Anda di halaman 1dari 29

FOTO DE CAARIS, INCAHUASI Y SALAS

DONDE LOS NIOS ESTAN RECITANDO POEMAS A SUS PUEBLOS

1
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
Ministerio de Educacin

Ministra de Educacin
Patricia Salas OBrien

Viceministro de Gestin Pedaggica Viceministro de Gestin


Institucional
Jos Martin Vegas Torres Fernando Bolaos Galdos

Direccin General de Educacin Intercultural Bilinge y Rural


Elena Antonia Burga Cabrera

Director de Educacin Intercultural y Bilinge


Jos Antonio Vsquez Medina

Asesora Tcnica Pedaggica:


- Alejandro Paati Antunce Ttulo: SHUMAQ RIMANAKUNA
- Martha Villavicencio Ubillus Literatura Infantil
- Ruth Dina Santisteban Matto Lengua: Quechua Inkawasi - Kaaris
Coordinador Regional de rea: Comunicacin
Lambayeque en Elaboracion III y IV Ciclo de Educacion Primaria.
de Materiales en Quechua: Hecho el Depsito Legal en la
- Oscar del Carmen Bernilla Biblioteca Nacional del Per:
Carlos. No.
Coordinador Local en
Elaboracion de Materiales en Impreso en:
Quechua:
-Agapito Calderon Manyay Primera Edicin: 2011
Equipo de Autores:
- Nicolasa Bernilla Reyes Tiraje: .....
- Agapito Caldern Manayay
- Mara Cristina Chucas Reyes MED:
- Mario Reyser Daz Cajo Direccin: Av. Arqueologia s/n San
- Aurora Santiago Bernilla Borja
Colaboradores: Telfono: 6155800 anexo 21165
- Martin Snchez
Purihuamn
- Cristian Chucas Manayay
- Asunciona Augustina
Caldern Manayay
- Mabel del Roco Manayay
Reupo
- Cronwell Purihuaman
Caldern
Digitacin:
- Agapito Caldern Manayay

2
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
NAWPAQ RIMAY

Kay liyinapiqa kan SHUMAQ RIMANAKUNA linwaras rimaq yaakuqkunapaq


rurakasha. Chaymi Primariapi kaq wamrapaq yarpur kamakachikasha. Paykuna
rimananta ama qunqananpaq, munananpaq maypi karpis.

Kay liyinapiqa qamkunaqa liyinkillapa tantyanakunata, qallu kaanakunata,


akrustikukunata ima tarinkillapa. Kay rurakashakunaqa Lambayequepa shallqanpi
tarikan.

Kay liyinaqa shallqa wamrakunapa yaayninwan rurayninwan ima rurakasha tukuy


naypaqman lluqshinanpaq.

Kay liyinataqa rimachinaykipaq, liyinaykipaq intrakanaykipaq, chaynulla wakin rya


kurrikularkunapipis yaakunaykillapapaq chaytayku kayta makyashuyanillapa.

Kay rimachinataqa shunquyllapamantapacha kusata yarpur qamkunapaq


kamakachisha kanillapa unay rukunchikkuna yarpushanta rurashanta
yaachimashanchikta rimachisha kanillapa.

Kay liyinaqa III y IV ciclo primaria wamrakuna yaakuqpa.

Tayta yaachikuqkuna shumaq wamrakunata rimanapi yaachishun liyinanpaq


iskribinanpaq, chaynu paykuna ishkay rimanayqun kananpaq.

Rurashakuna

3
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
MAMAY

Payji mamitay nishuni


qamqa kusalata
munamarayki
musquyniypi maskashuray
qamqa chaypi
rikarimurayki.

Nuqa mayta rirmapis


shunquypi apashayki Dibujo de una seorita caarense hilando
pensando en su madre.
kanan willashuni
qampaq yarpushaypaq.

4
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
PAQAKUSHUN

Kwirpunchikta washashun
ama qishanapaq,
shumaq paqakur purishun
ama qishanapaq.
Dibujo de una nia bandose en
una quebrada.
Waran waran paqakushun
mana tiqti purinapaq,
wakinkunata willashun
paqakur purinanpaq.

TAYTITUNCHIK SAN
JUAN
5
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
Kaaris llaqtapiqa,
kan uk taytituchik;
payqami San Juan shutin
pay rikamashami
tukuy allinlan kawsanchik.

Junio ishkay unka uskupi,


paytaqa watukunllapa
shumaq rikrakur
llaqtapi purichinllapa.

Tantanakur fyistantaqa
ruranllapa
shunqunpi llaqtanpaq
maakunllapa
tukuy ayllukuna
allinta kawsananllapapaq.

6
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
MAMITAY

Mamitay Mamitay
nuqa munashuyani
kanan qampaq diyaykipi
shumaq rimanata Nio resitando una poesa en una
willashuni. actuacin a las mamas. Las mams con su
vestimenta de Janque.

Waranla rikamanki
shumaq allin kawsanaypaq
shunquymanta llakishuni
payqi mamitay llakimanki.

7
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
MAMAY

Kanan nuqapa shunquyqa


kusala llakiwan tayan,
mamay ayawasipi katin
paypaq kusata llakini.
Un nio poniendo una flor blanca junto a
una cruz
Mamay maypi karpis
rikamayanqa
imanu kay pachapi
puritiypis
amituyta maakusha kani
rikar shumaq
purichinanpaq.

8
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
TAYTITUY

Taytituy, taytituy Dibujo un pap llegando a su casa con su


palana y alforja al hombro
allaq allaq sharirqa
akraman rinki
nuqaqa mana rikashunichu.

Amsana wasiman amunki


chaypi nuqawan parlanki
chayrayjun taytituy
kusata qampaq llakini.

YAKU

9
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
Allaq allaq sharimurqa
takiqnuyupay tikrakani
yakupi paqakunaypaq.
Kaynu kaynu makiyta
yakuwan paqakuni.

Allaq allaq sharimurqa


takiqnuyupay tikrakani
yakupi paqakunaypaq.
Kaynu kaynu umayta
yakuwan paqakuni.

MAMAYPAQ

Mamitay munamanki
10
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
mamitay nasqumanki
chayrayku nishuni
shunquymanta pacha
munashuni.

Tukuy diya qampaq yarpuni Dibujo de una mama de Inkawasi con su


hijo en brazo. wamranta wallqakusha.
maypi karpis yarpushuni Cuerpo entero que este de pie.
qampa diyaykipi
nishayki kusa allin warmi
kanki.

AYLLUY

Mamitayta munani
taytituyta munani
mana maypipis
paykunayupayqa Dibujo: papa y mama con su hijo y una
11
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
munamanqachu. hija desgranando maz en la pampa de la
casa.

Punutiy paykuna rikaman


waqatiy paykuna llakiman
qishatiy paykuna
rimidyaman
asikutiy paykunapis asikun.

TUKTURAMUN

Qaqakuna chiqyarannami
tuktitukuna
payamushanami
nankunapis shumaqta
12
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
rikarin
pillpintukuna kusata rikarin.

Riqchaq kuritukuna kantaq


Dibujo: de un lindo paisaje con flores,
qallarimun mariposa y varios nios jugando.
paykunapis kusata
kushikun.
Mamay, primaveraqami
amushana nir
wamrakunamapis
kushikuqnu purikunllapa.

SAKA

Kusa nasquy sakita kanki


muru sakita kanki
llullu qiwata mikunki
13
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
chaynu shumaqta winanki.

Tukuy qishaymanta
qamwan pichakunllapa
chaynu allipta allichakunki Dibujo de dos cuyes de varios colores
wamrata warmita runata. comiendo pasto verde.

Kusa nasquy sakita kanki


muru sakita kanki
sikya kiaypi
mishkita mikushunillapa.

INKAWASIPA RIYUN

Yataykipi takur
wakman kayman
chapakur llakiray
mana rikarimuraykichu Dibujo de un ri y una persona sentada
sobre una piedra pensando en una chica.

Allaq allaq sharir


14
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
yakuykipi paqakuray
mana tarishurchu
yaakunayman riray.

Qam riyu yaayanki Kusata


llakishaypaq
ama pitapis willankichu
ama pinqamananpaq.

PUNUMAAY

Atun qaqa kanki


qamman iqar
chapakuni
nasquyta riqsikuni
Foto del cerro de punumaay de Inkawasi.
wakin llaqtakunata
15
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
rikani.

Tamya shamutin
qampi washakani
maayniyki
washaman
ama nuyunaypaq.

WASI QATAY
Achka runa
minkakuna
runpa runpa
tarinakun uqshata
apamur
wasita qatananpaq,

Wasita qatananpaq
shutqu qiruta,
qishqita suruta,
16
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
tantamunllapa.
Warmipis wamrapis Dibujo techando una casa seoras y nios
yanapakun alcanzando paja, chicha.

Uqshata, chichata
aypachikuypi;
chaynu wasita
qatanllapa.

Mushuq wasita
qatarqa
uqshata rutur
takinchikllapa
apar llaqapi urar
mushuq wasipi kusata
takinchikllapa.

NANNIY

Qamqa apamanki
nuqa yarpushayman Dibujo de un camino donde se observa un
qamqa maytapis nia y una nia dirigindose a la escuela.
Al fondo se aprecia la escuela.
mana tukukaq rinki.

Shunquy
17
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
yarpushanman
yaay wasiymanpis
shumaqlata
apamanki.
Yusul payji nannisituy.

YAACHIKUQ

Tayta yaachikuq
kusa allin kanki
Dibujo de un profesor en el aula, pizarra
shumaq willar de fondo y nios sentados en la carpeta
yaachimanki escuchando la clase.
allipta intrachimanki.

18
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
Kanan diyaykipi
nuqa kusata
yarpushuni
amitunchikta
maakushaq
allilan kawsanaykipaq.

CHAKWA

Chakwa chakwita
uqayta akshuyta
apir tukuchinki
chaynu mallikniyta
qischar purinki.

Chakwa chakwita
nasquy churchitu
kanki
Dibujo de una perdiz escarbando en una
19
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
uqsha ruripi piratanki chacra de oca.

chak chak chak! nir


illaqmanta
manchachimanki.

QINCHU

Qinchu qinchitu
atun tinkayjun kanki
tuktukunapi purinki
tuktuman tarqa
ukunta shuqukunki.
Dibujo de un colibr chupando una flor.
Qinchu qinchitu
kusa shumaq kuritu
kanki,
qamqa qushaykilapi
20
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
tanki
mikuqla sharikunki
qinchu qinchitu.

YANA MISHI

Yana mishisitu
tilya nawiykiwan
rikakunki
atun silluykiwan
aypakunki Dibujo de un gato negro pasndose la pata
ukuchata aypar delantera por su cabeza.
mikunki.

Yana shapritayjun
kanki,
chullpukur takunki,
mayqan
amunanpaqpis
21
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
qamqa naypaqta
yaanki.

MAMAYPAQ

Mamitay mamitay
kusata munashuni
takshaymanta pacha
winachimashayki.

Mamitay mamitay
kusata llakishuni Dibujo de un nio recitando en una
actuacin a un grupo de mams, de fondo
chaymi mayta ritikpis un letrero con la frase mamitanchikpaq
kusata watukushuni.

22
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
KAARIS

Kaarisniyqa
kusala nasquy
tuktitu yupay
rikarin
warmikuna
Fotografa :Vista panormica del pueblo de
tukturan Kaaris
runakuna allin
shunqu.

Nuqa
Kaarismanta kani
shunquymanta
yarpur
paypaq kushikuni
shumaqta
23
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
takikuni.

YAACHIKUQ

Yaachikuq
yaachikuq
shumaqta
yaachimanki
mana intrakatiypis
mamaynu
intrachimanki.

Mana anyamarchu Dibujo de una maestra ensendole a leer


una lmina de imgenes. Nios y nias
qashan qashan observando con atencin.
willamanki
chaynu
intrakachimanki
allinta imatapis
ruranaypaq.

Yaachikuq

24
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
yaachikuq
shumaqta
yaachimanki
chayrayku kanan
payji nishuni.

Mamitay

Mamitay mamitay
kanan diyaykimi
shunquymanta
yarpur
allipta munashuni.

Mamitay mamitay
kusa allin kanki,
nasqumanki
llakipamanki
achkata
Dibujo de una mam
munamanki.

Mamitay mamitay
amitunchikta
maakuni,
waran waran
rikashunanpaq
allilan
purinaykipaq.

25
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
TAYTITUY

Taytituy taytituy
qam akraman
rinki Dibujo de un padre con su hijo
waran waran
rurakunki
aylluykipaq
yarpunki.

Qam allin yarpuy


kanki
willamatikmi
atinakashaq
qamqa ukniy
yupay kanki
allinta parlamanki

26
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
KANCHALAYAKU

Kanchalayaku
unaq qaqamanta
yuraqla yuraqla Fotografa del
ratamunki.
kanchalayaku.
Chaynu shamur
sakapi, Moyanpi
ayllukunata
kawsachinki
chayrayku payqi
nishuni.

27
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
ALLIN RUNA

Qamqa kusala
Allin runa kanki.
Pachata trabajar
imakunata tarpur
Puquchinki. Un campesino trabajando
En su chacra.

Qamrayku kar
Tukuyninchikipaq
Mikunanchik kan.
Chiypaq payqi
Nishunillapa, mana
Qam katik imanu
Kawsachwan.

28
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS
29
EQUIPO DE ELABORACION DE MATERIALES EDUCATIVOS EN QUECHUA INKAWASI - KAARIS

Anda mungkin juga menyukai