PRGATITJE PER TEST

Shkrim Akademik

1. Si bhet zhvillimi i ides ?

Idet mund t zhvillohen duke lexuar, duke u menduar n formn e logjikshme dhe
duke vjedhur zanat. Pra, kur t fillojm t lexojm nuk duhet t hjekim logjiken.

2. Faktort e hulumtimit ?

Faktort e hulumtimit - Studimet bhen n tavolin, informimi, kush do ta zgjedh

problemin dhe kreativiteti.

3. ka sht kontrasti ?

Kontrasti sht nj studim ka ka dikush dhe nuk ka dikush tjetr.

4. ka sht citimi ?

Citimi sht nj thnie e thn nga dikush .

5. ka sht punimi seminarik ?

Punimi seminarik sht nj punim i br nga vet studenti, i cili iu qaset nj teme t
caktuar, dhe merr pergjegjsi per hulumtim.

6 .ka eshte intonacioni?

Intonacioni eshte shprehje.

7.ka eshte te shkruarit dhe te shprehurit?

Te shkruarit eshte dika objektive dhe te shprehurit eshte dika abstrakte.

8. ka eshte te shkruarit akademik?

Te shkruarit akademik eshte nje shkrim i cili zakonisht respekton rregullat standarte
te nje gjuhe, prandaj mund te konsiderojme se rregullat standarte te nje gjuhe jane:
drejtshkrimi, bukurshkrimi, respektimi praktik i normave standarte te eses, seminarit,
punimit te diplomes (lloje te ndryshme te punimit te diplomes etj.)

9. ka eshte te shprehurit akademik?

Te shprehurit akademik respekton normen dhe perfitohet me kohen. Kendveshtrimi

lidhet me menyren se si e paraqesim temen: ka dy mundesi ta zbulojm rolin tone si
autor duke perdor ..une.., mua, i,e imja. ose mund ta shmangim qdo permendje te
drejtperdrejt te vetes sone.
10. ka eshte eseja?

Esejaeshte nje kerkim dhe shkrim i shkurter lidhur me nje teme.

11. ka eshte teme diplome ?

Teme diplome eshte nje kerkim i thelle qe synon ta deshmoje nje teori ose propozim.

12. ka eshte punimi seminarik ?

Punimi seminarik eshte nje forme e komunikimit permes se ciles pjesmarrsit e nje
grupi seminarik i tregojne autoreve te tjere te grupit se qfare mendojne lidhur me nje
teme te caktuar.

13. Paragrafi?

Paragrafi eshte nje mendim i dhene i disa fjalive i cili pershkruan nje teme te caktuar,
ai zakonisht perbehe prej disa fjalive 3-5-10 etj. Llojet e paragrafit jane: hyres,
zhvillues dhe perfundues. ( parag.shpjegues, letrat etj). Te gjitha llojet e paragrafev
kane veqorit e tyre permbledhese per nje teme te caktuar.

14. ka eshte intonacioni?

Intonacioni eshte shprehje e te shkruarit, eshte dika objektive.

15.ka eshte rishikimi?

Procesi i riperpunimit te nje pune disa here nga shkruesi quhet rishikim. Rishikimi
kerkon qe fjala, fjalia, eseja, seminari te jete i sakt dhe i kuptueshem.

16. ka eshte koncesiteti?

Koncesiteti eshte nje mendim i drejte, i sakte dhe i kuptueshem.

17. ka eshte redaktimi?

Redaktimi kontrollon, studion, korrigjon te gjitha mendimet se a jane dhene drejte.

18. Cilat jane tezat e esese hulumtuese?

Tezat e esese hulumtuese jane: studimi, informimi, kreativiteti etj.

19. ka eshte eseja krahasuese ?

Eseja krahasuese eshte eseja ku autori shpjegon ngjashmerite ne mes dy temave.

20. Si bhet insertimi i numrave?

InsertPage Number
-Si behet citimi?

InsertRefernceFootnote

21. far sht Eseja ?

Eseja eshte nje lloj shkrimi I shkurter qe ka ne baze faktin dhe jo trillimin. Esete
dallohen ne formale dhe te mirfillta.

22. Llojet e Eseve?

Eset mund ti ndajm ne ese: pershkruese, argumentuese, vlersuese, treguese.

23. far sht paragrafi?

Paragrafi eshte pjesa perqendruese e nje teksti te shkurter .

Por, kur sht i plot nj paragraf?

Paragrafi sht i plot, kur fjalia kryesore sht trsisht e mbshtetur nga trungu
dhe fjalia prmbyllse.

24. Llojet e paragrafeve?

Paragrafet jane kater llojesh: tregues, pershkrues, shpjegues, bindes.

25. Paragrafi pershkrues?

Paragrafi pershkrues pershkruan nje objekt, person, vend ose ngjarje.

26. Paragrafi shpjegues?

Paragrafi shpjegues shpjegon nje send, ngjarje etj ose jep informacion.
Ne te perfshihen faktet qe I nevojiten lexuesit per ta kuptuar subjektin.

27. Paragrafi bindes?

Paragrafi bindes sherben per te shprehur nje opinion nje lidhje me nje send, ngjarje
etj..
28. Dallimi n mes shkrimit akademik dhe shkrimit artistik?

Shkrimi akademik dallon nga ai artistik kryesisht nga qellimi, lloji I gjuhes se perdorur
dhe struktura .

29. Fakti?

Fakti ne vetvete eshte I padebatueshem.

30. Fajlia faktike?

Fjalia faktike reflekton ekzistencen aktuale dhe ndodhshmerin e dikaje.

31. Opinioni?

Opinioni perben ate te cilen dikush beson, dhe kjo nuk eshte domsdoshmerisht e vertet
thjesht sepse dikush e beson.

32. Perfundimi?

Perfundimi perben nje vezhgim ose konkluzion te bazuar ne nje fakt te caktuar apo nje
grup faktesh.

33. Preferenca?

Preferenca perben opinionin shprehes te shijes personale ate qe dikush pelqen ose nuk
pelqen.

34. Shkrimi i lir?

Shkrim I lir eshte nje aktivitet qe e detyron shkrimtarin te hedhe dika ne leter pa u
menduar.

35. Ese pershkruese ?

Ne ese pershkruese pershkruan nje ngjarje qe nuk e ke par pershembull

pershkruan nje individ apo ndonje gje tjeter. Eseja pershkruese shkruhet ne veten e
pare dhe te tret.

--Tezat ne esen pershkruese jane: hyrja, zhvillimi, perfundimi.

Ne hyrje shkruajm 2-3 paragraf me te cilen ka te beje tema. Pastaj tek zhvillimi
shkruajm 5-8 paragraf apo me shum duke qene baza e tyre tek paragrafet hyres dhe ne
perfundim shkruajm 1-2 paragraf me te cilet e permbledhim domethenjen e eses.

36. Ese kerkimore

Eseja kerkimore ose hulumtuese shtjellon argumenton nje teme te caktuar gjithsesi
kerkon fakte argumentuese ten je trajtshme. Eseja kerkimore perfshin tri veta

--Nga vete fjala ese kerkimore kuptojm kerkimin e shtjellimit te nje problem ne menyr
sa me te mire dhe sa me te sakt, kerkimin e literaturave te ndryshme etj.

--Kerkimin e literatures mund ta bejm ne: internet, media te shkruara dhe ne

bibloteka (librat).

--Per ta shkruar nje ese kerkimore duhet te kemi tri deshmi: faktet, seksionet e
argumentet dhe koha.

--Si dhe si gjdo ese edhe eseja kerkimore ka hyrjen, zhvillimin dhe perfundimin.
Ne hyrje shkruajm 2-3 paragraf me te cilen ka te beje tema. Pastaj tek zhvillimi
shkruajm 5-8 paragraf apo me shum duke qene baza e tyre tek paragrafet hyres dhe ne
perfundim shkruajm 1-2 paragraf me te cilet e permbledhim domethenjen e eses.

37. Eseja shpjeguese

Eseja shpjeguese e cila spjegon, argumenton, sqaron dhe ofron fakte te

mjaftueshme per nje teme, ngjarje apo studim te caktuar.

-- Eseja shpjeguese varsisht nga tema mund te shkruhet ne te gjitha vetat, ashtu si
edhe llojet e tjera te eseve.

-- Kjo ese mund ti ket tri shtylla: hyrjen e cila ka nje paragraph prej 3-8 fjalish,
zhvillimi I cili ka 3-5-8 paragraf dhe perfundimi 1 paragraf.

--Zhvillimi I eses duhet te shkruhet ne process zingjiror .

--Per ta shkruar nje ese shpjeguese duhet te shkruajm: daten, qellimin, vendin dhe
rezultatin.

38. Eseja argumentuese

Eseja argumentuese ka per synim ta biind lexuesein se duhet bere dicka apo duhet
kryer nje veprim.
--Tezat kryesore ne esen argumentuese jan: Hyrja, Zhvillimi, Perfundimi.

Ne hyrje shkruajm 2-3 paragraf ne te cilet ka te beje tema. Pastaj tek Zhvillimi
shkruajm 5-8 paragraf apo me shum, duke qene baza e tyre tek paragrafet hyres. Dhe
ne perfundim shkruajm 1-2 paragraf me te cilet e permbledhim domethenjen e eses.
Se pari duhet te propozosh nje ide qendrore ku do te mbeshtetesh idet e tjera. Celesi
kryesor I kesaj eseje jane argumentet e sjella nepermjet fakteve reale.

39. Eseja vlersuese

Eseja vlersuese ka per synim te vlersoj permes fakteve dhe argumenteve, situaten
a nje problem te caktuar si dhe te propozoj rruge dhe mundesi per te permisuar
apo per te zhvilluar ne menyre progressive dhe te pranueshme problemin.

--Ne hyrje shkruajm 2-3 paragraf me te cilen ka te beje tema. Pastaj tek zhvillimi
shkruajm 5-8 paragraf apo me shum duke qene baza e tyre tek paragrafet hyres dhe ne
perfundim shkruajm 1-2 paragraf me te cilet e permbledhim domethenjen e eses

40.Eseja dhe llojet e saj

Termi ese vjen nga Frengjishtja dhe do t thot mundim,prpjekje pr t shkruar.

--Eseja sht nj lloj shkrimi i shkurtr q ka n baz faktin dhe jo trillimin.

--do njeri mund t shkruaj ese,pra mund t shfaq opinionin rreth nj teme a nj fakti
t caktuar.

41. Eset dallohen n:

Formale ose t mirfillta dhe jo formale ose jo t mirfillta.

a) Eset e mirfillta- dallohen nga zbrthimi logjik i tems nga saktsia e hollsi t
argumenteve q sjell krijuesi nga thellsia e mendimit dhe maturia n opinionin e
shfaqur.

b) Eset jo t mirfillta-trajtojn temn n mnyr t shkujdesur pa i dhn shum

rndsi argumentit ndonjher me nota humori.

42. N baz t tems q trajtohet mund t shkruhen eset :

letrare,filozofike,historike,sociale etj.

43. Eset mund ti ndajm n ese:

Prshkruese,shpjeguese,argumentuese,vleresuese.

a) Eseja narrative-rrfen nj ngjarje hap pas hapi (si sekuenca e nj filmi).

b) Eseja prshkruese-pikturon me fjal nj sken,nj person,nj ngjarje.

c) Eseja shpjeguese-shpjegon,informon,analizon,interpreton.

d) Eseja argumentuese-ka pr synim t bind lexuesin duke sjell argumente e fakte t

shumta, se nj vendim q sht marr sht i drejt ose krkon t bind lexuesin pr
pozicionin e duhur q ka mbajtur shkruesi mbi n shtje t debatueshme q ka
trajtuar.

e) Eseja vleresuese-ka pr synim t vlersoj permes fakteve dhe

argumenteve,situaten a nj problem t caktuar si dhe t propozoj rrug dhe mundsi
pr ta prmirsuar apo pr ta zhvilluar n mnyr progresive dhe t pranueshme
problemin.

44. NDRTIMI I ESES

Eseja prbhet nga hyrja,zhvillimi i prmbajtjes dhe mbyllja apo prfundimi.

Pr ndrtimin e nj eseje hartohet plani i cili zbrthen tri elementet kryesore t tij.

Pr do shtje t planit duhet t jet nj paragraf ose paragraf korrespondues n

trup.

Qllimi i do paragrafi duhet t jet i qart i rnditur i skicuar.

Plani me t cilin ju filloni shkruhet n pika,kjo m pas duhet t mbulohet me fjali t

ndara n paragraf.

HYRJA- N nj ese i tregon lexuesit se cila sht tema ose fakti mbi t cilin do t
shfaqet opinioni i shkruesit. Vet titulli i eses sht hyrje.

Ns titulli ju jep juve opcione hyrja e saj duhet t thot se cilat opcione kini marr.
Paragrafi i par percakton llojin e eses.
do fjal brnda paragrafit t par sugjeron rreth temes.
45. Kriteret per tekstin e shkruar?

a) Faza paraprake ose pergaditore,

b) Faza projektuese,

c) Faza e hartimit ne dore te pare ose e parashtrimit,

d) Faza e rishikimit pas hartimit ne dore te pare

e) Faza e rishikimit te dyte

46. Kuptimi i titullit?

Titulli eshte kartvizita e cdo teksti dhe pjes perberese e tij.

47. Egzistojne dy drejtime kryesore pr zgjedhjen e titullit:

a) Prshkrues (funksion informativ)

b) Vlersues (interpretimin e prmbajtjes s tekstit dhe shpreh opinionin e atij q

shkruan)

48. Jan disa hapa q mund ti ndiqni edhe n prgatitjen e

prezantimit:

a) parashkrimin

b) shkrimin

c) prshtatjen pr formatin e prezantimit

d) akordimin e materialit me kohn n dispozicion

e) pasqyra e analizs s publikut

49. FURI MENDIMESH (BRAINSTORMING)

sht nj inspirim i momentit. Si nj strategji shkrimi, furia e mendimeve stimulon

nj varg idesh dhe ata duhet t hidhen n letr sa m shpejt q t jet e mundur, duke
shkruar far ju vjen n mendje pa korrigjime.
50. Skedat Bibliografike:

skedat duhet t prmbajn:

- emrin e autorit,
- titullin e veprs,
- vendin e botimit,
- botuesin dhe
- datn e botimit.

51. Kemi dy modele t plotsimit t skedave: njra vepr e plot dhe

tjetra artikull nga periodiku.

52. Shnimet mund t klasifikohen n dy grupe:

1. Shnime referenciale dhe

2. Shnime t prmbajtjes

53. Ka disa mnyra t paraqitjes s referencave, por kryesoret mund

t klasifikohen n dy grupe. Njri sistem sht ai i cili referencn e
jep n fusnot , kurse sistemi tjetr q referencn e jep brenda
kllapave menjher pas citatit, parafrazimit apo prmbledhjes.
Ndryshe njihen edhe si :

a. Sistemi i Oxsfordit (Referenca n fusnot) dhe

b. Sistemi i Harwardit (Referenca n kllapa)

54. Prmbajtja e referencs duhet t ket t dhna t mjaftueshme

dhe t domosdoshme, si:

a) emri dhe mbiemri i autorit,

b) titulli i veprs,
c) shtpia botuese,
d) vendi,
e) viti i botimit,
f) n fund jepet faqja.

Tani ka filluar t praktikohet edhe dhnia e ISBN, pr t qen edhe m t sakt gjat
burimit.

55. Po paraqesim disa modele referencash n kuadr t sistemit t

Oxfordit, prkatsisht t referencave n fusnot:

I. Citimi pr her t par: Kur pr her t par citohet nj autor, ather t dhnat
duhet t jen t plota.

P.sh. 1. Mitrush Kuteli, Vepra 5, Naim Frashri,Tiran.1990, f.280.

-- Modeli me dy autor: 2. J.S.Mill-I.Kant, Mbi lirin dhe paqen,Rilindja,Prishtin

200, f. 127.

-- Modeli me m shum se dy autor: 3. John Stjuart Mill, Imanuel Kant, Sami

Frashri, Kush e prish paqen n Ballkan?, Rilindja, Prishtin 2007, f.245.

-- Modele me vepra t prkthyera: 4. Imanuel Kant, Paqja e amshueshme,

(Prkthyer nga Bardh Bardheci.) Rilindja, Prishtin 2006, f. 20.

56. Lista e literaturs ose BIBLIOGRAFIA:

Duhet t ket t dhna t sakta,

N listn e bibliografis s pari shnohet mbiemri i autorit,

Ka variante t ndryshme veprimi: pas emrit mund t vihet presje por mund t vihet
edhe pik,

N listn e bibliografis nuk jepet numri i faqes. Renditja bhet n mnyr

alfabetike sipas mbiemrit.

Aty ku nuk ka autor, vepra renditet sipas fjals s par t titullit t veprs.

N bibliografi prfshihen t gjitha veprat e shfrytzuara dhe q lidhen sadopak me

punimin.

57. Hapsira ndrmjet rreshtave

T gjith titujt bibliografik vendosen me hapsir njshe dhe me hapsira dyshe

ndrmjet titujve

Mbiemri i autorit vendose n kufi t faqes.

Kt hapsir e paraqesim njsoj n gjith bibliografin .

p.sh. Agolli, Dritro. Shklqimi dhe rnia e shokut Zylo. Tiran: Botimet Dritro.
1999. Dumont, Louis. Ese mbi individualizmin. Prkth. Viktor Kalemi. Tiran:
CEU,Korbi, 1997.
58. Kur citohet, parafrazohet ose bhet paraqitja e prmbledhur nga
interneti,

duhet kopjuar adresa e sakt dhe e plot e ueb- faqes, ashtu q vetm me nj t
klikuar t marrsh informatn e krkuar.

Kshtu paraqitet n bibliografi : Bush, George, 2007: Fjala e presidentit amerikan

lidhur me statusin e Kosovs. (18. 03. 2007) http:// www.albanian.com/Bush/fjalim...
htm

59. Citimi, Parafrazimi dhe Permbledhja:

Citimi: transkriptimi i fjalve t sakta direkt nga burimi.

Parafrazimi: riformulimi ose shndrrimi i plot i ideve t autorit n fjalt tuaja.

Prmbledhja: reduktimi i ides kryesore t autorit n elementt themelor.

60. Elementet themelore te punimit seminarik dhe te diplomes:

a) kopertina ( ose kapaku ),

b) ballina ( frontescipi ),
c) parahryja,
d) permbajtja,
e) hyrja,
f) perpunimi i temes,
g) perfundimi,
h) literatura ( bibliografia )

61. Titujt dhe nntitujt preferohen t shkruhen n kt mnyr:

Titujt e kapitujve (p.sh. 1, 2, 3) duhet ti shkruani me shkronja t madhsis

14 pts, bold.

Titujt e nnkapitujve me dy njsi decimale (p.sh. 1.1.., 1.2. .., 1.3. ..) duhet t
shkruhen me shkrojna t madhsis 12 pts, bold.

Titujt e nnkapitujve me tri ose m shum njsi decimale (p.sh. 1.2.1., 1.2.1.1.)
duhet t shkruhen me shkrojna t madhsis 12 pts, bold.

62. Shkruarja e tekstit

Punimet seminarike apo t diploms shkruhen n kompjuter.

Me formatin A4
 Hapsira n tekst duhet t jet 1.5, prve fusnotave ku prdorim hapsirn njfishe.

Rekomandohet q teksti t shkruhet me shkronja t tipit Times New Roman t

madhsis 12 pts.

Pr fusnota nevojiten madhsia e shkronjave 10 pts.

63. Treguesi i lendes:

Shembull I strukturs fillestare t punimit:

Tema: Shkalla e kriminalitetit n Kosov n periudhn 2005-2007

Hyrja
1.(Kapitulli) ( 14 pts. Bold )
1.1. ( 12 pts. Bold )
1.2.
1.2.1. ( 12 pts. Bold )
1.3.
2.(Kapitulli)
2.1.
2.2.
2.2.1.
2.2.2.
2.3.
2.3.1.
3.(kapitulli)
3.1.
3.2.
3.3.
Prfundimi
Literatura

P.S. Para hyrjes s punimit sistemohet edhe prmbajtja e punimit.