Bijlage 2 Format Toelichting lesontwerp
Student: Laura Kees
Vakgebied: Natuur en techniek
Klas: PEH16VA
Kennis over (kinderen in) de
groep is nadrukkelijk
verwerkt in de omschrijving
van de beginsituatie van de
groep, zowel in
pedagogische zin (gedrag,
groepsverhoudingen,
groepsdynamiek) als in
didactische zin
(vakspecifieke
beginsituatie).
De lesdoelen zijn
afgestemd op de
beginsituatie. In de
formulering ervan wordt
zichtbaar dat kennis van
vakdidactiek en leerlijnen
op een logische manier is
verwerkt.
Docent: Huub Haagen
Stagegroep: 1/2B
Welke keuzes heb ik hier gemaakt?
Ik heb gekozen voor de volgende beginsituatie:
mijn klas bestaat uit 27 kinderen, waaronder 12
meisjes en 15 jongens.
Ik heb door observaties een duidelijk van mijn
groep. Hierdoor weet ik op welke kinderen ik extra
goed moet letten. Tevens weet ik ook welke
kinderen verlegen zijn, deze kinderen moeten ik
een extra zetje geven zodat alle kinderen even
vaak aan de beurt komen.
Alle kinderen willen erg graag antwoord geven of
iets vertellen. Hierdoor wil ik dat ze beter naar
elkaar leren luisteren.
de kinderen hebben nog niet met snelheden
gewerkt. Daarnaast hebben ze ook nog geen les
gehad over afstand en de steilheid van een
helling.
Deze vorm van ontdekkend leren is dus een
behoorlijke uitdaging! Enkele kinderen tonen al
veel interesse in deze onderwerpen, dit wil
zeggen dat de opdracht in de belevingswereld van
kinderen past.
.
Ik heb gekozen voor de volgende formulering van
lesdoelen:
Kerndoel 42
De leerlingen leren onderzoek doen aan
materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals
licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme,
snelheid en temperatuur.
Productdoelen
-de kinderen leren onderscheid maken tussen
hoog/laag, hard/zacht en dichtbij/ver weg. Ze
kunnen de verschillen tussen deze begrippen
benoemen of omschrijven.
-de kinderen maken kennis met verschillende
snelheden.
-de kinderen ervaren het verband tussen snelheid
en de steilheid van een helling. Aan het einde van
de les kunnen zij hier een simpele uitleg van
geven.
Procesdoel:
De kinderen gaan aan de slag met samenwerken.
Ze moeten samen tot de antwoorden komen.
De kinderen moeten leren om zelf tot een
antwoord te komen.
Toelichting/ onderbouwing van keuzes
(denk hierbij met name kernbegrippen uit (vak-)
specifieke theorie)
Ik heb gekozen voor een beginsituatie
die beschreven is vanuit een zowel
pedagogische visie als een
vakspecifieke visie. Door mijn
beginsituatie op deze manier te
formuleren krijg ik een duidelijk beeld
van mijn groep.
De kinderen hebben nog weinig, tot
geen ervaring met het volgende
onderwerp. Bij kleuters is het erg
belangrijk dat ze de ruimte krijgen om
zelf te ontdekken hoe iets in elkaar zit.
Om deze reden past de opdracht goed
bij het beginniveau van de kinderen.
Doordat we nog steeds in het thema
verkeer bezig zijn, wordt er gewerkt met
autos. Hierdoor blijven we in de
belevingswereld van de kinderen.
Ik heb gekozen voor deze omschrijving
omdat het voldoende aansluit bij de
doelen die kleuters moeten behalen.
Mijn opdracht sluit aan bij kerndoel 42,
als we kijken naar het gebied van
snelheid. Het is voor kleuters belangrijk
dat ze hier zelfstandig mee aan de slag
mogen gaan.
Bij de opdracht heb ik verschillende
productdoelen gesteld, zodat het
ontdekkend leren een functie heeft en
de kinderen met een gericht doel
kunnen werken.
Het belangrijkste van deze opdracht
vind ik de procesdoelen. De kinderen
leren door deze opdracht samenwerken,
overleggen en zelfstandig tot een
antwoord komen. Het is belangrijk dat
kleuters deze processen ervaren zodat
ze voorbereid worden op groep 3.
Daarnaast is het goed voor hun sociale-
emotionele ontwikkeling en de sfeer in
de klas(Luitjes, Marianne., Zeeuw-jans,
Ilona, de. 2014).
Werk- en
groeperingsvormen zijn
afgestemd op specifieke
kenmerken van de groep n
op specifieke kenmerken
van vakdidactiek.
Werk- en
groeperingsvormen zijn
functioneel ondersteunend
bij het behalen van de
lesdoelen.
Een aanzet tot
samenwerkend leren krijgt
op een logische wijze plek in
het lesontwerp.*
Een aanzet tot ontdekkend
leren krijgt op een logische
wijze plek in het
lesontwerp**
De kinderen mogen tijdens deze les vooral zelf
aan de slag. De activiteiten die ze uitvoeren staan
allemaal in het teken van snelheid, steilheid en
gewicht de kinderen mogen in tweetallen aan de
slag.
De werkvormen die ik heb gekozen zijn belangrijk
voor het behalen van de doelen. Ik heb specifiek
gekozen voor het werken in tweetallen in
combinatie met een demonstratie voor de gehele
klas.
Ik heb gekozen voor twee manieren van
samenwerken. Aan de ene kant mogen ze tijdens
de kring in tweetallen bedenken hoe ze een spel
vorm zouden kunnen geven.
Vervolgens mag een tweetal samen aan de slag.
Tijdens de evaluatie pakken we de gehele groep
weer samen zodat alle kinderen betrokken blijven
en weten hoe het spel in elkaar zit.
Het spelen van het spel wordt ook gedaan in
tweetallen.
Ik laat de kinderen als eerste ontdekken hoe ze
een spel kunnen creren met verschillende
materialen en hoe dit dan in zijn werk gaat.
Vervolgens mogen ze compleet zelfstandig aan
de slag met het spelletje. Ze kunnen hier veel
natuurkundige vaardigheden mee oefenen, tevens
ontdekken ze erg veel. Daarna komt de
Ik heb gekozen voor het vormen van
tweetallen, zodat we werken in een
coperatieve werkvorm. Dit is een
belangrijkpunt om de doelen in mijn
overdenking te kunnen behalen. Tevens
heb ik mij in deze lesopbouw aan het 5-
stappenplan kunnen houden.
1. Als eerste komt er iets binnen, de
kinderen mogen allemaal samen iets
bedenken en het onderwerp wordt
ingeleid.
2.Vervolgens mogen ze er zelf mee
aanrommelen, wat kunnen we hier
eigenlijk mee?
3.Na het aanrommelen mogen ze verder
gaan met onderzoeken en het
vastleggen van de resultaten.
4.De kinderen mogen hier met elkaar
over in gesprek, waarbij het spel ook
gedemonstreerd wordt.
5. Als laatste ga ik er met de kinderen
over in gesprek, zodat de les meer
diepgang krijgt.
(Vaan, de & Marell, 2004).
Door kinderen in tweetallen te laten
werken, moeten ze veel zelfstandig
nadenken. Op deze manier krijgen ook
de zwakkere kinderen, die normaal
weinig zeggen, de kans om optimaal
aan de slag te gaan zonder dat iemand
het voorzegt. Hierdoor behalen we onze
lesdoelen. Tevens is het goed voor de
onderlinge leerlingrelaties. De tweetallen
worden gevormd vanuit de overdenking.
Dit stimuleert het behalen van het
procesdoel.
Door kinderen in tweetallen te laten
werken is het noodzakelijk dat er goede
communicatie plaatsvindt. Ik stel deze
tweetallen samen vanuit mijn typering.
Hierdoor kan ik rekening houden met de
kinderen die minder goed in de groep
liggen. Op deze manier stimuleer ik de
samenwerking met deze kinderen.
In de eerste instantie laat ik kinderen
zelf waarnemen en structureren.
Hierdoor ontwikkelen ze verschillende
vaardigheden met betrekking tot
ontdekkend leren, ze kunnen er namelijk
zelf mee aan de slag. Vervolgens ga ik
met de kinderen in gesprek over de

De proces- en
productdoelen worden
expliciet gevalueerd met
de kinderen.
De werkvormen die worden
gehanteerd bij evaluatie
zijn passend bij
vakdidactiek en sluiten aan
op specifieke kenmerken
van de groep.
*bij tenminste 3 lesontwerpen
** bij tenminste 1 lesontwerp
bespreking.
Ik heb gekozen voor de volgende wijze van
evalueren:
-we controleren de antwoordbladen die de
kinderen invullen
-tijdens het begeleiden kijk ik mee, naar wat ze
allemaal ontdekken.
-na de activiteit ga ik met het tweetal in gesprek
over wat ze allemaal geleerd en gezien hebben.
In eerste instantie heb ik gekozen voor een
klassikale evaluatie in de groep. Dit aan de hand
van een demonstratie van het spel. De
demonstratie vond plaats in het midden van de
kring, zodat ook de kinderen die niet mee hadden
gewerkt aan het spel betrokken mee konden
kijken.
Vervolgens heb ik iedere dag bij twee andere
kinderen mee kunnen kijken tijdens het
onderzoeken. Ik ging met dit tweetal dan in
gesprek over wat ze allemaal geleerd en ontdekt
hadden. Tijdens dit gesprek mogen ze elkaar
helpen en ondersteunen met het beantwoorden
van vragen. Daarnaast bekeken we samen de
antwoordbladen die de kinderen hadden ingevuld.
waarnemingen en denkschemas (Vaan,
de & Marell, 2004).
Ik heb gekozen voor deze vorm van
evalueren, omdat ik het ondanks dat er
maar 2 kinderen aan het spel werken,
het toch belangrijk vindt dat iedereen
mee doet. Hierdoor mag iedereen met
het spel aan de slag en evalueer ik met
alle kinderen persoonlijk. Ik bekijk de
antwoordbladen, zodat ik kan kijken of
ze het ook daadwerkelijk gesnapt
hebben. Daarnaast observeer ik tijdens
het werken hoe het gaat en wat ze
allemaal ontdekken.
Ik heb gekozen voor deze vorm van
evaluatie om de betrokkenheid voor
elkaar te vergroten, door samen naar
het product van een groepje te kijken.
Hierdoor kreeg het tweetal dat de
opdracht mag uitvoeren flink wat
complimenten. Dit is goed voor zowel
het tweetal, de sfeer in de klas en de
onderlinge relaties. Om dit te
bevorderen heb ik een specifieke
tweetallen gemaakt.
Vervolgens heb ik bij ieder tweetal goed
kunnen kijken naar wat ze allemaal
ontdekt hebben. Door dit te doen krijg ik
duidelijk beeld van hoe ver de kinderen
zich ontwikkeld hebben in het omgaan
met materialen, oplossingen bedenken,
ontdekken en samenwerken. Aan de
hand van de vragen krijg ik een duidelijk
beeld wat voor kennis ze hebben
opgedaan na het spelen met het spel.