Al-qawaidul arbah ( UPAT ATULAN )

Laung hi shaeikh Muhammad ibn abdi al-wahab kiya ulungan siya sin allah :

pangayuun ku paallah tuhan mulliya iban tag-milik sin arsh salagguh-

lagguh , bang mayan kaw hinangun wali( kaulungan ) sin allah dain di ha
dunya iban ha adlaw akhirat , iban pa pagbarakatun niya kaw ha unu-unu
nakaw binay-bayan , iban bang mayan lamurun niya kaw daing ha manga
manusiya dihilan ridjikih nag-sukul kaniya , iban apabila tiyandas nag-sabar ,
sartah bang nakadusa iban nakahinang mahsiyat nagtawbat pa tuhan ,
sabab in tu kakahinang yan apabila nahinang sin manusiya madawhat niya
in kasanyangan dain di ha dunya dagpak pa adlaw akhirat .*

_____________________________________________________________________________

(* )Pag-pasawa ha tu kakahinang makadawhat sin kasanyangan

1. bang kaw dihilan sin tuhan ridjikih pag-sukur kaw kaniya in atulan sin
pag-sukur hinangun mu in manga piyangdaakan niya kaymu , iban
aniban mu in manga piyanglangan niya , daing ha manga aturan sin
pag-sukur , pag-zakat kaw sin altah mu iban pag-mura kaw iban pag-
sadakka kaw ha ma sila miskin atawa kan bar-hajat , lamud pa daing
ha manga pag-sukur kaniya subay mu pakayaun in alath mu ha manga
hiyalal niya kaymu , bang mu naakad in bihayan pag-sukul nabunnal
mu in panawhid kaniya dih tuud maharus in manga ridjikih dihil kaymu
sin tuhan usalun mu ha manga hiyaram niya sabab bang in ridjikih
niya kaymu piyakay mu siya ha haram niya nah! wayruun kaw
nakapagsukur ha manga ridjikih dihil niya kaymu .

1
 2. apabila kaw tiyandas sin allah subay kaw mag-sabar adapun in manga
panandas mataud daing ha manga jinisan panandas sin tuhan , biyah
na sin datungan kaw musiba , aramala atawa kan sigpit ha kabuhianan
, atawa kan kamiskin iban pag-daya in yan katan panandas kaymu sin
tuhan in katan yan subay kaw mag-sabar adapun in pag-sabar tung
kajinis , pag-sabar humingan sin manga piyangdaakan kaymu , pag-
sabar tuminggal daing ha manga liyangan niya kaymu , iban pag-
sabar ha manga musiba / kasusahan piyaratung kaymu ..
3. apabila kaw nakahinang dusa pag-us-us kaw mangayuh kaampunan
pa tuhan daing ha manga dusa nahinang mu kaniya .

bang mu nahinang in tu parakalah yan madawhat mu in kasanyangan dain

di ha dunya dakpak pa adlaw akhirat .

2
 : :
.[56:]]



]

:

.
:
] :

,[116 : ]]





.

Ingat kaw , bang mayan kaw tunyukan sin allah maun pa kakahinang
kariridaan niya : sabunnal tuud in manaykuri daing ha pag-shirk ( sakutu )
iban imaalup ha pag-tawhid pa allah in yanagama hi Ibrahim , amuna in
subay kaw mag-tag-ipun pa allah tulus ihklas karnah niya ha farman niya :

wayruun aku nag-papanjari jin iban manusiya malaingkan in

maksud sin kapapanjari ku kanila mag-tag-ipun tunggal kakuh .

Bang mu kiyaingatan sabunnal tuud piyapanjari kaw sin allah karnah mag-
tag-ipun (mag-ibadat ) kaniya : nah! ingat kaw sabunnal tuud in ibadat dih
siya kanganan ibadat malaingkan subay siya sartaan sin pag-tawhid , biyah
sin sambahayang sabunnal dih siya kanganan sambahayang malaingkan
subay siya aun kasutsihan , apabila in shirik nakalamud siya duun ha ibadat
malarak niya in ibadat yaun , biyah sin hantang pag-larak sin hadas apabila
simud pa kasutsihan (* ) , sartah bang mu kiyaingatan na sabunnal tuud in
shirik apabila kiyalamuran in pag-badat tantu malarak iban mabahtal niya ,
iban in kamahtunan sin tag-hinangan sin shirik daing ha manga manusiya
tattap halaum sin narkah salama-lama .

Hangkan sabunnal tuud wajib kaymu umingat ha manga nasabbut yan ,

mura-murahan bang mayan kaw lappasun sin allah daing ha pukut /
kakahinang shirik amuin nabangkil ha farman niya :

sabunnal tuud in allah dih niya ampunun in manusiya nag-sakutu

kaniya , iban ampunun niya in unu-unu na dusa dugaing daing ha
sakutu ha hisiyu-hisiyu in kabayaan niya ampunun . in makalappas
kaymu daing ha sukutu duun ha pag-mahripat (pag-ingat ) sin upat atulan

______________________________________________________________________________

3
( * ) in samabayang apabila wayruun duun in kasutsihan dih siya taymaun ,
upama niya in tau simambahayang wayruun siya nakapag-ayil atawa kan
simabahayang siya in kaunan niya halum junub . in hukuman sin
sambahayang niya yaun dih siya taymaun sabab in tahara ( kasutsihan )
sarat siya sin hikataymah sin sambahayang sartah subay siya makauna
hinangun daing ha sambahayang hasupaya mataymah in sambahayang ,
bihayan daisab in hantang sin shirk dakulah ( pag-sakutu ha pag-ibadat )
apabila kasuran iban kalamuran niya in ammal ibadat sin hambuuk muslim
malarak iban mabahtal niya in katan ammal ibadat .

- :
-



] :












.[31:]]

ATULAN PANAGNAAN

Subay mu kaingatan sabunnal tuud in manga kapir amuin biyunuh sin nabiy
Muhammad salawat iban salam kaniya sin allah ha masa niya in sila
akuhun nila iban paratsayahun sabunnal tuud in allah mahasusi mahatinggi
siya in tag-papanjari iban tag-amulahi sin katan piyapanjari , sumagawah in
manga pag-paratsaya yadtu wayruun kiyasud nila pa agama islam (* ) in
dalil niya farman sin allah mahasussi mahatinggi :

pamungan kanila ya nabiy Muhammad hisiyu in nag-dihil kaniyu

ridjikih daing ha taas langit iban ha lupah iban hisiyu in tag-milik sin
pangdungug iban pangatud , iban hisiyu in mag-buhi sin patay iban
mag-patay sin buhih iban hisiyu in tag-amulahi sin katan
parakalah ?tantu in hisambung nila kaymu allah in tag-amulahi sin
katan nasabbut yan , nah! pamungan kanila ( ya nabiy Muhammad )
maytah kamu dih mag-mabugah pa allah

___________________________________
_____________________________________

4
(* )in manga quraish iban sin manga kapir ha masa sin nabiy Muhammad
salawat iban salam kaniya sin allah in sila namamaratsaya sila pa tawhid ar-
rububiyya sin allah , paratsayahun nila sabunnal tuud in allah siya in nag-
papanjari sin pitung lapis langit iban lupah siya in nag-dirihil rijikih ha katan
piyapanjari niya , iban paratsayahun nila sabunnal tuud allah mahasussi
mahatinggi in tag-amulahi sin katana alam iban tag-milik sin katan
parakalah , minsan pa asubuhun mu in manga sila nag-shirik iban nag-kupur
pa tuhan bang hisiyu in nag-papanjari sin langit iban lupah iban na sin katan
piyapanjari hambuuk da in hisambung nila kaymu allah siya in nag-papanjari
sin katan , amuyan in hisambung nila kaymu sumagawah in pag-paratsaya
nila yattu wayruun bilang sin allah iban dih sila matawag muhmin , sabab
hinangan nila sakutu in allah duun ha tawhid al-uluhiya hinangan nila
limbang in tuhan duun ha pag-ibadat nila , duun nakan simumba sila pa
manga barhalah atawa kan hinang nila in manga barhalah suluhan nila
mangayuh pa allah sin manga hajat nila , atawa kan mangayuh sila pa allah
tulus ikhlas kaniya ubus mangyuh daisab sila pa manga barhalah nila in
katan yan shirik ( sakutu ) pa allah makabahtal siya sin katan ammal ibadat
hangkan daing ha sabab yattu tiyawag sila sin allah mushrik sabab bihayan
in hantang sin pag-tuhan iban pag-ibadat nila , bihayan daisab in pag-tawhid
sin kamatauran daing ha manga manusiya ha masa natuh ini biyah sin
panawhid sin manga sila mushrik nakauna yattu , in panawhid sin manga
manusiya ha masa natuh ini mag-paratsaya sila allah ,allah in nag-papanjari
sin pitunglapis langit iban lupah iban siya in tag-milik sin katan alam iban
piyanpajari niya , sumagawah bang sila datungan na sakit duun naka
hinglawun sila atawa kan aun aramalah dumatung kanila , kakaitaan muna
duun in pag-shirik kanila , aun daing kanila maun na pa kubur iban pa
tampat mikipaulih sin sakit nila atawa kan sakit sin anak nila aun pa daing
kanila tumunggah pa tau patay iban pa kubur bang kaulian in sakit niya
atawa kan sakit sin anak nila mag-sumbali siya manuk atawa kan kambing ,
aun pa daing kanila mag-labut pa tampat iban panunuk , in yan katan
kakahinang shirik pa allah biyah sin kakahinang sin manga sila mushrik ha
masa sin nabiy salawat iban salam kanila , wajib ha hambuuk muslim subay
siya mag-paratsaya iban mag-ihtikad(manga hagari ) sabunnal tuud wayruun
makamumpaat iban makamudarat malaingkan daing ha pag-bayah niya ,
sartah wajib mu patunggal in katan ammal ibadat mu pa tuhan daing
namayan ha pag-pangayuh duwa , iban sambahayang iban pag-zakat iban
pag-mura iban pag-tungga subay mu patunggalun pa allah iban karnah
niya .

5
 : :

]





]][3: .

:]
]] [18: :



:
:

]
]][254:


.
:

:] :
]][255: .

6
ATULAN HIKARUWA

in manga kapir mamung sila : wayruun dugaing maksud iban mukarnah

namuh nangayuh iban simumbah pa manga barhalah malaingkan mag-
ibadat iban miki sapaat kanila in dalil sin pagsumba nila ha farman sin allah :

in manga manusiya amuin limbangan nila in allah duun ha pag-

ibadat nila laung nila wayruun dugaing mukarnah namuh
malaingkan hasupaya makasuuk kami pa allah , nah! sabunnal tuud
in allah siya in humukum ha antara nila ( manusiya ) duun ha
manga parakalah piyag-sulangan nila , sabunnal tuud in allah dih
niya hidayatan in manga kapir putingan .

in dalil sin shapaat farman sin allah : in manga manusiya nag-tag-ipun

dugaing ha allah in siyumba nila yaun dih makarihil kanila
kamudaratan iban kamumpaatan sartah in hipamung nila in manga
siyumba namu yan sila in makasapaat kamu ha hadarat sin allah .

in sapaat duwang kajinis

Shafaat manfiyah niyapihan ( biyahtal / piyayluhan) sin allah .

Shafaat muthbitah ithbat biyunnal sin allah .

In shafaat manfiya amuin shafaat pangayuun dugaing daing ha tuhan

sartah wayruun makagaus duun kaniya malaingkan tuput tunggal in allah in
dalil sin shafaat ( manfiya) ( 1 ) farman sin allah mahasussi mahatinggi :
ya kamu amuin namamartsaya ha allah ( dana in rukun iman unum
iban rukun islam lima ) pag-napaka kamu sin altah niya ha dih pa
kamu dagpakan sin adlaw wayruun na pag-napaka iban pag-lasa
duun ha adlaw yaun iban wayruun na pag-shafaat in manga kapir
sila nayan in manusiya anyaya .

In shafaat muthbita ( 2 ) : amuna in shafaat pangayuun daing ha allah , in

sumapaat amuin manusiya dihilan sin allah mulliya sumapaat in manusiya
sapaatun hisiyu-hisiyu in in kiyaridaan sin allah sin ammal ibadat nila sartah
puas daing ha ijin ( panugut ) sin tuhan ha tau sumapaat kaniya ha farman
niya : ( wayruun makasapaat ha hadarat sin allah malaingkan subay puas ijin
( panugut ) daing kaniya )

_____________________________________________________________________________
_

7
( 1 ) in shafaat manfiyah biyahtal sin allah iban piyayluhan niya , sabab
shirik siya biyah na sin nasabbut ha ayat , in kaunan sin manga mushrik nag-
tutuhan sila pa manga barhalah iban pa manga tau patay karnah in maksud
nila mikishafaat sila kanila in yan biyahtal sin allah mahasussi mahatinggi
iban niyapihan / piyayluhan sin quran mahamulliya sabab in manga
barhalah iban manga tau patay wayruun gaus nila sumapaat hangsulag
unu-unu .

( 2 ) in shafaat muthbita in yan kiyabaytah sin allah ha quran niya

mahamulliya wayruun mag-munkir kaniya malaingkan manga manusiya nag-
daran sin kabatilan ( kalaungan ) in daing ha manga aqida ( pangahagad )
sin ahlu sunnah wa al-jmaa in sila mag-paratsaya sabunnal tuud in nabiy
Muhammad salawat iban salam kaniya sin allah , iban sin manga sila
kanabiy-nabiyhan iban sin manga shahid iban manga tau salihin dana in
afrat( batah-batah ) nawapat nakauna daing hamaas nila in sila katan yan
maka shafaat malaingkan aun sarat niya

Hikaisa niya : puas daing ha ijin ( panugut ) sin allah ha tau sumapaat ha
farman sin allah

( ) :

Wayruun makasapaat malaingkan subay labay daing ha ijin ( panugut ) sin

allah

Hikaruwa niya : ridah sin allah ha tau sapaatun subay in kaunan niya daing
ha manga manusiya nag-tawhid pa allah wayruun nag-sakutu ha pag-ibadat
niya ha farman sin allah

( ) :

Iban wayruun makasapaat kanila malaingkan subay hisiyu-hisiyu in

kiyaridaan niya .

Shafaat hidihil sin allah ha nabiy Muhammad salawat iban salam kaniya sin
allah nasabbut sin kaulamaan unum in taud niya

Hika-isa niya : shafaat dakulah ha parang mahshar .

8
In dalil sin shafat yan mabut mayan ha adlaw kiyamat ha parang mahshar
in nabiy Muhammad salawat iban salam kaniya sin allah mangayuh siya
panugut daing ha allah sin pasapaatun siya sambil siya sumujud mamudji
pa allah iban mangayuh kaniya sapaat sambil mag-farman in allah kaniya

( ) :

Ya muhammad Tungasan na in uh mu pangayuh nakaw hirihil na kaymu ,

sapaat nakaw hirihil na kaymu in sapaatun mu .

Hikaruwa niya : sapaat ha manga tau surgah hasupaya sila makasud

palaum niya .

Hikatu niya : sapaat ha manga ummat niya amuin nakahinang mahsiyat

( dusa dugaing daing ha shirik ) tiranan hikasud nila narkah sapaatun sila
hasupaya dih sila makasud palaum niya .

Hika upat niya : sapaat ha manga ummat niya amuin wayruun nila
liyamuran in pag-ibadat nila sin pag-shirik sumagawah nakasud sila palaum
narkah sabab sin mahsiyat nila sapaatun sila sin nabiy hasupaya sila
makaguwah daing ha narkah .

Hika lima niya : sapaat niya ha manga muhmin nakasud palaum surgah
sapaatun niya hasupaya tumaas in darajat nila halaum sin surgah .

Hika unum niya : sapaat niya ha amaun niya hi abu talib hilangan in pasuh
sin narkah kaniya , sumagawah in pasuh mag-bukal in umbun-umbunan
niya .

9

- - : .





] : - -
.[193:]]

ATULAN HIKATU

Sabunnal tuud in nabiy salawat iban salam kaniya sin allah limahil siya duun
ha jaman sin manga manusiya inda jinis tibayhuan sin pag-ibadat nila , aun
daing kanila nag-susumba malaikat , aun daing kaniya nag-tutuhan pa
manga kanabiy-nabiyahan iban manga salihin ( tau ammal ibadat ) aun
daing kanila in nag-tutuhan pa batu iban nunuk , aun daing kanila in piyag-
tuhanan nila mata suga iban bulan sumagawah minsan pa bihattu biyunuh
da sila katan sin rasul allah salawat iban salam kaniya wayruun niyara silang
ha antara nila in dalil niya farman sin allah :

( iban bunua ( puhpua ) niyu sila hasupaya dih jumatuh in pitna(* )

pag-shirk sartah mahinang in ammal ibadat katan pa allah .

_____________________________________________________________________________

( * ) in fitnah mataud in mahna niya in mahsiyat kanganan daisab siya

fitnah in pag-tungkakali damikkiyan niya fitna daisab in pag-ngan kaniya ,
malaingkan in fitna nabangkil duun ha ayat yan in mahna niya shirk biyah
sin ha farman niya ha dugaing ayat

217 : ) ( :

In dusa shirk malaggu daing sin namuh .

10
Duun ha ayat nasabbut ha suratul baqara ayat ( 193 ) iban ha suratu al-anfal
ayat ( 39 ) kiyawajiban in manga sila nakurah sin muslim amuin puhpuun
nila in pag-shirik diin-diin na kagausan nila hasupaya in katan ammal ibadat
tumudju siya katan pa allah .

] :
.[37:]]

In dalil sin nag-tuhan sila ha suga iban bulan farman sin allah : ( daing ha
manga ayat tandah sin aun tuud tuhan , amuna in dum iban adlaw nah!
ayaw niyu sumbaha in suga iban bulan , in wajib sumbahun niyu tuput
tunggal allah amuin nag-papanjari ha suga iban bulan .

]]



] :

.[80:

In dalil niya sin nag-tutuhan sila ha manga malaikat farman sin allah :
( wayruun nag-daak kaniyu in allah amuin hinangun niyu in manga malaikat
iban sin manga kanabihan pag-tuhanan .

] :













.[116:]]

In dalil sin nag-tuhan sila pa manga nabiy farman sin allah : ( ha waktu
mayan mag-farman in allah kan isa anak hi maryam alayhima assalam ,
farman sin allah ya isa maytah nag-iyan kaw pa baran mu ha manga
manusiya ( nasraniya ) sin hinanga niyu aku tuhan iban sin inah ku dugaing
daing ha allah , in sambung niya mahasussi mahatinggi kaw ya allah ,
wayruun tuud kapatut ku umiyan sin tuhan aku iban sin inah ku in yan
wayruun kasabunnalan niya , bang sawpama niya naka iyan aku kanila nah!
tuput tunggal ikaw in makaingat kaniya sabab kiyaiingatan mu bang unu in
ha ginhawa ku , sartah wayruun tuud pangingat ku bang unu in kiyaiingtan
mu sabunnal tuud ikaw in maka ingat sin gaib . ( * )

11
_____________________________________________________________________________

( * ) ayat yan hambuuk siya daing ha manga salagguh-lagguh

hipanambung ha manga sila nas-raniy amuin nag-tuhan ha isa iban inah
niya salawat iban salam kanila iban mag-parrang ha manga sila nasraniy
sabunnal tuud in isa iban sin inah niya bukun sila tuhan mapatut pangayuan
iban sumbahun sabab biyaytah sin allah ha quran mahamulliya sartah
kiyabaytah daisab ha kitab nila injil sin sabunnal tuud in isa iban sin inah
niya bukun sila tuhan farman sin allah ha quran niya mahamulliya

117 ) ( :

Laung hi isa alayhi as-salam ya allah wayruun dugaing biyaytah iban

piyasampay ku kanila ( ha manga bangsa israil ) malaingkan amura in
paldaakan mu kakuh amuin mag-tag-ipun sila pa allah tuhan ku iban tuhan
niyu .

12


] :
.[57: ] ] ...

In dalil sin nag-tuhan sila pa manga tau salihin farman sin allah : in manga
manusiya amuin piyagtutuhanan nila yaun in sila nangangayuh daisab pa
tuhan nila sartah himihinang sin ammal ibadat piyangdaakan niya iban nag-
huhuwat-huwat sin ulung daing ha allah iban miyumugah daing ha siksa
niya .

] :


( 19))1


.[20-19:)]]1

Dalil sin simusumba sila pa manga batu ( barhalah ) iban kahuy ( nunuk )
farman sin allah : baytai niyu kunuh aku maytah kamu nag-tuhan ha al-lat ( 1
) iban hi uzza (2 ) iban kan manat ( 3 ) iban sin dugaing niya .

_____________________________________________________________________________
_

(1 ) barhalah siyumumbah sin manga tau taif ( banu thaqif )

( 2 ) barhalah siyusumba sin manga quraish iban sin banu qina-na

( 3 ) barhalah siyusumbah sin manga banu hilal

13
 - : - -


-
: :
. ...

Baytah daing kan abu waqid al-layht kiyaridaan siya sin allah laung niya :
nag-akad kami iban sin nabiy salawat iban salam kaniya sin allah pa hunain ,
sartah ha waktu yattu in kami bahgu simud pa agama islam nakakitah kami
mang mushrik yaun sila nag-titinduk ha sidrah ( kahuy dakulah ) sartah
biyubutang nila in manga sanjata nila duun ha taas sin kahuy yaun pag-
nangan siya dhata anwat , nakalabay kami duun ha sidrah yaun in agi namu
ya rasul sin allah hinangi kami dhata anwat biyah sin kanila yaun dhata
anwat

14
 :










] : .
.[65:]]

ATULAN HIKA UPAT :

In manga nag-shishirik ha masa natuh ini labi in shirik nila daing sin manga
nakauna , sabab in manga nakauna yattu nag-shishirik sila ha waktu
mahayang ( wayruun musibah ) sartah nag-tatawhid sila pa allah bang ha
waktu kasigpitan ,adapun in manga nag-shishirik ha masa natuh ini in shirik
nila tattap sibuh da ha kahayangan iban ha kasigpitan , in dalil sin pag-shirik
sin manga nakauna yattu farman sin allah : bang sila hatulakan
simasakat ha taas bahitra sartah abutan sila sin hangin iban sin
alun makusug mangayuh sila pa allah tulus ihklas in pangayuh nila
kaniya , sumagawah ha tatkalah mayan liyappas sila sin allah daing
ha musiba yaun in kaunan nila nag-sasakutu sila pa allah duun
hapag-ibadat kaniya(*)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------

(*)In kahalansin hulah natuh kitaa niyu ba in manga ta pa katu sibuh da aun
kasusahan iban sin wayruun maglabut da pa kakubulan .

Dihilan rijikki mag-labut da pa tampat , datungan sin musibah damikkiyan

niya mag-labut da pa tampat ..in kaibanan atas na umuntas tawid karnah
hasupaya sadya mag-labut iban magsukur pa tampat in bihayan kakahinang

15
amunayan in kakahinang sin manga quraish ha masa sin nabuiy Muhammad
salawat iban salam kaniya sin allah .

16