TMH

AutoCAD ZMLERNDE VE
IKTILARINDA LEK
Gnay ZMEN(*)

Bilindii gibi, AutoCAD izimle-

rinde lek kullanlmaz. izimler
gerek boyutlar kullanlarak geli-
tirilir ve lek, kt srasnda belir-
lenir. Bunun iin File mensnde
Plot komutu kullanlmaktadr. Bu
durumda ekrana Plot ileti kutusu
gelir, ekil 1. Bu ileti kutusunun Plot
Settings sekmesinde bulunan Plot
scale blm altnda bulunan, mm
ve units kutucuklarndaki deerler
uygun biimde dzenlenerek iste-
nen lekte kt alnmas salanr.
ekildeki rnekte, izimin her 10
biriminin kta 1 mm olarak grn-
mesi salanmtr, yani 1=10 ban-
ts kullanlmtr. Kullanc tarafndan
seilebilen eitli birimlere (m, cm
veya mm) ve leklere (1/100, 1/50 ekil 1 - Plot leti Kutusu
veya 1/20) kar gelen Plot scale
bantlar Tablo 1de gsterilmitir.
Yaz ykseklii (Text height)
Tablo 1 - Plot Scale Bantlar
Uygulamada, ktlardaki yazlarn belirli yksek-
lek liklerde olmalar istenir. Bunu elde etmek iin de,
Birim
1/100 1/50 1/20 izimde belirli yaz ykseklii (text height) deer-
m 10=1 20=1 50=1 leri kullanmak gerekmektedir. Bu deerler, kullanc
tarafndan seilen birimlere ve leklere bal-
cm 1=10 1=5 1=2 dr. rnek olarak, ktda h=3 mm yaz ykseklii
mm 1=100 1=50 1=20 elde etmek iin, izimde kullanlmas gereken Text
height deerleri Tablo 2de gsterilmitir.

Kullanc tarafndan seilen birimlere ve kt lek- Tablo 2 - ktda h= 3 mm Yksekliinde Yaz Elde Etmek
lerine bal olarak, baz durumlarda, kt sonu- in izimde Kullanlacak Text Height Deerleri
lar istenilen nitelikte olmayabilir. ktlar uygun
lek
hale getirmek iin, baz AutoCAD komutlarnda ve Birim
sistem deikenlerinde, belirli deerlerin kullanl- 1/100 1/50 1/20
mas gerekmektedir. Bu komut ve deikenler aa- m 0.30 0.15 0.06
da sra ile aklanmtr. cm 30 15 6
mm 300 150 60

(*) Prof. Dr., T naat Fakltesi, stanbul

TMH - TRKYE MHENDSLK HABERLER SAYI 439-440 - 2005/5-6 67

TMH
Baka herhangi bir h yaz ykseklii elde etmek sergilemeleri iin Dimscale deikenine atanmas
iin, izimde kullanlacak Text height deeri, Tablo uygun olan deerler Tablo 4te gsterilmitir.
2de verilen deerleri h/3 ile arparak elde edile- Tablo 4 - nerilen Dimscale Deerleri
bilir.
lek
Birim
1/100 1/50 1/20
Tarama lei (Hatch scale)
m 1.50 0.75 0.30
Tarama yapmak iin kullanlan Hatch komutu al-
trldnda ekrana Boundary Hatch and Fill ileti cm 150 75 30
kutusu gelmektedir, ekil 2. mm 1500 750 300

izimler gelitirilirken, Dimscale deikenine

Tabloda nerilen deerlerden biri atandktan sonra,
istenirse dier sistem deikenleri de kullancnn
uygun grecei biimde dzenlenebilir.

izgi tipi lei (Ltscale)

Bilindii gibi, AutoCAD yazlmnda ok sayda izgi
tipi vardr, (dash, dash dot, dot.). Bunlarn ara-
lklarn belirleyen Ltscale sistem deikeni uygun
olarak seilmezse, ktlarda ya dz izgi gibi yada
ok seyrek aralkl olarak grnebilirler. Deiik
izgi tiplerinin ktlarda makul bir grnm sergi-
lemeleri iin Ltscale deikenine atanmas uygun
olan deerler Tablo 5te gsterilmitir.
ekil 2 - Boundary Hatch and Fill leti Kutusu
Tablo 5 - nerilen Ltscale Deerleri
Tablo 3 - Tarama lei (Hatch scale) Deerleri
lek
lek Birim
Birim 1/100 1/50 1/20
1/100 1/50 1/20
m 1 0.5 0.2
m 1 0.5 0.2
cm 100 50 20
cm 100 50 20
mm 1000 500 200
mm 1000 500 200
Kaynaklar
Bu ileti kutusundaki eitli seenekler kullanlarak, [1] Gnay zmen, Resimli AutoCAD Klavuzu,
tarama zellikleri dzenlenebilir. Ancak Scale kutu- Beta Basm Yaym Datm, stanbul 1993.
cuundaki deer uygun olarak seilmedii tak-
[2] Gkalp Baykal, Kim Korkar Bilgisayardan -
dirde, ktdaki tarama ya ok sk veya ok seyrek
AutoCAD R13, Pusula Yaynclk ve letiim,
grnebilir. eitli birimler ve lekler iin nerilen
stanbul 1998.
Hatch scale (Tarama lei) deerleri Tablo 3de
gsterilmitir.
TMHnn elinize
Boyutlandrma lei (Dimscale) ulamas iin
Bilindii gibi, AutoCAD izimlerinde boyutlan- aidatlarnz yatrmanz
drma ilemlerini gerekletirmek iin Dimension
mens (veya Command satrnda Dim komutu) ve ubenizden
kullanlmaktadr. Boyut (Dimension) nesnelerinin adres bilgilerinizi
eitli zelliklerini dzenlemek iin de ok sayda
sistem deikeni vardr. Bu deikenler arasnda en gncellemeniz
nemli olan Dimscale (Boyut lei) deikenidir.
Boyut nesnelerinin ktlarda uyumlu bir grnm gerekmektedir.

68 TMH - TRKYE MHENDSLK HABERLER SAYI 439-440 - 2005/5-6