Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven

Bron: Didactisch model van Gelder

Student(e) Marissa Lambrechts Mentor -
Klas PEH16VB Datum 16-03-2017
Stageschool De Klimboom Groep 7
Plaats Eindhoven Aantal lln 28 leerlingen
Vak- vormingsgebied: Geschiedenis
Speelwerkthema / onderwerp: Davinci: Pompe
Persoonlijk leerdoel:
- Ik ben in staat om mijn stem op een juiste manier te gebruiken door middel van variatie in tempo en meer pauzes te nemen. Dit wil ik bereiken door meer op mijn
snelheid en ademhaling te letten.
- Ik ben in staat om een duidelijk signaal aan de klas te geven wanneer een activiteit begint of eindigt.
Lesdoel(en): Evaluatie van lesdoelen:
Procesdoel: Aan het eind van de activiteit kunnen de kinderen een beschrijving geven van
Aan het einde van de activiteit hebben de kinderen kennis gemaakt met: de vulkaanuitbarsting van de Vesuvius en uitleggen wat deze uitbarsting voor
- de mondiale ruimtelijke spreiding van bevolkingsconcentraties en invloed had op Pompe.
godsdiensten, van klimaten, energiebronnen en van natuurlandschappen zoals
vulkanen, woestijnen, tropische regenwouden, hooggebergten en rivieren. Aan het einde van de les bespreek ik klassikaal de antwoorden van het
(Kerndoel 49, TULE) werkblad. Daarnaast vraag ik de kinderen wat ze in deze les geleerd hebben.
- het volgende tijdvak: Grieken en Romeinen. (Kerndoel 52, TULE) Dit doe ik steekproefsgewijs door kinderen een beurt te geven.
- oude teksten en documenten, tijd-, plaats- en situatiegebondenheid van
historische bronnen, behoud van historische bronnen (Kerndoel 51, TULE)
- het Romeinse wereldrijk; belang van de infrastructuur van het rijk (wegen, geld,
veiligheid) voor leger, ambacht en handel (Kerndoel 53, TULE)
Aan het einde van de activiteit hebben de kinderen geoefend met:
- het samenwerken binnen de tafelgroepjes.
- het stellen van historische vragen.

Productdoel:
Volgens de methode Davinci:
- De kinderen kunnen verwoorden dat in het jaar 79 na Chr. in Pompe een
vulkaanuitbarsting is geweest. Tevens kunnen zij verwoorden hoe wij
(archeologen) aan informatie over deze ramp zijn gekomen. De kinderen kunnen
aan de hand van afbeeldingen een beschrijving maken van de natuurramp uit
die tijd.
Beginsituatie: De kinderen hebben wekelijks Davinci lessen. Davinci is een project waar de kinderen een aantal weken mee bezig zijn, dit gaat over een bepaald
thema. Het thema voor deze weken is Grieken & Romeinen. Binnen Davinci wordt gebruik gemaakt van de OJW-domeinen: Geschiedenis, Aardrijkskunde en
Natuur & Techniek, maar ook de Kunstzinnige Orintatie, taal en rekenen komen hier aan bod.

De groep bestaat uit 28 leerlingen, waarvan 13 jongens en 15 meisjes. De leerlingen zijn allemaal rond de 10 of 11 jaar oud. In het lokaal zitten de leerlingen in
tafelgroepjes. Deze groepjes verschillen van grootte tussen de 4 en 6 leerlingen. Jongens en meisjes zitten gemengd bij elkaar in deze groepsopstelling.
Binnen de groep zijn cognitieve verschillen merkbaar. Per domein zijn er zwakke en sterke leerlingen. Er wordt in de klas veel gewerkt met instructiegroepen. De
leerlingen van deze groep hebben structuur nodig. Duidelijke afspraken en regels zijn nodig om de orde te behouden. Door gebruik te maken van de timer op het
bord weten de leerlingen hoe lang ze voor een bepaalde opdracht krijgen. Hier kan ik dus gebruik van maken tijdens mijn lessen.

De les geschiedenis komt uit de lessenreeks van Davinci. De kinderen hebben wekelijks Davinci lessen. Davinci is een project waar de kinderen een aantal
weken mee bezig zijn, dit gaat over een bepaald thema. Het thema voor deze weken is Grieken & Romeinen. Binnen Davinci wordt gebruik gemaakt van de OJW-
domeinen: Geschiedenis, Aardrijkskunde en Natuur & Techniek, maar ook de Kunstzinnige Orintatie, taal en rekenen komen hier aan bod.

Op sociaal-emotioneel gebied zijn er enkele leerlingen die opvallen. Zo zijn er een aantal leerlingen in de groep die last hebben van woedeproblemen. Deze
leerlingen kunnen al snel iets verkeerd opvatten en hierop doorgaan of een grote mond hebben tegen de leerkracht. Deze leerlingen zoeken dus de grenzen van
de leerkracht op. Er zijn drie leerlingen in de klas die last hebben van ADHD. Deze leerlingen mogen met een timer een paar minuten naar buiten om hun energie
kwijt te kunnen, ze mogen zelf aangeven wanneer ze naar buiten gaan. Het gebruik van de timer zal regelmatig voorkomen, ook tijdens mijn lessen. Hierdoor
zullen deze leerlingen dus tussendoor even weg zijn. Ondanks de negatieve momenten is er een goede sfeer in de groep. Het groepsgevoel is aanwezig en de
leerlingen hebben onderling veel plezier.

Lesverloop
Tijd Leerinhoud Didactische handelingen Leeractiviteit Materialen /
Leraar leergedrag leerling(en) Organisatie
Inleiding Afspraken (Ik maak enkele afspraken met kinderen. Ik De kinderen luisteren naar de afspraken en houden - Mappen van Davinci
+/- 10 min maken, inleiding: spreek met de kinderen een startsignaal af. zich aan deze afspraken. - Lavastenen
fotos + Als ik mijn hand op steek, verwacht ik dat zij - Fotos Romereis
lavastenen dit ook doen en hun aandacht op mij vestigen. De klassendienst delen de mappen van Davinci uit. - Powerpoint Davinci
Dit is mijn teken om te laten zien dat ik wil les 11 Pompe
beginnen met de activiteit. De kinderen overleggen 1 minuut binnen hun groepje. - Whiteboard + Stiften
Ik spreek met de kinderen af dat ze niet voor De kinderen geven per groepje een antwoord.
de beurt gaan roepen en hun vinger opsteken
als ze een antwoord weten of iets willen De kinderen bekijken de fotos en luisteren naar de
zeggen.) uitleg.
^ Korte herhaling van de afspraken.
De kinderen maken ondertussen aantekeningen indien
Ik vraag de klassendienst de mappen van nodig.
Davinci uit te delen.

Ik vertel de kinderen dat ik 3 steentjes mee

heb genomen. Ik laat de kinderen binnen hun
tafelgroepje 1 minuut overleggen over wat ze
denken dat de steentjes zijn.
Ik vraag elk tafelgroepje wat hun antwoorden
zijn.

Ik vertel de kinderen dat ik ook nog wat fotos

heb, waardoor het misschien al duidelijk wordt
waar de les over gaat.
Ik laat de fotos zien van de Vesuvius en van
Pompe. Ondertussen vertel ik eventueel iets
over de fotos en de Romereis.
Ik vertel de kinderen dat de steentjes
lavastenen zijn die meegenomen zijn van de
Vesuvius.

Ik vertel de kinderen dat we les 11 van Davinci

gaan doen. Deze les gaat over Pompe en de
Vesuvius. Ik vertel dat we een les van Davinci
hebben overgeslagen, maar dat deze nog wel
ingehaald wordt.
Ik schrijf de 3 kernwoorden op het whiteboard:
- Pompe Vulkaan Vesuvius

Ik vertel de kinderen dat ze zelf ondertussen

Kern Ik laat de plaat van de vulkaanuitbarsting in De kinderen bespreken de vertelplaat. - Mappen van Davinci
+/- 25 min Pompe op het bord zien. Ik vraag de kinderen De kinderen luisteren naar de uitleg en maken - Powerpoint Davinci
wat ze op de plaat zien. ondertussen aantekeningen indien nodig. les 11 Pompe
- Bijlage 2: Vertelplaat
Ik vertel dat op de plaat afbeeldingen te zien (Een kind mag vertellen over zijn ervaring met de
zijn van voorwerpen van de vulkaanuitbarsting Vesuvius.)
van de Vesuvius. Ik vertel dat de ramp in het
jaar 79 na Chr. gebeurd is. Het is de grootste Een kind mag een vulkaanuitbarsting op het bord
natuurramp geweest uit de tijd van het tekenen. De kinderen tekenen een vulkaanuitbarsting in
Romeinse rijk. Ik wijs het jaartal 79 na Chr. op hun map.
de tijdlijn aan.
De kinderen luisteren naar de uitleg en maken
Ik laat de Vesuvius op Google Earth zien. ondertussen aantekeningen indien nodig.
Ik vraag of er iemand in de klas al eens bij de
Vesuvius is geweest. (Ik laat een kind hierover De kinderen bekijken het filmpje van de
vertellen.) vulkaanuitbarsting.
Ik vraag of er iemand weet hoe een
vulkaanuitbarsting werkt. Ik laat een kind dit De kinderen luisteren naar de uitleg en maken
op het bord tekenen. Ik laat de andere ondertussen aantekeningen indien nodig.
kinderen de vulkaanuitbarsting in hun map
tekenen. De kinderen gaan aan de slag met de beschrijvingen.
Dit doen ze door middel van zacht overleg.
Ik vertel aan de hand van de dia van de
powerpoint hoe een vulkaanuitbarsting werkt.
LET OP: De nummers bij de vulkaan zijn niet
in volgorde van de uitbarsting!

Ik laat de kinderen het filmpje zien van de

vulkaanuitbarsting (TOT 01:30). Ik vertel dat
het filmpje in het Engels is. Ik leg kort uit wat
er in het filmpje gezegd is: In de aarde bevindt
zich magma, deze magma wordt door een
bepaalde druk door de vulkaan omhoog
geduwd en komt boven uit de vulkaan. De
magma komt uit het topje van de vulkaan, dat
ook wel krater genoemd wordt. Als de magma
uit de krater komt, heet het lava.

Ik vertel dat niet alle mensen konden vluchten

bij de uitbarsting van de Vesuvius. De mensen
werden dus bedolven onder een metersdikke
Ik laat de dia zien met de vragen die de
kinderen gaan beantwoorden. Ik vertel de
kinderen: Stel dat je in de 18e eeuw
opgravingen gaat doen. Je gaat zelf de
geschiedenis van de ramp in Pompe
schrijven aan de hand van de punten die op
het bord staan.

Ik vertel de kinderen dat ze per punt minstens

3 zinnen moeten hebben opgeschreven.

Ik laat de kinderen zon 10 minuten aan het

werk gaan met de beschrijvingen. Dit mogen
ze doen in tweetallen binnen het tafelgroepje.
Ik spreek af dat er zachtjes overlegd wordt en
dat de kinderen op hun eigen stoel blijven
zitten. Ik loop rond om eventueel te helpen bij
vragen en kijk mee wat de kinderen
opschrijven.

Na zon 10 minuten vraag ik de aandacht van

de kinderen door middel van het stilteteken.
Afsluiting Bijlage 1 Ik vertel dat ik een brief ga voorlezen die een De kinderen luisteren naar de brief en maken eventueel - Mappen van Davinci
+/- 25 min voorlezen, Romeinse jongen, Plinius, schreef. Hij heeft aantekening indien nodig. - Powerpoint Davinci
werkblad maken de ramp van de Vesuvius meegemaakt toen les 11 Pompe
en bespreken hij 17 jaar was. Op het moment van de De kinderen maken het werkblad en doen dit met zacht - Bijlage 1: Brief
uitbarsting logeerde hij met zijn moeder bij zijn overleg. - Werkblad vulkanen
oom. Ik lees bijlage 1 voor. Davinci les 11
De kinderen bespreken klassikaal de antwoorden en
Ik vertel de kinderen dat ik nog een werkblad verbeteren indien nodig.
over vulkanen heb.
Ik deel de werkbladen uit en vertel de De kinderen ruimen hun mappen op.
kinderen dat ze 10 minuten hebben om het
werkblad in te vullen. Ik vertel de kinderen dat
dezelfde afspraken nog steeds gelden: dus
zacht overleg mag! Ik zet de timer op het bord
op 10 minuten.
Ik schrijf op het bord dat als de kinderen
eerder klaar zijn, ze nog even naar hun
beschrijvingen kunnen kijken en eventueel
deze kunnen afmaken en/of controleren.

Na zon 10 minuten vraag ik de aandacht van

de kinderen door middel van het stilteteken.
Ik bespreek klassikaal de antwoorden van het
werkblad. Ik vraag de kinderen wat ze in deze
les geleerd hebben. Ik geef zon 2 3
kinderen een beurt.

Ik laat de kinderen het werkblad in hun map

stoppen en de mappen weer opruimen.
Persoonlijke reflectie
De voorbereiding voor mijn geschiedenisles is de langste voorbereiding geweest van alle lessen. Dit heeft dan ook zeker invloed gehad o
deze les! Voorafgaande heb ik veel beeldvormers gezocht, waaronder lavastenen. Daarnaast heb ik een PowerPoint gemaakt en de les
goed doordacht. Dit alles heeft zeker bijgedragen aan het verloop van de les. De les verliep namelijk heel goed! Ik ben zeer tevreden me
deze geschiedenisles, vooral omdat geschiedenis niet echt mijn favoriete vak is Ik ben de les begonnen met de lavastenen en fotos di
door vriendinnen zijn gemaakt op de Romereis. De kinderen waren door deze beeldvormers meteen bij de les betrokken. De uitleg vond
zelf nog erg spannend. Het was belangrijk dat ik deze uitleg goed overbracht omdat de kinderen ondertussen ook aantekeningen moeste
maken voor hun project. Uiteindelijk heb ik de informatie goed kunnen overbrengen, ondanks dat ik zelf wat wisselingen heb gemaakt in
volgordes. Het filmpje dat bij de PowerPoint van de methode hoorde, vond ik zelf wat langdradig en saai voor de kinderen. Hier heb ik du
een vervangend filmpje voor gezocht en de kinderen (n mijn mentor) reageerden hier heel leuk op! De kinderen hebben goed aan de
opdracht van de beschrijvingen gewerkt, ondertussen heb ik wel enkele kinderen wat op weg moeten helpen. Het voorlezen vond ik zelf
lastig vanwege mijn tempo en ademhaling. Het was fijn om te horen dat ik hier goed opgelet heb. Het werkblad hebben de kinderen vrijw
volledig zelfstandig in kunnen vullen, dit geeft aan dat de uitleg dus voldoende was om het werkblad te maken. Door de afwisseling van
zelfstandig werken en luisteren naar de leerkracht bleven de kinderen hun aandacht bij de les houden. Tijdens de evaluatie hoorde ik van
verschillende leerlingen dat ze het een erg leuke les vonden en dat ze veel geleerd hebben, dat gaf me een goed gevoel over de les. Al m
al dus een leuke en leerzame les, met fijne feedback van mijn mentor!

De lavastenen die ik als beeldvormers heb gebruikt bij de inleiding