UNIVERSITETI LUIGJ GURAKUQI

DEPARTAMENTI
DEGA:

VEPRA PENALE E MASHTRIMIT

PUNIM DIPLOME

Punoi: Pranoi:

Tetor, 2015
TABELA E PRMBAJTJES:

I. HYRJE..................................................................................................................3

KAPITULLI II - FIGURA E MASHTRIMIT PRGJAT

LEGJISLACIONIT SHQIPTAR

II.1. Vshtrim historik pr figurn e mashtrimit..............................................................................4

II.2. Kuptimi i figurs s mashtrimit................................................................................................9

II.3. Elementet subjektive dhe objektive t mashtrimit.................................................................10

II.4. Llojet e mashtrimeve..............................................................................................................14

KAPITULLI III - VEPRA PENALE E MASHTRIMIT SIPAS LIGJIT NR.

8733 DHE DISA SHEMBUJ KONKRET

III.1. Neni 143: Mashtrimi (shtuar paragrafi i II me ligjin nr 8733, dt 24.01.2011)......................21

III.2. Ndryshimi midis mashtrimit nga vepra penale e ndihmes pr kalim t paligjshm t
kyfirit..............................................................................................................................................25

BIBLIOGRAFIA......................................................................................................30

2
I. HYRJE
Krimet e mashtrimit jan konsideruar si vepra penale t cilat dnohen me ligj. Kjo vepr penale
prek marrdhniet juridike t vendosura pr t siguruar paprekshmrin e t drejts s prons nga
pronari ose poseduesi i ligjshm i saj, n mnyr q ai ta gzoj e disponoj at sipas vullnetit t
lir t tij. Kto marrdhnie juridike pr vet rndsin e madhe q paraqesin gjejn mbrojtje
para s gjithash n Kushtetut.

Kshtu, kushtetuta sanksionon n nenin 11 se prona private, ekonomia e tregut dhe liria e
veprimtaris ekonomike jan shtyllat e sistemit ton ekonomik. Gjithashtu, n paragrafin 2 t tij
sanksionohet se prona private dhe publike mbrohen njlloj me ligj. Pra, si prona private dhe
publike gzojn nj mbrojtje t barabart. N vazhdim t mbrojtjes q gjen prona n kushtetut
prmendim nenin 41 q sanksionon se e drejta e prons private sht e garantuar si nj nga t
drejtat themelore t individit. Po kshtu dhe n nenin 42 parashikohet se: Liria, prona dhe t
drejtat e njohura n Kushtetut dhe me ligj nuk mund t cenohen pa nj proces t rregullt ligjor.

N ndryshim nga kodet e mparshme, n kt Kod vihet n plan t par objekti konkret ku
drejtohet vepra penale duke i kushtuar rndsi mnyrs dhe vendit t kryerjes s veprs penale.
Vihen re dispozita t reja n prmbajtje dhe emrtim, ku do t veonim mashtrimin n
subvencione, mashtrim n sigurime, mashtrim n kredi, pra jan subvencionet, sigurimet dhe
kredit q n kushtet e reja social-ekonomike mund t jen objekt i veprs penale t mashtrimit
dhe q Kodi Penal i ri i ka specifikuar n dispozita m vete duke treguar mnyrn e kryerjes s
veprs pr seciln dispozit. Pr shkak t rrezikshmris shoqrore t madhe, si vepra q cenojn
interesa t rndsishme shtetrore e shoqrore, pr to n Kodin e ri Penal parashikohen sanksione
t rnda.Mashtrimi sht nj vepr me rrezikshmri shoqrore jo vetm nga rndsia e
marrdhnieve q prek, por edhe nga mnyra se si kryhet kjo vepr, mnyrat q prdoren pr t
evituar pasurin. Mashtrimi bn fjal pr nj mnyr m t avancuar, m dinake, t shtnies n
dor t asaj q dshiron. Pra, vet mashtrimi prbn nj nga shembujt e evoluimit t
kriminalitetit q, me forc ose me dhun cila do qoft origjina, bhet n vazhdim m e mpreht.

Pikrisht edhe kjo tem merr prsipr t trajtoj kt vepr penale, duke u ndalur veanrisht n
vshtrimin historik t ksaj vepre, n kuptimin e ksaj vepre sipas legjislacionit t sotm, dhe
duke u ndalur edhe n problemet q kan dal n praktikn ton gjyqsore.

3
 KAPITULLI II

FIGURA E MASHTRIMIT PRGJAT LEGJISLACIONIT SHQIPTAR

II.1. Vshtrim historik pr figurn e mashtrimit

Parashikimi i figurs s Mashtrimit si vepr penale me rrezikshmri shoqrore dhe sanksionet

ndaj saj n koh kan patur veorit e tyre karakteristike. Duke u ndikuar nga zhvillimet
historike, politike, ekonomike- shoqrore t shtetit shqiptar, Mashtrimin si figur krimi dhe
sanksionet ndaj tij i gjejm t pasqyruara n prmbledhjet kryesore t ligjeve penale: Kodi Penal
i vitit 1928, 1952, 1977, 1995 e deri tek m i fundit Kodi Penal i vitit 2011.1

Republika e Zogut me dekretin e 3 Qershorit 1927 miratoi Kodi Penal shqiptar dhe ligjin Mbi
Aplikimin e Kodit Penal q ishin votuar m par nga parlamenti dhe Senati. T dy aktet e
msiprme hyn n fuqi m 1 Janar 1928. Krimi i mashtrimit ka gjetur nj pasqyrim mjaft t
gjer n kt kod, pasqyrim t cilin nuk e gjejm n kodet q do t vijn m pas. Kshtu, krimi i
mashtrimit parashikohet n Titullin IV Deliktet kundra besimit publik n kaptinn V, n
Titullin VIII Deliktet kundr ekonomis publike, industris e tregtis n kaptinn II dhe n
Titullin X Deliktet kundra pasurive n kaptinn III.Le ta fillojm trajtimin me Titullin e X
sepse ktu jepet edhe kuptimi i figurs s mashtrimit:

Kshtu n nenin 458 jepet kuptimi i mashtrimit:Kushdo q, me mjeshtri ose me dinakri

t afta pr me gnjye ose me trheq mirbesimin e tjetrit, e gabon kt, dhe kshtu i
prokuron vedit ose t tjerve nj prfitim t padrejt me demin e tjetrit, ndshkohet me
burgim t rende nga nj muaj deri n 3 vjet, dhe me gjob t rand jo m pak se njqind
fr. ari.

Pra, nga ky prkufizim i dhn, mashtrimi krkon ekzistencn e ktyre elementve: S pari duhet
nj veprim i fajtorit q konsiston n gnjimin e t dmtuarit me an t mjeshtrive dhe
dinakrive. M pas shkaktimi i gabimit, d.m.th. shtnia n gabim e personit t gnjyer.Dhe e

1
Kodi penal i Republiks s Shqipris 2011

4
fundit nj dm pasuror rrjedhoj e gnjeshtrs dhe njkohsisht nj prfitim i padrejt pr
subjektin kriminal ose personin tjetr.

Sipas ktij Kodi ndshkohet dhe personi q shkakton ose zhduk ose prish me do lloj mjeti
sendet e veta me qllim q t marr pr vete ose pr t tjert mimin e nj t sigurte t banuar
kundra nj aksidenti ose nj tjetr fitimi t padrejt.(neni 459). Neni 463 ndshkon at q me
qllim fitimi bn nj nnshtetas t emigroj duke e gnjyer me lajme t rreme ose me tregime
faktesh t paqena. Kodi i Zogut gjithashtu parashikon edhe ndshkimin si mashtrues bankrutart
dhelparak dhe bashkvepruesit e tyre domethn personat q duke mashtruar deklarojn
falimentimin e tyre.

Gjithashtu n kaptinn V me titull Dhelpnina dhe genjeshtrime n tregti nindustri dhe

nankand, ligji merr n mbrojtje blersit t cilt mund t gnjehen nga tregtart me an t
dorzimit t nj sendi pr nj tjetr ose t nj sendi q ka nj origjin, lloj, cilsi ose sasi t
ndryshme nga ajo q sht deklaruar (neni 325). 2

N pajtim me detyrat q qndronin para shtetit n vitet 50-t filloi puna pr prgatitjen e Kodit
Penal. Por para nxjerrjes s Kodit, kemi dekret ligjin Mbi fajet penale kundra pasuris me Nr.
741, dat 17. 11. 1949 i cili hyri n fuqi m 1 janar 1950. Ky dekret-ligj mori prsipr t
rregullonte marrdhniet juridike t pronsis t shoqris shqiptare pas lirimit t Shqipris.

Ky dekret-ligj n ndryshim nga Kodi i Zogut dhe duke iu prshtatur kohs n t ciln kalonte
Shqipria parashikon dy figura mashtrimi si: 1-Mashtrimin n dm t pasuris shtetrore e
shoqrore e 2-Mashtrimin n dm t pasuris private. Sipas ktij dekreti-ligji me figur
mashtrimi kuptohet marrja pr dobin e vet ose t tjerve t nj pasurie t huaj ose t nj t drejte
ose t nj prfitimi tjetr pasuror duke gabuar tjetrin ose duke trhequr mirbesimin e tij me
gnjeshtra ose me fshehjen e s vrtets. Pra, si e shikojm n kt dekret-ligj jepet kuptimi i
figurs s mashtrimit shprehimisht n nenin 7 t tij, n ndryshim nga kodet e tjera q vin m
pas, n t cilat kuptimi i figurs jepet nga doktrina.

Kodi Penal i vitit 1952 u miratua dhe hyri n fuqi m 01/09/1952. Ai bazohej n kushtetutn e
vitit 1946 me plotsimet e nevojshme. Pr her t par pas lufts s dyt botrore n Shqipri

2
Vendimet Penale t viteve 1995-2000.

5
dilte nj Kod Penal i plot me pjest e prgjithshme dhe t posame. Kjo ishte nj arritje
pozitive. Kodi Penal i vitit 1952 nuk e parashikon kundrvajtjen penale, duke u ndar n 13
kapituj, ku parashikohen krimet.3

Krimi i mashtrimit parashikohet n kapitullin e IV q prmban krimet kundr pasuris s

qytetarve e pikrisht n nenin 135 t tij, ku jepet dhe prkufizimi i ksaj figure. Sipas ksaj
dispozitemashtrimi sht prvetimi i pasuris s tjetrit ose i prfitimeve t tjera pasurore me an
gnjeshtre ose shprdorimi besimi. Pra, si e shikojm prkufizimi q i bhet figurs s
mashtrimit nuk sht i plot po ta krahasojm me kuptimin q gjejm n Kodin e Zogut dhe
dekret ligjin e vitit 1950 duke i ln vend kshtu trajtimit q do ti bnte teoria.

Karakteristike pr kt kod ishte q parashikoheshin kto figura mashtrimi: mashtrimi n dm t

pasuris shtetrore dhe shoqrore, t pasuris s tjetrit ku futen dhe ato q i prkasin t drejts s
autorit dhe t shpiksit, dhe mashtrimi n pesh dhe n matje.

Me ligjin nr. 5591 dat 15/06/1977, u miratua Kodi Penal i Republiks Popullore Socialiste t
Shqipris, i cili hyri n fuqi m 1 Tetor 1977. Kodi Penal kishte si burim kryesor Kushtetutn e
vitit 1976. Kodi Penal i vitit 1977 ndahet n 2 pjes:pjesa e prgjithshme; dhe pjesa e posame.

N kt kod krimi i mashtrimit parashikohet n kreun e krimeve kundr pasuris s shtetasve dhe
konkretisht n nenin 104.

Dispozitat pr mashtrimin n kt kod jan t formuluara gati t njjta me ato t Kodit t vitit
1952.

N ligjin nr. 7895 dat 27/01/1995 u miratua Kodi Penal i ri, i cili hyri n fuqi m 1 Qershor
1995. Miratimi i tij ishte nj ngjarje me rndsi t madhe n historin e shtetit dhe s drejts
shqiptare dhe s drejts penale n veanti. N kt kod krimet dhe kundrvajtjet penale nuk jan
ndar n pjes t veanta si ishin m par, parashikohen n paragraf m vete nga e njjta
dispozit penale. N dallim nga Kodi i vjetr q e kishte m t kufizuar numrin e veprave penale
t mashtrimit, Kodi Penal i ri parashikon me hollsi llojet e ndryshme t mashtrimeve kundr

3
Kodi Penal Shqiptar Tiran 1928./Kodi Penal Shqiptar Tiran 1952. /Kodi Penal Shqiptar Tiran 1977. /Kodi Penal
Shqiptar Tiran 1995.

6
personit fizik, personit juridik apo shtetit. Kto parashikohen n Kreun III t K.P. q
sanksionojn veprat penale kundr pasuris dhe n sfern ekonomike.

Kshtu n Seksionin II t Kreut III t K.P. parashikohen Mashtrimet:

Neni 143 ku parashikohet Mashtrimi.

Neni 144 ku parashikohet Mashtrime n subvencione.
Neni 145 ku parashikohet Mashtrimi n sigurime.
Neni 146 ku parashikohet Mashtrimi n kredi.
Neni 147 ku parashikohet Mashtrimi pr veprat e artit dhe t kulturs.
Neni 148 ku parashikohet Botimi i veprs s tjetrit me emrin e vet.
Neni 149 ku parashikohet Botimi pa t drejt i veprs s tjetrit.

Nga t gjitha kto dispozita vetm dy t fundit jan kundrvajtje penale, ndrsa t tjerat
parashikohen si krime.4

Me ndryshimet q iu bn Kodit Penal me ligjin Nr. 8733 dt. 24.1.2001, nenit 143 iu shtua nj
paragraf me kt prmbajtje:Po kjo vepr, kur kryhet n bashkpunim n dm t disa personave
ose m shum se nj her, dnohet me burgim nga 3 - 10 vjet dhe kur ka sjell pasoja t rnda,
me burgim nga 10 - 20 vjet.

Parashikimi i ktyre rrethanave cilsuese u diktuan nga praktika, pr t forcuar n kt mnyr

m shum luftn kundr krimit; pr t goditur m me ashprsi kryerjen e krimit n bashkpunim,
n dm t disa personave, m shum se nj her, dhe q sjell pasoja t rnda. Me kt shtes
paragrafi u b e mundur t bhej nj diferencim n dnim duke u shtuar masn e dnimit ndaj
atyre personave q kryejn krimin n njrn nga rrethanat e msiprme.Le ti trajtojm me radh
rrethanat cilsuese:5

1. Kryerja e krimit t mashtrimit n bashkpunim. Pra, kjo rrethan cilsuese nnkupton

mashtrimin e kryer nga 2 ose m shum persona me marrveshje midis tyre, marrveshje
e cila duhet t arrihet para ose gjat realizimit t veprs. Kryerja e mashtrimit n

4
Kodi penal i Republiks s Shqipris 2011
5
Gentian Trenova, Interpretime t Kodit Penal. Pjesa e Posame, Botimet Dita 2000, Tiran, 2013.

7
 bashkpunim sht m i rrezikshm sepse kshtu lehtsohet m shum kryerja a realizimi
i veprs dhe se mund t shkaktohet nj dm i konsiderueshm
2. Mashtrimi n dm t disa personave. Edhe kjo sht rrethan cilsuese me
rrezikshmri m t madhe sesa ajo e kryer kundrejt nj personi. Kjo duke u nisur nga
dmet q sjell veprimi i t pandehurit. Me mashtrim n dm t disa personave do t
kuptojm mashtrimin e kryer ndaj 2 ose m shum personave, d.m.th. q u sjell dm 2
ose m shum personave.
3. Mashtrimi i kryer m shum se nj her. Me mashtrim t kryer m shum se nj her
do t kihet parasysh mashtrimin e br n dm t nj personi, por m shum se n nj rast
si dhe mashtrimet e bra n dm t personave t ndryshm, por q t jen gjykuar dhe
dnuar m par, me kusht q gjykimi dhe dnimi t jet vetm pr veprn penale t
mashtrimit t parashikuar nga neni 143 i K.P. dhe q dnimi t mos jet shuar me
parashkrim.

Kto jan rrethanat cilsuese q prfshin pjesa e par (n qoft se mund ta quajm kshtu) e
paragrafit t dyt t nenit 143, pr t ciln dnimi sht me burgim nga 3 - 10 vjet. Me kt
paragraf kualifikohen ato raste kur vepra penale kryhet n bashkpunim, n dm t disa
personave ose m shum se nj her.6

1. Kryerja e mashtrimit n pasoja t rnda.Kshtu n pjesn e dyt t paragrafit

parashikohet: ...dhe kur ka sjell pasoja t rnda, me burgim nga 10 - 20 vjet. Pra,
kriteri vendimtar pr ta kualifikuar n kt pjes veprn sht pasoja e rnd. Pr t patur
kt vepr penale nuk sht e nevojshme t ekzistojn edhe elementt e tjer si
bashkpunimi, n dm t disa personave apo m shum se nj her.
Mashtrimi q sjell pasoja t rnda paraqet rrezikshmri shoqrore t theksuar sepse i
shkakton nj dm t rndsishm pasuris s shtetasve, personave juridik apo shtetit.
Kodi Penal nuk prcakton, nuk jep kriteret sipas t cilave mashtrimi do t quhet i kryer
me pasoja t rnda. Kjo shtje i lihet teoris dhe praktiks gjyqsore.
Nj nga kriteret baz t prcaktimit t pasojs s rnd, sipas teoris, sht vlera e
pasuris s marr me an mashtrimi. Po kshtu nj kriter tjetr mund t jet edhe numri i

6
Gentian Trenova, Interpretime t Kodit Penal. Pjesa e Posame, Botimet Dita 2000, Tiran, 2013.

8
 madh i personave t dmtuar q prbjn nj pjes t mir t popullsis s nj zone,
qyteti, rrethi etj. Duhet thn se dhe prcaktimi se sa duhet t jet kjo vler, ose ky numr
personash q t kemi pasoj t rnd do t prcaktohet nga praktika, ndonse e vshtir
sidomos me vlern e pasuris, kur dihet se vlera e lekut ndryshon vazhdimisht. Kshtu q
prcaktimi i tyre do t jet shum subjektiv.

Gjithashtu nj ndryshim tjetr q solli ligji i lartprmendur sht dhe shtimi i nenit 143/a me kt
prmbajtje:Neni 143/a - Skemat mashtruese dhe piramidale: Organizimi dhe vnia n funksionim
e skemave mashtruese dhe piramidale t huamarrjes, me qllim fitimi material, dnohet me
burgim nga tre gjer n dhjet vjet.Po kjo vepr, kur ka sjell pasoja t rnda, dnohet me burgim
nga dhjet gjer n njzet vjet.

II.2. Kuptimi i figurs s mashtrimit

Sipas profesor Ismet Elezi me mashtrim kuptohet marrja ose hedhja n dor me an t
gnjeshtrs ose t shprdorimit t besimit, t pasuris apo t drejtave pasurore t personit fizik,
juridik ose t shtetit, t kryera me dashje dhe me qllim t prfitimit material pr vete ose pr t
tjer.

Kshtu si e shikojm esenciale n kt figur sht gnjeshtra ose shprdorimi i besimit me an

t s cils personi (i dmtuari) shtyhet q t kryej nj veprim, pozitiv ose negativ, q sjell si
pasoj nj paksim t pasuris s tij dhe njkohsisht nj prfitim n favor t mashtruesit ose t
nj personi tjetr. Ajo q e karakterizon kt figur dhe q e dallon nga vjedhja sht plqimi i
dhn nga viktima (i rrmbyer kjo me ann e mashtrimit). Ndrsa tek vjedhja kalimi i pasuris
nga pronari i ligjshm tek subjekti kriminal realizohet n munges dshire flagrante t pronarit t
ligjshm.

N fakt, termi mashtrim n fund t fundit sht i ndjekur nga i njjti qllim si dhe vjedhja, e
pikrisht shtnia n dor e pasuris s tjetrit. Pra, mashtrimi prbn nj mnyr shum t
ndryshme dhe n qoft se mund t thuhet m e avancuar. Kjo sepse mashtruesi nprmjet
gnjeshtrave ose shprdorimit t besimit arrin q viktima t dmtohet vet; kshtu dorzon nj

9
send, merr prsipr nj detyrim, heq dor nga nj e drejt q i prket etj; kryen pra, nj veprim t
dmshm pr pasurin e tij e fitimdhns (prurs) pr t tjert.

Pr aq sa sht thn, sht e kuptueshme q qllimi i inkriminimit t mashtrimit nuk sht

vetm mbrojtja e pasuris, por edhe mbrojtja e liris s dhnies s plqimit a miratimit n
transaksionet tregtare. Pra, mbrojta e nj prej parimeve t s drejts civile, at t mirbesimit q
qndron n themel t kontraktimit.

Mashtrimi sht nj nga figurat kriminale m komplekse dhe delikate, sepse nnkupton nj
numr t madh t fakteve q paraqesin ndrmjet tyre ndryshime t theksuara. Fantazia e
mashtruesve, bn q format n t cilat mund t shfaqet ky krim jan t panumrt dhe t
larmishme.7

II.3. Elementet subjektive dhe objektive t mashtrimit

Figura e mashtrimit prmban trsin e elementve objektiv e subjektive t marr s bashku, pa

t cilt nuk mund t kemi krim.

Objekti i krimit jan marrdhniet juridike t nj rndsie t veant t vendosura pr t

garantuar t pacenuar t gjitha llojet e pasurive q mund t disponojn personat fizik, juridik
apo vet shteti si dhe t drejtat pasurore. Pra, ai prek direkt pasurin q nnkupton sende t
luajtshme si t hollat, mallrat e ndryshme me vler ekonomike, por dhe sende t paluajtshme n
ndryshim nga vjedhja p.sh.; prfitimi me an t mashtrimit t nj siprfaqe trualli. Padyshim q
edhe kafsht, q konsiderohen si sende, jan objekt i figurs s mashtrimit.

Ana objektive: Krimi i mashtrimit kryhet n forma e mnyra t ndryshme q konsistojn n

veprime aktive kriminale q kan si piksynim q nprmjet prdorimit t gnjeshtrs ose
shprdorimit t besimit, kalimin e pronsis nga pronari tek subjekti kriminal. Pra, dy jan
format me an t t cilve kryhet mashtrimi, domethn realizohet qllimi i autorit t krimit,
gnjeshtra dhe shprdorimi i besimit.

7
Agim Gjoleka, Jurisprudenca Shqiptare, vllimi 2, botimi i 1, 1996.

10
Gjithashtu duhet thn se pr t pasur kt figur, duhet q mashtruesi ta ket gabuar efektivisht
t dmtuarin me ann e fshehjes s rrethanave t vrteta. Prandaj vetm shprehja e dyshimit mbi
kto rrethana nuk mjafton pr figurn e ktij krimi. Kshtu, p.sh. n qoft se nj person i shet nj
zinxhir floriri duke i thn si duket se sht i till por nuk mund ta siguroj pr kt nuk kemi
krimin e mashtrimit.

N kryerjen e nj veprimi juridik secila nga palt sht e detyruar t vr n dijeni paln tjetr
pr do rrethan t cilat mund t influencojn n qndrimin e t dmtuarit lidhur me kryerjen ose
jo t veprimit juridik, p.sh. kur shitsi nuk i ka treguar blersit nj karakteristik t rndsishme,
nj cilsi esenciale t sendit t shitur q formon nj t met t till sa e bn sendin e shitur t
paprshtatshm q po ta dinte blersi nuk do t kontraktonte shitblerjen. Pra, kur subjekti sht
n dijeni t rrethanave q kan rndsi pr t dmtuarin dhe nuk e njofton pr kto me qllim q
t mos dshtoj qllimi i tij pr t marr pasurin, jemi para krimit t mashtrimit.

Fshehja me dije e rrethanave ose mos njoftimi i fakteve ans s dmtuar sht tipar karakteristik i
mashtrimit. Njoftimi i fakteve dhe i rrethanave pals tjetr kontraktuale sht i detyrueshm n
qoft se kto nuk duken sheshit ose n rast se i dmtuari nuk ka dijeni pr kto dhe subjekti ka
menduar se pr kt shkak i dmtuari mund t dorzoj pasurin ose t kryej nj veprim juridik
me pasoj pasurore. Nse rrethanat dhe faktet pr t cilat nuk sht vn n dijeni i dmtuari jan
t tilla q mund t ndikonin ose q kan ndikuar mbi t dmtuarin n kryerjen e veprimit juridik,
kjo sht shtje fakti.

sht pranuar q edhe gnjeshtra e thjesht q ka pr qllim prvetimin e gjs s tjetrit sht
element i mashtrimit.

Tjetr mjet me ann e t cilit mund t kryhet krimi i mashtrimit sht shprdorimi i besimit. Me
kt kuptohet shfrytzimi nga subjekti i besimit reciprok q ekziston midis subjektit e t
dmtuarit me qllim q t hedh n dor pasurin apo t drejtat pasurore.Ky besim mund t
rrjedh nga marrdhnie pune, miqsore, profesioni etj.

Duke qen se mashtrimi kryhet me ann e gnjeshtrs ose shprdorimit t besimit duhet q pr
ekzistencn e ktij krimi t vrtetohet lidhja kauzale midis ktyre mjeteve dhe marrjes s
pasuris si rezultat i tyre. Kur nuk ekziston lidhja kauzale, kur nuk vrtetohen q gnjeshtrat ose
shprdorimi i besimit t jen prdorur si mjet pr t hedhur n dor pasurin, ather nuk

11
ndodhemi para krimit t mashtrimit, por para nj krimi tjetr kundr pasuris. Krkes e
domosdoshme sht prdorimi i ktyre mjeteve para se t vihet dor mbi pasurin.

Nj element i rndsishm i ans objektive sht dhe dmi q i shkaktohet t dmtuarit me

pasoj nj prfitim t padrejt pr autorin e mashtrimit. sht e qart se dmi duhet t jet
pasuror. Ktu dmi nnkupton paksim t pasuris dhe jo dmtim t sendit q prvetohet, pasi ky
i fundit n vetvete mund t mos psoj gj. Dmi ashtu si n t gjitha krimet kundra pasuris
prcaktohet nga kritere objektive sepse sht dm, jo ajo ka presupozon si t till i dmtuari, por
ajo q sipas mendimit (gjykimit) t prgjithshm, prbn nj zvoglim (paksim) t pasuris.
Padyshim q n vlersimin e tij duhen mbajtur parasysh veantit q ka rasti konkret, dhe kshtu
edhe gjendjen pasurore t viktims

Subjekt i ktij krimi mund t jet do person q ka mbushur moshn 14 vje dhe sht i
prgjegjshm.

Mashtruesi ashtu si e kemi par, megjithse ka t njjtin qllim me vjedhsin pra, shtnien n
dor t pasuris, vepron n nj mnyr shum t ndryshme nga vjedhsi, e q sht m e
avancuar. Kemi par si vepron vjedhsi; ai shqetsohet (ka frik) dhe merr gjn e lakmuar.
Ndrsa mashtruesi m dinak vepron n at mnyr q viktima tia dorzoj vet gjn e
dshiruar. sht pikrisht kjo q e dallon mashtruesin nga vjedhsi, mashtruesi nuk vjedh, ai
fiton gjn e tjetrit. Kjo sht nj nga shembujt e zhvillimit e evoluimit t kriminalitetit, q me
forc ose me dhun cila do qoft origjina, bhet n vazhdim m dinake.

Ana subjektive: Mashtrimi kryhet me dashje direkt. Autori kshtu, dshiron jo vetm veprimin
e tij, por edhe gnjimin e viktims si pasoj e veprimit t tij, vnien n dispozicion t pasuris,
rrjedhoj e gnjeshtrs e n fund, realizimin e atij prfitimi q prbn fazn e fundit t procesit
ekzekutiv t krimit. Natyrisht krkohet q vullneti t jet i shoqruar nga dijenia e karakterit
mashtrues t mjetit t prdorur, t padrejtsis s prfitimit t realizuar dhe t dmtimit q rrjedh
nga gnjeshtra.

Prderisa ligji krkon si element t domosdoshm gnjeshtrn dhe shprdorimin e besimit, kjo do
t thot se ky krim nuk mund t kryhet me dashje indirekte. Por mund t ndodh q subjekti kur e
siguron t dmtuarin pr cilsin e mallit ose pr leverdin e veprimit juridik edhe ai vet t mos
jet i bindur pr saktsin e ktyre t dhnave, por megjithat vepron kshtu pr t vn n dor

12
pasurin e huaj. Kjo rrethan nuk e v n dyshim faktin se ky krim nuk mund t kryhet me dashje
indirekte, pasi kto t dhna t pasigurta i jepen t dmtuarit me nj qllim t caktuar pr t
hedhur n dor pasurin e tjetrit pa t drejt. sht pikrisht ky moment q prcakton qndrimin
psikik t t pandehurit ndaj rezultatit kriminal dhe jo shkalla e besimit t subjektit n vrtetsin
e t dhnave. Ai dshiron t hedh n dor nj pasuri dhe vepron drejtprdrejt pr t arritur kt
rezultat.

Gjithashtu nj element i domosdoshm i ans subjektive sht qllimi i nxjerrjes s prfitimeve

materiale pr vet ose pr t tjert. N qoft se mungon qllimi i prvetimit nuk ka mashtrim
p.sh. kur nj person gnjen nj tjetr pr shaka, pr tu tallur ose shprdoron me lehtsi besimin e
tjetrit dhe mendon q m von tia kthej pasurin q ja ka marr me an t gnjeshtrs. Elementi
i moskthimit m t gjs s prvetuar sht nj nga elementt e domosdoshm t figurs s
mashtrimit. Kshtu n qoftse personi merr hua me qllim q tia kthej prsri nuk do t kemi
mashtrim.8

Pr t patur figurn e mashtrimit duhet q tek autori t ekzistoj dashja pr t prvetuar pasurin
e tjetrit qysh n momentin e vnies dor mbi at pasuri dhe pr kt ai prdor gnjeshtrn ose
shprdoron besimin q t tjert kan ndaj tij. Nj dashje pasuese, si rrjedhim nuk sjell prgjegjsi
pr mashtrim. N qoft se kjo dashje mungon athere nuk mund t kemi krimin e mashtrimit.
Prandaj sht e nevojshme q n do rast Gjykata duhet t hetoj nse ka patur dashje n
veprimin e kryer nga i pandehuri, domethn nse e ka br veprimin me dashje pr t prvetuar
sendin apo ka pasur me t vrtet nevoj t atill q e ka detyruar t veproj n at mnyr q t
bn t dyshosh pr ekzistencn e krimit t mashtrimit.

Krimi i mashtrimit kryhet me dashje direkte e krkohet domosdoshmrisht qllimi i posam i

nxjerrjes s prfitimeve materiale pr vete ose pr t tjert. N rast se nuk vrtetohet qllimi i
posam nuk kemi mashtrim. Tham q realizimi i prfitimit sht esencial pr figurn e
mashtrimit.

Dnimi pr krimin e mashtrimit sht me gjob ose me burgim nga 3 gjer n n 5 vjet. N
caktimin e dnimit merret parasysh edhe zvendsimi i dmit, si rrethan cilsuese. Kshtu ka

8
Kodi Penal Shqiptar Tiran 1928./Kodi Penal Shqiptar Tiran 1952. /Kodi Penal Shqiptar Tiran 1977. /Kodi Penal
Shqiptar Tiran 1995.

13
ecur praktika gjyqsore n caktimin e dnimit duke e parashikuar shprehimisht faktin e
zvendsimit t dmit nga i pandehuri. N caktimin e dnimit gjithashtu merret pr baz edhe
vlera e dmit q i sht shkaktuar t dmtuarve. Kjo vler shikohet n raport me vlern q ka ky
dm n treg.

II.4. Llojet e mashtrimeve

1. Mashtrimi n subvencione.

Mashtrimet n dokumente t paraqitura duke fituar padrejtsisht subvencione nga shteti, dnohen
me gjob ose me burgim gjet n 4 vjet. Neni 144.

Objektijan marrdhniet juridike pr t garantuar funksionimin normal t veprimtaris

shtetrore n fushn e subvencioneve. N nj kuptim m t drejtprdrejt jan t gjith
subvencionet q bn shteti n gjith fushat q ai sheh se jan t arsyeshme pr tu br si n
shndetsi, arsim etj.

Me subvencione kuptojm t hollat q i jep shteti gjat nj periudhe nj dege t ekonomis, nj

institucioni, nj organizate, nj kategorie t caktuar shtetasish etj. pr ti ndihmuar e pr tu
lehtsuar veprimtarin ose pr tu mbuluar shpenzimet e ndryshme. Bhet fjal n do rast pr
dhurimet (p.sh. financimi n favor t ndrtimeve publike, subvencionet pr industrin etj.) n
para, q mund t konsistojn q n shrbimet n para me detyrimin pr rikthimin e tyre (por n
kushte m t favorshme nga ato t zakonshmet t tregut, si kredit) sa dhe n dhnie t veanta
pasurore pa shpres kthimi, si disa lloj kontributesh.

Ana objektive:Mnyrat me t cilat realizohet ky lloj mashtrimi jan t ndryshme. Subjekti

kriminal synon q me an t paraqitjes s dokumenteve t prfitoj padrejtsisht subvencione
nga shteti p.sh. pr ndrtimin e nj shkolle paraqiten dokumente me mashtrim se krkohet t
subvencionohet nga shteti 4 milion lek, kurse n t vrtet do t duheshin 3 milion lek, pr
ndrtimin e objektit, kshtu q fitohen padrejtsisht nga shteti me an t mashtrimit 1 milion
lek.

14
Gjithashtu kemi kt figur krimi edhe n rastet kur shtetasit prfitojn padrejtsisht subvencione
nga shteti n formn e ndihms ekonomike.

Subjekti:do person q ka mbushur moshn 14 vje dhe i prgjegjshm q ka paraqitur

dokumente, me an t t cilit mashtron shtetin pr t fituar subvencione prej tij. Pra, mund t jet
nj siprmarrs privat, firme apo do person tjetr i veant q ka paraqitur dokumentin me an
t t cilit mashtron shtetin pr t fituar padrejtsisht subvencione prej tij.

Ana subjektive: krimi kryhet me dashje e me qllim pr t fituar padrejtsisht subvencione nga
shteti. Subjekti kriminal duhet t ket dijeni pr natyrn e veant t subvencioneve, t
prejardhjes s tyre nga shteti.

2. Mashtrimi n sigurime

Paraqitja e rrethanave t rreme n lidhje me objektin q sigurohet ose krijimi i rrethanave t

rreme dhe paraqitja e tyre n dokumentet duke prfituar padrejtsisht, sigurime dnohet m gjob
ose me burgim gjer n 5 vjet. (neni 145).9

Objektii prgjithshm i ktij krimi jan marrdhniet juridike pr t garantuar veprimtarin e

rregullt e normale t shtetit shqiptar si dhe t instituteve t tjera shtetrore ose private n fushn e
sigurimeve nga do lloj cenimi kriminal q i bhet. Pra, jan ato marrdhnie q garantojn mos
cenimin e interesave pasurore t t gjith organizmave shtetrore privat vendas a t huaj q
kan aktivitet n fushn e sigurimeve.

Objekt material i ktij krimi sht ai q sht objekt i sigurimit, pra mbi at gj mbi t cilin
rreziku mund t ndodh, objekt fizik, nj e drejt, prgjegjsi mbi t siguruarin si shtpia, toka,
makina, jeta, shndeti, etj..

Kt lloj mashtrimi q sht i ri pr legjislacionin ton e gjejm edhe n Kodin Penal Italian.
Kodi Italian n nenin 642 parashikon konkretisht se kur kemi t bjm me kt krim. Kshtu
sipas tij ndshkohet cilido q me qllim q t marr pr vete ose pr t tjer mimin e nj
sigurimi kundr aksidenteve apo fatkeqsive, shkatrron, dmton, humb ose fsheh sende t veta.

9
Vendimet Penale t viteve 1995-2000.

15
Po kshtu dhe ai q me qllimin q tham m sipr i shkakton vetes nj dmtim trupor ose
rndon pasojat e dmtimit t ardhur nga aksidenti.

Nga ana objektive ky krim kryhet me an t veprimeve aktive kriminale q konsistojn n:

1) paraqitjen e rrethanave t rreme n dokumente nprmjet t cilave ai realizon sigurimin e

objektit konkret dhe si rrjedhim krkon q t prfitoj padrejtsisht nj sigurim q nuk i
takon.
2) krijimin e rrethanave t rreme nga subjekti kriminal pasi ai ka br sigurimin e objektit.
Kshtu subjekti ka respektuar t gjith procedurat pr sigurimin e objektit, por pas
sigurimit, subjekti kriminal ka trilluar ngjarje t cilat pasjellin n mnyr fiktive,
humbjen, dmtimin ose shkatrrimin e objektit.

Subjektii krimit sht do person q ka mbushur moshn 14 vje dhe sht i prgjegjshm.
Subjekti sht i posam, jan pikrisht t siguruarit q nprmjet paraqitjes s rrethanave t
rreme ose t krijimit t rrethanave t rreme prfitojn padrejtsisht sigurime.

Ana subjektive e ktij krimi kryhet vetm me dashje direkte sepse ai i parashikon pasojat e
veprs penale dhe e dshiron ardhjen e tyre. Gjithashtu ai vepron me qllimin pr t prfituar
padrejtsisht sigurime.

3. Mashtrimi n kredi

Mashtrimi n dokumentet e paraqitura, duke prfituar padrejtsisht kredi duke regjistruar n

mnyr fiktive n hipotek objekte q nuk ekzistojn, ose tej vlers s tyre reale, ose n pronsi
t nj tjetri, t bra me qllim pr t mos kthyer m kredin e marr, dnohet me gjob ose me
burgim gjer n shtat vjet. Neni 146.10

Objekti i krimit jan marrdhniet juridike pr t garantuar veprimtarin e rregullt kredi-dhnse

t t gjith institucioneve q japin kredi, si bankat shtetrore ose private, si dhe do lloj aktiviteti
legal kredi-dhns. Objekt material jan kredit bankare, t marra nga bankat shtetrore a private
dhe nga entet e tjera kredituese si fondacionet etj.

4. Mashtrimi pr veprat e artit dhe t kulturs

10
Albina Karamitro, Bankat dhe Tregjet, Tiran 1999.

16
Vjedhja e pasuris me an mashtrimi duke paraqitur nj vepr t artit dhe t kulturs si origjinale
apo t nj tjetr autori nga ai q sht n fakt, dnohet me gjob ose me burgim gjer n tre vjet;
me ndryshimet e Kodit Penal Ligji nr.8733, dt.24.1.2001, fjalt tre vjet zvendsohen me fjalt
katr vjet. neni 147

Objekti jan marrdhniet juridike pr t garantuar paprekshmrin e origjinalitetit t veprave t

artit e t kulturs si dhe t drejtn e autorve t ndryshm nga do lloj cenimi kriminal q i bhet.
Por gjithashtu merret n mbrojtje edhe e drejta e pronsis s shtetit pr veprat e artit e t
kulturs q jan pasuri kombtare.

Kjo sht nj figur e re t ciln nuk e gjejm n kode t tjera t mparshme dhe n praktik nuk
gjejm raste lidhur me t.

Subjekti i krimit mund t jet do person q ka mbushur moshn 14 vje dhe sht i
prgjegjshm.

Ana subjektive.Krimi i mashtrimit kryhet kurdoher me dashje direkte dhe m qllim pr t

nxjerr prfitime materiale ose morale pa t drejt, q nuk i takojn.

5. Botimi i veprs s tjetrit me emrin e vet

Ky nen parashikon se: Botimi ose prdorimi trsisht apo pjesrisht me emrin e vet t nj vepre
letrare muzikore, artistike ose shkencore q i prket nj tjetri, prbn kundrvajtje penale dhe
dnohet me gjob ose me burgim gjet n 1 vit; me ndryshimet e Kodit Penal fjalt nj vit
zvendsohen me fjalt dy vjet. neni 148.

E drejta e autorit q lind nga krijimi i veprave letrare, shkencore, si dhe nga do vepr tjetr e
krijmtaris intelektuale sht e garantuar me Kushtetut. Kshtu n nenin 58, parashikohet:liria
e krijimit artistik dhe e krkimit shkencor, vnia n prdorim si dhe prfitimi prej arritjeve t tyre
jan t garantuar pr t gjith. E drejta e autorit mbrohet me ligj.

Kjo e drejt gzon nj mbrojtje juridike - civile nga ligji "Pr t drejtn e autorit" nr. 7564, dt,
19.5.1992, ndryshuar me ligjin 7923, dat 10.4.1995.

Sipas ktij ligji mbrohen t drejtat e autorit mbi veprat letrare, artistike, publicistike dhe vepra t
tjera t parashikuara n nenin 1 t tij(ku futen do krijim origjinal intelektual t ksaj natyre, do

17
krijim t prejardhur n formn e nj vepre apo koleksioni.) dhe t botuar pr her t par n
Shqipri ose n nj shtet q sht pal n marrveshje ose n traktate ndrkombtare pr t
drejtat e autorit ku bn pjes edhe Shqipria, pavarsisht nga shtetsia e autorit. Gjithashtu ky
ligj mbron t drejtat e autorit t shtetasve shqiptar ose me banim t prhershm edhe mbi veprat
q mund t jen botuar pr her t par jasht territorit Shqiptar.

Objekt i kundravajtjes penale jan marrdhniet juridike t vendosura me ligj pr t siguruar

paprekshmrin e s drejts s autorit t sanksionuara me ligj dhe t mbrojtura posarisht nga
ligjislacioni penal. Konkretisht objekti sht e drejta e autorit t nj vepre letrare, muzikore,
artistike ose shkencore q t njihet prej t gjithve si autor i veprs q ai ka krijuar.

Kjo kundravajtje nga ana objektive objektive kryhet me an t botimit ose t prdorimit trsisht
ose pjesrisht me emrin e vet t nj vepre letrare, muzikore, artistike ose shkencore q i prket
nj tjetri.

Gjithashtu kemi shkelje t t drejtave t autorit edhe kur autori i kundrvajtjes e boton veprn me
emrin e nj t treti ose me pseudonim. Megjithat nuk quhen shkelje t s drejts s autorit dhe
njkohsisht nuk prbjn kundrvajtjen e n.148 t Kodit penal prkthimet, prshtatjet,
sistemimet e krijimeve dhe materialeve folklorike, prmbledhjet e shprehjeve popullore dhe t
veprave t ndryshme, enciklopedike, antologjit dhe burime t tjera t dhnash, t cilat
megjithse mbshteten n nj krijim t mparshm ato kan statusin e njjt me veprat origjinale
se mbartin n vetvete nj pun krijuese przgjedhse dhe sistemimi (neni 2 i ligjit).

Subjekti i kundravajtjes penale mund t jet do person q ka mbushur moshn 16 vje dhe sht
i prgjegjshm.

Ana subjektive mund t kryhet vetm me dashje direkte, me qllim pr t nxjerr prfitime
materiale apo pr qllime t tjera, mburrje etj.. Motivet nuk kan rndsi pr cilsimin juridik t
veprs.

6. Riprodhimi pa t drejt i veprs s tjetrit

Riprodhimi trsisht ose pjesrisht i veprs letrare, muzikore artistike ose shkencore q i prket
nj tjetri ose prdorimi i tyre pa plqimin e autorit, kur kan shkelur t drejtat personale e

18
pasurore t tij, prbn kundrvajtje penale dhe dnohet me gjob; me ndryshimet e Kodit Penal
pas fjals gjob shtohen fjalt ose me burgim gjer n dy vjet. Neni 149.

Objekti i ksaj kundravajtje ashtu si dhe n nenin 148 jan marrdhniet juridike t nj rndsie
t veant t vendosura pr t garantuar t pacnuar t drejtn e autorit e konkretisht t drejtn e
autorit q vepra e tij t mos riprodhohet pa t drejt. Riprodhimi quhet i padrejt kur vepra
botohet, ndryshohet ose prdoret pa lejen e autorit t saj, mnyra kto q shkelin t drejtat
pasurore dhe personale q ligji i njeh autorit t veprs.Por kjo kundrvajtje ndryshon nga ajo e
parashikuar n nenin 148 t K.P., nga fakti se riprodhimi bhet n emr t autorit, por pa lejen e
tij, ndrsa sipas n. 148 botimi bhet n emrin e fajtorit i cili fsheh emrin e vrtet t autorit t
veprs.11

Kjo kundrvajtje nga ana objektive kryhet n dy mnyra:

1. Me an t riprodhimit qoft trsisht ose pjesrisht i nj vepre letrare, muzikore, artistike

ose shkencore q i prket nj personi tjetr pa plqimin e autorit.
2. Me an t prdorimit t ktyre veprave pa plqimin e autorit. Riprodhimi i veprs se
tjetrit mund t bhet me ribotimin e saj me do mjet (fotokopjim, me shtypshkronj, me
fotografim, me transmetim regjistrim zri mjete t komunikimit masiv, leksione,
predikime, fjalime etj).

Mnyra tjetr me t ciln kryhet kjo kundrvajtje sht prdorimi i veprave letrare, artistike,
muzikore a shkencore pa plqimin e autorit. P.sh. n nj shfaqje publike interpretohet nj pjes
nga nj roman pa plqimin e autorit.

Por duhet theksuar se ligji Pr t drejtn e autorit parashikon disa raste prjashtimore kur
lejohet riprodhimi prdorimi ose zbrthimi i nj vepre pa marr lejen e autorit t saj, t
sanksionuara kto nga n.6 deri n n.16. prmendim ktu riprodhimin e lir me qllim prdorimi
vetjak, riprodhimi i lir n form citimi, prdorimi i lir pr msimdhnie, riprodhimi i lir nga
bibliotekat dhe arkivat, pr qllime legale dhe administrative me qllim dhnieje informacioni
etj., por gjithmon duke prmendur detyrimisht burimin dhe emrin e autorit.

11
Gentian Trenova, Interpretime t Kodit Penal. Pjesa e Posame, Botimet Dita 2000, Tiran, 2013.

19
Subjekti i kundravajtjes penale mund t jet do person q ka mbushur 16 vje dhe sht i
prgjegjshm.

Nga ana subjektive kundravajtja kryhet vetm me dashje. Motivet dhe qllimet nga t cilat niset
subjekti i ksaj kundravajtje jan t ndryshme si p.sh. prfitimet materiale, mbushja e faqeve t
gazets etj. ato nuk kan rndsi pr cilsimin juridik t veprs.

20
 KAPITULLI III

VEPRA PENALE E MASHTRIMIT SIPAS LIGJIT NR. 8733 DHE DISA

SHEMBUJ KONKRET

III.1. Neni 143: Mashtrimi (shtuar paragrafi i II me ligjin nr 8733, dt 24.01.2011).

Vjedhja e pasuris me an t gnjeshtrs ose shperdorimit t besimit dnohet me gjob ose me

burgim deri n pes vjet.Po kjo veper, kur kryhet n bashpunim n dm te disa personave ose
me shume se nj her,denohet me burgim nga tre gjer n dhjet vjet dhe,kur ka sjell pasoja t
rnda,me burgim nga dhjet gjer n njzet vjet.

Shnim.Vepra penale e Mashtrimit quajtur ndryshe edhe pandershmri e llogaritur pr t

prfituar, duhet t konsiderohet e konsumuar kur arrihet t provohet se veprimet e t pandehurt
prfshijn element t natyrs s mposhtme:

- deklarata e rreme e nj fakti material;

- dijenin nga ana e t pandehurit se deklarata sh e pavrtet;
- qllimi i t pandehurit pr t mashtruar viktimn e supozuar;
- bazueshmria e justifikuar e viktims s supozuar n deklaratn e t pandehurit; dhe
- dmi i shkaktuar viktims s supozuar prej mashtrimit.

T gjith kta element prgjithsisht duhet t ekzistojn s bashku n momentin e lidhjes s

marrveshtjes me personin e dmtuar.12

N vendimin nr. 100 date 13.07.2011 Kolegji Penal i Gjykats s Lart ka konstatuar se
nga aktet e administruara n dosjen gjyqsore i pandehuri dhe personi i dmtuar kan rn
dakord q ky i fundit ti jepte t pandehurit nj shum t konsiderueshme t hollash pr blerjen
e nj anije me t cilin do t zhvillonte aktivitet privat, duke marr prsipr i pandehuri q t
kthentet gjith shumn e marr pr kt qllim. Pavarsisht se pranohet se anija pr t ciln u

12
Praktika gjyqsore e gjykatave t shkalls s par n Durrs dhe n Tiran; e gjykats s Apelit Tiran; e gjykats
s Lart

21
krkua shuma e msiprme u ble prej t pandehurit rezulton se ai nuk e ktheu asnjher shumn
e marr prej personit t dmtuar, pavarsisht se n mnyr t vazhdueshme, sirezulton edhe prej
dy deklaratave noteriale, ka pranuar marrjen e shums dhe shlyrjen e detyrimit n mundsin e
par q do ti jepet Vepra penale e Mashtrimit,quajturndryshe edhepandershmri e
llogaritur prt prfituar,duhet t konsiderohet e konsumuar kur arrihet t provohet se veprimete
tpandehurit perfshijn elemnt te natyrs s mposhtm:

- deklarata e rreme e nj fakti material;

- dijenin nga ana e t pandehurit se deklarata sht e pavrtet;
- qllimi i t pandehurit pr t mashtruar viktimn e supozuar;
- bazueshmria e justifikuar e viktims s supozuar n deklaratn e t pandehurit; dhe
- dmi i shkatuar viktims s supozuar prej mashtrimit.

T gjith keta element prgjithsisht duhet t eksistojn s bashku n momentin e lidhjes s

marrveshtjes me personin e dmtuar.

Deklarata e rreme duhet t lidhet me nj fakt material dhe njkohesisht duhet t ndikoj n
mnyr thelbsor n vendimin e nj personi prt hyr n nj marrdhnie/kontrat,apo ndjekur
nj rrjedh t caktuar veprimi.Nj deklarat e rreme mbi nj fakt,ecila nuk
ndikonnmnyrthelbsorembi transaksionin/marrdhnien,nuk do t konsiderohet
mashtruese.Ipandehuri duhet ta dij q deklarata sht e rreme.Nj deklarat q sht thjeshte e
gabuar nuk sht mashtruese.Pr t qen mashtruese,nj deklarate e rreme duhet t bhet me
qellim pr tmashtruar viktimn.

Gjat gjykimit t eshtjes prej gjykatave t t dyja palve,i pandehuri vazhdimisht ka

pretemnduar se nuk ka dashur t prfitoj pa te drejtshumn e dhn prej personit tdmtuar. Ai
ka pranuar se, pavarsishtmungessfillimisht t nj kontrate formale midis palve,ata kan pasur
nj marrveshtje huamarrje dhe se ai vazhdimisht ka njohur dhe pranuar detyrimin q buron prej
saj nprmjet akteve noteriale t hartuara e nnshkruar m pas mosshlyerja e detyrimit prej tij
ndaj personit t dmtuar ka ardhur vetm pr shkak t pa mundsis objective q ai ka pasur pr
shlyerje (paaftsise s tij t paguese)dhe jopr shkak t mungess s vullnetit.

Kolegji Penal vlerson se t gjitha aktet e administruara n dosje mbshtesin predentimet e t

pandehurit dhe konfirmojn mungesn e elementeve t domoshdoshmpr ekzistencn e veprs

22
penale t mashtrimit.Marrveshtja midis paleve ka elementt tipik t nj marrdhnie juridiko
civile, kontrate huamarrje,detyrimet e t ciles nuk janprmbushurprejpals huamarrse.Mungesa
e shlyerjess detyrime prej huamarsit,t pandehur,qoft edhe me keqebesim,nuk on n
konsumimin e veprs penale te mashtrimit pasi nuk vrtetohet ne asnj moment fakti se i
pandehuri me dashje dhe nprmjet gnjeshtrs ose shprdorimit t besimit ti ket vjedhur
pasurin t personit t demtuar.Pavarsisht marrjes s shums prej personit t demtuar nuk
rezulton e provuar se n momentin e brjes s propozimit pr marrjen e shums apo dhe n
momentin e marrjes s saj,i pandehuri t ket parashtruar faktet t pavrteta materiale meqllim
vjedhjen e prsonit t dmtuar.13

N munges t qllimit pr t mashtruar,mosprmbushja e detyrimit prej t pandehurit dhe

moskthimi i shums s marr prej personit t demtuar nuk mund t penalizohet me dnim me
burgim pasi nj gj e till bie ndesh me Kushtetutn Shqipris,ligjin penal si dhe Konventn
Europiane t t Drejtave t Njeriut.Neni 27 i Kushtetuts s Shqipris parashikon se Askujt
nuk mund ti hiqet liria vetm pr shkak se nuk sht n gjndje t prmbush nj detyrim
kontraktor. Injjti qendrim konfirmohet edhe prej Protokollit 4 shtes t Konvents Europiane
t t Drejtave t Njeriut,ku n nenin1t saj parashikohet se Askujt nuk mund ti hiqet liria pr
arsyen e thjesh,se nuk sht n gjendje t prmbush nj detyrim kontrakto

Shnim: N vendimin e mposhtm i pandehuri sht deklaruar fajtor pasi nprmjet

mashtrimit ka marre para kundrejt premtimit pr t kaluar jasht kufijve shtetrore
prsona t ndryshm duke gnjyer se do ti paiste me viza.

N vendimin nr.808 dat 15.09.2010,Kolegji Penal i Gjykats s Lart ka konstatuar se

Nga aktet e administruara n dosjen gjyqesore rezulton se n shtator t vitit 2004, kallzuesi,
Sokol sht njohur me t gjykuarin Gjovalin.Njohja me t sht br nprmjet shokut t
kallzuesit, shtetasit Elinor. Ky i fundit ishte n dijeni se shtetasi Sokol interesohej pr tu
nxjerr viza amerikane,tre shtetasvenga Kora njri prej t cilve ishte i fejuari i kushrirs s
tij.Nga biseda me t gjykuarin rezulton se ky i ka krkuar shtetasit Nesimi nga 15.000 Euro pr
seciln nga vizat q do t nxjirrte,sbashku me pasaportat prkatse.

13
Ismet Elezi, Zhvillimi historik i t drejt penale,Tiran 1999.

23
Shtetasi Nesimi ka vn n dijeni t njohurit e tij n lidhje me kushtet pr nxjerrjen e vizave dhe
dorezimi i paravesht br n Tiran,n nj lokaln zonn e Bllokutn prani dhe t shtetasve
t interesuar. Sipas marrveshjes, i gjykuari do t duhej tu nxirrtevizat brnda nj afati nj javor,
q nga momenti i derdhjes s parave n emr te nj shoqerie,q operonte n Tiran. Pasi ka
kaluar afati n fjal,kallzuesi sht interesuar pran t gjykuarit n lidhje me nxjerrjen e
vizave,por nuk ka marr prgjigje. Pas katr muajsh, i gjykuari i ka kthyer pasaportat shtetasit
Nersimi duke i premtuar se parat do tia kthente shpejt n nj koh sa m t shpejt.

Ndrkoh kallzuesi, pr shkak t garancis q u kish dhnshtetasve t njohur prej tij pr

nxjerrjen e vizave, ka br t mundur kthimin e shumave prkatse. Pas muajsh prpjekjesh, n
gusht t vitit 2005, kallzuesi ka shkuar n shtpin e t gjykuarit pr t biseduar pr kthimin e
shums prej 45.000 Euro, pasi n mnyr vijuese i gjykuari mbante t fikur celularin dhe
nukprgjigjej. Kur kan shkuar n banesne tij, kallzuesi, i shoqeruar nga shtetasiElinor jan
krcnuar nga bashkshortja e t gjykuarit e n kto kushtekane br kallzim n organin
procedures.14

Nga ky i fundit jane marr deklarime nga shtetasit Sokol, Elinor, Leonard, njri prej shtetasve
nga Kora q u ishte premtuar nxjerrja e vizave.Bazuar n kto deklarime dhe prova t tjera
shkresore t mbledhura gjat hetimeve paraprake sht drguar pr gjykim shtja
konkrete,Gjat gjykimit sht pyetur n cilsin e dshmitarit dhe shtetasi Besnik,i cili ka
deklaruar se i gjykuari i ka krkuar ti gjente shtetas t interesuar pr viza amerikane,kundrejt
pagesss vlers prej 15.000 Euro. Ka qen ky shtetas q ka br t mundur njohjen e shtetasit
Elinor me t gjykuarin.Gjat zhvillimittgjykimit nuk sht br e mundur pyetja e shtetasve nga
Kora,Leonard M,Lali Dhe Federik M.Kta shtetas nuk rezultonin t ishin n territorin e
R.Sh,kshtu q sht vijuar vetm me leximin e deklarimit t shtetasit Leonard M.

Ne prfundim t gjykimit,Gjykata e Shkalls s Par Tiran deklaroi fajtor t gjykuarin pr

kryerjene veprn penale t parashikuar nga neni 143/2 i Kodit Penal dhe e dnoi me katr vjet
burgim.N vendimin e saj,Gjykata e Shkalles s Par Tiran moi me fuqi t plot provuese
deklarimet e marra n seanc gjyqsore nga nj sr dshmitarsh, t prmendur m lart n kt
vendim,si dhe deklarimet t,marra nga shtetasi Leonard M,gjat hetimeve paraprake

14
hefki Bejko, Leksione t s drejts Penale (pjesa e posame) viti 1998.

24
III.2. Ndryshimi midis mashtrimit nga vepra penale e ndihmes pr kalim tpaligjshm t
kyfirit.

Shnim: N rastin e nj akuze pr ndihm pr kalim t paligjshm t kufirit kan rndsi

t prcaktohen veprimet konkrete t pandehurve. Nse kto veprime jan t tilla q n t
vrtet japin ndihmn e duhur, apo veprimet e tyre bhn vetm pr t krijuar besim te i
denuari me qllim marrje n e t hollave kundrejt nj shrbimi t premtuar pr ndihm,
por q n t vrtet sht i rrem. Disa veprime t pandehurve mund t jen t tilla sa t
krijon prshtypjen se n t vrtet ato japin ndihm, por ato nuk kan pr qellim dhnien
e ndihms por vetm, arrjen e parave duke prdorur gnjeshtn dhe besimin e t
dmtuarve.

N vendimin nr. 362 dat 01.07.2009,Kolegji Penal iGjykats s Lart ka konstatuar se I

pandehuri K Deliu kishte biseduar me dshmitart Brikel,Petrit,Arben,Alfons dhe Klodian,pr
tiderguar n Itali kundrejt shums 3.000Euro.Takimin me to ai e ka ln m dat 29.10.2004,n
lokalin e t pandehurit K Vila, t cilit i ka thn q dshmitart e msiprm ti dergnte me
makinn e tij deri ne Tiran, ku jan takuar me t pandehurin K Deliu.M pas,ky ifundit i ka
hypur dshmitart e msiprm n autobuzin e linjs Tirane-Prishtin dhe i ka porositur se n
Prishtin do ti prisnin persona tjer,q do ti ndihmonin pr t vazhduar intinerarin Mali i Zi -
Kroaci pr t prfunduar me pas n Itali.15

Kto persona,kur kan arritur n Kroaci,jan ndaluar nga organet kroate dhe m pas jan kthyer
n pikn kufitare t Hanit t Hotit,m datn 06.11.2004.

Nga deklarimet e ktyre dshmitarve rezulton se ata kan br Pazar me t pandehurin K

Deliu,pr t vajtur n Itali kundrejt nj shum,e cila varionte nga 3.000-3300Euro,por rrugn nga
Fush Kruja n Tiran ato i ka shoqruar i pandehuri K Vila me makinn e tij.

Mbi kt baze,t dyja gjykatat e faktit kan arritur n prfundim se dy t gjykuarit kan
konsumuar elementt e veprs penale t mashtrimit dhe i kan deklaruar ata fajtor dhe denuar
sipas nenit 143/2 t K.Penal.

15
Vendimet Penale t viteve 1995-2000.

25
Kolegji Penal i Gjykats s Lart gjen t bazuar n ligj vendimet e gjykatave t faktit lidhur me
fajsin e dy t gjykuarve, si dhe me llojin e dnimit t caktuar ndaj t gjykuarve

Shnim: N nj rast tjetr ku duhet t bhet dallimi midis veprs penale t ndihms pr
kalim t paligjshm t kufirit dhe mashtrimit qndron analizimi i veprimeve konkrete t
autorit. Nse personi qe jep premtim q prkundrejt shprblimit do t ndihmoj pr kalim
t paligjshm te kufirit, nuk sht e mjaftueshme pr thn se ka realizuar vepn penale t
paligjshme t kufirit. N kto raste duhet t provohet dhe verifikohet nse me t vrtet
autori ka mundsit dhe lidhjet e duhura me prsona t tjer t cilt do t mundsojn nj
kalim t paligjshem t kufirit. Gjithashtu duhet t verifikohet se edhe deri ku kane
prfunduar veprimet e autorit. Nse ai ka mjaftuar vetm m ndrmjetsimin pr gjetjen e
personave t tjer q do t realizojn kalimin e kufirit, mund t themi se autori konsumon
veprn penale t mashtrimit,dhe nse akoma nuk sht shprblyer ather vepra penale
do t mbtet n tentativ.

N vendimin nr. dat 25.11.2009.Kolegji Penal i Gjykats s Lart ka konstatuar se Nga

aktet e administruara n gjykim rezulto se shtetasi Perparim A,ka rn n dijeni q nj shtetas me
emrin Takume banim n Patos,mund ta ndihmonte pr t uar vjazn e tij,dshmitaren Erisa
A,pr n Itali te bashkeshorti i saj.Pasi ka takuarTakunq sipas akuzs dhe gjykats sht i
gjykuari Petrit K.j.ky i fundit,kundrejt shbrblimitprej 4000eurosh,i ka premtuar se do ta takonte
n Tiran me dy prsona (ende t pa indentifikuar)t cilt do ti nxirrnin vizn shengen q i
nevojitej pr vajzn.Pasi jan takuar me kta dy prsona n Tiran i kane dhn atyre pasaportn
dhe fotografit e vajzs s shtetasit Prparim dhe pas 8 ditsh lndhe takim pr t marr vizn
dhe ditn e nisjes pr n Itali.

N datn 28.06.2005.i gjykuari Petrit me automjetin e tij ka shoqeruar shtetasin Prparim

A.bashk me vajzn e tij pr n Tiran,ku ka takuar dy prsona,t cilt i dhan pashaportn me
vizn shegen.16

Pas kesaj dy personat,i gjykuari dhe vajza e shtetasit Prparim,Erisa,u nisn pr n aeroportin e
Rinasit.Rezultonse shtetasja Erisa ka udhetuar me avionin e linjs Albatros pr n Firence.Pas

16
Gentian Trenova, Interpretime t Kodit Penal. Pjesa e Posame, Botimet Dita 2000, Tiran, 2013.

26
kontrollit n dogann Italiane shtetasja Erisa sht deportuar nga autoritet italiane,pasi kan
konstatuar se pasaportadhe viza shegen jan t fallsifikuara.

Kolegji vlerson se prsa i prket akuzs s Dhenies ndihm per kalim t paligjshm t
kufirit,t parashikuar nga Neni 298/3t Kodit Penal,ky kualifikim ligjor i veprs penale,e cila i
atribuohet dhe sht dnuar i gjykuari Petrit K,sht i gabuar.Si rezultoi nga aktet e
administruara,i gjykuari Petrit K,me detyr shofer furgoni pran agjensiss udhtarve
Patos,nuk kishte asnj mundsiapo njohje pran ambasadave t huaja pr t ndihmuar pr t
paisur me viz t dmtuaren Erisa.Nga ana tjetr,ai ka ndrmjetsuar kunnndrejt nj shprblimi
t caktuar me gjoja disa persona q i kishin kto mundsi, por t cilt si rezultoi,e paisn t
dmtuarn me nje viz shengen t fallsifikuar q u konstatua menjher nga autoritetet
aeroportuale italiane.I gjykuari nuk kishte asnj mundsi t ndihmonte t dmtuaren pr t kaluar
n mnyr t paligjshmekufirin,ndaj vlersojm se ai nprmjet gnjeshtrs dhe mashtrimit
kishte thjesht si qllim ti zhvaste t dmtuars dhe babit t saj shumn e premtuar t
parave.Kto veprime t t gjykuarit,Kolegji Penal i Gjykats s Lart i klasifikon si element t
veprs penale t Mashtimitt parashikuar nga neni 143i Kodit Penal.Kto veprime,i gjykuari
nuk i ka kryer n bashkpunim me persona te tjer,pasi si shpjeguam m sipr,dy personat e
paindentifikuar jan autor t fallsifikimit t vizes sduhet t mbajn prgjigjsi pr veprn penale
t Fallsifikimit t pasaportave dhe vizave.Rrjedhimisht,i gjykuari duhet t prgjigjet pr veprn
penale t parashikuar nga neni 143/1dhe 22 i Kodit Penal.Nga ana tjetr ka rezultuar se me gjith
veprimet e t gjykuarit,vepra penale e Mashtrimitnuk sht konsumuar,pr rrethana t pavarura
nga vullneti i tij,pasi t dmtuarit nuk kan pranuar tia dorzojn parat pa mbrritur vajza n
destinacion17

Shnim:far do t ndodh nse prsoni i cili nprmjet gnjeshtrs dhe apo besimit ka
marr para nga i demtuari duke e vn n mashtrim, pas fillimit t ndjekies penale i
kthen ato te i demtuari. N kt rast pretendimi se do t jemi prpara nj detyrimi civil
nuk do t qendroj por fakti i kthimit t shums parave do t shrbej si rrethan
lehtsuese n vepren penale t mashtrimit, e cila so t konsiderohet si veper e konsumuar.

17
Gentian Trenova, Interpretime t Kodit Penal. Pjesa e Posame, Botimet Dita 2000, Tiran, 2013

27
N vendimin nr.331 dat 17.06.2009.Kolegji Penal i Gjykates s Lart ka konstatuar se T
gjykuarit,vllezr njeri me tjtrin,jan banor t qytetit t Tirans.N muajinqershor t vitit 2004i
pandehuri Prparim B,sht takuar rastsisht me dshmitarin Mehdi K, t cilin e ka t afert,pasi
kan lidhje gjaku njri me tjetrin.N bised e sipr,dshmitari Mehdi K,i ka shpjeguar t
pandehurit Prparim sit afrt q e kishte,se djalin e tij Gzim K,e kishte pa pun dhe donte ta
drgonte me dokumenta t rregullta n Itali.Passhum sorollatjesh dhe rrugsh deri n shtetin
Maqedon,dshmitari Mehdi K,ka krkuar lekt e dhna,pasi i pandehuri Prparim i sorollaste
duke i thn se do tia jepte i panderuri Shpetim.Mbas ksaj,dshmitari Mehdi K,ka br kallzim
n prokurori,pr shumn prej 4000lek dhe 950euro q i kishte marrt pandehurit.

Mbas fillimit t ndjekjes penale,t pandehurit,i kan dhn shumn e lekve dshmitarit,gj e cila
verifikohet me deponimet e tij n gjykat,me deponimet e t pandehurve si dhe me nj deklarat
noteriale t lshuar nga dshmitart.

Ne muajin Tetor t vitit 2004 dshmitari Musa I.,me banim n Shijak t rrethit t Durresit,sht
takuar me an t nj t njohurit t tij me t pandehurin Shpetim B.,N bised e sipr
dshmitariMusa i ka thn se kishte dshir t drgonte tek djali dy vajzat e tij. I pandehuri
Shptim i ka thnse edhe mund ti nisim por i duheshin nga 15 mij U.S.D. pr seciln.
Dshmitari i ka thn se do t bisedonte me djalin n Kanada dhe pastaj do t vendoste pr t
nisur ose jo. 18

Gati i njjte ka qen dhe mekanizmi i mashtrimitdhe per ket episod, ku t dmtuarit jan
sorollatur n Maqedoni, duke mos arritur synimin e tyre.

Duke qen se i pandehuri nuk ka siguruar dot vizat, i ka kthyer n shtpi t tyre t dy
dshmitart, duke ju thn se do ti njoftonte vet kur t siguronte vizat.

Duke qen se nuk ka arritur t marrin shumen e lekve,m datn 05.07.2005, deshmitart Musa,
Adelina, dhe Arjana kan br kallzim n organin e prokuroris pr lekt q u kishte marr i
pandehuri Shptim pr ti drguar n Kanada. Ndrsa dshmitari Mehdi K. ka br kallzim m
dat 19.04.2005, pr lekt q i ka marr i pandehuri Perparim B.

18
Gentian Trenova, Interpretime t Kodit Penal. Pjesa e Posame, Botimet Dita 2000, Tiran, 2013.

28
Mbas fillimit t ndjekjes penale nga na e t pandehurve me an t njerzve t tyre,t dy
dshmitarve Mehdi K. dhe Musa I., pikrisht me dat 08.02.2006, ju sht kthyer shuma e
lekve t marra. T pyeturit n gjykat, t pandehurit i pranojn t gjitha faktet dhe provat, por
pohojn se leket ja u kishin marr pr ti ndihmuar dhe nuk kishin qllim q tua mbanin, duke ia
kthyer ashtu si kan vepruar.

Kolegji Penal i Gjykats s Lart, duke gjetur t pabazuara pretendimet e t dy t gjykuarve

lidhur me fajsin, mon se vendimet e t dyja gjykatave lidhur me fajsin, mon se vendimet e
t dyja gjykatave t cilat kan deklaruar fajtor t gjykuarit pr veprn penale t mashtrimit,
parashikuar nga neni 143/2 t K.Penal, jan t bazuara n prova dhe n ligj. Nga vet rrethanat e
pranuara, del qart q t dy t pandehurit kan konsumuar t gjitha elementet q prbjn figurn
e krimit t mashtrimit, t parashikuara nga neni 143 i K.Penal dhe nuk ndodhemi prpara ndonj
konflikti civil. Riparimi i pasojave materiale q kan rjedhur nga veprimet e kryera prej t
pandehurve pas fillimit t ndjekjes penale nuk i prjashton ata nga prgjegjsia penale, por sht
marr me t drejt parasysh nga gjykatat si rrethan lehtsuese...19

19
Shefki Bejko, Leksione t s drejts Penale (pjesa e posame) viti 1998.

29
BIBLIOGRAFIA:

1. Agim Gjoleka, Jurisprudenca Shqiptare, vllimi 2, botimi i 1, 1996.

2. Albina Karamitro, Bankat dhe Tregjet, Tiran 1999.
3. shtje t s drejts Penale Botim i Ministris s Drejtsis, Tiran 1960.
4. F. Antolisei, Manuale di Diritto Penale Parte Speciale I, Milano 1997.
5. Gentian Trenova, Interpretime t Kodit Penal. Pjesa e Posame, Botimet Dita 2000,
Tiran, 2013.
6. Grigor Gjika, Drejtsia Popullore Nr. 3/1969.
7. Ismet Elezi,E drejta penale, Tiran 1995.
8. Ismet Elezi, Zhvillimi historik i t drejt penale,Tiran 1999.
9. J. Languier, Droit Penal Des Affaires, Paris 1992.
10. Kodi Penal Shqiptar Tiran 1928./Kodi Penal Shqiptar Tiran 1952. /Kodi Penal Shqiptar
Tiran 1977. /Kodi Penal Shqiptar Tiran 1995.
11. Komentar i Kodit Penal Tiran 1952. E drejta penale e R.P.S.Sh. Tiran 1989.
12. Praktika gjyqsore e gjykatave t shkalls s par n Durrs dhe n Tiran; e gjykats s
Apelit Tiran; e gjykats s Lart.
13. Shefki Bejko, Leksione t s drejts Penale (pjesa e posame) viti 1998.
14. Udhzime dhe vendime t Gjykats s Lart Prmbledhje t viteve 1971 - 1973;1974 - 1977;
1978 - 1980.
15. Vendimet Penale t viteve 1995-2000.

30