Anda di halaman 1dari 6

PRONOMES

Os pronomes so palavras que podem substituir um substantivo/nome. Pronome pessoal, assim, alm de
substituir um nome, denota as pessoas gramaticais: quem fala (eu/ns), com quem se fala (tu/vs), de quem
se fala (ele/ela/eles/elas).
Em latim, no h pronome pessoal para a terceira pessoa do singular e do plural ( um pronome sempre
reflexivo, que se refere ao sujeito da orao mas no possui caso nominativo). Ento, vejamos os
pronomes pessoais:

PESSOAL DE 1 PESSOA PESSOAL DE 2 PESSOA REFLEXIVO DE 3


Caso Singular Plural Singular Plural Singular e Plural
Nominativo Ego Nos Tu Vos
Vocativo Tu Vos
Acusativo Me Nos Te Vos Se
Genitivo Mei Nostri/Nostrum Tui Vestri/Vestrum Sui
Ablativo Me Nobis Te Vobis Se
Dativo Mihi Nobis Tibi Vobis Sibi

Pronomes possessivos:
Os pronomes possessivos existem em uma forma para cada pessoa, nmero e gnero. Ou seja, funcionam
como os adjetivos triformes, de 1 classe (tm uma forma masculina e uma neutra, segundo a II declinao, e
uma forma feminina, segundo a I declinao). So tambm por isso pronomes adjetivos, pois acompanham
outros nomes com os quais concordam. Mas podem tambm ser substantivados.

Pessoas gramaticais MASCULINO FEMININO NEUTRO


1 pessoa singular Meus Mea Meum
2 pessoa singular Tuus Tua Tuum
3 pessoa singular Suus Sua Suum
1 pessoa plural Noster Nostra Nostrum
2 pessoa plural Vester Vestra Vestrum
3 pessoa plural Suus Sua Suum

a) MEVS, TVVS e SVVS declinam-se como bonus, a, um (exceto o vocativo singular de MEVS,
que MI).
b) TVVS, SVVS e VESTER no tm vocativo.
c) NOSTER, TRA, TRVM e VESTER, TRA, TRVM declinam-se como as palavras de II
declinao com nominativo em ER, que perdem o E do nominativo nas outras formas. Ou seja,
declinam como pulcher, a, um.
d) SVVS tem as mesmas formas para a 3 pessoa do singular e do plural e tambm reflexivo: Paulus
patrem suus amat (Paulo ama o seu prprio pai) Paulus patrem ejus amat (Paulo ama o pai dele =
de uma outra 3 pessoa).
e) Em latim, os possessivos so usados ou por necessidade ou para dar nfase. Geralmente, acontece
como com os artigos: devemos colocar na traduo para o portugus ou subentend-los nas leituras,
uma vez que, em contextos bvios, no aparecem. Puer ambulat cum amico. (O menino caminha
com seu amigo). Puer pugnat cum patre suo. (O menino luta com seu prprio pai).
Pronomes demonstrativos:
Os demonstrativos em latim so:
a) Hic, haec, hoc
b) Iste, ista, istud
c) Ille, illa, illud
d) Is, ea, id
e) Idem, eadem, idem
f) Ipse, ipsa, ipsum
IMPORTANTE:
Hic, haec, hoc indicam algo presente/prximo a quem fala.
Ille, illa, illud e Is, ea, id indicam algo ausente ou afastado de quem fala.
No h vocativo!
O genitivo singular sempre em IVS e o dativo singular sempre em I.

HIC, HAEC, HOC


MASCULINO FEMININO NEUTRO
Caso
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Hic Hi Haec Hae Hoc Haec
Acusativo Hunc Hos Hanc Has Hoc Haec
Genitivo Huius Horum Huius Harum Huius Horum
Ablativo Hoc His Hac His Hoc His
Dativo Huic His Huic His Huic His

ISTE, ISTA, ISTUD


MASCULINO FEMININO NEUTRO
Caso
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Iste Isti Ista Istae Istud Ista
Acusativo Istum Istos Istam Istas Istud Ista
Genitivo Istius Istorum Istius Istarum Istius Istorum
Ablativo Isto Istis Ista Istis Isto Istis
Dativo Isti Istis Isti Istis Isti Istis

ILLE, ILLA, ILLUD


MASCULINO FEMININO NEUTRO
Caso
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Ille Illi Illa Illae Illud Illa
Acusativo Illum Illos Illam Illas Illud Illa
Genitivo Illius Illorum Illius Illarum Illius Illorum
Ablativo Illo Illis Illa Illis Illo Illis
Dativo Illi Illis Illi Illis Illi Illis

IS, EA, ID
MASCULINO FEMININO NEUTRO
Caso
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Is Ii Ea Eae Id Ea
Acusativo Eum Eos Eam Eas Id Ea
Genitivo Eius Eorum Eius Earum Eius Eorum
Ablativo Eo Iis/Eis Ea Iis/Eis Eo Iis/Eis
Dativo Ei Iis/Eis Ei Iis/Eis Ei Iis/Eis

a) O pronome pessoal de 3 pessoa no existe em latim. E o reflexivo, pela sua prpria natureza, no possui
nominativo. Essa falta suprida pelo anafrico, o Is, ea, id. Petrus in schola est. Is est bonus alumnus.
b) Is, ea, id tambm serve para anunciar o relativo aquele/aquela/o que/a que. Audi id quod dico (Escuta
o que digo). Vide ea quae cadunt (V aquelas coisas que caem).
c) O pronome o em portugus (objeto direto) corresponde ora ao acusativo masculino, ora ao acusativo
neutro. Eum occido (Mato-o). Id non ago (No o fao).

IDEM, EADEM, IDEM


MASCULINO FEMININO NEUTRO
Caso
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Idem Iidem/Eidem Eadem Eaedem Idem Eadem
Acusativo Eundem Eosdem Eandem Easdem Idem Eadem
Genitivo Eiusdem Eorundem Eiusdem Earundem Eiusdem Eorundem
Ablativo Eodem Iisdem Eadem Iisdem Eodem Iisdem
Dativo Eidem Iisdem Eidem Iisdem Eidem Iisdem

a) Em latim muito usado o Is, ea, id + dem, terminao que refora o demonstrativo e significa
mesmo. Mas este reforo tem a propriedade de fazer uma relao de igualdade/identidade, de dizer
que a coisa/pessoa a mesma (e por isso tambm chamado pronome de identidade).
b) O nominativo perde o S no final, o M final (como em eam, earum, etc) se assimila ao d do dem
e vira N.
c) s vezes esse pronome se traduz por tambm, ao mesmo tempo, alm disso. Musici erant
iidem poetae (Os msicos eram tambm/alm disso,/ao mesmo tempo poetas).

IPSE, IPSA, IPSUM


MASCULINO FEMININO NEUTRO
Caso
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Ipse Ipsi Ipsa Ipsae Ipsum Ipsa
Acusativo Ipsum Ipsos Ipsam Ipsas Ipsum Ipsa
Genitivo Ipsius Ipsorum Ipsius Ipsarum Ipsius Ipsorum
Ablativo Ipso Ipsis Ipsa Ipsis Ipso Ipsis
Dativo Ipsi Ipsis Ipsi Ipsis Ipsi Ipsis

a) usado para reforar/intensificar algo/algum: significando tu/eu/ele/etc em pessoa, eu/tu/ele/etc


prprio.
b) Pode se unir a qualquer espcie de pronome para refora-lo. E no deve ser confundido com Idem,
eadem, idem, pois serve para reforar (enquanto idem serve para dizer que igual) e faz sobressair a
pessoa/coisa mencionada.
Pronomes relativos:
a) O pronome relativo serve para unir duas oraes, representando em uma (na 2) um termo que existia
na outra (1).
b) Em latim, o relativo o qui, quae, quod (genitivo singular em IVS e dativo singular em I).

QUI, QUAE, QUOD


MASCULINO FEMININO NEUTRO
Caso
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Qui Qui Quae Quae Quod Quae
Acusativo Quem Quos Quam Quas Quod Quae
Genitivo Cuius Quorum Cuius Quarum Cuius Quorum
Ablativo Quo Quibus Qua Quibus Quo Quibus
Dativo Cui Quibus Cui Quibus Cui Quibus
a) O relativo latino concorda com o antecedente em nmero e gnero, mas assume o caso da funo
sinttica que exerce na orao da qual faz parte.
Theseus necat Minotaurum, qui in labyrintho habitat..
Intelligentes sunt discipuli quibus Minerva Dea sapientiam dat.
Homo quem video poeta est.

Pronomes interrogativos:

QUIS/QUI, QUAE, QUID


MASCULINO FEMININO NEUTRO
Caso
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Nominativo Quis/Qui Qui Quae Quae Quid/Quod Quae
Acusativo Quem Quos Quam Quas Quid/Quod Quae
Genitivo Cuius Quorum Cuius Quarum Cuius Quorum
Ablativo Quo Quibus Qua Quibus Quo Quibus
Dativo Cui Quibus Cui Quibus Cui Quibus

a) So praticamente idnticos ao relativo qui, quae, quod, exceto pelas formas quis/quid.
b) O emprego de quis e qui diferente, assim como o de quid e quod. Quis e Quid so pronomes
substantivos: Quis est homo? (Quem este homem?) Quid est? (O que h?). J Qui e Quod so
usados como pronomes adjetivos: Qui est homo ille? (Que homem esse? = Qual seu carter, suas
qualidades, seus defeitos?) Quod flumen? (Qual rio?)
Outros interrogativos:
Quantus, a, um: declina como bonus, a, um e significa de que tamanho? quo grande?
Quotus, a, um: declina como bonus,a, um e significa em que nmero? quanto? fazendo-se a
interrogao sempre no singular. Quotus lupus est? (Quantos lobos h?). Quota hora est? (Que hora
?/Quantas horas so?).
Quot: indeclinvel. Usado sempre com valor de plural. Quot nummi sunt? (Quantas moedas h?).
VERBOS
Em latim, uma forma verbal possui trs elementos:
1) Tema, que indica o processo (no concludo = infectum; concludo = perfectum);
2) Sufixo modo-temporal, que indica o tempo (presente, passado, futuro) e o modo (real ou irreal);
3) Desinncia nmero-pessoal, que indica quem, a pessoa gramatical do verbo, e o nmero (I, II, III
pessoas, do singular ou do plural).

Os verbos latinos podem ser agrupados por conjugao ou por tema:

CONJUGAO TEMA
I Conjugao: infinitivo em ARE Tema em A (longo)
II Conjugao: infinitivo em ERE Tema em E (longo)
III Conjugao: infinitivo em ERE Tema em Consoante/I (breve)/ V
IV Conjugao: inifitivo em IRE Tema em I (longo)

As desinncias nmero-pessoais do latim so:

ATIVA PASSIVA
O/M R
S RIS
T TUR
MUS MUR
TIS MINI
NT NTUR

PRESENTE DO INDICATIVO

AMO, AS, ARE DELEO, ES, ERE CAPIO, IS, ERE


AMO DELEO CAPIO
AMAS DELES CAPIS
AMAT DELET CAPIT
AMAMUS DELEMUS CAPIMUS
AMATIS DELETIS CAPITIS
AMANT DELENT CAPIUNT

TRIBUO, IS, ERE LEGO, IS, ERE AUDIO, IS, IRE


TRIBUO LEGO AUDIO
TRIBUIS LEGIS AUDIS
TRIBUIT LEGIT AUDIT
TRIBUIMUS LEGIMUS AUDIMUS
TRIBUITIS LEGITIS AUDITIS
TRIBUUNT LEGUNT AUDIUNT

*** As vogais U e I do Tema em V, a vogal I do Tema em I (breve) e a vogal U do Tema em I


(longo) so eufnicas. J as vogais U e I do tema em consoante so vogais de ligao, necessrias para
ligar a consoante final do tema verbal consoante das desinncias nmero-pessoais.
A VOZ PASSIVA
Para conjugar os verbos latinos no Infectum, basta utilizar os temas dos verbos, o sufixo modo-temporal, e as
desinncias da voz passiva.
* Tema do infectum + sufixo modo temporal + desincia passiva
Amo, as, are: ama + + s amas > ama + + ris s amado
Para o presente do indicativo basta:
a) Pegar a 1 pessoa do singular do presente + desinncia de 1 p.s. passiva (R);
b) Para as demais pessoas, pegar o tema do verbo + desinncias nmero pessoais.

PRESENTE DO INDICATIVO (PASSIVA)

AMO, AS, ARE DELEO, ES, ERE CAPIO, IS, ERE


AMOR DELEOR CAPIOR
AMARIS DELERIS CAPERIS*
AMATUR DELETUR CAPITUR
AMAMUR DELEMUR CAPIMUR
AMAMINI DELEMINI CAPIMINI
AMANTUR DELENTUR CAPIUNTUR

TRIBUO, IS, ERE LEGO, IS, ERE AUDIO, IS, IRE


TRIBUOR LEGOR AUDIOR
TRIBUERIS* LEGERIS* AUDIRIS
TRIBUITUR LEGITUR AUDITUR
TRIBUIMUR LEGIMUR AUDIMUR
TRIBUIMINI LEGIMINI AUDIMINI
TRIBUUNTUR LEGUNTUR AUDIUNTUR

* A vogal I (breve) antes de R se transforma em E (breve). IR > ER


a) Na voz passiva, devemos prestar ateno mudana de casos e da concordncia. A passiva uma
forma diferente de dizer a mesma coisa, pela qual o sujeito da orao ativa vira o agente da passiva,
pois ele que realmente efetua a ao do verbo passivo. O objeto direto da ativa passa a ser o sujeito
do verbo na passiva, pois com este termo que o verbo da passiva concordar.
Jlio (suj. ativa) canta (verbo) uma msica. (objeto direto)
Uma msica (suj. passiva) cantada (verbo) por Jlio. (agente da passiva)

Julius cantat musicam. > Musica cantatur a Julio.

Sed Lydia non audit id quod Medus cantat. > Sed id quod Medus cantat a Lydia non auditur.

Anda mungkin juga menyukai