Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven

Bron: Didactisch model van Gelder

Student(e) Irene van den Heuvel Mentor Bente

Klas PEH16VA Datum 30-09-2016

Stagescho Basisschool XXX Groep Groep 6

ol
Eindhoven Aantal lln 26 leerlingen
Plaats

Vak- vormingsgebied: Rekenen

Speelwerkthema / onderwerp: Meetkunde / ruimtelijk inzicht / verhaaltjessommen

Persoonlijk leerdoel:

Ik kan een duidelijke rekenles geven waarin ik niet de hele tijd aan het woord ben, maar waarin de leerlingen wel snappen wat
korte instructie te geven en de leerlingen zelf met materiaal aan de slag te laten gaan om bepaalde sommen inzichtelijk te mak
ik niet meteen helpen maar laat ik hem/haar eerst helpen door zijn buurman/buurvrouw.

Lesdoel(en): Evaluatie van lesdoelen:

De leerlingen gaan deze les vooral aan de slag met kerndoel 32:
De leerlingen leren eenvoudige meetkundige problemen op te lossen. In
deze les komen de volgende tussendoelen naar voren: orinteren en
plaatsbepalen in het platte vlak en in de ruimte op maquettes,
plattegronden en eenvoudige kaarten, vergroten en verkleinen van
tekeningen en het verband met verhoudingen onderzoeken en het
ontwikkelen van taal bij bovenstaande. De nadruk ligt op 'onderzoeken',
'voorspellen', 'experimenteren', 'verklaren' en 'redeneren'.

Mijn lesdoelen:

- De leerlingen begrijpen hoe je moet uitrekenen hoeveel tegels er

in een bepaald oppervlak passen.
- De leerlingen kunnen zelf een model bedenken en gebruiken
tijdens het uitrekenen van lastige sommen.
- De leerlingen oefenen met het uitvoeren van een
samenwerkende opdracht tijdens rekenen. Het is daarbij van
belang dat de rollen gelijk verdeeld worden en dat de routeboek -Aan het eind van de les leveren de leerlingen hun
leerlingen niet meer doen dan de kinderen die moeite hebben opdrachten uit het werkboek goed heeft gemaakt.
met leerlingen.
-Ik vraag ook van de leerlingen om een schetsje va
uitkomen. Tijdens het nakijken kan ik zien of leerlin

-Na de samenwerk opdracht bespreken we met de

Heeft iedereen evenveel kunnen doen binnen het g
Beginsituatie:

Groep 6 begint elke dag met een uur rekenen. De klas kent een heel divers rekenniveau. Er zijn leerlingen in de klas die gebru
werken de hele les zelfstandig. Er zijn ook leerlingen in groep 6 die tijdens rekenen naar groep 5 gaan om daar mee te rekene
kinderen uit groep 7 meerekenen op groep 6 niveau. Bente vertelde mij dat leerlingen ontdek de som over het algemeen erg
worden gemaakt op dit onderwerp. Leerlingen hebben het al over oppervlakte en tegels gehad, maar dat vinden ze wel een las
hoofdstuk over breuken hebben de leerlingen ook geleerd om te werken met een model (een taart in stukken verdelen en dat t
een speciale rekenopstelling; kinderen die moeite hebben met rekenen zitten vooraan, een kinderen die het makkelijker vinden
de rekenles altijd een korte instructie (routeboek leerlingen doen niet mee) en gaan daarna zelfstandig aan de slag. Er is binne
strategie die in de methode beschreven staat, mag worden uitgelegd. De leerlingen mogen andere leerlingen om hulp vragen a
samenwerken (bijvoorbeeld in een groepje van 4) gebeurt nooit tijdens de rekenles. Leerlingen in deze klas vinden samenwerk
leerlingen ervaren het zo dat ze al het werk moeten doen, terwijl ze dat niet willen, andere leerlingen willen juist meer doen tijd
kans niet. Ook zijn er leerlingen in de klas die zichzelf slimmer noemen dan andere leerlingen in de klas. Zij geven de domme
tijdens samenwerken)

Lesverloop

Tijd Leerinhoud Didactische handelingen Leeractiviteit

Leraar leergedrag leerling(en)

+/- 5 min Inleiding Ontdek de som. Waar zou deze les dus over De leerlingen bedenken waar de les bedenk de so
gaan? De lesdoelen op het bord laten zien. zou kunnen gaan.
+/- 20 Kern/ uitleg Ik loop met de leerlingen langs alle opdrachten De leerlingen kijken en denken mee tijdens mijn uit
min die ze moeten maken. Bij sommige opdrachten ze iets niet begrijpen melden ze dat.
geef ik korte uitleg of een tip, sommige maken
we samen en sommige moeten ze helemaal Tijdens opdracht 4 wordt er samengewerkt. Leerlin
zelf maken. Overzicht per som: denken samen na en komen samen tot een antwoo
routeboek leerling zegt niets voor, maar helpt de
1. Ik teken de som uit op het bord. Samen medeleerlingen in het groepje die de sommen lasti
maken we de som. Ik vraag de vinden.
leerlingen welke som ze dus hebben
uitgerekend?
2. Doen de leerlingen alleen. Tip: Bedenk
een som
3. a. rekenen we samen uit a.d.h.v. een
schets.
b. c. d. en e. rekenen de leerlingen later
zelf uit. Tip: Het plaatje wat er staat is
handig om te gebruiken. Ook kun je zelf
iets schetsen en een korte som bij het
verhaaltje bedenken.
4. a. Gaat ieder groepje uitrekenen m.b.v.
ijzerdraad. Elk groepje krijgt een stuk
ijzerdraad. Eerste vraag: het is niet
handig om 180 cm ijzerdraad te
gebruiken als model, wat is wel handig?
Met behulp van een liniaal gaan ze
uitzoeken hoe ze 2/3 en 1/3 van 18 cm
kunnen berekenen.
b. Gaat ieder groepje ook samen
uitrekenen maar dan zonder mijn hulp.

5. Maken de leerlingen zelf. Tip: Het is bij

b. handig om gebruik te maken van de
tekening die we hebben gemaakt bij 3a.

+/- 30 Kern: zelf De leerlingen mogen nu zelf aan de slag met de Leerlingen gaan aan de slag. Als ze een som niet b
min sommen opdrachten die we nog niet gemaakt hebben. Ik vragen ze eerst in een fluistertoon hulp aan hun
maken vraag de leerlingen om bij de sommen steeds buurman/buurvrouw voordat ze mij erbij roepen.
een schets te maken om het denkwerk concreet
te maken. Ik loop door de klas en als er vragen
zijn beantwoord ik die.

+/- 5 min Slot De leerlingen mogen hun werk nakijken. Als ze Als een leerling iets fout heeft vraag hij eerst hulp a
iets fout hebben, vragen ze aan hun buurman/buurvrouw.
buurman/buurvrouw of die het kan uitleggen.
Als hij/zij het ook niet snapt kom ik om te
helpen.

Als afsluitende vraag vraag ik f de leerlingen

vandaag iets geleerd hebben, en zo ja, wat
dan? Leerlingen beantwoorden mijn vraag eerlijk.
Na de les kijk ik de werkboeken van alle
leerlingen na.
Verantwoording lesontwerp
rekenen
Irene van den Heuvel, PEH16VA

Beginsituatie
In mijn beginsituatie geef ik zowel een vakspecifieke beginsituatie als een
pedagogische beginsituatie. Ik heb ervoor gekozen om de niveauverschillen in
de klas te beschrijven, omdat dat van belang is bij een samenwerkende opdracht
die we in de les gaan uitvoeren. Ook beschrijf ik hoe het groepswerk meestal
verloopt in deklas omdat dat van toepassing is bij diezelfde samenwerkende
opdracht.

Lesdoelen
Ik beschrijf twee productdoelen en n procesdoel. Ik heb voor deze lesdoelen
gekozen omdat ze aan bod komen in deze rekenles, maar ook omdat de
lesdoelen betrekking hebben op de beginsituatie. In mijn lesdoel laat ik naar
voren komen dat ik de leerlingen wil leren om met een model te rekenen. Dit heb
ik gedaan omdat het bij rekenen vaak handig is om iets uit te rekenen d.m.v. een
model. Het model moet het wiskundige probleem visualiseren (Barth et al.,
2015).

Werk- en groeperingsvormen
Tijdens mijn les heb ik gebruik gemaakt van de reconstructiedidactiek. Binnen
het vak rekenen zijn er meerdere leer- en onderwijsprincipes, die worden in paren
beschreven. Het eerste woord verwijst daarbij naar de manier waarop leerlingen
leren, het tweede woord verwijst naar wat er in het onderwijs gedaan moet
worden om dit leren te stimuleren (Barth et al., 2015):

Construeren en concretiseren (sommen zitten in een context);

Niveaus en modellen (een model helpt bij het oplossen van de som);
Reflectie en eigen productie (kinderen kiezen een strategie);
Sociale context en interactie (er vindt overleg en communicatie plaats);
Structureren en verstrengelen (er is sprake van verstrengeling van
bewerkingen).

Tijdens mijn les heb ik gebruik gemaakt van construeren en concretiseren. De

sommen die de leerlingen moesten maken zaten namelijk in een context. De hele
les ging namelijk over het aanleggen van een tuin. Daarbij moesten er tegels
gelegd worden, een schutting worden gemaakt en bloemen worden gemaakt.
Ook heb ik niveaus en modellen aan bod laten komen in mijn les. Tijdens som
vier gaan de leerlingen namelijk een som over houten palen concreet maken aan
de hand van ijzerdraad. Ook in de rest van de les gaan de leerlingen zelf
modellen schetsen om de sommen zo concreet te maken. Reflectie en eigen
productie komt niet aan bod omdat er op school maar n strategie behandeld
mag worden. Sociale context en interactie vindt wel plaats. Tijdens opdracht 4
werken de leerlingen samen. Er vindt dan dus communicatie tussen de leerlingen
plaats.

Tijdens het samenwerken heb ik ervoor gekozen om in ieder groepje n

routeboek leerling te plaatsen. De routeboekleerling mag dat in dat groepje geen
antwoorden voorzeggen, maar alleen maar tips geven. Dit heb ik gedaan omdat
ik de routeboek leerlingen bij de klas wil betrekken. Ik geef in de beginsituatie
aan dat een paar routeboek leerlingen zeiden dat ze slimmer waren dan de rest
van de klas. Door de routeboek leerlingen bij andere leerlingen te plaatsen krijgt
iedereen een eerlijke kans binnen het groepje. Routeboek leerlingen hebben
waarschijnlijk wel minder moeite met de som dan de rest van het groepje,
daarom mogen zij ondersteunen. Ik heb bewust niet alle routeboek leerlingen bij
elkaar gezet omdat zij dan waarschijnlijk erg snel klaar waren geweest. Andere
groepjes hadden dan wellicht veel moeite gehad met de som. Op deze manier
kunnen de routeboekleerlingen de andere leerlingen mooi ondersteunen.

Evaluatie
De productdoelen evalueren de leerlingen eerst zelf door hun eigen werk na te
kijken. Ik evalueer hun werk daarna nog een keer door de werkboeken na te
kijken aan de hand van het nakijkboek. In de werkboeken van de leerlingen kan ik
zien of ze de opdrachten juist hebben gemaakt, maar ook zien of de leerlingen
schetsen gebruiken om sommen te concretiseren.

De procesdoelen evaleren we klassikaal. We bespreken hoe het groepswerk

verliep en of iedereen evenveel heeft kunnen doen tijdens het groepswerk.