SEMINARSKI RAD

Tema: Analiza antropolo kog protora portite

Predmet: Antropolo ka analiza
 SADRAJ

UVOD...3
1.ANTROPOLOKI PROSTOR SPORTISTE.....4
2.MORFOLOKE KARAKTERISTIKE..5
3.FUNKCIONALNE SPOSOBNOSTI.............................................................6
4.MOTORIKE SPOSOBNOSTI7
4.1.SNAGA...
.84.2.BRZINA....
.84.3.IZDRLJIVOST..
..84.4.KOORDINACIJA
.
.84.5.FLEKSIBILNOST.

94.6.RAVNOTEA....9
4.7.PRECIZNOST.9
4.8.RELAKSIBILNOST.
.94.9.VIDNE SPOSOBNOSTI.
.9 5.KOGNITIVNE
SPOSOBNOSTI...........................................................................10 6.SPECIFINO-
MOTORIKE KARAKTERISTIKE............................................10 7.KONATIVNE
KARAKTERISTIKE......................................................................11 8.SOCIOLOKE
KARAKTERISTIKE.....................................................................12
9.ZAKLJUAK............................................................................................................15
10.LITERATURA..........................................................................................................16

2
 UVOD

ovjekovo porijeklo i njegov razvoj dana prou avaju razne nau n e oblati:
biologija, mediina, fiziologija, pihologija, pedagogija, hitorija, filozofija,
ekologija, hitorija umjetnoti, geografija, arheologija, etnologija, demografija,
oiologija i mnoge druge. Sva ova aznanja o ovjeku objedinjava antropologija,
koja e naj e e definira kao nauka o ovjeku u vremenu i protoru. Njen naziv, po
ugledu na druge nauke, natao je iz gr k ih rije i anthropo - ovjek i logo - nauka,
to ozna ava nauku o ovjeku.

Protorno, u domen antropologije pada ijela povr ina zemljine kugle, a

vremenki antropologija prati ovjekov natanak i razvoj od prvih tragova z ivota,
pa ve do dana njih dana. Prema tome, antropologija tretira ovjeka kao jelinu, to
zna i da e zakonitoti razvoja ljudkog bi a obja njavaju integralno, budu i da je
vaki problem vezan za ljudko bi e u najtjenijoj dijalekti koj meuzavi noti
prirodnih i dru tvenih i nilaa.

3
 ANTROPOLOKI PROSTOR SPORTISTE

Antropomotorika je predmet izu avnja kinantropologija. Njen zna ajan dio ini
kinantropologija u feri fizike Kulture i porta. Svrha je itraz ivanje djelatne onove fizi ke
Kulture i porta kao i vojevrnog adrz aja poznaje, ipoljavnja i razvoja ovijeka u ijelini
( S. Dautba i , A Bradi Sarajevo 2005).

Po to u naukama koje e bave ljudkim bi e m interdiiplinarni pritup

izu avanja li n oti predtavlja onovnu metodolo ku orijentaiju, predmet nauke i
u oblati porta je antropolo ki tatu portita. Pod antropolo kim ta tuom
podrazumijevaju e ljede e ovjekove poobnoti i karakteritike:

morfoloke karakteristike,

funkcionalne sposobnosti,

motorike sposobnosti,

specifino-motorike karakteristike,

kognitivne sposobnosti,

konativne karakteristike, i

socioloke karakteristike.

Kako potoje odreene peifi n oti pojedinih portova i portkih dii -

plina, koje e atoje u razli i toti njihove takmi a rke trukture, amim tim po toji
i izrazita potreba za neprekidnim itraz ivanjem i u praki provjeravanjem
peifi n oti pojedinih portova, uklju u ju i prventveno geneti ku ulovljenot
(ograni e not) pojedinih antropolo kih poobnoti i karakteritika, zatim nji hovu
hijerarhijku vrijednot po portovima, kao i njihovu trukturu i razvoj pod
utjeajem odreenih trenaz nih redtava, metoda i optere e nja.

Ako ne bi potojala razli i tot takmi a rkih truktura izmeu pojedinih

portova i portkih diiplina, jedne trane, i razli i toti trukture antropolo kih
poobnoti karakteritika meu portitima, a druge trane, izu avanje trenaz nih
redtava, metoda i optere e nja, kao i njihov utjeaj na razvoj pojedinih

4
antropolo kih poobnoti i karakteritika bilo bi bepredmetno i nepotrebno
(J. Malako, I. Rao Sarajevo 2004).

MORFOLOKE KARAKTERISTIKE

Pod morfolo kim karakteritikama antropolo kog tatua ovjeka naj e e e

podrazumijevaju proei rata i ovjekovog ontogenetkog razvoja.

Meutim, da bi e u morfolo kom protoru utvrdila truktura i razvoj

antropometrijkih karakteritika, rje enja u traz ena u faktorkim matemati ko-
tatiti k im potuima, pomo u kojih u izolovane antropometrijke karakter itike,
koje u iz erije manifetnih varijabli (antropometrijkih mjera koje e mogu
direktno mjeriti) definirani kao latentne morfolo ke varijable (dimenzije), koje e
ne mogu direktno mjeriti, jer e dobijaju kondenzovanjem (az imanjem)
informaija dobijenih na onovu izmjerenih antropometrijkih mjera.

U toku tjelenog rata i razvoja pojedini dijelovi tijela prate razli i tu krivu,
dotiz u i voj makimum u razli i tim vremenkim ta k ama. Iz tih razlo ga,
morfolo ka truktura tijela, koja e bazira na meuobnim interakijama vih
antropolo kih mjera u razli i tim fazama razvoja moz e biti razli i ta, odnono,
pojedine morfolo ke karakteritike mogu u razli i tim vremenkim ta kama
u e tvovati a razli i tim koefiijentima u e a u odreenoj morfolo koj trukturi
tijela.
Meutim, razvoj pojedinih morfolo kih karakteritika u zna a jnoj je mjeri
determinian i individualnim klopom endogeno i egzogeno ulovljenih i nilaa,
koji u itom razvojnom periodu razli i tim ubjektima odreuje razli i tu fiziolo ku
tarot. Kod nekih morfolo kih karakteritika, naro i to kod onih koji u pod
znatnijim utjeajem egzogenih i nilaa, varijaije u populaiji ite hronolo ke dobi
mogu biti veoma velike.

Na onovu doada njih mnogobrojnih itraz ivanja do lo e do difereni jaije dvaju

mogu n oti utvrivanja trukture morfolo kih u:

faktorskim pristupom (F),

i taksonomskim pristupom (T).

Faktorskim pristupom a znatnom igurno u e moz e tvrditi da je morfolo ki

protor u u tini e tvorodimenzionalan, a to zna i da e moz e govoriti o modelu
trukture morfolo kih karakteritika, koji e atoji od ljede a e tiri morfolo ka
faktora:

5
L - longitudinalna dimenzionalnost skeleta, odgovoran za rat kotiju u duz inu

T - transverzalna dimenzionalnost skeleta, ogovoran za rat kotiju u irinu,

V - volumen i masa tijela, odgovoran za ukupnu mau i obime tijela, i

M - potkono masno tkivo, odgovoran za ukupnu koli i nu mati u organizmu

(J. Malako, I. Rao Sarajevo 2004).
FUNKCIONALNE SPOSOBNOSTI

Pod funkionalnim poobnotima ovjeka podrazumijeva e item

funkionalnih truktura organkih itema i njihovo funkioniranje. U protoru
funkionalnih poobnoti ovjeka jo uvijek ne potoji neki valjani trukturalni ili
funkionalni kiberneti k i model. Doada nja itraz ivanja u uglavnom bila
umjerena na izu avanje trukture i funkija pojedinih organa i organkih i tema,
prije vega lokomotornog i nervnog, gdje u utvrene brojne zakonitoti prilikom
upravljanja (tranformaije) funkionalnim poobnotima pod utjea jem razli i tih
trenaz nih adrz aja.

Najve i broj itraz ivanja ima iz oblati tranformaija kardiovakularnog i

repiratornog itema pod utjeajem razli i tih timulua, a zatim digetivnog trakta
i endokrinog itema, kao i u nervnim proeima i mi i n im taniama. Meutim, u
podru j u izu avanja funkionianja organizma, poebno a apekta tranportnog
itema, jo uvijek je ituaija u prili n oj mjeri nejana.

Naime, kada e pomatra ovjek kao organizaioni item, dolazi e do

kontataije, da je on a i njen od:

animalnog podsistema, i

vegetativnog podsistema.

Oba poditema uvijek djeluju kao jelina. Vegetativni poditem e nalazi

kod biljaka, kod z ivotinja vegetativni i animalni, dok je ovjek, kao ani malni item,
dotigao takav tepen razvoja, da ga diferenira od z ivotinja.

Svaki od tih poditema pojeduje:

upravljaki segment, i

izvrni segment.

Upravljaki segment animalnog podsistema (A) je enzomotorni poditem, a izvr ni

egment je lokomotorni aparat.

Upravljaki segment vegetativnog podsistema (V) je

autonomni ili vegetativni nervni
poditem, a izvr ni je tranportni poditem (J. Malako, I. Rao Sarajevo 2004).

6
 MOTORIKE SPOSOBNOSTI

Prema zaiorkom 81975) motori ke poobnoti u oni oblii motori ke aktivnoti koji e
pojavljuju u kretnim trukturama koje e mogu opiati jednakim parametarkim itemom, koje e
mogu izmjeriti itovjetnom kupinom mjera i u kojima natupaju analogni fiziolo ki, biolo ki i
pihi ki proei, odnono mehanizmi.

Motori kim poobnotima nazivaju e one poobnoti ovjeka koje u etvuju u rje avanju
motornih zadataka i ulovljavaju upe no kretanje, bez obzira da li u te ene treningom ili ne.

Po pitanju utvrivanja trukture motori kih poobnoti ima jo uvek dota nejano a, a
doada nja itraz ivanja pokazuju da je problem njihove trukture tek po eo da e razrje ava. Sve e
vi e zapaz a, da e motori ke poobnoti manifetuju u veoma loz enim i razli itim zadaima.
Faktorkim pritupom u itrz ivanju ovog antropolo kog protora, vremenom e nakupilo ve vi e
informaija koje potvruju da potoji vi e faktora nage, brzine, koordinaije i dr., to je dovelo do
pitanja o trukturi motori kih poobnoti, odnono do pitanja koliko motori kih poobnoti
objektivno potoje i kakve u njihove meuobne relaije.

Na onovu itraz ivanja koja u imala takonomki ili fenomenolo ki karakter, trukturu
motori kog protora (faktori prvog reda) definiali u faktori akionog tipa (naga, brzina,
flekibilnot, ravnotez a, koordinaija i preiznot) i topolo kog tipa (naga ruku i ramenog pojaa,
naga nogu, naga trupa, flekibilnot trupa, flekibilnot zgloba kuka, flekibilnot pojaa,
koordinaija nogu, koordinaija ruku, itd.).

Dvije nove dimenzije iz najnovijih itraz ivanja motori kog protora a kondiionog apekta e
eto pojavljuju a to u : relakibilnot i vidne poobnoti.

MOTORIKE SPOSOBNOSTI
SNAGA
BRZINA
IZDRLJIVOST
KOORDINACIJA
FLEKSIBILNOST
RAVNOTEA
PRECIZNOST
RELAKSIBILNOST

7
 VIDNE SPOSOBNOSTI
( S. Dautba i , A. Bradi Sarajevo 2005)

SNAGA

Snaga e defini e kao poobnot avladavanja ili uprotavljanja poljnom mi i nim

kontrakijama odnono mi i nim naprezanjima. TJ podru ju ipoljavanja nage, ure emo e a
dva pojma. Snaga kao pihomotorna poobnot i kretni kvalitet ovjeka i ila kao mehani ka odlika
kretanja, odnono kao mjera uzajamnog mehani kog djelovanja tijela u datom vremenu.

Utvrena je egzitenija nekoliko faktora nage, koji u po tipu akije

identifikovani kao:eksplozivna snaga, repetitivna snagia, statika snaga

BRZINA

Brzina predtavlja biomotori ku poobnot ovjeka da izvede pokrete za najkra e vrijeme

u datim ulovima. Pri tome e pretpotavlja da izvr enje zadatka ne traje dugo i da ne dolazi do
zamora. Priutna u tri onovna vida ipoljavanja brzine:
latentno vrijeme motorne reakcije,
brzina pojedinanog pokreta (pri malom spoljanjem otporu), i uestalost pokreta.

Vidovi ipoljavanja brzine relativno u nezavini jedan od drugog. To e poebno odnoi na

vrijeme reakije koje nema zna ajnu povezanot a brzinom kretanja. Neka ooba e moz e
odlikovati veoma brzom reakijom i biti relativno pora pri lokomoiji.
Kombinaijom ova tri vida ipoljavaju e vi lu ajevi brzine. U praki e re emo a
kompleknim ipoljavanjem brzine. Tako u printerkom tr anju rezultat zavii od vremena reakije
na tartu, brzine pojedinih pokreta (otikivanje nogama i tempa koraka).

IZDRLJIVOST

Potoji mnogo definiija izdrz ljivoti kao pihomotornog kvaliteta. Prikladna bi bila
definiija izdrz ljivoti kao poobnoti ovjeka da obavlja dugotrajan fizi ki rad (aktivnot) uz
odreene ulove bez manjivanja njegove efikanoti ili izdrz ljivot je pihomotorna poobnot da
e neka aktivnot vr i duz e vremena bez niz enja njene efikanoti. Izdrz ljivot e moz e definiati i
kao poobnot uprotvljanja zamoru.

KOORDINACIJA

Koordinaija, bez umlje najvaz nija poobnot gledaju i veukupnot djelovanja

motori kog pona anja ljudkih bi a.Ona udjeluje u realizaiji prakti ki vake kretne trukture, od
najjednotavnijih do najloz enijih oblika gibanja. Zbog toga je I ova dimenzija dobila naziv
2motori ka inteligenija". Rezultati nekih itraz ivanja (Metiko i Ho ek 1977, Gredelj I ur, 1975,
Ho ek, 1979) ukazuju a znatnim tepenom pouzdanoti da u protoru koordinaije egzitira jedan
maivni faktor irokog pektra utjeaja kojeg u neki autori nakon niza provedenih faktorkih
analiza motori kog protora nazvali "Mehanizam za truktuiranje kretanja".
( S. Dautba i , A. Bradi Sarajevo 2005)

8
FLEKSIBILNOST

Termin flekibilnot poti e od latinke rije i fletere ili flexibili to zna i avijati, avijanje.

Flekibilnot ozna ava razli ite pojmove za razli ita podru ja itraz ivanja. Flekibilnot
razni autori razli ito defini u. Ve i broj autora defini e kao lobodni obim pokreta u jednom ili vi e
zglobova (Alter, 1996; orbin 1978; De Vrie, 1986; Hebbelnik, 1998; Holand, 1968; Stone i Kroll,
1986) (Milanovi , 1997) navodi kako je to poobnot izvoenja pokreta velikom amplitudom a da
je naj e a mjera flekibilnoti makimalna amplituda pokreta dijelova tijela u pojedinim zglobnim
itemima. lark (2001) defini e flekibilnot kao normalnu ratezljivot vih mekanih tkiva koja
dopu taju potpuni lobodni zglobni obim pokreta.

RAVNOTEA

Ravnotez a je jedan od onovnih kretno - koordinaionih kvaliteta iji razvitak i

uavr avanje je neophodan u toku itavog z ivota. Pod poobno u ravnotez e
podrazumijevamo poobnot da e ijelo tijelo drz i u tanju ravnotez e, ili da e za vrijeme i
polije obimnog premije tanja tijela to tanje zadrz i, odnono da e vrati u prvobitni
poloz aj.

PRECIZNOST

Preiznot e manifetuje u pogoanju ilja ili voenju nekog predmeta do ilja, koji
e nalazi na nekoj udaljenoti. To je jedna od veoma oetljivih oobina za koju je potrebno
imati dobar kineteti ki oe aj, zatim dobra proena parametara ilja i kineteti ka
kontrola pokreta na odreenom putu, kao i vreme konentraije. Dovoljno je da e
rapoloz enje oveka promeni ili bilo koji polja nji faktor (remete i faktor), pa da e
rezultati bitno promene.

RELAKSIBILNOST

Relakibilnot je poobnot portite da u odgovaraju im vrlo kratkim ekvenama

uklju uju, alii iklju uju djelovanje odreenih mi i nih gmpa. To e odnoi naagoniti ke i
antagoniti ke mi i ne grupe itog ektremiteta, ali ne i udaljene mi i ne grupe, ija je
relakibilnot vaz na za efektivnot konkretnog kretanja.

VIDNE SPOSOBNOSTI

Vidne poobnoti opiuju niz vaz nih karakteritika koje vidni aparat manifetira u
motori kim radnjama. U njih ubrajamo. Vidnu konentraiju, vidno pode avanje, vidnu
memoriju, periferni vid, vidnu vremenku reakiju, flekibilnot vidnog fokuiranja,
dubinku vidnu perepiju itd ( S. Dautba i , A. Bradi Sarajevo 2005).

SPECIFINO-MOTORIKE KARAKTERISTIKE

9
 Pod peifi no-motori kim poobnotima podrazomjmjeva e tepen uvojenoti
peifi nih kretnih truktura porta. Utjeaj bazi nih motori kih poobnoti ini onovu za
daljnju nadogradnju peifi nih motori kih poobnoti koje u direktno odgovorne za
potizanjekvalitetnih rezultata ( S. Dautba i , A. Bradi Sarajevo 2005).

KOGNITIVNE SPOSOBNOSTI

Kognitivne poobnoti u poobnoti koje omogu uju prijem,

preno i preradu imfomia, to e otvaruje u kontaktu li noti a okolinom.

One utvari predtavljaju bazu miaone, vjene aktivnoti, i bez njih ne bi bilo mogu e
provoditi metodke potupke obrazovanja, initi analizu portkog upjeha i neupjeha, vr iti
kontrolu i rukovoditi vim drugim miaonim operaijama u proeu trenaz nog rada. Smatra e da
potoji jedna op a kognitivna poobnot, koja je odgovorna za rali ite kognitivne proee i naziva
e G-faktor, koji e naj e e interpretira kao op a inteligenija, a koja e obino defini e kao
poobnot nalaz enja i rje avanja problema u novim, nepdznatim ituaijama." Meutim,
detaljnijnom analizom definiija inteligenije, vidi e,'da potoje velika nelaganje ta je inteligenija,
pa je avim jano da ne potoji i op e prihva ena definiija inteligenije.
Pretpotavlja e da nema nijednog porta, ma koliko on bio
jedn^tavan, gde inteligenija ne u etvuje u jedna ini peifikaije
Utvreno je da meu vfrmnkim poritima ima malo onin kod kojih je
inteligenija proije na, ve je ona u ve ini lu ajeva iznad pro eka, nekih
i znatno, gde e koefiijent inteligenije (QI) naj e e^^kre e^..u^gtaniama.-od-120-140.

Takve vrednoti u pronaene i kod portita koji imaju uz e obrazovanje i nemaju nikakvih
intelektualnih interea. To je donekle i razumljivo, jer kada op i ureaj (generalni kognitivni
proeor) za prijem, preradu informaija i dono enje odluka ne bi funkioniao kako treba, bilo bi
nemogu e poti i dobre rezultate u jednoj tako loz enoj aktivnoti kao to je vrhunki port.

Potoje_brojnejj^ (Spearman, Burt, Thurstone, Jlleksan-

der, Guttman, Guilford, George, Dass, Halsterd, Cattell, huria i dr.) o trukturi, i funkionianju
kognitivnih poobnoti^ Meutim, mno tvo razli itih kpnepxija.o^rifoii kognitivnog
funkionianja moz e e podeliti na tzv:
strukturalnu teoriju, i
funkcionalnu teoriju.

Koefiijent uroenoti op te inteligenije je relativno^dobro poznat i kre e e od .85 do .92 (ve ina
autora matra da iznoi oko .90). To je veoma viold koefiijent i on je prakti no ve i od koefiijenta
motori ke nage, koordinaije i preiznoti i tek je ne to manji od brzine

Smatra e da e op ta inteligenija moz e razvijati amo pod utiajem treninga kod djee do 7
godina, pod ulovom da e rje avaju razni kognitivni problemi. Razvoj dotiz e voj makimum oko
16 godina, pa e odrz ava do 25 godina, a pole 30 godina zapo inje opadanje. U portkim

10
aktivnotima kod pribliz no itih motori kih poobnoti upeh u portu u zna ajnoj meri zavii i od
op te inteligenije, kao i drugih antropolo kih poobnoti i karakteritika ( S. Dautba i , A. Bradi
Sarajevo 2005).

KONATIVNE KARAKTERISTIKE

Konativne karakteritike u odgovorne za modalitete ljudkog pona anja. Kako potoje

normalni i patolo ki modaliteti pona anja, analogno tome, potoje i:

normalne konativne karakteristike, i

patoloke konativne karakteristike.

NORMALNE KONATIVNE KARAKTERISTIKE e atoje u tome, da u naj e e meuobno nezavine,

uglavnom u normalno raporeene u populaiji i itovremeno odgovorne za modalitete pona anja
kod kojih tepen adaptaije nije poreme en. Kod njih prevladava rednji intenzitet (proje na
vrednot), koji nema ni pozitivan ni negativan utiaj na ljudku adaptaiju, ve deluje neutralno.
Prema tome, to u takve karakteritike, ije priutvo ili odutvo nema direktnog utiaja na
poreme aj adaptaije pojedinaa. U portu e rijetko dogaa da normalne konativne karakteritike
u etvuju u jedna inama peifikaije a nultim koefiijentom ili bezna ajnim koefiijentima.

Razli iti autori, na razli itim populaijama i a razli itim mjernim inrumentima, dobili u
eto veoma razli ite rezultate u pogledu trukture normalnih konativnih karakteritika. Shodno
tome, formirale u e razli ite teorije li noti, od kojih u najpoznatije:
Cattell-ova teorija linosti, i
Eisenck-ova teorija linosti.
Koefiijent uroenoti patolo kih konativnih karakteritika iznoi oko _ 182. DoITe do
aznanja, da ni najavremenije terapeutke proedure~lIT~ metode lje enja ne mogu definitivno
(ili u vrlo velikoj meri) manjiti neki patolo ki faktor. Ono to e naj e e moz e u initi je da e neki
od faktora vede na neku podno ljivu mjeru, a veoma te ko e moz e u initi da e puti na
normalan nivo.
Motivi e u irem milu matraju atavnim djelom konativnog protora, u kome e odvijaju
vi normalni i patolo ki proei trukture li noti.

Motiv je ve ono to oveka pokre e na aktivnot i odreuje prava u aktivnoti. Motivaiona

truktura nije obi an zbir odreenih motiva, to zna i, da vi motivi koji deluju na oveka (vi
iljevi) deluju u vidu poebnih organizovanih elina i na taj na in imaju upraumativni efekat.
Razni autori navode razli ite hipoteti ke modele trukturiranoti motivaionog protora, kao
i klaifikaije motivaionih mehanizama. Strukturiranje motivaionih mehanizama moz e e
predvideti na onovu razli itih dimenzija trukture li noti, razli itih apekata iljeva u
piholo kom polju, interakije meu razli itim dimenzijama li noti, kao i razli itih apekata iljeva.
Odreene trukrure u utvari komplekne kategorije, koje u u vezi a pihofiziolo kim potrebama
ubjekta, a zatim a kulturnim i dru tveno-ekonomkim determinantama okoline u kojoj z ivi. Svi
motivi e mogu podjeliti na tzv.:
biotike (primatne), i

11
socijalne (sekundarne) motive.
Motiv postignua u sportu e naj e e defini e kao potreba da e dotigne ili prema i
odreeni tandard kvaliteta (odreeni portki rezultat). Smatra e da potoji odreena dimenzija
li noti koja determini e koliko e napora portita uloz iti u potizanje iljeva. Onovnim
pojmovima teorijkog konepta motivaije potignu a pripadaju, oim ame potrebe, jo i ituaija
potignu a, kao i proe uporeivanja vlatitog potignu a a odreenim tandardom.

Konflikti nataju kada doe do ukoba izmeu motiva (dva ilja) ili ako u piholo kom polju
u proeu zadovoljenja nekog motiva toji barijera. Frutraije ili li avanja (varanje, zavaravanje,
ouje enje) nataju kada e ooba nae pred negativnim iljem ili jakom barijerom, i to tanje je
vrlo neugodno, jer ono duz e vremena traje i naj e e rezultira neurotkim imptomima i tanjima.
Situaije u kojima vladaju konflikti ne predtavljaju ne to negativno (pogotovu u mladala kom
dobu), ve pomaz e mladom ovjeku da potane aktivan, a time i da tekne bolju poobnot za
kaniju adaptaiju ( S. Dautba i , A. Bradi Sarajevo 2005) .

SOCIOLOKE KARAKTERISTIKE

Pod oiolo kim karakteritikama podrazumevaju e karakteritike nekih grupa ili dru tvenih
intituija kojima pripada ili a kojima je povezan ovjek koji e analizira.

U oiolo kom protoru predmeti najve eg broja doada njih itraz ivanja bili u problemi
oijalne diferenijaije, oijalne tratifikaije i oijalne mobilnoti (Hoek-Momirovi 1979). Dok
je pojam oijalnih mobilnoti relativno jaan, pojmovi oijalne diferenijaije i oijalne
tratifikaije eto e zamenjuju, a ponekad poitove uju i a pojmom klanih razlika. Jedan od
razloga ovakvog tanja vakako je nedotatak adekvatnih teorijkih i matemati ko-kiberneti kih
modela na kojima bi e zanivala itraz ivanja na temu oijalnog razlikovanja.

Potoji vega jedan model koji omogu ava tvarni nau ni pritup izu avanju trukture
tratifikaijkih dimenzija. Konuian kao fenomenolo ki model, vremenom je pretrpeo nekoliko
promjena, ali je otao pogodan za izu avanje oijalnih promena. S obzirom da je taj model
hijerarhijki, njegova u tina je definiana ttatifikaijkim ubitemima drugog reda:

institucionalizacijski subsistem, definian mrez om uloga u itemu profeionalnih, dru tvenih i

politi kih intituija,

sankcijski subsistem, definian funkijama alokaije, upotrebe i eva-luaije materijalnih

imboli kih nagrada za vr enje uloge u intituio-nalizaijkom ubitemu, i

socijalizacijski subsistem, definian kao funkionalno povezani kup objektivnih inilaa,

odgovornih za pripremanje ubjekta da preuzme ulogu u proizvodnom, radnom i dru tveno-
politi kom ubitemu.
U doada njim itraz ivanjima identifikovano je nekoliko faktora oijalnog tatua prvog
reda u okviru pojeiinih ubitema.

12
Socijalizacijski subsistem:
edukativni (obrazovni) status, odnono tepen obrazovanja pojedinaa u dru tvu,
bazini rezidencijalni status, karakteritike mjeta gde je ubjekt proveo u ranom djetinjtvu.

Institucionalizacijski subsistem:
profesionalni status, odnono tepen ekpertne mo i pojedina ili poloz aj pojedina u radnoj
organizaiji,
drutveno-politiki status, odnono poloz aj pojedina u dru tveno-politi kim
organizaijama, i politika orijentacija.

Sankcijski subsistem:
bazino-ekonomski status, odnono it prihod u porodii i
predmeti koji u tandardni u jednoj porodii,
ivotni stil, odnono natproje ni tandard z ivota, i
reziduijalni status, odnono karakteritike mjeta gde ljudi z ive.
Otkrivanje zakonitoti natajanja i odrz avanja grupa u vrhunkim portkim ekipama i utiaja
tih zakonitoti na upeh u portkim aktivnotima predtavlja jedan od veoma vaz nih zadataka
oiologije porta. Po to e ve ina portkih aktivnoti otvaruje u portkim grupama, neophodno
je dati odgovore na mnoga pitanja o ulozi kolektiva, uzorima pona anja kolektiva u pojedinim
portovima, grupnim normama i vrednotima, kulturi grupe, tatua pojedina u grupi, oijalnoj
prilagodljivoti pojedinaa, koheziji grupe, njenoj pokretljivoti i trukturi-ranoti.
Grupna dinamika u oblati oiologije porta izu ava:
kako grupa uti e na pojedina, a pojedina na nju,
kakva je veza izmeu grupne dinamike i potignutih upjeha grupe,
kakva je veza grupe i kvaliteta pojedinih lanova grupe, i
kakav je upjeh grupe u takmi enju.
Razli ite potrebe i iljevi difereniraju grupe iz razli itih podru ja i uti u na zakonitoti
njihovog djelovanja. Do dana na podru ju grupne dinamike, kao oiolo kog podru ja, nije
potavljena nijedna konkretna teorija na koju bi e mogla olanjati i itraz ivanja portkih ekipa.
Meutim, jedna "generalna teorija" grupne dinamike mogu a je amo preko az imanja zakonitoti
pojedinih podru ja razli itih kupova grupnih aktivnoti.
Rezultati doada njih itraz ivanja grupne dinamike u portkim igrama ukazuju na nuz not
takvog nau nog pritupa, koji e obezbeivati egzaktno odreivanje utiaja pojedinih latentnih
dimenzija portkih grupa na pojedine portke fenomene. Tek takvim pritupom i adekvatiiim
matemati ko-tatiti kim potupima mogle bi e utanoviti zakonitoti dinamike portkih grupa,
kako u portkim aktivnotima tako i u dru tvu uop e ( S. Dautba i , A. Bradi Sarajevo 2005).

13
 ZAKLJUAK

U ovom eminarkom radu razlago am antropolo ki porotor portite, njegove

karakteritike i poobnoti. Pa mo aznali da Antropomotorika izuava kinantropologiju,
a njen zna ajan dio ine kinantropologija u feri fizi ke kulture i porta. Antropolo ki
protor e atoji iz edam karakteritika: 1.Morfoloke karakteritike-one u veoma
vaz ne za proe rata ontogenetkog protora portie. 2.Funkionalne
poobnoti- Pod funkionalnim poobnotima ovjeka podrazumijeva e item
funkionalnih truktura organkih itema i njihovo funkioniranje. 3. Motori ke
poobnoti-najvaznija poobnot portite. Umijereno poijedovanje vih
motoriki poobnoti portita moz e zabiljez iti izvanredne rezultate. 4.Speifi n e
motori ke poobnoti- Pod peifi no-motori kim poobnotima podrazomjmjeva e tepen uvojenoti
peifi nih kretnih truktura porta. 5.Kognitivne
poobnoti- u poobnoti koje omogu uju prijem, preno
i preradu imfomia, to e otvaruje u kontaktu li noti a okolinom. 6. Konativne karakteritike-u
odgovorne za modalitete ljudkog pona anja. Kako potoje normalni i patolo ki modaliteti

14
pona anja, analogno tome, potoje i:normalne konativne karakteritike, i patolo ke konativne
karakteritike. 7.Soiolo ke karakteritike-Pod oiolo kim karakteritikama podrazumevaju e
karakteritike nekih grupa ili dru tvenih intituija kojima pripada ili a kojima je povezan ovjek
koji e analizira.

Neke eu vi e, a neke manje vaz ne za portitu. Ako ne bi potojala razli i tot

takmi a rkih truktura izmeu pojedinih portova i portkih diiplina, jedne
trane, i razli i toti trukture antropolo kih poobnoti karakteritika meu
portitima, a druge trane, izu avanje trenaz nih redtava, metoda i optere e nja,
kao i njihov utjeaj na razvoj pojedinih antropolo kih poobnoti i karakteritika
bilo bi bepredmetno i nepotrebno .

LITERATURA

1.Antropomotorika prirunik ( S. Dautba i , A. Bradi Sarajevo 2005).

2.Tehnologija sporta i sportskog treninga (J. Malako, I. Rao Sarajevo 2004).

15