Prefijos numerales.
1 Mono 11 Undeca 21 Henicosa 60 Hexaconta
2 Di (bis) 12 Dodeca 22 Docosa 70 Heptaconta
3 Tri (tris) 13 Trideca 23 Tricosa 80 Octaconta
4 Tetra (tetrakis) 14 Tetradeca 30 Triaconta 90 Nonaconta
5 Penta (pentakis) 15 Pentadeca 31 Hentriaconta 100 Hecta
6 Hexa (hexakis) 16 Hexadeca 35 Pentatriaconta
7 Hepta (heptakis) 17 Heptadeca 40 Tetraconta
8 Octa (octakis) 18 Octadeca 48 Octatetraconta
9 Nona (nonakis) 19 Nonadeca 50 Pentaconta
10 Deca (decakis) 20 Icosa 52 Dopentaconta
Sustancias simples.
Nombre comn Nombre Sistemtico
N2 Nitrgeno Dinitrgeno
O3 Ozono Trioxgeno o catena-trioxgeno
P4 Fsforo blanco Tetrafsforo
S8 Azufre Ciclo-octaazufre
Combinaciones binarias del hidrgeno.
Hidrcidos.
Compuesto Nombre sistemtico En disolucin acuosa
HF Fluoruro de hidrgeno cido fluorhdrico
H2S Sulfuro de hidrgeno cido sulfhdrico
H2Te Telururo de hidrgeno cido telurhdrico
Hidruros metlicos.
LiH Hidruro de litio
AlH3 Hidruro de aluminio
xidos no metlicos.
Frmula Nombre estequiomtrico Nomenclatura Stock Nomenclatura tradicional
(no usada actualmente)
Cl2O xido de dicloro xido de cloro(I) Anhdrido hipocloroso
Cl2O3 Trixido de dicloro xido de cloro(III) Anhdrido cloroso
Cl2O5 Pentxido de dicloro xido de cloro(V) Anhdrido clrico
Cl2O7 Heptaxido de dicloro xido de cloro(VII) Anhdrido perclrico
Perxidos.
ZnO2 Perxido de cinc CaO2 Perxido de calcio
K2O2 Perxido de potasio H2O2 Perxido de hidrgeno (nombre comn: agua oxigenada)
Hiperxidos o superxidos.
KO2 Hiperxido de potasio BaO4 Superxido de bario
Oznidos.
KO3 Oznido de potasio
Otras combinaciones binarias.
No metales con metales.
N. Estequiomtrico N. Stock N. tradicional
MnS Monosulfuro de manganeso Sulfuro de manganeso (II) Sulfuro manganoso
MnS2 Disulfuro de manganeso Sulfuro de manganeso (IV) Sulfuro mangnico
Li3N Nitruro de trilitio Nitruro de litio Nitruro de litio
Combinaciones ternarias.
Oxocidos.
Frmula Nomenclatura tradicional Nomenclatura Estequiomtrica Nomenclatura de Stock
HBO2 . metabrico Dioxoborato de hidrgeno Dioxoborato(III) de hidrgeno
H3BO3 c. brico (u ortobrico) Trioxoborato de trihidrgeno Trioxoborato(III) de hidrgeno
H2PHO3 c. fosfnico o fosforoso Hidrurotrioxofosfato de dihidrgeno Hidrurotrioxofosfato(III) de hidrgeno
H3PO4 c. ortofosfrico Tetraoxofosfato de trihidrgeno Tetraoxofosfato(V) de hidrgeno
H2SO4 c. sulfrico Tetraoxosulfato de dihidrgeno Tetraoxosulfato(VI) hidrgeno
H2SO3 c. sulfuroso Trioxosulfato de dihidrgeno Trioxosulfato(IV) de hidrgeno
H2S2O7 c. disulfrico Heptaoxodisulfato de dihidrgeno Heptaoxodisulfato(VI) de hidrgeno
HClO c. hipocloroso Oxoclorato de hidrgeno Oxoclorato(I) de hidrgeno
HClO2 c. cloroso Dioxoclorato de hidrgeno Dioxoclorato(III) de hidrgeno
HClO3 c. clrico Trioxoclorato de hidrgeno Trioxoclorato(V) de hidrgeno
HClO4 c. perclrico Tetraoxoclorato de hidrgeno Tetraoxoclorato(VII) de hidrgeno
HIO4 c. perydico Tetraoxoyodato de hidrgeno Tetraoxoyodato(VII) de hidrgeno
HVO3 c. metavandico Trioxovanadato de hidrgeno Trioxovanadato(V) de hidrgeno
H3VO4 c. ortovandico Tetraoxovanadato de trihidrgeno Tetraoxovanadato(V) de hidrgeno
Cationes.
Cationes monoatmicos.
Catin Nombre sistemtico Nombre tradicional
H+ Ion hidrgeno -
Li+ Ion litio -
Cu+ Ion cobre(I) Ion cuproso
Cu2+ Ion cobre(II) Ion cprico
Co3+ Ion cobalto(III) Ion cobltico
Ni2+ Ion nquel(II) Ion niqueloso
Cationes poliatmicos
Catin Nombre sistemtico Nombre tradicional modificada
NO+ Catin monooxonitrgeno(III) Catin nitrosilo
NO+2 Catin dioxonitrgeno(V) Catin nitrolo (o nitrilo)
VO+ Ion monooxovanadio(III) Ion vanadilo(III)
VO2+ Ion monooxovanadio(IV) Ion vanadilo(IV)
VO3+ Ion monooxovanadio(V) Ion vanadilo(V)
UO2+ Ion dioxouranio(V) Ion uranilo(V)
UO22+ Ion dioxouranio(VI) Ion uranilo(VI)
SO2+ Catin monoazufre(IV) Catin sulfinilo o tionilo
SO22+ Catin dioxoazufre(VI) Catin sulfonilo o sulfurilo
Cationes homopoliatmicos.
Catin Nombre sistemtico Nombre tradicional
O2+ Catin Dioxgeno (1+) Catin dioxigenilo
Hg22+ Catin dimercurio (2+) o dimercurio(I) Ion mercurioso
Aniones.
Anin Nombre Anin Nombre
H- Ion hidruro S2- Ion sulfuro
D- Ion deuteruro Te2- Ion telururo
F- Ion fluoruro N3- Ion nitruro
Cl- Ion cloruro P3-
P Ion fosfuro
Br- Ion bromuro As3- Ion arseniuro
Hidrxidos.
N. Estequiomtrica N. Stock (usada habitualmente)
LiOH Hidrxido de litio Hidrxido de litio
Co(OH)3 Trihidrxido de cobalto Hidrxido de cobalto (III)
Sales.
Sales simples.
N. Tradicional N. Stock
NaClO Hipoclorito de sodio Monoxoclorato(I) de sodio
Cu2SO3 Sulfito cuproso Trioxosulfato(IV) de cobre(I)
NiCO3 Carbonato niqueloso Trioxocarbonato(IV) de nquel(II)
Pd(ClO4)2 Perclorato paladioso Tetraoxoclorato(VII) de paladio(II)
Sales cidas.
Sal Nombre recomendado Nombre vulgar (incorrecto)
Fe(HSO4)2 Hidrogenosulfato de hierro(II) Bisulfato ferroso
KH2PO4 Dihidrgenofosfato de potasio Bifosfato potsico
xidos dobles.
Fe3O4 (FeIIFeIII2O4) Tetraxido de hierro(II)-dihierro(III) o tetraxido de trihierro
Li2ZnO2 Dixido de dilitio-cinc o dixido de litio y cinc.
AuKO2 Dixido de oro(III)-potasio o dixido de oro(III) y potasio.
Hidrxidos dobles.
AlCa2(OH)7 = Al(OH)32Ca(OH)2 Heptahidrxido de aluminio-dicalcio (heptahidrxido de aluminio y calcio)
Na2Pb(OH)6 = 2NaOHPb(OH)4 Hexahidrxido de plomo(IV)-disodio (hexahidrxido de plomo(IV) y sodio)
Oxisales
Pb(CO3)O Oxicarbonato de plomo(IV) WCl2O2 Dicloruro dixido de wolframio(VI)
FeClO Oxicloruro de hierro(III) Bi2(Cr2O7)O2 Dioxidicromato de bismuto(III)
UBr2O2 Dioxidibromuro de uranio(VI) UO2Br2 Bromuro de uranilo(VI)
Hidoxisales.
MgCl(OH) Hidroxicloruro de magnesio o cloruro hidrxido de magnesio
Cu2(OH)2(SO4) Dihidroxisulfato de cobre(II)
Compuestos de adicin
FeSO47H2O sulfato de hierro (II)-agua (1/7) o sulfato de hierro(II) heptahidrato*
3CdSO48H2O Sulfato de cadmio-agua (3/8)
AlCl34C2H2O Cloruro de aluminio-etanol (1/4)
NH3BF3 Amonaco-triflururo de boro (1/1)
*Nombre aceptado pero no recomendado.
Nomenclatura de los compuestos de coordinacin.
Para sustancias menos simples se aplica la nomenclatura sistemtica desarrollada inicialmente para compuestos
de coordinacin o complejos, aunque en ocasiones se conservan nombres no sistemticos. La parte compleja de una
sustancia puede ser catinica, aninica o neutra.
Frmula. La frmula de la parte compleja se escribe siempre de la misma forma, independientemente de si es catinica,
aninica o neutra:
[tomo central(orden alfabtico)Ligandos aninicos(orden alfabtico)Ligandos neutros(orden alfabtico]
Ejemplos:
[Fe(CN)6]3- [PtCl4(NH3)2] [Al(OH)(H2O)5]2+ [PtBrCl(NO2)(NH3)]-
La parte compleja se escribe siempre entre corchetes. Los parntesis, corchetes y llaves se usan en las frmulas con las
siguientes prioridades: [()], [{()}],[{{[()]}}],......
La frmula de algunos ligandos se pueden representar mediante una abreviatura (tabla):
[Co(en)3]3+ en = etilenodiamina = NH2-CH2-CH2-NH2
Nombre: a) Un complejo neutro se nombra de la siguiente forma:
[Nombre de los ligandos por orden alfabtico)Nombre del tomo central(orden alfabtico si hay varios)]
El nmero de elementos de cada clase se indica como mono, di, tri, tetra,... en primera instancia y bis, tris, tetraquis
(tetrakis),... cuando los anteriores ya hayan sido utilizados o haya posibilidad de error (tabla). Los ligandos no cambian
su nombre con respecto a los grupos libres, excepto los de las tablas (ligandos aninicos) y (ligandos neutros):
Haluro halo xido oxo
El estado de oxidacin del tomo central se indica por el sistema de Sock. Ejemplo:
[NiCl2(H2O)4] tetraaquodicloroniquel (II)
Los parntesis, corchetes y llaves se usan en los nombres con las siguientes prioridades: {{{[()]}}}.
b) Un complejo catinico se nombra de la misma forma que uno neutro. La carga se puede indicar tanto por el
sistema de Stock en que se indica el estado de oxidacin del tomo central entre parntesis, como por el sistema de
Evans-Basset, en el que se indica la carga del in.
Ejemplo: [Co(NH3)6]3+ hexaaminocobalto (III) o hexaaminocobalto(3+)
c) Un complejo aninico se nombra de la misma forma que uno catinico, pero aadiendo la terminacin ato a la
raz del nombre del tomo central.
Ejemplo: [Fe(CN)6]3- hexacianoferrato (III) o hexacianoferrato(3-)
Sustancias inicas. La frmula de una sustancia inica se escribe
[Cationes(por orden alfabtico, si hay varios)][Aniones(por orden alfabtico, si hay varios)]
Una sustancia inica se nombra: [Nombre de los aniones (orden alfabtico)] de [Nombres de los cationes (por orden
alfabtico)]. Si hay varios aniones o cationes, se nombran por orden alfabtico, separndolos con un espacio.
Na3[Fe(CN)6] hexacianoferrato (III) de sodio
[Co(NH3)6]Cl3 cloruro de hexaaminocobalto (III)
[Co(NH3)6][Fe(CN)6] hexacianoferrato (III) de hexaaminocobalto (III)
[Co(NH3)6]ClSO4 cloruro sulfato de hexaaminocobalto (III)
Ejercicios de Formulacin
Nombrar las siguientes sustancias:
Compuesto Nombre
NaH2PO4
Na2SO4.10H2O
NH4VO3
Na2[PtCl4]
K4[Fe(CN)6]
SiH4
AsH3
H2Se
AlH3
FeO
Fe2O3
Cl2O
Cl2O5
CrO3
K2O2
KO2
K2HPO4.3H2O
MnS
Li3N
IF7
SiC
HBO2
H3BO3
HPH2O2
H2PHO3
H3PO4
H2S2O7
HClO4
NO+
NO+2
UO2+2
VO2+
VO3+
Hg22+
H-
F-
N3-
ClO3-
MnO4-
MnO42-
CrO42-
Cr2O72-
HSO4-
I3-
S22-
HO2-
NH2-
CN-
HS2-
Co(OH)3
Pd(ClO4)2
KH2PO4
Fe3O4
AlCa2(OH)7
LiNaHPO4
Al2(NO3)4(SO4)
Pb(CO3)O
FeClO
MgCl(OH)
Cu2(OH)2(SO4)
FeSO47H2O
(NH4)2Fe(SO4)2.6H2O