu benliklerimizin bu
ikisi arasndaki fark kertecek bir bask
oluturmasdr. Farka gzmz kaparz. Trajediler
byle unutmalardan, byle memnun etme
heveslerinden retilmitir.

47
 38

N b a in d a her ocuk, tek ocuktur. ocuk anneye

E sahip kc davranmaz, nk ona zaten sahiptir;
bu onun hakkym gibi davranr, hatta yaar. Yani,
gzmz atmzda grdmz her ey tekelidir:
ayrcalk ve mahremiyete, sahiplik ve ait olmaya
dairdir. Sonradan tekeliliin yapmnda kullanlacak
malzeme.

Herkes hayatna bir bakasna ait olarak balad,

fiziksel ve duygusal olarak bir bakasndan ayrlamaz
olduu iin, ayr olmak ya da paylamak zorunda
kalmak bizi sersemletir. Demek ki bizim iin ya hep
ya hitir mesele; bu yzden de potansiyel olarak, her
ey olamamaktan kaynaklanan bir hibir ey olma
duygusu tarz.

Eer hayata bir bakasnn vcudunun paras

olarak balyorsanz, bamszlnz bir uzvun
koparlmasdr. ift olmak bize ayn zamanda bir
bakas olduumuzu, biriyle tek para olduumuzu
hatrlatr, bizi yeniden buna ikna eder. k olan (ya da
yasta olan) herkesin bildii gibi, kibarca ayrlk
denilen ey aslnda bir uzvun koparlmasdr.
Bymek hayali bir uzuv haline gelmektir; k olmak
bir uzuv edinmektir.

48
 39

zi ailenin iine sokan da aileden koparan da

cinselliktir. Baka bir deyile, insanlar saklamak
zorunda olduklar eyi -cinselliklerini- baka bir
yerde saklamalar gerektiinde, ya da baka bir yerde
daha iyi gsterebileceklerine inandklarnda evlerini
terk ederler.

Saklayacak bir eyiniz yoksa, gidecek bir yeriniz de

yoktur. iftlerin bazen birbirlerine tmyle drst
davranmay istemelerinin nedenlerinden biri de budur.

49
 40

er EVLLK, daha n ced en tan m ad m z b iriyle

H km aktr; hep bunun se e n e in in n e olduunu

m erak ederiz.

50
 41

PHE bir umut felsefesidir. Bizi bilinecek bir ey

olduuna, bilinmeye deer bir ey olduuna
inandrr. Bizi hibir ey deil de bir eyler olduuna
inandrr. Bu anlamda, cinsel kskanlk bir iyimserlik
biimidir; yalnzca filozoflar iin olsa da.

51
 42

, koca, kar, zev, zevce, "birlikte yaadm

E kii. Tekeliliin sorunu ona uygun kelimeleri
bulamam olmamzdr.

52
 43

i k im s e v g y e kar k a y tsz deildir; am a bir

kiinin vgy karlama biimi en iyi karakter
testidir. vlmeye hevesli insanlar kukuyla
karlarz, nk vg peinde koulmamaldr, olsa
olsa ansnz varsa vlrsnz. Hi kimse vlme
isteine, ya da bbrlenmek denilen kendini vme
yeteneine ciddi bir biimde sahip kmak istemez.

Ama ya en gl isteimiz sevilmek, anlalmak,

arzulanmak ya da cezalandrlmak deil de vlmek
ve dolaysyla vmekse? Hayatlarmz nasl olurdu o
zaman? Daha dorusu ilikilerimiz neye benzerdi?
Ne kadar srerdi? nsanlar bir arada iken ne
yaparlard?

Kendimizi yle eyler sylerken bulabilirdik o

zaman: Kiinin eine yapabilecei en zalimce ey,
sadakati becerip kutlamay becerememektir. Ya da,
insanlar eleri tarafndan yeterince vlmedikleri, ya
da en holandklar biimde vlmedikleri iin baka
maceralara atlrlar. Ya da, bir ilikiyi srdrmek zor
deildir, ama bir kutlamay ilanihaye srdrmek
imknszdr. Uzun alk kafa kartrc olur.

53
 44

EKEL biri iin sadakatsizlik dncesi, ahiretin

T dnyevi edeeridir. Sonsuz derecede daha iyi
ya da sonsuz derecede daha kt bir eyin dncesi:
belki de kazandmas gereken bir ey; yle ya da byle
bir nevi antaj. Ama kesinlikle gelecee ait bir ey.

te yandan, kimsenin ahiret hakknda dnmeye

cesaret edemedii ey de uydu: Belki de ahiret bu
dnyadaki hayatn tpatp aynsdr.

54
 45

urallar ne yapacamz hayal etmenin

K yollardr. Kiisel sadakatsizlik trenlerimiz
-maceralarmzn koreografisi- "evliliklerimizin"
paralel metinleridir. Sululuk, bize ne yapmamamz
gerektiini hatrlatarak, ne isteyebileceimizi gsterir;
bize ahlak duyumuzu, ne istediimizle ne istemeyi
istediimiz arasndaki fark gsterir. kili bir hayat
ihtimali olmadan, ahlak da olamaz.

55
 46

ya da karkurmamak
LETM imknszdr. letiime taraftar
olamazsnz. Kendi standartlarnzla ya
da bakalarnn standartlaryla az ya da ok iyi
iletiebilirsiniz yalnzca; ama iletiim kurmamazlk
edemezsiniz.

Bu anlamda, tekelilik iletiim gibidir. Ona bal

olmak kadar kar olmak da samadr. Her zaman
birilerine cinsel adan sadk olduumuz iin, her
tercih bir ihanettir. Her zaman tekelilik yapyoruz;
ancak kiminle yaptmz her zaman pek ak olmuyor.

56
 47

ar olm ayan bir ey uruna m yartmzdan,

V yoksa bizden baka kimsenin yarmad bir
yar m kazandmzdan asla emin olamayz.
Evlilikte kimin kelee geldiinden tam olarak emin
olamama nedenimiz budur. Bizi baar kadar yenik
dren baka bir ey yoktur. Baar her zaman
yenilgiden daha kafa kartrc, esas olarak daha
ironiktir.

57
 48

er elerimin zgrlnn benim

E zgrlmn kstlanmas demek olduuna
inanrsam, tek zgrlm onlarn zgrlklerini
ellerinden almaktr. Bu sadakatin iki kiilik
lgnldr.

Eer elerimin zgrlnn benim zgrlm

anlamna geldiine inanrsam, serbest brakma fikri
ortadan kalkar. Bu da ihanetin iki kiilik lgnldr.

58
 49

r o tik hayatmz, bu dnyaya yakmayacak

E kadar iyi bir politika yapma giriimidir. Ama bu
dnyaya yakmayacak kadar iyi bir politika,
terimlerde elikidir. En azndan dnya bize srekli bir
haberci gnderip durumun byle olduunu bildirir.
Haberci soluk solua yanmza varp durur: ebedi
nc ahs.

59
 50

ISKANLII ve tutkuyu birbirinden ayrmak

K imknsz olabilir -b iri varsa mutlaka dieri de
vardr- ama gene de kskanlk arzudan uzun srebilir.
Maymun itahl olabiliriz, ama bir eyin hakkmz
olduu duygusu kalcdr. ocukluktan kalma bir
mirastr bu: O anda cann istemese de belki sonra
isterim diyerek pastana sahip kma duygusu.

Ancak sahip kma nce gelir. Sahip olmann garantisi

yoksa, geriye yalnzca gsterilip de verilmemi olma
duygusu ve onun az ok umutsuz zmleri kalr:
kendine yetme, arzunun terki, tutku korkusu,
cinsellikten nefret, ierleme, imalardan ve
sulamalardan oluan bir hayat. Ama zaten kesin
olarak sahip olma diye bir ey yoktur hibir zaman;
arzu hi bir zaman yannda garanti belgesiyle gelmez.
yiliimiz iin daima bakalarna bamlyz ve bizim
iyiliimiz onlarn ilk ncelik verdii ey deildir; asla
da olamaz. Birine sahip olma dilei -sahip olunduu
inanc- bunun imknszlnn kabuldr; tm cinsel
sular bu temel kabuln reddidir, bunun ne kadar
dayanlmaz bir ey olacann resmidir.

Ama eer kskanlk teki kiinin yalnzca benim

malm olmadn -b an a ait bir nesne olm adn-

60
fark etmemin yoluysa, kendimin byl emberini
krabilmem iin ihanete uramam gerekir. hanet bizi
birbirimiz iin fazlasyla gerek klar; ihanetin
imknszl ise grnmezletirir.

61
 51

rtarda dizilmi tekeli ilikilerde, soru bir

A nicelik sorusu olmaktan ziyade nitelik sorusudur;
"ka?" deil "hangi srayla?"; hikyeninin olay
rgsn bir arada tutan ne? Hikyeyi anlatan nasl
biri?

62
 52

a "m kem m el"ite bu!" diyeceimiz bir iliki

",

Y fikri olmasayd ne yapardk? Her eyi her eyle

karlatrmak zorunda kalrdk o zaman. Tekelilik
bizi karlatrma lgnlndan kurtarr (ve maalesef
ona mahkm klar). Snrsz evcilletirir.

63
 53

ANUNDII, me'um kadn, mnkir, iki tarafl ajan,

K kelime oyunu: Btn eylem sadakatsizlik
tarafnda. Kt srrn ve iyi yalann btn grkemine o
sahip. Seyahat ediyor, nk buna mecbur, nk
baka bir yere inanyor.

Peki, tekelilii grkemli klmak iin ne yapmamz

gerekirdi? Ya da, daha dorusu, neyi yapmaktan
vazgememiz gerekirdi?

64
 54

NSEL r e k a b e t diye bir ey yoktur; yalnzca

C insann ei karsnda asla baka biri olamayaca
gereiyle, ilikilerimizde hemencecik bir kalba
dkldmz gereiyle srekli olarak yaplan bir
uzlama vardr. Rakiplerimiz yalnzca baka kiilerdir.
Onlar da bizim gibi aresizdir, nk bizim karmzda
sadece bir tek avantajlar vardr, ki bu da kesindir.
Onlar da asla biz olamazlar.

65
 55

RBRNDEN tatmin olan ve birbirine gvenen

B gvenli ift, iyi hayat kavrammz oluturan
resimlerden biridir; tpk mutsuz iftin mutluluun
imknszl duygumuzu temsil etmesi gibi. ocukken
hepimiz ana-babalarmzn dramn gzledik, ne ok
eyin buna bal olduunu grdk.

ifte -iy i iftlem elere- olan inancmz, umut

duygumuzun lsdr. Sonu olarak, en azndan
hayata balamamz tekeli bir and; ilk ak maceramz
"evli" biriyle olsa bile.

66
 56

ou SADAKATSZLK irkin deildir, y a ln zca

y le y m i g ib i grnr.

67
 57

IPKI iki tr tekeli olduu gibi, iki tr yazar vardr

T esas olarak: Kusursuz olan ve yanlabilir olan.
Kusursuz yazar iin her cmle mkemmel olmaldr,
her kelime kanlmaz olmaldr. Bunlar iin mesele
her eyi doru yapmaktr. Yanlabilir olan yazar iinse
"yanl", hakl olmaya ihtiyac olan insanlar niteler
yalnzca. Yani yanlabilir olanlar, beceriksiz olmaya
cesaret ederler; iyi bir cmlenin nasl olacandan
hibir zaman emin deillerdir; stelik kt cmlelerin
iyilerine bir ekilde kefil olduuna dair bir batl
itikatlar vardr.

68
 58

VENN sorunu, salanmasnn imknsz

G olmasndadr. Gven, vaat klna girmi bir
risktir. Mesele einize gvenip gvenmediiniz
deildir. Mesele einizin gveni ne sandn bilip
bilmediinizdir. Bunu nasl kefedeceksiniz? Sizi ona
ne inandracak? nancnza gvenmenizi ne
salayacak?

Gven haddinden fazla gvenmek zorunda olduumuz

bir kelime.

69
 59

ROTK hayatlarmzda hibir eyi yarm yapmayz.

E O yzden birinin eine sahip kc davrandn
sylemek pek doru deildir, nk iftler daima
birbirleridir zaten. te bu nedenle kimse hi kimseden
gerekten ayrlmaz. Ve elbette bu nedenle, kimse
hibir zaman tam olarak birlikte deildir.

70
 60

ENDNE h a n e t , hissi bir melodramdr; kendi

K doru yarglarmzn Tanr katma karlmas,
utanca hayranlk. Her zaman kendime sadm, sorun
da bu zaten. Baka kime sadk olabilirim ki? Kendi
kendimi hayal krklna urattm sylediimde,
vnyorumdur. nk ben kendisine sadk olmaktan
kanamayacam tek kiiyim. Baka bir deyile,
kendimle cinsel ilikim, tekelilik zerine bir
inceleme.

71
 61

istediini yaptrmak, kendine

A K A L A R IN A

B istediini yaptrmaktan daha kolaydr ou kez.

Bu yzden bir iftte, bir maceraya girimemi olan
aslnda bunu isteyendir, girimi olansa ac bir biimde
mutsuzdur.

Erotik hayatlarmzda, baka heryerde olduundan

daha ok eyi bakasnn zerine ykarz. Pis ileri de
binlerinin yapmas gerekiyor.

72
 62

ROTK h ayatm zda, abalam ak ie yaram az.

E Bu hem rahatlatc hem de dehet verici bir
eydir. Bir iliki iin uramak, irade gcyle
ereksiyon salamak ya da rya grmeyi rgtlemek
kadar imknszdr. Aslnda bir iliki iin
abalyorsanz, zaten bir eyler ters gidiyor, bir eyler
eksik demektir. Baka bir deyile, erotik
hayatlarmzda abalamak, daima haddinden fazla
abalamak anlamna gelir; yeniden tembellememiz
gerekir mutlaka, nk iyi eyler -sevgi, merak, arzu,
dertsiz bir ilg i- ancak aba bittikten sonra gelir.

Cinsel ilikiler abalamay sevmeyenler iindir, nk

almazlar. Yalnzca az ya da ok zevk, az ya da ok
umut verirler, o kadar.

73
 63

R e y hakknda dnrken, ona yalnzca

B alternatifler dnmekle yetinmemenin bir

yolunu bulmamz gerek. Mkemmel ei bulmamz
gerek yani.

74
 64

vli BR bizimle bir ilikiye girmek isterse, bunu

E bir kompliman sayarz ou kez; ama neyin neyle
kyaslanacam merak etmeden de edemeyiz. Aslnda,
yalnzca bir kyaslama oluruz; iyi ya da kt bir taklit.

Buna kzmak, bundan baka bir ey de olabileceimize

inanmak anlamna gelirdi.

75
 65

i K M S E hak ettii ilikiyi elde edemez. Bu kimi

H iin sonu gelmez bir ierleme kaynadr, kimi
iinse sonu gelmez bir arzu kayna. Kimileri iinse
en nemli ey, sonu olmayan bir ey bulmu olmaktr.

76
 66

EKELLK v e ihanet: ki ksrlk ayin i, hibir

T zam an tam a n lam yla g v e n e m e d i im iz iki
g e le n e k se l d o u m kontrol y n tem i.

77
 67

n Y, en scak saklanma yeri, neden saklanmakta

E olduunuzu, ya da saklanyor olduunuzu
unutabildiiniz yerdir. iftin -ounlukla
birbirlerinden- saklamak zorunda olduu sr, neden
saklanmakta olduklar ve aslnda saklanmakta
olduklardr. Korumak zorunda olduklar inan ise,
aslnda ayn korkulara sahip olduklardr.

Tek bana saklanmak imknsz olduu iin vardr

iftler.

78
 68

"'i e r e k " ilik i fikrinin y erin e z e v k li ilik i fikrini

V_J k o y m a y a ih tiy a cm z var.

Ama o zaman, okelileri yarglamak iin aslnda zevk

almadklarn varsaymaktan baka ne aremiz kalyor?

79
 69

ER zam an beni daha ok sevecek, beni daha iyi

H anlayacak ve beni cinsel adan daha yaam dolu
hissettirecek biri vardr. Bu tekeliliin -v e
sadakatsizliin- en iyi gerekelendirilmesidir.

80
 70

ENDN tekeli olmak zorunda hisseden kii, tpk

K kendini serbest olmak zorunda hisseden kii
gibidir. kisine de bir eyler fazlasyla abartl gelir.
kisi iin de kanlmas gereken bir felaket vardr.
Tekeliler kendi okeli isteklerinden dehete
kaplrlar, serbest olanlar ise bamllklarndan.
Mesele, hangi felaketi tercih ettiinizdir.

81
 71

I haz meselesine gelince, hepimiz birer mistiiz.

Hepimiz fazla hazza maruz kalmaktan korkuyoruz.
Kimileri iin bunun en iyi zm sadakatsizlik;
kimileri iinse tekelilik. Herkesin ilecilii kendine.

82
 72

r o t khayat dnyay yeniden dzenledii iin

E politiktir. Erotik hayatn her biimi bir dnya
yaratr. Tekeliliklerimiz, sadakatsizliklerimiz,
okeliliklerimiz, baka insanlarn da olduu bir
dnyada cereyan ettikleri iin, onlarn da hayatlarn
dzenleme yollarna etki etmemeleri mmkn deildir.
Her sadakatsizlik bir genel seim ihtiyac yaratr;
her ayrlk partiyi bler.

Ama biz gene de ne tekelilerin ne tr politik

dncelere sahip olabileceklerini merak ederiz,
ne de kendilerini sadakatsizlie ya da elerini
paylamaya adam olanlarn nasl bir grup olarak
rgtlenmek istediklerini. okelilerin oy verme
eilimleri ne yndedir? cinsellie gelince zel
hayatn ancak kamuoyu nnde srp gidebildiini
unutuyoruz galiba.

83
 73

ADAKATSZLK, m utlak tek eli bir hayat e lz em

S klar.

84
 74

y nasl olup da yrmedii hakknda

L K L E R N

X yazlanlar, nasl olup da yrd hakknda

yazlarlardan daha fazladr. Uzun sre mutlu bir hayat
yaayan iftleri tarif etmek iin banallik dnda bir
dilimiz yok neredeyse. Onlarn bir sim olsun isteriz,
ya da bize verecek bir eyleri olsun. Ya da bizim
onlara verecek bir eyimiz olsun; kukularmz
dnda.

Gizli kalm hibir eyin olmamas ihtimalinden daha

dehet verici ey yoktur. Mutlu bir evlilikten daha
byk bir skandal olamaz.

85
 75

ebekler bize bebeklik hakknda hibir ey

B sylemez, nk konuamazlar. Ve tabii ki
balangcmz, tm balanglar gibi, bize yolumuzun
ortas ve sonu hakknda kanlmaz ya da kestirilebilir
olan hibir ey sylemez. Balangcmz ve sonumuz
olarak tekelilik, bu hayat denen kargaa iin
fazlasyla, hsnkuruntu derecesinde dzgn ve
simetriktir.

Ama eer tekelilik ie baladmz noktaysa, ilk

bilgimiz de sadakatsizlik hakkndadr; bilgi de budur
zaten. Anne geici olarak ocuun her eyi olabilir,
ama ocuun annenin her eyi olmas imknszdr.
Onu besleyemez, cinsel olarak tatmin edemez, ya da
onunla bir yetikin gibi konuamaz. ocuun yeni
oluan bak asndan anne, hemen sonra babann da
olaca gibi, bir okelilik modelidir. Yapacak bin eit
ii vardr. Baka insanlar tanr.

Kk ocuklar ana-babalarna, tpk karsna ar

dkn kocalar gibi, kendilerini adam eler gibi
davranrlar (onlarla birlikte tuvalete girmek isterler).
Ana-babalar ise, yalnzca sorumluluklar nedeniyle de
olsa, serbesttirler, baka ballklar vardr. Kk
ocuklar tekelilii anlar. Yetikinlerinse ou kez
gzn korkutur tekelilik, hatta onlar aar.

86
 76

eden antropoloji -en azndan ou insan

N tarafndan- farkl cinsel detlerin aratrlmas
olarak grlr? nk bu ii baka trl yapmann
ancak baka yerlerde mmkn olduundan emin
olmak isteriz.

87
 77

NSEL LK, ikinizin de daha nce okumad bir

C senaryoyu renmek gibidir. Bunu ancak
ikinizden biri repliini unuttuu zaman fark edersiniz.
O zaman panik halinde, .aresizce, aslnda unutmam
olduunuz baka bir eyi hatrlamaya alrsnz.
Karnzdakinin size sufle vereceini umarsnz.
Gaipten sesler duyarsnz. Baka bir karakter
olursunuz.

88
 78

EKELLK konusunda, kadnlarla erkeklerin

birbirinden farkl olduunu dnmeyi tercih
ederiz. Bir cinsin daha ahlak, daha geleneki, daha
gzpek, daha gizemkr, daha ehvetli, vs. olduunu
dnmek isteriz. Temiz bir iblm isteriz; biraz i
rahatlatc biyoloji, biraz fkeli ve ilham verici din,
hatta biraz da byleyici psikoloji belki. Bamzdan
atalm da nasl olursa olsun.

89
 79

zellikle de erotik yaama gereki

e r e k il e r ,

G gzle bakanlar, uzlamaya baylrlar. Bu,

zevklerinin yan sra bir para da fedakrlk
alabiliyorlar demektir. Ya da, daha dorusu,
zevklerinin yan sra baka bir tr zevk de
alabiliyorlar.

90
 80

NSEL KISKANLIA ifa -m esela bir ila

C bulabilseydik artk neyi yapamaz olurduk?
O zaman kesinlikle ilerleme hakkmdaki fikirlerimizi
gzden geirmek zorunda kalrdk. Ya da en azndan
sanatlarda ilerleme hakkmdaki fikirlerimizi.

91
 81

rada BR sadakatsiz o la b ilirsin iz, am a arada bir

tekeli olamazsnz. Ayn anda hem tekeli hem
de sadakatsiz olamazsnz; ikisinden biri olmamanz
da mmkn deildir. ki adan da ikili bir hayat bu.
Birini seerseniz, ikisinin de olanakllm
seiyorsunuzdur. Gerek ballk budur ite.

92
 82

er LKMZ bir dierinden farkldr, biz de her

H ilikimizde farkl biri oluruz. Tekelilii sapka

ilgin klan da budur.

93
 83

LDMZ GB, cinsel adan uyarlmak iin

B mutlaka belirli bir nesneye -b ir ayakkabya,
bir giysi parasna, belirli bir glm semeye-
gereksinim duyan insanlar vardr; bu onlarn
arzusunun nkouludur.

Tabii ki bizi heyecanlandrann karmzdaki ahs

olduunu, bu sama sapan koullar ne srmemizin
gerekmediini dnmeyi tercih ederiz. Birinin
cazibesine kapldmzda, arzumuzun, ahlak
duygumuzun ya da sezgilerimizin peinden gittiimiz
dnmeyi tercih ederiz. Gene de ou insann ihtiya
duyduu feti, ilikinin adndan, ilikinin resmi
titrinden ibarettir. Evliliin sorunu -aslna bakarsanz
esas zevki- ona asla bir macera denemeyecek
olmasdr. Eer kelime uymazsa, tenasl uzuvlar da
birbirine uymaz.

94
 84

ER FT bekleyen en zorlu i, doru miktarda

H yanl anlamay salamaktr. Yanl anlama ok

az olursa birbirinizi anladnz varsayarsnz. Fazla
olursa bir yerlerde sizi gerekten anlayacak birinin
varolduuna inanmaya balarsnz.

Oran doru tutturamadmzda maceralarmz olur.

95
 85

Z affeden birinin varl, ahlaki adan tatmin

B olmamz salar; ama cinsel adan da tatmin
olabilir miyiz bununla? Tekeliliin risklerinden biri
gnah karmaya dnmesidir; o zaman aradaki fark
anlayamayz.

96
 86

en bir iliki tandk bir ilikiye dnmeye

Y baladnda, rutinlerimiz yerli yerine

oturduunda, tm akortsuz sesler ve kk yanl
anlamalar "ortak hayatmz" dediimiz daha byk
anlamann bir paras olduunda, kendimizi gvenli
hissederiz - biraz huzursuz belki, ama gvenli. Bunun
zerine dnmeyiz artk; ya da byle dnmeyiz,
yalnzca birlikteliimizin tadn karrz. Kendimizi
birbirimiz olmadan hayal edemeyiz. Ve kendimizi
birbirimiz olmadan hayal edemediimiz zaman, artk
birlikte deilizdir.

97
 87

a s ilyalnzca iki tr iliki varsa -resm i ve gayri

N resm i- yalnzca iki tr benlik vardr: eski ve
yeni. Sululuk duygusu bize aralarndaki fark
grmemiz iin zaman tanr; ancak ne biri ne de teki,
onlar kolayca ayrt edebileceimiz kadar uzun sre
var kalr.

98
 88

y ancak onu tahrip etmek iin elimizden

L K Y E ,

X geleni yaptmz halde yaamakta direndii zaman

gerekten deer veririz. Her sado-mazoistin bildii
gibi, hibir ey dayankllk kadar batan karc
deildir. Ne kadar ok alrsanz aln iini yapmaya
devam eden tek afrodizyak odur. O yzden
sadakatsizliimizi ancak tekelilik yoluyla
snayabiliriz. Bunun tam tersinin geerli olduuna
inanmamz, bir sr karklk yaratyor.

99
 89

OCUKLARIMIZ, tabir c a iz se , tek eli m aceralar

yaadmz kiilerdir. Onlara hem sevgilimiz
hem de eimiz gibi davranrz; hem yasaklanm herf
tandk kiiler, asla terk etmeyeceimiz, ama bir gn
bizi mutlaka terk edecek olan birileri. Arzuladmz,
ama ebediyen sadakatsiz olmak zorunda olduumuz
insanlar. Ancak arzularn tatminsiz brakarak
sevebileceimiz insanlar.

ocuklarn ebeveynlerinin ilikilerini mahvettii

doru deil, ama kartrdklar doru.
Kategorilerimizi bulanklatryorlar; ana-babalarn bu
kadar buyurgan olmas bu yzden. Kurallar onlar
bozmak yoluyla durmadan bize gsteren,
nyarglarmz bizi onlar ak ak sylemek zorunda
brakarak aa karan insanlara baka nasl
davranlabilir ki?

100
 90

her ey bir deneydir, nk hibir

Y L E D M Z

S zaman insanlarn gsterecei ya da kendi

gstereceimiz tepkilerden emin olamayz. Eskiden
insanlar bu yzden nianlanrlard.

101
 91

N DOKUZUNCU yzyln ikinci yarsndan itibaren

O bir sr insan tekelilik hakknda kukuya kaplr

oldu. Byle bir eyin var olup olmadndan emin
deiller; ya da artk ona inanmyorsak halimiz ne
olacak, bundan emin deiller. Eer Tanr ldyse, her
ey mubahtr; ama tekelilik ldyse ne yapacaz?

Dinsel ateistler hi olmazsa Tanr'nn ldne

inanabiliyorlard; peki erotik ateist neye inanacak?

102
 92

rahatlk vardr. Bu, tekelileri dehete

T
E H L K E D E

dren, sadakatsizlerin ise kendilerine farkna

varma iznini pek vermedikleri bir gerek.

103
 93

B R tedavi olup kurtulamaz insan,

H
eyden

yalnzca kafasn takt eyler deiir. Belli

dnceler bize haber vermeden yokoluverirler. Ayn
ekilde, insan ancak tekelilik sorun olmaktan kt
zaman gerekten tekeli olur: yani akken.

Ak olmak, tekelilik sorununu onu geersiz hale

getirerek zer. Ya da, daha dorusu, kiinin kendi
tekelilii sorununu zer. Ben ak olduum zaman,
sadakatsiz olabilecek olan tekidir yalnzca. Ben
sadakatsiz bir fiilde bulunsam bile -tuhaftr ki artk
daha zgrm bunu yapm akta- bu masum, zararsz,
anlamsz olacak. En sonunda mutlak bir tekeli
olmuumdur. Kendi arzumun daha nceki serserilii
artk dnlemez bile.

Derin bir zevkle -y a da, baka bir deyile, inanla-

akmdan sz ederim, belli ki inanlyordur bana. Ama
gene de tekinin sadakatine kendimi inandracak kadar
ikna edici olamam. Bir de bakarm, tekelilik tek
kiilik bir dinmi.

104
 94

FT o l m a durum u, nc ahslarn
m d ah alesin e kar srekli bir direntir.

ift, nc ahslara kar direnmeye devam

edebilmek iin onlara srekli olarak ihtiya duyar.
Sadk insanlar dman srekli gz hapsinde tutarlar,
lp bierler. Dman olmasa ne yaparlard ki
birlikte? Ne yapacaklarn nasl bilirlerdi?

ki kiiden ancak arkada olur, ift kiiden oluur.

105
 95

M erotik hayat peygamberleri yalanc

T peygamberlerdir, nk her ift seksi kendisi iin
yeniden icat etmek zorundadr. Sevimeyi yaamaktan
ziyade sevimeyi icat ederler. Erotik hayatlarmzda
belirsizlik hazdr, sakilliimiz ise tutku.

Gelecei bilen yalnzca siniklerdir, nk bu filmi

daha nce grmlerdir. Her eyi bilen iin seks daima
bir sorundur.

106
 96

k ocuklara hikye okurken karmza kan

K en arpc ey, dikkatlerinin acmasz
dankldr {promiscuity). Bir an iin yetikinin
virtz gsterisinin iine dmlerdir tamamen,
bir an sonra pencerenin nnden bir gvercin uar ve
hop, onun peine derler. O an iin sanki hikye
hi olmam gibidir, ikiniz arasnda hibir zel ya da
dlayc iliki yokmu gibidir. Kendinizi sabr tam,
fkeli, ylm, hatta smrlm gibi, baka bir deyile
terk edilmi gibi hissedersiniz.

ki dakika sonra ocuk hibir ey olmam gibi, ya da

baka bir kitab srkleyerek gelir; bu kitap onun
ilgisini ekebilir ya da ekmeyebilir. ocuun
ilgisinin hareketlilii, ilgin olmann nasl bir ey
olduu konusundaki fikirlerimizi kartrr. Kk
ocuklar bir sonraki en ho eyin zevkini karabilirler.
Ancak ilkel bir sanat olan nesnelere ve insanlara olan
ilgiyi kaybetme eiliminin kendisi de kolayca
kaybedilir. Adab- muaerete uygun davranmak, bu bir
sorun deilmi gibi, duygularmz srekli
klabilirmiiz gibi, dikkatimize gvenilebilirmi gibi
yapmann en iyi yoludur.

ocuklar yetikinleri, yetikinlerin onlar terk

ettiinden ok daha fazla terk ederler. Mesele sk sk

107
sylediimiz gibi ocuklarn younlamay
renmemi olmalar ya da balanmay
becerememeleri deil, merakn tekeli olmaydr.
Yaylma eiliminde olmasdr. Ama dikkatlerinin
darmadankl, ok gemeden ocuklar iin riskli
olmaya balar. Fazlasyla merak uyandrc olan,
kendilerini fazlasyla canl hissetmelerine yol aan her
ey, bir ballklar elikisini de ierir. ocuklardan
renebileceimiz en iyi ey, ilgimizi nasl
kaybedeceimizdir. Onlarn yetikinlerden
renebilecekleri en kt ey ise nasl zoraki bir
biimde dikkat gsterileceidir.

108
 97

ep ayn kalmak isteriz ve hep farkl bir eye

H dnyoruz. Kendimizi herkesten daha iyi
aldatmamz gerek, nk en korktuumuz
sadakatsizlik deiim. Gzlerimiz kapal kendimizden
nde gidiyoruz; sanki lm orada, bizi hayal
krklna uratmak zere bekliyormu gibi.

Bu yzden, kendimizi birine adadmzda, zaman

zerinde istibdat kuruyoruz, sama bir biimde sahip
kyoruz ona. Byle davranabilmek iin insann bir
eye ikna olmu olmas gerek.

109
 98

zdd yalnzca okelilik deil,

T
E K E L L N

ilikinin kendisinin yokluu ya da

imknszldr. Aslnda tekeliliin bizim iin bu
kadar nemli olmasnn bir nedeni, onun seenei
olarak tahayyl ettiimiz eylerin bizi dehete
kaptrmasdr. En ok korktuumuz teki kii, ift
olma durumunun -ounlukla heteroseksel ift olma
durum unun- evrensel kutsiyetine inanmayandr.
Homofobinin, yabanc korkusunun ve tm dier
fobilerin bize syledii udur: Eer tekelilii
semezsek kaderimiz ya tecrit ya da kiiliksizliin
kaosudur. Bir vaat deil bir tehdit yani.

Terk edilme ve dlanma, ya da bakalaryla fazlaca

har neir olma ve bakalar tarafndan fazlaca
didiklenme. Korunmasz biimde ortalarda dolanma,
ya da mahsur kalma. Baka bir deyile, tekelilii
isteyip istemediimizi bilmiyoruz, ama arlktan
korktuumuzdan kukumuz yok: Yalnzln ya da
bakalaryla birlikte olmann arya kamasndan.
Tabii ki doal olarak tekeli deiliz. Biz yle
hayvanlarz ki, bir eyler bize daima fazla geliyor.

110
 99

isteriz, amahepsonunda
N N , ne kadar kt olabileceimizi grmek
grdmz, kt olmakta ne
kadar iyi olduumuzdur. Don Juan hi deilse vicdan
sahibiydi.

111
 100

ayatta kalmamz, Bir ile ok arasndaki fark

H fark etmemize baldr. Hayatmza bir kii
tarafndan beslenerek balam olabiliriz, ama ok
gemeden fark ederiz ki, bunu baka bir sr insan da
yapabilir, hatta kendimiz de yapabiliriz. Uyum,
okeliliin kibarcasdr. tahmz sz konusu olunca
biraz becerikli olabilmeliyiz. Elde olanla idare
edebilmeli, artk toplamay bir ak hikyesi haline
getirebilmeliyiz.

Mesele bir kiinin btn ihtiyalarmz

karlayamayacak olmasnda deil; mesele her kiiyle
birlikte yeni bir ihtiyalar dizisi yaratmamzda. Bu,
yeni birini bulduumuzu anlamann yollarndan biri.
iftler birlikte itahlar yaratrlar; ift olmann temel
ihtiyacdr bu. Her yeni kii bize isteyecek baka bir
ey olduunu gsterir, ama ounlukla isteyecek baka
bir kii klna girmitir bu. Batan karma: ihtiya
icat etmenin dertsiz yolu.

112
 101

geleneksel olarak tabu

a st rba sy o n u n

M saylmasnn nedeni sala zararl olmas

deildir - yalnzca gvenli seks deil, gvenli ensesttir
de mastrbasyon. Kanuna aykr olmas da deildir.
Mastrbasyonun tabu saylmas, seksin gereinin tam
da bu olduunu, yani kendi bamza yaptmz bir
ey olduunu kefetmekten korkmamzdandr.
Sevgililerimizin bize kendi erotik hezeyanlarmz
hatrlatmak iin birer sufleden, birer ipucundan ibaret
olduklarn, baka bir yerle balant kurmamz
salayan insanlar olduklarn kefetmekten
korkmamzdandr. Kendilerine ramen tanr ve tanra
olan insanlar; nk sevgililerimiz, birer insan olarak
bizi heyecanlandramayacak kadar karmaktr. Erotik
olan, bir basitletirmedir.

Peki yleyse neden bakalaryla seviiyoruz, neden

onlar da ie dahil ediyoruz - en azndan grnte?
Eer mastrbasyon, ii tam istediiniz gibi yapmaksa,
bakalaryla sevimek, ii istediinizin farknda
olmadnz ekilde yapmaktr. Baka insanlar baka
bir eydir. Tekeliliin erdemi, seksi kolayca
mastrbasyona dntrebilmesidir; tekeliliin kt
yan ise size baka bir ey brakmamasdr. Eer iki
kii olunca biri fazla geliyorsa, bir kiide de biri fazla
gelebilir.

113
Sylemeye bile gerek yok, mastrbasyon yaparken
kendi kendimizle seviiyoruz. Burada hibir
sadakatsizlik izi yok; belki bir anlamda eimize kar
bir sadakatsizlik var. Mastrbasyon youn bir erotik
heyecan kefetme yolumuz olmasna ramen,
mastrbasyon fantazilerimiz dikkat ekici lde
mkerrer ve yaratclktan uzaktr. Anlatmas utan
verici olduu kadar, dinlemesi de skcdr. Tekelilik
gibi mastrbasyon da iyi bir hikye oluturmaz. Ama
tabii, tekelilik art koulmu olandr.

Tekelilie olan ballmz, iyi hikyelere

duyduumuz itaha dayanr. Bir de itahl olmaya ne
kadar itah duyduumuza. Tek gerek tekeli iliki,
kendi kendimizle olandr.

114
 102

doruu ayrlktr. Sadakatsizliin

T doruu tekeliliktir. Son, daima insann ayana
E K E L L N

dolanr. Doruk, yarda kesilmenin en berbat biimidir.

Ama eer yarda kesilmeler olmasayd, neyin olup

bittiini anlayamazdk. Alkanlk gzlerimizi kapatr.
Erotik yaamda, her eyden nce arala amac
birbirine kartrmamak nemlidir.

115
 103

er kimsenin haftadan daha uzun sre tekeli

E olamayacana dair bir kanun karlsayd,
insanlar kendilerini mthi bir bask altnda
hissederlerdi. Ama tam olarak neye zorlayan bir bask?
Neyin acsn ekerlerdi? Neden mahrum kalrlard?
Protesto iin sokaa dklseler pankartlarnda ne
yazard?

116
 104

er ey zddna dnmez, nk her eyin bir

H zdd yoktur. eliki, mantklarn n
sevimesidir. O halde, eer sadakatsizlik ve tekelilik
birbirlerine yol amyorlarsa, nereye varabilirler?

Seeneklerimizin birbirine zt olmasn tercih ederdik.

Bu, bir yol aarak alan daraltr.

117
 105

arzuyu srekli klmas, ya da en

ISK A N L I IN

K azndan onu alevlendirmesi, arzunun ortaya

kmasnn ve canl tutulmasnn ne kadar g
olduuna iaret eder. Yalnzca bir e bulmamz
yetmez, bir de rakip bulmalyz. Ve bu ikisini ayrt
etmemiz de yetmez; onlar ayr tutmalyz. Rakiplere
ihtiyacmz var, nk bize eimizin kim olduunu
onlar syler. Ee ihtiyacmz var nk onun sayesinde
bir rakip bulacaz.

Arzunun ilemesi, arzu edilebilir olmas iin ne ok

kiiye ihtiyacmz var! Tevekkeli deil sayy
azaltmaya alyoruz durmadan.

118
 106

FT N sorular unlardr: Birbirlerini arzularn

srdrmek iin mi kullanyorlar, yoksa sona
erdirmek iin mi? Arzular, birbirlerine olan
arzularndan daha m nemli? Bu byk sorularn
dram, genellikle u kk sorunun melodram olarak
ortaya kar: Seks o kadar da nemli mi? ok daha
soyut ve gven tazeleyici olan bu soruyla ift,
aratrmalarn ve soru formlarnn rahatlatc
dnyasna katlabilir artk. Tm u cevaplarn
dnyasna.

119
 107

T
EKELLKTEN b ah sed ild i in i h i d u ym am
o lsa y d o u insan te k e lili e a sla k alkm azd.

120
 108

F T L E R N birbirleriyle iddetle rekabet halinde

olmalar, kt saklanan bir srdr; kesinlikle tank
olmaktan holanmayacamz bir ey. Ama bir rakibi
batan karmak, bir mttefiki batan karmaktan
ok daha zordur - bir meydan okumadr daha ziyade.
Rakip daima direnir. yleyse, ancak bir rakip batan
karlabilir belki de? Belki de rekabetin ifas batan
karmadadr?

121
 109

e olur iftler birbirlerini "yeniden

N kefettiinde"? Zaman iinde mmkn olan,
kk ve nemsiz de olsa pek seyrek gerekleen
bu halas durumunda ne olur? Ne de olsa bitecei
bilindiinden insana ho gelen, ksa bir iliki yaamak
gibi midir birisiyle? Yoksa zamann rejimine bir
meydan okuma eylemi midir - bir adab- muaeret
devrimi gibi? Yoksa hayal krklna olan inancmz
tazeleyen dnyevi bir inayet mi?

Bu doalama yenilenmeler, insanlarn ancak kk

dozlarda farkllamasna izin verebileceimizin
kantdr - byle bir kant gerekiyorsa eer. Her eyi,
yalnzca yanldmz kantlanabilsin diye bilmek
istediimizin kantdr.

122
 110

j nsanlarda k olduumuz zellikler, sonunda

X bizi fkeden kudurtan zelliklerle ayndr
ounlukla. Ya akmzn iddetine dayanamayz, ya
da o zellikleri gerekten sevmemiizdir zaten - onlar
yalnzca ruhsal bir simyann baka bir eyi mmkn
klmas iin gerekenlerdir. Gzlerimizi kamatran,
bizi bir arada tutan o baka eydir aslnda.

likilerin srmesini salayan da budur ite: yaam

boyu srecek bir romansn anahtar olan hayal
krkl.

123
 111

a n id ik l ik baka insanlara d uyd u u m u z efk ati,

saygy, hatta onlara ayrdmz zaman artrr
belki, ama onlara duyduumuz arzuyu pek artrmaz
(aslnda efkate arzudan fazla deer verme giriimi
tekeliliin iyi -p ek kadri bilinm eyen- amalarndan
biridir). Devamllk bize gven verir ama cinsellikten
de uzaklatrr, belki ekiciliinin bir ksm da buradan
gelmektedir. Yabanclk heyecan vericidir ama bizi
dzenimizi bozmakla tehdit eder; rutin rahatlk
vericidir ama bizi uyutmakla tehdit eder. Bizi seim
yapma kapasitemiz olduuna en ok ikna eden, zgr
olduumuz yanlsamasn en ok canl tutan ey,
davranlarmz dzene sokma yeteneimizdir. Ama
yaptklarmza olan ilgimizi ve bunlardan aldmz
zevki en ok tahrip eden ey de bizatihi bu yetenektir.

Eer beklenebilir olan bizi aptallatryor,

beklenmedik olan ise dehete kaptryorsa, ne
yapmalyz? Eer daima risk ve teslimiyet, gven ve
felaket arasnda skp kalyorsak, bir sonraki
admmzn ne olacana nasl karar vereceiz? Belki
de, insan tabiat -y a da daha beteri, insanlk durum u-
hakkmda byk fikirlere doru kamadan nce, bir
eye istediiniz iin sahip olmakla, sahip olduunuz
iin istemek arasndaki fark hatrlamalyz.

124
 112

AZGEMES en zor olan ey, kendimize teslim

V olacamz eyler yaratma alkanlmzda. Bir
tahrike teslim olduumuzu syleriz; sanki karsnda
boyun eeceimiz bir ey yaratmamz da, varolan bir
eye boyun emiiz gibi. Baka birinin yargsna tabi
olduumuzu syleriz de, yarglarna tabi olacamz
kiileri setiimizi sylemeyiz. Kt yanlarmzn da
tpk erdemlerimiz gibi kendi icadmz olduunu
srekli kendimize hatrlatmamz gerek.
Asla kontrolmz kaybetmediimizi, sadece arada
bir kurallara uymadmz. Tmyle sadakatsiz
olmadmz, yalnzca baka bir eye sadk
olduumuzu.

Uymadmz kural, bu kural bozarken uyduumuz

dier kuraldan daha ok ilgilendirir bizi. Dier
seeneklere deil de cezaya ve sulamaya mptela
olduumuz srece, asla hikyenin tamamn
renemeyeceiz. Yalnzca eski hikyeyi
tekrarlayacaz.

125
 113

braklmak araftr belki; ama ieri

i a r id a

D alnmak mutlaka cehennemdir. Ana-babasnn

pmesini seyreden -y a da onlarn birlikte yatyor
olmalarnn eksiksiz ihanetinin acsn eken-
her ocuk bilir ki, darda brakldnzda bir ey
yapabilirsiniz (darda braklmasaydnz ne olacan
hayal etmek gibi). Ama ya sizi de davet etselerdi
nereden balardnz? Nasl katlabilirdiniz? ocuklar
darda braklmlk duygusundan darda brakmak,
yetikinler iin mthi bir yoksunluktur; ama onlar
darda braklmlk duygusundan korumann
mmkn olduunu iddia etmek de mthi bir
aldatmacadr. iddetsiz bir hayat olamaz, nk zaten
btn iddet, darda braklma iddetidir.

Herkes darda braklma tecrbesine sahip olduu,

baka bir deyile herkes ocuk olmu olduu iin,
herkesin bir muhayyelesi vardr (kkrtma ayn
zamanda davettir de). Ya nasl ieriye gireceinizi
kefedersiniz, ya da darda baka ne olduunu.
Fazlalk olduumuz iin yapacak baka bir ey
bulmamz gerekir; ya da darda braklma
tecrbesiyle baetmemiz gerekir - kskandracak birini
bulmak gibi mesela. pen insanlardan gzmz
ayramayz ya da onlarn karsnda mthi dehete

126
kaplrz, nk bu bizim geersizliimizin
(ve sylemeye bile gerek yok, onlarn bir bakasna
kendini grnmez hissettirme ihtiyalarnn) aa
vurulmasdr. Nereye gidersek gidelim, yola buradan
kacaz. Hayatmz, darda braklma duygusuyla
nasl ba edersek yle olacak. Bir sr biim alabilen
bu tecrbe, bizim hammaddemiz.

Demek ki muhayyele, cinsel kskanla karlk

den rahatlatc bir kelime; hrs, daha az rahatlatc
bir kelime; ya saplant? Saplant, bizi darda brakan
iftin zaferini, bizim dlanma karsndaki kararl
ya da aresiz yoksulluumuzu gsterir. Saplant,
seenekleri defetmenin, tercihleri bir kenara
kaldrmann yoludur; dnceye kar bir ifadr.
Eer bir biimde bizim evi terk etme korkumuzdan,
bu ilk ve zorunlu saplantmzdan sz ediyorsa,
zgrlk korkumuzdan da sz eder. Ki kukusuz,
bu zgrlk de ksmen bakalarn darda brakma
zgrlmzdr.

127
 114

ENDMz N n asl kabul e d ile m e z olab iliriz?

Tabii baz insanlar iin bu soru "baka nasl
olabilir ki zaten?" eklindedir. Aslnda bu soruyu
sormak bile, yalnzca nasrlam bir safla da olsa,
batan mahkm olmak demektir yine de. Olmamz
gerektii kadar iyi deiliz, bu ok ak. Ama kimin
bak asndan?

Kendimiz iin kabul edilemez olmay renmemiz

gerektiini fark ettiimizde, soru biraz daha az komik
grnr bize. Kolay deildir. Bebekler almaz,
yalnzca ilgilerini eken eyi kapverirler. Annelerinin
zerine iemezler; yalnzca ierler, o kadar. Kendimizi
sulu hissetmeyi ve utanmay bir iftin iinde ve o
iftten reniriz. in en ba dediimiz yerde, iftler
baka birok eyin yan sra "hayr" da demesi gereken
insanlardr. Bize kendimizi kt hissettirerek, daha iyi
hissetmemizi salarlar.

ift olmann, kendimizi ocukken iinde bulduumuz

iftten alp, yetikinken kurduumuz ifte tadmz
bilmecesi budur: Mafya usul bir "koruma" dmeni
olmadan korunmamzn bir yolu var m?

128
 115

y sevmenin bir yolu, bizi darda brakan

n sa n la ri

i. arzular olduunu, yani ayn anda birden ok insan

sevmenin ve arzulamann mmkn olduunu kabul
etmektir. Herkes bunun doru olduunu bilir, ama
gene de sevdiimiz insanlarn bunun kendileri iin de
geerli olduuna inanmalarn istemeyiz.

En cmert, en yceltici akmz kendimize ayrrz.

Bakalar onu ktye kullanabilir ne de olsa.
Ben sevdiim insanlar darda brakmakta zgrm,
ama onlar ben istemedike asla beni darda
brakmamallar. Benim sadakatsiz olmaya hakkm var,
onlar olmamakla ykml. Ben istediimi severim,
ama sevdiklerimin bunu yapmasna izin verilemez.

Ne yazk ki, sevdiklerimi gzaltnda tutmakla o kadar

megulm ki, zgr olmaya zamanm kalmyor.
Yani, zgrlme inanyorum, ama galiba
istemiyorum onu.

129
 116

YLE diyebiliriz: Herkes, bir bakas olmann

dnda braklmtr. Ama bu iini rahatlatmyor
insann. ift olmak ise buna en yaklaabileceimiz
durum.

130
 117

ASET sorunumuza -k i ne istediimiz

H konusundaki en iyi, en artc ipucu olabilir b u -
bulduumuz en sradan zm, kendimizi kskanlr
klmaktr. Bu, keyiflerine bakmaktansa bakalarn
kskandrmak isteyen iftin asla birbirlerini
istemedikleri anlamna gelir; nk hibir zaman ne
istediklerini bilmezler. Eer iftin birlikteliini
srdren seyircilerse, ift de seyircilerine sadk olmak
zorundadr.

131
 118

ERKES zam an zam an ein in k en d isin e la yk

olmadm ya da kendisinin eine layk
olmadn dnr. Sorun bunun doru olup
olmamasnda deil, nasl karar verileceinde.
Kimdir yarglayacak konumda olan?

te burada nc ahslar faydal olabilir: bir nevi

arabulucu ya da hakem olarak. Ama tabii bu rol
oynayabilirler ancak, nk asla tarafsz olamazlar.

132
 119

olmayan bir toplumda, daha ok

n a h k e Il e r

G eliki yaanrd. nsanlar suu zerine atacak

ve cezalandracak biri olmadnda kendilerini ok
krlgan hissederler. Ayn ekilde, cinsel
sadakatsizliin - ya da ehvet peinde koan
okelilerin- olmad bir toplum da tehlikeli olabilir.
Kime hayran kalacaktk o zaman? Kime eza
edecektik?

Ne de olsa, nc taraf olmadnda ift, birbirine

kar son derece korumaszdr. nsanlar birbirlerinden
korunmadklarnda da, her ey olabilir.

133
 120

B R yanl anlalmayz, yalnzca zaman

H
zam an

zaman istemediimiz ekilde anlalrz. Hibir

zaman sadakatsiz deilizdir, yalnzca zaman zaman
istemediimiz ekilde sadk oluruz.

134
 121

ve sadakatsizlik: Bir vaatte bulunmakla

E K E L L K
T vadedici olmak arasndaki fark.

135
 METS YAYINLARI

A d a m P h illip s

DEH ETLER V E UZM AN LA R

eviren: Tuna E rdem

D ehet daim a darda braklm ann dehetiyse, bizi d

arda brakan, bilgiyi kendi alanlar iine hapseden u z
m an lar "dehet" konusunda uzm an olabilirler m i? B irer
uzm an olan psikanalistler, bize dehetlerim izden kurtul
m am z iin yardm c olurken, k endileri de uzm an lk la
ry la o dehetleri yeniden yaratm yorlar m ?
A dam P hillips, psikanalizi b ir yandan kurum sal, to p
lum la uyum salam ay hedefleyen ynyle, b ir yandan
da altst edici, dntrc kim liiyle deerlendirerek,
iki ayr Freud sunuyor bize: B irincisi her eyin bilinebi
leceine, b ilginin bizi ruhsal b o zukluklarm zdan arn d
raca n a im an eden A y d n lan m a Freud, dieri ise "bil
m e" fetiizm inin yeni bir k lelik ve ruhsal bozukluk b i
im i olduunu kavrayan, psikanalizin bize ancak yk
lerim izi doru drst anlatm akta yardm c olabileceini
d n en F reud-sonras Freud...
 METS YAYINLARI

A d a m P h illip s

H E P VAAT H E P VAAT
E debiyat ve Psikanaliz zerine D enem eler
eviren: F erit B u ra k A yd a r

E debiyatla p sikanaliz arasndaki ilikiye younlaan d ene

m elerinde u sorular so ruyor Phillips: P sikanaliz ve ed eb i
yat ne ie yarar? O rtak noktalar ve farklar nelerdir? Bu iki
alana neden y neliriz? Psikanaliz v aatlerini yerine getire
bildi m i?
A dam P hillips'i, psikanalizden hareketle edebi, kltrel
ve siyasi an alizler reten ada pek ok yazardan ayr ve
zel klan ey, m eslekten psik o terap ist olm asna ram en,
p sikanalize y aklam ndaki alakgnllk ve onu hayat
anlayp anlatm ann olas y o llarndan y alnzca biri olarak
grm esidir. P sikanalizi m utlak bir h akikat ve kiinin ken d i
si hakknda b ilgilenm esinin tem el b ir arac olarak ele al
m aktan ok, m utluluk ve ilham araynda ie y arayabile
cek sz d aarcklarndan biri olarak grr. "B enim am
dan -b ir o k nedenden t r - h e r zam an y alnzca bir k ate
gori olm utur, o da edebiyattr; p sikanaliz onun bir paras
haline gelm itir," der. Bu k itab d a yle: E d eb iyatlara p si
kanalizin gizli saiklerini retm eye k alkm ak yerine, ed e
biyattan renilm esi gereken ok ey olduunu teslim e d i
y o r P hillips. O kura ilgin sorular ynelten, m evcut k alp la
r zorlayan bu d enem elerin zevkle ve ok ey renerek
o k unacandan em iniz.
 METS YAYINLARI

R e n G ira rd

R O M A N T K YALAN
VE R O M A N S A L H A K K A T
E debi Y apda B en ve teki

eviren: A rzu E tense! Ildem

G irard, be byk rom ancnn (C ervantes, Stendhal,

F laubert, P roust ve D ostoyevski) yaptlarn z m le
yerek, "gen arzu" rom an adn verdii belli bir ro
m an trn tanm lam aya giriiyor. R om antik y a n lsa
m ann en keskin eletirilerinden birini ieren bu al
m a, edebiyatn kapsam nn d n a karak ada y a
am n psikolojisini, m oda, reklam clk ve p ropaganda
gibi olgular da inceliyor v e u tem el soruya y ant ar
yor: nsanlar kendilerini nasl aldatrlar ve ne zam an
artk aldatam az hale gelirler?
"G irardn yapt, L ukcs'n R om an K uram ile b ir
likte ada rom an zerine yaplm en sistem li a l
m alardan biridir." - L ucien G oldm ann
 METS YAYINLARI

J. C h a sse g u e t-S m irg e l

B E N D E A L
"deal H astal" zerine
B ir P sikanaliz D enem esi

eviren: N esrin Tura

P sikanaliz alannda ve kadn aratrm alar k o nusunda ulu s

lararas ne sahip F ransz psikanalist Janine C hasseguet-
Sm irgel bu kitap ta anne, babann ilevini d layan b ir tutum
a ldnda ocuun nasl anneyle ikili ilikisine taklp k a ld
n anlatyor. Y azarn kuram na gre, b abann ileviyle k
rlm as ve bylece babay bir ideal olarak koym as gereken
b ir geliim aam asnda ocuun beni ideal olarak kendini
yerletirdiinde, geliim i o k biim li-sapkm b ir hal alyor
ve by k len m eci ocuksu cinsellik aam asnda taklyor.
C hasseguet-S m irgel'in eserinde n p lan a kan tek tek
insanlardr, hikyelerdir. nsan, felsefi b ir antropolojinin fi
gran olarak y e r alm az bu anlatda, hikyesi ve tm im ge
sel aclarnn ve yanlsam alarnn g erekliiyle vardr.
Y azar sapknlkta, akta, grup iinde, y aratclk srecin
de ben idealinin izini srerken F reud'un yaptnda b en ideali
k avram nn urad deiiklikleri de titizlikle kaydediyor.
 METS YAYINLARI

J o n a th a n L e a r

M UTLULUK, LM VE
Y A A M IN A R TA K A LA N I
eviren: B a n u B y kka l

F elsefeci ve psikanalist Jonathan Lear, iki ilgi alann b irle

tiren u soruyu inceliyor: "P sikanaliz, insan varoluuna, etik
yaam a d air anlaym zda ne fark yaratr?" nsanlarn bi-
lind gdlenim ve fantazilerle yaadklar gereini de
hesab a katarak, d aha insani bir e tik gelitirm ek zere k ulla
n ab ilir m iyiz psikanalizi? Y llar iinde uygulana uygulana
y erleen erdem ler y oluyla "iyi bir karakterin" nasl o lu tu
ru labilecei m eselesini n e karan A ristoteles etii ile, zih
nin baz etkinliklerin am aszca ortaya ktn kefetm i
olan F reud psikanalizi arasnda sorunsuz b ir sentez m m
kn m ?
L ear'a gre byle b ir sentez giriim i baarszla m ah
kum . nk, diy o r L ear, yaam daki her eyi yerli yerine
oturtacak b ir ilkenin - k i A ristoteles'de m utluluk, F reud'da
lm 'dr bu ilk e - ve y aam n her ayrntsn an lam lan d r
m ay salayacak b ir am alln peinde kotuklar iindir
ki bu her iki giriim in de kendi iinde zaten ciddi sorunlar
vardr. B u yzden p sikanalizin etie katks, bizi ansl d e
nebilecek trde "krlm alar"dan, yani "yeni o laslk la r aan
olaslklardan" y ararlanabilecek bir hale g etirm ek olacaktr.
K avram larn b ir kere yerletikten sonra yaam larm z
n asl geri d nlm ez b ir b iim de dntrdn ve k o lek
tif y aam istediim iz ynde etkileyebilm ek iin kukusuz
onlara ihtiyacm z olduunu gsteren; am a bir yan d an da
bizi y aam n o k avram lardan "artakalan" ynlerine -y a n i o
kav ram lara asla btnyle sdrlam ayacak, am a ve ilke
den, anlatsal sreklilikten yoksun ynlerine d e - sayg ve
zen g sterm eye aran zihin ac b ir kitap.
 METS YAYINLARI

N a n c y J. C h o d o ro w

D U Y G U L A R IN G C
Psikanalizde, C insiyette ve K ltrde
K iisel A nlam
eviren: Ja le O zata D irlikyapan

C insiyet analizi, psikanaliz ve antropolojiyi bir araya g e

tirerek hem toplum a hem de k endim ize nasl b a ktm
za ilikin son derece zgn b ir kuram gelitiren bu k ita
bn tem el tezini yle zetleyebiliriz: "D uygularn g
c", yani bireysel znel anlam lar, en az evrensel, k lt
rel an lam lar kad ar nem lidir.
Sosyoloji doktorasndan sonra p sikanaliz e itim i alan
C hodorow , en nem li fem inist p sikanaliz kuram clarn
dan biridir. N ancy C hodorow ev renselletirici bir kuram
olarak p sikanaliz ile terapi p ratii olarak p sikanaliz ara
sndaki fark zellikle vurgulayarak,bireyi toplum sal a n
lam ve p ratiklerin basit b ir taycsndan ibaret gren
baz postm o d ern ist e ilim lere kar kyor, felsefi bir
dille sylersek, "tikele hakkn verm eye" alyor.