APUNTES ECONOMA

TEMA 1: CONCEPTO E MTODO NA ECONOMA POLTICA

Sistema econmico de mercado.

Una economa de mercado aquela na que os individuos e as empresas privadas

toman as decisins mis importantes acerca de producin e o consumo. Un sistema de
prezos, de mercados, de perdas e ganancias, de incentivos e recompensas determina
o que, como e o para quen. As empresas producen os bens que xeran os mximos
beneficios (o que) utilizando as tcnicas de producin que resultan menos costosas (o
como). El consumo determnase polas decisins dos individuos sobre como gastar o
seu salario e os seus ingresos da propiedade xerados polo seu traballo e as sas
propiedades (o para quen). As decisins tmanse nos mercados, onde as persoas e as
empresas acordan voluntariamente intercambiar bees e servizos, case sempre
mediante o pago en dieiro.

Caractersticas:

- Propiedade privada: os factores de producin son de propiedade privada.

- Voluntariedade: (responsabilidade) dos axentes. Quen quere compra e quen
quere vende. Isto implica ser responsable dos nosos actos.
- Soberana do consumidor: as empresas teen que saber o que queren os
consumidores, por iso importante a anlise estratxica do mercado. Os
negocios van en base aos intereses do consumidor.
- Decisins econmicas descentralizadas (mercado): cada quen toma as
sas decisins, non hai un centro de decisins. Ningun impn nada.
- Sistema de prezos: prezo vs.valor. Slo el necio confunde valor y precio;
o sistema fundamental do mercado. O prezo aporta informacin, delimitando
produtos e factores. Existen incentivos aos empresarios e propietarios de
factores. Moitas veces as decisins van en funcin do prezo. Normalmente
demandamos nun mercado e producimos noutro. O empresario decide se lle
interesa producir ou non, xa que vai mirar o que mis lle compense.

Vantaxes do sistema de mercados.

- Beneficio privado e beneficio social: a man invisible. Tomamos as

decisin en funcin a un beneficio individual, e ao facelo hai beneficio social.
Funciona sen que ningun o regule, xa que autorreglase. dicir, os bens son
aportados para todos por buscar os propios beneficios.Ponse no mercado o que
lle interesa ao resto.
- Concorrencia e eficiencia: capacidade de competir respecto da informacin,
o sistema de prezos/custos, entre outros.
- Liberdade dos axentes e satisfaccin individual por ser decisor: e
empresarios.
- Descentralizacin na toma de decisins.

Os erros do mercado.

- Ineficiencias na asignacin: s veces o mercado non asigna da forma

correcta.
o Monopolios
 o Externalidades: consecuencia dunha actividade econmica que afecta a
terceiros e que non estn incorporadas no prezo os efectos que se
producen non se incorporan no prezo. Son actos dun individuo que
repercute noutro sen que este o buscara.
o Bens pblicos (puros): teen independencia da titularidade xurdica.
No mercado normalmente falamos de bens privados que compramos.
Non hai rivalidade: ou favorece a todos ou a ningun
Non hai ningun que che poida exclur dese ben. Non che poden
facer pagar.
Os bens pblicos non se moven ben no mercado porque o sector
privado non os vai a pagar.

O ensino un ben pblico pero non por natureza, xa que un ben privado.

Ben privado: dende o punto de vista de anlise econmica

Uso restrinxido, exclusividade.
Principio de rivalidade no consumo en maior ou menor medida,
dicir que o que tea un afecta a que os usen os outros.
Dereito de exclusin: algun ten un ttulo de tal maneira que pode
permitirse a outro o uso do ben.
Os bens privados son perfectos para o mercado porque hai que
pagalos, dicir, s os disfrutan os que estn interesados en telos e
para iso teen que pagar.
o Rixidez dalgns recursos: hai recursos que con independencia de que
poidan servir para moitas cousas non cambian a sa funcin polo motivo
que sexa.
- Desigualdades redistributivas: eficiencia vs xustiza.

Mercados asimtricos. Grandes diferenzas de xente que plantexan problemas

de equidade. O sistema de mercado garante eficiencia, non distributivo. Canto
mis eficiente menos redistributivo.

- Inestabilidade econmica: ciclos econmicos. Aspiracins mis ou menos

frecuentes de crisis. Economas positivas = externalidades positivas.
- A poltica como mecanismo de control do mercado: o mercado tamn
xera erros.

Economas mixtas: sistema de mercado con intervencin do sector pblico.

- Correccins na asignacin: funcionamos coma un sistema de mercado, onde

as bases do sistema se cumpren. Intervn o sector privado e xustificamos que o
Estado poida corrixir a distribucin do mercado escusndose na existencia de
erros. O mercado tende a ser eficiente, pero non xusto, dicir, o Estado
redistribe rendas e riquezas. Por un lado recibe ingresos da xente, e logo os
redistribe a outros. A redistribucin dun Estado vara segundo a ideoloxa.
- Polticas redistributivas: (aqu non pasa). Estas medidas facilitan a
intervencin do sector pblico. Os impostos reprtense como queira o Estado.
Se recadamos mis impostos = o mercado menos eficiente. Aplicaron a
intervencin do sector pblico porque haba erros no mercado, o problema
 que o sector pblico tamn tea erros (supoan que o Estado a funcionar
dunha forma perfecta).
- Polticas estabilizadoras:
- Capitalismo de Estado: propiedade pblica dos factores de producin. A base
do sistema son os mercados, pero moitos dereitos de propiedade son do Estado.
Hai determinados factores que son propios do Estado e que circulan no
mercado.
- Erros do sector pblico: teora da eleccin pblica.

Sistema econmico de Planificacin Central.

Os medios de producin son de propiedade estatal e as decisins clave corresponden

ao Estado e ao poder central. Ningun propietario dos seus factores porque o
Estado. Caractersticas:

- Propiedade colectiva: eu vou ter que facer o que me mande o planificador

central. O planificador di de que e como vas traballar.
- Imposicin: non decido o que vou facer cos meus factores nin onde vou meter
os meus recursos. Hai moi pouca liberdade. Os factores van dedicados ao que
che manden, e recibes os bens que che den.
- Soberana do decisor: o decisor quen decide o que se vai producir. O
consumidor colle o que lle dan.
- Decisins econmicas centralizadas (autoridade)
- Prezos controlados (prezos sombra): un prezo que asigna a autoridade
central. Non responde ao que van pagar os cidadns senn a outras cousas que
decide o planificador central (non responde aos valores da xente). Nun mercado
o prezo fxase pola oferta-demanda.
o Prezos sombra: sistema indirecto de determinar os prezos. Prezos que
se elaboran para dar un valor, sen ter en conta a oferta-demanda.

A autoridade a que recibe todo e a que reparte todo (os bens e servizos). A
autoridade central o Estado normalmente.

Vantaxes.

- Racionalizacin da actividade: os recursos asgnaos o planificador central

para aquilo que fai falta.
- Igualitarismo: todos producen e ningun propietario dos factores de
producin (a propiedade de factores o que leva desigualdade). A cada quen
se lle pode dar o que queiramos darlle, isto posibilita un sistema igualitario
dndolle a todos o mesmo.

Erros.

Moito mis graves que os do sistema de mercado.

- Intrnsecos: erros por como funciona este sistema

 o Incentivos: si che pagan en funcin do que queren non hai incentivos
directos para que ti produzas todo o que podes producir. Falta de
incentivos para buscar a eficiencia econmica. Isto afecta produtividade
e aos premios polticos (que non xera beneficios reais). Se todos fosen
cidadns ideais, isto non pasara.
o Poder: ilimitado, sen competencia, sen libre decisin. Temos todos os
poderes nunha nica man. Se o poder acta acorde aos valores de todos
iguala ben. Pero isto non pasa (ten demasiado poder)
o Informacin: falta mecanismos prezos. Non se subministra toda a
informacin que se subministra no mercado. A xente non sabe o que fai
falta e o que non.
- Extrnsecos:
o Burocratizacin: lentitude de cambios, pouca innovacin. Quen
presenta algo que non exista, gaa. Se introduces unha innovacin e sae
mal, o sistema burocrtico castgate. No mercado prima a innovacin.
o Sen liberdade de decisin, sen mobilidade de factores: porque a
autoridade non o prima. Non hai liberdade de decisin sen mobilidade de
factores.
o Dificultades de planificacin e organizacin: moi difcil que un
planifique ou organice todo.

Como non hai mercado podes disfrazar as necesidades.

A producin vaise a utilizar como sistema de premio.

Planificacin central nas economas mixtas: economas subdesenvolvidas.

TEMA 3: O EQUILIBRIO DO MERCADO E AS ELASTICIDADES DA OFERTA E DA

DEMANDA

Demanda e oferta no mercado.

Demanda: cantidade dun ben que estn dispostos e poder adquirir os

consumidores en funcin do prezo, sen que cambien o resto dos factores.

Comportamento dos consumidores:

- a relacin entre prezo e cantidade demandada.

- A demanda ten que ser efectiva (poden e queren comprar). Sen variar outros
determinantes.

Na resposta dos consumidores non inflen s prezo e cantidade demandada,

senn tamn noutros factores.

Lei da demanda decrecente

Relacin inversa existente entre un prezo de un ben e a cantidade demandada.

Canto + sube o prezo + se reduce a cantidade demandada. Prodcese por dous

efectos directos:

- Efecto de substitucin: un ben mis caro substitudo por un mis barato

que cumpre a mesma funcin. dicir, vou pedir menos do ben caro porque
 existen outros ben substitutivos (o seu consumo substitese por outros bens e
servizos).
- Efecto renda: se o prezo sube a renda dimine. Se a renda aumenta, hai
acceso a bens aos que antes non haba. Cando un prezo aumenta,
compraremos menos dese ben, porque a elevacin do prezo reduce a
capacidade adquisitiva desa renda. O demandante responde as variacins no
prezo e demanda bens. Se es demandante tes que gastar recursos.

Cambios na demanda (non sempre igual = factores).

1. Desprazamento na curva da demanda: variacin do prezo. Desprazmonos

pola curva pero en ningn momento cambiamos de curva.

Se variamos o prezo, movmonos pola curva da demanda; se cambia en base

a outro factor, cmbiase a curva da demanda.

2. Desprazamentos da curva de demanda (variando outros determinantes da

demanda e cambiando a curva):
a. Renda: mis renda, mis cantidade de bens que podemos adquirir
(temos mis recursos). Se aumenta a renda, a curva da demanda
desprzase dereita.
b. Poboacin: mis poboacin, mis posibilidades de que haxa mis
demanda para un ben. Mis poboacin, a curva da demanda desprzase
dereita.
c. Prezos de bens substitutivos no consumo: se sube un prezo dun
ben, aumenta a demanda do ben substitutivo. Exemplo: hai dous
produtos, compranse os prezos. Se vara un prezo dun ben constitutivo,
vara a demanda doutro.
d. Prezos de bens complementarios no consumo: un ben
complementario aquel que tes que consumir co outro. Si sube o prezo
do ben complementario implica unha diminucin na demanda do outro.
exemplo, un coche e gasolina; bolgrafo e caderno. Utilizo os dous vez.
e. Expectativas futuras: se hai malas expectativas de futuro, a demanda
baixa; se hai boas expectativas, a demanda do ben sube pero non vara o
prezo.
f. Gustos: Inciden directamente na demanda. A quen lle interesa controlar
a mia demanda s empresas. Os interesados en controlar a oferta
somos ns. Se gustan mis hai mis demanda e viceversa.

Comportamento dos produtores: a oferta

Oferta: para medir as intencins de venta dos produtores. O que os

vendedores queren e poden vender (efectiva). Relaciona a cantidade que se
oferta e o prezo que pode ter nese mercado sen variar outros determinantes.

Canto mis quero producir mis teo que pagar = se hai mis demanda, compensa a
sa producin.

Por determinados prezos non se poen venda porque s veces non compensa.