Administrativno I Kancelarijsko Poslovanje

Slavica Luki
ADMINISTRATIVNO I KANCELARIJSKO POSLOVANJE
Banja Luka, 2013.

[1]
SlavicaLuki:Administrativnoikancelarijskoposlovanje

ADMINISTRATIVNO I KANCELARIJSKO POSLOVANJE
Autor:
Dr SLAVICA Luki
Recenzenti:
Akademik prof. dr RAJKO Kuzmanovi, prof. dr BRANO Milju
Lektor/korektor:
Dr SLAVICA Luki
Izdava:
Panevropski univerzitet "APEIRON", Banja Luka
1. izdanje, godina 2013.
Odgovorno lice izdavaa:

DARKO Uremovi
Glavni i odgovorni urednik:

Dr ALEKSANDRA Vidovi
Prelom i dizajn korica:

SRETKO Boji
tampa:
MARKOS design&print studio
Banja Luka
Odgovorno lice tamparije:

IGOR Jakovljevi
EDICIJA:
Pravna biblioteka Sofokles- , knj. 24
ISBN 978-99955-91-11-3
Na osnovu lana 255. Statuta Univerziteta, Senat Panevropskog univerziteta Apeiron od 16. aprila 2013.
godine donio je Odluku br. 930-5-2/13 kojom se odobrava izdavanje ovog udbenika

[2]

SADRAJ
IKANCELARIJSKOPOSLOVANJE..................................................................13
1. ISTORIJATKANCELARIJSKOGPOSLOVANJA...........................................13
2. KANCELARIJSKOPOSLOVANJEDANAS...................................................14
3. ORGANIZACIJAKANCELARIJSKOGPOSLOVANJA...................................17
3.1. Primanjepote...........................................................................17
3.2. Otvaranjepote..........................................................................22
3.3. Pregledirasporeivanjepote...................................................23
3.4. Zavoenjeakata.........................................................................24
3.5. Osnovneknjigeevidencijeuorganuiliorganizaciji....................25
3.6. Kartoteka....................................................................................27
3.7. Klasifikacionaoznaka..................................................................29
3.8. Upisivanjepodatakazaupravnepredmete...............................30
3.9. Pregradniibrojanikarton.........................................................32
3.10. Zdruivanjeispajanjeakataidostavljanjeurad........................33
3.11. Administrativnotehnikoobraivanjeakata.............................34
3.12. Razvoenjepredmetaiakata.....................................................35
3.13. Rokovnikpredmeta....................................................................36
3.14. Vraanjepredmetapisarniciiotpremanje.................................37
3.15. Arhiviranjeiuvanjeakata.........................................................40
4. NAELAKANCELARIJSKOGPOSLOVANJA..............................................41
5. OSNOVNIPOJMOVIUKANCELARIJSKOMPOSLOVANJU.......................41
5.1. Akt..............................................................................................42
5.2. Podnesak....................................................................................47
5.3. Predmet......................................................................................49
5.4. tajeprilog?...............................................................................52
5.5. tajedosije?...............................................................................52
5.6. tajefascikl?..............................................................................52
5.7. tajeomotspisa?.......................................................................52
5.8. tajearhivskagraa?.................................................................52
5.9. tajeregistraturskimaterijal?...................................................53
5.10. tajepisarnica?..........................................................................53
5.11. tajepota?...............................................................................53
5.12. tajearhiva,ataarhiv?............................................................54
5.13. Arhivskidepo..............................................................................54
5.14. Rjeenje......................................................................................55
6. DJELOVODNIBROJ.................................................................................57
IIORGANIZACIJAPRIJEMASTRANAKA........................................................59
1. ORGANIZACIJAPROSTORAIRADNOGVREMENA.................................59
2. SEKRETARSKIPOSLOVI...........................................................................60

IIIUPRAVNIPOSTUPAKIUPRAVNISPOR....................................................63
1. UPRAVNIPOSTUPAK..............................................................................63
1.1. Rjeenjeuupravnompostupku..................................................67
1.2. albaprotivrjeenja...................................................................69
1.3. Ponitenjerjeenjauupravnompostupku................................70
1.4. Odbijanjerijeenjauupravnompostupku.................................70
1.5. Spajanjeupravnihstvariujedanupravnipostupak...................70
1.6. Posebanispitnipostupakuupravnompostupku.......................70
1.7. Skraenipostupakuupravnompostupku..................................70
1.8. Obnovapostupkauupravnompostupku...................................70
2. RJEENJEDRUGOSTEPENOGORGANAPOALBI..................................71
2.1. albakadprvostepenorjeenjenijedoneseno..........................72
3. UPRAVNISPOR......................................................................................72
IVPEATI....................................................................................................75
1. PEATI,TAMBILJI,FAKSIMILI...............................................................75
2. UVANJEIRUKOVANJEPEATOM........................................................78
3. PEATISAGRBOMILIAMBLEMOMREPUBLIKESRPSKE.......................78
4. PEATIINSTITUCIJABOSNEIHERCEGOVINE.........................................79
VARHIVSKADJELATNOST...........................................................................81
1. ISTORIJATARHIVSKEDJELATNOSTIUBOSNIIHERCEGOVINI...............81
2. OSNOVNIPOJMOVIARHIVSKEDJELATNOSTI........................................81
3. TAJEARHIVA,ATAARHIV?...............................................................83
4. TAJEDOKUMENTARNA,ATAARHIVSKAGRAA?............................84
5. OBLICIDOKUMENTARNEGRAE...........................................................85
6. UVANJEDOKUMENTARNEIARHIVSKEGRAE...................................85
7. RUKOVANJEARHIVIRANIMPREDMETIMA............................................87
8. TAJEJAVNAARHIVSKAGRAA?.........................................................87
9. TAJEPRIVATNAARHIVSKAGRAA?...................................................88
10. NAINODABIRANJAARHIVSKEGRAEIIZLUIVANJE
BEZVRIJEDNEREGISTRATURSKEGRAE.......................................................89
11. VOENJEEVIDENCIJAIKNJIGA..............................................................92
12. ROKOVIUVANJADOKUMENTACIJE.....................................................97
13. PRIMOPREDAJAARHIVSKEGRAENADLENOMARHIVU....................98
14. KORITENJEARHIVSKEGRAEUARHIVIMA.........................................99
VIKULTURNADOBRA...............................................................................103
1. POKRETNAINEPOKRETNAKULTURNADOBRA...................................104
2. KULTURNADOBRAODIZUZETNOGIVELIKOGZNAAJA....................104
3. INSTITUCIJEZATITEKULTURNIHDOBARA.........................................105
4. MEUNARODNIDOKUMENTIKOJISEODNOSENAZATITU
KULTURNIHDOBARA...................................................................................107

4.1. UNIDROITkonvencija...............................................................107
4.2. Konvencijazazatitukulturnihdobarausluaju
oruanogsukoba.................................................................................109
VIIOVJERAVANJEPOTPISA,RUKOPISAIPREPISA......................................111
VIIIELEKTRONSKOPOSLOVANJE...............................................................115
1. ELEKTRONSKOPOSLOVANJEUREPUBLICISRPSKOJ............................115
2. ELEKTRONSKIPOTPIS...........................................................................121
IXTAKSENOPOSLOVANJE.........................................................................125
1. POJAMIVRSTETAKSI..........................................................................125
2. NAINPLAANJAADMINISTRATIVNETAKSE......................................126
2.1. Takseniobveznik......................................................................127
2.2. Kadaseplaaadministrativnataksa?.......................................127
2.3. Oslobaanjeodplaanjaadministrativnetakse......................128
2.4. Zastarjevanjeplaanjaadministrativnetakseipovrattakse...130
3. POSEBNEREPUBLIKETAKSE..............................................................130
4. SUDSKETAKSE.....................................................................................131
4.1. Oslobaanjeodplaanjasudsketakse.....................................132
4.2. Povratsudsketakseizastarjevanje..........................................134
XPOVREMENIKANCELARIJSKIPOSLOVI....................................................135
1. SASTANCI.............................................................................................135
1.1. Fazeorganizacijesastanka.......................................................136
1.2. Pozivnasastanak......................................................................136
1.3. Voenjesastanka.....................................................................138
1.4. Zapisnikivoenjezapisnikanasastanku.................................139
XIODGOVORNOSTIUKANCELARIJSKOMPOSLOVANJU............................143
1. KRIVINAODGOVORNOST..................................................................143
2. PREKRAJNAODGOVORNOST.............................................................145
3. DISCIPLINSKAODGOVORNOST............................................................152
RIJENIKNAJZNAAJNIJIHPOJMOVA.........................................................155
PRILOZI.................................................................................................163
1. UREDBAOKANCELARIJSKOMPOSLOVANJUREPUBLIKIH
ORGANAUPRAVE........................................................................................163
2. UPUTSTVOOSPROVOENJUKANCELARIJSKOGPOSLOVANJA
REPUBLIKIHORGANAUPRAVE..................................................................168
3. TARIFAREPUBLIKIHADMINISTRATIVNIHTAKSA...............................213
4. SUDSKATAKSENATARIFA....................................................................231
5. POPISSLIKA..........................................................................................241
LITERATURA...............................................................................................243

PREDGOVOR
Dobro organizovano kancelarijsko poslovanje je uslov za uspjeno izvravanje
osnovnih zadataka organa ili organizacija. Zato s pravom moemo rei da je
kancelarijsko poslovanje najvanija sporedna djelatnost svih organa ili
organizacija. Kancelarijsko poslovanje podrazumijeva pravilno i dobro
planiranje radnih zadataka, tako to e se poslovi zapoeti i zavriti u planiranom
roku, zatim organizovanje, analiziranje, komunikacija sa strankama ili drugim
organima i organizacijama. Pored toga kancelarijsko poslovanje podrazumijeva
primanje, otvaranje, pregledanje i zdruivanje akata, rasporeivanje akata,
zavoenje akata, dostavljanje istih u rad, rad na aktima, razvoenje akata,
rokovnik predmeta, otpremanje akata, arhiviranje i uvanje akata. Pored
navedenog kancelarijsko poslovanje podrazumijeva i povremene poslove u
organu i organizaciji, kao to su priprema sastanaka, pozivanje i voenje
zapisnika na sastancima.
Uredno obavljanje kancelarijskih poslova omoguava stalni uvid u kretanje
predmeta, olakava rad organu ili organizaciji, ali moe da slui i za struni i
nauni rad, jer je arhiva rada organa i organizacija bogata podacima i
dokumentacijom koja moe da poslui naunim radnicima za svoja nauna
istraivanja.
Ova knjiga sadri jedanaest poglavlja, kako sledi:
Prvo poglavlje - Kancelarijsko poslovanje,
Drugo poglavlje Organizacija prijema stranaka,
Tree poglavlje Upravni postupak i upravni spor,
etvrto poglavlje Peati,
Peto poglavlje Arhivska djelatnost,
esto poglavlje - Kulturna dobra,
Sedmo poglavlje Ovjeravanje potpisa, rukopisa i prepisa,
Osmo poglavlje Elektronsko poslovanje,
Deveto poglavlje Takseno poslovanje,
Deseto poglavlje Povremeni poslovi i
Jedanaesto poglavlje Odgovornosti u kancelarijskom poslovanju.
U prvom poglavlju dat je istorijat kancelarijskog poslovanja, kao i kancelarijsko

poslovanje danas, organizacija kancelarijskog poslovanja od prijema pote,
otvaranja pote, pregleda i rasporeivanja pote, zavoenje akata, knjiga
evidencije u organima i organizacijama, kartoteke, klasifikacione oznake,
upisivanja podataka za upravne predmete, pregradnog i brojanog kartona,
zdruivanja i spajanja akata i dostavljanja akata u rad, administrativno-tehnike
obrade akata, razvoenja predmeta i akata, rokovnika predmeta, vraanja
predmeta pisarnici, otpremanje akata strankama, arihiviranje i uvanje akata,
[7]

naela kancelarijskog poslovanja i osnovnih pojmova u kancelarijskom
poslovanju.
U drugom poglavlju dat je prikaz organizacije prijema stranaka i sekretarskih
poslova.
U treem poglavlju dat je prikaz upravnog postupka i spora, od izrade rjeenja u
upravnom postupku, albi protiv rjeenja, ponitenja rjeenja u upravnom
postupku, odbijanja rjeenja u upravnom postupku, spajanja upravnih stvari u
jedan upravni postupak, skraeni postupak u upravnom postupku, obnove
postupka u uprvnom postupku, rjeenja drugostepenog organa po albi, albe
kad prvostepeno rjeenje nije doneseno i na kraju upravni spor.
U etvrtom poglavlju obraeni su peati, igovi, tambilji i faksimili, kao i
uvanje i rukovanje peatom, peati sa grbom ili amblemom Republike Srpske i
peati institucija Bosne i Hercegovine.
Peto poglavlje se odnosi na arhivsku djelatnost. Dat je prikaz istorijata arhivske
djelatnosti u Bosni i Hercegovini, osnovnih pojmova arhivske djelatnosti, kao i
objanjenje pojmova dokumentarne i arhivske grae i njihovo uvanje i
rukovanje arhiviranim predmetima. Objanjeni su pojmovi javne i privatne
arhivske grae, nain odabiranja i izluivanja bezvrijedne registraturske grae.
itaoci se mogu upoznati koje se evidencije i knjige moraju voditi u arhivskoj
djelatnosti sa rokovima uvanja dokumenata, kao i o nainu primopredaje
arhivske grae nadlenom arhivu i na kraju nain koritenja arhivske grae u
arhivima.
esto poglavlje se odnosi na kulturna dobra i njihovu zatitu.
Sedmo poglavlje je posveeno ovjeravanju potpisa, rukopisa i prepisa.
U osmom poglavlju studenti e se upoznati sa elektronskim poslovanjem u
Republici Srpskoj i elektronskim potpisom.
Deveto poglavlje je posveeno taksenom poslovanju. U okviru ovog poglavlja
obraen je pojam i vrste taksi, nain plaanja administrativne takse, ko su
takseni obveznici i zastarjevanje plaanja administrativne takse, kao i povrat vie
plaene takse. Pored administrativne takse obraena je i posebna republika
taksa i sudska taksa.
U desetom poglavlju obraeni su povremeni poslovi u kancelarijskom
poslovanju, kao to su sastanci, organizovanje sastanaka, pozivanje na sastanak i
voenje sastanaka i zapisnika sa sastanaka.
U poslednjem, jedanaestom poglavlju, obraena je krivina, prekrajna i
disciplinska odgovornost u kancelarijskom poslovanju, prema propisima
Republike Srpske.
Iza svih jedanaest poglavlja nalazi se kratak rijenih najznaajnijih pojmova u
kancelarijskom poslovanju. U prilozima su dati zakonski propisi, objavljeni u
[8]

Slubenom glasniku, kao to su Uredba o kancelarijskom poslovanju republikih
organa uprave, Uputstvo o sprovoenju kancelarijskog poslovanja republikih
organa uprave, Tarifa republike administrativne takse i Sudska taksena tarifa.
Popis svih slika, koji su u knjizi prikazani kao primjeri za korienje, dat je na
samom kraju knjige.
Ovaj udbenik treba da poslui studentima Panevropskog univerzitetima
Apeiron u Banjoj Luci kao udbenik iz predmeta Administrativno i
kancelarijsko poslovanje. S obzirom da je kancelarijsko poslovanje ureeno
zakonima i propisima, kako na nivou Republike Srpske, tako i na nivou Bosne i
Hercegovine, neophodno je konstantno pratiti izmjene zakona i ostalih propisa i
inovirati ovaj udbenik u skladu sa pozitivnim zakonskim propisima.
U izradi ove knjige koritena je mnogobrojna literatura, ali i mnogobrojni
zakonski i podzakonski akti. Neophodno je naglasiti da je za izradu ovog
udbenika autoru posluila i bogata praksa u obavljanju ovih poslova, kako
samog autora, tako i studenata Panevropskog univerziteta Apeiron.
I na kraju elim da se zahvalim svima onima koji su pomogli da ova knjiga
ugleda svjetlost dana, izdavau Panevropskom univerzitetu Apeiron u Banjoj
Luci i njegovom menadmentu, recenzentima ove knjige akademiku prof. dr
Rajku Kuzmanoviu i prof. dr Brani Miljuu, svojoj porodici i studentima
Panevropskog univerziteta Apeiron u Banjoj Luci, koji su mi dali korisne
sugestije i komentare.
Autor
Slavica Luki

[9]

IZVOD IZ RECENZIJE
Sadrina udbenika Administrativno i kancelarijsko poslovanje, autora docenta
dr Slavice Luki, prezentovana je na visokom teorijskom nivou. Oigledno je da
autor ima bogato praktino iskustvo u kacelarijskom poslovanju, koje je uz
zakonom propisanu proceduru prezentovano u ovom udbeniku.
Pomenuti udbenik dobra je literatura za izuavnje na dodiplomskom studiju, ali
i za praktinu upotrebu za poslovne ljude koji se bave kancelarijskim
poslovanjem.
Kompozicija knjige fokusirana je na karakter i problematiku arhivskog i
nearhivskog poslovanja u Bosni i Hercegovini i Republici Srpskoj, to joj daje
veu vrijednost za studente domaih univerziteta i visokih kola, ali i za
poslovne ljude.
Sadraj udbenika dat je na sintetizovan, ali lako razumljiv nain, tako da italac
nee imati problema pri konzumiranju njenog teksta. Ovakav stil pisanja
potvruje da se autor due vremena bavi problematikom administrativnog i
kancelarijskog poslovanja i da predmetnu problematiku izlae na nain dobrog
poznavaoca.
U obradi udbenika autor je koristio relevantnu literaturu iz oblasti
administrativnog i kacelarijskog poslovanja i svih zakonskih propisa koji se
odnose na ovu problematiku.
Kompozicija udbenika data je preko jedanaest poglavlja.
U knjizi se nalazi 47 slika, koje su date kao praktini primjeri i koje mogu da
poslue u praksi.
Recenzent:
Prof. dr Rajko Kuzmanovi
[11]

Autor ovog udbenika dr Slavica Luki je obradio i odluio publikovati uvijek
aktuelno kancelarijsko poslovanje koje ima zanimljive teorijske osnove, ali je
praktino veoma znaajno i korisno. Radne organizacije, kao i organi uprave
moraju raditi prema tano utvrenim pravilima administrativnog i kancelarijskog
poslovanja, koje je od koristi kako zaposlenim u organima i organizacijama, tako
i graanima koji ostvaruju svoja prava u tim organima i organizacijama.
Uspjeno kancelarijsko poslovanje nije samo izraz tehnike kulture poslovanja,
ve i zakonit put rada.
Autor se bazirao na zakonske i podzakonske propise iz oblasti kancelarijskog
poslovanja, ali je dao i konkretne primjere, kako bi olakao rad zaposlenim u
organima i organizacijama, te tako pokazao da kancelarijsko poslovanje nije
birokratska forma rada, ve usvojen sistem savremenog i efikasnog poslovanja.
Prof. dr Brano Milju
[12]

I KANCELARIJSKO POSLOVANJE
1. ISTORIJAT KANCELARIJSKOG POSLOVANJA

Imajui u vidu kancelarijsko poslovanje, pojedina pitanja i problematiku,
donoenje propisa, kao i primjenu u praksi, nuno je poznavanje tih pitanja od
nastajanja i razvoja. Razvoj kancelarijskog poslovanja je tekao zajedno sa
razvojem drutva, potreba primjene u praksi je iziskivalo donoenje propisa iz te
oblasti, ali i tehniko-tehnoloki razvoj. Svakako da se kancelarijsko poslovanje
u pojedinim periodima razlikovalo od kancelarijskog poslovanja danas.
Kancelarijsko poslovanje je postojalo i prije donoenja propisa o nainu rada.

Prije donoenja propisa svaki organ ili organizacija je ureivala ovu oblast
prema svom nahoenju i uslovima rada i regulisala rad nizom razliitih odredaba
i propisa po resorima, pravilnicima, naredbama, uputstvima, pojedinanim
rjeenjima itd., a povremeno sami vrili usklaivanje svog poslovanja prema
potrebama u praksi. Niz donesenih pravilnika, uredbi, rjeenja je predstavljalo
osnovu da se propisima uredi i ujednai sistem kancelarijskog poslovanja.
U periodu prije Drugog svjetskog rata, tanije 1931.g. donosi se Poslovnik za

opte upravne vlasti, kojim se ureuje da e po tom Poslovniku raditi sve opte
upravne vlasti, sve dravne vlasti unutranje uprave, za koje ne postoje specijalni
propisi o poslovanju i rukovoenju slubenim aktima. Ovim Poslovnikom je
uinjen prvi vei korak u uvoenju jednoobraznog kancelarijskog poslovanja.
Ovaj Poslovnik je regulisao cjelokupan postupak sa aktima, od prijema i
pregleda akata, raspodjele akata po radnim jedinicama, forme akata, voenje
kancelarijskih knjiga, nain zavoenja akata u knjige, sreivanje akata u arhivi,
rad sa povjerljivim aktima itd.
Drugi svjetski rat je prekinuo kontinuitet razvoja kancelarijskog poslovanja. U

periodu poslije rata kancelarijsko poslovanje se vodilo na osnovu individualnih
internih propisa pojedinih organa i dotadanjih iskustava. Kancelarijsko
poslovanje u tom periodu je smatrano problemom organizacije i funkcionisanja
rada dravnih institucija u cjelini. Prvi korak u donoenju propisa kojim bi se
jednoobrazno vodilo kancelarijsko poslovanje u svim dravnim institucijama je
bilo Uputstvo o uvoenju jednoobraznog djelovodnika za poslove opte
administracije1. Ali ovo uputstvo je regulisalo samo nain voenja djelovodnog
protokola, dok su druga pitanja vezana za kancelarijsko poslovanje (koje
evidencije treba voditi pored djelovodnika, kretanja akata, sreivanje i uvanje
akata itd.) ostala neregulisana, pa je rjeavanje tih pitanja preputena praksi i
organi uprave su sami iznalazili rjeenja u tom pogledu. Zbog toga je 1950.g.
1
DonesenoodstraneKomitetazazakonodavstvoiizgradnjunarodnevlastiVladeFNRJ,
1950.g.,aobjavljenouSlubenomlistiFNRJ,broj5/50,24.januara1950.g.
[13]

osnovan Savezni biro za unapreenje administrativnog poslovanja u
nadletvima, ustanovama i preduzeima, koji je 1955.g. sainio elaborat iz
oblasti administrativno-tehnikog poslovanja pod nazivom Organizacija
kancelarijskog poslovanja u dravnoj administraciji. Prema navedenom
elaboratu Akt je pisani sastav kojim se pokree, dopunjava, mijenja, prekida ili
zavrava neka slubena djelatnost dravnog organa ili ustanove. Prilog je svaki
pisani sastav, odnosno crte, tabela, grafikon, dokumenat, predmet i sl., kojim se
dopunjuje ili objanjava smisao ili injenica nekog akta. Predmet je zbir svih
akata i priloga koji se odnose na isto pitanje, problem, zadatak i slino i prema
tome ine posebnu cjelinu. Dosije je skup vie predmeta koji se odnose na istu
materiju, ili na isto pravno ili fiziko lice.2 Ovim elaboratom regulisano je da se
vode sledee knjige:
Djelovodnik,
Predmetni registar,
Interna dostavna knjiga,
Kurirska knjiga i
Ekspediciona knjiga.
Kancelarijsko poslovanje je dodatno unapreeno usvajanjem Uredbe o

kancelarijskom poslovanju i uputstva za njeno izvrenje3, koji su predstavljali
osnovu za stvaranje jednoobraznog i racionalnijeg kancelarijskog poslovanja.
Ovim propisima kancelarijsko poslovanje je prvi put ureeno na jedinstven
nain za sve organe i organizacije.
2. KANCELARIJSKO POSLOVANJE DANAS

Kancelarijsko poslovanje je najvanija pomona djelatnost organa i organizacija,
od koje zavisi uspjean rad tih organa ili organizacija.
Kancelarijsko poslovanje organa dravne uprave obuhvata evidentiranje,

uvanje, klasifikovanje i arhiviranje materijala, primljenog i nastalog u radu
organa dravne uprave, kao i druge radnje, vezane za njihovo poslovanje.
Akt kojim se ureuje kancelarijsko poslovanje donosi Vlada.
Kancelarijsko poslovanje primjenjuje se i na slubu Narodne skuptine,

predsjednika Republike, Vlade, organe grada i optine, kada vre prenijete
2
MladenKosovac:Kancelarijskoposlovanje,SlubenilistSRJ,Beograd,1974.str.7.
3
SlubenilistFNRJ,broj50/57
[14]

poslove dravne uprave i na preduzea, ustanove i druge nedravne subjekte,
kojima su povjerena upravna ovlatenja.4
Vlada Republike Srpske je donijela Uredbu o kancelarijskom poslovanju

republikih organa uprave5, kao i Uputstvo o sprovoenju kancelarijskog
poslovanja republikih organa uprave6.
Osim navedenih propisa kancelarijsko poslovanje je ureeno i drugim

arhivskim, nearhivskim i meunarodnim propisima. Najznaajniji nearhivski
propisi u Republici Srpskoj su:
1. Uredbu o kancelarijskom poslovanju republikih organa uprave7,
2. Uputstvo o sprovoenju kancelarijskog poslovanja republikih organa
uprave8,
3. Zakon o administrativnoj slubi u upravi Republike Srpske9,
4. Zakon o optem upravnom postupku10,
5. Zakon o republikoj upravi11,
6. Zakon o peatima12,
7. Zakon o ovjeravanju potpisa, rukopisa i prepisa13,
8. Zakon o administrativnim taksama14,
9. Zakon o posebnim republikim taksama15,
10. Zakon o sudskim taksama16.
Na nivou Bosne i Hercegovine o kancelarijskom poslovanju zakone i propise

donose nadleni organi Bosne i Hercegovine, kao to su:
1. Zakon o upravi17,
2. Odluka o kancelarijskom poslovanju18,
4
lan118.ZakonaoadministrativnojslubiuupraviRepublikeSrpske,Slubeniglasnik
RepublikeSrpske,broj16/02,62/02,38/03,49/06,20/07
5
SlubeniglasnikRepublikeSrpske,broj1/04i13/07
6
SlubeniglasnikRepublikeSrpskebroj31/05,05/06,10/06,10/07,31/09,43/09,
74/09,99/09,98/10,111/10i25/11
7
8
74/09,99/09,98/10,111/10i25/11
9
SlubeniglasnikRepublikeSrpske,broj16/02,62/02,38/03,49/06,20/07
10
SlubeniglasnikRepublikeSrpske,broj13/02,50/10
11
Sl.glasnikRS,broj118/08,11/09,74/10i86/10
12
SlubeniglasnikRepublikeSrpskebroj17/92,broj63/01i49/07
13
SlubeniglasnikRepublikeSrpske,broj106/09
14
15
SlubeniglasnikRepublikeSrpske,br.8/94,3/96,29/2000,18/01,22/01,60/03,
14/04,41/05,51/06)
16
17
SlubeniglasnikBosneiHercegovine,broj32/02,102/09
[15]

3. Zakon o upravnom postupku19,
4. Zakon o upravnim sporovima BiH20,
5. Uputstvo o nainu vrenja kancelarijskog poslovanja ministarstava,
slubi, institucija i tijela Vijea ministara BiH21,
6. Zakon o peatu institucija BiH22.
Od arhivskih propisa koji ureuju postupak postupanja sa aktima od trenutka

njihove predaje nadlenom arhivu najznaajniji su:
1. Zakon o arhivskoj djelatnosti23,

2. Zakon o kulturnim dobrima24,
3. Pravilnik o optim uslovima uvanja dokumentarne grae u digitalnom
obliku i posebnim uslovima uvanja specifine dokumentarne grae25,
4. Pravilnik o uslovima i nainu primopredaje javne arhivske grae izmeu
imaoca i Arhiva Republike Srpske26,
5. Pravilnik o uslovima uvanja dokumentarne grae27,
6. Pravilnik o prostornim, kadrovskim i finansijskim uslovima za osnivanje
i poetak rada arhiva28,
7. Pravilnik o optim i posebnim uslovima uvanja javne arhivske grae29.
Na nivou Bosne i Hercegovine za grau nastalu u institucijama Bosne i

Hercegovine usvojen je Pravilnik o zatiti i uvanju arhiske grae u Arhivu
Bosne i Hercegovine i registraturske grae u institucijama Bosne i Hercegovine.
Da bi se zatitila kulturna dobra u sluaju ratnih sukoba usvojeni su i

meunarodni propisi od kojih su najznaajniji:
1. UNIDROIT-ova konvencija o ukradenim ili nezakonito izvezenim
kulturnim dobrima30 i
2. Konvencija za zatitu kulturnih dobara u sluaju oruanog sukoba31.
18
19
SlubeniglasnikBosneiHercegovine,broj29/02,12/04,88/07,93/09
20
SlubeniglasnikBosneiHercegovine,broj19/01,88/07,83/08,74/10
21
SlubeniglasnikBosneiHercegovine,broj35/03,92/05,40/07
22
23
24
25
26
27
28
29
30
ZakljuenauRimu24.juna1995.g.24.juna1995.naDiplomatskojkonferencijiza
usvajanjeNacrtaUNIDROITovekonvencijeomeunarodnompovratuukradenihili
nezakonitoizvezenihkulturnihdobara
[16]

3. ORGANIZACIJA KANCELARIJSKOG POSLOVANJA
Kancelarijsko poslovanje u organima uprave vodi se i organizuje po naelima:
obaveznosti,
sveobuhvatnosti,
urednosti,
ekonominosti,
jednostavnosti,
tanosti,
ekspeditivnosti,
racionalnosti i
uvanja vitalne dokumentacije.32
Kancelarijsko poslovanje u uem smislu obuhvata poslovanje s aktima i to:

Primanje,
Otvaranje,
Pregledanje i rasporeivanje pote, odnosno akata,
Zavoenje akata,
Njihovo zdruivanje i dostavljanje u rad,
Administrativno-tehniko obraivanje akata,
Otpremanje pote,
Razvoenje akata,
Kao i njihovo arhiviranje i uvanje.
3.1. Primanje pote

Primanje pote se po pravilu vri na jednom odreenom mjestu u sastavu
pisarnice koja je organizovana u skladu sa Odlukom o kancelarijskom
poslovanju. U toku jednog radnog dana pota se prima u toku cijelog radnog
dana. Rukovodilac organa ili organizacije moe odrediti na koji nain e se
primati pota i van radnog vremena, kao i neradnim danima. Pota se prima
putem knjige primljene i dostavljene pote.
Organ, ili organizacija, je duan da primi potu koja mu je upuena ili koju neko
eli da mu urui. Ali moe i da odbije prijem pote ukoliko postoji opravdana
sumnja da ova sadri materije koje mogu da ugroze ivot ili zdravlje slubenika
ili stranaka ili nanesu tetu na objektima ili opremi, te ukoliko je oito da je
sadraj poiljke usmjeren na ometanje rada organa ili organizacije.33
31
SainjenauHaguumaju1954.g.
32
lan4.Zakonaokancelarijskomposlovanjurepublikihorganauprave,Slubeni
glasnik,broj1/04i13/07
33
lan14.Uputstvaosprovoenjukancelarijskogposlovanjaurepublikimorganima
uprave
[17]

Redni Datum Broj Poiljalac - primalac Potvrda prijema
broj upisa Akta Preporuke Prezime i Mjesto Datum Potpis
ime - naziv
Slika 1: Knjiga primljene pote

Pota moe da se prima:
Neposedno od stranke,
Putem potanske slune i
Putem dostavljaa.
Slika 2: Primanje pote
Ako i pored upozorenja stranka ponovi zahtjev da se akt sa nedostacima primi,

slubenik je duan da primi takav akt, s tim da je duan na podnesku napisati
slubenu zabiljeku o datom usmenom upozorenju. Na primjer: Stranka je
upoznata da podnesak ima formalnih nedostataka. I pored upozorenja, stranka je
zatraila prijem podneska.34
Ukoliko akt u trenutku neposredne predaje organu ili organizaciji sadri neki
nedostatak slubenik ovlaen za prijem pote ukazae stranci na te nedostatke i
ukazati joj na nain njihovog otkanjanja. Ako stranka i nakon upozorenja
34
OstojaKremenovi:Kancelarijskoposlovanje,Grafomark,Laktai,2005.str.15.
[18]

zahtijeva da se njen akt primi, slubenik e ga primiti i pored otiska prijemnog
tambilja sainiti slubenu zabiljeku da je stranku usmeno upozorila.
Ukoliko je slubenik ovlaen za prijem pote podnesak primio putem potanske

slube, a utvrdi da taksa nije plaena ili je nedovoljno plaena, duan je
slubenom zabiljekom konstatovati da taksa nije plaena ili je nedovoljno
plaena, pored otiska prijemnog tambilja.
U sluaju nenadlenosti organa ili organizacije za postupanje po aktu koji

stranka eli da mu urui, slubenik ovlaen za prijem pote e ga upozoriti na
nenadlenost i uputiti na ogan koji je nadlean za postupanje. Ukoliko stranka i
dalje eli da urui akt, postupie se na nain kao i sa potom koja ima neki
formalin nedostatak sainie slubenu zabiljeku o datom usmenom
upozorenju.
Potvrda prijema pote izdaje se ukoliko je to predvieno propisom ili ukoliko

njeno izdavanje trae podnosilac ili dostavlja poiljke. Potvrda o prijemu pote
izdaje se na otisku prijemnog tambilja, upisivanjem datuma prijema i
evidencione oznake akta. Potvrdu potpisuje slubenik koji je primio akt.35
Prijem pote koja se dostavlja putem dostavne knjige za mjesto potvruje se

datiranjem i potpisivanjem od strane lica koje je primilo potu.
Prijem pote sa obrascem za potvrdu prijema (dostavnica) potvruje se na taj

nain to se upisuje datum i vrijeme prijema, potpisom lica koje je zaprimilo
poiljku i otiskuje se slubeni peat. Popunjena dostavnica predaje se
predavaocu pote.
Kod prijema podnesaka po kojima se rijeava u upravnom postupku, stranka se

obavezno pismeno obavjetava o zakonskom roku u kojem e po njegovom
zahtjevu biti donesen i dostavljen upravni akt (rjeenje ili zakljuak). Pismeno
obavjetenje o roku rjeavanja upravne stvari, pored obaveznih sastavnih
dijelova slubenog akta organa uprave, sadri podatke o datumu i vremenu
prijema podneska, evidencionom broju akta, imenu i prezimenu odnosno nazivu
podnosioca i roka u kojem e biti rijeen i dostavljen upravni akt. Ako upravni
akt ne moe da se donese i dostavi do odreenog roka, stranka se o tome
pismeno obavjetava, pri emu se iznose razlozi i odreuje novi rok.
35
uprave
[19]

______________________________
(Naziv organizacije)
_____________________________
(Broj i datum)
OBAVJETENJE
O POMJERANJU ROKA ZA RJEEVANJE ZAHTJEVA
Va zahtjev broj: __________________________ od _________________g.

radi __________________________________________________________
(Sadraj zahtjeva)
Nee biti rijeen u roku oznaenom na potvrdi koju ste dobili prilikom predaje
zahtjeva, ve najdue do ______________ iz slijedeih razloga _____________
________________________________________________________________
Ako rjeenje dobijete do ovog roka, imate pravo podnijeti albu drugostepenom
organu _____________________________ putem ovog organa organizacije.
Ovlateni slubenik:
_________________________
Slika 3: Primjer obavjetenja 1
[20]

______________________________
(Naziv organizacije)
_____________________________
(Broj i datum)
OBAVJETENJE
O POMJERANJU ROKA ZA RJEEVANJE ZAHTJEVA
Va zahtjev broj: __________________________ od _________________g. radi

___________________________________________________________
(Sadraj zahtjeva)
Nee biti rijeen u roku oznaenom na potvrdi koju ste dobili prilikom predaje zahtjeva
iz razloga to nedostaju dokazi o _____________________________.
(dokazi koji nedostaju)
Zbog toga Vas pozivamo da dostavite ovom organu (organizaciji) najkasnije do

___________g. navedene dokaze.
Ako do navedenog roka ne dostavite traene dokaze, po zahtjevu se nee postupiti.
Ovaj organ (organizacija) e, ako postupite po ovom obavjetenju, donijeti rjeenje i

dostaviti vam ga najkasnije do ____________g.
Ovlateni slubenik:
_________________________
Slika 4: Primjer obavjetenja 2
Slubenik koji neposredno prima potu od stranke ili pregleda potu primljenu
preko javne potanske ili druge slube za dostavu, duan je da vodi rauna o
tome koji akti i isprave podlijeu plaanju takse, predviene za pojedine vrste
akata, isprava ili radnji u upravnom postupku, u kojim sluajevima postoji
zakonski osnov za oslobaanje od obaveze plaanja takse itd. Ako akt i njegovi
prilozi nije taksiran ili je nedovoljno taksiran, ili ako se na aktu i njegovim
[21]

prilozima utvrdi neispravnost u taksiranju, nainu ljepljenja ili ponitavanja
taksenih maraka, postupie se po vaeim propisima o taksama.
3.2. Otvaranje pote

Prilikom otvaranja koverte, omota, paketa i slino treba paziti da se ne oteti
njihov sadraj, ne pomijeaju prilozi raznih akata i slino. Naroito treba
provjeriti da li se oznake i brojevi napisani na koverti, omotu ili paketu slau sa
oznakama i brojevima primljenog akta. Ako neki od akata nedostaje ili su
primljeni prilozi bez osnovnog ili popratnog akta ili obrnuto, ili se ne moe
utvrditi poiljalac, to e se konstatovati slubenom zabiljekom uz koju e se
priloiti primljena koverta ili omot.36 Slubenik pisarnice je duan da u ovakvim
sluajevima, ukoliko za to postoji mogunost, obavijesti poiljaoca.
Ako radnik, odnosno slubenik, prilikom otvaranja pote koja je zaprimljena

putem potanske slube, primijeti da nedostaje neki akt, duan je sainiti
slubenu zabiljeku uz koju se prilae koverat.
ZABILJEKA
Prilikom otvaranja koverte upuene od _________________ utvreno je da se u koverti

sa oznakom broj ______________ nalaze samo akti broj __________, a da nema akta
broj __________.
Koverta se prilae ovoj zabiljeci.
_____________ (mjesto), datum ___________g.
Ovlateni slubenik pisarnice:
_______________________
Slika 5: Slubena zabiljeka
Ako se prilikom otvaranja pote utvrdi da je uz akt priloen novac ili neka druga
vrijednost, na primljenom aktu se kratkom zabiljekom konstatuje njihova vrsta i
vrijednost (na primjer: primljeno 5 KM, primljeno potanskih maraka u
vrijednosti od 3 KM itd.)
Potu otvara slubenik nadlean za otvaranje pote. To moe biti slubenik

pisarnice ukoliko je ovlaten od nadlenog starjeine organa ili organizacije.
36
uprave
[22]

Povjerljivu i strogo povjerljivu potu otvara starjeina organa uprave ili
slubenik koji je za to posebno ovlaen.
Novana pisma i druge vrijednosne poiljke otvara slubenik odgovoran za
materijalno-finansijsko poslovanje ili posebno ovlaeni slubenik pisarnice.
Pota u vezi sa raspisanim licitacijama, konkursima i slino otvara se na mjestu,
u vrijeme i na nain utvren posebnim propisom ili odlukom.
Pota naslovljena na linost neotvorena se upuuje licu kojem je upuena, a
takvo lice e vratiti takvu potu pisarnici radi evidentiranja, ukoliko akt
predstavlja slubeni akt upuen organu ili organizaciji.
Elektronsku potu otvara slubenik koji ima ovlaenje za pristup i korienje
elektronske adrese organa uprave.
3.3. Pregled i rasporeivanje pote

Primljene akte ovlaeni radnik organa ili organizacije razvrstava na akte
predmeta upravnog postupka i na ostale akte (akte predmeta neupravnog
postupka).
Starjeina organa ili drugi ovlaeni slubenik razvrstava primljenu potu na:
linu,
nevanu i slubenu,
redovnu i hitnu,
obinu i povjerljivu,
predmete upravnog i predmete neupravnog postupka.
Rasporeivanje primljenih akata na unutranje organizacione jedinice, po
pravilu, vri radnik zaduen za otvaranje poiljki. Rasporeivanje akata koji se
obrauju u elektronskom obliku, po pravilu, vri radnik koji te akte evidentira u
bazi podataka.
Ako se prilikom pregledanja pote primljene preko javne potanske ili druge
slube za dostavu utvrdi da podnesak nije taksiran, to e se kontatovati kratkom
slubenom zabiljekom pored otiska prijemnog tambilja. Ako je podnesak
osloboen od plaanja takse, takoe e se kratkom zabiljekom konstatovati da
je podnesak osloboen plaanja takse, uz navoenje odgovarajueg propisa o
oslobaanju.
Rasporeivanje pote ili signiranje vri rukovodilac organa ili organizacije ili
ovlateni slubenik za otvaranje pote, na taj nain to se na svaki akt u gornjem
desnom uglu prve stranice akta upisuje oznaka organizacione jedinice ili oznaka
radnog mjesta kojem e se akt dostaviti. Organizacione jedinice ili radna mjesta
oznaavaju se arapskim brojevima od 01 na dalje, koji su posebnim rjeenjem
starjeine na poetku godine oznaeni.
[23]

3.4. Zavoenje akata
Primljeni akti, odnosno pota, se po pravilu zavode u odgovarajue knjige
evidencije istog dana i pod istim datumom pod kojim su akti primljeni u organu
ili organizaciji. Ako se akti iz opravdanih razloga nisu zaveli istog dana kada su
zaprimljeni zavode se najkasnije prvog narednog dana, prije zavoenja nove
pote i to pod datumom kada su akti primljeni.
Prilikom zavoenja akta na akt se stavlja otisak prijemnog tambilja u gornjem

desnom uglu prve stranice akta. Ako tu nema dovoljno mjesta, onda se otisak
prijemnog tambilja stavlja na drugo pogodno mjesto prve stranice akta, vodei
pri tom rauna da tekst akta ostane itak. U sluaju da na prvoj stranici akta
nema dovoljno mjesta, prijemni tambilj se otiskuje u lijevom gornjem uglu
poleine akta. U sluaju da su stranice akta u cjelosti popunjene tekstom,
prijemni tambilj se otiskuje na posebnom komadu papira (formata A5) i
privruje uz akt.
U prijemni tambilj upisuju se sledei podaci:
U rubriku primljeno datum prijema akta.
U rubriku organizaciona jedinica brojana oznaka organizacione
jedinice ili referenta kojem se akt dostavlja u rad (prema planu
klasifikacionih oznaka organizacionih jedinica koji utvruje starjeina
organa).
U rubriku broj akta upisuje se klasifikaciona oznaka i redni broj akta.
U rubriku prilozi upisuje se ukupan broj primljenih priloga. Ako se
prilog sastoji iz vie listova, u ovu rubriku upisuje se i broj listova
takvog priloga. Koverta ili drugi omot koji se prilae uz akt, priloene
taksene marke i slino ne smatraju se prilozima.
U rubriku vrijednost upisuje se ukupan iznos priloenih taksenih
marki ili gotovog novca.
Otisak prijemnog tambilja se ne stavlja na prilog dostavljen uz akt. Otisak
prijemnog tambilja se stavlja i na primljene raune.
Primalac Potvrda
r/b Datum Broj Iznos Broj prijema Primjedba
upisa rauna Prezime rauna jed.
i ime - Mjesto Datum Potpis
naziv
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Slika 6: Knjiga rauna
[24]

Hitni akti i akti sa rokovima rjeavanja se prvi zavode i odmah dostavljaju u rad.
Ostali akti upisuju se poslije hitnih akata i akata sa rokovima rjeavanja po
redosledu primljenih akata.
3.5. Osnovne knjige evidencije u organu ili organizaciji

U osnovne knjige evidencije o predmetima i aktima organa i organizacija spada:
djelovodnik predmeta i akata,
djelovodnik za povjerljivu i strogo povjerljivu potu,
upisnik prvostepenih predmeta upravnog postupka,
upisnik drugostepenih predmeta upravnog postupka i
arhivska knjiga.
Slika 7: Knjige evidencije
Sve osnovne knjige evidencije zakljuuju se na kraju kalendarske godine.
Osnovna evidencija o predmetima i aktima u kancelarijskom poslovanju

republikih organa uprave vodi se po kartotekom sistemu ili u bazi podataka. U
osnovne evidencije upisuju se predmeti upravnog i neupravnog postupka,
poslovne radnje i aktivnosti, radnje i aktivnosti u postupku donoenja odluka
(sastanci, sjednice, planovi, analize i drugo), organizovanja funkcionisanja
organa, upravljanja ljudskim i materijalnim resursima i slino. U osnovne
evidencije ne zavode se neslubene i nevane radnje.
U pomone knjige evidencije spadaju:

baze podataka,
knjiga primljene i dostavljene pote,
knjiga rauna,
karton za dostavu slubenih listova i asopisa,
imenini registar,
rokovnik,
interna dostavna knjiga,
[25]

knjiga otpreme pote,
dostavna knjiga za mjesto i
knjiga reversa.
U svim ovim knjigama se evidentiraju radnje u vezi sa jedinicama

dokumentacije.
3.5.1. Djelovodnik
Na naslovnoj strani djelovodnika pie se korisnik djelovodnika, sa punom
adresom i mjestom sjedita organa ili organizacije. Na sredini lista u knjizi
djelovodnika pie velikim slovima rije djelovodnik, a ispod prvi broj upisa
kao i datum i godinu upisa i poslednji broj upisa sa datumom i godinom upisa. U
donjem desnom uglu stavlja se potpis ovlatenog radnika koji vri upis u
djelovodnik.
Upis u djelovodnik se vri u rubrike broja upisa ili prenosa iz prethodno

zakljuene knjige, predmet, eventualni podbroj, datum prijema, ime i prezime
odnosno naziv i mjesto poiljaoca, broj i datum predmeta, organizaciona
jedinica, datum i oznaku razvoenja.
Djelovodnik se zakljuuje na kraju svake kalendarske godine. Kad se zakljuuje

djelovodnik mora se ovjeriti peatom i potpisom radnika koji zakljuuje
djelovodnik.
Organi ili organizacije mogu koristiti i skraeni djelovodnik (skraeni protokol),

ukoliko imaju manje od 2000 predmeta u toku jedne kalendarske godine.
Skraeni djelovodnik se takoe zakljuuje sa zavretkom godine uz ovjeru
peatom i potpisom radnika koji zakljuuje skraeni djelovodnik.
U skraeni protokol upisuje se broj, organizaciona jedinica i datum upisa,

poiljalac, odnosno kratka sadrina predmeta, kretanje predmeta i primjedbe.
Broj
POILALAC RAZVOD
PREDMET Pod- Datum Broj i ORGANIZACIONA
broj prijema Prezime i ime datum JEDINICA Datum Oznaka
Prenos odnosno
naziv i mjesto
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Prenos
Slika 8: Djelovodnik
[26]

Broj Org.jedinica POILJALAC Kretanje predmeta Primjedba

i datum upisa Kratka sadrina predmeta
Slika 9: Skraeni djelovodnik
3.6. Kartoteka
Kartoteka se sastoji iz kartica tampanih na jedinstvenim obrascima poprenog
formata A6 u pet boja:
Bijele kartice slue za zavoenje akata poslovanja i drugih akata koji
nemaju svojstvo predmeta upravnog postupka upravnog akta;
Zelene kartice slue za zavoenje prvostepenog upravnog predmeta po
kojima je postupak pokrenut povodom zahtjeva stranke;
ute kartice slue za zavoenje prvostepenog upravnog predmeta po
kojima je postupak pokrenut po slubenoj dunosti;
Crvene kartice slue za zavoenje drugostepenog upravnog predmeta;
Plave kartice slue za zavoenje prvostepenih i drugostepenih upravnih
predmeta u kojima su uloena vanredna pravna sredstva.
Predmet (kratak sadraj predmeta) se zavodi u osnovnu evidenciju (karticu ili

bazu podataka) tako da bude jasno na koje se pitanje, problem ili zadatak odnosi
radnja predmeta. Pri tome se treba drati sledeih pravila:
Za stvarne predmete, to jest predmete koji se ne odnose na fizika ili
pravna lica, navodi se samo kratak sadraj informacije sadrane u aktu;37
Za line predmete (ukljuujui predmete upravnog postupka), koji se
odnose na fizika ili pravna lica, navodi se prezime, ime i prebivalite
(za fizika lica), odnosno naziv i sjedite (za pravna lica) i sadraj stvari
o kojoj se u aktu raspravlja;
Ako se predmet odnosi na vie lica, navodi se samo prvo lice i u
produetku i drugi, a u evidenciji po predmetima upisuju se i druga
lica uz objanjenje pod kojom klasifikacionom oznakom i rednim
brojem je upisano prvo lice nosilac predmeta (na primjer: broj 373-
154/04);38

37
uprave
38
lan51Uputstvaosprovoenjukancelarijskogposlovanjaurepublikimorganima
uprave
[27]

U okviru pojedinih klasifikacionih oznaka, kada sama klasifikaciona oznaka
dovoljno objanjava sadrinu predmeta, u evidenciju mogu da se zavedu samo
prezime, ime i prebivalite fizikog lica, odnosno naziv i sjedite pravnog lica.39
U kartoteku se upisuju samo podaci koji pokazuju gdje se predmet kao cjelina
nalazi, na primjer:
Klasifikaciona oznaka Veza brojeva

_________________ __________
Broj i godina Ime i prezime (naziv) Mjesto

__________ _____________________ __________
Kratka sadrina predmeta

__________________________________________________
Podaci o kretanju predmeta
Slika 10: Karton predmeta
U lijevom gornjem uglu upisuje se odgovarajua klasifikaciona oznaka. U

desnom gornjem uglu upisuje se oznaka za povezivanje brojeva. Ispod
klasifikacione oznake upisuje se redni broj predmeta (uzet sa brojanog kartona i
skraena oznaka godine nastanka predmeta. Na sredini upisuje se prezime i ime,
ako se odnosi na fiziko lice, odnosno naziv pravnog lica poiljaoca. Ako se radi
o vlastitim predmetima na ovoj liniji upisuje se VL ili SL. Na desnoj strani
se upisuje prebivalite fizikog, odnosno sjedite pravnog lica. U sledeem redu
upisuje se kratka sadrina predmeta.
Upisi u vertikalnim kolonama znae:

Podaci u prvoj koloni znai mjesto gdje se predmet nalazi (oznaka
organizacione jedinice, ili R - oznaka za rokovnik, ili I oznaka za
izvorno rjeavanje, a/a oznaka za rijeen i arhiviran predmet);
U drugoj koloni upisuje se datum koji oznaava koji je predmet predat
ili odloen na mjesto u prvoj koloni. Kod oznake R stavlja se datum
roka. U sluaju da se upisivanje podataka nastavlja i u narednoj godini,
u ovoj se koloni ta godina oznaava, a prethodne godine se podvuku
crvenom olovkom;
39
lan52Uputstvaosprovoenjukancelarijskogposlovanjaurepublikimorganima
uprave
[28]

Podaci u treoj koloni objanjavaju podatke iz prethodnih kolona.
Naprimjer, +2 znai da je istog dana primljeno jo dva akta koja
pripadaju tom predmetu; naprimjer oznaka 15.3 je datum roka, a
oznaka 10.3 znai da je predmet dostavljen na rjeavanje pet dana
prije isteka roka koji je upisan u rokovnik, to jest da je rije o istom a ne
o novoprimljenom aktu tog predmeta. Naprimjer, oznaka SO Srbac
znai da je predmet izvorno upuen Skuptini optine Srbac.
Kada su sve rubrike na lijevoj strani polovine kartice popunjene, upisivanje se
nastavlja na desnoj polovini, a zatim na poleini kartice. Ako je popunjena i
poleiva kartice, upisivanje podataka se nastavlja na novoj kartici, koja se
gornjom ivicom prilijepi za staru karticu. Na novu karticu prethodno se prepiu
osnovni podaci (klasifikaciona oznaka, broj i godina, prezime, ime i prebivalite
odnosno naziv i sjedite stranke, kratka sadrina predmeta).
U sluaju da se grekom za ve ranije zavedeni predmet otvori nova kartica,

upisivanje se nastavlja na novoj kartici, s tim to e se naznaiti veza izmeu
kartica (na primjer: na staroj kartici ispod poslednjeg upisanog podatka treba
upisati nastavak i broj stare kartice, a na novoj kartici ispod broja predmeta e
se upisati broj i godina stare kartice.
Za predmete koji se sadrajno odnose na vie klasifikacionih oznaka, prema

potrebi, moe da se otvori onoliko kartica na koliko se klasifikacionih oznaka
predmet odnosi. U takvim sluajevima podaci o kretanju predmeta upisuju se
samo na kartici koja nosi klasifikacionu oznaku na koju se predmet preteno
odnosi. Na ostalim karticama, u prostoru za evidentiranje kretanja predmeta
upisuje se primjedba, a ispod klasifikacione oznake u gornjem lijevom uglu
stavlja se crtica (-) umjesto rednog broja i godine.
Na istovjetan nain upisuju se i podaci na kartice za sve predmete koji su

zajedno rijeeni.
Ako se ukae potreba da se predmet ubudue vodi na kartici, a prethodno je ve

zaveden u skraenom djelovodniku, izvrie se povezivanje ovog predmeta na
kartici i u skraenom djelovodniku. Povezivanje se vri upisivanjem u rubriku
primjedba skraenog djelovodnika evidencionog broja predmeta na kartici,
odnosno upisivanjem u desnom gornjem uglu kartice rednog broja i godine pod
kojom je predmet zaveden u skraenom djelovodniku.
3.7. Klasifikaciona oznaka

Klasifikacioni znak moe biti izraen:
numerikim,
alfabetskim i
kombinovanim numeriko-alfabetskim znakom.
[29]

Slika 11: Klasifikacioni znak
Klasifikacioni znak oznaava sadraj, mjesto, oblik i vrijeme nastanka akta.
Kao numeriki sistem klasifikacije koristi se:

isti numeriki sistem, koji je zasnovan na nizu prirodnih arapskih
brojeva od 0 do 9 i najee se koristi u raunovodstvu, matinim
knjigama i slino.
Sistem univerzalne decimalne klasifikacije, koji se koristi u
bibliotekarstvu.
Sistem obavezne decimalne klasifikacije je propisan Uredbom o
kancelarijskom poslovanju republikih organa uprave.
Proizvoljni numeriki sistem klasifikacije karakterie samostalnost u
utvrivanju klasifikacione eme i najee se koristi u preduzeima i
ustanovama.
Alfabetski sistem je zasnovan na azbunom ili abecednom redosledu i koristi se

najee kod imenika, pregleda, registara i slino.
Kombinovani sistem klasifikacija koristi se kod telefonskih imenika, kao i u

pravosuu.
3.8. Upisivanje podataka za upravne predmete

Na karticama predmeta i akata upravnog postupka (po kojima e se donijeti
rjeenje ili zakljuak), pored ve navedenih podataka iz taaka, evidentiraju se i
sledei podaci:
Na poleini zelenog kartona u odgovarajue kolone upisuju se podaci o
nainu rjeavanja, izjavljenoj albi i drugom pravnom sredstvu i
rokovima rjeavanja.
Podaci o nainu rjeavanja (usvojen, odbijen, odbaen i postupak
obustavljen) upisuju se u kolonu odluka po zahtjevu na taj nain to se
iz zaglavlja donesenog upravnog akta prepie datum njegove izrade (na
primjer: ako je predmet rijeen usvajanjem zahtjeva stranke, u koloni
usvojen upisae se datum usvajanja), a ako je donesen zakljuak o
obustavljanju postupka, onda e se datum iz zaglavlja tog zakljuka
[30]

upisati u kolonu postupak obustavljen itd. U kolonu izjavljena alba
datum upisuje se datum izjavljivanja albe (uzima se sa otiska
prijemnog tambilja). Ako je povodom albe prvostepeni organ
izmijenio svoje rjeenje ili albu odbacio kao nedoputenu,
neblagovremenu ili izjavljenu od strane neovlaenog lica, pored datuma
se upisuje i broj 1, a ako je alba dostavljena drugostepenom organu,
pored datuma se upisuje i broj 2.
U kolonu rjeenje dostavljeno u roku datum upisuju se podaci o
roku rjeavanja koji je odreen zakonom ili drugim propisom. Rok se
rauna od dana prijema zahtjeva (datum upisan na otisku prijemnog
tambilja) do dana dostave (datum sa dostavnice ili kopije rjeenja sa
potvrdom prijema itd.) upravnog akta.
Na poleini ute kartice upisuje se datum dostavljanja rjeenja stranci
(datum sa dostavnice ili kopije rjeenja sa potvrdom prijema itd) i datum
izjavljivanja albe (datum se upisuje na nain za prvostepene upravne
predmete po kojima je postupak pokrenut povodom zahtjeva stranke).
Na poleini crvene kartice upisuju se podaci o nainu rjeavanja albe,
podnoenju tube odnosno pokretanju upravnog spora i roku donoenja
drugostepenog rjeenja. Podaci o donesenoj odluci po albi oznaavaju
se upisivanjem datuma iz zaglavlja donesenog rjeenja u jednu od
kolona (alba odbijena ili odbaena, rjeenje poniteno ili izmijenjeno,
postupak po albi obustavljen).40
Na karticu se upisuju podaci i o tome da li je podnesena tuba protiv

drugostepenog rjeenja, odnosno da li je pokrenut upravni spor. Ovi podaci
evidentiraju se u kolonu upravni spor tuba na taj nain to se upisuje rije
da ako je podnesena tuba ili rijei ne ako nije podnesena tuba, odnosno
nije pokrenut upravni spor. Podaci o roku rjeavanja upisuju se tako to se u
kolonu rjeenje dostavljeno u roku datum upie datum dostave
drugostepenog rjeenja ako je ono dostavljeno u roku, a u kolonu rjeenje
dostavljeno po isteku roka datum ako je rjeenje dostavljeno po isteku roka.
Na poleini plave kartice, upisivanjem u odgovarajuu rubriku, oznaava se
datum donoenja zakljuka ili rjeenja, ako je uloeno vanredno pravno
sredstvo.
Ako je protiv donesenog zakljuka ili rjeenja podnesena alba odnosno tuba,
na karticu se upisuju i ti podaci. Te podatke potrebno je evidentirati u rubriku
alba tuba na taj nain to se upisuje rije da ako su alba ili tuba
podnesene, odnosno rijei ne ako to nije sluaj.
40
uprave
[31]

3.9. Pregradni i brojani karton
Pregradni karton slui za razdvajanje kartica razliitih klasifikacionih oznaka i
na njemu se upisuju klasifikacione oznake. Za svaku klasifikacionu oznaku
upotrebljava se poseban pregradni karton.41 Pregradni karton je formata A6.
Slika 12: Pregradni karton
Brojani karton slui za oznaavanje rednih brojeva pod kojima su evidentirani

predmeti na karticama u okviru jedne kalendarske godine. Za svaku
klasifikacionu oznaku upotrebljava se poseban brojani karton. U gornjem
desnom uglu brojanog kartona upisuju se klasifikaciona oznaka i godina u kojoj
je predmet zaveden. Brojani karton je formata A6.
1 11 21 31 41 51 61 71 81 91
2 12 22 32 42 52 62 72 82 92
3 13 23 33 43 53 63 73 83 93
4 14 24 34 44 54 64 74 84 94
5 15 25 35 45 55 65 75 85 95
6 16 26 36 46 56 66 76 86 96
7 17 27 37 47 57 67 77 87 97
8 18 28 38 48 58 68 78 88 98
9 19 29 39 49 59 69 79 89 99
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

41
uprave
[32]

101 111 121 131 141 151 161 171 181 191
102 112 122 132 142 152 162 172 182 192
103 113 123 133 143 153 163 173 183 193
104 114 124 134 144 154 164 174 184 194
105 115 125 135 145 155 165 175 185 195
106 116 126 136 146 156 166 176 186 196
107 117 127 137 147 157 167 177 187 197
108 118 128 138 148 158 168 178 188 198
109 119 129 139 149 159 169 179 189 199
110 120 130 140 150 160 170 180 190 200
Slika 13: Brojani karton
3.10. Zdruivanje i spajanje akata i dostavljanje u rad

Prije nego to se akti dostave u rad nadlenoj organizacionoj jedinici ili
referentu, slubenik je duan da provjeri da li primljeni akt pripada predmetu
koji je ve zaveden u osnovnu evidenciju. Ukoliko primljeni akt pripada
predmetu koji je ve zaveden u osnovnu evidenciju, slubenik mora da izvri
zdruivanje takvog akta sa predmetom u vezi sa kojim je i zaprimljen.
Zdruivanje se vri u cilju izbjegavanja dupliranja evidencija u knjigama.
Zdruivanje akata vri se na taj nain to se na osnovu podataka iz kartoteke

utvrdi gdje se nalazi predmet. Ako se predmet kome treba pridruiti novi akt
nalazi u radu kod organizacione jedinice, pored otiska prijemnog tambilja
upisuje se i datum koji pokazuje od kada se predmet tamo nalazi.
Ako se novoprimljeni akt dostavlja u rad istoj organizacionoj jedinici ili organu,
dostavljanje e se izvriti putem interne dostavne knjige. Ako se predmet nalazi
kod druge organizacione jedinice ili organa, dostavljanje u rad izvrie se u
sporazumu izmeu organizacione jedinice ili organa kod kojeg se predmet nalazi
i one organizacione jedinice ili organa kome bi novoprimljeni akt trebalo
dostaviti u rad.
Ako se radi o arhiviranom predmetu, zdruivanje e se vriti na taj nain to se
arhivirani predmet izuzima iz arhive i zdruuje s aktom kojim se ponovo
pokree postupak, a pripadajua kartica arhiviranog predmeta se vraa iz pasivne
u aktivnu kartoteku.
Akt kojim se ponovo pokree postupak, ako je podnesen u istoj godini kada je
zavren predmet, evidentira se pod brojem pod kojim je zavren predmet sa
kojim se zdruuje, a ako je podnesen kasnije, evidentirae se pod odgovarajuim
brojem u godini u toku koje je podnesen.
U kompjuterskom informacionom sistemu republikih organa uprave
obezbjedie se povezivanje akata sa predmetima i dosijeima.
[33]

Ako se u toku rjeavanja ustanovi da predmet ini radnju ili dio radnje nekog
drugog predmeta, takav se predmet zakljuuje i pridruuje predmetu iji je dio.
Dostavljanje predmeta i akata u rad se vri istog, a najkasnije narednog dana po
njihovom zavoenju i zaduivanju. Predmeti i akti se dostavljaju u rad putem
interne knjige dostavne knjige, kako bi se u svakom momentu znalo gdje se
predmet ili akt nalazi. Internu dostavnu knjigu ustrojava i vodi pisarnica za
dokumentaciju o kojoj vodi osnovne evidencije.
Redni Datum Broj Referent Vraeno pisarnici

broj upisa akta Datum Potpis Datum Potpis Primjedba
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Slika 14: Interna dostavna knjiga
Rauni i drugi akti i dokumenti za koje se u finansijskoj slubi vode posebne

evidencije, a iji se prijem i otprema vri u pisarnici, zavode se u knjigu rauna i
dostavljaju u rad organizacionoj jedinici nadlenoj za finansijsko-materijalno
poslovanje.
Na primljene raune stavlja se otisak prijemnog tambilja u koji se u rubriku
broj ispisuje redni broj iz knjige rauna.
Ako je jedinica dokumentacije dostavljena u rad nepotpuna, u rubrici
primjedba interne dostavne knjige navee se oni akti i predmeti koji
nedostaju.
Akti se dostavljaju u rad po pravilu istog dana kada su zaprimljeni i evidentirani.
Ukoliko iz nekog razloga nisu dostavljeni istog dana, dostavie se prvog
narednog radnog dana.
3.11. Administrativnotehniko obraivanje akata

Bez obzira na vrstu akta, da li se radi o podnesku stranke, slubenoj zabiljeci,
dostavnici i drugo, na prvoj unutranjoj stranici omota spisa hronolokim redom
se upisuju sledei podaci:
redni broj,
datum upisa,
oznaka, kratak sadraj dokumenta ili priloga i
primjedba.
[34]

Ove podatke odmah po formiranju predmeta upisuje slubenik pisarnice.
Ukoliko se predmet nalazi u obradi u organizacionoj jedinici, naknadno prispjele
akte, priloge i slino odmah po njihovom prijemu upisuje zadueni referent i
odlae u omot spisa.
Ako na drugoj stranici omota nema dovoljno prostora za upisivanje akata i
priloga, uz nju se privruje drugi omot na kojem se nastavlja upis.
Na poleini omota spisa upisivae se podaci o predaji predmeta u prirunu
arhivu, glavnu arhivu, drugom organu ili organizacionoj jedinici ili nadlenom
arhivu i to:
datum (po potrebi i vrijeme),
oznaka organizacione jedinice ili organa kojem je spis predat,
ime, prezime i potpis lica koje je predao spis,
ime, prezime i potpis lica koje je primilo spis,
napomena.
Postupak rjeavanja predmeta i akata tee hronolokim redom. Prvo se

prikupljaju podaci koji su potrebni za rjeavanje predmeta i akata. Da bi prikupio
potrebne podatke potrebno je prethodno upoznati se sa predmetom i njegovim
sadrajem, a zatim prikupiti potrebne dokaze ili podatke koji su mu potrebni za
rjeavanje tog predmeta ili akta. Podaci se prikupljaju u to kraem roku i o
prikupljenim podacima se treba sainiti zabiljeka: ime, prezime i funkciju osobe
od koje je dobio podatke, opis podataka, datum kada je sainjena slubena
zabiljeka i potpis slubenika koji je sastavio zabiljeku.
Nakon prikupljenih podataka, ukoliko neki podaci nedostaju, slubenik je
obavezan pismeno obavijestiti stranku o nepotpunim podacima, jer nepotpuni
podaci su najee razlog zbog kojeg se rjeenje ne moe donijeti u zakonom
predvienom roku. U istom obavjetenju stranku treba upoznati u kom roku je
stranka duna dostaviti potrebne podatke ili dokaze.
Kada su podaci kompletirani slubenik pristupa rjeavanju predmeta ili akta
donoenjem odgovarajueg rjeenja. O sastavnim dijelovima rjeenja i obliku
rjeenja bie rijei u narednim poglavljima ove knjige.
3.12. Razvoenje predmeta i akata

Nakon donesenog rjeenja slubenik je duan rjeenje vratiti pisarnici, radi
otpreme. Prethodno rjeenje mora biti uredno potpisano sa odgovarajuim
peatom. Slubenik koji predaje pisarnici akt ili predmet, duan je da akte
oznai jednom od oznaka razvoenja:
a/a i datum (kada su akti ili predmet zavreni i odlau se u prirunu
arhivu),
[35]

R sa datumom (kada se akti ili predmeti upisuju u rokovnik i nastupom
datuma ponovo dostavljaju u rad nadlenoj slubi),
Brojana oznaka organizacione jedinice i datum ustupanja, ako se akt
ustupa drugoj organizacionoj jedinici u sastavu istog organa,
I sa datumom (kada se radi o izvornom rjeenju).
Na omotu rijeenog predmeta upisuje se i rok uvanja koji utvren listom
kategorija registraturskog materijala sa rokovima uvanja.
Predmeti i akti se vraaju pisarnici takoe putem interne dostavne knjige.
Ovlaeni radnik pisarnice svojim potpisom u internoj dostavnoj knjizi potvruje
prijem tih predmeta i akata.
Ispod sadraja teksta sa lijeve strane akta, slubenik koji je akt obraivao, duan
je napisati nain otpreme, na primjer: preporueno, hitno, avionom i slino.
Razvoenje predmeta i akata se vri na isti nain kao i zavoenje predmeta i
akata. U knjizi osnovne evidencije u kojoj je predmet ili akt zaveden, popunjava
se rubrika koja se odnosi na rjeavanje predmeta. Predmet ili akt sa oznakom a/a
se arhivira, jer je potpuno zavren.
3.13. Rokovnik predmeta

Za sve predmete vodi se rokovnik. Rokovnik ustrojava i vodi pisarnica koja vodi
osnovnu evidenciju o predmetima, a po organizacionim jedinicama ili
referentima.
Rokovnik se vodi na osnovu podataka upisanih u osnovne evidencije, a u obliku
pregleda predmeta koji nisu zakljueni ili su zakljueni do odreenog roka.
U rokovniku se obezbjeuje odvojeno voenje pregleda nezakljuenih predmeta:
prema datumu isteka roka u kojem bi trebalo da se rijei,
pregleda predmeta obustavljenih do odreenog roka prema roku u kojem
bi trebalo da se nastavi njihovo rjeavanje i
pregleda predmeta otvorenih na osnovu propisa ili odluke nadlenog
organa prema nastupanju roka u kojem bi trebalo da se pone sa
njihovim rjeavanjem.
Na dan roka predmeti se dostavljaju u rad organizacionim jedinicama ili
referentima. Ako dan roka pada u neradni dan, predmeti se u rad dostavljaju
jedan dan ranije.
Ako se akt koji pripada predmetu u rokovniku primi prije nastupanja roka,
odmah se zdruuje sa predmetom kojem pripada i dostavlja u rad nadlenoj
organizacionoj jedinici ili referentu.
[36]

Izuzetno, odgovori pri raspisima, anketama i slino kod kojih je utvren rok,
zdruuju se i dostavljaju u rad na dan odreenog roka, ukoliko obraiva nije
drugaije odredio.
Rokovnik predmeta moe da se koristi i kao podsjetnik za izvravanje obaveza,
poslova i zadataka koje treba obaviti u tano odreenom roku (na primjer:
podnoenje redovnih izvjetaja, prisustvovanje sastancima i slino).
Rokovnik predmeta ine fascikli sa ispisanim brojevima od 1 do 31, za svaki dan
u mjesecu tako da ispisani broj predstavlja odreeni datum u tekuem mjesecu.
Predmeti sa rokovima u narednim mjesecima stavljaju se u fascikl sa oznakom
razni rokovi. Kada istekne tekui mjesec, predmeti odnosno akti iz fascikla
razni rokovi se izvade i ulau u odgovarajui fascikl za odreeni datum. Za
rokovnik predmeta umjesto fascikli mogu se koristiti i ormari sa pregradama
oznaenim brojem od 1 do 31 i posebnom oznakom ostali rokovi.42
Na poetku svakog radnog dana slubenik pisarnice je duan uzeti predmete ili
akte oznaene za taj dan i dostaviti ih u rad nadlenoj slubi ili radniku. Ako se
nisu stekli uslovi za to, odnosno ako i dalje nema potrebnih podataka, duan je
hitno obavijestiti stranku o nedostajuim podacima ili dokazima, odrediti novi
rok i vratiti u rokovnik na datum oznaen novim rokom.
3.14. Vraanje predmeta pisarnici i otpremanje

Svi rijeeni predmeti koje treba otpremiti, staviti u rokovnik, arhivirati ili
ustupiti nekoj drugoj organizacionoj jedinici, vraaju se pisarnici putem interne
dostavne knjige.
Na primjeru akta koji se arhivira, na lijevoj strani ispod teksta akta, referent
odnosno obraiva stavlja uputstvo pisarnici o nainu otpreme i razvoenja akta.
Kad je doneseno zajedniko rjeenje za vie posebnih predmeta, referent koji
obrauje predmet duan je da na vidnom mjestu u gornjem dijelu akta koji se
odlae u arhivu ispie evidencione brojeve svih predmeta koji su zajedno rijeeni
(na primjer: zajedno rijeeni predmeti br. 413-228/04 i 413-335/04).43
Kada slubenik pisarnice preuzima rijeene predmete duan je da provjeri
ispravnost predmeta i da na eventualne nedostatke ukae referentu odnosno
obraivau ili da mu predmet vrati na dopunu (na primjer: ako adresa nije tana
ili potpuna, predmet nije kompletan, nedostaje oznaka kratke sadrine, veza
brojeva ili broj priloga, nisu upisani akti, prilozi i slino u evidenciji na prvoj
unutranjoj stranici omota spisa ili ako nedostaju uputstva pisarnici u pogledu
otpreme i razvoenja jedinica dokumentacije).
42
43
uprave
[37]

Nain otpremanja pote vri se putem knjige za otpremu pote putem dostavljaa
ili knjige za otpremu pote putem potanske slube.
PRIMALAC
Redni broj Broj i datum Prezime i Mjesto Iznos Potvrda
otpreme ime - naziv potarine prijema
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Slika 15: Knjiga otpremljene pote
Primljeno Utroeno Stanje Ovjera

1. 2. 3. 4.
Slika 16: Kontrolnik potarine
Otprema povjerljive i strogo povjerljive pote vri se zapeaeno. Pota koja se

otprema preko potanske slube razvrstava se u obine i avionske poiljke.
Dostavljanje pote vri se po pravilu samo radnim danom.
Ukoliko se za potu u fizikom obliku trai potvrda o datumu i/ili vremenu

prijema (dostavnica), ista se otprema u koverti sa dostavnicom ili putem vlastite
kurirske slube. Dostavnicu o izvrenom dostavljanju pismena potpisuje
primalac i dostavlja.
Otpremanje pote u pravilu je objedinjeno u glavnoj pisarnici organa uprave.
Potu u fizikom obliku otprema slubenik pisarnice zaduen za otpremu pote.
Potu u elektronskom obliku otprema lice koje ima pristup elektronskoj adresi
organa s koje se ova pota otprema.
Elektronska pota otprema se iz dijela kompjuterskog informacionog sistema
predvienog za otpremu pote, uz obezbjeenje integriteta otpremljenih
dokumenata.
Pod vremenom otpreme pote podrazumijeva se dan, a po potrebi i vrijeme (sat i
minut) kada je ovlaeni slubenik poiljku predao javnoj ili drugoj slubi
ovlaenoj za dostavu, odnosno kada je poiljku dostavio na adresu primaoca ili
mu je istu neposredno uruio.
Ukoliko zakonom ili drugim propisom nije drugaije utvreno, pod vremenom
otpreme pote u elektronskom obliku podrazumijevaju se dan i vrijeme (sat,
minut i sekunda) kada je pota zaprimljena u prvi informacioni sistem van
informacionog sistema organa.
[38]

Svi predmeti dostavljeni na otpremu, po pravilu otpremaju se istog dana kada su
i primljeni u pisarnicu. Predmeti preuzeti poslije zakljuivanja knjige otpreme
pote, ako nisu hitni, otpremaju se narednog radnog dana.
Predmeti ili akti koji se istog dana upuuju na istu adresu, stavljaju se u istu
kovertu. Ako se jedan od tih predmeta ili akata otprema preporueno, u
zajedniku kovertu stavie se i ostali predmeti ili akti koji bi se inae otpremali
kao obine poiljke, ako se time postiu utede u poslovanju.
Po pravilu pota se otprema u kovertama odgovarajueg formata. U lijevom
gornjem uglu prednje strane koverte upisuje se pun naziv, sjedite i blia adresa
organa uprave i evidencioni brojevi predmeta ili akta koji se nalazi u koverti. Za
ove namjene moe da se koristi i tambilj sa otisnutim odgovarajuim tekstom.
U unutranjem saobraaju u adresi se ispisuje: ime i prezime fizikog ili naziv
pravnog lica, djelatnost ili naziv organizacione jedinice pravnog lica, ulica i broj
ili broj potanskog faha, potanski broj i mjesto. Naziv mjesta na adresi se
ispisuje velikim tampanim slovima.
Poiljka koja se otprema u inostranstvo adresira se kao i ona koja je predmet
unutranjeg saobraaja, s tim to sadri i naziv drave koji se moe ispisati i u
skraem obliku (na primjer: SWE vedska).
Akti i predmeti upravnog postupka, neponitene taksene marke i druge
vrijednosti, kao i povjerljive i strogo povjerljive poiljke, otpremaju se
preporueno (u zatvorenim kovertama) ili putem knjige otpremljene pote ako se
dostavljanje vri putem kurira.
Koverte sa povjerljivim i strogo povjerljivim aktima moraju da budu zapeaene
ili na drugi pogodan nain obezbjeene. Prije stavljanja u kovertu otpravak se
zatiuje komadom istog papira. Peaenje koverte vri se tako to se na sredini
poleine i na njenim sastavcima, preko rastopljenog peatnog voska, utisne ig.
Referent koji dostavlja dokument na otpremu duan je da slubeniku zaduenom
za otpremu pote da uputstvo o rasporedu i broju otpravka, nainu otpreme,
obliku i sadraju poiljke.
U pisarnici organa ili organizacije obavezno se vodi evidencija o otpremljenoj
poti.
Sva pota koja se priprema za otpremu razvrstava se na obine i preporuene
poiljke i tim redom upisuje u knjigu otpremljene pote i kontrolnik potarine.
Evidencija o otpremljenoj poti preko javne potanske ili druge slube za
dostavu slui radi pravdanja potanskih trokova. U tu svrhu svakog dana se
poslije otpremanja sabira iznos novca utroen za potarinu i upisuje u dijelu
obrasca knjige otpremljene pote i u kontrolnik potarine.
U dijelu kompjuterskog informacionog sistema za otpremu elektronske pote
obezbjeuje se automatsko evidentiranje rednog broja poiljke, vremena
[39]

otpreme, sistema kojem je poiljka proslijeena i prijemu poiljke u sistem koji
primalac koristi za njen prijem.
3.15. Arhiviranje i uvanje akata

Dokumentacija koja nastaje radom ili koja se koristi u radu, kao i dokumentacija
koja se po nekom osnovu nalazi u posjedu organa ili organizacije, uva se u
organizacionoj jedinici ili kod referenta u toku njene obrade, u prirunoj arhivi
ili u glavnoj arhivi organa ili organizacije.
Izuzetno, moe se dokumentacija uvati i van organa, ukoliko su obezbijeeni
uslovi za njeno uvanje, zatitu i rukovanje u skladu sa Uredbom o
kancelarijskom poslovanju i Uputstvom, kao i drugim propisima o rukovanju i
korienju dokumentacije.
Akti i predmeti u fizikom obliku uvaju se u organizacionoj jedinici ili kod
referenta koji ih rjeava. Obaveza uvanja podrazumijeva zatitu akata i
predmeta od oteenja, nestanka ili neovlatenog uvida. U ovakvim sluajevima
referent zaduen za akt ili predmet duan je da saini pismenu zabiljeku i
dostavi je efu nadlene pisarnice i starjeini organizacione jedinice.
O uvanju i zatiti elektronske dokumentacije stara se administrator sistema za
upravljanje i uvanje dokumentacije.
Organ ili organizacija obavezno obezbjeuje odgovarajue prostorije i opremu
za uvanje i smjetaj dokumentacije.
Jedinice dokumentacije u fizikom obliku ulau se u omote u odgovarajue
tehnike jedinice (fascikle, registratore, arhivske kutije i dr.), a u skladu sa
utvrenim planom klasifikacionih oznaka.
Zavreni predmeti i dosijei odlau se u prirunu arhivu pisarnice, a pripadajue
kartice u pasivnu kartoteku. Za rukovanje dokumentacijom u prirunoj arhivi
odgovoran je ovlaeni slubenik pisarnice. Pristup dokumentaciji u prirunoj
arhivi omoguava se licima ovlaenim za rukovanje prirunom arhivom.
Kompjuterski informacioni sistem organa uprave projektuje se na nain kojim se
pristup jedinicama dokumentacije omoguava samo ovlaenim licima. Ova lica
ovlastie se samo za dodjeljivanje prava pristupa jedinicama dokumentacije
drugim licima u skladu sa Zakonom o slobodi pristupa informacijama, Zakonom
o optem upravnom postupku i drugim propisima.
Arhivirani predmeti sreuju se po hronolokom redu njihovog nastanka (po
godinama nastanka), a u okviru godine po klasifikacionim oznakama i rednim
brojevima.
Arhivirani predmeti sa oznakom strogo povjerljivo i povjerljivo uvaju se
posebno obezbijeeni i odvojeno od obine dokumetacije.
[40]

Cjelokupna arhivirana dokumentacija organa ili organizacije uva se u sreenom
i popisanom stanju do predaje nalenom arhivu.
4. NAELA KANCELARIJSKOG POSLOVANJA

Kacelarijsko poslovanje i organizacija rada se zasniva na odreenim naelima,
sa ciljem uspjenog obavljanja kancelarijskog poslovanja. Naela kancelarijskog
poslovanja su:
Naelo tanosti, koje podrazumijeva da se kancelarijsko poslovanje
obavlja na tano utvrenim injenicama, koje su precizne i jasne.
Naelo ekspeditivnosti podrazumijeva planiranje poslova, zapoinjanje
na vrijeme bez kanjenja, zavravanje poslova u tano utvrenom roku,
bez nepotrebnog odugovlaenja.
Naelo jednostavnosti podrazumijeva da se svaka radna operacija svodi
na najmanji broj pokreta, ali da se posao obavi uz ouvanje kvaliteta
posla, ekspeditivno i tano. To podrazumijeva da put do cilja bude
jednostavan i kratak.
Naelo jednoobraznosti se zasniva na jedinstvenim propisima o
kancelarijskom poslovanju. Potovanjem ovog naela slubeno lice
olakava rad, postie brzinu i ekonominost u radu.
Naelo preglednosti ili urednosti podrazumijeva da se sve operacije u
kancelarijskom poslovanju obavljaju logikim redosljedom, pregledno i
uredno.
Naelo ekonominosti podrazumijeva da se poslovi zavravaju bez
odugovlaenja (brzo i jednostavno), uz to manje sredstava i u to
kraem vremenskom peridu. tednja se ostvaruje u svim fazama
poslovanja i na svakom radnom mjestu. Ekonomino postupanje ne
smije dovesti u pitanje ostala naela, a prije svega naelo tanosti.
Naelo budnosti ili naelo uvanja vitalne dokumentacije
podrazumijeva bezbjednost peata, tambilja, igova, povjerljivih i
strogo povjerljivih akata, kao i ostale dokumentacije, kako za vrijeme
radnog vremena, tako i poslije radnog vremena.
5. OSNOVNI POJMOVI U KANCELARIJSKOM POSLOVANJU

Osnovni pojmovi u kancelarijskom poslovanju su:
Akt,
Podnesak,
Predmet,
Prilog,
Dosije,
Fascikl,
Omot,
[41]

Pota,
Arhivska graa,
Registraturski materijal,
Arhiv,
Arhiva,
Arhivski depo,
Pisarnica,
Rokovnik predmeta,
Rjeenje,
Djelovodni broj,
Klasifikacioni znak.
5.1. Akt
Akt je svaki pisani sastav kojim se pokree, dopunjava, mijenja, prekida ili
zavrava neka radnja u organu ili organizaciji.
U kancelarijskom poslovanju razlikujemo:

- Primljene i
- Vlastite akte.
Primljeni akti su akti primljeni od drugih pravnih i fizikih lica, a vlastiti akti su
akti kojima organ ili organizacija, po sopstvenoj inicijativi, po prvi put pokree
slubene djelatnosti.44
Osim podjele na vlastite i primljene akte, moemo razlikovati i podjelu na hitne i

redovne akte.
Hitni akti su akti vezani za rok ili kao takvi ureeni propisom, kao i akti koje je
kao hitne oznailo slubeno lice ili su hitni po svojoj prirodi. Redovni akti su oni
koji nemaju karakter hitnih akata.45
Prema vrsti tajne koju sadre akti mogu da predstavljaju:

dravnu,
vojnu ili
slubenu tajnu.
Prema stepenu tajnosti podataka koje sadre, akti mogu da budu oznaeni
odreenim stepenom povjerljivosti:
strogo povjerljivi i
povjerljivi.
44
Hilmo Pai, efik Libri: Kancelarijsko poslovanje, Centar za promociju civilnog
drutva,Sarajevo,str.19.
45
[42]

Sa sadrajem povjerljivih akata u dravnim organima mogu biti upoznati
starjeina organa i samo odreen broj zaposlenih, koji sadraj povjerljivog akta
moraju uvati kao slubenu tajnu. Sa sadrajem strogo povjerljivih akata u
dravnim organima moe biti upoznat starjeina organa i ono slubeno lice koje
starjeina ovlasti. Sadraj strogo povjerljivih akata takva lica takoe moraju
uvati kao slubenu tajnu.
U toku i van radnog vremena predmeti, akti i drugi materijali ne smiju da se

ostavljaju bez nadzora.
Popis akata je sastavni dio kartoteke, odnosno djelovodnika. Najvaniji dio

slubenog dopisa-akta je tekst.
Slubeni akt, ili dopis, mora da sadri:

Zaglavlje. Sastavni dijelovi zaglavlja slubenog akta su: puni naziv
organa ili organizacije, broj akta, mjesto i datum donoenja akta.
Naziv i adresu primaoca. Adresa primaoca akta sastoji se iz punog
imena i prezimena odnosno naziva primaoca, njegovog mjesta boravka
(sjedita) i potanskog broja, uz naznaku ulice i broja ili potanskog
pregratka primaoca i, po potrebi, naziva drave. Ukoliko je rije o
pravnom licu, u adresu se ispisuje i njegova djelatnost ili naziv
organizacione jedinice i, po potrebi, ime lica kojem se akt uruuje.
Naziv mjesta ispisuje se velikim slovima. Adresa primaoca pie se ispod
zaglavlja na lijevom rubu papira. Naziv organa ili organizacije ispisuje
se u lijevom gornjem uglu papira. Ukoliko je kombinovan sa logotipom,
naziv moe da se rasporedi i na desnoj strani ili sredini gornjeg dijela
papira.
Kratak sadraj predmeta. Kratak sadraj akta (predmet), ispisuje se sa
lijeve strane ispod adrese primaoca. Ispod oznake predmet, radi lakeg
zdruivanja, stavljaju se pozivne oznake. One se sastoje iz: broja
(oznake) i datuma primljenog akta na koji se odgovara (veza: va akt
broj ______ od _______ ili va znak i vae pismo), a prepisuje se
iz zaglavlja primljenog akta ili iz poslovnog pisma na kojem su
oznaene kao na znak i datum pisanja.
Sadraj akta. Sadrj akta mora biti jasan, saet i itak. U tekstu se mogu
upotrebljavati samo one skraenice koje su uobiajene i lako razumljive.
Zakone, uredbe i druge propise koji se navode u aktu treba, po pravilu,
napisati njihovim punim nazivom, uz naznaenje slubenog glasnika
(broj i godina) u kome su objavljeni.
Otisak slubenog peata. Na svakom aktu organa uprave, lijevo od
potpisa ovlaenog lica, otiskuje se peat i to tako da otisak peata ne
zahvati tekst naziva funkcije potpisnika akta.
Potpis ovlatenog lica. Slubene akte potpisuje starjeina organa ili
organizacione jedinice ili drugi slubenik koji je za to ovlaen. Prezime
[43]

i ime slubenika koji potpisuje akt ispisuje se neposredno ispod oznake
njegove funkcije.
Radi lakeg i breg rukovanja, pored obaveznih sastavnih dijelova, akt moe da
sadri i:
broj telefona referenta koji je akt rjeavao,
oznaku priloga,
nain otpreme i rasporeda akata.
Prilozi koji se dostavljaju uz akt oznaavaju se njihovim ukupnim brojem (na

primjer: 3) ili nazivom (na primjer: prilog: uvjerenje o plaenom porezu). Ova
oznaka se stavlja ispod zavretka teksta sa lijeve srane.
Nain otpreme akta oznaava se ako se akt ne otprema obinom potom (na
primjer: preporueno, avionom i sl.). Takva oznaka stavlja se ispod teksta
odnosno ispod oznake o broju priloga.
Oznaka rasporeda akta sadri podatak o broju primjeraka izraenog akta i

njihovom rasporedu. Ova oznaka ispisuje se na sledei nain:
Ako se akt sa istim sadrajem dostavlja raznim organima,
organizacijonim jedinicama i dr., na samom aktu naznaie se kome je
sve takav akt dostavljen;
Ako je potrebno da se sa sadrajem akta u kome je raspravljena neka
stvar na traenje jednog organa upoznaju i drugi organi uprave, taj akt
treba adresirati na organ uprave koji je pokrenuo stvar, a ispod teksta
naznaiti sve ostale organe kojima je taj akt dostavljen radi
upoznavanja;
Ako se jednim aktom rjeava vie predmeta koji su zavedeni u osnovnu
evidenciju pod posebnim brojevima, takav akt treba rijeiti pod
najveim brojem iste klasifikacione oznake, a ispod teksta navesti sve
poiljaoce.
REPUBLIKA SRPSKA
MINISTARSTVO TRGOVINE I TURIZMA
Broj: _________ / ________
Datum: _________________
Banja Luka
[44]

ZA PRIMAOCA
MINISTARSTVO TRGOVINE I TURIZMA
BANJA LUKA
Adresa:
Kratak sadraj predmeta: Zahtjev za dodjelu sredstava
Sadraj teksta mora biti itak, jasan, u kome se izlau podaci, okolnosti, daju se
miljenja, razlozi i slino.
Na kraju sadraja teksta navodi se ime i prezime, funkcija i zvanje ovlatenog

potpisnika podneska.
Otisak peata stavlja se sa lijeve strane potpisa.
Ukoliko se uz akt prilau prilozi, navode se svi prilozi koji se prilau, sa lijeve
strane akta, kao na primjer:
PRILOZI:
1. Izvod iz matine knjige roenih

2. Izvod iz matine knjige vjenanih
3. Ovjerena kopija diplome o zavrenom fakultetu
Ukoliko postoji veza predmeta obavezno se navodi broj predmeta i datum kada
je izdat na koji se stranka poziva.
VEZA: Va akt broj: ____________ od _____________g.
Ili
VEZA: Na akt broj: ___________ od ______________g.
Slika 17: Veza predmeta
U kancelarijskom poslovanju se koriste dvije osnovne forme slubenog akta:
Francuska forma i
Amerika blok forma.
[45]

Francuska ili evropska forma slubenog akta se koristi najee pri pisanju
rjeenja i zakljuaka, a amerika blok forma se koristi pri slubenoj prepisci, jer
je kod ove forme gornji desni ugao akta slobodan radi otiska prijemnog
tambilja.
_________________
_________________ zaglavlje
Razmak 1 1,5 cm
Broj: _____________
Datum: ___________
Razmak 6 8 cm
______________ adresa primaoca
______________ mjesto
Razmak od 2,5 3 cm
PREDMET: ________________
VEZA: ____________________
________________________________________________________________
________________________________________ sadraj teksta slubenog akta
PRILOGA: _______ navesti broj
_______________ navesti nain otpreme (preporueno)
(M.P.) Funkcija i potpis:

______________
Dostavljeno:
1.________
2.________
3.________
Slika 18: Francuska forma slubenog akta
[46]

_________________
_________________ zaglavlje
Razmak 1 1,5 cm
Broj: _____________
Datum: ___________
______________ adresa primaoca

______________ mjesto
PREDMET: ________________
VEZA: ____________________
Rastojanje 3 4 cm
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________ sadraj teksta slubenog akta
PRILOGA: _______ navesti broj
_______________ navesti nain otpreme (preporueno)
(M.P.) Funkcija i potpis:

______________
Dostavljeno:
1.________
2.________
3.________
Slika 19: Amerika blok forma slubenog akta
5.2. Podnesak
Podnesci su svi zahtjevi, obrasci koji se koriste za automatsku obradu podataka,
prijedlozi, prijave, molbe, albe, prigovori i druga saoptenja kojima se stranke
obraaju organima ili organizacijama. Podnesci se, po pravilu, predaju
neposredno linom predajom stranke, ali se mogu poslati i potom pismeno, ili
[47]

se usmeno saoptiti na zapisnik. Podnesci se mogu izjaviti i telefaksom.
Podnesak mora biti razumljiv i da bi se po njemu moglo pravilno postupati treba
da sadri sledee:
oznaku organa kome se podnesak upuuje,
predmet na koji se odnosi,
zahtjev, odnosno prijedlog,
ako ima zastupnik, punomonik ili predstavnik, navesti ko je, odnosno
njihovo ime i prezime,
ime, prezime i prebivalite, odnosno boravite (adresa) ili firmu i
sjedite podnosioca, zastupnika, punomonika ili predstavnika.
Na zahtjev stranke organ ili organizacija je duna da izda potvrdu o prijemu

podneska, koja izgleda kao na sledeem prikazu.
NAZIV ORGANA ILI ORGANIZACIJE
POTVRDA
Potvruje se da je ____________________________ (ime i prezime naziv)

dana __________g. podnio ovom organu organizaciji ponesak
________________ (naziv i sadraj podneska).
Datum, _____________g.
Izdao:
_________________
(potpis slubenog lica)
Slika 20: Potvrda o prijemu podneska
Lice koje podnosi podnesak duno je da ga svojeruno potpie. Izuzetno,

podnesak moe umjesto podnosioca potpisati njegov suprunik, jedan od
njegovih roditelja, sin ili kerka, ili advokat koji je po ovlaenju stranke
sastavio podnesak. Lice koje je potpisalo podnesak duno je da na podnesku
potpie svoje ime i stavi svoju adresu.
Ako je podnosilac nepismen ili iz odreenih razloga nije u stanju da se potpie

podnesak, potpisae ga drugo pismeno lice, koje e napisati i svoje ime i navesti
svoju adresu.
Ukoliko organ ili organizacija nije nadleno za prijem podneska slubeno lice
tog organa e na to upozoriti podnosioca podneska i uputiti ga organu koji je
nadlean. Ako organ konstatuje da nije nadlean za rad podnesenog podneska
[48]

donijee zakljuak kojim e odbaciti podnesak zbog nenadlenosti i o tome
obavijestiti stranku.
Ukoliko podnesak ne sadri sve potrebne podatke za rad na podnesku, organ

nee odbaciti podnesak, ve e uiniti sve da nedostatke otkloni obavijestie
stranku i dati joj rok za otklanjanje nedostataka, koji se moe i produavati.
Ukoliko stranka ne otkloni nedostatke, slubeno lice e takav podnesak odbaciti
zakljukom kao neuredan, odnosno smatrae se kao da podnesak nije ni
podnesen.
5.3. Predmet
Predmet je skup akata i priloga koji se odnose na pitanje ili zadatak i ini
posebnu ili samostalnu cjelinu.
Prvostepeni predmeti upravnog postupka po kojima se pokree upravni postupak

po slubenoj dunosti ulau se u omot oznaen plavom bojom. Prvostepeni
predmeti upravnog postupka po kojima se pokree upravni postupak na zahtjev
stranke ulae se u omot oznaen zelenom bojom. Drugostepeni upravni predmeti
ulau se u omot oznaen crvenom bojom.
__________ ______________
_________________ ________________________ ______________

Broj i godina Prezime i ime (naziv) Mjesto
________________________
Kratak sadraj predmeta
Izjavljena Rjeenje Rjeenje

Odluka po zahtjevu alba dostavljeno dostavljeno Primjedba
datum u roku po isteku
datum roka - datum
Usvojen Odbijen Odbaen
Slika 21: Obrazac kartona za prvostepene upravne predmete po kojima je

postupak pokrenut po zahtjevu stranke zelena kartica
[49]

_________________ ______________
_________________ ________________________ _________

________________________
Datum alba
Podaciokretanjupredmeta dostavljanja izjavljena
rjeenja datum

Slika 22: Obrazac kartona za prvostepene upravne predmete po kojima je
postupak pokrenut po slubenoj dunosti plava kartica
_________________ ____________
_________________ ________________________ __________

_______________________
Upravni Rjeenje Rjeenje

Odluka po albi spor dostavljeno dostavljeno
tuba u roku - po isteku
da ne datum roka -
datum
Odbijena Poniteno Izmijenjeno Odbaena Postupak
alba rjeenje rjeenje alba obustavljen
Slika 23: Obrazac kartona za drugostepene upravne predmete crvena kartica
Prvostepeni i drugostepeni upravni predmeti u kojima je uloeno vanredno

pravno sredstvo ulau se u omot plave boje.

[50]

_________________ __________
_________________ ________________________ __________

________________________
Vanredno pravno sredstvo
Prijedlog Zahtjev za Ponitavanje Ukidanje i Vanredno Oglaavanje alba

za zatitu i ukidanje mijenjanje ukidanje rjeenja
ponavljanje zakonitosti po pravu pravosnanog izvrnog nitavnim tuba
postupka nadzora rjeenja rjeenja
Slika 24: Obrazac kartona za prvostepene i drugostepene upravne predmete u

kojima je uloeno vanredno pravno sredstvo plava kartica
U omot bijele boje ulau se neupravni predmeti i akti koji su zavedeni u

djelovodnik predmeta i akata.
_________________ __________________
_________________ ________________________ _______________

_________________________
Slika 25: Kartica predmeta neupravnog postupka bijela kartica
[51]

5.4. ta je prilog?
Prilog je pisani sastav (dokument, tabela, grafikon, crte i slino) ili fiziki
predmet koji se prilae uz akt, radi dopunjavanja, objanjenja ili dokazivanja
sadrine akta. Prilog je pomoni sastavni dio slubenog akta. Oznaka priloga na
aktu stavlja se s lijeve strane ispod teksta u visini potpisa. Ukoliko je prilog
takve veliine da ga fiziki nije mogue priloiti uz akt, a pomae pri rjeavanju
predmeta, prilae se njegova fotografija ili bilo koji dokument koji potvruje
autentinost priloga (na primjer ako je u pitanju auto prilae se njegova
fotografija u boji sa jasno vidljivim registracionim tablicama, kopija saobraajne
dozvole i slino.
5.5. ta je dosije?
Dosije predstavlja skup vie predmeta koji se odnose na istu materiju ili isto
pravno ili fiziko lice i koji se kao jedna cjelina uvaju na istom mjestu. Primjer:
dosije studenta sadri vie dokumenata, kao to su svjedoanstva prethodno
zavrene kole, rodni list, upisni list, semestralni list, prijave sa ispita itd., dosije
lica u policiji sadri sve dokumente vezane za vie krivinih djela, dosije radnika
u radnoj organizaciji sadri sve dokumente vezane za zaposlenog radnika, kao
to su diploma, ugovor o radu, disciplinske mjere itd.
5.6. ta je fascikl?
Fascikl predstavlja omot, kutiju, sanduk, korice i slino u kojim je sloeno vie
predmeta ili vie dosijea koji se poslije zavrenog postupka uvaju sreeni u tim
fasciklima. Na fasciklu se navode osnovni podaci o sadraju predmeta koji se u
njemu nalaze, kako bi se lake pronali nakon arhiviranja.
5.7. ta je omot spisa?

Svaki ulazni i izlazni akt kojim se zasniva novi predmet, odmah nakon
zavoenja ulae se u omot spisa. U irini od 1 cm, lijeva ivica omota je u boji,
koja odgovara boji kartice. Kao omot u savremenom kancelarijskom poslovanju
najee se upotrebljava zatitna koullica, jer je osnovna manjena omota da se
predmeti i akti sauvaju od oteenja i nalaze na jednom mjestu.
Omot spisa u elektronskom obliku ine podaci koji se navode na omotu spisa u
fiziom obliku. Dokumenti u fizikom obliku ulau se u omot spisa u originalu.
5.8. ta je arhivska graa?

Arhivska graa je sav izvorni i reproducirani, pisani, crtani, tampani,
fotografisani, filmovani, fonografisani ili na drugi nain zabiljeeni,
dokumentacijski materijal od znaaja za istoriju, kulturu i ostale drutvene
potrebe, koji je nastao u radu bez obzira kada je i gdje nastao.
[52]

Arhivsku grau ine zapisi ili dokumenti, bez obzira na mjesto i vrijeme
njihovog nastanka, kao i oblik i nosa zapisa na kojem su zabiljeeni, a koji su
nastali radom republikih, zakonodavnih, izvrnih ili sudskih organa, organa
jedinice lokalne samouprave, javnih ustanova, privrednih drutava, udruenja
graana i drugih pravnih i fizikih lica, a koji su od trajne vrijednosti i znaaja
za nauku, kulturu, druge drutvene potrebe i za pravnu zatitu lica.
5.9. ta je registraturski materijal?

Registraturski materijal ine spisi (akti i predmeti), stenografski i fonografski
snimci i na drugi nain sastavljeni zapisi i dokumenti, kao i knjige i kartoteke o
evidentiranju tih spisa, zapisa i dokumenata, primljeni i nastali u organu ili
organizaciji, dok su od znaaja za njihov tekui rad ili dok iz tog registraturskog
materijala nije odabrana arhivska graa koja e se trajno, ili na odreen rok,
uvati.
Sav registraturski materijal koji je nastao u radu organa ili organizacije upisuje
se u arhivsku knjigu. Prepis arhivske knjige dostavlja se nadlenom arhivu.
5.10. ta je pisarnica?
Pisarnica je organizaciona jedinica ili radno mjesto gdje se vre djelatnosti
kancelarijskog poslovanja: prijem, otvaranje, pregledanje i rasporeivanje pote,
evidentiranje i zdruivanje akata, dostavljanje akata u rad, otpremanje pote,
razvoenje akata, njihovo arhiviranje i uvanje. Radi efikasnijeg rada organa ili
organizacija pisarnica treba biti u blizini ulaznih vrata.
Prijem stranaka treba organizovati na nain da se stranke primaju svakodnevno u

okviru redovnog radnog vremena, a izuzetno i van toga vremena, ako za to
postoje opravdani razlozi. Rukovodilac organa ili organizacije odreuje
slubenike koji mogu primati stranke i davati potrebna obavjetenja i upute.
5.11. ta je pota?
Pod potom se podrazumijeva sve to je predmet prijema i otpreme u organu ili
organizaciji. Pota moe da bude u obliku fizikog predmeta, izjave date usmeno
ili uz pomo tehnikih sredstava, zapisane bilo kojim sredstvom i u obliku niza
elektronskih podataka.
Pota se moe zaprimiti:

Lino od stranke,
Putem dostavljaa i
Putem potanske slube.
Na isti nain kako se vri primanje pote vri se i otpremanje pote.
[53]

Potom se smatraju i primljeni slubeni glasnici ili asopisi. Primljeni slubeni
glasnici ili asopisi se zavode u karton za dostavu slubenih glasnika i asopisa.
_____________________ ________________
(naziv organa) (glasnik asopis)
___________________
(organizaciona jedinica)
Broj primjeraka _______________
_______________
(godina)
Broj Potvrda prijema Broj Potvrda prijema

glasnika - Datum Potpis glasnika - Datum Potpis
asopisa asopisa
Slika 26: Karton za dostavu slubenih glasnika i asopisa
5.12. ta je arhiva, a ta arhiv?

Arhiva je dio pisarnice gdje se uvaju zavreni (arhivirani) predmeti i akti,
evidencije o aktima i predmetima, kao i ostali dokumentacijski materijal do
njihove predaje nadlenom arhivu na uvanje, ili do njihovog unitenja.
Arhiv je ustanova (institucija) u kojoj se prikuplja, uva, titi, obrauje,

evidentira i izdaje na korienje arhivska graa. Pored republikog arhiva i
jedinice lokalne samouprave mogu imati arhive, kao ustanove u kojima se
prikuplja, uva, titi, obrauje, evidentira i izdaje na korienje arhivska graa
koja se odnosi na tu lokalnu zajednicu.
5.13. Arhivski depo

Arhivski depo je prostorija u kojoj se uvaju zavreni predmeti i akti. Arhivski
[54]

depoi ne smiju da se nalaze u neposrednoj blizini kotlovnice, trafostanice,
pumpne stanice, velikih mokrih vorova i slino. Uslovi za uvanje
registraturske grae u arhivskom depou moraju odgovarati uslovima propisanim
za uvanje arhivske grae, tj. propisima o arhivskoj djelatnosti.
5.14. Rjeenje
Rjeenje se donosi pismeno, izuzetno, u sluajevima predvienim zakonom ili
drugim propisima, rjeenje se moe donijeti i usmeno. Pismeno rjeenje sadri:
naziv organa sa brojem i datumom rjeenja,
uvod,
dispozitiv (izreku),
obrazloenje,
uputstvo o pravnom sredstvu,
potpis slubenog lica i
peat organa.
Rjeenje ne mora sadravati pojedine od ovih dijelova. Ako se rjeenje obrauje

mehanografski, umjesto potpisa i peata moe da sadri faksimil ovlaenog
lica. Kad se rjeenje saopti usmeno, mora se izdati u pismenom obliku, osim
ako je zakonom ili drugim propisom drukije odreeno. Pismeno izraeno
rjeenje mora potpuno da odgovara rjeenju koje je usmeno saopteno. Rjeenje
e se dostaviti stranci u original, ali moe da se dostavi i u ovjerenom prepisu.
U uvodu rjeenja navodi se organ koji donosi rjeenje, pravni osnov o

nadlenosti organa za donoenje rjeenja, ime i prezime stranke, odnosno njenog
zakonskog zastupnika, predstavnika ili punomonika (ukoliko ga ima) i kratka
oznaka predmeta. Ako je rjeenje doneseno na kolektivnom organu, u uvodu se
obavezno navodi dan odravanja sjednice na kojoj je doneseno rjeenje.
Najvaniji dio rjeenja je dispozitiv ili izreka, koji mora biti kratak i jasan.
Greka u dispozitivu i obrazloenju moe dovesti do greke o pravnom
odluivanju. Dispozitiv mora biti odreen jer nepotpun i nejasan postaje
razlogom formalne nezakonitosti akta. Od nejasnoe treba razlikovati
protivrjenost u izreci dispozitiva koja se shvata kao bitna greka dispozitiva.46
U dispozitivu se navode i trokovi (ako ih ima) kao i naznaka ko je duan platiti

trokove i u kom roku. Ukoliko stranka ima pravo albe na rjeenje, a rjeenjem
se donosi da alba ne odlae izvrenje, obavezno takvu stvar treba naznaiti u
dispozitivu.
U obrazloenju se navodi kratko izlaganje zahtjeva stranke, utvreno injenino
stanje i razlozi koji su bili odluujui pri ocjeni dokaza, razlozi zbog kojih nije
46
PetarKuni:Upravnopravo,Pravnifakultet,BanjaLuka,2001.str.394.
[55]

uvaen zahtjev stranke, kao i propisi koji upuuju na odluku koja je data u
dispozitivu.
U pouci o pravnom lijeku, ili uputstvu o pravnom sredstvu navodi se da li

stranka ima pravo albe na doneseno rjeenje, ili moe pokrenuti upravni spor ili
neki drugi postupak pred sudom, ako rjeenjem nije zadovoljna. Ako je alba
doputena u uputstvu se navodi kome se alba izjavljuje i u kom roku. Ukoliko
alba podlijee plaanju takse u uputstvu se navodi koji iznos i u kom roku je
stranka duna da plati taksu i na koji nain. Ukoliko alba nije doputena, a
stranka moe pokrenuti upravni spor pred nekim sudom, ili neki drugi spor,
stranka se upuuje kom se sudu tuba podnosi, u kom roku i sa kolikom taksom i
u koliko primjeraka se tuba podnosi.
____________________
____________________ zaglavlje
Broj: ________/____
Datum: __________g.
____________________________________________________________uvod
RJEENJE
________________________________________________________ dispozitiv
OBRAZLOENJE
________________________________________________________________
_________________________________________________tekst obrazloenja
___________________________________________ uputstvo o pravnom lijeku
MP (funkcija i potpis)
______________________
Slika 27: Forma rjeenja

Pogrena uputa o pravnom lijeku predstavlja takoe formalnu greku. I ovdje se
takoe dozvoljava konvalidacija greke. To je sluaj sa rjeenjem u kojem je
[56]

uputa o pravnom sredstvu izostavljena ili je nepotpuna, pa se stranci ostavlja
mogunost da u odreenom roku trai dopunu rjeenja, koja se vri donoenjem
odgovarajueg zakljuka.47 Stranka koja je putem uputstva o pravnom sredstvu
pogreno obavijetena, nije uloila albu na vrijeme, ne svojom grekom, ne
smije biti oteena. U tom sluaju stvar se vraa u preanje stanje, odnosno
postupa se kao da rjeenje nije ni doneseno.
Rukovodilac organa koji donosi rjeenje mora rjeenje svojeruno potpisati. Ako
rjeenje donosi neki kolektivni organ, potpisuje ga predsjedavajui tog organa.
6. DJELOVODNI BROJ
Djelovodni broj je numerika oznaka koja oznaava broj i godinu nastanka
predmeta.48 Djelovodni broj akta sastoji se iz: klasifikacione oznake, rednog
broja i skraene oznake godine nastanka akta.
Klasifikaciona oznaka akta sastoji se iz brojane oznake glavne grupe, grupe i
podgrupe. Redni broj oznaava redosljed njegovog evidentiranja na kartici u
okviru iste klasifikacione oznake. Ukoliko se vri elektronsko evidentiranje,
redni broj akta moe da se automatski odreuje prema brojanoj oznaci organa u
ijem je radu akt nastao, brojanoj oznaci organizacione jedinice ili brojanoj
oznaci mjesta nastanka akta. Skraena oznaka godine nastanka akta sadri dva
posljednja broja kalendarske godine u kojoj je akt nastao.
47
Isto,str.394.
48
[57]
II ORGANIZACIJA PRIJEMA STRANAKA
1. ORGANIZACIJA PROSTORA I RADNOG VREMENA

U cilju uspjenog poslovanja organi i organizacije su duni unutar organa ili
organizacije organizovati radni prostor i radno vrijeme. Svaka radna organizacija
treba jasno definisati radno vrijeme organizacije. U pravilu prijem stranaka treba
da se obavlja u toku cijelog radnog vremena i svakodnevno. Izuzetno, u
vanrednim situacijama radno vrijeme moe da se produi, tako i prijem stranaka
moe da se produi. Stranke treba da budu obavjetene o radnom vremenu i
terminu prijema stranaka. Stranke se uglavnom primaju u prijemnog kancelariji,
zato je bitno da prijemna kancelarija u organizaciji bude blizu ulaznih vrata, sa
natpisom na vratima o vremenu prijema stranaka.
Prilaz organu ili organizaciji mora biti rijeen na nain da je pristup invalidnim
licima mogu, kako bi mogli nesmetano ulaziti i izlaziti iz organa ili
organizacije. Raspored ostalih prostorija vri rukovodilac organa ili organizacije
na nain da blie ulaznim vratima se nalaze one prostorije gdje stranke najee
dolaze, a one slube gdje stranke uglavnom nemaju potrebu dolaziti se nalaze na
spratu ili dalje od ulaznih vrata. Tako rasporeen radni prostor omoguava da se
stranke nepotrebno zadravaju, lutaju i gube vrijeme, a u isto vrijeme ne ometaju
ostalim zaposlenim traei onu prostoriju koja im je potrebna. Dolazak stranaka
ne smije ugroziti nesmetan rad ostalih zaposlenih u organu ili organizaciji.
Lica koja primaju stranke odreuje rukovodilac organa ili organizacije.
Stranke se primaju slubeno, profesionalno, sa umjerenim raspoloenjem.
Stranci se moraju dati sva obavjetenja u vezi njenog ostvarivanja prava ili
ostvarivanja obaveza, tako da joj ne ostavlja dilemu u pogledu nadlenosti i
propisanog postupka.
Ukoliko u organu ili organizaciji postoji vie organizacionih jedinica, slube iste
organizacione jedinice treba da budu povezane u istom objektu i po mogunosti
na istom spratu radi lake komunikacije i efikasnijeg poslovanja.
Spratovi i radne prostorije moraju biti jasno obiljeene. Spratovi se obiljeavaju
rimskim brojevima sa nazivom organizacione jedinice ili slube u blizini
stepenita ili lifta. Radne prostorije se obiljeavaju rednim brojevima. Na
vratima kancelarije se itko istie:
naziv organa ili organizacije,
oznaka radnog mjesta,
ime i prezime i funkcija radnika koji radi na tom radnom mjestu,
ime i prezime drugog radnika koji eventualno radi na tom radnom
mjestu u suprotnoj smjeni, ako je radno vrijeme u dvije smjene,
radno vrijeme i vrijeme prijema stranaka,
[59]

vrijeme pauze radnika, mada je najbolje rad sa strankama organizovati
tako da se ne prekida rad radi pauze.
Ako je neophodno da se rad prekine za vrijeme pauze radnika, onda je

neophodno da se radnik pridrava istaknutog na vratima radnog vremene.
Ako se u jednoj zgradi nalazi vie organa ili organizacija na ulazu u zgradu treba
da se istakne raspored organa i organizacija sa naznakom spratnosti svakog
organa i organizacije koje su u toj zgradi smjetene.
Na oglasnim ploama koje se nalaze blizu ulaza treba istaknuti osnovna

obavjetenja i uputstva o nainu sprovoenja prava i izvravanja obaveza.
Naprimer, radi podizanja nekog dokumenta treba stranke na oglasnoj tabli
obavijestiti koja dokumenta treba da priloi, kolika se plaa taksa, gdje je mogu
kupiti ili na koji iro raun uplatiti. Na taj nain e se stranke bre informisati i
nee stvarati nepotrebnu guvu i zastoj u radu organa ili organizacije.
Ako radno vrijeme prijema stranaka ne odgovara radnom vremenu rada

organizacije, treba vrijeme prijema stranaka organizovati na taj nain da u toku
istog dana mogu obaviti posao zbog kojeg su dole.
2. SEKRETARSKI POSLOVI
U kancelarijskom poslovanu treba da razlikujemo dva pojma termina sekretar.
Jedan je pojam koji oznaava jednu od rukovodeih funkcija u organu ili
organizaciji, kao naprimjer sekretar Vlade, sekretar Narodne skuptine itd. Drugi
pojam je vezan za radno mjesto, koje se u kancelarijskom poslovanju ee
koristi u enskom rodu sekretarica, mada nije obavezno da te poslove obavlja
osoba enskog pola. U praksi te poslove uglavnom obavlja osoba enskog pola,
pa otud je i uobiajen termin sekretarica. Uglavnom, to je osoba koja pomae
rukovodiocu u svakodnevnom izvravanju njegovih obaveza. Sekretar
/sekretarica je najblia osoba rukovodiocu organa ili organizacije i on/ona
uglavnom obavlja administrative poslove, kako bi rukovodilac mogao da obavlja
sloenije poslove, bavio se rukovoenjem, kontrolom, analizom, podjelom rada,
odluivanjem itd.
Sekretar je odgovoran za sve vrste kancelarijskog/administrativno-tehnikog

posla i njegov zadatak je da se svi ti poslovi obavljaju brzo, tano, racionalno,
svrsishodno. Sekretar mora poznavati sve vrste kancelarijskog posla jer je
njegov posao raznovrstan. Zato sekretar mora imati niz strunih i linih
kvaliteta, koji mu omoguavaju da uspjeno obavlja zadate poslove. On je u
svakodnevnom kontaktu i sa rukovodiocem, ali i sa ostalim radnicima, to mu
omoguava da brzo i efikasno obavlja niz poslova i olaka rad rukovodiocu.
Zato je neophodno da se sekretar uvijek struno osposobljava i unapreuje svoj
[60]

rad. On je saradnik rukovodiocu, posrednik izmeu rukovodioca i ostalih
zaposlenih, ali i kancelarijski radnik.
Line osobine koje bi sekretar trebao da ima su:

1. Sposobnost za saradnju,
2. Sposobnost da se brzo i lako prilagoava novonastalim situacijama,
3. Sposobnost lakog navikavanja na promjene,
4. Sposobnost da prihvati dobronamjerne kritike i slino,
5. Smisao za organizaciju,
6. Sposobnost da istovremeno izvrava vie poslova,
7. Zainteresovanost za rad organa ili organizacije,
8. Sposobnost za rasuivanje, odnosno razlikovanje bitnog od nebitnog, ili
manje bitnog, glavnog od sporednog,
9. Sposobnost da izabere najefikasniju proceduru,
10. Sposobnost da pravilno i na vrijeme reaguje na pojave i dogaaje,
11. Urednost, to podrazumijeva brigu za dokumentaciju i odravanje
radnog prostora, ali i da svojim izgledom ostavlja ugodan utisak da
druge,
12. Efikasnost i ekspeditivnost,
13. Sposobnost uvanja slubene i poslovne tajne itd.
Sekretar prima stranke i zaposlene, telefonira, prima pozive, organizuje sastanke,

brine o rasporedu radnih obaveza rukovodioca itd. Neophodna je tijesna saradnja
rukovodioca i sekretara.
Kako izgleda radni dan jednog sekretara/sekretarice u radnoj organizaciji? Na

poetku radnog vremena sekretar/sekretarica obavjetava rukovodioca o svim
primljenim porukama, upoznaje ga o zakazanim sastancima, radnim dogovorima
i svim planiranim obavezama za taj dan. Sekretar predoava rukovodiocu
novine, asopise, primljenu potu i izvjetava ga o svim poslovima koje je
prethodnog dana uradio. Tada sekretar prima od rukovodioca naredne radne
zadatke i uputstva za taj dan. U toku dana sekretar izvrava primljene radne
zadatke, vodi zabiljeke sa sastanaka i radnih dogovora, povezuje telefonske
razgovore rukovodioca i stranaka, kao i prijem stranaka kod rukovodioca, prima
telefonke razgovore u odsustvu rukovodioca i vodi evidenciju o primljenim
pozivima i druge poslove. Na kraju dana sekretar predoava rukovodicu na
potpis akte, obavjetava ga o izvrenim radnim zadacima, te prima upute od
rukovodioca za neredni dan, posebno ako e rukovodioc narednog dana biti
odsutan. U odsustvu rukovodioca sekretar je duan da vodi evidenciju o
primljenim pozivima na obrascu sa tanim vremenom primljene poruke, ime i
prezime te funkciju lica koje je ostavilo poruku i na kraju itko ispisati tekst
poruke.
[61]

Datum: ____________________ g.
TELEFONSKA PORUKA ZA ________________________
Poruka primljena u _____________ asova
Od _____________________ (ime, prezime i funkcija lica koje ostavlja poruku)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
_____________________________________________________ (tekst poruke)
Poruku primio:
___________________
Slika 28: Obrazac za telefonske poruke
[62]
III UPRAVNI POSTUPAK I UPRAVNI SPOR
1. UPRAVNI POSTUPAK
Upravni postupak u Republici Srpskoj regulisan je Zakonom o optem
upravnom postupku49, koji je usvojen 2002.g. a koji je kasnije mijenjan i
dopunjavan 2007.g. i 2010.g. Istim zakonom reguliu se:
1. Osnovna naela, u okviru kojih se reguliu:

- Vaenje zakona,
- Poseban postupak suspidijarne primjene zakona,
- Upotreba izraza organ,
- Naelo zakonitosti,
- Naelo zatite prava stranaka i zatite javnog interesa,
- Naelo efikasnosti,
- Naelo istine,
- Naelo sasluanja stranke,
- Naelo slobode ocjene dokaza,
- Naelo samostalnosti u rjeavanju,
- Naelo dvostepenosti u rjeavanju (pravo elbe),
- Naelo konanosti i pravosnanosti rjeenja,
- Naelo ekonominosti postupka,
- Naelo pruanja pomoi neukoj stranci,
- Naelo o upotrebi jezika i pisma.
2. Nadlenosti organa, u okviru kojih se reguliu:
- Stvarna i mjesna nadlenost,
- Stranke sa diplomatskim imunitetom,
- Prostorno ogranienje nadlenosti,
- Sukob nadlenosti,
- Pravna pomo i
- Izuzee.
3. Stranke i njihovo zastupanje, u okviru kojih je regulisano:
- Pojam stranka,
- Procesna sposobnost i zakonski zastupnik stranke,
- Privremeni zastupnik,
- Zajedniki predstavnik, zajedniki punomonik i
- Punomonik.
4. Optenje organa i stranke, u okviru kojih je regulisano:
- Pojam podnesak,
- Pozivanje stranke,
- Izrada zapisnika i
49
[63]

- Razgledanje spisa i obavjetavanje o toku postupka.
5. Dostavljanje pismena strankama, u okviru kojih je regulisano:
- Nain dostavljanja,
- Posredno dostavljanje,
- Obavezno lino dostavljanje,
- Posebni sluajevi dostavljanja: dostavljanje zakonskom zastupniku i
punomoniku, dostavljanje punomoniku za primanje pismena,
dostavljanje dravnim organima i drugim pravnim licima,
dostavljanje ostalim licima, dostavljanje javnim saoptenjem,
odbijanje prijema pismena, promjena prebivalita, odnosno
boravita ili sjedita,
- Dostavnica i
- Greke u dostavljanju.
6. Rokovi.
7. Povraaj u preanje stanje.
8. Odravanje reda.
9. Trokovi postupka, u okviru kojih je regulisano:
- Trokovi organa i stranaka i
- Oslobaanje od plaanja trokova.
10. Prvostepeni postupak:
- Pokretanje prvostepenog postupka,
- Spajanje upravnih stvari u jedan postupak,
- Izmjena zahtjeva,
- Odustajanje od zahtjeva i
- Poravnanje.
11. Postupak do donoenja rjeenja:
- Opta naela: skraeni postupak, poseban ispitni postupak,
prethodno pitanje, usmena rasprava,
- Dokazivanje: isprave, uvjerenja, svjedoci, izjava stranke, vjetaci,
tumai i prevodioci, uviaj, obezbjeenje dokaza, obnavljanje spisa.
12. Rjeenje:
- Organ koji donosi rjeenje,
- Oblik i sastavni djelovi rjeenja,
- Djelimino, dopunsko i privremeno rjeenje,
- Rok za izdavanje rjeenja i
- Ispravljanje greaka u rjeenju.
13. Pravna sredstva:
- alba: pravo albe, nadlenost organa za rjeavanje po albi, rok za
albu, sadraj albe, predavanje albe, rad prvostepenog organa po
albi, rjeavanje drugostepenog organa po albi, alba kad
prvostepeno rjeenje nije doneseno, rok za donoenje rjeenja po
albi, dostavljanje drugostepenog rjeenja.
14. Ponavljanje postupka:
- Pokretanje ponavljanja postupka i
[64]

- Rjeavanje o ponavljanju postupka.
15. Ponitavanje, ukidanje i mijenjanje rjeenja.
16. Izvrenje:
- Izvrenje radi obezbjeenja,
- Privremeni zakljuak o obezbjeenju.
S obzirom da su upravne stvari raznovrsne i ne mogu se tretirati kao jedna vrsta

upravnog postupka, razlikujemo:
- Opti upravni postupak i
- Posebni upravni postupak.
Opti upravni postupak obuhvata skup pravila postupanja koja se tiu rjeavanja
pojedinih upravnih stvari, a koja se mogu primijeniti za postupak i rad organa
uprave, kao i drugih dravnih (republikih) organa kada rjeavaju o pravima,
obavezama ili pravnim interesima pojedinaca, pravnih lica ili drugih stranaka u
svim oblastima uprave. Dakle, to su ona jedinstvena opta pravila postupka koja
su zajednika za sve ili najvei broj upravnih oblasti i vae za sve organe uprave
koje u tim oblastima rjeavaju pojedinane upravne stvari za koje nije propisan
poseban upravni postupak.50
Posebni upravni postupci obuhvataju ona posebna procesnopravna pravila koja

su obino sadrana u zakonima kojima se regulie rad nekog organa uprave ili
materija u odreenoj upravnoj oblasti.51
Upravni postupak pokree se pismenim zahtjevom stranke. Stranka u upravnom

postupku moe biti svako pravno ili fiziko lice. Pored stranke upravni postupak
moe se pokrenuti po slubenoj dunosti.
Ako organ povodom zahtjeva stranke utvrdi da nema uslova za pokretanje

postupka, donijee zakljuak o odbacivanju zahtjeva stranke. Protiv tog
zakljuka stranka ima pravo albe.
Protiv rjeenja donesenog u prvom stepenu stranka ima pravo na albu. Samo
zakonom moe se propisati da u pojedinim upravnim stvarima alba nije
doputena i to ako je na drugi nain obezbjeena zatita prava i pravnih interesa
stranke i zatita zakonitosti.
Ako nema organa uprave drugog stepena, alba protiv prvostepenog rjeenja
moe se izjaviti samo kad je to zakonom predvieno. Tim zakonskim propisom
odredie se i organ koji e rjeavati po albi.
50
MlaenMandiiLjubinkoMitrovi:Upravnoprocesnopravo,Panevropskiuniverzitet
Apeiron,BanjaLuka,2012.str.19.
51
[65]

Rjeenje u upravnom postupku koje donosi organ uprave potpisuje rukovodilac
organa ili slubena osoba koju ovlasti rukovodilac.
Rokovi u upravnom postupku odreuju se na dane, mjesece i godine.
Obavezno lino dostavljanje pismena izvreno je uruenjem osobi kojoj je

namijenjeno.
Punomonik u upravnom postupku moe biti potpuno poslovno sposobna osoba.

Punomo prestaje ako pravni nasljednik stranke, odnosno njen novi zakonski
zastupnik opozove raniju punomo. Ako je mjesto prebivalita odnosno
boravita osobe u upravnom postupku nepoznato, organ koji vodi postupak e
takvoj osobi postaviti privremenog zastupnika.
Procesnu sposobnost ima stranka koja je u stanju sama obavljati radnje u

postupku.
Poziv u upravnom postupku sadri:
Naziv organa koji poziva,

Ime, prezime i adresu osobe koja se poziva,
Mjesto, dan i sat dolaska i
Predmet zbog kojeg se poziva.
Zapisnik u upravnom postupku sadri slubeni prikaz o vanijim radnjama u

postupku.
Prvostepeno rjeenje u upravnom postupku postaje izvrno kada istekne rok za

albu, ako ista nije izjavljena. Ono rjeenje protiv koga se ne moe izjaviti alba,
niti pokrenuti upravni spor, ono postaje pravosnano danom donoenja rjeenja.
Upravni postupak vodi se na jednom od jezika konstitutivnih naroda u skladu sa

Ustavom i Zakonom.
Pripadnicima drugih konstitutivnih naroda u BiH kao strankama ili drugim

uesnicima u postupku pripada pravo da se slue svojim jezikom.
Ako se postupak ne vodi na jeziku stranke, odnosno drugih uesnika u postupku,

organ je duan da im omogui da preko prevodioca prate postupak na svom
jeziku, kao i da im pozive i druga pismena dostavlja na njihovom jeziku i pismu.
[66]

Stranka i drugi uesnici u postupku koji nisu dravljani Republike Srpske, a ne
znaju jezik na kome se vodi postupak imaju pravo da tok postupka prate preko
prevodioca.52
1.1. Rjeenje u upravnom postupku

drugim propisima, rjeenje se moe donijeti i usmeno. U upravnom postupku
pismeno rjeenje mora da sadri:
Naziv organa,
Broj predmeta,
Datum,
Uvod,
Dispozitv (izreka),
Obrazloenje,
Uputstvo o pravnom lijeku,
Potpis ovlatene osobe i
Peat organa.
Uvod rjeenja sadri naziv organa koji donosi rjeenje, propis na osnovu koga se
donosi rjeenje, ime stranke i kratak opis zahtjeva. Ako je reenje doneseno uz
saglasnost, potvrdu, odobrenje ili po miljenju drugog organa, u uvodu je
potrebno to navesti. Ako je upravnu stvar rijeio kolektivni organ, u uvodu se
navodi dan sjednice na kojoj je upravna stvar rijeena. Poslije uvoda na sredini
se ispisuje rije rjeenje, a zatim se navodi dispozitiv.
Dispozitivom se rjeava o predmetu postupka u cjelini i o svim zahtjevima

stranaka o kojima u toku postupka nije rijeeno. Dispozitiv mora biti kratak i
odreen, a kad je potrebno moe se podijeliti i na vie taaka. Dispozitivom se
moe rijeiti i o trokovima postupka ako ih je bilo, odreujui njihov iznos, ko
ih je duan platiti, kome i u kom roku. Ako se u dispozitivu ne rjeava o
trokovima, navee se da e se o tome donijeti poseban zakljuak.53
Iza dispozitiva se se na sredini stranice pie rije obrazloenje koje, u

jednostavnim upravnim stvarima u kojima uestvuje samo jedna stranka, kao i o
jednostavnim upravnim stvarima u kojima u postupku uestvuju dvije ili vie
stranaka, ali ni jedna ne prigovara postavljenom zahtjevu, a zahtjev se usvaja,
moe sadravati samo kratko izlaganje zahtjeva stranke i pozivanje na propise na
52
lan16.Zakonaooptemupravnompostupku(SlubeniglasnikRepublikeSrpske,
broj13/02,50/10)
53
broj13/02,50/10)
[67]

osnovu kojih je upravna stvar rijeena. U ostalim upravnim stvarima
obrazloenje rjeenja sadri:
kratko izlaganje zahtjeva stranaka,

utvreno injenino stanje, prema potrebi i razloge koji su bili
odluujui pri ocjeni dokaza, razloge zbog kojih nije uvaen koji od
zahtjeva stranaka,
propise i razloge koji s obzirom na utvreno injenino stanje upuuju
na odluku koja je data u dispozitivu.
Ako alba ne odlae izvrenje rjeenja, u obrazloenju treba navesti pravni

osnov koji to odreuje. U obrazloenju rjeenja, takoe, moraju biti obrazloeni
i oni zakljuci protiv kojih nije doputena posebna alba. Ako se rjeenjem
nalae izvrenje kakve radnje, u dispozitivu e se navesti rok u kome se ta radnja
ima izvriti.
Iza obrazloenja navodi se uputstvo o pravnom sredstvu, kao poseban sastavni

dio rjeenja, stavlja se poslije obrazloenja. Uputstvom o pravnom sredstvu
stranka se upoznaje da li je protiv rjeenja dozvoljena alba, ili upoznati stranku
da li moe pokrenuti upravni spor ili drugi postupak pred sudom. Kad je protiv
rjeenja dozvoljena alba, u uputstvu se navodi kome se izjavljuje, a kome se, u
kom roku i sa kolikom taksom predaje.
Kad se protiv rjeenja ne moe izjaviti alba u upravnom postupku, ve se moe

pokrenuti upravni spor, u uputstvu se navodi kom se sudu tuba podnosi, i u
kom roku sa kolikom taksom. Kad se moe pokrenuti drugi postupak pred
sudom, u uputstvu se navodi sud kome se moe obratiti i u kom roku.
Kad rjeenjem nije dato uputstvo o pravnom sredstvu, ili je uputstvo nepotpuno,
stranka moe postupiti po propisima, ali moe i da u roku od osam dana trai od
organa koji je rjeenje donio da dopuni rjeenje. U takvim sluajevima rok za
albu, odnosno tubu tee od dana dostavljanja dopunjenog rjeenja.
Kad je protiv rjeenja mogue izjaviti albu, a stranka je pogreno upuena

rjeenjem, odnosno poukom o pravnom sredstvu da protiv tog rjeenja nije
doputena alba ili da se protiv njega moe pokrenuti upravni spor, rok za albu
tee od dana dostavljanja rjeenja suda kojim je tuba odbaena kao
nedoputena, ako stranka nije ve prije toga podnijela albu nadlenom organu.
Kad protiv rjeenja nije mogue izjaviti albu, a stranka je pogreno upuena
rjeenjem da se protiv tog rjeenja moe aliti, te je izjavila albu i zbog toga
propustila rok za pokretanje upravnog spora, ovaj rok joj tee od dana
dostavljanja rjeenja kojim joj je alba odbaena, ako stranka nije ve prije toga
pokrenula upravni spor.
[68]

1.2. alba protiv rjeenja
Protiv rjeenja donesenog u prvom stepenu stranka ima pravo albe. alba protiv
zakljuka ili rjeenja moe se izjaviti samo protiv pismeno izdatog zakljuka ili
rjeenja kada je to zakonom predvieno. alba se ne moe izjaviti protiv rjeenja
domova Parlamentarne skuptine Bosne i Hercegovine i Vijea ministara Bosne
i Hercegovine u prvom stepenu. Protiv rjeenja Vlade, Narodne skuptine,
skuptine grada i skuptine optine donesenog u prvom stepenu, ne moe se
takoe izjaviti alba.
Tuilac, pravobranilac ili drugi republiki organi uprave, ako su zakonom

ovlaeni, mogu izjaviti albu protiv rjeenja kojim je povrijeen zakonom u
korist pojedinca ili pravnog lica, a na tetu javnog interesa.
U albi se mora navesti rjeenje koje se pobija, sa oznakom naziva organa koji
ga je donio i brojem i datumom rjeenja. Dovoljno je da stranka izloi u albi u
kom je pogledu nezadovoljna rjeenjem, ali albu ne mora obrazlagati. U albi
se mogu iznositi nove injenice i novi dokazi, ali je stranka duna da obrazloi
razloge zbog ega ih nije iznio u prvostepenom postupku. Ako su u albi
iznesene nove injenice i novi dokazi, a u postupku uestvuju dvije ili vie
stranaka sa suprotnim interesima, alba se prilae u onoliko prepisa koliko ima
stranaka u postupku. Organ je duan dostaviti svakoj stranci prepis albe i
ostaviti joj rok da se o novim injenicama i dokazima izjasni. Ovaj rok ne moe
biti krai od osam, ali ni dui od 15 dana.
alba se predaje linom dostavom ili alje potom organu koji je donio
prvostepeno rjeenje. Ako je alba predata ili poslata neposredno drugostepenom
organu, on je odmah alje organu prvog stepena. Organ prvog stepena ispituje da
li je alba doputena, blagovremena i izjavljena od ovlaenog lica.
Nedoputenu, neblagovremenu ili od neovlaenog lica izjavljenu albu organ e
odbaciti svojim zakljukom.
Stranka ima pravo albe protiv zakljuka kojim je alba odbaena. Ako organ
koji rjeava po albi nae da je alba osnovana rijeie ujedno i o albi koja je
bila odbaena. I protiv novog rjeenja stranka ima pravo albe. Ako organ koji je
donio rjeenje nae povodom albe da je sprovedeni postupak bio nepotpun, a da
je to moglo uticati na donoenje rjeenja, on moe postupak upotpuniti. Organ
koji je donio reenje upotpunie postupak i onda kad stranka iznese u albi takve
injenice i dokaze koji bi mogli uticati na drukije rjeenje stvari, jer je stranci
morala biti data mogunost da uestvuje u postupku koji je prethodio prije
donoenja rjeenja, a ta mogunost joj nije bila data, ili ako joj je bila data, a ona
je propustila da je iskoristi, pa je u albi naveo razloge tog proputanja. Prema
rezultatu dopunjenog postupka, organ koji je donio rjeenje moe stvar rijeiti
drukije i novim rjeenjem zamijeniti rjeenje na koje je upuena alba. I protiv
novog rjeenja stranka ima pravo albe.
[69]

1.3. Ponitenje rjeenja u upravnom postupku
Ponitenjem rjeenja u upravnom postupku ponitavaju se sve pravne posljedice

koje je rjeenje proizvelo do dana ponitenja.
Ako izvrenje rjeenja nije mogue takvo rjeenje se proglaava nitavnim.
Ukidanjem rjeenja ne ponitavaju se pravne posljedice koje je rjeenje

proizvelo do dana ukidanja, ali se omoguava daljnje proizvoenje pravnih
posljedica ukinutog rjeenja.54
1.4. Odbijanje rijeenja u upravnom postupku

Da je alba odbijena u upravnom postupku ako drugostepeni organ nije donio
rjeenje po albi smatra se rok od 30 dana od dana dostavljanja rjeenja, ili u
posebno propisanom kraem roku od dana predaje albe. Drugostepeni organ e
odbiti albu ako je postupak pravilno proveden i rjeenje je pravilno i na zakonu
zasnovano.
1.5. Spajanje upravnih stvari u jedan upravni postupak

Vie upravnih stvari moe se spojiti u jedan upravni postupak ako se prava i
obaveze stranaka zasnivaju na istom ili slinom injeninom stanju i na istoj
pravnoj osnovi i ako je organ koji vodi postupak u pogledu svih predmeta
stvarno nadlean.
1.6. Poseban ispitni postupak u upravnom postupku

Poseban ispitni postupak u upravnom postupku provodi se samo kada je to
potrebno radi utvrivanja injenica i okolnosti koje su znaajne za rjeenje
stvari.
1.7. Skraeni postupak u upravnom postupku

Skraeni postupak u upravnom postupku se provodi kada o injenicama nije
potrebno provoditi posebne procesne radnje.
1.8. Obnova postupka u upravnom postupku

Obnova postupka u upravnom postupku je vanredni pravni lijek. Obnovu
postupka u upravnom postupku moe traiti:
Stranka,
54
lan254.,stav2ZakonaooptemupravnompostupkuSlubeniglasnikRepublike
Srpske,broj13/08
[70]

Ombudsman BiH i
Po slubenoj dunosti organ koji je donio rjeenje.
2. RJEENJE DRUGOSTEPENOG ORGANA PO ALBI

Ako je alba nedoputena, neblagovremena ili izjavljena od neovlaenog lica, a
prvostepeni organ je propustio da je zbog toga odbaci, odbacie je organ koji je
nadlean za rjeavanje po albi. Ako albu ne odbaci, drugostepeni organ uzima
predmet u rjeavanje. Drugostepeni organ moe odbiti albu, ponititi rjeenje u
cjelini ili delimino, ili ga izmijeniti.55
Drugostepeni organ e odbiti albu kad utvrdi da je postupak koji je prethodio

donoenju rjeenja pravilno sproveden i da je rjeenje na zakonu zasnovano, a
alba neosnovana. Drugostepeni organ e odbiti albu i kad nae da je u
prvostepenom postupku bilo nedostataka, ali da oni nisu mogli uticati na rjeenje
stvari. Kad drugostepeni organ nae da je prvostepeno rjeenje na zakonu
zasnovano, ali zbog drugih razloga, a ne zbog onih koji su u rjeenju navedeni,
on e u svom rjeenju izloiti te razloge i albu odbiti.56
Kad drugostepeni organ utvrdi da su u prvostepenom postupku injenice

nepotpuno ili pogreno utvrene, da se u postupku nije vodilo rauna o pravilima
postupka koja bi bila od uticaja na rjeenje stvari, ili da je dispozitiv pobijanog
rjeenja nejasan ili je u protivrjenosti sa obrazloenjem, on e upotpuniti
postupak i otkloniti izloene nedostatke sam, ili preko prvostepenog organa ili
zamoljenog organa. Ako drugostepeni organ nae da se na podlozi injenica
utvrenih u upotpunjenom postupku stvar mora rijeiti drukije nego to je
rjeeno prvostepenim rjeenjem, on e svojim rjeenjem ponititi prvostepeno
rjeenje i sam rijeiti stvar. Ako drugostepeni organ nae da e nedostatke
prvostepenog postupka bre i ekonominije otkloniti prvostepeni organ, on e
svojim rjeenjem ponititi prvostepeno rjeenje i vratiti predmet prvostepenom
organu na ponovni postupak. U tom sluaju drugostepeni organ je duan svojim
rjeenjem da ukae prvostepenom organu u kom pogledu treba upotpuniti
postupak, a prvostepeni organ je duan u svemu da postupi po drugostepenom
rjeenju i da bez odlaganja, a najkasnije u roku od 30 dana od dana prijema
predmeta donese novo rjeenje. Protiv novog rjeenja stranka ima pravo albe.
Ako prvostepeni organ nakon ponitenja rjeenja od strane drugostepenog
organa donese novo rjeenje protivno pravnom shvatanju drugostepenog organa
ili primjedbama drugostepenog organa u vezi sa postupkom, pa stranka izjavi
55
broj13/02,50/10)
56
broj13/02,50/10)
[71]

novu albu, drugostepeni organ je duan ponititi prvostepeno rjeenje i sam
rijeiti upravnu stvar. Drugostepeni organ duan je da o postupku prvostepenog
organa obavijesti Upravnu inspekciju radi pokretanja prekrajnog postupka.57
Organ koji je rijeio upravnu stvar u drugom stepenu alje, po pravilu, svoje
rjeenje sa spisima predmeta prvostepenom organu, koji je duan da rjeenje
dostavi strankama u roku od osam dana od dana prijema spisa.58
2.1. alba kad prvostepeno rjeenje nije doneseno

Ako je albu izjavila stranka po ijem zahtjevu prvostepeni organ nije donio
rjeenje, drugostepeni organ e traiti da mu prvostepeni organ saopti razloge
zbog kojih rjeenje nije doneseno u roku. Ako nae da rjeenje nije doneseno u
roku zbog opravdanih razloga, ili zbog krivice stranke, odredie prvostepenom
organu rok za donoenje rjeenja, koji ne moe biti dui od mjesec dana. Ako
razlozi zbog kojih rjeenje nije doneseno u roku nisu opravdani, drugostepeni
organ e traiti da mu prvostepeni organ poalje spise predmeta. Ako
drugostepeni organ moe rjeiti stvar prema spisima predmeta, donijee svoje
rjeenje, a ako ne moe, sam e sprovesti postupak i svojim rjeenjem rijeiti
stvar. Izuzetno, ako drugostepeni organ nae da e postupak bre i ekonominije
sprovesti prvostepeni organ, naloie da to uini i da mu prikupljene podatke
dostavi u odreenom roku, posle ega e sam rijeiti stvar. Ovakvo rjeenje je
konano.59
3. UPRAVNI SPOR
Pod upravnim sporom podrazumijeva se spor o zakonitosti upravnog akta na ije
pokretanje kod nadlenog suda ima pravo, s jedne strane, fiziko ili pravno lice,
ukoliko smatraju da im je upravnim aktom povrijeeno neko pravo ili
neposredni lini interes zasnovan na zakonu, a s druge strane, i zakonom
ovlaeni republiki organ (nadleni pravobranilac) kada smatra da je upravnim
aktom povrijeen zakon na tetu Republike Srpske, grada ili optine koju on po
zakonu zastupa, kao i u drugim sluajevima odreenim zakonom, te organ
jedinice lokalne samouprave, poslovna jedinica preduzea, naselje ili grupa lica
ukoliko su nosioci prava i obaveza o kojima se rjeavalo u upravnom postupku.60
57
broj13/02,50/10)
58
broj13/02,50/10)
59
broj13/02,50/10)
60
[72]

Organ protiv ijeg je rjeenja pokrenut upravni spor moe da poniti ili izmijeni
svoje rjeenje iz istih razloga zbog kojih bi sud ponitio takvo rjeenje, pod
uslovom da se time ne vrijee pravo stranke ili tree osobe.
Upravni spor se moe voditi protiv konanog upravnog akta nadlene institucije.
Ako sud utvrdi da akt koji se tubom osporava nije konaan upravni akt,
odbacie tubu rjeenjem. Uz tubu za pokretanje upravnog spora obavezno se
dostavlja konani upravni akt u originalu ili prepisu.
Tuitelj u upravnom sporu moe biti dravni slubenik, ako je konanim

upravnim aktom povrijeeno neko njegovo pravo iz radnog odnosa. Upravni
spor se pokree tubom pred nadlenim sudom. Tuba u upravnom sporu
podnosi se u roku od dva mjeseca od dana kada je tuitelj obavjeten, odnosno
kada je primio konani akt iz upravnog postupka. Sud rjeava upravni spor
presudom, odnosno rjeenjem. U upravnom sporu presudom tuba se uvaava ili
odbija kao neosnovana, a rjeenjem u upravnom sporu tuba se odbacuje kao
neblagovremena. Presudu u upravnom sporu sud donosi veinom glasova
sudskog vijea. Presuda u upravnom sporu je konana i obavezujua.
Odustajanje od zahtjeva u upravnom sporu moe biti tokom cijelog postupka.

Kada tuilac odustane od tube sud e rjeenjem obustaviti postupak.
Tuena strana duna je dostaviti sudu odgovor na tubu u roku koji odredi sud u
svakom pojedinanom sluaju.
Kao vanredni pravni lijek u upravnom sporu moe biti i zahtjev za ponavljanje
postupka. Ponavljanje postupka u upravnom sporu moe se traiti najkasnije u
roku od 30 dana od dana kada je stranka saznala za razlog ponavljanja.
Ponavljanje postupka u upravnom sporu pokree se zahtjevom. Dozvolom
ponavljanja postupka u upravnom sporu ranija sudska odluka se stavlja van
snage u cjelosti ili djelimino.
Upravni spor se ne moe voditi o stvarima o kojima neposredno na osnovu

ustavnih ovlatenja odluuje Parlamentarna skuptina Bosne i Hercegovine ili
Predsjednitvo Bosne i Hercegovine.
Protiv pravosnanog rjeenja donesenog u upravnoj stvari u kojoj se ne moe

voditi upravni spor, a sudska zatita nije obezbjeena ni izvan upravnog spora,
tuilac ima pravo da podigne zahtjev za zatitu zakonitosti, ako smatra da je
rjeenjem povrijeen zakon. Zahtjev za zatitu zakonitosti moe se podii u roku
od mjesec dana od dana kad je rjeenje dostavljeno tuiocu, a ako mu nije
dostavljeno - u roku od est mjeseci od dana dostavljanja stranci. O zahtjevu za
zatitu zakonitosti protiv rjeenja koje je u upravnom postupku donio organ
uprave, podrune jedinice osnovan za vrenje upravnih poslova ili organizacija
[73]

nad kojom nadzor vri republiki organ, rjeava organ uprave koji je nadlean za
rjeavanje po albi protiv pobijanog rjeenja, a ako takvog organa nema Vlada.
Povodom zahtjeva za zatitu zakonitosti, organ moe ukinuti pobijano rjeenje
ili odbiti zahtjev. Protiv rjeenja donesenog po zahtjevu za zatitu zakonitosti
alba nije doputena.61
61
broj13/02,50/10)
[74]
IV PEATI
1. PEATI, TAMBILJI, FAKSIMILI

Peatom se potvruje autentinost javne isprave i drugog akta kojim republiki
organ uprave ili organizacija odluuje ili slubeno opti sa drugim organima,
pravnim licima i graanima. Inae peati, igovi i tambilji su pomona sredstva
u kancelarijskom poslovanju. Peati slue za ovjeru vjerodostojnosti slubenih
akata. Peat se stavlja sa lijeve strane pored potpisa ovlatenog lica za
potpisivanje slubenih akata, ako zakonom ili drugim propisom nije drukije
odreeno.
Ako organ ili organizacija imaju vie peata iste veliine, peati moraju biti
istovjetni po sadraju i svaki primjerak oznaen arapskim brojem.
Peat se uva i upotrebljava u slubenim prostorijama organa odnosno
organizacije, a izuzetno moe se upotrebljavati i van slubenih prostorija kada
treba izvriti odreene slubene radnje van subenih prostorija. uvanje i
upotreba peata mora biti takva da se onemogui nezakonita upotreba peata.
Peat uva i odluuje o njegovoj upotrebi starjeina organa odnosno
organizacije. Starjeina organa odnosno organizacije moe povjeriti na uvanje i
odluivanje o upotrebi peata odreenom radniku organa odnosno organizacije,
o emu e se sastaviti zapisnik. U organu i organizaciji vodi se evidencija o
peatima.
Peat koji je zbog istroenosti ili iz drugih razloga postao neupotrebljiv, kao i u
sluaju promjene naziva i sjedita ili prestanka sa radom organa ili organizacije
mora se odmah unititi, o emu se stara starjeina organa odnosno organizacije.
Smatra se da je peat zbog istroenosti neupotrebljiv ako se iz otiska jasno ne
vidi tekst koji daje otisak peata.
Nestanak peata mora se odmah prijaviti nadlenom optinskom organu za
unutranje poslove i oglasiti u Slubenom glasniku RS, a u sluaju kasnijeg
pronalaska, taj peat e se unititi. Novi peat koji se izradi umjesto nestalog
peata mora biti posebno oznaen.
Peat organa i organizacije izrauje peatoreznica koju ovlasti Ministarstvo
unutranjih poslova.
Peati se izrauju od materijala koji odgovara za tu svrhu (guma, metal i slino).
Izraene peate do predaje organu odnosno organizaciji peatoreznica je duna
obezbijediti od krae i zloupotrebe i unititi matrice koje su sluile za izradu
peata, kao i sve probne i neuspjele primjerke peata. Peate peatoreznica radi
na osnovu potrebne dokumentacije o postojanju, odnosno registraciji organa ili
organizacije (statuta, sudskog rjeenja o registraciji i td.). Oblik i tekst peata
[75]

mora biti opisan u osnovakim aktima organizacije, odnosno u statutu
organizacije.
Rad sa peatima u organima i organizacijama Republike Srpske regulisan je
Zakonom o peatima62.
tambilj je takoe pomono sredstvo u kancelarijskom poslovanju. tambilj se
koristi za otiskivanje teksta, potvrde, krae zabiljeke, za ispisivanje datuma i
slino. Najee je u upotrebi prijemni tambilj koji koristi radnik zaduen za
prijem pote i voenje evidencije akata.
Prijemni tabilj je dimenzije 60x20 mm koji sadri naziv organa ili organizacije,
broj organizacione jedinice ako postoji, broj priloga, datum prijeme, vrijednost
poiljke i obavezno broj pod kojim je pota evidentirana.
Naziv organa
Primljeno:
Org. jedinica Broj Prilog Vrijednost
Slika 29: Prijemni tambilj
Pored prijemnog tambilja u upotrebi je i daktilografski tambilj, koji je

dimenzije 60x25 mm i koji koriste daktilografi. Daktilografski tabilj sadri
sledee elemente: datum kada je materijal za kucanje primljen, prepisan,
sravnjen i otpremljen, i naravno potpis daktolografa.
Primljeno
Prepisano
Datum Potpis
Sravnjeno
Otpremljeno
Slika 30: Daktilografski tambilj
Veoma esto se tambilji upotrebljavaju kod ovjere potpisa ili rukopisa, ili
ovjera prepisa isprave. Uz pomo ovakvog tambilja slubenik zaduen za
ovjeru moe efikasnije zavriti ovjeru jer u otisnutom tekstu tambilja popunjava
samo nedostajui tekst. tambilj, svakako, ne moe zamijeniti peat, ovakav
62
SlubeniglasnikRepublikeSrpskebroj17/92,broj63/01i49/07
[76]

popunjen i potpisan tambilj se na kraju mora ovjeriti peatom organa koji vri
ovjeru.
___________________________
(Organ nadlean za ovjeravanje)
Ov. broj ____________ datum _________
__________________________________
(prezime i ime)
__________________________________
(adresa)
Svojeruno je potpisao-la ovu ispravu priznao-la je za svoj potpis rukopis na
ovoj ispravi. Identitet je utvren na osnovu
________________________________________________________________.
Napomena: _______________________________
Taksa: ___________________________________
(M.P.)
Ovjeravanje izvrio:
_________________________
Slika 31: Sadraj teksta potvrde u tambilju kod ovjere potpisa ili rukopisa
___________________________
(Organ nadlean za ovjeravanje)
Ov. broj ____________ datum _________

Ovaj prepis istovjetan je sa njegovim ______________ napisanim ___________
koji se sastoji od _______ stranica, a nalazi se kod _______________________.
Napomena: _______________________________
Taksa: ___________________________________ (M.P.)
Ovjeravanje izvrio: _________________________
Slika 32: Sadraj teksta potvrde u tambilju kod ovjere prepisa isprave
[77]

Faksimil je poseban peat sa potpisom lica, a koristi se za potpisivanje akata u
veem broju. Faksimil ne moe zamijeniti svojeruan potpis lica i nee se
upotrebljavati za potpisivanje rjeenja, odluka, zakljuaka koji se upuuju
stranci.
2. UVANJE I RUKOVANJE PEATOM

Peati se moraju uvati na nain da se onemogui njihova zloupotreba. Po
pravilu peati se ne iznose van sjedita organa ili organizacija, ali ako je
potrebno iznijeti ih radi izvrenja odreenih radnji izvan slubenih prostorija, za
to je potrebno pismeno odobrenje starjeine organa ili organizacije.
Peatom rukuje rukovodilac organa ili organizacije ili slubeno lice koje ima
ovlatenje rukovodioca. O preuzimanju peata sainjava se zapisnik o
primopredaji peata koji je slubenik duan svojeruno potpisati. Takav zapisnik
e potpisati i lice koje mu predaje peat. Zapisnik e se sainiti i u sluaju
promjene ovlatene osobe za rukovanje peatom. Ranije zaduena osoba koja je
bila zaduena razduuje peat o emu e se takoe sainiti zapisnik. Takav
zapisnik potpisuje i lice koje razduuje peat ali i lice kojem ga razduuje.
3. PEATI SA GRBOM ILI AMBLEMOM REPUBLIKE SRPSKE

Peat s grbom ili amblemom Republike Srpske imaju:
Republika Srpska,
Predsjednitvo, Narodna skuptina, Vlada Republike Srpske, Republiki
organi uprave i upravne organizacije,
Skutine optina, izvrni organi, optinski organi uprave i upravne
organizacije,
Sudovi, javna tuilatva, javna pravoblanilatva i sudovi za prekraje,
Drugi organi i organizacije kada vre poslove dravne uprave koje im
povjeri Republika Srpska.63
Tekst peata ispisuje se irilicom i latinicom, srpskim jezikom ijekavskog,
odnosno ekavskog izgovora.
Na peatima sa grbom ili amblemom Republike Srpske ispisuje se tekst u

koncentrinim krugovima oko grba Republike Srpske. U spoljnom krugu peata
ispisuje se naziv Republika Srpska. U sledeem unutranjem krugu ispisuje se
naziv dravnog ili drugog organa, odnosno organizacije. Naziv dravnog i
63
lan3.Zakonaopeatima(SlubeniglasnikRepublikeSrpskebroj17/92,63/01i
49/07)
[78]

drugog organa, kao i naziv i sjedite organizacione jedinice, ispisuje se u
sledeem unutranjem krugu. Sjedite dravnog i drugog organa, odnosno
organizacije ispisuje se u dnu peata.
Peat Republike stavlja se na original zakona i original drugih akata koje odredi
zakon. Peat Republike ima oblik kruga sa prenikom od 50 mm, a sadri naziv i
u sredini grb Republike Srpske.
Peat Republike Srpske uva se u Narodnoj skuptini Republike Srpske, a za
njegovu upotrebu odgovoran je sekretar Narodne skuptine.
Peat Predsjednika, Narodne skuptine i Vlade ima oblik kruga sa prenikom od
50 mm, a peat ostalih organa i organizacija ima prenik 35 mm, a sadri naziv
Republike Srpske, u sredini grb Republike Srpske i naziv i sjedite organa ili
organizacija. Peat optinskog organa uprave sadri i naziv optine. Peat
organizacionih jedinica organa i organizacija (odjelenja, slubi, ispostava i
slino), ije je sjedite van sjedita organa i organizacije kome pripada, sadri i
mjesto njihovog sjedita.
U peatu organa, kojim se potvruje akt ili javna isprava, a koji se koriste u
inostranstvu, oko grba BiH ispisuje se u spoljnom krugu u gornje dijelu naziv
Bosna i Hercegovina, a u donjem dijelu naziv Republika Srpska. Naziv i sjedite
organa ispisuje se u sledeem krugu.
Ministarstvo unutranjih poslova vodi evidenciju o izraenim peatima sa grbom
ili amblemom Republike Srpske. Evidencija sadri: broj i datum rjeenja za
izradu peata koje daje Ministarstvo uprave i lokalne samouprave, za koga je
izraen peat, otisak peata, broj primjeraka peata, datum predaje peata i
podaci o unitenju ili nestanku peata. Ministarstvo unutranjih poslova je
takoe nadleno i za unitavanje peata dravnih organa i organizacija, o emu
takoe vodi evidenciju.
4. PEATI INSTITUCIJA BOSNE I HERCEGOVINE

Oblik, izrada, kao i upotreba peata u institucijama Bosne i Hercegovine
regulisano je Zakonom o peatu institucija Bosne i Hercegovine.
Peat institucija Bosne i Hercegovine ima oblik kruga i sadri tekst: Bosna i
Hercegovina i naziv institucije napisan latininim pismom ijekavskog izgovora i
irilinim pismom ekavskog izgovora, s tim da su oba naziva u obliku
koncentrinih krugova koji neposredno okruuju grb Bosne i Hercegovine, koji
se nalazi u sredini peata. Peat se proizvodi u dvije veliine prenika 50
odnosno 30 milimetara.
Organi i organizacione jedinice institucija Bosne i Hercegovine mogu imati i
peat prenika 20 mm radi potvrivanja finansijskih i drugih dokumenata, gdje
upotreba veeg peata nije pogodna.
[79]

Ministarstvo civilnih poslova i komunikacija Bosne i Hercegovine odgovorno je
za regulisanje proizvodnje, uvanje i unitenja peata, nadzora nad radom
ovlatene peatoreznice, kao i za voenje evidencije o peatu institucija Bosne i
Hercegovine.
Peat institucija Bosne i Hercegovine koristi se u slubenoj prepisci lanova:
Predsjednitva Bosne i Hercegovine,
Vijea ministara i ministarstava,
Parlamentarne skuptine Bosne i Hercegovine,
Ustavnog suda,
Stalnog komiteta za vojna pitanja,
Komisije za ljudska prava,
Centralne banke,
Stalne izborne komisije nakon formiranja iste,
Ministara pojedinano,
Zamjenika ministara i
Svih ostalih slubenih lica institucija koje su pod upravom institucija
Bosne i Hercegovine, odnosno koje podnose izvjetaj institucijama
Bosne i Hercegovine.
[80]
V ARHIVSKA DJELATNOST
1. ISTORIJAT ARHIVSKE DJELATNOSTI U BOSNI I HERCEGOVINI

Arhivska djelatnost na podruju Bosne i Hercegovine ustrojena je nakon Drugog
svjetskog rata i spade meu najmlae djelatnosti ove vrste u Evropi. Dravni
arhiv Bosne i Hercegovine osnovan je 12.12.1947.godine Uredbom Vlade
Narodne Republike Bosne i Hercegovine. Nakon toga osnivaju se arhivi u
Sarajevu 1948.g., Banjoj Luci 1953.g., Mostaru, Tuzli, Doboju i Travniku
1954.g., koji su poeli raditi kao gradski, a potom kao sreski, okruni i
regionalni. Arhivska mrea Bosne i Hercegovine zaokruena je formiranjem
meuoptinskih arhiva u Bihau 1982.g. i Foi 1983.g.
Arhiv grada Banja Luka osnovan je u aprilu 1953.g., koji je uskoro prerastao u
Sreski arhiv Banja Luka, nadlean za gradove Banja Luka i Prijedor. U Arhiv
Bosanske Krajine za srezove Banja Luka i Biha prerastao je 1963.g. U Carsku
kuu, u kojoj se i danas nalazi, smjeten je 1973.g. Sredinom 1992.g. organi
vlasti Republike Srpske donijeli su odluku o osnivanju Arhiva Srpske Republike
Bosne i Hercegovine. Danas je Arhiv Republike Srpske upravna organizacija u
sastavu Ministarstva prosvjete i kulture.
U arhivskoj djelatnosti Bosne i Hercegovine prepoznatljive su tri etape period

do 1992.g., ratni period od 1992. do 1995.g. i period od 1995.g., poslije
uspostave mira u Bosni i Hercegovini Dejtonskim mirovnim sporazumom.
Arhivska djelatnost u Republici Srpskoj regulisana je Zakonom o arhivskoj

djelatnosti64.
2. OSNOVNI POJMOVI ARHIVSKE DJELATNOSTI

Pod osnovnim pojmovima u arhivskoj djelatnosti podrazumijevaju se:
- Arhivske prostorije i
- Arhivska oprema.
Arhivske prostorije su:

- pisarnica i
- arhivski depo.
Pod arhivskim depoom se podrazumijeva prostorija u kojoj se uvaju zavreni

predmeti i akti poslije isteka roka. Arhivski depoi ne smiju biti u blizini
64
SlubeniglasnikRS,broj119/08
[81]

kotlovnice i lako zapaljivih materijala, trafostanice, pumpne stanice, velikih
mokrih vorova i sl.
Pisarnica je organizaciona jedinica ili radno mjesto u organu uprave gdje se vre
sljedei poslovi: prijem, otvaranje, pregledanje i rasporeivanje pote,
razvoenje akata, njihovo arhiviranje i uvanje. Pisarnica je prostorija u kojoj se
uvaju rijeeni predmeti i akti najdue dvije godine od kada su predmeti i akti
zavreni.
Pod arhivskom opremom podrazumijevaju se fascikle, registratori, arhivske

kutije, koje nazivamo registraturskim jedinicama uvanja) metalne police,
ormari, kase, vodootporni sanduci (kontejneri), termometri, protivpoarni aparati
sa suhim gaenjem i drugi ureaji kojima se kontroliu i odravaju uslovi
smjetaja i uvanja registraturske i arhivske grae.
ARHIVSKIPOJMOVI
Fascikle
Registratori
ARHIVSKEPROSTORIJE ARHIVSKAOPREMA
Arhivskekutije
Pisarnica Metalnepolice
Ormari
Arhivskidepo
Kase
Vodootporni
sanduci
Termometri
Protivpoarni
aparati
Slika 33: Arhivski pojmovi
[82]

3. TA JE ARHIVA, A TA ARHIV?
Arhiva je sastavni dio pisarnice, koja moe biti i zasebna prostorija, gdje se
uvaju zavreni predmeti, zapisi na magnetnom, mikrofilmskom i elektronskom
mediju, evidencije o aktima, predmetima i zapisima, kao i ostali registraturski
materijal do njihove predaje nadlenom arhivu ili unitenja.
Arhiv je ustanova u kojoj se uva, titi, obrauje arhivska graa. U Republici

Srpskoj egzistira Arhiv Republike. U Arhivu Republike se obavljaju upravni i
drugi struni poslovi koji se odnose na:
uvanje, zatitu, obradu i korienje arhivske grae,
preuzimanje javne i prikupljanje privatne arhivske grae,
valorizaciju javne registraturske grae,
davanje objanjenja i strunih uputstava u vezi sa obavezama imalaca i
stvaralaca prema javnoj registraturskoj grai,
struni nadzor sprovoenja mjera zatite,
uvanje, odabiranje, sreivanje i evidencije javne registraturske grae,
struno usavravanje radnika koji rukuju arhivskom graom,
javno objavljivanje i dopunjavanje spisa imalaca i stvaralaca arhivske
grae,
saradnju s vlasnicima privatne arhivske grae radi njene zatite,
izradu inventara, vodia i drugih informativnih sredstava za arhivske
fondove i zbirke i njihovo objavljivanje,
uvanje arhivske grae,
evidenciju o imaocima i stvaraocima javne i privatne arhivske grae i o
javnoj i privatnoj arhivskoj grai,
davanje na korienje arhivske grae,
izdavanje uvjerenja i drugih isprava o injenicama sadranim u
arhivskoj grai,
naunoistraivaki rad u vezi s arhivskom graom,
objavljivanje arhivskih izvora,
izdavanje publikacija i strunih asopisa,
izlobe, predavanja, edukacije i druge oblike kulturne djelatnosti,
saradnju sa drugim organima, organizacijama i pojedincima u oblasti
arhivistike,
matine poslove arhivske djelatnosti na teritoriji Republike, i to:
- voenje registra Arhiva u Republici,
- struni nadzor nad radom arhiva,
- voenje centralnog registra arhivskih fondova i zbirki,
- informaciono-dokumentacioni poslovi u vezi s arhivskom graom,
- praenje i prouavanje stanja u arhivskoj djelatnosti u Republici i
predlaganje mjera za razvoj i unapreenje te djelatnosti,
- organizacija i koordinacija meunarodne arhivske saradnje,
[83]

- sprovoenje mjera zatite arhivske grae od izuzetnog i velikog
znaaja za Republiku u sluaju prirodnih ili drugih katastrofa i
- druge poslove u skladu sa zakonom.
Arhiv Republike je u sastavu Ministartva prosvjete i kulture.
4. TA JE DOKUMENTARNA, A TA ARHIVSKA GRAA?

Dokumentarna graa je izvorni ali i reprodukovan materijal (pisani, crtani,
tampani, fotografisan, filmovan, fonografisan, magnetno, optiki ili na drugi
nain zabiljeen), koji je nastao radom ili je preuzet od republikih,
zakonodavnih, izvrnih ili sudskih organa, organa jedinice lokalne samouprave,
javnih ustanova, privrednih drutava, udruenja graana, kao i drugih pravnih i
fizikih lica.
Dokumentarna graa se smatra arhivskom graom u nastajanju i zbog toga se u

njenoj zatiti primjenjuju zakonski i podzakonski propisi koji se odnose na
arhivsku grau. Dokumentarna graa uva se od oteenja, zloupotrebe i
unitenja i ne moe se otuiti dok se iz nje ne odabere arhivska graa. uvanje
dokumentarne grae obuhvata skup mjera i postupaka u vezi sa uvanjem
izvorne ili reprodukovane dokumentarne grae. Mjere i postupci u vezi sa
uvanjem izvorne ili reprodukovane dokumentarne grae imaju za cilj da
obezbijede upotrebljivost njenog sadraja. uvanjem dokumentarne grae
obezbjeuje se njena trajnost, nepromjenljivost, ureenost njenog sadraja i
dokazna vrijednost izvora dokumentarne grae.
njihovog nastanka i oblik i nosa zapisa na kojem su zabiljeeni, nastali
djelovanjem i radom republikih, zakonodavnih, izvrnih ili sudskih organa,
organa jedinice lokalne samouprave, javnih ustanova, privrednih drutava,
udruenja graana, kao i drugih pravnih i fizikih lica, a koji su od trajne
vrijednosti i znaaja za nauku, kulturu, druge drutvene potrebe i za pravnu
zatitu lica. Arhivska graa je od interesa za Republiku i uiva njenu zatitu, kao
kulturno dobro.
Zapisi ili dokumenti su:

- spisi,
- isprave,
- pomone kancelarijske i poslovne knjige,
- kartoteke,
- karte, nacrti, crtei, plakati, obrasci, slike u pokretu (filmovi, video-
zapisi),
- zvuni zapisi,
[84]

- mikrooblici,
- mainski itljivi zapisi,
- datoteke,
- programi i sredstva za njihovo koritenje.
Dokumentarna i arhivska graa zatiene su bez obzira na to u ijem su

vlasnitvu ili posjedu.
5. OBLICI DOKUMENTARNE GRAE

Dokumentarna graa se moe nalaziti u fizikom obliku i to je graa na fizikom
nosau zapisa (na papiru, filmu i td.) koji omoguava reprodukciju njenog
sadraja bez upotrebe informaciono-komunikacionih ili drugih tehnologija.
Pored toga dokumentarna graa moe da se nalazi u elektronskom obliku i to je
graa u digitalnom ili analognom obliku. Ako se dokumentarna graa nalazi u
digitalnom obliku to je graa iji je sadraj zapisan u digitalnom obliku i
pohranjen na elektronskom nosau zapisa, a dokumentarna graa u analognom
obliku je graa iji je sadraj zapisan u analognom i pohranjen na elektronskom
nosau zapisa.
6. UVANJE DOKUMENTARNE I ARHIVSKE GRAE

Dokumentarna graa mora se uvati cjelovita, nepromijenjena i sreena, u
prostorijama u kojima su obezbjeeni propisani mikroklimatski, hemijsko-
bioloki i fiziko-tehniki uslovi uvanja, uz obezbjeenje dostupnosti
ovlaenim korisnicima, za sve vrijeme njenog uvanja.
Uslovi uvanja dokumentarne i arhivske grae u Republici Srpskoj propisani su

Pravilnikom o uslovima uvanja dokumentarne grae65, koji je donio ministar
prosvjete i kulture Republike Srpske.
Dokumentarnu i arhivsku grau duni su da uvaju imaoci takve grae. Oni su

duni da osiguraju odgovarajue prostorije za smjetaj dokumentarne grae,
koje nazivamo arhivski depo. Pod arhivskim depoima podrazumijevaju se
prostorije koje su suve i zrane, zatiene od neposrednog djelovanja suneve
svjetlosti, odvojene od ostalih prostorija u objektu, udaljene od izvora otvorenog
plamena i od prostorija u kojima su uskladitene lako zapaljive materije,
opremljene sistemom za automatsku dojavu poara i opremom za poetno
gaenje poara, zatiene od neovlaenog pristupa, snabdjevene opremom za
odlaganje grae koja je primjerena vrsti i obliku grae, zatiene od vlage,
zraenja, praine, mikroorganizama, insekata, glodara i ostalih fizikih
oteenja.
65
SlubeniglasnikRepublikeSrpske"broj37/10
[85]

Arhivski depo slui iskljuivo za smjetaj i uvanje dokumentarne i arhivske

grae. Arhivski depoi se osvjetljavaju obinim sijalicama snage 60 W ili
neonskom rasvjetom, pri emu je potrebno voditi rauna o tome da obine
sijalice emituju manje UV zraka.
Optimalni mikroklimatski uslovi za arhivske depoe u kojima se uva arhivska

graa na papiru su: vrijednosti temperature vazduha 13-18 C i relativne
vlanosti vazduha 55-65%. Prema Pravilniku o zatiti i uvanju arhivske grae u
Arhivu Bosne i Hercegovine i registraturske grae u institucijama Bosne i
Hercegovine u arhivskim depoima temperatura vazduha mora se odravati u
rasponu od 10o C- 15o C, a relativna vlanost od 50% do 60%.
Graa u elektronskom obliku uva se tako da se podaci izdvoje iz sistema u

kojem su nastali, odnosno sistema koji omoguava brisanje, mijenjanje i
dodavanje podataka, i uva se u sistemu koji onemoguuje brisanje, mijenjanje i
dodavanje podataka ili tako da se u sistemu u kojem se nalaze onemogui
brisanje, mijenjanje i dodavanje podataka.
Graa u elektronskom obliku arhivira se i uva u najmanje dva istovjetna

primjerka. Primjerci trebaju biti takvi da je iz njih mogue obnoviti podatke i
programe potrebne za pregled, korienje i obradu podataka u raunarskom
sistemu u kojem se zapisi uvaju i obrauju. Kopije se obavezno uvaju u
odvojenim prostorijama. Pri izradi arhivske kopije obavezno se, u pisanom
obliku, opisuju predmet arhiviranja, format i struktura zapisa, vrijeme i
odgovornost za izradu kopije, nain na koji e se obezbijediti njihovo uvanje i
zatita od neovlaenog pristupa ili mijenjanja podataka, nain na koji e se
provoditi izdvajanje bezvrijednog materijala, da li se zapisi i dalje uvaju u
izvornom informacionom sistemu ili briu iz njega i nain predaje nadlenom
arhivu.
Prije odlaganja arhivskih kopija obavezno se provjerava njihova cjelovitost,

itljivost i ispravnost. Cjelovitost, itljivost i ispravnost arhivskih kopija
elektronskih zapisa provjeravaju se najmanje jednom godinje. Arhivske kopije
se odlau zajedno sa programima, odnosno aplikacijama koje su potrebne za
njihov pregled i korienje i sa podrobnim uputstvima o hardverskim i
softverskim zahtjevima za prikaz i korienje i o aplikaciji koja to trenutno
omoguava.
U sluaju promjene aplikacije za korienje ili njene verzije koja zahtijeva novi
format zapisa, arhivski podaci se prepisuju u novi format, tako da podaci uvijek
budu dostupni na trenutno raspoloivom raunarskom sistemu u kojem se zapisi
pohranjuju i obrauju.
Presnimavanje na novi medij vri se najmanje svake pete godine, a obavezno

ako su prilikom provjere uoene greke ili ako je primjerak arhivske kopije
neitljiv, oteen ili izgubljen.
[86]

Imaoci mogu povjeriti dokumentarnu grau na uvanje drugom pravnom licu,

ali pod uslovom da prostorije za smjetaj ispunjavaju gore navedene uslove.
Imaoci dokumentarne i arhivske grae obezbjeuju arhivsku opremu pod kojom

se podrazumijevaju:
- fascikli, registratori i kutije,
- police, ormari, kase i kontejneri,
- hidrometri, termometri, aparati za suvo gaenje poara i drugi
ureaji za kontrolu i odravanje uslova za smjetaj i uvanje
dokumentarne i arhivske grae.
Police, ormari, kase i kontejneri treba da su napravljeni od metala ili drugog

materijala otpornog na vatru i vodu.
Strune poslove uvanja, zatite, sreivanja, odabiranja, evidentiranja i davanja

na korienje javne dokumentarne i arhivske grae mogu da obavljaju lica
struno osposobljena za te poslove.
7. RUKOVANJE ARHIVIRANIM PREDMETIMA

Arhiviranim predmetima rukuje ovlaeni slubenik pisarnice (arhivar).
Arhivirani predmet kojem treba pridruiti akt, primljen poslije njegovog
arhiviranja, izdaje se bez reversa. U ostalim sluajevima predmeti se izdaju samo
uz revers.
Arhivirani predmeti mogu da se izdaju na koritenje drugim organima samo po
odobrenju starjeine organa u ijem se sastavu nalazi pisarnica odnosno arhiva.
Razgledanje i prepisivanje arhiviranih predmeta i izdavanje i ovjeravanje prepisa
dokumenata vri se na nain i po postupku utvrenom propisima.
8. TA JE JAVNA ARHIVSKA GRAA?

Javna arhivska graa je graa koja je nastala ili nastaje djelovanjem i radom
republikih, zakonodavnih, izvrnih i sudskih organa, organa jedinica lokalne
samouprave, privrednih drutava i drugih pravnih i fizikih lica koja obavljaju
javnu slubu ili vre javna ovlaenja.66 Tu spada i najmanje po jedan primjerak
javnih saoptenja, internih, slubenih i poslovnih poslodavaca, publikacija i
druge sline grae koju je stvaralac javne arhivske grae objavio. Javna arhivska
graa odabira se iz javne dokumentarne grae prema strunim uputstvima
nadlenog arhiva.
66
lan29.,stav1.Zakonaoarhivskojdjelatnosti,SlubeniglasnikRS,broj119/08
[87]

Javna arhivska graa je vlasnitvo Republike. Javna arhivska graa koja je u

nadlenosti arhiva jedinica lokalne samouprave, vlasnitvo je jedinica lokalne
samouprave.
Javna arhivska graa predaje se nadlenom arhivu u roku koji ne moe biti dui
od 30 godina od njenog nastanka, ukoliko zakonom nije drugaije propisano.
Obaveza predaje odnosi se i na arhivsku grau koja sadri line podatke, kao i
na grau koja je zakonom ili optim propisima o zatiti podataka proglaena
povjerljivom.67
Javna arhivska graa predaje se nadlenom arhivu u originalu, sreena,

popisana, kompletna i tehniki opremljena.
Javna arhivska graa ne moe da se otui, ali moe da se privremeno iznese u

inostranstvo na osnovu odobrenja Arhiva Republike. Javna arhivska graa od
izuzetnog znaaja moe da se privremeno iznese u inostranstvo uz saglasnost
ministra, na prijedlog Arhiva Republike, uz navoenje roka do kojeg se javna
arhivska graa mora vratiti, naina i uslova zatite javne arhivske grae i drugih
uslova pod kojima se javna arhivska graa iznosi i vraa.
9. TA JE PRIVATNA ARHIVSKA GRAA?

Privatna dokumentarna graa je graa koja je nastala ili nastaje radom pravnih i
fizikih lica, pod uslovom da nije nastala obavljanjem javne slube i da nije u
vlasnitvu javnih ustanova. Evidentiranje dokumentarne grae u privatnom
vlasnitvu, za koju se pretpostavlja da ima svojstvo arhivske grae, vre nadleni
arhivi.
Vlasnik privatne arhivske grae duan je da obavijesti nadleni arhiv:

- O posjedovanju grae, preduzme mjere zatite, uvanja, sreivanja,
odabiranja, evidentiranja, konzervacije i restauracije grae i da
postupi prema strunim uputstvima nadlenog arhiva u vezi sa ovim
mjerama, nadlenom arhivu dostavi podatke za evidencije koje vode
arhivi,
- O svim pravnim i fizikim promjenama u vezi sa graom, omogui
nadlenom arhivu uvid u arhivsku grau i, po potrebi, njeno zatitno
snimanje i utvrdi uslove njenog korienja.
Vlasnik privatne arhivske grae moe arhivsku grau da pohrani, pokloni,

zavjeta ili proda nadlenom arhivu. Takva privatna arhivska graa koja
pohranom, poklonom ili kupovinom doe u posjed nadlenog arhiva dostupna je
67
lan32.Zakonaoarhivskojdjelatnosti,SlubeniglasnikRS,broj119/08
[88]

na korienje pod uslovima i na nain koji se primjenjuje na javnu arhivsku
grau.
Privatna arhivska graa ne moe se uvesti u neku dravu, odnosno prevoziti iz

inostranstva bez izvozne dozvole drave iz koje se arhivska graa izvozi.
Vlasnik privatne arhivske grae, za koju se pretpostavlja da ima svojstvo
arhivske grae, bez obzira na to da li je upisana u registar, moe da ovu izveze,
privremeno ili trajno, samo na osnovu odobrenja Arhiva Republike. U sluaju
trajnog izvoza privatne arhivske grae, vlasnik privatne arhivske grae duan je
da nadlenom arhivu omogui njeno kopiranje.
Arhiv Republike ima pravo pree kupovine arhivske grae u privatnom

vlasnitvu. Pravo pree kupovine Arhiv Republike moe da prepusti drugom
arhivu, odnosno arhivu jedinice lokalne samouprave na ijem je podruju
sjedite, odnosno prebivalite vlasnika arhivske grae koja je predmet prodaje.
Vlasnici koji privatnu arhivsku grau prodaju osloboeni su od obaveze plaanja
poreza na promet. Arhiv moe dati simbolinu nagradu onim licima koja
pomognu u pronalaenju i evidentiranju arhivske grae.
U sluaju da privatnoj arhivskoj grai prijeti opasnost od unitenja ili oteenja,

o tome se bez odgaanja obavjetava nadleni arhiv.
10. NAIN ODABIRANJA ARHIVSKE GRAE I IZLUIVANJE

BEZVRIJEDNE REGISTRATURSKE GRAE
Moramo znati da se arhivskom graom ne smatra sav materijal nastao u radu
organa i organizacija. Iz registraturske grae vri se odabiranje arhivske grae i
izluivanje bezvrijedne registraturske grae na osnovu utvrenih rokova uvanja
u Listi kategorija registraturske grae s rokovima uvanja. Imaoci arhivske i
registraturske grae rade liste kategorija komisijski, a lanovi komisije su struni
radnici koji poznaju organizaciju poslovanja, vrstu dokumenata i sposobni su da
ocijene nauno-istorijski i praktini znaaj te grae.
Lista kategorija ini popis svih kategorija registraturskog materijala nastalih u

radu organa ili organizacije i njihovi rokovi uvanja. Lista kategorija prema
sveobuhvatnosti dijeli se na opte, resorske i pojedinane. Polazei od pristupa
utvrivanju lista kategorija registraturskog materijala razlikujemo:
- Pozitivnu listu kategorija registraturskog materijala u koju se
svrstava arhivska graa koja podlijee trajnom uvanju.
- Optu listu kategorija registraturskog materijala u kojoj se utvruju
rokovi uvanja i koja se u praksi rijetko koristi.
[89]

- Jedinstvenu listu kategorija registraturskog materijala u koju se
svrstava cjelokupan registraturski materijal koji se i trajno uva, ali i
onaj materijal sa ogranienim rokovima uvanja.
Lista kategorija sadri:
Uvodni dio,
Naziv organa ili organizacije,
redni broj,
klasifikacioni znak,
naziv kategorisanog materijala,
rok uvanja,
zavrne odredbe,
potpis i peat.
Uvod sadri pravni osnov za utvrivanje liste kategorija i naziv organa koji listu
donosi.
Naziv liste glasi: Lista kategorisane registraturske grae s rokovima uvanja.

Popis kategorisane registraturske grae sadri: redni broj, klasifikacionu oznaku,
vrstu grae, naziv grae, sadraj grae i rok uvanja.
Redni brojevi oznaavaju se arapskim brojevima od prvog do posljednjeg broja

kategorisane grae obuhvaene listom.
Vrsta, naziv i sadraj kategorisane grae formuliu se u listi kategorisane

registraturske grae na osnovu vrste, naziva i sadraja dokumenata koji mogu
biti: akti, predmeti, serije ili grupe dokumenata, ali koji se meusobno razlikuju
po rokovima uvanja.
Redoslijed vrste, naziva i sadraja kategorisane grae navodi se u listi prema

sistemu arhiviranja dokumenata.
Kategorija registraturske grae sadri: kategoriju dokumenata koji se trajno

uvaju i kategoriju dokumenata sa ogranienim rokom uvanja (2,5 i 10 godina
itd.). Registraturska graa koja sadri podatke od znaaja za istoriju i druge
naune oblasti, za kulturu uopte i druge drutvene potrebe, podatke iz
nadlenosti rada registraturske grae, kao i podatke o znaajnim linostima i
dogaajima, odreuju se za trajno uvanje.
[90]

LISTA KATEGORIJA REGISTRATURSKOG MATERIJALA SA ROKOVIMA UVANJA
R/b Sadraj Vrsta predmeta Rok uvanja (ukupno) Rok uvanja u ekspozituri
I Pravna sluba
1. Statusna dokumentacija Rok uvanja u godinama Rok uvanja u godinama
1.1.
2. Dokumentacij u postupku pred sudom Rok uvanja u godinama Rok uvanja u godinama
2.1.
3. Krivini sporovi Rok uvanja u godinama Rok uvanja u godinama
3.1.
4. Ugovori Rok uvanja u godinama Rok uvanja u godinama
4.1.
II Sluba za obradu I kontrolu podataka
5. Prinudna naplata Rok uvanja u godinama Rok uvanja u godinama
5.1.
III Sluba za raunovodstvo
6. Ulazne fakture Rok uvanja u godinama Rok uvanja u godinama
6.1.
Slika 34: Lista kategorija registraturskog materijala sa rokovima uvanja
Imaoci registraturske i arhivske grae odabiru arhivsku grau i izluuju

bezvrijednu registratursku grau najkasnije u roku od jedne godine od dana
isteka roka do kada ju je trebalo uvati, odnosno roka koji je utvren u listi
kategorija. Odabiranje arhivske grae i izluivanje bezvrijedne registraturske
grae vri se iz sreene registraturske grae koja je upisana u arhivsku knjigu.
Popis bezvrijedne registraturske grae koju treba izluiti saglasno Listi

kategorija registraturske grae s rokovima uvanja vri se komisijski. Komisiju
imenuje imalac registraturske i arhivske grae. Popis obavezno sadri:
Naziv imaoca u ijem je radu nastala registraturska graa ili se kod
njega nalazi.
Popis registraturske grae koja se predlae za izluivanje radi se:
po godinama nastanka,
po broju registraturskih jedinica,
po naznaci klasifikacionog znaka iz Liste kategorija,
po roku uvanja koji je utvren u Listi,
po koliini izluenog materijala izraenog u jedinicama
pakovanja i dunim metrima i
po podacima o fizikom stanju i sauvanosti fonda iz koga je
odabrana arhivska graa i izluena bezvrijedna registraturska
graa.
Takav komisijski uraen popis alje se Arhivu koji pregleda listu popisa.
[91]

Predstavnik Arhiva moe prihvatiti u cjelini ili djelomino popis bezvrijedne
grae.
Imaoci registraturskog materijala i arhivske grae su duni predati arhivsku

grau nadlenom arhivu, osim ako im nije povjerena na uvanje i korienje,
najkasnije u roku od 50 godina od njenog nastanka. Rok predaje se moe i
produiti u saglasnosti sa nadlenim arhivom u sluaju da nadleni arhiv nema
obezbijeenje propisane uslove za uvanje arhivske grae.
11. VOENJE EVIDENCIJA I KNJIGA

Arhivi vode:
registar fondova i zbirki,
knjigu ulaznog inventara,
knjigu depozita,
knjigu otkupa i poklona,
evidenciju smjetaja arhivskih fondova i zbirki u depoima i
evidenciju korisnika i koriene arhivske grae.
Evidencije i pripadajua dokumentacija uvaju se trajno.
Registar fondova i zbirki sadri sledee podatke:

signature fonda odnosno zbirke,
naziv fonda, odnosno zbirke,
klasifikaciona oznaka fonda, odnosno zbirke,
naziv i vrijeme djelovanja stvaraoca arhivske grae,
poetna i zavrna godina razdoblja u kojem je arhivska graa nastala,
koliina arhivske grae, izraena u dunim metrima i broju tehnikih
jedinica,
datum(e) preuzimanja grae u arhiv i
naziv(e) predavaoca.
U knjigu ulaznog inventara unose se sljedei podaci:

redni broj,
broj i datum zapisnika o prijemu,
naziv fonda,
raspon godina (od-do),
od koga je primljen,
gdje je bio smjeten do preuzimanja,
koliina (kutija, svenjeva, knjiga, dokumenata),
vrsta materijala i stepen sreenosti,
otkup, poklon (vrijednost),
smjetaj fonda u depou,
oznaka kategorije fonda i
primjedba.
[92]

Zapisnik o prijemu Naziv fonda Raspon Od koga je Smjetaj do

godina primljen preuzimanja
od-do
Redni Broj Datum
broj
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Koliina Stepen Otkup, Smjetaj Kategorija Primjedba

materijala sreenosti poklon fonda fonda
8. 10. 11. 12. 13. 14.
9.
Slika 35: Knjiga ulaznog inventara
Uz knjigu ulaznog inventara vode se karton fonda i azbuni indeks.
U karton fonda unose se sledei podaci:

broj i datum zapisnika o prijemu,
od koga je fond preuzet,
sadraj i koliina,
granine godine (od-do),
sreenost (stepen i nain),
oznaka kategorije fonda,
smjetaj i
primjedbe.
Broj i Od Sadraj i Granine Sreenost Oznaka Smjetaj Primjedba

datum koga je koliina godine (stepen i kategorije
zapisnika fond od-do nain) fonda
o prijemu preuzet
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Slika 36: Karton fonda
U azbuni indeks se unose sledei podaci:

redni broj,
naziv fonda, odnosno zbirke i
raspon godina.
[93]

Redni broj Naziv fonda / zbirke Raspon godina (od do)
1. 2. 3.
Slika 37: Azbuni indeks
U knjigu depozita unose se sledei podaci:

redni broj,
broj zapisnika o deponovanju,
prezime i ime odnosno naziv deponenta,
zanimanje, odnosno djelatnost i adresa deponenta,
naziv i sjedite stvaraoca,
sadraj depozita, granine godine grae i koliina,
smjetaj,
datum deponovanja,
vrijeme uvanja i
biljeke.
Redni Broj Prezime, Zanimanje ili Naziv i Sadraj Datum Vrijeme Biljeke
broj zapisnika ime, naziv djelatnost i sjedite depozita, Smjetaj depono- uvanja
o deponenta adresa stvaraoca granine vanja
deponova deponenta godine i
nju koliina
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Slika 38: Knjiga depozita
Posebno se vodi knjiga otkupljene i poklonjene grae u koju se unose sledei

podaci:
redni broj,
broj i datum zapisnika o poklonu ili otkupu,
naziv fonda ili zbirke,
od koga je primljeno ili otkupljeno,
mjesto gdje je ranije ta graa bila smjetena,
koliina otkupljene ili poklonjene grae,
vrsta i stepen otkupljene ili poklonjene grae,
otkupna vrijednost grae, smjetaj i
eventualne primjedbe.
Redni broj Zapisnik Naziv fonda Primljeno Raniji

Broj datum ili zbirke otkupljeno od smjetaj
1. 2. 3. 4. 5. 6.
[94]

Koliina Vrsta Stepen Otkupna Smjetaj Primjedbe

vrijednost
7. 8. 9. 10. 11. 12.
Slika 39: Knjiga otkupljene i poklonjene grae
U evidenciju smjetaja arhivskih fondova i zbirki u depoima unose se oznake:

depoa,
sprata,
prostorije,
police,
reda i
pregrade.
Imaoci registraturske grae, iz nadlenosti Arhiva Bosne i Hercegovine,

obavezni su voditi arhivsku knjigu. Arhivska knjiga je evidencija koja se vodi u
okviru kancelarijskog poslovanja i predstavlja opti inventarski pregled
cjelokupne registraturske grae nastale radom stvaraoca ili njenog imaoca.
Upis registraturske grae u arhivsku knjigu vri se po godinama, klasifikacionim

oznakama, vrsti i koliini grae. U arhivsku knjigu obavezno se upisuje datum
upisa u arhivsku knjigu, godina nastanka arhivske grae, klasifikacioni znak,
sadraj, koliina i mjesto gdje je smjeten registraturski material, i na kraju
primjedba. Registraturska graa upisuje se u arhivsku knjigu po sistemu
arhiviranja u pisarnici.
Arhivska graa koja se nalazi kod imaoca grae, a ne u nadlenom arhivu,

takoe se evidentira u arhivsku knjigu.
Nakon zavrenog upisa registraturske grae u arhivsku knjigu, na

registraturskim jedinicama pakovanja ispisuju se redni brojevi iz arhivske knjige
koji ujedno predstavlja i inventarski broj.
Redni Datum Godina REGISTRATURSKI MATERIJAL
broj upisa nastanka Klasifikacioni Sadraj Koliina Smjetaj Primjedba
(od-do) znak
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Slika 40: Arhivska knjiga
Arhivska knjiga predstavlja pregled cjelokupnog registraturskog materijala

nastalog u radu organa ili organizacije. U arhivsku knjigu upisuju se
registraturske jedinice u koje se odlau registraturski materijali po godinama
njihovog nastanka, klasifikacionim oznakama, koliini i vrsti materijala. Nakon
[95]

upisa u arhivsku knjigu na registraturski materijal se upisuje broj iz arhivske
knjige i rokovi uvanja tog registraturskog materijala. Upisivanje podataka u
arhivsku knjigu svri se na sledei nain:
U rubriku redni broj upisuju se brojevi od 1 pa nadalje. Brojevi teku u
kontinuitetu;
U rubriku datum upisa upisuju se dan, mjesec i godina upisa;
U rubruku godina nastanka unosi se godina ili raspon godina u kojem
je materijal nastao;
U rubriku klasifikaciona oznaka upisuje se klasifikaciona oznaka
utvrena listom kategorija registraturskog materijala sa rokovima
uvanja;
U rubriku sadraj upisuje se naziv materijala utvrena listom
kategorija registraturskog materijala sa rokovima uvanja;
U rubriku koliina upisuje se ukupan broj registraturskih jedinica
istovrsnog materijala (registratora, fascikla, poveza ili knjiga);
U rubriku smjetaj upisuju se podaci koji identifikuju smjetaj svih
registraturskih jedinica;
U rubriku napomena upisuje se napomene o svim promjenama u vezi
sa jedinicama dokumentacije (podaci o nestalim, oteenim ili unitenim
jedinicama, broj i datum rjeenja kojim je odobreno izluivanje, datum
predaje drugom organu ili nadlenom arhivu itd.)
Pored arhivske knjige arhivi vode i knjigu evidencije arhivske i registraturske
grae koja se nalazi van arhiva. U ovu knjigu se unose podaci:
naziv i sjedite imaoca grae,
naziv fonda,
granine godine fonda,
ime, prezime i zvanje zaduenog lica,
osnovne serije grae,
stanje sreenosti,
izlueni registraturski material,
kontrolni pregledi i eventualne primjedbe.
Ime,
Naziv i Naziv Granine prezime i Osnovne Stanje Izluivanje Kontrolni Primjedbe
sjedite fonda godine zvanje serije sreenosti b.r.m. pregledi
imaoca fonda zaduenog grae
lica
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Slika 41: Knjiga evidencije arhivske i registraturske grae
[96]

U knjizi registra arhiva unose se sledei podaci:

redni broj,
naziv i sjedite arhiva,
naziv i sjedite osnivaa,
datum i broj prijave upisa,
datum i broj rjeenja o upisu,
datum i broj osnivakog akta,
podruje,
registarski organ,
broj i datum akta o registraciji,
zadaci i namjena arhiva,
broj fondova,
lanovi organa upravljanja,
broj i kvalifikaciona struktura zaposlenih radnika,
pravni status i
eventualne primjedbe.
Redni Nazivi i Naziv i Prijava upisa Rjeenje o upisu Osnivaki akt

broj sjedite sjedite Datum Broj Datum Broj Datum Broj
upisa arhiva osnivaa
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Podruje Registarski Broj i Zadaci i Broj lanovi Zaposleni radnici Pravni

organ datum namjena fondova organa Broj Kvalifikaciona status Primjedbe
akta o arhiva upravljanja struktura
registraciji
10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19.
Slika 42: Knjiga registra arhiva
12. ROKOVI UVANJA DOKUMENTACIJE

Za svaku jedinicu dokumentacije (akt, predmet, dosije) organ ili organizacija
utvruje rok uvanja. Rok uvanja ne moe da bude krai od roka utvrenog
propisom ili odlukom nadlenog organa, odnosno od roka utvrenog listom
kategorija registraturskog materijala sa rokovima uvanja.
Ukoliko se pojedine jedinice dokumentacije uvaju u vie primjeraka, za neke
od primjeraka moe da se utvrdi krai rok uvanja, ali pod uslovom da se po
isteku roka uvanja uva najmanje jedan primjerak te jedinice.
[97]

Za pojedine jedinice dokumentacije organ uprave moe da utvrdi due rokove
uvanja ukoliko su mu te jedinice potrebne u operativne, dokazne ili druge
svrhe.
Organ ili organizacija je duan da redovno (jednom godinje) izluuje
dokumentaciju iji je rok uvanja istekao. Starjeina organa za svaki postupak
izluivanja donosi odluku o tome iz koje e se dokumentarne cjeline izluivati
bezvrijedan materijal i imenuje komisiju ili pojedinca koji neposredno provode
postupak izluivanja.
Komisija ili pojedinac sainjavaju spisak dokumentacije koja e se izluiti. U
ovom spisku posebno se navodi dokumentacija iji rok uvanja nije istekao, kao
i dokumentacija koja se ne predvia za izluivanje, iako joj je istekao rok
uvanja. Spisak se dostavlja starjeini organa radi davanja odobrenja.
Ako su u spisku navedene jedinice dokumentacije iji rok uvanja nije istekao ili
nisu navedene jedinice iji je rok uvanja istekao, te se stavke u spisku posebno
obrazlau. Spisak se sainjava u skladu sa propisima kojima je regulisan
postupak izluivanja bezvrijednog registraturskog materijala kod imalaca.
Starjeina organa potvruje prijedlog dokumentacije koja se predlae za
unitenje i spisak te dokumentacije dostavlja nadlenom arhivu u dva primjerka.
Ukoliko je organ prethodno pribavio saglasnost za izluivanje pojedinih vrsta
dokumentacije od arhiva on nije obavezan da spisak bezvrijednog
registraturskog materijala dostavi nadlenom arhivu.
Organ ne moe da izlui dokumentaciju za ije izluivanje nije pribavio
saglasnost nadlenog arhiva.
O izluivanju se sainjava zapisnik.
Bezvrijedni registraturski materijal unitava se na nain kojim se obezbjeuje
zatita tajnih podataka. Tajni podaci unitavaju se u potpunosti ili se briu tako
da ostanu trajno neitljivi. Licima koji uestvuju u postupku izluivanja
onemoguie se uvid u tajne podatke ukoliko u iste nemaju pravo uvida.
13. PRIMOPREDAJA ARHIVSKE GRAE NADLENOM ARHIVU

Primopredaja javne arhivske grae obavlja se komisijski. Komisiju za
primopredaju ine tri predstavnika imaoca i dva predstavnika Arhiva. Graa se
predaje sreena, popisana, kompletna i tehniki opremljena. Original je svaki
izvorni zapis, bez obzira na njegovu vrstu, oblik, tehniku izrade ili pravni znaaj,
koji karakteriu vjerodostojnost i pouzdanost. Popisana graa je ona graa koja
je popisana po godinama, sadraju (vrsti) i koliini. Popis arhivske grae sadri:
naziv stvaraoca grae,
podatke o vremenskom terminu u kojem je graa nastala,
ukupnu koliinu grae koja se predaje, odnosno preuzima, izraenu u
[98]

dunim metrima i broju tehnikih jedinica (knjiga, arhivskih kutija,
poveza, fascikala, magnetnih traka, disketa, optikih diskova, CD ROM-
ova), odnosno broju logikih jedinica u sluaju primopredaje digitalnih
nosaa zapisa,
redne brojeve tehnikih jedinica,
opis sadraja tehnikih jedinica,
podatke o licu koje je sainilo popis i
datum izrade popisa.
Kompletna graa je cjelokupna graa nastala u odreenom periodu,

ukljuujui i:
osnovne i pomone evidencije o dokumentarnoj i arhivskoj grai,
povjerljive dokumente, bez obzira na stepen povjerljivosti,
zbirke linih podataka koje imaju znaaj arhivske grae i
materijale nastale u informaciono-dokumentacionoj djelatnosti njenog
stvaraoca (interne publikacije, pozivi, prospekti, leci i slian material).
Tehniki opremljena graa je ona graa koja je odloena u odgovarajue

tehnike jedinice (arhivske kutije i fascikli), sa ispisanim spoljanjim oznakama,
ime se olakava manipulacija graom, obezbjeuje njeno uvanje i spreava
fiziko oteenje. Na tehnikim jedinicama ispisuju se sledei podaci:
naziv stvaraoca grae,
redni broj tehnike jedinice,
sadraj grae i
godina (po potrebi i datum) ili vremenski period nastanka grae.
Prilikom primopredaje grae sastavlja se zapisnik koji obavezno sadri sledee

podatke:
naziv imaoca,
mjesto i datum primopredaje,
naziv fonda, odnosno stvaraoca ijim je radom nastala graa koja je
predmet primopredaje,
naziv zbirke ili arhivske grae kada se predaju pojedinani dokumenti,
kratak istorijat stvaraoca grae koja se preuzima,
stanje grae (stepen sreenosti, kompletnosti i dr.),
napomene o nainu i uslovima korienja grae,
obaveze imaoca u pogledu obezbjeenja trokova smjetaja i transporta
grae.
14. KORITENJE ARHIVSKE GRAE U ARHIVIMA

Arhivima koji su od nastanka namijenjeni javnosti, pristup javnoj arhivskoj grai
je slobodan. Arhivska graa je pod jednakim uslovima dostupna svim
ovlaenim korisnicima. Javna arhivska graa u arhivima daje se na korienje u
[99]

slubene, naune, kulturne, obrazovne i druge opravdane svrhe, radi izlaganja i
objavljivanja, ostvarenja ili zatite linih prava.
Odobrenje za korienje javne arhivske grae izdaje se na osnovu pisanog

zahtjeva. Lica kojima je omoguen uvid u arhivsku grau duna su da uvaju
tajnost podataka sadranih u arhivskoj grai.
Javnu arhivsku grau mogu bez ogranienja da koriste stvaraoci ijim je radom
ona nastala i u svrhe radi kojih je nastala.
Ukoliko se pretpostavlja da bi usljed korienja dolo do unitenja ili oteenja

originalne arhivske grae, na korienje e se izdati njene kopije. Dokumenti
pohranjeni u arhivu, koji su dravnim organima, organima jedinice lokalne
samouprave ili nosiocima javnih ovlaenja potrebni u slubene svrhe, odnosno
koji su pravnim ili fizikim licima potrebni radi ostvarivanja njihovih prava,
izdaju se u obliku ovjerene kopije. U izuzetnim sluajevima, kada je korienje
originala neophodno, organu koji vodi postupak arhiv e na odreeno vrijeme i
na osnovu pisanog sporazuma, izdati na korienje originalnu arhivsku grau, s
tim to e se na teret organa izraditi njena zatitna kopija.
Arhiv vodi evidenciju o korisnicima i korienoj arhivskoj grai. U knjizi

evidencije o korisnicima evidentiraju se sledei podaci:
redni broj,
datum podnoenja zahtjeva,
datum i broj odobrenja korienja,
ime i prezime korisnika,
broj identifikacionog dokumenta,
adresa,
dravljanstvo,
profesija i zaposlenje,
svrha istraivanja,
naziv teme istraivanja,
signatura,
broj arhivske jedinice,
datum korienja,
datum vraanja,
naruene usluge i prijem tampanog teksta.
Datum Odobrenje Ime i Broj

Redni podnoenja prezime identifikacionog Adresa Dravljanstvo Profesija i
broj zahtjeva Datum Broj korisnika dokumenta zaposlenje
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
[100]

Svrha Naziv Signatura Broj Datum Datum Naruene Prijem
istraivanja teme arhivske korienja vraanja usluge tampanog
jedinice teksta
10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.
Slika 43: Knjiga evidencije o korisnicima i korienoj arhivskoj grai
Korienje arhivske grae i informativnih sredstava u arhivima je besplatno.
Ako javna arhivska graa koja od vremena svog nastanka nije bila namijenjena i
dostupna javnosti postae dostupna javnosti na korienje poslije 30 godina od
njenog nastanku, ili ako koritenje ranije odobri njen stvaralac.
Javna arhivska graa koja sadri podatke koji se odnose na odbrambena i

meunarodna pitanja, pitanja dravne i javne bezbjednosti, ekonomske interese
Republike, povjerljive komercijalne interese ili prava pojedinca, a ije je
objavljivanje protivno interesima Republike, postaje dostupna za korienje po
isteku 50 godina od njenog nastanka.
Javna arhivska graa koja sadri osjetljive line podatke o rasnoj ili nacionalnoj
pripadnosti, politikom, vjerskom ili filozofskom uvjerenju, lanstvu u
politikim strankama ili sindikalnim organizacijama, zdravstvenom stanju,
seksualnom ivotu, osuivanosti i slino, a na osnovu kojih je mogue
identifikovati pojedinca (matine knjige, medicinska dokumentacija, personalni
dosijei, krivini predmeti, kaznene evidencije i slino), dostupna je na korienje
70 godina nakon nastanka, odnosno 10 godina po smrti lica na koje se odnosi,
ukoliko je ovaj datum poznat. Ovakva javna arhivska graa moe da se koristi i
prije predvienog roka, ako je od nastanka namijenjena javnosti, ili ako na to
pristane lice na koje se ona odnosi, odnosno njegov ili njen brani drug, djeca ili
roditelji poslije njegove ili njene smrti.
Javna arhivska graa drutveno-politikih organizacija, organa unutranjih

poslova i pravosudnih organa koji su ranije djelovali na teritoriji Republike,
dostupna je bez ogranienja, izuzimajui grau koja sadri osjetljive line
podatke pribavljene krenjem ovjekovih prava i sloboda, a koja se odnosi na
lica koja nisu bila nosioci javnih funkcija.
Ovi rokovi mogu se izuzetno skratiti ako je korienje javne arhivske grae
neophodno u naune svrhe, ili ukoliko javni interes preovlauje nad interesima
koji se tite.
Prilikom preuzimanja arhivske grae iz arhive na korienje nadleni slubenik

izdaje revers.
[101]

Arhivi _______________________________________________________
(naziv organa)
Za potrebe ____________________________________________ izdati akt
predmet dosije, evidencioni broj _____________ / ______ koji se odnosi
na ___________________________________________________________
______________
(datum) Potpis:
___________________
REVERS
Potvrujem da sam iz arhive ______________________________________
(naziv organa)
Preuzeo akt predmet dosije, evidencioni broj _____________ /______
Preuzeti akt predmet dosije vratiu do __________________________
___________________
(datum izdavanja)
Izdao: Primio:
_____________ _____________

Slika 44: Primjer reversa
[102]
VI KULTURNA DOBRA
Kulturna dobra su stvari i tvorevine materijalne i duhovne kulture od interesa za

dravu koje uivaju posebnu zatitu utvrenu zakonom. Sistem zatite i
korienje kulturnih dobara i utvrivanje uslova za obavljanje djelatnosti zatite
kulturnih dobara u Republici Srpskoj ureuju se Zakonom o kulturnim dobrima68
i Zakonom o izmjenama i dopunama zakona o kulturnim dobrima69.
Kulturnim dobrima, prema Konvenciji za zatitu kulturnih dobara u sluaju

oruanih sukoba70, se smatraju:
pokretna ili nepokretna dobra, koja su od velikog znaaja za kulturnu

batinu svakog naroda kao: spomenici arhitektura, umjetnosti ili istorije,
vjerski ili laiki, arheoloka mjesta, skup graevina koje su kao cjelina
od istorijskog ili umjetnikog interesa, umjetnika djela, rukopisi, knjige
i drugi predmeti umjetnikog, istorijskog ili arheolokog interesa, kao i
naune kolekcije i vane kolekcije knjiga, arhiva, ili reprodukcija
naprijed navedenih dobara;
zgrade ija je glavna i efektivna namjena da uvaju ili da izlau pokretna
kulturna dobra, kao to su muzeji, velike biblioteke, arheoloka
skladita, kao i skladita odreena za sklanjanje pokretnih kulturnih
dobara u sluaju oruanog sukoba;
centri u kojima se nalazi znaajni broj kulturnih dobara, takozvani centri
u kojima su sakupljeni kulturni spomenici.
Kulturna dobra, prema odredbama Zakona o kulturnim dobrima, mogu biti

nepokretna i pokretna.
Prema fizikim, umjetnikim, kulturnim, naunim i istorijskim svojstvima,

nepokretna kulturna dobra su:
Spomenici kulture, to su graevinsko-arhitektonski objekti, graditeljske

cjeline, dijelovi objekta ili cjeline, objekti narodnog graditeljstva, drugi
nepokretni objekti, djela monumentalnog i dekorativnog slikarstva,
crvenog freskoslikarstva i ikona, vajarstva, primjenjenih umjetnosti i
68
Slubeni glasnik Republike Srpske, broj 11/95
69
70
Sainjena u Hagu, 14. maja 1954.g.
[103]

tehnike kulture, kao i pokretna sredstva koja ine autentinu cjelinu sa
tim objektima.
Prostorne kulturno-istorijske cjeline su urbana ili ruralna naselja ili
njihovi dijelovi, odnosno prostor vie nepokretnih kulturnih dobara.
Arheoloka nalazita su dio zemljita ili povrine pod vodom koji sadri
ostatke graevina ili drugih nepokretnih objekata, grobnih i drugih
nalaza, kao i pokretne predmete iz ranijih istorijskih perioda.
Znamenita mjesta su prostori koji se tiu dogaaja od posebnog znaaja
za istoriju i duhovni ivot naroda koji su ivjeli na tom podruju,
podruje sa izraenim elementima prirodnih i radom stvorenih
vrijednosti kao jedinstvene cijeline, kao i spomen-grobovi ili groblja i
druga spomen obiljeija koja su podignuta radi trajnog ouvanja
uspomene na znaajne dogaaje, linosti i mjesta iz nacionalne istorije
naroda (memorijali).
Zatiena okolina nepokretnog kulturnog dobra uiva zatitu kao i kulturno

dobro.
1. POKRETNA I NEPOKRETNA KULTURNA DOBRA

Pokretna kulturna dobra su:
Umjetnika djela i istorijski predmeti. To su djela ili predmeti koji

samostalno ili u grupi imaju poseban znaaj za upoznavanje istorijskog,
kulturnog, naunog i tehnolokog razvitka, kao i dokumentacioni
materijal uz te predmete.
Arhivska graa koju ine izvorni i reprodukovani pisani i drugi
dokumentacioni materijali utvreni zakonom kojim se ureuje arhivska
djelatnost, od posebnog istorijskog, duhovnog, kulturnog ili naunog
znaaja.
Filmska graa koju ine negativ i kopija filma, original i kopija video
trake i drugi filmski materijali utvreni zakonom kojim se ureuje
filmska djelatnost, od posebnog kulturnog, umjetnikog, istorijskog ili
naunog znaaja.
Stara i rijetka knjiga je tampani materijal ili knjiga, koja uiva zatitu.
Pokretnim kulturnim dobrom moe se utvrditi i zbirka ili fond, ako predstavljaju
cjelinu.
2. KULTURNA DOBRA OD IZUZETNOG I VELIKOG ZNAAJA

Kulturna dobra se razvrstavaju u sledee kategorije:
Kulturna dobra od izuzetnog znaaja,
[104]

Kulturna dobra od velikog znaaja i
Ostala kulturna dobra.
Kulturno dobro od izuzetnog znaaja je ono kulturno dobro koje ima poseban
znaaj za istorijski, duhovni i kulturni razvoj konstitutivnih naroda i nacionalnih
manjina, predstavlja jedinstvene (raritetne) primjerke stvaralatva svog vremena,
svjedoi o presudnim dogaajima i linostima i o njihovom djelovanju u
nacionalnoj istoriji, ima izuzetnu umjetniku, ili estetsku vrijednost i ima uticaj
na razvoj drutva, kulture, nauke i tehnike.
Kulturno dobro od velikog znaaja je ono kulturno dobro koje je znaajno za

jedno podruije ili razdoblje, svjedoi o drutvenim pojavama, odnosno
uslovima drutveno-ekonomskog i kulturno-istorijskog razvoja konstitutivnih
naroda i nacionalnih manjina u odreenim razdobljima i koje svjedoi o
znaajnim dogaajima i istaknutim linostima iz istorije konstitutivnih naroda i
nacionalnih manjina.
Ostala kulturna dobra su ona dobra koja ne smatramo kulturnim dobrom od

izuzetnog znaaja i kulturnim dobrom od velikog znaaja, ali predstavljaju
vrijednost od posebnog znaaja.
Stvari i tvorevine za koje se pretpostavlja da imaju svojstva od posebnog znaaja

za kulturu, umjetnost i istoriju, uivaju zatitu utvrenu zakonom nazivamo
dobrima koja uivaju prethodnu zatitu.
Kulturno dobro i dobro koje uiva prethodnu zatitu ne smije se iznositi niti
izvoziti u inostranstvo.
3. INSTITUCIJE ZATITE KULTURNIH DOBARA

Institucije u Republici Srpskoj koje vre djelatnost zatite spomenika kulture su
Zavod i Arhiv Republike Srpske, koje su centralne ustanove zatite. Pored
Zavoda i Arhiva Republike Srpske zatitu vre i Muzej Republike Srpske, Muzej
savremene umjetnosti Republike Srpske, Javna ustanova Kinoteka Republike
Srpske, Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske.
Zavod vre djelatnost zatite spomenika kulture, prostornih kulturno-istorijskih

cjelina, arheolokih nalazita i znamenitih mjesta. Pored navedenih poslova
Zavod vri i sledee poslove:
Prouava nepokretna kulturna dobra i izrauje studije, elaborate i

projekte s odgovarajuom dokumentacijom radi najcjelishodnije zatite i
korienja odreenog nepokretnog kulturnog dobra,
[105]

Uestvuje u postupku pripremanja prostornih i urbanistikih planova
putem dostavljanja raspoloivih podataka i uslova zatite nepokretnih
kulturnih dobara i uestvuje u razmatranju prijedloga prostornih i
urbanistikih planova,
Objavljuje grau o preduzetim radovima na nepokretnim kulturnim

odbrima,
Izrauje projekte za izvoenje radova na nepokretnim kulturnim

dobrima i izvodi te radove, u skladu sa zakonom,
Ostvaruje uvid u provoenje mjera zatite i korienja nepokretnih

kulturnih dobara, odnosno vri struni nadzor,
Prua strunu pomo i unapreuje rad na zatiti nepokretnih kulturnih

dobara, a posebno u pogledu savremenih metoda strunog rada,
Vodi brigu o strunom usavravanju radnika koji rade na poslovima

zatite,
Obrazuje i vodi kompjuterski informacioni centar nepokretnih kulturnih

dobara po vrstama,
Stara se o jedinstvenoj primjeni kriterijuma u pogledu predlaganja za

utvrivanje nepokretnosti za kulturno dobro,
Stara se o jedinstvenoj primjeni meunarodnih konvencija i drugih

meunarodnih akata o kulturnim dobrima,
Daje saglasnost za pokretna dobra koja uivaju prethodnu zatitu da se

mogu privremeno iznositi ili trajno izvesti u inostranstvo, te
Obavlja i druge poslove utvrene zakonom.
Muzej Republike Srpske i Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske i drugi

muzeji, koje za pojedina podruja i prema vrstama odrede te centralne ustanove,
vre djelatnost zatite umjetnikih djela i istorijskih predmeta.
Arhiv Republike Srpske vri djelatnost zatite arhivske grae i registraturskog

materijala.
Javna ustanova Kinoteka Republike Srpske vri djelatnosti zatite filmske

arhivske grae.
Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske, matine i druge

biblioteke, koje odredi Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske,
vre djelatnost zatite stare i rijetke knjige.
[106]

Zavod, Arhiv Republike Srpske i ostale ustanove zatite imaju pravo aktivne
legitimacije u pogledu ostvarivanja mjera zatite i korienja kulturnih dobara i
pokretanje krivinog i prekrajnog postupka.
Arhiv Republike Srpske, Muzej Republike Srpske, Muzej savremene umjetnosti

Republike Srpske, Javna ustanova Kinoteka Republike Srpske i Narodna i
univerzitetska biblioteka Republike Srpske, kao centralne institucije zatite i
centralne ustanove zatite vre i sledee poslove:
Donose struna uputstva o uslovima i nainu uvanja, korienja i

odravanja odgovarajue vrste pokretnih kulturnih dobara i staraju se o
njihovom provoenju, kao i obezbjeenju od poara, fiziko-hemijskog i
biolokog oteenja i krae,
Ostvaruju uvid u stanje pokretnih kulturnih dobara, a posebno u pogledu

savremenih metoda strunog rada,
Vode brigu o strunom usavravanju radnika koji rade na poslovima

zatite pojedinih vrsta pokretnih kulturnih dobara,
Obrazuju i vode kompjuterske informacione centre pokretnih i kulturnih

dobara po vrstama, te
Obavljaju i druge poslove zatite utvrene zakonom.
4. MEUNARODNI DOKUMENTI KOJI SE ODNOSE NA ZATITU

KULTURNIH DOBARA
Od meunarodnih dokumenata, koji se odnose za zatitu kulturnih dobara

usvojena je, na prijedlog Vlade Italije u Rimu juna 1995.g. UNIDROIT-
konvencija o ukradenim ili nezakonito izvezenim kulturnim dobrima. Pored
UNIDROIT-konvencije 14.maja 1954.g. u Hagu je sainjena Konvencija za
zatitu kulturnih dobara u sluaju oruanog sukoba.
4.1. UNIDROITkonvencija
Zemlje potpisnice ove konvencije na Diplomatskoj konferenciji za usvajanje

Nacrta UNIDROIT-ove konvencije o meunarodnom povratu ukradenih ili
nezakonito izvezenih kulturnih dobara, uvjerene u sutinsku vanost zatite
kulturne batine i kulturne razmjene za promovisanje razumijevanja meu
narodima, te irenja kulture za dobrobit ovjeanstva i napredak civilizacije,
zabrinute zbog nezakonite trgovine kulturnim dobrima i nepopravljive tete koju
ona esto nanosi, kako samim dobrima tako i kulturnoj batini nacionalnih,
[107]

plemenskih, autohtonih ili drugih zajednica, kao i batini svih naroda, a posebno
pljakanjem arheolokih nalazita to kao rezultat ima nenadoknadiv gubitak
arheoloke, istorijske i naune informacije, odlune da efikasno pridonesu borbi
protiv nezakonite trgovine kulturnim dobrima preduzimanjem vane mjere
utvrivanja zajednikih, minimalnih pravnih pravila za restituciju i povrat
kulturnih dobara izmeu drava ugovornica, sa svrhom poboljanja ouvanja i
zatite kulturne batine u interesu svih, uvaavajui rad raznih tijela koja se bave
zatitom kulturne batine, a naroito UNESCO Konvenciju iz 1970., o
nezakonitoj trgovini, dogorile su se o potpisivanju ove Konvencije.
Ova Konvencija se primjenjuje na zahtjeve koji imaju meunarodno znaenje

za:
restituciju ukradenih kulturnih dobara i
povrat kulturnih dobara odnesenih s teritorije drave ugovornice
suprotno njenom zakonodavstvu koje ureuje izvoz kulturnih dobara sa
svrhom zatite njene kulturne batine.
U smislu ove Konvencije, kulturna dobra su oni predmeti koji su na vjerskoj ili
svjetovnoj osnovi vani za arheologiju, praistoriju, istoriju, knjievnost,
umjetnost ili nauku, a pripadaju jednoj od sledeih grupa:
rijetke zbirke i primjerci faune, flore i minerala, anatomski primjerci, te

predmeti od paleontolokog interesa;
dobra vezana uz istoriju, ukljuujui istoriju nauke i tehnologije, te
vojnu i drutvenu istoriju, dobra vezana za ivot narodnih voa,
mislilaca, naunika i umjetnika, te za dogaaje od nacionalnog znaaja;
nalazi arheolokih iskopavanja (bilo regularnih bilo nedoputenih) ili
arheolokih otkria;
dijelovi umjetnikih ili istorijskih spomenika odnosno dijelovi
arheolokih nalazita;
antikviteti stariji od stotinu godina, poput natpisa, novia ili ugraviranih
peata;
etnoloki predmeti;
dobra od umjetnikog interesa, kao to su:
slike i crtei svih vrsta tehnike u cjelini napravljeni rukom na svakom
materijalu (izuzev industrijskog dizajna i runo obraenih predmeta
zanatske proizvodnje),
originalna djela spomenike plastike i skulptura u svakom materijalu;
originalna grafika, otisci i litografije;
originalne umjetnike montae i instalacije u svakom materijalu;
rijetki rukopisi i inkunabule, stare knjige, isprave i publikacije od
posebnog interesa (istorijskog, umjetnikog, naunog, knjievnog,
itd.), pojedinano ili u zbirkama;
[108]

potanske, taksene i sline marke, pojedinano ili u zbirkama;
arhivska graa, ukljuujui tonske zapise, fotografske i kinematografske
arhive;
dijelovi namjetaja stariji od stotinu godina i stari muziki instrumenti.
4.2. Konvencija za zatitu kulturnih dobara u sluaju oruanog

sukoba
Osim Jugoslavije, ovoj Konvenciji su pristupile sledee drave: Albanija,

Austrija, Belgija, Brazil, Bugarska, Burma, SSR, DR Nemaka, Dominikanska
Republika, Ekvador, Egipat, Francuska, Gabon, Gana, Gvineja, Holandija, Sveta
Stolica, Indija, Indonezija, Irak, Iran, Izrael, Italija, Jemen, Jordan, Kipar, Kuba,
Kuvajt, Kamerun, Katar, Kampuija, Liban, Libija, Lihtentajn, Luksemburg,
Madagaskar, Malezija, Mali Meksiko, Monako, Mongolija, Maarska, Maroko,
Nikaragva, Niger, Nigerija, Norveka, Oman, Obala Slonovae, Pakistan,
Panama, Poljska, Rumunija, SR Nemaka, San Marino, Saudijska Arabija,
Sudan, SSSR, SSSR-Ukrajina, SSSR-Belorusija, Sirija, panija, vajcarska,
Tajland, Tanzanija, Turska, Zair i Gornja Volta.
Razvoj meunarodnog sistema zatite kulturnih i prirodnih dobara doivljava

svoj procvat posle Drugog svetskog rata, osnivanjem UNESCO-a i drugih
odgovarajuih meunarodnih organizacija. Ovu fazu razvoja sistema karakterie,
u prvom redu, usvajanje, pod okriljem UNESCO-a, Konvencije za zatitu
kulturnih dobara u sluaju oruanog sukoba (Hag, 1954), odnosno od Generalne
konferencije UNESCO-a - Konvencije o mjerama za zabranu i spreavanje
nedozvoljenog uvoza, izvoza i prenosa svojine kulturnih dobara (Pariz, 1970),
to je novina u meunarodnim odnosima.
Konstatujui da su kulturnim dobrima, u toku Drugog svjetskog rata, bila

nanijeta teka oteenja, i da su ona, usljed razvitaka ratne tehnike sve vie
ugroena od razaranja, ubijeene da tete nanijete kulturnim dobrima, ma kome
narodu ona pripadala, predstavljaju tetu kulturnog naslea cijelog ovjeanstva,
budui da svaki narod daje svoj doprinos svjetskoj kulturi, smatrajui da je
uvanje kulturnog naslea od velike vanosti za sve narode svijeta i da je vano
osigurati ovom nasleu meunarodnu zatitu, rukovoenje principima zatite
kulturnih dobara u sluaju oruanog sukoba, koji su postavljeni u Hakim
konvencijama iz 1899. i 1907. godine i Vaingtonskom Paktu od 15. aprila 1935.
godine, smatrajui da bi zatita ovih dobara mogla biti efikasna samo ako je
organizovana jo za vrijeme mira i to kako nacionalnim, tako i meunarodnim
mjerama, rijeene da preduzmu sve mogue mjere u cilju zatite kulturnih
dobara, zemlje potpisnice su se saglasile i sainile ovu Konvenciju.
[109]
VII OVJERAVANJE POTPISA, RUKOPISA I PREPISA
Nain i postupak ovjeravanja potpisa, rukopisa i prepisa regulisani su Zakonom

o ovjeravanju potpisa, rukopisa i prepisa71.
Ovjeravanje potpisa, rukopisa i prepisa vri se u slubenim prostorijama jedinice

lokalne samouprave, a vri ih ovlateno slubeno lice jedinice lokalne
samouprave.
Ovjeravanje potpisa i rukopisa podrazumijeva potvrivanje njihove

autentinosti.
Ovjeravanje prepisa podrazumijeva potvrivanje istovjetnosti prepisa sa

izvornom ispravom ili ovjerenim prepisom izvorne isprave, ali se ne potvruje
istinitost sadraja isprave.
Podnosilac isprave radi potvrivanja autentinosti potpisa pred ovlatenim

slubenim licem svojeruno potpisuje ispravu ili daje izjavu da je potpis koji se
nalazi na ispravi njegov potpis. Na isti nain se utvruje autentinost otiska
prsta.
Podnosilac isprave radi potvrivanja autentinosti rukopisa pred ovlatenim

slubenim licem daje izjavu da je isprava napisana njegovom rukom.
Potvrda o ovjeri potpisa i rukopisa stavlja se na izvornu ispravu sa naznakom

datuma ovjere i broja pod kojim je isprava zavedena u posebnom upisniku za
ovjeravanje. Ovjera se potvruje peatom nadlenog organa i potpisom
ovlatenog slubenog lica.
Kad se ovjerava potpis ili otisak prsta slijepih lica ili lica koja ne znaju itati,
mora se podnosiocu proitati isprava na kojoj se ovjerava potpis ili otisak prsta.
Kad se ovjerava potpis ili otisak prsta gluhih lica koja ne znaju itati,
podnosiocu se mora pomou tumaa proitati isprava na kojoj se ovjerava potpis
ili otisak prsta.
Kad se ovjerava potpis ili otisak prsta lica koja ne razumiju jezik na kome je
isprava napisana mora se podnosiocu prevesti sadrina isprave. Ako slubeno
lice ne moe samo izvriti prevoenje, podnosiocu e se proitati prevod isprave
sainjene od strane sudskog tumaa.
71
SlubeniglasnikRS,broj106/09
[111]

Ovjera isprave napisane na stranom jeziku vri se samo ako se uz istu priloi i
prevod isprave sainjen od strane sudskog tumaa.
Prije ovjeravanja potpisa, rukopisa i prepisa, ovlaeno slubeno lice utvruje

identitet podnosioca, osim ako ga lino poznaje. Ako ovlaeno slubeno lice ne
poznaje podnosioca lino, njegov identitet utvruje se uvidom u linu kartu ili
paso ili neki drugi identifikacioni dokument. Ako se identitet podnosioca ne
moe utvrditi uvidom u lina dokumenta, utvruje se svjedoenjem dva
punoljetna svjedoka, a nakon uvida u njihove line dokumente. U potvrdi o
ovjeri navodi se na koji je nain ovlaeno slubeno lice utvrdilo identitet
podnosioca isprave.
Prilikom ovjere prepisa isti se uporeuje sa izvornom ispravom. Prepis se mora

slagati sa izvornom ispravom u pravopisu, interpunkciji, skraivanju rijei i u
svim drugim pojedinostima. Ako su u izvornoj ispravi neka mjesta ispravljena,
preinaena, brisana, precrtana, umetnuta ili dodana, to se u potvrdi o ovjeri
prepisa navodi. Na isti nain se postupa i u sluaju kada je isprava pocijepana,
oteena ili ako inae po spoljanjem obliku dovodi u oitu sumnju svoju
istovjetnost sa izvornom ispravom.
Prilikom ovjere prepisa nadleni slubenik radi potvrdu o ovjeri koja sadri
naznaku da je to prepis izvorne isprave ili prepis ovjerenog prepisa izvorne
isprave. U potvrdi se navodi i da li je izvorna isprava pisana rukom ili mainom
ili kojim drugim mehanikim ili hemijskim sredstvom, olovkom ili perom, broj
listova izvorne isprave i gdje se, prema znanju slubenog lica koje vri ovjeru ili
prema tvrenju podnosioca, nalazi izvorna isprava, kao i puno ime i adresa
podnosioca. U potvrdi o ovjeri naznaava se broj i datum ovjere prepisa.
Ako prepis ima vie listova, svi listovi moraju biti proiveni jemstvenikom na
nain odreen uputstvom koje donosi ministar nadlean za poslove uprave.
Potvrdu potpisuje slubeno lice koje vri ovjeru i stavlja peat nadlenog organa.
Ovjeravanje isprava koje su namijenjene za upotrebu u inostranstvu vre osnovni

sudovi na nain propisan meunarodnim konvencijama i Zakonom o vanosti
javnih isprava u BiH72.
Ovjeravanje potpisa i prepisa isprava potrebnih za regulisanje radnih odnosa i

odnosa po osnovu rada moe vriti ovlaeno lice u privrednom drutvu,
ustanovi ili drugom pravnom licu u kojoj radnik radi ili je radio.
Ako je izvorni dokument iji se prepis ovjerava povjerljive prirode, prepis se

moe izdati samo po prethodnom pisanom odobrenju rukovodioca republikog
72
Slubeni glasnik BiH, broj 23/04
[112]

organa uprave, funkcionera jedinice lokalne samouprave, odnosno rukovodioca
organizacije koja vri javna ovlaenja.
Naziv Ime, prezime Nain na koji
isprave na i adresa lica je utvren Iznos takse Potpis
Broj Predmet kojoj se vri iji se potpis identitet lica Napomena ili razlog ovlatenog
ovjeravanja ovjeravanje, ili rukopis iji se potpis oslobaanja radnika
imalac ovjerava i ili rukopis takse
isprave, broj svojeruni ovjerava
i datum potpis tog lica
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Slika 45: Upisnik za ovjeravanje
[113]
VIII ELEKTRONSKO POSLOVANJE
1. ELEKTRONSKO POSLOVANJE U REPUBLICI SRPSKOJ

Elektronsko poslovanje u Republici Srpskoj regulisano je Zakonom o
elektronskom poslovanju Republike Srpske73. Ovim Zakonom ureuje se
pruanje usluga informacionog drutva, odgovornost davalaca usluga
informacionog drutva, te pravila u vezi sa zakljuivanjem ugovora u
elektronskom obliku.
Kancelarijsko poslovanje se uglavnom u Republici Srpskoj i Bosni i

Hercegovini vodi na klasian nain prema Uredbi o kancelarijskom poslovanju u
republikim organima uprave, ali elektronsko poslovanje se u poslednje vrijeme
najee koristi u bankama i raunovodstvu, kao i u republikim organima i
organima lokalne samouprave.
U elektronskom poslovanju koriste se sljedei pojmovi:

podatak,
informaciono drutvo,
usluge informacionog drutva,
elektronski potpis,
davalac usluga,
korisnik usluga,
ugovori u elektronskom obliku,
komercijalno saoptenje.
Podatak je informacija, poruka i dokument sastavljen, poslan, primljen,

zabiljeen, uskladiten ili prikazan elektronskim, optikim ili slinim sredstvom,
ukljuujui, ali ne ograniavajui se na prenos Internetom, elektronskom potom
ili telefaksom.74
Informaciono drutvo je drutvo u kojem je stvaranje, distribucija, korienje i

upravljanje informacijama upotrebom informaciono-komunikacionih tehnologija
znaajna ekonomska, politika i kulturoloka aktivnost.75
73
74
lan3,stav1,takaa)ZakonaoelektronskomposlovanjuRepublikeSrpskeSlubeni
glasnikRS,broj59/09
75
lan3,stav1,takab)ZakonaoelektronskomposlovanjuRepublikeSrpskeSlubeni
glasnikRS,broj59/09
[115]

Usluga informacionog drutva je usluga koja se uz naknadu prua elektronskim
putem na pojedinaan zahtjev korisnika, a posebno prodaja robe i usluga
posredstvom Interneta, nuenje podataka na Internetu, reklamiranje posredstvom
Interneta, elektronski pretraivai, te mogunost traenja podataka i usluga koje
se prenose elektronskom mreom, posreduju u pristupu mrei ili pohranjuju
podatke korisnika.76
Elektronski potpis je skup podataka u elektronskom obliku koji su pridrueni ili

su logiki povezani sa drugim podacima u elektronskom obliku, a slue za
identifikaciju potpisnika i autentinosti potpisanog elektronskog dokumenta.
Davalac usluga je pravno ili fiziko lice koje prua usluge informacionog
drutva.77
Korisnik usluge je svako pravno ili fiziko lice koje zbog profesionalnih ili
drugih ciljeva koristi usluge informacionog drutva.78
Ugovori u elektronskom obliku su ugovori koje pravna i fizika lica u potpunosti

ili djelimino sklapaju, alju, primaju, raskidaju, otkazuju, pristupaju i prikazuju
elektronskim putem koristei elektronska, optika ili slina sredstva, ukljuujui,
ali ne ograniavajui se na prenos Internetom.79
Komercijalno saoptenje je saoptenje u bilo kojem obliku, oblikovano da

propagira direktno ili indirektno robu, usluge ili ugled svakog pravnog ili
fizikog lica koje obavlja registrovanu djelatnost, osim podataka:
koji omoguavaju direktan pristup aktivnostima pravnog ili fizikog
lica, ukljuujui sjedite ili adresu, naziv domena ili adrese elektronske
pote i
koji se odnose na robu, usluge ili ugled lica, prikupljene na nezavisan
nain, posebno ako je to uinjeno bez razmatranja finansijskih
posljedica.80
76
lan3,stav1,takac)ZakonaoelektronskomposlovanjuRepublikeSrpskeSlubeni
glasnikRS,broj59/09
77
lan3,stav1,takae)ZakonaoelektronskomposlovanjuRepublikeSrpskeSlubeni
glasnikRS,broj59/09
78
lan3,stav1,takaf)ZakonaoelektronskomposlovanjuRepublikeSrpskeSlubeni
glasnikRS,broj59/09
79
lan3,stav1,takag)ZakonaoelektronskomposlovanjuRepublikeSrpskeSlubeni
glasnikRS,broj59/09
80
lan3,stav1,takah)ZakonaoelektronskomposlovanjuRepublikeSrpskeSlubeni
glasnikRS,broj59/09
[116]

Korienje elektronske pote u svrhu slanja neeljenog komercijalnog saoptenja
doputeno je samo uz prethodni pristanak lica kojoj je takva vrsta saoptenja
namijenjena.81
Uputstvom o sprovoenju kancelarijskog poslovanja republikih organa uprave

regulisani su neki vidovi elektronskog poslovanja, kao to su:
Organ uprave koji formira elektronsku pisarnicu duan je da imenuje
administratora sistema koji upravlja informacionim sistemom i vri
nadzor nad dokumentacijom sadranom u tom sistemu.82
Ukoliko organ uprave ima kompjuterski informacioni sistem u kojem se
zaprimaju ili nastaju jedinice dokumentacije, taj se sistem projektuje na
nain kojim se obezbjeuje obavljanje radnji u vezi sa jedinicama
dokumentacije u skladu sa Uredbom, Uputstvom i drugim propisima i
normativima i standardima koje donose nadleni organi. Ovakav
Informacioni sistem ima status glavne pisarnice. Ako je djelatnost
organa uprave dijelom dokumentovana u informacionom sistemu, a
dijelom van njega, informacioni sistem ima status pomone pisarnice.83
Arhivski kompjuterski sistem je dio informacionog sistema organa
uprave u kojoj se pohranjuju i uvaju jedinice elektronske
dokumentacije i obezbjeuje upravljanje dokumentacijom i njeno
korienje. Arhivski kompjuterski sistem projektuje se na nain kojim se
obezbjeuje sistematsko preuzimanje dokumentacije i obavljanje
poslova arhive utvrenih Uredbom, Uputstvom i propisima o zatiti
arhivske grae i registraturskog materijala van arhiva. U arhivskom
kompjuterskom sistemu onemoguava se bilo kakva izmjena ili brisanje
pohranjenih dokumenata.84
Potu u elektronskom obliku prima slubenik ovlaen za pristup dijelu
kompjuterskog sistema za prijem pote.85
Pod vremenom prijema pote u elektronskom obliku podrazumijevaju se
dan i vrijeme (sat, minut i sekunda) kada je pota zaprimljena u dio
informacionog sistema namijenjen za prijem pote. U dijelu
informacionog sistema namijenjenog prijemu elektronske pote
obezbjeuje se njen neprekidan prijem.86
81
lan6,ZakonaoelektronskomposlovanjuRepublikeSrpskeSlubeniglasnikRS,
broj59/09
82
Taka7.Uputstvaosprovoenjukancelarijskogposlovanjarepublikihorganauprave
83
Taka9.Uputstvaosprovoenjukancelarijskogposlovanjarepublikihorganauprave
84
Taka10.Uputstvaosprovoenjukancelarijskogposlovanjarepublikihorgana
uprave
85
uprave
86
uprave
[117]

Prijem elektronske pote potvruje se povratnom elektronskom porukom
koja sadri: navod o primljenoj poti ili njenom sadraju, datum i
vrijeme prijema i kvalifikovani elektronski potpis lica ovlaenog za
prijem elektronske pote. U komputerskom sistemu organa uprave
obezbjeuje se automatska izrada potvrde prijema, unoenje
kvalifikovanog elektronskog potpisa i otprema potvrde odmah po
prijemu pote za koju se trai potvrda prijema.87
Elektronsku potu otvara slubenik koji ima ovlaenje za pristup i
korienje elektronske adrese organa uprave. Potu primljenu na linu
elektronsku adresu otvara to lice ili drugo lice koje je ono posebno za to
ovlastilo.88
Primljena elektronska pota oznaava se elektronskim prijemnim
tambiljom.89
U informativnom sistemu organa uprave obezbjeuje se automatsko
evidentiranje primljene elektronske pote, izuzimajui potu upuenu na
linu elektronsku adresu i neslubenu potu.90
Organ uprave moe da obezbijedi automatsko rasporeivanje akata i
predmeta u kompjuterskoj bazi podataka.91
Elektronski dokument koji postoji u jednom primjerku, a dokumentuje
radnje veeg broja predmeta ili dosijea, oznaava se svim
klasifikacionim oznakama predmeta i dosijea iji je dio.92
U kompjuterskom informacionom sistemu funkciju popisa akata
preuzima baza podataka.93
Dosije moe da se formira i u elektronskom obliku.94
obezbjedie se povezivanje akata sa predmetima i dosijeima.95
87
uprave
88
uprave
89
uprave
90
uprave
91
uprave
92
uprave
93
uprave
94
uprave
95
uprave
[118]

Omot spisa u elektronskom obliku ine podaci koji se navode na omotu
spisa u fiziom obliku.96
Dokumenti u elektronskom obliku mogu se u omot spisa uloiti u
tampanom ispisu (kopiji), kako bi se olakao uvid u sadraj predmeta.
U tampanom ispisu obavezno se navode oznaka i smjetaj originalnog
elektronskog dokumenta.97
Predmet se formira u elektronskom obliku:
- Kada su svi akti koje sadri u elektronskom obliku,
- Kada su akti u fizikom obliku koji ulaze u njegov sastav
konvertovani u elektronski oblik i
- Kada se u cjelini ili djelimino sastoji iz akata u fizikom obliku,
koji su konvertovani u elektronski oblik, a uvanje akta u fizikom
obliku nije obavezno ili potrebno, odnosno ako se akt u fizikom
obliku mora uvati do isteka roka uvanja.98
Pomoni predmet u elektronskom obliku formira se radi olakane
sadrajne obrade predmeta. Pomoni predmet u elektronskom obliku
ine elektronske kopije akata u fizikom obliku koji pripadaju predmetu.
Pomoni predmet u elektronskom obliku moe da se izlui (uniti,
izbrie) van procedure predviene za izluivanje dokumentacije.99
Elektronski dokument se izrauje u kompjuterskom programu koji ima
ugraene standarde za izradu poslovnih komunikacija i protokol.
Zaglavlje elektronskog dokumenta ine datum, elektronska adresa
poiljaoca, elektronska adresa primaoca, adrese na koje se otpremaju
kopije, predmet poruke i prilozi.100
U kompjuterskom informacionom sistemu organa uprave funkciju
rokovnika preuzima baza podataka.101
Elektronska pota otprema se iz dijela kompjuterskog informacionog
sistema predvienog za otpremu pote, uz obezbjeenje integriteta
otpremljenih dokumenata. Elektronski dokumenti mogu da se otpremaju
na fizikom nosau zapisa (disketi, kompakt disku i slino). Ovako
otpremljena pota smatra se potom u fizikom obliku. Elektronski
96
uprave
97
uprave
98
uprave
99
uprave
100
uprave
101
uprave
[119]

dokument za koji se trai povratna potvrda o datumu i/ili vremenu
prijema, ne moe da se otprema u obliku fizike pote.102
Ukoliko zakonom ili drugim propisom nije drugaije utvreno, pod
vremenom otpreme pote u elektronskom obliku podrazumijevaju se dan
i vrijeme (sat, minut i sekunda) kada je pota zaprimljena u prvi
informacioni sistem van informacionog sistema organa uprave.103
U dijelu kompjuterskog informacionog sistema za otpremu elektronske
pote obezbjeuje se automatsko evidentiranje rednog broja poiljke,
vremena otpreme, sistema kojem je poiljka proslijeena i prijemu
poiljke u sistem koji primalac koristi za njen prijem.104
Elektronska dokumentacija uva se u kompjuterskom informacionom
sistemu. Kompjuterski informacioni sistem organa uprave projektuje se
na nain kojim se obezbjeuje dostupnost podataka u elektronskom
obliku i njihovo kasnije koritenje, a u skladu sa zakonom koji regulie
elektronsko poslovanje, drugim propisima, normativima i standardima.
Ukoliko su pohranjeni podaci kriptovani, odvojeno od informacionog
sistema, uvaju se podaci i sredstva za dekripciju. Pristup tim podacima
i sredstvima odobrava se samo licima koja imaju pravo uvida u
kriptovane podatke.105
Kompjuterski informacioni sistem organa uprave projektuje se na nain
kojim se pristup jedinicama dokumentacije omoguava samo
ovlaenim licima. Ova lica ovlastie se samo za dodjeljivanje prava
pristupa jedinicama dokumentacije drugim licima u skladu sa Zakonom
o slobodi pristupa informacijama, Zakonom o optem upravnom
postupku i drugim propisima.106
Kompjuterski informacioni sistem koji se koristi za upravljanje
elektronskom dokumentacijom mora da omogui identifikaciju
kompletnosti i integriteta dokumentacije koja je predmet predaje.107
Kompjuterski informacioni sistem organa uprave koji se koristi za
upravljanje, arhiviranje ili pristup dokumentaciji projektuje se na nain
kojim se obezbjeuje primjerena zatita od neovlatenog pristupa.
Ukoliko se akti koji sadre tajne podatke primaju u elektronskom obliku,
102
uprave
103
uprave
104
uprave
105
uprave
106
uprave
107
uprave
[120]

pristup bazi podataka o ovim aktima omoguava se samo slubenicima
koji su za to ovlaeni rjeenjem starjeine organa.108
Kompjuterska oprema i nosai zapisa na kojima je snimljena elektronska
dokumentacija organa uprave i podaci o dokumentaciji uvaju se na
bezbjednom mjestu. Kompjuterska oprema postavlja se tako da
neovlaena lica nemaju uvid u podatke na ekranu ili drugom ureaju na
kojem se oni prikazuju. U sluaju odsutnosti sa radnog mjesta, slubenik
je duan da onemogui korienje kompjuterske opreme neovlaenim
licima i uvid u podatke.109
Predaja elektronske dokumentacije nadlenom arhivu vri se na nain i
po postupku kojim se obezbjeuje njeno uvanje u skladu sa uputstvom i
normativima i standardima koje donesi organ nadlean za
informatizaciju poslova organa dravne uprave. Uz elektronsku
dokumentaciju predaje se i dokumentacija u vezi sa tehnologijom i
postupcima za upravljanje dokumentacijom, pripadajui softver i
hardver. Ukoliko organ nadlean za preuzimanje dokumentacije ne
raspolae odgovarajuim informacionim sistemom, predaja se obustavlja
dok se ne obezbijede uslovi za preuzimanje.110
2. ELEKTRONSKI POTPIS
Kao to smo ve istakli elektronski potpis je skup podataka u elektronskom
obliku koji su pridrueni ili su logiki povezani sa drugim podacima u
elektronskom obliku, a slue za identifikaciju potpisnika i autentinosti
potpisanog elektronskog dokumenta. Elektronski potpis moemo definisati i kao
skup podataka u elektronskom obliku koji slui za identifikaciju potpisnika i
potvrdu autentinosti potpisanog elektronskog zapisa.
Pravo fizikih i pravnih lica na upotrebu elektronskog potpisa u upravnom,

sudskom i drugim postupcima, poslovnim i drugim radnjama, te prava, obaveze i
odgovornosti fizikih i pravnih lica u vezi sa davanjem usluga certifikacije
elektronskog potpisa na teritoriji Republike Srpske, ako posebnim zakonom nije
drugaije odreeno, regulisano je Zakonom o elektronskom potpisu Republike
Srpske111.
Osim izraza elektronski potpis izrazi koji se najee koriste u ovoj oblasti su:
108
uprave
109
uprave
110
uprave
111
[121]

Kvalifikovani elektronski potpis to je elektronski potpis kojim se
pouzdano garantuje identitet potpisnika,
Potpisnik to je lice koje posjeduje sredstvo za izradu elektronskog
potpisa, a koje djeluje u svoje ime ili u ime fizikog ili pravnog lica,
Elektronski zapis to je cjelovit skup podataka koji su elektronski
generisani, poslani, primljeni ili sauvani na elektronskom, magnetnom,
optikom ili drugom mediju. Sadraj elektronskog zapisa ukljuuje sve
oblike pisanog ili drugog teksta, podatke, slike i crtee, karte, zvuk,
muziku, govor i raunarske baze podataka,
Podaci za izradu elektronskog potpisa to su jedinstveni podaci, kao to
su kodovi ili privatni kriptografski kljuevi koje potpisnik koristi za
izradu elektronskog potpisa,
Sredstvo za izradu elektronskog potpisa to je odgovarajua raunarska
oprema ili raunarski program koji potpisnik koristi pri izradi
elektronskog potpisa,
Podaci za verifikovanje elektronskog potpisa to su podaci, kao to su
kodovi ili javni kriptografski kljuevi koji se koriste radi verifikovanja
(ovjere) elektronskog potpisa,
Sredstvo za verifikovanje elektronskog potpisa to je odgovarajua
raunarska oprema ili raunarski program koji se koristi za primjenu
podataka za verifikovanje potpisa,
Elektronski certifikat to je potvrda u elektronskom obliku koja
povezuje podatke za verifikovanje elektronskog potpisa sa nekim licem i
potvruje identitet tog lica,
Kvalifikovani elektronski certifikat to je elektronski certifikat koji
izdaje certifikaciono tijelo,
Certifikaciono tijelo to je pravno ili fiziko lice koje izdaje elektronske
certifikate ili daje druge usluge koje su u vezi sa elektronskim
potpisima,
Sredstvo za elektronski potpis to je raunarska oprema ili raunarski
program ili njihovi relevantni dijelovi koji su namijenjeni
certifikacionom tijelu u vezi sa elektronskim potpisima ili su
namijenjeni za primjenu prilikom izrade ili verifikovanja elektronskih
potpisa.
Kvalifikovani elektronski potpis je elektronski potpis koji je povezan iskljuivo

sa potpisnikom, neosporno identifikuje potpisnika, nastaje korienjem sredstava
kojima potpisnik moe samostalno da upravlja i koja su iskljuivo pod nadzorom
potpisnika i direktno je povezan sa podacima na koje se odnosi i to na nain koji
nedvosmisleno omoguava uvid u bilo koju izmjenu izvornih podataka.
Kvalifikovani elektronski potpis ima istu pravnu snagu i ravnopravan je sa
pisanom formom, odnosno linim potpisom i otiskom peata. Ne moe se odbiti
prihvatanje dokumenata samo zbog toga to je sainjen i izdat u elektronskom
obliku sa elektronskim potpisom ili kvalifikovanim elektronskim potpisom.
[122]

Elektronski potpis i kvalifikovani elektronski potpis se ne moe koristiti kod
pravnih poslova kojima se vri prenos vlasnitva nad nekretninama ili se
uspostavljaju druga stvarna prava na nekretninama, kod poslova iz oblasti
naslednog prava, kod imovinskih predbranih, odnosno branih ugovora, kod
optereenja ili otuenja imovine za koje je potrebno odobrenje centra za
socijalnu zatitu, kod ugovora o predaji i raspolaganje imovinom tokom ivota,
kod ugovora o doivotnom izdravanju, ugovora o poklonu, drugih pravnih
poslova za koje je posebnim zakonom propisano da se sastavljaju u obliku
notarskog akta, odnosno isprave i drugih pravnih poslova ili radnji za koje je
posebnim zakonom ili na osnovu zakona donesenim propisom izriito odreena
upotreba svojerunog potpisa u dokumentima na papiru ili ovjera svojerunog
potpisa.
Sredstvo za izradu kvalifikovanog elektronskog potpisa mora osigurati da se
podaci za izradu kvalifikovanog elektronskog potpisa mogu pojaviti samo
jednom, te da je obezbijeena njihova sigurnost, da se podaci za izradu
kvalifikovanog elektronskog potpisa ne mogu ponoviti, te da je potpis zatien
od falsifikovanja korienjem postojee raspoloive tehnologije i da podaci za
izradu kvalifikovanog elektronskog potpisa budu pouzdano zatieni od
neovlaenog korienja. Sredstvo za izradu kvalifikovanog elektronskog
potpisa ne smije prilikom izrade kvalifikovanog elektronskog potpisa promijeniti
podatke koji se potpisuju ili onemoguiti potpisniku uvid u te podatke prije
procesa izrade kvalifikovanog elektronskog potpisa.
Elektronski certifikat je svaka elektronska potvrda kojom se potvruje identitet

potpisnika u postupcima razmjene elektronskih zapisa.
Kvalifikovani elektronski certifikat je svaka elektronska potvrda kojom
certifikaciono tijelo potpisuje kvalifikovani elektronski potpis. Kvalifikovani
elektronski certifikat mora sadrati oznaku o tome da je rije o kvalifikovanom
elektronskom certifikatu, identifikacioni skup podataka o licu koje izdaje
elektronski certifikat (lino ime, ime oca ili majke, nadimak ako ga lice ime,
datum roenja, prebivalite, odnosno boravite, naziv pravnog lica i sjedite ako
elektronski certifikat izdaje pravno lice), identifikacioni skup podataka o
potpisniku (lino ime, ime oca ili majke, nadimak ako ga lice ima, datum
roenja, prebivalite odnosno boravite), podatke za verifikovanje elektronskog
potpisa koji odgovaraju podacima za izradu elektronskog potpisa koji su pod
kontrolom potpisnika, podatke o poetku i kraju vaenja elektronskog
certifikata, identifikacionu oznaku izdatog elektronskog certifikata (brojanu ili
drugu oznaku, te datum izdavanja), kvalifikovani elektronski potpis
certifikacionog tijela, ogranienja u vezi sa upotrebom elektronskog certifikata,
ako ih ima, i ogranienja na vrijednost poslovnih dogaaja za koje se izdaje
elektronski certifikat, ako ih ima.
[123]
IX TAKSENO POSLOVANJE
Takseno poslovanje propisano je Zakonom o administrativnim taksama112,

Zakonom o posebnim republikim taksama113 i Zakonom o sudskim taksama114.
1. POJAM I VRSTE TAKSI

Za spise i radnje u postupku pred republikim organima uprave i za spise i
radnje u postupku kod nosioca javnih ovlaenja, plaaju se takse po tarifi
republikih administrativnih taksa. Za spise i radnje u postupku pred
republikim organima uprave takse se plaaju po tarifi republikih
administrativnih taksa i one su prihod budeta Republike Srpske.
Za spise i radnje u postupku kod jedinica lokalne samouprave plaaju se takse

prema odluci i tarifama administrativnih taksa skuptine jedinica lokalne
samouprave. Takse koje se plaaju po tarifama administrativnih taksa jedinica
lokalne samouprave su prihod budeta jedinice lokalne samouprave.
Slubeno lice koje prima taksiran podnesak duno je ponititi naljepljenu taksu.
Ako je taksa uplaena naknadno, ponitava je slubeno lice organa koje donosi
rjeenje ili drugu ispravu za koju se plaa taksa.
Taksa se ponitava tambiljom poniteno, a u sluaju da to nije mogue

taksa se ponitava potpisom slubenog lica.
U rjeenju ili drugoj ispravi za koju je taksa plaena, navodi se u kojem iznosu i
po kojem tarifnom broju je taksa plaena ili nije plaena.
U ispravama koje se izdaju bez takse mora se oznaiti u koju svrhu i na osnovu
kojeg propisa su osloboene od plaanja takse.
Posebnu republiku taksu u Republici Srpskoj plaaju:

pravna lica Republike Srpske;
poslovne jedinice koje u Republici Srpskoj obavljaju registrovanu
djelatnost pravnog lica koje ima sjedite pravne uprave i kontrole izvan
Republike Srpske;
112
113
SlubeniglasnikRepublikeSrpske,br.8/94,3/96,29/2000,18/01,22/01,60/03,
14/04,41/05,51/06
114
SlubeniglasnikRepublikeSrpske,br.73do8/08,49/09
[125]

predstavnitva pravnih lica koja imaju sjedite izvan Republike Srpske i
domaa i strana fizika lica koja u Republici Srpskoj obavljaju
preduzetniku djelatnost.
Nain plaanja sudske takse, postupak i uslovi oslobaanja plaanja sudske
takse, nain utvrivanja vrijednosti sudskog spora, postupak za naplatu
neplaene takse i druga pitanja koja se odnose na sudske takse, ureuju se
Zakonom o sudskim taksama.
2. NAIN PLAANJA ADMINISTRATIVNE TAKSE

Takse se plaaju u administrativnim taksenim markama jedinstvene emisije.
Taksene marke izdaju se u apoenima od 1, 2, 5, 10 i 50 KM.
Takse se plaaju taksenim markama ili u gotovom novcu nalogom na raun:

Budeta RS za takse koje se plaaju po Tarifi republikih
administrativnih taksa, ili
Budeta jedinice lokalne samouprave za takse koje se plaaju tarifama
administrativnih taksa lokalne samouprave.
Taksene marke izraene su na bijeloj bezdrvnoj hartiji u linijskoj zatiti. U
srednjem dijelu taksene marke nalazi se grb ili amblem Republike Srpske
uokviren stilizovanom rozetom, ispod kojeg se nalazi oznaka vrijednosti marke,
a lijevo i desno od oznake nalazi se skraenica valute KM. U gornjem dijelu
taksene marke odtampan je tekst irilicom i latinicom: Republika Srpska,
administrativna taksena marka.
Za tampanje, putanje u opticaj i distribuciju taksenih marki nadleno je

Ministarstvo finansija.
Tarifa republikih administrativnih taksa je sastavni dio Zakona o

administrativnim taksama. Taksena tarifa se sastoji od tarifnih brojeva sa
taksenim predmetom i iznosom takse koja se treba platiti za taj predmet, uz
obrazloenje taksenog broja sa ciljem pravilnije primjene taksene tarife. Taksene
tarife administrativne takse, prema Zakonu o administrativnim taksama, su
razvrstane na 81 takseni broj u XIII grupa, i to:
I Podnesci,
II Rjeenja,
III Uvjerenja,
IV Ovjere, prepisi i prevodi,
V Tehniki pregled,
VI Takse za standardizaciju proizvoda,
VII Taksa za audiotekst usluge,
[126]

VIII Takse za spise i radnje u oblasti unutranjih poslova,
IX Takse u predmetima dravljanstva,
X Ekoloke takse,
XI Takse za spise i radnje u oblasti zatite na radu,
XII Takse za spise i radnje u oblasti prosvjete i kulture,
XIII Razno.
Taksena tarifa nalazi se u prilogu ove knjige.
2.1. Takseni obveznik

Takseni obveznik je lice po ijem se zahtjevu postupak pokree, odnosno vre
radnje predviene taksenom tarifom. Ako za istu taksu postoje dva ili vie
taksenih obveznika, njihova obaveza je solidarna. Ako vie pravnih ili fizikih
lica podnesu jedan zahtjev, plaaju jednu taksu.
2.2. Kada se plaa administrativna taksa?

Taksa se plaa u trenutku nastanka taksene obaveze. Taksena obaveza nastaje:
za pismene podneske u trenutku kad se predaju, a za usmeno
saoptenje dato u zapisnik kad se zapisnik sastavlja,
za rjeenja, dozvole i druge isprave u trenutku podnoenja zahtjeva,
odnosno podneska za njihovo izdavanje i
za upravne radnje u trenutku podnoenja zahtjeva za izvrenje tih
radnji.
Ako je taksenom tarifom propisano da se taksa plaa prema vrijednosti
predmeta, kao osnovica za obraunavanje takse uzima se vrijednost oznaena u
podnesku ili ispravi.
Ako obveznik ne plati taksu (neposredno ili potom) za podnesak koji nije
taksiran, organi koji odluuju po zahtjevu pismenom opomenom upozorie
obveznika, koji je duan da plati taksu u roku od 8 dana od dana prijema
opomene i istovremeno e ga upoznati sa posljedicama neplaene takse. Ako u
ostavljenom roku obveznik ne plati taksu, organi koji odluuju po zahtjevu
zatraie od Poreske uprave da u skladu sa propisima kojima se ureuje poreski
postupak naplati taksu prinudnim putem.
Ako obveznik ima prebivalite, odnosno sjedite u inostranstvu, a taksu nije

platio u trenutku nastanka obaveze, naplata takse izvrie se prije uruenja akta
kojim je postupak okonan ili je izvrena upravna radnja.
Ako se isprava za koju se plaa taksa po zahtjevu stranke izdaje u dva ili vie
primjeraka, za drugi i svaki daljnji primjerak plaa se taksa kao za prepis ili
ovjeru prepisa.
[127]

2.3. Oslobaanje od plaanja administrativne takse
Prema Zakonu o administrativnim taksama115 u Republici Srpskoj taksa se ne
plaa za:
spise i radnje u postupcima koji se vode po slubenoj dunosti,
podneske upuene organima za prestavke i pritube,
molbe za pomilovanja i rjeenja po tim molbama,
spise i radnje u postupku za povrat nepravilno naplaenih dabina,
spise i radnje u postupku usvojenja i u postupku za postavljanje
staraoca,
spise i radnje u postupku za ostvarivanje zakonom priznatih poreskih
olakica,
spise i radnje za dodjelu socijalne pomoi i za ostvarivanje drugih oblika
socijalne zatite,
spise i radnje u postupku za ostvarivanje prava boraca,
spise i radnje u postupku za ostvarivanje prava porodica poginulih
boraca, a u svrhu rjeavanja socijalnih, zdravstvenih, stambenih i
potreba prekvalifikacije, dokvalifikacije i ostalog kolovanja,
spise i radnje u postupku za ostvarivanje prava invalida,
spise i radnje u postupku ostvarivanja prava na penziju i prava iz
zdravstvene zatite,
spise i radnje u postupku osnivanja vatrogasnih drutava i njihovih
jedinica,
spise i radnje u postupku za ostvarivanje prava nosilaca odlikovanja,
spise i radnje u postupku za ostvarivanje prava na dodatak za djecu,
spise i radnje u vezi sa prijemom poklon-paketa od dobrotvornih
organizacija iz inostranstva, ako su upueni dobrotvornim
organizacijama u Republici Srpskoj,
spise i radnje u vezi sa vojnim evidencijama,
spise i radnje u vezi sa priznavanjem prava na povlaenu vonju
graanima kojima to pravo pripada po vaeim propisima,
spise i radnje u postupku podravljenja nekretnina po osnovu
nacionalizacije, eksproprijacije, arondacije, komasacije i drugih vidova
podravljenja,
spise i radnje u postupku ostvarivanja prava pree kupovine
nepokretnosti u korist Republike Srpske,
originale diploma, svjedoanstava i drugih isprava o zavrenom
kolovanju ili klasifikaciji, osim njihovih duplikata i prevoda,
spise i radnje u vezi sa zatitom spomenika kulture,
spise i radnje u postupku za sahranu umrlih,
spise i radnje u postupku za ispravljanje greaka u upravnim i drugim
aktima,
115
lan14.Zakonaoadministrativnimtaksama
[128]

sve vrste prijava i uvjerenja o registraciji i odjavi registracije obveznika
kod poreskog organa i
spise i radnje u postupku usklaivanja evidencija poreskih obveznika
kod Poreske uprave.
Od plaanja takse osloboena su sledea pravna lica116:

Republika Srpska i jedinice lokalne samouprave;
fondovi ustanove u oblasti obrazovanja, nauke, kulture, fizike kulture i
socijalne zatite za spise i radnje u vezi sa obavljanjem svoje djelatnosti;
pravna lica u oblasti fizike kulture, osim sportskih organizacija u
kojima su ulanjeni profesionalni sportisti;
organizacije Crvenog krsta;
pravna lica osnovana radi borbe protiv alkoholizma, narkomanije i
drugih oblika zavisnosti, raka i distrofije za spise i radnje u vezi sa
obavljanjem svoje djelatnosti;
pravna lica osnovana za zatitu lica sa fizikim i psihikim nedostacima
i poremeajima za spise i radnje u vezi sa obavljanjem svoje djelatnosti;
savezi gluvih i savezi slijepih i njihove organizacije u poslovima u vezi
sa rehabilitacijom gluvih i slijepih;
invalidske organizacije, osim u poslovima u vezi sa vrenjem privredne
djelatnosti;
vatrogasna drutva i vatrogasne jedinice;
strana diplomatska i konzularna predstavnitva u vezi sa obavljanjem
diplomatskim i konzularnim poslovima, pod uslovom reciprociteta.
Od plaanja takse osloboena su sledea fizika lica117:
invalidi rata, invalidi rada i civilne rtve rata za spise i radnje u vezi sa
kolovanjem u svim kolama;
invalidi koji su osloboeni plaanja godinjih naknada za upotrebu
motornih vozila, u postupku strunog pregleda tih vozila radi
registracije;
lica koja nisu u radnom odnosu za prijavu na konkurs za zasnivanje
radnog odnosa;
graani za spise i radnje u vezi sa ostvarivanjem i zatitom prava iz
radnog odnosa;
uenici i studenti za sve spise i radnje u vezi sa kolovanjem do
navrenih 26 godina ivota;
radioamateri ulanjeni u Savez radioamatera Repubike Srpske;
graani koji poklanjaju svoju imovinu u korist Republike Srpske ili se
odriu prava vlasnitva, kao i za prenos vlasnitva.
116
117
[129]

2.4. Zastarjevanje plaanja administrativne takse i povrat takse
Pravo na naplatu takse zastarjeva u roku od dvije godine od isteka godine kada
je taksu trebalo platiti.
Ukoliko je takseni obveznik platio vie takse nego to je trebao, ili ako nije bilo
duno da plati taksu a platilo je, moe pokrenuti postupak za povrat vie plaene
takse. Zahtjev za povrat takse, odnosno vika plaene takse, podnosi se Poreskoj
upravi, koja donosi rjeenje o povratu ili viku plaene takse. Pravo na povrat
takse, odnosno vika plaene takse zastarjeva u roku od dvije godine od dana
kada je taksa plaena.
3. POSEBNE REPUBLIKE TAKSE

Posebnu republiku taksu u Republici Srpskoj plaaju pravna lica Republike
Srpske, poslovne jedinice koje u Republici Srpskoj obavljaju registrovanu
djelatnost pravnog lica koje ima sjedite pravne uprave i kontrole izvan
Republike Srpske, predstavnitva pravnih lica koja imaju sjedite izvan
Republike Srpske i domaa i strana fizika lica koja u Republici Srpskoj
obavljaju preduzetniku djelatnost.
Posebna republika taksa za pravna lica i poslovne jedinice propisuju se u
godinjem iznosu, prema djelatnosti za koju je dobijeno odobrenje za rad,
zavisno od toga od koje je djelatnosti u prethodnoj poslovnoj godini ostvaren
najvei prihod. Prema lanu 2. Zakona o posebnim republikim taksama
republika taksa u Republici Srpskoj plaa se:
Za djelatnost bankarstva, elektroprivrede, potanske i

telekomunikacione usluge, osiguranja imovine i lica i drugo finansijsko
posredovanje, u iznosu od 5.000,00 KM,
Za djelatnost trgovine, osim trgovine na malo prehrambenim
proizvodima, u iznosu od 2.500,00 KM i
Za ostale djelatnosti i predstavnitva, u iznosu od 500,00 KM.
Posebna republika taksa za preduzetnike utvruje se u godinjem iznosu, prema

registrovanoj djelatnosti, i to:
ugostiteljska, trgovinska, advokatska i apotekarska djelatnost, u iznosu
od 250,00 KM i
ostale djelatnosti, u iznosu od 50,00 KM.
Posebnu republiku taksu ne plaaju:

republiki organi uprave i organizacije,
organi teritorijalne autonomije i lokalne samouprave,
[130]

javne slube ustanove koje se finansiraju iz budeta i doprinosa za
obavezno socijalno osiguranje fondova,
organizacije crvenog krsta i druge organizacije koje se iskljuivo bave
pruanjem humanitarne pomoi i
udruenja i fondacije, izuzev onih koja obavljaju djelatnost radi sticanja
dobiti.
4. SUDSKE TAKSE
Nain plaanja sudske takse, postupak i uslovi oslobaanja plaanja sudske
takse, nain utvrivanja vrijednosti sudskog spora, postupak za naplatu
neplaene takse i druga pitanja koja se odnose na sudske takse, ureuju se
Zakonom o sudskim taksama.
Sudsku taksu plaaju:

lica po ijem zahtjevu ili u ijem interesu se preduzimaju radnje u
sudskom postupku,
lica na iji zahtjev se sastavlja zapisnik za podneske i zapisnike koji
zamjenjuju podneske,
tuilac, odnosno predlaga za odluku prvostepenog suda, a za sudsko
poravnanje taksu su dune da plate obje stranke, ukoliko sudskim
poravnanjem nije drugaije ugovoreno,
podnosilac albe, odnosno lice u ijem interesu je pokrenut postupak po
vanrednom pravnom sredstvu za odluku drugostepenog suda i za odluku
po vanrednom pravnom sredstvu.
Kada su taksu duna da plate dva ili vie lica zajedno, njihova obaveza je
solidarna.
Obaveza plaanja sudske takse, odnosno taksena obaveza, nastaje:
za tubu i podneske danom podnoenja tube, odnosno podnesaka,
za sudske odluke danom donoenja sudske odluke, a ukoliko jedna od
stranaka nije prisustvovala glavnoj raspravi, od dana dostavljanja
pisanog obavjetenja o datumu donoenja odluke, odnosno danom
dostavljanja odluke ako se dostavljanje vri u skladu sa zakonskim
odredbama o dostavljanju,
za sudsko poravnanje kada se sudsko poravnanje zakljui,
za paualnu taksu u postupku raspravljanja zaostavtine danom
donoenja rjeenja o nasljeivanju,
u postupsku steaja danom donoenja rjeenja o glavnoj diobi u
postupku steaja,
u postupku likvidacije danom donoenja rjeenja o zakljuenju
likvidacionog postupka,
za sudske prepise kada se zatrai od suda i
za ostale radnje kada se zatrai njihovo preduzimanje.
[131]

Za podneske i odluke u upravnim sporovima, u stvarima penzijskog, invalidskog

i zdravstvenog osiguranja, djeijeg dodatka, starateljstva i socijalne pomoi,
sudska taksa se plaa samo ako tuba bude odbijena ili odbaena. U ovom
sluaju taksena obaveza nastaje danom pravosnanosti odluke kojom je tuba
odbijena ili odbaena.
Sve naplaene takse predstavljaju javni prihod budeta Republike Srpske.
Tarifa sudskih taksa je sastavni dio Zakona o sudskim taksama. Taksena tarifa se
sastoji od tarifnih brojeva sa taksenim predmetom i iznosom takse koja se treba
platiti za taj predmet, uz obrazloenje taksenog broja sa ciljem pravilnije
primjene taksene tarife. Taksene tarife sudske takse, prema Zakonu o sudskim
taksama, su razvrstane na 33 taksena broja u VII grupa, i to:
I Parnini i izvrni postupak,
II Vanparnini postupak,
III Zemljino-knjini postupak,
IV Takse u postupku steaja i likvidacije,
V Upis u sudski registar,
VI Upravni spor i postupak za sudsku zatitu,
VII Posebni sluajevi.
Taksena tarifa nalazi se u prilogu ove knjige.
4.1. Oslobaanje od plaanja sudske takse

Od plaanja sudske takse u Republici Srpskoj osloboeni su:118
Republika Srpska i njeni organi koji se finansiraju iz budeta Republike
Srpske i nisu upisani u sudski registar,
Jedinice lokalne samouprave,
Izdravana lica u postupcima utvrivanja i ostvarivanja prava po osnovu
zakonskog izdravanja,
Lica koja poklanjaju svoju imovinu organima koja se finansiraju iz
budeta Republike Srpske i jedinicama lokalne samouprave, socijalno-
humanitarnim, naunim ili kulturnim organizacijama, ustanovama ili
fondacijama, za podneske i radnje vezane za poklanjanje imovine i
Lica u sporovima u vezi sa ostvarivanjem njihovih prava iz radnog
odnosa.
Sudska taksa u Republici Srpskoj se ne plaa:119
118
lan10,stav1,Zakonaosudskimtaksama,SlubeniglasnikRS,broj73/08
119
lan10,stav2,ZakonaosudskimtaksamaRS,SlubeniglasnikRS,broj73/08
[132]

Na podneske i odluke suda u svim sudskim postupcima u ostvarivanju
prava i statusa porodica poginulih boraca Vojske Republike Srpske, kao
i porodica, civilnih rtava rata,
Na podneske i odluke suda kojim ratni vojni invalidi vode postupak za
ostvarivanje prava iz borako-invalidske zatite i
Na podneske kojim se trai izdavanje uvjerenja i na uvjerenje radi
ostvarivanja prava iz zdravstvenog i penzijsko-invalidskog osiguranja i
uvjerenja potrebnog za zasnivanje radnog odnosa.
Strano fiziko i pravno lice osloboeno je plaanja sudske takse ako je to

predvieno meunarodnim ugovorom, ili pod uslovom reciprociteta. U sluaju
sumnje o postojanju reciprociteta, miljenje daje Ministarstvo pravde Republike
Srpske.
(1) U zemljino-knjinim postupcima ne plaa se sudska taksa za:

Upis opravdanja predbiljeke,
Potpuno ili djelimino brisanje nekog upisnog prava,
Slubene radnje u postupku ureenja, zasnivanja i ispravljanja
zemljinih knjiga, osim ako je greka nastala krivicom titulara prava, u
postupku usklaivanja zemljinih knjiga sa faktikim stanjem, kao i u
postupku za obnavljanje unitenih zemljinih knjiga, ukoliko se
vjerodostojnom ispravom utvrdi da je upis bio prije sproveden,
Upis sprovoenja odluke o diobi prava vlasnitva ili prava korienja
ako su uesnici diobe bili upisani kao suvlasnici tih prava,
Za zabiljeku privremene uprave odreene u toku postupka prinudne
javne prodaje, kao i zabiljeku prinudne uprave odreene umjesto
prinudne javne prodaje,
Naknadni upis suprunika kao suvlasnika na osnovu sudske odluke, ako
je jedan od suprunika upisan kao vlasnik u zemljinim knjigama, kao i
za upis kojim se oznaava idealni dio svakog suprunika na
nekretninama koje su u njihovom suvlasnitvu,
Upis u zemljine knjige prava utvrenih zakonom u korist graana i
Sve ostale radnje koje se preduzimaju po slubenoj dunosti.
Taksu za upis u zemljino-knjinim postupcima duno je da plati lice u iju se

korist vri upis. Ako upis trai lice ije se pravo ograniava, optereuje, ukida ili
prenosi na drugo lice, to lice takoe solidarno garantuje za plaanje takse sa
licima u iju se korist vri upis.
Ako se u zemljino-knjinim postupcima, na osnovu jednog zahtjeva upisuje

vie prava u korist jednog lica, taksa se plaa onoliko puta koliko se upisa trai.
Taksa za upis u zemljino-knjinim postupcima plaa se i kad se upis vri u toku

parninog, vanparninog ili izvrnog postupka.
[133]

Za davanje usmenih informacija i obavjetenja u zemljino-knjinim postupcima

ne naplauje se ni taksa ni dodatni trokovi.
U postupku steaja i likvidacije sudska taksa se ne plaa za:

Podneske steajnog ili likvidacionog upravnika i
Podneske kojima se prijavljuje upis steajnog ili likvidacionog postupka
ili upis u sudski registar koji se vri po slubenoj dunosti.
Za upis odluke o otvaranju steajnog postupka, odluke o pokretanju postupka

likvidacije, kao i odluke o zabrani obavljanja odreene djelatnosti, odnosno
poslova pravnih lica, takoe se ne plaa sudska taksa.
4.2. Povrat sudske takse i zastarjevanje

Pravo na naplatu sudske takse zastarjeva u roku od dvije godine od nastanka
taksene obaveze.
Lice koje je platilo taksu koju nije bilo duno da plati ili je taksu platilo u iznosu
veem od propisanog, kao i lice koje je platilo taksu za sudsku radnju, a ta radnja
iz bilo kog razloga nije izvrena, ima pravo na povrat takse. Postupak za povrat
takse pokree se na zahtjev lica koje je platilo taksu. Zahtjev za povrat takse
podnosi se nadlenom sudu u roku od 30 dana od dana kada je taksa plaena,
odnosno od dana saznanja da sudska radnja nije izvrena, a najkasnije u roku od
dvije godine od dana kada je taksa plaena.
[134]
X POVREMENI KANCELARIJSKI POSLOVI
Slubenici zadueni za kancelarijsko poslovanje obavljaju i poslove koji nisu

svakodnevni i zato ih zovemo povremeni poslovi. To su uglavnom poslove
vezani za organizaciju i pripremu sastanaka, ali i voenje zapisnika na tim
sastancima.
1. SASTANCI
Kakvi sastanci mogu biti? Oni mogu biti:
formalni i
neformalni.
Formalni sastanci su uglavnom propisani statutom, pravilnikom ili nekim

drugim propisom na kojima se razmatraju odreeni problemi i donose zakljuci
ili odluke, a neformalni sastanci su neformalni skupovi u vidu sveanosti,
proslava, sportskih takmienja, izleta i td., na kojima se ne razmatraju problemi,
ne vode zapisnici i ne donose zakljuci.
Prema cilju organizovanja sastanke dijelimo na:

diskusione,
radne,
informativne i
anketne.
Na diskusionim sastancima se razmjenjuju miljenja, iznose injenice, ali se ne

donose zakljuci. Dakle, vodi se diskusija o odreenim pitanjima radi pripreme
za naredni rad.
Na radnim sastancima se takoe iznose injenice i donose se zakljuci i odluke.

Radni sastanci se uglavnom odravaju u odreenim intervalima, naprimjer
jedanput sedmino radi organizacije posla.
Na informativnim sastancima se upoznaju prisutni sa odreenim informacijama i

na njima se ne donose zakljuci.
Na anketnim sastancima se ne diskutuje o problemima, ve se anketiraju prisutni

radi saznanja o miljenju veine o odreenim pitanjima.
[135]

1.1. Faze organizacije sastanka
Organizacija sastanka vodi se u dvije faze: pripremna faza i voenje sastanka. Za
pripremnu fazu e biti zaduen slubenik koji vodi kancelarijske poslove, ali za
voenje sastanka zadueno je odgovorno lice tijela iji se sastanak odrava. Od
dobre pripreme zavisi uspjenost voenja sastanka. Priprema podrazumijeva:
- Pozivanje uesnika na sastanak,
- Prikupljanje potrebne dokumentacije,
- Priprema prostorije u kojoj e se sastanak odrati.
1.2. Poziv na sastanak

Uesnici sastanka se po pravilu pozivaju pismeno (samo u izuzetnim uslovima
usmeno). Poziv za sastanak treba uesnicima uruiti najmanje tri dana prije
odravanja sastanka ukoliko uz poziv nije potrebno dostaviti dodatni materijal za
razmatranje, radi planiranja vremena uesnika sastanka. Ukoliko je potrebno
dostaviti i radni materijal za razmatranje na sastanku, poziv je potrebno uruiti
7-8 dana prije odravanja sastanka, kako bi se uesnici mogli pripremiti za
diskusiju.
Po pravilu poziv za sastanke treba da sadri:

Naziv organa i organizacije koji poziva na sastanak,
Ime, prezime i zvanje lica koje se poziva na sastanak,
Mjesto i vrijeme odravanja sastanka, sa tanim nazivom adrese (po
potrebi broj sale, sprat na kome se nalazi sala itd.),
Prijedlog dnevnog reda,
Ime, prezime i funkciju lica koje saziva sastanak i
Po potrebi obavijest o putnim trokovima, smjetaju, dnevnicama i
slino.
Poslije naziva organa i organizacije pie se broj i datum kada je poziv sainjen.
Iza broja i datuma u uvodnom dijelu navodi se pravni osnov (lan zakona,
statuta ili pravilnika) na osnovu koga lice koje poziva na sastanak ima ovlatenje
da sazove sastanak, zatim broj sjednice tijela iji sastanak se saziva.
Poslije uvodnog dijela navodi se prijedlog dnevnog reda. Kao prva taka
dnevnog reda treba da se navede usvajanje zapisnika sa prethodne sjednice, a
kopiju zapisnika svi uesnici sastanka treba da dobiju u radnom materijalu. Ako
nije bilo prethodne sjednice, onda je to konstituirajua sjednica gdje se moraju
navesti imena i prezimena lanova tog tijela. Poslednja taka dnevnog reda bi
trebalo biti razno, ukoliko neko od prisutnih na sjednici imaju dopunu
dnevnog reda, ili ima potrebe da se uesnici na sjednici informiu o nekom
pitanju za koje nije potrebno donositi zakljuke.
[136]

Iza predloga dnevnog reda pie se mjesto i vrijeme odravanja sastanka i na
kraju s lijeve strane popis priloga, a sa desne strane potpis lica koje saziva
sastanak. Obavezno se navodi da je obavezno prisustvo na sastanku i broj
telefona, kontakt osobu ili mail adresu osobe kojoj se moe javiti ako je lice
sprijeeno da prisustvuje sastanku.
Na kraju se navodi obavjetenje o putnim trokovima i smjetaju, kao i o

dnevnicama ukoliko pozvana osoba treba da doputuje iz drugog mjesta.
(Naziv organa organizacije)
Broj: _________
Datum: ___________
Za __________________________________
Na osnovu lana ____ stav ___ Statuta ____________ i lana ___, stav ___
Pravilnika ____________ sazivam ____ sjednicu _________________
Za sjednicu predlaem sljedei:
DNEVNI RED
1. Usvajanje zapisnika sa prethodne sjednice

2. _______________________________
3. _______________________________
4. Razno
Sastanak e se odrati u ___________ dana __________ sa poetkom u ___

asova. Sastanak e se odrati u prostorijama ____________________, ulica
___________________, broj ___.
Prisustvo sastanku je obavezno. Eventualno odsustvo sa sastanka duni ste javiti

________________________ na telefon _______ ili e-mail adresu
____________.
Uz poziv se dostavljaju materijali za predloene take dnevnog reda.
Priloga: _____
Na osnovu Pravilnika ____________, lan ___ imate pravo na putne trokove u
[137]

iznosu od ________ KM i plaeni smjetaj u hotelu ____________, adresa
_____________________, u vremenu od ________ do ___________.
Predsjedavajui:
Ime, prezime i funkcija osobe koja saziva sastanak
________________
Slika 46: Primjer poziva za sastanak
1.3. Voenje sastanka

Sastankom rukovodi predsjedavajui. Uspjenost, odnosno efikasnost sastanka
zavisi od voenja sastanka. Predsjedavajui je duan da usmjerava tok sastanka
prema utvrenom cilju, zato je potrebno da predsjedavajui poznaje
problematiku o kojoj e se raspravljati i donositi zakljuci. Sastanci se vode u tri
faze. Prva faza je otvaranje sastanka, druga faza je rasprava ili diskusija o
takama dnevnog reda i trea faza donoenje zakljuaka ili odluka, odnosno
zakljuivanje sastanka.
U uvodnom dijelu predsjedavajui pozdravlja prisutne, predstavlja goste, ako ih

ima, i utvruje kvorum odnosno prisutnost veine lanova tijela, to je potrebno
radi punovanosti odravanja sastanka. Sastanak se moe odrati i ako ne postoji
kvorum, ali na takvom sastanku se ne mogu donositi zakljuci i odluke.
Zapisniar e u zapisniku konstatovati da li postoji kvoru, prisutne i odsutne
lanove tijela. Sledei korak pri voenju sastanka je imenovanje zapisniara i
radnog tijela, ukoliko je potrebno.
Nakon utvrivanja kvoruma predsjedavajui predlae dnevni red za sastanak, te

eventualne dopune ili izmjene. I lanovi tijela mogu predloiti dopune ili
izmjene dnevnog reda. Utvrivanje dnevnog reda se vri glasanjem lanova
tijela.
Nakon utvrivanja dnevnog reda prelazi se na rad po takama dnevnog reda.

Upoznavanjem sa takama dnevnog reda vri predsjedavajui ili osoba zaduena
za to (naprimjer, ako se usvaja godinji obraun u organizacijama, prisutne e sa
obraunom upoznati ef raunovodstva). Upoznavanje sa takama dnevnog reda
treba da slui prisutnima za diskusiju. Najvaniji dio diskusije su konstruktivni
prijedlozi prisutnih radi donoenja adekvatnog zakljuka. Dobro i precizno
formulisanje prijedloga se stavljaju na glasanje.
[138]

Glasanje se obavlja na nain predvien statutom organizacije, poslovnikom ili
nekim drugim aktom. Glasanje moe biti tajno i javno. Javno glasanje je
najee i vri se podizanjem ruke ili usmenim izjanjavanjem. Tajno glasanje se
koristi ako se odluuje o znaajnim pitanjima za organ ili organizaciju, a ne eli
se znati kako je koji lan glasao. Ako se vri tajno glasanje unaprijed se
pripreme listii na kojima je formulisano pitanje i ispisane rijei ZA i PROTIV
to e glasa zaokruiti ili podvui. Za takvo glasanje imenuje se komisija koja
e sainiti zapisnik o rezultatima glasanja i predoiti ga ostalim prisutnim radi
upoznavanja i unoenja rezultata glasanja u zapisnik.
Kada je obavljena diskusija po svim takama dnevnog reda i o njima doneseni

zakljuci, predsjedavajui zahvaljuje prisutnima na ueu u radu i zakljuuje
sastanak, odnosno izjavljuje da je sastanak zavren.
1.4. Zapisnik i voenje zapisnika na sastanku

Imenovani zapisniar vodi zapisnik. U narednom tekstu predstaviemo primjer
jednog zapisnika sa sastanka sa uputstvom kako ga treba voditi.
ZAPISNIK
Sa ________ (broj) sjednice ________________________________ (naziv organa
odnosno tijela) iz ________________ (mjesto) odrane ______________ (datum i
vrijeme) u prostorijama _________________________ (navesti prostorije u kojima se
odrava sjednica)
Prisutni lanovi: __________________________ (naziv tijela, imena i prezimena
prisutnih lanova)
Opravdano odsutni lanovi: __________________________ (naziv tijela, imena i
prezimena lanova koji su opravdali svoje odsustvo i navesti njihove razloge)
Neopravdano odsutni lanovi: ______________________________________ (naziv
tijela, imena i prezimena lanova koji nisu najavili svoje odsustvo)
Pored lanova _____________________ (naziv tijela) sjednici prisustvuju
___________________________ (navesti imena i prezimena ostalih prisutnih lica i u
kom svojstvu)
Sjednicom predsjedava: ______________________________ (navesti ime i prezime lica
koje predsjedava sjednicom i u kom svojstvu)
Zapisnik sa sjednice vodi: ______________________________ (navesti ime lica koje
vodi zapisnik)
Sjednica je poela sa radom u ___________ asova.
Predsjedavajui konstatuje da sjednici prisustvuje dovoljan broj lanova za rad (kvorum)
te predlae sledei:
DNEVNI RED
[139]

1. Razmatranje i ovjeravanje zapisnika sa prethodne ________ sjednice
__________ odrane _________________ g.
2. __________________
3. __________________
(navesti take dnevnog reda koje je predloio predsjedavajui)
Dnevni red je jednoglasno prihvaen bez dopuna i izmjena.
Taka 1.
Razmatranje i ovjeravanje zapisnika sa prethodne sjednice ____________________
(navesti naziv tijela) odrane ________________g. predsjedavajui obavjetava prisutne
da je zapisnik sa prethodne ____________ (navesti broj) sjednice _________________
(navesti naziv tijela) odrane __________g. dostavljen svim lanovima uz poziv za
sjednicu te poziva lanove da stave eventualne primjedbe na zapisnik. Predsjedavajui
konstatuje da nije bilo primjedbi i da je zapisnik sa ________ sjednice
______________________ jednoglasno prihvaen.
Taka 2.
Predsjedavai obavjetava prisutne lanove da su uz poziv za sjednicu primili i
informaciju o ______________________ (navesti koje vrste je informacija i ko ju je
pripremio.
Uvodno izlaganje je podnio ___________________________ (navesti ime i prezime i
funkciju)
Poslije podnesenog uvodnog izlaganja predsjedavajui postavlja pitanje lanovima da li
neko eli uputiti neko pitanje podnosiocu uvodnog izlaganja.
Poto pitanja nije bilo (ili jeste na koje je dobijen odgovor) predsjedavajui otvara
raspravu o informaciji.
U raspravi uestvuju:
1. _____________________ (navesti ime i prezime uesnika u raspravi i
kratak sadraj diskusije)
2. ____________________
3. ____________________
Poslije zavrene rasprave predsjedavajui stavlja informaciju o __________________ na
glasanje a zatim konstatuje da je informacija o _______________ jednoglasno (ili sa
koliko glasova) prihvaena pa je donesena sledea
ODLUKA
1. Usvaja se informacija o _________________ koju je pripremio
_____________ sa svim predloenim mjerama sadranim u informaciji.
2. Zaduuje se _______________ da pristupi provoenju mjera sadrnih u
informaciji i o tome obavijesti __________ najkasnije do ___________ .
Taka 3. (odnosno poslednja taka)
[140]

Poto je dnevni red iscrpljen, predsjedavajui konstatuje da je rad sjednice zavren.
Sjednica je zavrila sa radom u __________ asova.
ZAPISNIAR: _____________ PREDSJEDAVAJUI: __________________
Slika 47: Primjer zapisnika sa sastanka sa uputstvom kako ga treba voditi
Zapisnik odraava o emu se na sastanku raspravljalo i koji su zakljuci

doneseni. Zapisnik slui kao osnova za sprovoenje odluka i pismenu izradu
odluka donesenih na sastanku. Zato zapisnik mora biti jasan, nedvosmislen i
tano odreen. Zapisniaru e biti mnogo lake sainiti zapisnik ako
predsjedavajui dobro vodi sastanak i jasno formulie zakljuke. Ali zapisniar
treba biti i osoba koja dobro poznaje materijal sa sastanka, odnosno treba
prethodno dobro se upoznati sa materijalima. Zapisniar bi trebao biti osoba koja
brzo i itko pie, ali i dobro poznaje pravopis. to je najvanije zapisniar mora
razlikovati bitno od nebitnog i samo bitne elemente unijeti u zapisnik.
Cjelokupna diskusija lanova sastanka ne mora biti prenesena u zapisnik, ali
njihovi prijedlozi o kojima e se glasati moraju biti jasno formulisani.
Svi materijali o kojima je voena diskusija i doneseni zakljuci prilau se uz
zapisnik.
Na veim i znaajnim sastancima, ukoliko je bitno da zapisnik sadri sve to je
reeno na sastanku, koristi se magnetofonska traka ili diktafon, kako bi
zapisniar mogao vie puta presluati tok sastanka i tano evidentirati sve to je
reeno.
Kao kod voenja sastana koji se vodi u tri faze i zapisnik se sastoji iz tri dijela:
- Uvodnog dijela,
- Razrade dnevnog reda i
- Zavrnog dijela zapisnika.
Kao to smo vidjeli na gore navedenom primjeru uvodni dio zapisnika sadri:
Redni broj sastanka i naziv tijela,
Datum i vrijeme poetka sastanka,
Imena i prezimena prisutnih na sastanku,
Imena i prezimena odsutnih sa sastanka, kao i konstatacija da li su
opravdano ili neopravdano odsutni,
Imena i prezimena ostalih prisutnih (gostiju) i u kom svojstvu,
Konstatacija da li postoji kvorum za rad i da li e sastanak nastaviti sa
radom ili e se odloiti za drugo vrijeme,
Usvajanje dnevnog reda onakvog kakav je predloen ili sa izmjenama i
dopunama,
[141]

Ime i prezime predsjedavajueg sastanka,
Ime i prezime zapisniara.
Drugi dio odgovara drugoj fazi voenja sastanka. Drugi dio zapisnika sadri:
Ime i prezime lica koje izvjetava po pojedinim takama dnevnog reda,
Kratak prikaz izvjetaja po takama dnevnog reda,
Ime i prezime lanova koji diskutuju i kratak prikaz diskusije,
Rezime svake diskusije i eventualni prijedlozi,
Doneseni zakljuci ili odluke, koji moraju jasno biti izraeni, radi
tanosti sprovoenja zakljuaka,
Konstatacija o rezultatima glasanja (jednoglasno ili sa potrebnom
veinom, broj lanova koji su bili protiv ili suzdrani) i
Eventualna konstatacija ako je glasanje bilo tajno.
Zavrni dio zapisnika odgovara treoj fazi voenja sastanka. On sadri:

Vrijeme zavretka sastanka,
Eventualna konstatacija ako je sastanak prekinut i vrijeme i datum kada
e biti nastavljen,
I na kraju ime i prezime i potpis predsjedavajueg sastanka, sa desne
strane, ime i prezime i potpis zapisniara, sa lijeve strane, ime i prezime
ovjerivaa zapisnika, ako ga ime, u sredini sa otiskom peata.
U sluaju potrebe moe se raditi i direktni izvod iz zapisnika, ako je potrebno uz

neki podnesak priloiti zapisnik kao dokaz. U tom sluaju se ne prilae cijeli
zapisnik, ve samo onaj dio koji dokazuje navode iz podneska. Izvod iz
zapisnika sadri:
Kompletan uvodni dio i
Iz drugog dijela samo izvod onog dijela koji je potreban.
Izvod iz zapisnika se ovjerava slubenim peatom i potpisom ovlaenog lica.
Pored direktnog izvoda iz zapisnika postoji i indirektni izvod iz zapisnika. On se

koristi radi obavjetavanja lica koja su zaduena za sprovoenje zakljuaka ili
odluka. Indirektni zapisnik sadri:
Poziv na odreeni sastanak,
Donesene odluke ili zakljuci i
Rok za njihovo sprovoenje.
Prepis zapisnika sa sastanka se koristi radi dokazivanja pred sudovima i

organima uprave. Prepis zapisnika ovjerava organ ili organizacija.
[142]
XI ODGOVORNOSTI U KANCELARIJSKOM POSLOVANJU
Odgovornost u kancelarijskom poslovanju moe biti:

Krivina odgovornost,
Prekrajna odgovornost i
Disciplinska odgovornost.
1. KRIVINA ODGOVORNOST
Krivina odgovornost odgovornih lica, kako fizikih tako i pravnih, regulisana je
propisima u oblasti kancelarijskog poslovanja, Krivinog zakona Republike
Srpske i Konvencije o zatiti kulturnih dobara u sluaju oruanog sukoba.
Prema Krivinom zakonu Republike Srpske120 u dijelu pod nazivom Krivina

odgovornost Krivino je odgovoran uinilac koji je uraunljiv i koji je krivino
djelo uinio sa umiljajem ili iz nehata121.
Prema istom Zakonu krivino e odgovarati uinilac:

Ako je ukradena stvar od posebnog istorijskog, naunog ili kulturnog
znaaja, ili vrijednost ukradene stvari prelazi iznos od 50.000 KM,
uinilac e se kazniti zatvorom od tri do petnaest godina122.
U dijelu pod nazivom Oduzimanje tue stvari, ako je oduzeta stvar od
posebnog istorijskog, naunog ili kulturnog znaaja ili ako vrijednost
oduzete stvari prelazi iznos od 10.000 KM, uinilac e se kazniti
zatvorom od est mjeseci do pet godina, a ako taj iznos prelazi 50.000
KM, kaznie se zatvorom od jedne do osam godina.123
Ako neovlaeno ue u tuu zatienu kompjutersku bazu podataka i
unese izmjene, uniti, kopira, upotrijebi, sakrije, objavi ili unese kakav
svoj podatak ili kompjuterski virus, ili na neki drugi nain uini
neupotrijebljivim tue kompjuterske podatke ili programe, kaznie se
zatvorom do dvije godine.124
120
121
lan13.KrivinogzakonaRepublikeSrpske,SlubeniglasnikRepublikeSrpske,
broj49/03i108/04
122
lan232,stav3.KrivinogzakonaRepublikeSrpske,SlubeniglasnikRepublike
Srpske,broj49/03i108/04
123
124
[143]

Ako pri arheolokim, geoloko-paleontolokim i minerolokim
istraivanjima i iskopavanjima, arhivskim istraivanjima ili na drugi
nain prisvoji iskopine, materijal ili naeni predmet koji ima kulturni ili
istorijski znaaj, arhivski materijal ili prirodnu rijetkost, kaznie se
zatvorom od est mjeseci do pet godina. Istom kaznom kaznie se i ko
protivpravno uniti ili oteti spomenik kulture, zatieni objekat prirode
ili drugi predmet koji je od posebnog kulturnog ili istorijskog znaaja, ili
stvar koja predstavlja javno dobro. Ko neovlaeno na spomeniku
kulture izvri konzervatorske, restauratorske ili istraivake radove, ili
ko neovlaeno vri arheoloka iskopavanja ili istraivanja, pa usljed
toga spomenik bude tee oteen ili uniten, kaznie se novanom
kaznom ili zatvorom do tri godine. Ako su navedena djela izvrena
prema predmetu ili spomeniku posebnog istorijskog ili kulturnog
znaaja, ili je tim djelima prouzrokovana velika teta, uinilac e se
kazniti zatvorom od jedne do osam godina.125
Ko neovlaeno izveze ili iznese u inostranstvo predmet koji je od
posebnog kulturnog ili istorijskog znaaja ili predmet koji predstavlja
prirodnu rijetkost, ili drugom omogui da to uini, kaznie se zatvorom
do tri godine. Ako je isto djelo uinjeno u odnosu na dobro od velikog
kulturnog, istorijskog ili prirodnog znaaja, uinilac e se kazniti
zatvorom od est mjeseci do pet godina.126
Slubeno ili odgovorno lice koje u namjeri da sebi ili drugome pribavi
kakvu neimovinsku korist ili da drugome nanese kakvu tetu, iskoristi
svoj poloaj ili ovlaenje, prekorai granice svog ovlaenja ili ne
izvri slubenu dunost, kaznie se zatvorom od tri mjeseca do tri
godine. Ako je istim djelom nanesena znatna teta ili je dolo do tee
povrede prava drugog, uinilac e se kazniti zatvorom od est mjeseci
do pet godina. Slubeno ili odgovorno lice koje u namjeri da sebi ili
drugome pribavi kakvu imovinsku korist, iskoristi svoj poloaj ili
ovlaenje, prekorai granice svog ovlaenja ili ne izvri slubenu
dunost, kaznie se zatvorom od est mjeseci do pet godina. Ako je
istim djelom pribavljena imovinska korist u iznosu koji prelazi 10.000
KM, uinilac e se kazniti zatvorom od jedne do osam godina, a ako taj
iznos prelazi 50.000 KM, kaznie se zatvorom od dvije do deset
godina.127
Slubeno lice koje neovlaeno drugom saopti, preda ili na drugi nain
uini dostupnim podatke koji predstavljaju slubenu tajnu, ili koji
125
broj49/03i108/04
126
broj49/03i108/04
127
broj49/03i108/04
[144]

pribavlja takve podatke u namjeri da ih preda nepozvanom licu, kaznie
se zatvorom od tri mjeseca do tri godine. Istom kaznom kaznie se i ko,
u namjeri da ih neovlaeno upotrijebi, na protivpravan nain doe do
podataka koji se uvaju kao slubena tajna ili ko takve podatke bez
odobrenja objavi. Ako je navedeno djelo uinjeno iz koristoljublja ili u
pogledu naroito povjerljivih podataka ili radi objavljivanja ili
korienja podataka u inostranstvu, uinilac e se kazniti zatvorom od
jedne do osam godina. Ako je navedeno djelo uinjeno nehatno, uinilac
e se kazniti novanom kaznom ili zatvorom do jedne godine. Kao
slubena tajna smatraju se podaci ili dokumenti koji su zakonom,
drugim propisom ili odlukom nadlenog organa donesenim na osnovu
zakona proglaeni slubenom tajnom i ije bi odavanje imalo ili moglo
da ima tetne posljedice za slubu.128
Ko protivpravno oduzme, sakrije, uniti, oteti ili na drugi nain uini
neupotrebljivim slubeni peat, knjigu, spis ili ispravu koja pripada
dravnom organu, preduzeu, ustanovi ili drugom pravnom licu koje
vri javna ovlacenja ili se kod njih nalazi, kaznie se zatvorom do tri
godine.129
Svaka osoba ini krivino djelo i ako:

namjerno i krenjem Konvencije o zatiti kulturnih dobara u sluaju
oruanog sukoba uini kulturno dobro pod pojaanom zatitom
predmetom napada,
upotrijebi kulturno dobro pod pojaanom zatitom ili njegovu
neposrednu okolinu za podrku vojnoj akciji,
u velikim razmjerima uniti ili prisvoji kulturno dobro zatieno
Konvencijom,
uini kulturno dobro zatieno Konvencijom predmetom napada,
ukrade, opljaka ili otui kulturno dobaro zatieno Konvencijom ili
uini vandalske ini prema takvim dobrima.
2. PREKRAJNA ODGOVORNOST
Prekrajna odgovrnost odgovornih lica, kako fizikih tako i pravnih, regulisana
je propisima u oblasti kancelarijskog poslovanja. Prema propisima iz oblasti
kancelarijskog poslovanja najbrojnija je prekrajna odgovornost odgovornih lica.
Prekrajno se kanjavaju odgovorna lica za:
Prekraj u organu dravne uprave i odgovorno lice u organima kojima su
preneseni poslovi dravne uprave, preduzeima ustanovama i drugim
128
broj49/03i108/04
129
broj49/03i108/04
[145]

nadlenim institucijama kojima su povjerena javna ovlatenja,
novanom kaznom 300 do 1.000 KM. Novanom kaznom od 300 do
1.000 KM kaznie se za prekraj i odgovorno lice ako onemogui
vrenje inspekcijskog nadzora i ne da na uvid traena dokumenta i ako
ne donese Pravilnik o unutranjoj organizaciji i sistematizaciji radnih
mjesta u roku od est mjeseci od dana stupanja na snagu Zakona o
administrativnoj slubi u upravi Republike Srpske130. Novanom
kaznom od 1.000 do 2.000 KM kaznie se za prekraje odgovorno lice u
organu dravne uprave ako ne izvri rjeenjem naloene inspekcijske
mjere131.
Obveznik posebne republike takse kaznie se novanom kaznom od
500 KM do 10.000 KM ako u propisanom roku ne obrauna i ne plati
posebnu republiku taksu, a odgovorno lice obveznika kaznie se
novanom kaznom od 100 do 1.000 KM i preduzetnik ako u propisanom
roku ne plati posebnu republiku taksu kaznie se novanom kaznom od
300 do 3.000 KM.132
Za prekraj kaznie se kaznom zatvora do 60 dana lice koje neovlaeno
izrauje peate s grbom Republike Srpske, a za isti prekraj kaznie se
pravno lice novanom kaznom od 1.500 do 15.000 KM, a odgovorno
lice u pravnom licu od 300 do 1.500 KM133. Novanom kaznom do
5.000 KM kaznie se privredno drutvo ili drugo pravno lice ako u
propisanom roku ne preda na unitenje peat, odgovorno lice u
privrednom drutvu ili drugom pravnom licu kaznie se novanom
kaznom od 300 do 1.500 KM134. Novanom kaznom od 300 do 1.500
KM kaznie se odgovorno lice imaoca peata, ako ne prijavi ili ne oglasi
peat u Slubenom glasniku Republike Srpske135.
Novanom kaznom od 1.000 KM do 15.000 KM kaznie se za prekraj
pravno lice davalac usluga informacionog drutva, ako prekri opte
obaveze o informisanju, prekri obavezu informisanja u komercijalnom
saoptenju, prekri obavezu osiguranja dostupnosti podataka za
sklapanje ugovora, ne omogui pristup odredbama ugovora i optim
uslovima poslovanja na nain da ih korisnik moe pohraniti, ponovo
koristiti i reprodukovati i onemogui pristup raunarskoj opremi i
ureajima, te bez odgaanja da na uvid ili dostavi potrebne podatke i
130
SlubeniglasnikRepublikeSrpske,broj16/02,62/02,38/03,49/06,20/07,lan119.
131
SlubeniglasnikRepublikeSrpske,broj16/02,62/02,38/03,49/06,20/07,lan120.
132
lan10.Zakonaoposebnimrepublikimtaksama,SlubeniglasnikRepublike
Srpske,br.8/94,3/96,29/2000,18/01,22/01,60/03,14/04,41/05,51/06
133
lan22.Zakonaopeatima,SlubeniglasnikRepublikeSrpskebroj17/92,broj
63/01i49/07
134
63/01i49/07
135
63/01i49/07
[146]

dokumentaciju u vezi sa predmetom nadzora, odgovorno lice u pravnom
licu davaocu usluga informacionog drutva kaznie se novanom
kaznom od 1.000 KM do 3.000 KM, a fiziko lice, davalac usluga
informacionog drutva, kaznie se novanom kaznom od 500 KM do
1.500 KM.136
Novanom kaznom od 500 KM do 1.500 KM kaznie se za prekraj
fiziko lice koje neovlateno pristupi i upotrijebi podatke i sredstva za
izradu elektronskog potpisa i kvalifikovanog elektronskog potpisa.137
Novanom kaznom od 500 KM do 1.500 KM kaznie se za prekraj
fiziko, a odgovorno lice u pravnom licu, novanom kaznom od 1.000
do 3.000 KM, koje nepaljivo i neodgovorno koristi sredstva i podatke
za izradu elektronskog potpisa, Certifikacionom tijelu u roku ne dostavi
potrebne podatke i informacije o promjenama koje utiu ili mogu uticati
na tanost elektronskog potpisa i blagovremeno ne dostavi
Certifikacionom tijelu zahtjev za opoziv certifikata138.
Novanom kaznom od 1.000 KM do 15.000 KM kaznie se za prekraj
pravno lice, odnosno Certifikaciono tijelo pravnog lica koje izdaje
kvalifikovani elektronski certifikat koji ne sadri sve potrebne podatke
ili sadri podatke koji nisu predvieni, ne sprovodi odgovarajue
zatitne mjere kojima se onemoguava neovlateno skladitenje i
kopiranje podataka za izradu elektronskog potpisa, ne obavijesti
potpisnika kojem izdaje elektronski certifikat o svim bitnim uslovima
upotrebe izdatog certifikata, ne utvrdi pravosnano identitet fizikog ili
pravnog lica za koje izdaje kvalifikovani elektronski certifikat, ne vodi
aurno i bezbjednosnim mjerama zatienu evidenciju certifikata i ne
omogui njihovu javnu dostupnost, ne vodi aurno evidenciju svih
opozvanih certifikata, ne obavijesti u propisanom roku potpisnika o
izvrenom opozivu elektronskog certifikata, ne obavijesti u propisanom
roku Ministarstvo o izvrenim opozivima elektronskih certifikata i
blagovremeno ne obavijesti potpisnike kojima je izdao elektronske
certifikate i Ministarstvo o moguem teaju ili drugim okolnostima koje
mogu da dovedu do prekida obavljanja usluga certifikacije139.
Novanom kaznom od 1.500 do 15.000 KM kaznie se za prekraj
Arhiv RS i ustanova zatite, ako ne preduzme mjere za zatitu na
pokretnom dobru za koje se pretpostavlja da moe stei svojstvo
kulturnog dobra, ne evidentira pokretna dobra koja uivaju prethodnu
136
lan22.ZakonaoelektronskomposlovanjuRepublikeSrpske,Slubeniglasnik
RepublikeSrpskebroj59/09
137
lan38.Zakonaoelektronskompotpisu,SlubeniglasnikRepublikeSrpskebroj
59/08
138
59/08
139
59/08
[147]

zatitu, ne utvrdi pokretno kulturno dobro od velikog znaaja, ne dostavi
podatke za utvrivanje kulturnog dobra, ne vri reviziju ostalih
pokretnih kulturnih dobara u utvrenom roku, ne vodi registar kulturnih
dobara za koji je nadlena, ne dostavi podatke za centralni registar u
utvrenom roku, ne obezbijedi stalni nadzor nad dobrima koja uva i ne
obezbijedi ih od poara, fiziko-hemijskih i biolokih oteenja i krae,
izlae kulturna dobra koja nisu kategorisana, obraena i upisana u
registar, postupa protivno propisanim uslovima i nainu preduzimanja
mjera tehnike zatite, razmjenjuje pokretna kulturna dobra bez
saglasnosti140. Za isti prekraj kaznie se novanom kaznom od 500 do
3.000 KM i odgovorno lice u Arhivu RS i ustanovi zatite.
Arhiv RS, ustanova zatite, nauna i druga ustanova, privredno drutvo i
drugo pravno lice, ako postupa suprotno odredbama zakona, ne ustupi
kulturno dobro radi izlaganja na meunarodnim i drugim znaajnim
povremenim izlobama, ustupljeno kulturno dobro ne vrati sopstveniku
u utvrenom roku, izvodi nedozvoljene radove na zatienoj okolini
nepokretnog kulturnog dobra, koristi naziv, ime i lik kulturnog dobra u
komercijalne svrhe bez odobrenja, trajno izveze ili privremeno iznese u
inostranstvo pokretno dobro koje uiva prethodnu zatitu i pokretno
kulturno dobro bez saglasnosti, izlae pokretno kulturno dobro od
izuzetnog znaaja van ustanove zatite bez odobrenja, postupa suprotno
odredbama zakona, preduzima mjere tehnike zatite ili izvodi druge
radove na nepokretnom kulturnom dobru suprotno odredbama zakona,
ne obustavi i privremeno ne obustavi izvoenje radova, ne obavijesti u
utvrenom roku Zavod, odnosno podrunu jedinicu Zavoda o zavretku
radova na nepokretnom kulturnom dobru, ne vodi dokumentaciju o
preduzimanju mjera tehnike zatite i izvoenju drugih radova na
nepokretnom kulturnom dobru, ne prekine izvoenje graevinskih i
drugih radova kada naie na arheoloko nalazite ili arheoloke
predmete i o tome obavijesti nadleni organ i ne preduzme mjere da se
nalaz ne uniti i ne oteti i da se sauva na mjestu i u poloaju u kome je
otkriven, izvodi mjere tehnike zatite protivno propisanim uslovima i
nainu preduzimanja mjera tehnike zatite. Za isti prekraj kaznie se
novanom kaznom od 500 do 3.000 KM i odgovorno lice u Arhivu RS,
ustanovi zatite, naunoj i drugoj ustanovi, privrednom drutvu i drugom
pravnom licu i kaznie se i fiziko lice novanom kaznom od 300 do
1.500 KM141.
Novanom kaznom od 500 do 3.000 KM kaznie se za prekraj
odgovorno lice u Zavodu, odnosno u podrunoj jedinici Zavoda, ako ne
140
lan103.Zakonaokulturnimdobrima, Slubeni glasnik Republike Srpske, broj
11/95
141
11/95
[148]

preduzme mjere za zatitu na nepokretnom dobru za koje se
pretpostavlja da moe stei svojstvo kulturnog dobra, ne evidentira
nepokretna dobra koja uivaju prethodnu zatitu, ne obavijesti u
utvrenom roku sopstvenika i optinski organ uprave nadlean za
poslove kulture i za urbanizam, stambeno-komunalne poslove i
prostorno planiraje o evidentiranju nepokretnog dobra, ne istrai,
valorizuje i predloi u utvrenom roku utvrivanje nepokretnosti za
kulturno dobro, ne odredi da se kulturno dobro preda staraocu, ne izvri
konanu valorizaciju nepokretnog kulturnog dobra, ne utvrdi mjere
zatite i ne podnese prijedlog za donoenje akata o utvrivanju
nepokretnog kulturnog dobra od izuzetnog, odnosno od velikog znaaja,
ne vodi registar i centralni registar zatienih pokretnih i nepokretnih
kulturnih dobara za koje je nadlean, ne propie izgled, sadrinu i nain
stavljanja oznaka na kulturno dobro, po njihovim vrstama, ne utvrdi
uslove za preduzimanje mjera tehnike zatite i drugih radova na
nepokretnim kulturnim dobrima, ne da saglasnost na projekte i
dokumentaciju za izvoenje radova na nepokretnim kulturnim dobrima,
ne zabrani dalje izvoenje radova i privremeno ne obustavi izvoenje
radova ako se radovi izvode bez utvrenih uslova za preduzimanje mjera
tehnike zatite ili bez saglasnosti na projekat i dokumentaciju, odnosno
protivno projektu i dokumentaciji, ne podnese nadlenom organu
zahtjev za ruenje, odnosno za povraaj u prvobitno stanje objekta, ne
izvri pregled i provjeru na licu mjesta da li su radovi izvedeni u skladu
sa projektnom dokumentacijom na koju je izdata saglasnost, ne naloi
investitoru da u odreenom roku izvedene radove usaglasi sa projektom,
ne obustavi privremeno radove ako postoji neposredna opasnost
oteenja arheolokog nalazita ili predmeta, ne dostavi u utvrenom
roku organu nadlenom za pripremanje prostornog, odnosno
urbanistikog plana uslove i mjere zatite, ne da miljenje o nacrtima
prostornih i urbanistikih planova, ne obavijsti Vladu RS da prostorni i
urbanistiki planovi ne sadre uslove i mjere zatite, izda odobrenje za
arheoloko iskopavanje i istraivanje arheolokog nalazita suprotno
odredbi zakona, ne naloi privremeno obustavljanje radova i ne zabrani
izvoenje radova, ako se arheoloka iskopavanja i istraivanja ne
obavljaju u skladu sa odobrenjem142.
Novanom kaznom od 300 do 1.500 KM kaznie se za prekraj fiziko
lice koje van organizovanog istraivanja iskopa iz zemlje, odnosno
izvadi iz vode dobro koje uiva prethodnu zatitu, ako u roku od 24 sata
ne obavijesti Zavod, podrunu jedinicu Zavoda, ili najbliu ustanovu
zatite i organ unutranjih poslova143.
142
11/95
143
11/95
[149]

pravno lice ako u predvienom roku ne preda javnu arhivsku grau
nadlenom arhivu, javnu arhivsku grau ne preda nadlenom arhivu u
originalu, sreenu, popisanu, kompletnu i tehniki opremljenu, u
primopredajnom zapisniku ne navede grau kojoj je ogranien pristup i
rokove nedostupnosti i ako na zahtjev ne preda javnu arhivsku grau
nadlenom arhivu u roku koji odredi nadleni arhiv. Novanom kaznom
od 200 do 1.500 KM kaznie se za prekraj i fiziko lice. Novanom
kaznom od 200 do 3.000 KM kazie se za prekraj i odgovrno lice u
pravnom licu.144
pravno, a novanom kaznom od 200 do 1.500 KM fiziko lice koje
obavlja privrednu djelatnost ako Kinoteci ne preda filmsku arhivsku
grau. Novanom kaznom od 200 do 3.000 KM kaznie se za prekraj i
odgovorno lice u pravnom licu.145
pravno lice koje sprovodi postupak statusnih promjena, odnosno
prestanka sa radom stvaraoca ili imaoca javne arhivske grae ako u
sluaju prestanka sa radom stvaraoca ili imaoca javne arhivske grae,
kada pravni slijednik nije utvren, ne preda javnu arhivsku grau
nadlenom arhivu, ne obezbijedi odabiranje i predaju javne arhivske
grae arhivu u skladu sa odredbama zakona i strunim uputstvima
nadlenog arhiva i ne obezbijedi dalju zatitu dokumentarne grae kojoj
nije istekao rok uvanja. Novanom kaznom od 200 do 3.000 KM
kaznie se za prekraj i odgovorno lice u pravnom licu.146
Novanom kaznom od 3.000 do 15.000 KM kaznie se za prekraj arhiv
ako privremeno iznese javnu arhivsku grau u inostranstvo bez
odobrenja Arhiva RS, arhivsku grau od izuzetnog znaaja izveze u
inostranstvo bez saglasnosti ministra, ne izvri zatitno snimanje
arhivske grae prije njenog iznoenja iz zemlje, ako se ne pridrava
propisanih uslova i naina davanja na korienje javne arhivske grae,
ako omogui korienje javne arhivske grae prije isteka rokova
nedostupnosti i ako sa privatnom arhivskom graom koju je preuzeo na
uvanje ne postupa u skladu sa ugovorom o uvanju. Novanom kaznom
od 200 do 3.000 KM kaznie se za prekraj i odgovorno lice u arhivu.147
144
lan91.Zakonaoarhivskojdjelatnosti,SlubeniglasnikRepublikeSrpske,broj
119/08
145
119/08
146
119/08
147
119/08
[150]

Novanom kaznom od 3.000 do 15.000KM kaznie se za prekraj
pravno lice ako bespravno uniti pretvorenu izvornu dokumentarnu
grau, ne evidentira unitenje dokumentarne ili arhivske grae, ne utvrdi
interna pravila u vezi sa zahvatanjem ili uvanjem dokumentarne grae
u digitalnom obliku, interna pravila ne dostavi Arhivu Republike radi
davanja saglasnosti na njihovu primjenu, ne obezbijedi propisane uslove
i ne sprovodi propisane mjere uvanja dokumentarne grae, o svom
osnivanju, statusnim i organizacionim promjenama ne obavijesti Arhiv
Repubile, ne obezbijedi propisane uslove i ne sprovodi propisane mjere
zatite javne arhivske i dokumentarne grae, ne dostavi nadlenom
arhivu podatke o nainu i postupku zatite privatne arhivske grae u
digitalnom obliku, odnosno do predaje nadlenom arhivu javne arhivske
grae, ne obezbijedi propisane uslove i ne sprovodi propisane mjere
zatite privatne arhivske grae, nadlenom arhivu ne omogui da o svom
troku sredi i popie privatnu arhivsku grau, Arhivu Republike ne
dostavi pisanu ponudu za prodaju arhivske grae u privatnom
vlasnitvu, kao vlasnik privatne arhivske grae ne obavijesti nadleni
arhiv o opasnosti od njenog unitenja ili oteenja, kao ponua opreme
i usluga svoju djelatnost ne prijavi Arhivu Republike i bespravno koristi
naziv ponuaa akreditovane opreme ili usluga. Novanom kaznom od
200 do 1.500 KM kaznie se za prekraj i fiziko lice. Novanom
kaznom od 200 do 3.000 KM kaznie se za prekraj i odgovorno lice u
pravnom licu.148
pravno lice ako ne uva tajnost podataka sadranih u arhivskoj grai u
koju mu je omoguen uvid, javnu arhivsku grau koristi suprotno
pisanom sporazumu, originalnu arhivsku grau koja mu je data na
korienje izlae suprotno uslovima utvrenim pisanim sporazumom,
bez odobrenja arhiva objavi reprodukcije javne arhivske grae, oteti
arhivsku grau koja mu je data na koritenje i prilikom objavljivanja ili
izlaganja arhivskog dokumenta ne navede naziv ili signaturu arhivskog
fonda, odnosno zbirke kojoj dokument pripada. Novanom kaznom od
200 do 1.500 KM kaznie se za ovaj prekraj i fiziko lice. Novanom
kaznom od 200 do 3.000 KM kaznie se za prekraj iz stava i odgovorno
lice u pravnom licu.149
pravno lice ako vri uvoz, odnosno provoz privatne arhivske grae iz
inostranstva bez izvozne potvrde drave iz koje se arhivska graa izvozi,
kao vlasnik privatne dokumentarne grae, za koju se pretpostavlja da
148
119/08
149
119/08
[151]

ima svojstvo arhivske grae, ovu privremeno ili trajno izveze bez
odobrenja Arhiva Republike, u sluaju trajnog izvoza nadlenom arhivu
ne omogui kopiranje privatne arhivske grae. Novanom kaznom od
200 do 1.500 KM kaznie se za isti prekraj i fiziko lice. Novanom
kaznom od 200 do 3.000 KM kaznie se za isti prekraj i odgovorno lice
u pravnom licu.150
3. DISCIPLINSKA ODGOVORNOST
Disciplinska odgovornost odgovornih lica, kako fizikih tako i pravnih lica,
regulisana je propisima u oblasti kancelarijskog poslovanja. Pored krivine i
prekrajne odgovornosti odgovorna lica, to je, kako smo vidjeli regulisano
zakonima i drugim propisima, organi i organizacije mogu da Pravilnikom o
disciplinskoj odgovornosti reguliu i disciplinsku odgovornost zaposlenih za:
Neizvravanje, nesavjesno izvravanje ili neblagovremeno izvravanje
radnih dunosti,
Nedostojno, uvredljivo ili neprimjereno ponaanje prema strankama,
Nezakonito raspolaganje materijalnim sredstvima,
Zloupotrebu slubenog poloaja ili prekoraenja ovlatenja,
Dolazak na rad u pijanom stanju ili konzumiranje alkohola ili drugih
opojnih sredstava na radnom mjestu itd.
Takvim osobama se izriu disciplinske mjere, uz sprovoenje disciplinskog

postupka. Disciplinske mjere mogu biti:
Usmena opomena,
Pismena opomena,
Udaljavanje sa posla od dva dana do est mjeseci,
Obustavljanje plate u iznosu do 50% i na kraju
Prestanak radnog odnosa ili otkaz.
Za povredu radnih dunosti dravnom slubeniku se mogu izrei disciplinske

mjere. Prema Zakonu o administrativnoj slubi u upravi Republike Srpske151
dravni slubenik je disciplinski odgovoran za povredu radnih dunosti. Povrede
radnih dunosti su:
neizvravanje, nesavjesno, odnosno neblagovremeno izvravanje radnih
dunosti;
izraavanje ili zastupanje politikih opredjeljenja u izvravanju zadataka
i poslova u organu dravne uprave;
150
119/08
151
SlubeniglasnikRS,broj16/02,62/02,38/03,49/06,20/07,l.69.i70.
[152]

nedostojno, uvredljivo ili na drugi nain neprimjereno ponaanje prema
graanima, pravnim i fizikim licima i drugim strankama u postupku
pred organom dravne uprave;
odbijanje davanja podataka ili davanje netanih podataka organima
dravne uprave, pravnim i fizikim licima, ako je davanje podataka
propisano zakonom ili propisom donesenim na osnovu zakona;
zloupotreba slubenog poloaja ili prekoraenje ovlatenja;
nezakonito raspolaganje materijalnim sredstvima;
radnje koje ometaju graane, pravna lica i druge stranke u ostvarivanju
njihovih prava i interesa u postupku kod organa dravne uprave;
odbijanje poslova radnog mjesta na koje je zaposleni rasporeen ili
odbijanje naloga funkcionera koji rukovodi organom dravne uprave;
neopravdano izostajanje sa posla pet radnih dana u toku est mjeseci ili
neopravdano izostajanje s posla tri dana uzastopno;
dolazak na rad u pijanom stanju ili uivanje alkohola ili drugih opojnih
sredstava koji smanjuju radnu sposobnost u toku radnog vremena.
Za povrede radnih dunosti dravni slubenik moe biti disciplinski kanjen:

pismenim ukorom;
suspenzijom prava uea u javnim konkurencijama u dravnoj slubi u
period od dvije godine;
obustavljanjem isplate plate u iznosu od 20% u trajanju do 6 mjeseci, i
prestanak radnog odnosa.152
U sledeim sluajevima starjeina donosi odluku o suspenziji sa posla:

a) ako je protiv njega pokrenut krivini postupak za djelo uinjeno u
vrenju njegovih zadataka i poslova;
b) ako se dravni slubenik nalazi u pritvoru;
c) ako je protiv dravnog slubenika pokrenut krivini postupak za tee
krivino djelo.153
U sluaju izreenog preventivnog udaljenja sa posla, dravni slubenik ima
pravo na 50% svoje plate, dok iskljuenje traje.
Radi pravosnane presude za tee krivino djelo i izdravanja kazne zatvora

due od 6 mjeseci dravnom slubeniku se prekida radni odnos.
152
lan71.ZakonaoadministrativnojslubiuupraviRepublikeSrpske, Slubeni
glasnikRepublikeSrpske,broj16/02,62/02,38/03,49/06,20/07
153
lan74.ZakonaoadministrativnojslubiuupraviRepublikeSrpske, Slubeni
glasnikRepublikeSrpske,broj16/02,62/02,38/03,49/06,20/07
[153]
RIJENIK NAJZNAAJNIJIH POJMOVA
Agencije su organi uprave koji vre strune i sa njima povezane upravne

poslove, koji se vre uz primjenu trinih principa, odnosno pruanje usluga i
obezbjeuju unapreivanje i razvoj.
Akt je svaki pisani sastav kojim se pokree, dopunjuje, mijenja, prekida ili
zavrava neka slubena radnja organa uprave. Akti sadre: zaglavlje, naziv i
adresu primaoca, kratku sadrinu predmeta, tekst akta, broj priloga, otisak
slubenog peata, naziv funkcije i potpis ovlaenog lica.
Arhiva je sastavni dio pisarnice gdje se uvaju zavreni predmeti, zapisi na
magnetnom, mikrofilmskom i elektronskom mediju, evidencije o aktima,
predmetima i zapisima, kao i ostali registraturski materijal do njihove predaje
nadlenom arhivu ili unitenja.
Arhivska oprema pod arhivskom opremom podrazumijevaju se materijali,

registratori, arhivske kutije (u daljem tekstu: registraturske jedinice uvanja)
metalne police, ormari, kase, vodootporni sanduci (kontejneri), termometri,
protivpoarni aparati sa suhim gaenjem i drugi ureaji kojima se kontroliu i
odravaju uslovi smjetaja i uvanja registraturske i arhivske grae.
Arhivske prostorije pod arhivskim prostorijama podrazumijevaju se pisarnica
i arhivski depo.
Arhivski depo je prostorija u kojoj se uvaju zavreni predmeti i akti poslije
isteka roka. Arhivski depoi ne smiju biti u neposrednoj blizini kotlovnice,
trafostanice, pumpne stanice, velikih mokrih vorova i sl.
njihovog nastanka i oblik i nosa zapisa na kojem su zabiljeeni, nastali
djelovanjem i radom republikih, zakonodavnih, izvrnih ili sudskih organa,
organa jedinice lokalne samouprave, javnih ustanova, privrednih drutava,
udruenja graana, kao i drugih pravnih i fizikih lica, a koji su od trajne
vrijednosti i znaaja za nauku, kulturu, druge drutvene potrebe i za pravnu
zatitu lica.
Centri su organi uprave koji obavljaju preteno strune poslove.
Direkcije su organi uprave koji vre preteno strune i sa njima povezane

upravne poslove.
Dokumentarna graa je izvorni i reprodukovan materijal (pisani, crtani,

tampani, fotografisan, filmovan, fonografisan, magnetno, optiki ili na drugi
[155]

nain zabiljeen), nastao djelovanjem i radom ili preuzet od republikih,
zakonodavnih, izvrnih ili sudskih organa, organa jedinice lokalne samouprave,
javnih ustanova, privrednih drutava, udruenja graana, kao i drugih pravnih i
fizikih lica.
Dosije je skup predmeta koji se odnose na istu materiju ili na isto pravno ili
fiziko lice.
Elektronski certifikat je potvrda u elektronskom obliku koja povezuje podatke

za verifikovanje elektronskog potpisa sa nekim licem i potvruje identitet tog
lica.
Elektronski potpis je skup podataka u elektronskom obliku koji su pridrueni

ili su logiki povezani sa drugim podacima u elektronskom obliku, a slue za
identifikaciju potpisnika i autentinosti potpisanog elektronskog dokumenta,
kako je to definisano posebnim zakonom.
Elektronski zapis je cjelovit skup podataka koji su elektronski generisani,

poslani, primljeni ili sauvani na elektronskom, magnetnom, optikom ili
drugom mediju. Sadraj elektronskog zapisa ukljuuje sve oblike pisanog ili
drugog teksta, podatke, slike i crtee, karte, zvuk, muziku, govor i raunarske
baze podataka.
Fascikl predstavlja omot, kutiju, sanduk, korice i slino u kojim je sloeno vie
predmeta ili vie dosijea koji se poslije zavrenog postupka uvaju sreeni u tim
fasciklima.
Informaciono drutvo je drutvo u kojem je stvaranje, distribucija, korienje i
upravljanje informacijama upotrebom informaciono-komunikacionih tehnologija
znaajna ekonomska, politika i kulturoloka aktivnost.
Javna arhivska graa je graa koja je nastala ili nastaje djelovanjem i radom
republikih, zakonodavnih, izvrnih i sudskih organa, organa jedinica lokalne
samouprave, privrednih drutava i drugih pravnih i fizikih lica koja obavljaju
javnu slubu ili vre javna ovlaenja. Pod pojmom javne arhivske grae
podrazumijeva se i najmanje po jedan primjerak javnih saoptenja, internih,
slubenih i poslovnih poslodavaca publikacija i druge sline grae koju je
stvaralac javne arhivske grae objavio. Javna arhivska graa odabira se iz javne
dokumentarne grae prema strunim uputstvima nadlenog arhiva.
Kancelarijsko poslovanje obuhvata evidentiranje, uvanje, razvrstavanje i

arhiviranje materijala koji je primljen u rad organa uprave ili koji nastane u radu
organa uprave te sva druga pitanja u vezi sa poslovanjem organa uprave.
Kancelarijsko poslovanje propisuje Vlada uredbom.
[156]

Komercijalno saoptenje je saoptenje u bilo kojem obliku, oblikovano da
propagira, direktno ili indirektno, robu, usluge ili ugled svakog pravnog ili
fizikog lica koje obavlja registrovanu djelatnost, osim podataka koji
omoguavaju direktan pristup aktivnostima pravnog ili fizikog lica, ukljuujui
sjedite ili adresu, naziv domena ili adrese elektronske pote i koji se odnose na
robu, usluge ili ugled lica, prikupljene na nezavisan nain, posebno ako je to
uinjeno bez razmatranja finansijskih posljedica.
Kulturna dobra su stvari i tvorevine materijalne i duhovne kulture od interesa

za Republiku Srpsku koje uivaju posebnu zatitu utvrenu zakonom. Kulturna
dobra mogu biti nepokretna i pokretna. Prema fizikim, umjetnikim, kulturnim,
naunim i istorijskim svojstvima, nepokretna kulturna dobra su: spomenici
kulture, prostorne kulturno-istorijske cjeline, arheoloka nalazita, znamenita
mjesta. Pokretna kulturna dobra su: umjetnika djela i istorijski predmeti,
arhivska graa, filmska graa, stara i rijetka knjiga.
Ministarstvo se osniva za jednu ili vie povezanih upravnih oblasti, zavisno od
vrste, znaaja i obima tih poslova i potrebe obezbjeenja strategije razvoja
Republike. Za obavljanje odreenih poslova uprave iz djelokruga ministarstva,
koji zbog svoje prirode, cjelovitosti i naina obavljanja zahtijevaju odreenu
samostalnost i posebno organizovanje, formiraju se organi uprave u sastavu
ministarstava (sekretarijati, zavodi, direkcije, fondovi, agencije i centri).
Organ pod organom koji vodi postupak, odnosno rjeava u upravnim stvarima
podrazumijeva se: organ uprave, drugi republiki organ uprave, upravna
organizacija, kao i privredno drutvo, ustanova i druga organizacija kojima je
zakonom povjereno vrenje javnih ovlaenja.
Peat peatom se potvruje autentinost javne isprave i drugog akta kojim

republiki organ uprave ili organizacija odluuje ili slubeno opti sa drugim
organima, pravnim licima i graanima.
Pisarnica je organizaciona jedinica ili radno mjesto u organu uprave gdje se

vre sljedei poslovi: prijem, otvaranje, pregledanje i rasporeivanje pote,
razvoenje akata, njihovo arhiviranje i uvanje. Pisarnica je prostorija u kojoj se
uvaju rijeeni predmeti i akti najdue dvije godine od kada su predmeti i akti
zavreni.
Podatak je informacija, poruka i dokument sastavljen, poslan, primljen,

zabiljeen, uskladiten ili prikazan elektronskim, optikim ili slinim sredstvom,
ukljuujui, ali ne ograniavajui se na prenos Internetom, elektronskom
potom, telefaksom.
[157]

Podnesak pod podnescima se podrazumijevaju zahtjevi, obrasci koji se koriste
za automatsku obradu podataka, prijedlozi, prijave, molbe, albe, prigovori i
druga saoptenja kojima se stranke obraaju organima. Podnesci se, po pravilu,
predaju neposredno ili alju potom pismeno, ili se usmeno saoptavaju na
zapisnik, a mogu se izjaviti i telefaksom. Podnesak mora biti razumljiv i bi se po
njemu moglo postupati treba da sadri: oznaku organa kome se upuuje, predmet
na koji se odnosi, zahtjev, odnosno prijedlog, ko je zastupnik, punomonik ili
predstavnik ako ga ima, kao i ime, prezime i prebivalite, odnosno boravite
(adresa) ili firmu i sjedite podnosioca, zastupnika, punomonika ili
predstavnika.
Povrede radnih dunosti su: neizvravanje, nesavjesno, odnosno

neblagovremeno izvravanje radnih dunosti; izraavanje ili zastupanje
politikih opredjeljenja u izvravanju zadataka i poslova u organu dravne
uprave; nedostojno, uvredljivo ili na drugi nain neprimjereno ponaanje prema
graanima, pravnim i fizikim licima i drugim strankama u postupku pred
organom dravne uprave; odbijanje davanja podataka ili davanje netanih
podataka organima dravne uprave, pravnim i fizikim licima, ako je davanje
podataka propisano zakonom ili propisom donesenim na osnovu zakona;
zloupotreba slubenog poloaja ili prekoraenje ovlatenja; nezakonito
raspolaganje materijalnim sredstvima; radnje koje ometaju graane, pravna lica i
druge stranke u ostvarivanju njihovih prava i interesa u postupku kod organa
dravne uprave; odbijanje poslova radnog mjesta na koje je zaposleni rasporeen
ili odbijanje naloga funkcionera koji rukovodi organom dravne uprave;
neopravdano izostajanje sa posla pet radnih dana u toku est mjeseci ili
neopravdano izostajanje s posla tri dana uzastopno; dolazak na rad u pijanom
stanju ili uivanje alkohola ili drugih opojnih sredstava koji smanjuju radnu
sposobnost u toku radnog vremena.
Posebna republika taksa plaaju je: pravna lica Republike Srpske; poslovne
jedinice koje u Republici Srpskoj obavljaju registrovanu djelatnost pravnog lica
koje ima sjedite pravne uprave i kontrole izvan Republike Srpske;
predstavnitva pravnih lica koja imaju sjedite izvan Republike Srpske i domaa
i strana fizika lica koja u Republici Srpskoj obavljaju preduzetniku djelatnost.
Pota pod potom se podrazumijeva sve to je predmet prijema i otpreme u

organu uprave. Pota moe da bude u obliku fizikog predmeta, izjave date
usmeno ili uz pomo tehnikih sredstava i zapisane bilo kojim sredstvom i u
obliku niza elektronskih podataka.
Potroa je svako fiziko lice koje sklapa pravni posao na tritu u svrhe koje
nisu namijenjene njegovom zanimanju ni njegovoj poslovnoj aktivnosti ili
preduzetnikoj djelatnosti, a u skladu sa odredbama posebnog zakona.
[158]

Predmet je skup svih akata i priloga koji se odnose na isto pitanje ili zadatak i
ine posebnu cjelinu. Upravnim predmetom smatra se predmet u kojem se vodi
upravni postupak i u kojem se rjeava o pravima, obavezama i pravnim
interesima graana, pravnih lica i drugih stranaka.
Prestanak radnog odnosa nastaje zbog: dobrovoljnog istupanja iz dravne

uprave; ispunjavanja zakonski propisanih uslova koji se odnose na godine staa
osiguranja i starosnu dob za penzionisanje; trajne nesposobnosti za obavljanje
svoje radne dunosti zbog tee naruenog zdravstvenog stanja, pod uslovom da
dravni slubenik nije u stanju da bude premjeten na drugo odgovarajue radno
mjesto u dravnoj upravi; nezadovoljavajueg probnog rada; dvije uzastopne
negativne ocjene rada; pravosnane presude za tee krivino djelo i izdravanja
kazne zatvora due od 6 mjeseci; otputanja iz dravne uprave kao posljedice
disciplinskog postupka; izreene disciplinske mjere prestanka radnog odnosa u
organu dravne uprave.
Prilog je pisani sastav (dokument, tabela, grafikon, crte i slino) ili fiziki
predmet koji se prilae uz akt radi dopunjavanja, objanjenja ili dokazivanja
sadrine akta. Prilog je pomoni sastavni dio slubenog akta. Oznaka priloga na
aktu stavlja se s lijeve strane ispod teksta u visini potpisa.
Privatna dokumentarna graa je graa koja je nastala ili nastaje djelovanjem i

radom pravnih i fizikih lica, a pod uslovom da nije nastala obavljanjem javne
slube i da nije u dravnom vlasnitvu.
Privremeni zastupnik ako procesno nesposobna stranka nema zakonskog

zastupnika, ili ako neku radnju treba preduzeti protiv lica ije je prebivalite,
odnosno boravite nepoznato, a koje nema punomonika, organ e postaviti
takvoj stranci privremenog zastupnika ako to trai hitnost predmeta, a postupak
se mora sprovesti. Taj organ e odmah izvjestiti o tome organ starateljstva, a ako
je privremeni zastupnik postavljen licu ije je prebivalite, odnosno boravite
nepoznato, objavie svoj zakljuak na oglasnoj tabli organa.
Punomonik moe biti advokat, advokatsko drutvo ili zaposleni kod slube za
besplatnu pravnu pomo, za pravna lica zaposleni kod tog pravnog lica, a za
fizika lica brani li vanbrani suprunik stranke ili srodnik stranke po krvi ili po
tazbini.
Republika uprava je dio izvrne vlasti Republike Srpske koja vri poslove
uprave u okviru prava i dunosti Republike Srpske. Poslove uprave obavljaju
ministarstva i drugi republiki organi uprave.
Republike upravne organizacije su organizacije koje se obrazuju radi

obavljanja strunih poslova i poslova dravne uprave kada je to zakonom
odreeno (zavodi, direkcije, sekretarijati, agencije, komesarijati, fondovi, centri i
[159]

dr.). Poslove dravne uprave mogu obavljati i preduzea, ustanove i drugi
nedravni subjekti, kad su im zakonom povjereni kao upravna ovlatenja.
Republiki upravni inspektori su dravni slubenici ministarstva nadlenog za

poslove uprave.

drugim propisima, rjeenje se moe donijeti i usmeno. Pismeno rjeenje sadri:
naziv organa sa brojem i datumom rjeenja, uvod, dispozitiv (izreku),
obrazloenje, uputstvo o pravnom sredstvu, potpis slubenog lica i peat organa.
U sluajevima predvienim zakonom ili drugim propisom, rjeenje ne mora
sadravati pojedine od ovih dijelova. Ako se rjeenje obrauje mehanografski,
umjesto potpisa i peata moe da sadri faksimil ovlaenog lica. Kad se rjeenje
saopti usmeno, mora se izdati u pismenom obliku, osim ako je zakonom ili
drugim propisom drukije odreeno. Pismeno izraeno rjeenje mora potpuno da
odgovara rjeenju koje je usmeno saopteno. Rjeenje se mora dostaviti stranci u
originalu ili u ovjerenom prepisu.
Registraturski material ine spisi (akti i predmeti), stenografski i fonografski

snimci i na drugi nain sastavljeni zapisi i dokumenti, kao i knjige i kartoteke o
evidentiranju tih spisa, zapisa i dokumenata, primljeni i nastali u organu ili
organizaciji, dok su od znaaja za njihov tekui rad ili dok iz tog registraturskog
materijala nije odabrana arhivska graa koja e se trajno uvati.
Rokovnik predmeta u rokovnik predmeta se stavljaju nepotpuni predmeti u

vezi kojih se mora obaviti neka radnja. U rokovniku se obezbjeuje odvojeno
voenje pregleda nezakljuenih predmeta prema datumu isteka roka u kojem bi
trebalo da se rijei, pregleda predmeta obustavljenih do odreenog roka prema
roku u kojem bi trebalo da se nastavi njihovo rjeavanje i pregleda predmeta
otvorenih na osnovu propisa ili odluke nadlenog organa prema nastupanju roka
u kojem bi trebalo da se pone sa njihovim rjeavanjem.
Rukovodilac upravne organizacije rukovodi njenim radom i odgovoran je za

koritenje finansijskih i materijalnih sredstava i ljudskih resursa upravne
organizacije.
Sekretarijati su organi uprave koji vre preteno strune poslove, uz mogunost

vrenja odreenih upravnih i drugih poslova.
Stranka je lice po ijem je zahtjevu pokrenut postupak ili protiv koga se vodi
postupak, ili koje radi zatite svojih prava ili pravnih interesa ima pravo da
uestvuje u postupku. Stranka u upravnom postupku moe biti svako fiziko i
pravno lice. Stranka moe biti i sindikalna organizacija, ako se postupak odnosi
na neko pravo ili pravni interes lana te organizacije. Tuilac, pravobranilac i
[160]

drugi republiki organi uprave kad su zakonom ovlaeni da u postupku
zastupaju javni interes, imaju u granicama tih ovlaenja prava i dunosti
stranke.
Sudska taksa plaaju je lica po ijem zahtjevu ili u ijem interesu se

preduzimaju radnje u sudskom postupku, za podneske i zapisnike koji
zamjenjuju podneske. Taksu je duno da plati lice koje podnosi podneske i lice
na iji se zahtjev sastavlja zapisnik. Za odluku prvostepenog suda taksu je duan
da plati tuilac, odnosno predlaga, a za sudsko poravnanje taksu su dune da
plate obje stranke, ukoliko sudskim poravnanjem nije drugaije ugovoreno. Za
odluku drugostepenog suda i za odluku po vanrednom pravnom sredstvu taksu je
duan da plati podnosilac albe, odnosno lice u ijem interesu je pokrenut
postupak po vanrednom pravnom sredstvu. Kada su u skladu sa odredbama
zakona taksu duna da plate dva ili vie lica zajedno, njihova obaveza je
solidarna.
Taksa se ne plaa za: spise i radnje u postupcima koji se vode po slubenoj

dunosti, podneske upuene organima za prestavke i pritube, molbe za
pomilovanja i rjeenja po tim molbama, spise i radnje u postupku za povrat
nepravilno naplaenih dabina, spise i radnje u postupku usvojenja i u postupku
za postavljanje staraoca, spise i radnje u postupku za ostvarivanje zakonom
priznatih poreskih olakica, spise i radnje za dodjelu socijalne pomoi i za
ostvarivanje drugih oblika socijalne zatite, spise i radnje u postupku za
ostvarivanje prava boraca, spise i radnje u postupku za ostvarivanje prava
porodica poginulih boraca, a u svrhu rjeavanja socijalnih, zdravstvenih,
stambenih i potreba prekvalifikacije, dokvalifikacije i ostalog kolovanja, spise i
radnje u postupku za ostvarivanje prava invalida, spise i radnje u postupku
ostvarivanja prava na penziju i prava iz zdravstvene zatite, spise i radnje u
postupku osnivanja vatrogasnih drutava i njihovih jedinica, spise i radnje u
postupku za ostvarivanje prava nosilac odlikovanja, spise i radnje u postupku za
ostvarivanje prava na dodatak za djecu, spise i radnje u vezi sa prijemom
poklon-paketa od dobrotvornih organizacija iz inostranstva, ako su upueni
dobrotvornim organizacijama u Republici Srpskoj, spise i radnje u vezi sa
vojnim evidencijama, spise i radnje u vezi sa priznavanjem prava na povlaenu
vonju graanima kojima to pravo pripada po vaeim propisima, spise i radnje
u postupku podravljenja nekretnina po osnovu nacionalizacije, eksproprijacije,
arondacije, komasacije i drugih vidova podravljenja, spise i radnje u postupku
ostvarivanja prava pree kupovine nepokretnosti u korist Republike, originale
diploma, svjedoanstava i drugih isprava o zavrenom kolovanju ili
klasifikaciji, osim njihovih duplikata i prevoda, spise i radnje u vezi sa zatitom
spomenika kulture, spise i radnje u postupku za sahranu umrlih, spise i radnje u
postupku za ispravljanje greaka u upravnim i drugim aktima, sve vrste prijava i
uvjerenja o registraciji i odjavi registracije obveznika kod poreskog organa i
[161]

spise i radnje u postupku usklaivanja evidencija poreskih obveznika kod
Poreske uprave.
Takseni obveznik je lice po ijem se zahtjevu postupak pokree, odnosno vre

radnje predviene taksenom tarifom. Ako taksenom tarifom nije drukije
propisano, taksena obaveza nastaje: za pismene podneske u trenutku kad se
predaju, a za usmeno saoptenje dato u zapisnik kad se zapisnik sastavlja, za
rjeenja, dozvole i druge isprave u trenutku podnoenja zahtjeva, odnosno
podneska za njihovo izdavanje i za upravne radnje u trenutku podnoenja
zahtjeva za izvrenje tih radnji. Taksa se plaa u trenutku nastanka taksene
obaveze.
Zakonski zastupnik za procesno nesposobno lice radnje u postupku obavlja

njegov zakonski zastupnik. Zakonski zastupnik se odreuje na osnovu zakona ili
aktom nadlenog dravnog organa donesenim na osnovu zakona. Pravno lice
obavlja radnje u postupku preko svog predstavnika, odnosno zakonskog
zastupnika. Predstavnik, odnosno zakonski zastupnik pravnog lica odreuje se
optim aktom tog pravnog lica, ako nije odreen zakonom ili aktom nadlenog
dravnog organa donesenim na osnovu zakona.
Zavodi su organi uprave koji vre strune i sa njima povezane upravne poslove
uz primjenu naunih metoda i saznanja.
[162]
P R I L O Z I
1. UREDBA O KANCELARIJSKOM POSLOVANJU REPUBLIKIH

ORGANA UPRAVE154
lan 1.
Ovom uredbom ureuje se kancelarijsko poslovanje republikih organa uprave
(u daljem tekstu: organi uprave).
Odredbe ove uredbe primjenjuju se za kancelarijsko poslovanje strunih slubi
Narodne skuptine, predsjednika Republike, Vlade, organe optina i gradova,
kao i preduzea, ustanove i druge organizacije kada vre javna ovlaenja.
lan 2.
Ako su za pojedine organe uprave doneseni posebni propisi o organizaciji i
nainu kancelarijskog poslovanja, odredbe ove uredbe primjenjivae se samo na
pitanja koja nisu regulisana tim posebnim propisima.
lan 3.
Kancelarijsko poslovanje obuhvata: primanje, otvaranje, pregledanje i
rasporeivanje akata, klasifikovanje i zavoenje akata, njihovo dostavljanje u
rad, administrativno-tehniku obradu akta, otpremanje pote, razvoenje akata i
njihovo arhiviranje i uvanje.
lan 4.
Kancelarijsko poslovanje organa uprave organizuje se i prema naelima
obaveznosti, sveobuhvatnosti, urednosti, ekonominosti, jednostavnosti,
tanosti, ekspeditivnosti, racionalnosti i uvanja vitalne dokumentacije.
lan 5.
U smislu ove uredbe pojedini termini imaju sljedee znaenje:
- akt je svaki pisani sastav kojim se pokree, dopunjuje, mijenja, prekida
ili zavrava neka slubena radnja organa uprave;
- predmet je skup svih akata i priloga koji se odnose na isto pitanje ili
zadatak i ine posebnu cjelinu;
154
[163]

- upravnim predmetom smatra se predmet u kojem se vodi upravni
postupak i u kojem se rjeava o pravima, obavezama i pravnim
interesima graana, pravnih lica i drugih stranaka;
- dosije je skup predmeta koji se odnose na istu materiju ili na isto pravno
ili fiziko lice;
- pisarnica je organizaciona jedinica ili radno mjesto u organu uprave gdje
se vre sljedei poslovi: prijem, otvaranje, pregledanje i rasporeivanje
pote, evidentiranje i zdruivanje akata, dostavljanje akata u rad,
otpremanje pote, razvoenje akata, njihovo arhiviranje i uvanje.
- arhiva je sastavni dio pisarnice gdje se uvaju zavreni predmeti, zapisi
na magnetnom, mikrofilmskom i elektronskom mediju, evidencije o
aktima, predmetima i zapisima, kao i ostali registraturski materijal do
njihove predaje nadlenom arhivu ili unitenja.
lan 6.
Starjeina organa uprave rjeenjem ovlauje radnika koji je neposredno
odgovoran za voenje kancelarijskog poslovanja i rukovanje arhivskom graom
i registraturskim materijalom.
lan 7.
Primljene akte ovlaeni radnik organa uprave razvrstava na akte predmeta
upravnog postupka i na ostale akte (akte predmeta neupravnog postupka).
Rasporeivanje akata iz prethodnog stava na unutranje organizacione jedinice,
po pravilu, vri radnik zaduen za otvaranje poiljki.
Rasporeivanje akata koji se obrauju u elektronskom obliku, po pravilu, vri
radnik koji te akte evidentira u bazi podataka.
lan 8.
Organi uprave vode evidenciju o svim primljenim i vlastitim aktima.
Osnovna evidencija o aktima i predmetima vodi se po sistemu kartoteke i
jedinstvenih klasifikacionih oznaka ili putem elektronske obrade.
Za pojedine vrste akata vode se evidencije utvrene posebnim propisom (poslovi
katastra, evidencije lica stavljenih pod starateljstvo i dr.).
Ukoliko se akti obrauju u elektronskom obliku, njihovo evidentiranje vri se u
bazi podataka i to na nain kojim se obezbjeuje posebno oznaavanje akata i
predmeta.
lan 9.
Evidencioni broj akta organa uprave sastoji se iz brojane oznake stvaraoca akta
i brojane oznake (djelovodnog broja) akta.
Brojana oznaka stvaraoca akta sastoji se iz brojane oznake organa u ijem je
radu akt nastao i brojane oznake organizacione jedinice.
[164]

Brojane oznake organizacionih jedinica utvruju se rjeenjem koje donosi
starjeina organa. Istim rjeenjem mogu da se utvrde i brojane oznake mjesta
nastanka akta za potrebe podrunih jedinica.
Djelovodni broj akta sastoji se iz: klasifikacione oznake, rednog broja i skraene
oznake godine nastanka akta.
Klasifikaciona oznaka akta sastoji se iz brojane oznake glavne grupe, grupe i
podgrupe.
Redni broj oznaava redosljed njegovog evidentiranja na kartici u okviru iste
klasifikacione oznake. Ukoliko se vri elektronsko evidentiranje, redni broj akta
moe da se automatski odreuje prema brojanoj oznaci organa u ijem je radu
akt nastao, brojanoj oznaci organizacione jedinice ili brojanoj oznaci mjesta
nastanka akta.
Skraena oznaka godine nastanka akta sadri dva posljednja broja kalendarske
godine u kojoj je ovaj nastao.
lan 10.
Evidencija o aktima vodi se, po pravilu, u okviru predmeta.
Izuzetno, na osnovu rjeenja starjeine organa, evidencija o aktima i predmetima
moe da se vodi i u okviru:
- dosijea kada je rjeavanje odreenih pitanja olakano zdruivanjem vie
predmeta u dosije;
- popisa akata kada su u pitanju akti i predmeti iste vrste koje organ
uprave prima u velikom broju i na jedinstven nain ih obrauje.
Ukoliko se akti obrauju u elektronskom obliku, za popis akata slui elektronska
baza podataka.
Radi olakanog rukovanja aktima organi uprave vode i pomone evidencije.
Ukoliko se akti obrauju u elektronskom obliku, za voenje pomonih knjiga
evidencija slui elektronska baza podataka.
lan 11.
Akti sadre: zaglavlje, naziv i adresu primaoca, kratku sadrinu predmeta, tekst
akta, broj priloga, otisak slubenog peata, naziv funkcije i potpis ovlaenog
lica.
lan 12.
Prema vrsti tajne koju sadre akti mogu da predstavljaju dravnu, vojnu ili
slubenu tajnu.
Prema stepenu tajnosti podataka koje sadre, akti mogu da budu oznaeni
odreenim stepenom povjerljivosti strogo povjerljivi i povjerljivi.
[165]

Ako to nije drugaije utvreno posebnim propisom, donosilac akta odreuje koji
e se akt smatrati strogo povjerljivim ili povjerljivim i ureuje nain rukovanja
ovim aktom i mjere njegove zatite.
lan 13.
U toku i van radnog vremena predmeti, akti i drugi materijali ne smiju da se
ostavljaju bez nadzora.
lan 14.
Zavreni predmeti odlau se u arhivu i u njoj uvaju do predaje nadlenom
arhivu.
Unutranje organizacione jedinice koje vode zasebne evidencije o aktima i
predmetima mogu da dre dovrene predmete najdue dvije godine, a po isteku
tog roka dune su da zavrene predmete, zajedno sa pripadajuim osnovnim i
pomonim evidencijama, predaju na daljnje uvanje arhivi glavne pisarnice.
U zajednikoj pisarnici, koja vodi kancelarijsko poslovanje za vie organa
uprave, formira se i zajednika arhiva.
Arhivirani predmeti mogu da se dre izvan zajednike arhive do isteka roka iz
stava 2. ovog lana.
uvanje zavrenih predmeta due od rokova utvrenih u stavovima 2. i 4. ovog
lana odobrava starjeina organa uprave odnosno starjeina organa uprave u
ijem se sastavu nalazi zajednika pisarnica.
Ako se akti obrauju u elektronskom obliku, dovreni predmeti arhiviraju se i
uvaju na nain kojim se obezbjeuje njihova vjerodostojnost i autentinost i
obezbjeuje mogunost njihove migracije na nove tehnoloke zapise i
konvertovanje u nove formate.
lan 15.
Zavreni akti i predmeti uvaju se u arhivi u odgovarajuim registraturskim
jedinicama, uz obezbjeenje uslova predvienih propisima o uvanju i zatiti
arhivske grae i registraturskog materijala van arhiva.
Ne moe da se arhivira predmet u kojem nije obraen spoljni i unutranji dio
omota spisa, a upravni predmet ukoliko ne sadri i rjeenje kojim je upravni
postupak okonan i dokaz o dostavljanju tog rjeenja stranci.
Akti oznaeni odreenim stepenom povjerljivosti i evidencije o tim aktima vode
se i uvaju na nain kojim se obezbjeuje njihova povjerljivost.
lan 16.
Sav registraturski materijal nastao u radu organa uprave upisuje se u arhivsku
knjigu.
Prepis arhivske knjige dostavlja se nadlenom arhivu.
[166]

lan 17.
Arhivirani predmeti uvaju se u arhivi organa uprave do isteka rokova uvanja
utvrenih listom kategorija registraturskog materijala sa rokovima uvanja (u
daljem tekstu: lista kategorija).
Listu kategorija utvruje starjeina organa uprave.
Klasifikacija akata ima za osnov da formira obavezne decimalne klasifikacije.
Za registraturski materijal formiran do stupanja na snagu ove uredbe, organi
uprave su duni da donesu posebne liste kategorija, vodei rauna da njima budu
obuhvaene sve kategorije formiranog materijala.
lan 18.
Organi uprave vre redovno godinje odabiranje arhivske grae i izdvajanje
bezvrijednog registraturskog materijala u skladu sa odobrenim listama
kategorija.
lan 19.
Arhivska graa organa uprave predaje se nadlenom arhivu na nain, po
postupku i u rokovima utvrenim propisima o arhivskoj djelatnosti.
lan 20.
O izvrenju ove uredbe starae se Ministarstvo uprave i lokalne samouprave.
Ovlauje se Ministarstvo uprave i lokalne samouprave da donese uputstvo o
sprovoenju kancelarijskog poslovanja.
lan 21.
Neposredni nadzor nad primjenom propisa o kancelarijskom poslovanju vre
Ministarstvo uprave i lokalne samouprave i Arhiv Republike Srpske.
lan 22.
Ministar uprave i lokalne samouprave donijee propise za koje je ovlaen ovom
uredbom u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe.
lan 23.
Organi uprave donijee akte ije je donoenje predvieno ovom uredbom u roku
od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ove uredbe.
lan 24.
Stupanjem na snagu ove uredbe prestaje da se primjenjuje Uredba o
kancelarijskom poslovanju organa dravne uprave (Slubeni glasnik Republike
Srpske, broj 2/95).
[167]

2. UPUTSTVO O SPROVOENJU KANCELARIJSKOG POSLOVANJA
REPUBLIKIH ORGANA UPRAVE155
I OBAVEZE REPUBLIKIH ORGANA UPRAVE

Taka 1.
Organ uprave duan je da dokumentuje sve slubene i poslovne radnje, odluke i

nastupanje i izvravanje obaveza, kao i da utvrdi oblik i sadraj dokumenta koji
u vezi s tim nastaju.
Organ uprave ne dokumentuje svakodnevne radnje za koje nije utvrena

obaveza njihovog dokumentovanja.
Taka 2.
Organ uprave obavezno organizuje i primjenjuje sistem kancelarijskog
poslovanja koji e zadovoljiti njegove specifine potrebe, kao i pravila,
normative i standarde utvrene Uredbom o kancelarijskom poslovanju
republikih organa uprave (u daljem tekstu: Uredba) i propisima koje donesu
nadleni organi.
Uslove i sredstva za organizovanje i primjenu sistema kancelarijskog poslovanja

obezbjeuje starjeina organa.
Taka 3.
Organ uprave duan je da cjelokupnu dokumentaciju koja se nalazi u njegovom
posjedu uva pod uslovima kojima se ona titi od oteenja, nestanka, unitenja i
neovlaenog uvida.
Organ uprave duan je da uz dokumentaciju koju posjeduje uva i tehnika

sredstva i opremu koja omoguava pristup dokumentaciji i njeno korienje, kao
i da ta sredstva i opremu odrava u funkcionalnom stanju.
Taka 4.
Organ uprave duan je da nadlenim organima omogui nadzor nad
provoenjem mjera zatite i uvanja dokumentacije koju posjeduje i nadzor u
pogledu usklaenosti sistema kancelarijskog poslovanja sa Uredbom i drugim
propisima.
155
74/09,99/09,98/10,111/10i25/11
[168]

II PISARNICA
Taka 5.
Organ uprave obavezno formira glavnu pisarnicu u kojoj se prima, pregleda i

otprema pota, vode osnovne i pomone evidencije o jedinicama dokumentacije,
organizuje i vri nadzor nad rukovanjem aktima i predmetima u toku obrade i
provode mjere zatite dokumentacije do njene predaje u arhivu.
Organ uprave sa vie organizacionih jedinica moe da formira vie glavnih

pisarnica ukoliko su funkcije organizacionih jedinica jasno odjeljene, te ako
dokumentacija nastala radom organizacionih jedinica ine cjelinu.
Svaka od glavnih pisarnica iz prethodnog stava vodi samostalne osnovne i

pomone evidencije o jedinicama dokumentacije i u cjelosti obavlja poslove iz
stave 1. ove take.
Sa aktima i predmetima koji cirkuliu izmeu glavnih pisarnica istog organa
uprave postupa se kao i sa drugom ulaznom i izlaznom dokumentacijom.
Taka 6.
Organ uprave koji ima prostorno izdvojenu organizacionu jedinicu moe da u
ovoj formira pomonu pisarnicu.
Organ uprave je duan da utvrdi nadlenost pomone pisarnice u pogledu vrste

dokumentacije koju ova moe da zaprimi, obrauje i otprema.
Za svaku pomonu pisarnicu organ uprave utvruje kojoj glavnoj pisarnici
pripada.
Pomona pisarnica vodi vlastite pomone evidencije, dok akte i predmete iz
svoje nadlenosti evidentira u osnovne evidencije glavne pisarnice ili u izvode iz
tih evidencija.
Zavrene akte i predmete iz svoje nadlenosti pomona pisarnica odlae u
vlastitu prirunu arhivu i tu ih uva do predaje u prirunu arhivu glavne
pisarnice ili u glavnu arhivu.
Nadzor nad radom pomone pisarnice vri ef nadlene glavne pisarnice.
Taka 7.
Organ uprave duan je da imenuje efa pisarnice odnosno da imenuje lice koje
e obavljati poslove efa pisarnice.
ef pisarnice prima, otvara, pregleda i signira potu, evidentira i arhivira

povjerljive i strogo povjerljive predmete, vodi prepisku u vezi sa kancelarijskim
poslovanjem, organizuje rad pisarnice, stara se o pravilnoj primjeni propisanog
[169]

sistema kancelarijskog poslovanja, podnosi izvjetaje o stanju i kretanju
predmeta i vri druge poslove.
Organ uprave koji formira elektronsku pisarnicu duan je da imenuje
administratora sistema koji upravlja informacionim sistemom i vri nadzor nad
dokumentacijom sadranom u tom sistemu.
Taka 8.
Organ uprave duan je da formira glavnu arhivu, kao organizacionu jedinicu u
sastavu pisarnice ili kao radno mjesto.
Glavna arhiva preuzima dokumentaciju iz prirunih arhiva, organizuje zatitu,

uvanje, korienje, sreivanje, obradu, valorizaciju i izluivanje dokumentacije,
vodi propisane evidencije i priprema dokumentaciju za predaju nadlenom
arhivu.
U sklopu glavne pisarnice ili u pomonim pisarnicama organ uprave moe da
formira prirunu arhivu.
Organ uprave obavezno imenuje lice odgovorno za rukovanje arhiviranom
dokumentacijom (arhivara).
Taka 9.
Ukoliko organ uprave ima kompjuterski informacioni sistem u kojem se
zaprimaju ili nastaju jedinice dokumentacije, taj se sistem projektuje na nain
kojim se obezbjeuje obavljanje radnji u vezi sa jedinicama dokumentacije u
skladu sa Uredbom, ovim uputstvom i drugim propisima i normativima i
standardima koje donosu nadleni organi.
Informacioni sistem iz prethodnog stava ima status glavne pisarnice.

Ako je djelatnost organa uprave dijelom dokumentovana u informacionom
sistemu, a dijelom van njega, informacioni sistem ima status pomone pisarnice.
Taka 10.
Arhivski kompjuterski sistem je dio informacionog sistema organa uprave u
kojoj se pohranjuju i uvaju jedinice elektronske dokumentacije i obezbjeuje
upravljanje dokumentacijom i njeno korienje.
Arhivski kompjuterski sistem projektuje se na nain kojim se obezbjeuje

sistematsko preuzimanje dokumentacije iz take 9.ovog uputstva i obavljanje
poslova arhive utvrenih Uredbom, ovim uputstvom i propisima o zatiti
arhivske grae i registraturskog materijala van arhiva.
U arhivskom kompjuterskom sistemu onemoguava se bilo kakva izmjena ili
brisanje pohranjenih dokumenata.
[170]

III PRIJEM, OTVARANJE, PREGLEDANJE, OZNAAVANJE,
EVIDENTIRANJE I RASPOREIVANJE POTE
Pojam pote
Taka 11.
Pod potom se podrazumijeva sve to je predmet prijema i otpreme u organu
uprave.
Pota moe da bude u obliku fizikog predmeta, izjave date usmeno ili uz pomo
tehnikih sredstava i zapisane bilo kojim sredstvom i u obliku niza elektronskih
podataka.
Prijem pote
Taka 12.
Prijem pote upuene organu uprave vri se, po pravilu, na odreenom mjestu u
sastavu pisarnice.
Ukoliko dravni slubenik (u daljem tekstu: slubenik) ovlaen za prijem pote

nije prisutan ili je licu koje predaje potu otean pristup pisarnici, potu je duan
da primi svaki slubenik organa uprave kojem se predavalac pote obrati.
Taka 13.
Prijem pote koja se organu uprave dostavlja putem javne potanske ili druge
dostavne slube vri se po propisima kojima je regulisan njihov rad.
Obaveza prijema pote

Taka 14.
Organ uprave je duan da primi potu koja mu je upuena ili koju neko eli da
mu urui.
Organ uprave e odbiti prijem pote ukoliko postoji opravdana sumnja da ova
sadri materije koji mogu da ugroze ivot ili zdravlje slubenika ili stranaka ili
nanesu tetu na objektima ili opremi, te ukoliko je oito da je sadraj poiljke
usmjeren na ometanje rada organa.
Taka 15.
Potu u fizikom obliku prima ovlaeni slubenik pisarnice.
Potu u usmenom obliku prima slubeno lice kojem se daje usmena izjava.
Usmena izjava se zapisuje ili snima.
Ako organ uprave nije nadlean za prijem usmene izjave, a lice koje eli da je
podnese i nakon upozorenja insistira na njenom prijemu, ista e se primiti. Sa
[171]

ovako primljenom izjavom postupie se na nain predvien u taki 18.ovog
uputstva.
Potu u elektronskom obliku prima slubenik ovlaen za pristup dijelu
kompjuterskog sistema za prijem pote.
Vrijeme prijema pote
Taka 16.
Pota u fizinom obliku prima se u toku redovnog radnog vremena.
Nain prijema pote van radnog vremena i u neradne dane propisae starjeina
organa u skladu sa specifinim potrebama organa, mjesnim prilikama i sl.
Pod vremenom prijema pote u fizikom obliku podrazumijeva se dan, a po
potrebi i vrijeme (sat i minut) kada je ovlaeni slubenik organa uprave preuzeo
potu od lica koje predaje potu.
Pod vremenom prijema pote u usmenom obliku podrazumijeva se dan, a po
potrebi i vrijeme (sat i minut) kada je zavren postupak uzimanja izjave od
stranke.
prijema pote u elektronskom obliku podrazumijevaju se dan i vrijeme (sat,
minut i sekunda) kada je pota zaprimljena u dio informacionog sistema
namijenjen za prijem pote.
U dijelu informacionog sistema namijenjenog prijemu elektronske pote
obezbjeuje se njen neprekidan prijem.
Pota sa nedostacima
Taka 17.
Ako akt u trenutku neposredne predaje organu uprave sadri neki formalni
nedostatak (nije potpisan ili ovjeren peatom, nema priloga navedenih u tekstu,
nije priloena ili je priloena nedovoljna taksa, nema adrese stranke i sl.),
slubenik ovlaen za prijem pote ukazae stranci na te nedostatke i ukazati joj
na nain njihovog otkanjanja. Ako stranka i nakon upozorenja zahtijeva da se
njen akt primi, slubenik e ga primiti i pored otiska prijemnog tambilja sainiti
slubenu zabiljeku o datom usmenom upozorenju.
Taka 18.
U sluaju da organ uprave nije nadlean za postupanje po aktu koji stranka eli
da mu urui, slubenik ovlaen za prijem pote e ga na to upozoriti i uputiti
nadlenom organu. Na ponovljen zahtjev stranke da se njen akt primi, postupie
se na nain iz prethodnog stave.
[172]

Taka 19.
Prilikom primanja odnosno podizanja pote iz potanskog pregratka, ovlaeni

slubenik pisarnice ne smije podii vrijednosnu ili preporuenu poiljku ako
utvrdi da je ona oteena. U tom sluaju on e od odgovornih potanskih
slubenika zahtijevati da se obim i vrsta oteenja komisijski utvrde i tek poslije
toga e preuzeti poiljku.
Potvrda prijema pote

Taka 20.
Potvrda prijema pote izdaje se ukoliko je to predvieno propisom ili ukoliko
njeno izdavanje trae podnosilac ili dostavlja poiljke.
Potvrda o prijemu pote izdaje se na otisku prijemnog tambilja, upisivanjem

datuma prijema i evidencione oznake akta. Potvrdu potpisuje slubenik koji je
primio akt.
Prijem pote dostavljene putem dostavne knjige za mjesto potvruje se
datiranjem i potpisivanjem od strane lica koje je primilo potu.
Prijem pote sa obrascem za potvrdu prijema (dostavnica) potvruje se
upisivanjem datuma i vremena prijema, potpisivanjem od strane lica koje je
zaprimilo poiljku i otiskivanjem slubenog peata. Popunjena dostavnica
predaje se predavaocu pote.
Prijem elektronske pote potvruje se povratnom elektronskom porukom koja
sadri: navod o primljenoj poti ili njemom sadraju, datum i vrijeme prijema i
kvalifikovani elektronski potpis lica ovlaenog za prijem elektronske pote.
U komputerskom sistemu organa uprave obezbjeuje se automatska izrada
potvrde prijema, unoenje kvalifikovanog elektronskog potpisa i otprema
potvrde odmah po prijemu pote za koju se trai potvrda prijema.
Taka 21.
Kod prijema podnesaka po kojima se rijeava u upravnom postupku, stranka se
obavezno pismeno obavjetava o zakonskom roku u kojem e po njegovom
zahtjevu biti donesen i dostavljen upravni akt (rjeenje ili zakljuak).
Pismeno obavjetenje o roku rjeavanja upravne stvari, pored obaveznih

sastavnih dijelova slubenog akta organa uprave, sadri podatke o datumu i
vremenu prijema podneska, evidencionom broju akta, imenu i prezimenu
odnosno nazivu podnosioca i roka u kojem e biti donesen i dostavljen upravni
akt.
Ako upravni akt ne moe da se donese i dostavi do odreenog roka, stranka se o
tome pismeno obavjetava, pri emu se iznose razlozi i odreuje novi rok.
[173]

Organ uprave moe da se odlui da se i kod neposredne predaje podneska po
kojima se rjeava u upravnom postupku, stranka obavjetava na nain predvien
u prethodnim stavovima.
Otvaranje i pregledanje pote
Taka 22.
Potu primljenu u zatvorenim kovertama, omotima, paketima i slino otvara
ovlaeni slubenik pisarnice.
Povjerljivu i strogo povjerljivu potu otvara starjeina organa uprave ili

slubenik koji je za to posebno ovlaen.
Novana pisma i druge vrijednosne poiljke otvara slubenik odgovoran za

materijalno-finansijsko poslovanje ili posebno ovlaeni slubenik pisarnice.
Pota u vezi sa raspisanim licitacijama, konkursima i slino otvara se na mjestu,
u vrijeme i na nain utvren posebnim propisom ili odlukom.
Pota naslovljena na linost neotvorena se upuuje licu kojem je upuena.
Aktom iz take 16.stav 2.ovog uputstva utvrdie se eventualno ovlaenje za
otvaranje pote primljene van radnog vremena ili u neradne dane.
Elektronsku potu otvara slubenik koji ima ovlaenje za pristup i korienje
elektronske adrese organa uprave.
Potu primljenu na linu elektronsku adresu otvara to lice ili drugo lice koje je
ono posebno za to ovlastilo.
Taka 23.
Prilikom otvaranja koverte, omota, paketa i slino treba paziti da se ne oteti
njihov sadraj, ne pomijeaju prilozi raznih akata i slino. Naroito treba
provjeriti da li se oznake i brojevi napisani na koverti, omotu ili paketu slau sa
oznakama i brojevima primljenog akta. Ako neki od akata nedostaje ili su
primljeni prilozi bez osnovnog ili popratnog akta ili obrnuto, ili se ne moe
utvrditi poiljalac, to e se konstatovati slubenom zabiljekom uz koju e se
priloiti primljena koverta ili omot. Pisarnica je duna da u ovakvim
sluajevima, ukoliko za to postoji mogunost, obavijesti poiljaoca.
Uz primljeni akt obavezno se prilae koverta kad god je datum predaje javnoj
potanskoj ili dostavnoj slubi od znaaja za raunanje rokova (rok za
podnoenje zahtjeva ili albe, rok za uee na konkursu i slino) ili kad iz
samog primljenog akta ne mogu da se pouzdano utvrde ime ili naziv poiljaoca i
mjesto odakle je akt poslat, a ovi su podaci oznaeni na koverti.
[174]

Ako je u jednoj koverti prispjelo vie akata uz koje bi trebalo da se priloi
koverta, ona e se priloiti uz jedan od njih, s tim to e se na ostalim aktima
upisati evidencioni broj akta uz koji je priloena koverta.
Taka 24.
Ukoliko se prilikom otvaranja koverte, omota ili paketa primijeti da je poiljka
oteena ili posumnja da je neovlaeno otvarana, slubenik ovlaen za
otvaranje pote obavistie o tome efa pisarnice ili starjeinu organa i postupiti
po njihovom uputstvu.
Nedostaci i nepravilnosti utvreni nakon otvaranja poiljke konstatuju se

slubenom zabiljekom koja se ispisuje pored otiska prijemnog tambilja) na
primjer: ako aktu nedostaju prilozi, upisuje se primljeno bez priloga, a ako
nedostaju pojedini prilozi onda se upisju njihovi nazivi i slino).
Taka 25.
Ako se u koverti nae akt adresiran na drugi organ ili lice na njemu se upisuje
zabiljeka pogreno dostavljen i na pogodan nain dostavlja adresatu. Ovakvi
akti ne zavode se u evidencije predmeta i akata.
Zabiljeka iz stava 1.ove take se datira, potpisuje od strane slubenika

ovlaenog za otvaranje pote i ovjerava peatom organa uprave.
Taka 26.
Ukoliko primljena elektronska pota sadri nedostatke, o tome e se obavijestiti
njen poiljalac i, po mogunosti, uputiti na nain otklanjanja nedostataka.
Taka 27.
Ako se prilikom otvaranja pote utvrdi da je uz akt priloen novac ili neka druga
vrijednost, na primljenom aktu se kratkom zabiljekom konstatuje njihova vrsta i
vrijednost (na primjer: primljeno 5 KM, primljeno potanskih maraka u
vrijednosti od 3 KM itd.)
Postupak sa aktima koji podlijeu taksiranju

Taka 28.
Slubenik koji neposredno prima potu od stranke ili pregleda potu primljenu
preko javne potanske ili druge slube za dostavu, duan je da vodi rauna o
tome koji akti i isprave podlijeu plaanju takse, predviene za pojedine vrste
akata, isprava ili radnji u upravnom postupku, u kojim sluajevima postoji
zakonski osnov za oslobaanje od obaveze plaanja takse itd.
U pogledu netaksiranih ili nedovoljno taksiranih akata i njihovih priloga, kao i u

pogledu postupanja s aktima i njihovim prilozima na kojima se utvrde
[175]

neispravnosti u taksiranju, lijepljenju ili ponitavanju taksenih maraka, postupa
se po vaeim propisima o taksama.
Taka 29.
Ako se prilikom pregledanja pote primljene preko javne potanske ili druge
slube za dostavu utvrdi da podnesak nije taksiran, to e se kontatovati kratkom
slubenom zabiljekom pored otiska prijemnog tambilja.
Ako je podnesak osloboen od plaanja takse, postupie se na nain izloen u

prethodnom stavu, uz navoenje odgovarajueg propisa o oslobaanju.
Oznaavanje pote
Taka 30.
Poslije zavrenog pregleda, slubenik ovlaen za otvaranje i pregledanje pote
otiskuje prijemni tambilj na svaki primljeni akt koji e se zavesti u osnovnu
evidenciju ili evidentirati na prvoj unutranjoj stranici omota spisa.
Prijemni tambilj otiskuje se, po pravilu, u desnom gornjem uglu prve stranice
akta. Ako tu nema dovoljno mjesta, onda se otisak prijemnog tambilja stavlja
na drugo pogodno mjesto prve stranice akta, vodei pri tom rauna da tekst akta
ostane itak. U sluaju da na prvoj stranici akta nema dovoljno mjesta, prijemni
tambilj se otiskuje u lijevom gornjem uglu poleine akta. U sluaju da su
stranice akta u cjelosti popunjene tekstom, prijemni tambilj se otiskuje na
posebnom komadu papira (formata A5) i privruje uz akt.
Ukoliko slubenik koji pregleda potu nije ovlaen za njeno otvaranje, on e
prijemni tambilj da otisne na koverti ili omotu, a ako tu nema mjesta, postupie
kao u sluaju kada su stranice akta u cjelosti popunjene tekstom.
Ako je tekst primljenog akta pisan u produetku nekog ranijeg akta, prijemni
tambilj se otiskuje, po pravilu, desno ispod teksta poslednjeg akta pisanog u
produetku.
Otisak prijemnog tambilja ne stavlja se na potu adresiranu na linost,
neslubenu potu i na priloge akta.
Prijemni tambilj otisnut u lijevom gornjem uglu vlastitog akta ili koverte
zamjenjuje zaglavlje.
Taka 31.
U prijemni tambilj upisuju se sljedei podaci:
- U rubriku primljeno datum prijema akta,
- U rubriku organizaciona jedinica brojana oznaka organizacione
jedinice ili referenta kojem se akt dostavlja u rad (prema planu
klasifikacionih oznaka organizacionih jedinica koji utvruje
starjeina organa),
[176]

- U rubriku broj akta klasifikaciona oznaka i redni broj akta,
- U rubriku prilozi ukupan broj primljenih priloga. Ako se prilog
sastoji iz vie listova, u ovu rubriku upisuje se i broj listova takvog
priloga. Koverta ili drugi omot koji se prilae uz akt, priloene
taksene marke i slino ne smatraju se prilozima.
- U rubriku vrijednost ukupan iznos priloenih taksenih marki ili
gotovog novca.
Primljena elektronska pota oznaava se elektronskim prijemnim tambiljom.
Taka 32.
Organi uprave mogu da koriste i tambilje sa posebno utvrenim tekstom. Ovi
tambilji imaju funkciju obrasca, a mogu da se koriste za sainjavanje zabiljeki
(klauzula), prilikom ovjere rukopisa, potpisa i prepisa i slino.
Oblik, sadraj i upotreba tambilja iz prethodnog stava utvruje se rjeenjem

starjeine organa.
Evidentiranje pote
Taka 33.
Organi uprave vode evidenciju o poiljkama koje se ne evidentiraju u pisarnici.
Organi uprave vode sljedee evidencije primljene pote:
- Knjigu primljene i dostavljene pote za potu naslovljenu na linost,
- Knjigu rauna za primljenu finansijsku dokumentaciju (fakture,
knjine obavijesti i drugo),
- Karton za dostavu slubenih glasnika i asopisa za slubene
glasnike, asopise i druge sline publikacije.
Evidencije iz stava 1.ove take mogu da se vode u elektronskom obliku. U
informativnom sistemu organa uprave obezbjeuje se automatsko evidentiranje
primljene elektronske pote, izuzimajui potu upuenu na linu elektronsku
adresu i neslubenu potu.
Postupak s prilozima
Taka 34.
Ako su osnovnom aktu kao prilozi prikljueni drugi akti, oni se spajalicom
privruju uz osnovni akt i na propisan nain evidentiraju u rubrici prilozi
prijemnog tambilja.
Ukoliko je aktu priloen trodimenzionalni predmet, sa njim se postupa na

prikladan nain.
Ako je organu uprave dostavljen samo prilog u obliku akta ili trodimenzionalnog
predmeta, a ne i osnovni akt, prilog e se evidentirati u knjizi primljene i
dostavljene pote.
[177]

Hartije od vrijednosti, gotov novac i slino zavode se u knjigu rauna i predaju
slubi za finansijsko i materijalno poslovanje organa uprave.
Razvrstavanje i rasporeivanje pote
Taka 35.
Starjeina organa ili drugi ovlaeni slubenik razvrstava primljenu potu na:
linu, nevanu i slubenu, redovnu i hitnu, obinu i povjerljivu, predmete
upravnog i predmete neupravnog postupka.
Lina pota
Taka 36.
Pod linom potom podrazumijeva se pota adresirana na slubenika organa
uprave.
Lina pota, izuzimajui potu pristiglu na linu elektronsku adresu, evidentira

se u knjizi primljene i dostavljene pote i dostavlja licu kojem je upuena.
Ukoliko pota adresirana na slubenika organa uprave sadri podatke ili akte od
interesa za rad organa uprave ili akte koji pripadaju predmetima koje obrauje
organ uprave, takva se pota ne smatra linom. Slubenik koji je primio ovakvu
potu duan je da je odmah, a najkasnije u roku od 24 sata, dostavi pisarnici radi
oznaavanja i zavoenja.
Nevana pota
Taka 37.
Nevana pota je ona iji sadraj nije od interesa za rad organa uprave. Nevana
pota se ne oznaava prijemnim tambiljom i ne zavodi.
Starjeina organa utvruje vrste dokumenata koji se smatraju nevanom potom

i nain postupanja s njom.
Predmeti upravnog i neupravnog postupka
Taka 38.
Svojstvo predmeta upravnog postupka utvruje se prema tome da li e se
postupak po tim predmetima okonati donoenjem upravnog akta (rjeenja ili
zakljuka). Ako se ne donese upravni akt, onda predmet ima svojstvo akta
poslovanja odnosno raspolaganja, bez obzira na to to su u postupku njegovog
rjeavanja preduzimane upravno procesne i druge radnje ili izdavanja uvjerenja
odnosno neke druge isprave (na primjer: zapisnik o pregledu objekata u
postupku sprovoenja inspekcijskog nadzora, uviaju na licu mjesta, sasluanju
svjedoka i td. ili potvrda o strunoj osposobljenosti za obavljanje zanatske
djelatnosti, zapisnik o utvrivanju i procjeni tete i slino).
[178]

Rasporeivanje akata i predmeta
Taka 39.
Rasporeivanje akata vri starjeina organa ili drugi ovlaeni slubenik.
Rasporeivanje se zavrava upisivanjem u rubriku organizaciona jedinica
prijemnog tambilja brojane oznake organizacione jedinice ili referenta kojem
e akt biti dostavljen u rad.
Organ uprave moe da obezbijedi automatsko rasporeivanje akata i predmeta u

kompjuterskoj bazi podataka.
Taka 40.
Brojana oznaka organizacionih jedinica ili radnih mjesta utvruje se rjeenjem
starjeine organa, primjenom sistema decimalne klasifikacije.
Taka 41.
Poslije izvrenog rasporeivanja akti se predaju ovlaenom slubeniku

pisarnice radi zavoenja.
IV KLASIFIKACIJA PREDMETA I AKATA

Sistem klasifikacije
Taka 42.
Voenje osnovnih predmeta i akata zasniva se na jedinstvenim klasifikacionim
oznakama kojima su obuhvaene sve djelatnosti organa uprave i razvrstane u
deset glavnih grupa (jednocifrene oznake od 0-9) i to:
0 Drutveni odnosi, dravno ureenje i upravno poslovanje
1 Rad i radni odnosi
2 Graanska stanja, dravna i javna bezbjednost
3 Privreda
4 Finansije
5 Zdravstveno i socijalno staranje
6 Prosvjeta, kultura, nauka i informatika
7 Pravosue
8 Odbrana
9 Predmeti koji ne spadaju u glavne grupe 0-8
Po sistemu decimalne klasifikacije djelatnosti organa uprave dalje se raslanjuju

na grupe osnovnih poslova (dvocifrene oznake) i podgrupe (trocifrene oznake) u
kojima su razraeni sadraji rada.
Jedinstvene klasifikacione oznake su trajnog karaktera.
Klasifikaciona oznaka akta, predmeta i dosijea
[179]

Taka 43.
Svakoj jedinici dokumentacije (aktu, predmetu, dosijeu), utvruje se
odgovarajua klasifikaciona oznaka utvrena planom klasifikacionih oznaka.
Jedinicama dokumentacije ne moe da se utvruje klasifikaciona oznaka koja je

razraena na stavke nieg nivoa.
Klasifikaciona oznaka stavlja se na svaki akt u predmetu ili dosejeu, kao i na
omot predmeta i dosijea.
Ako je vie primjeraka istog akta uloeno u razliite predmete i dosijee, svakom
od akata utvruje se klasifikaciona oznaka predmeta ili dosijea u koji je uloen.
Elektronski dokument koji postoji u jednom primjerku, a dokumentuje radnje
veeg broja predmeta ili dosijea, oznaava se svim klasifikacionim oznakama
predmeta i dosijea iji je dio.
Taka 44.
Klasifikacija predmeta i akta vri se prema sadraju rada (trocifrenoj
klasifikacionoj oznaci) koji se u predmetu ili aktu obrauje.
Predmet ili akt u kome se obrauje pitanje, problem ili zadatak koji se odnosi na
dva ili vie klasifikacionih oznaka, razvrstava se i vodi, po pravilu, pod
klasifikacionom oznakom na iju se sadrinu preteno odnosi.
U tom sluaju, za ostale klasifikacione oznake na koje se predmet ili akt odnose,
mogu da se otvore posebne (upuujue) kartice koje upuuju na znak pod kojim
je predmet ili akt zaveden.
Taka 45.
U skladu sa specifinim potrebama organa uprave, i pod uslovom da utvrene
klasifikacione oznake ne omoguavaju dovoljnu preglednost sadraja rada,
jedinstvene klasifikacione oznake podgrupe mogu da se dopunjavaju internim
raslanjivanjem.
Interno raslanjivanje vri se tako to se iza trocifrene klasifikacione oznake

stavlja taka i interni broj (na primjer: 122.1, 122.2 ili 122.01, 122.02 itd.).
Taka 46.
Svaki akt nastao ili zaprimljen u radu organa uprave, izuzimajui nevane i line
akte, obavezno se zavode u line evidencije.
Ulazni akt zavodi se odmah po prijemu odnosno zavoenju u evidenciju

primljene pote i zavrenom rasporeivanju.
Izlazni akt zavodi se odmah po dostavljanju pisarnici na otpremu. Izlazni akt u
elektronskom obliku zavodi se neposredno prije ili u toku otpreme.
[180]

Interni akt zavodi se odmah po nastanku. Slubenik koji je izradio ovaj akt
duan je da ga odmah dostavi pisarnici radi zavoenja.
V ZAVOENJE PREDMETA I AKATA

Taka 47.
Organ uprave vodi osnovne i pomone evidencije o jedinicama dokumentacije.
Osnovne evidencije
Taka 48.
Osnovna evidencija o predmetima i aktima u kancelarijskom poslovanju
republikih organa uprave vodi se po kartotekom sistemu ili u bazi podataka.
U osnovne evidencije upisuju se predmeti upravnog i neupravnog postupka,

poslovne radnje i aktivnosti, radnje i aktivnosti u postupku donoenja odluka
(sastanci, sjednice, planovi, analize i drugo), organizovanja funkcionisanja
organa, upravljanja ljudskim i materijalnim resursima i slino.
U osnovne evidencije ne zavode se neslubene i nevane radnje.
Pomone evidencije
Taka 49.
Pomone evidencije su: baze podataka, knjiga primljene i dostavljene pote,
knjiga rauna, karton za dostavu slubenih listova i asopisa, imenini registar,
rokovnik, interna dostavna knjiga, knjiga otpreme pote, dostavna knjiga za
mjesto i knjiga reversa, u kojima se evidentiraju radnje u vezi sa jedinicama
dokumentacije.
Kartoteka predmeta
Taka 50.
Kartoteka se sastoji iz kartica tampanih na jedinstvenim obrascima poprenog
formata A6 u pet boja:
- Bijele kartice (obrazac broj 1) slue za zavoenje akata poslovanja i
drugih akata koji nemaju svojstvo predmeta upravnog postupka
upravnog akta;
- Zelene kartice (obrazac broj 2) slue za zavoenje prvostepenog
upravnog predmeta po kojima je postupak pokrenut povodom
zahtjeva stranke;
- ute kartice (obrazac broj 3) slue za zavoenje prvostepenog
upravnog predmeta po kojima je postupak pokrenut po slubenoj
dunosti;
[181]

- Crvene kartice (obrazac broj 4) slue za zavoenje drugostepenog
upravnog predmeta;
- Plave kartice (obrazac broj 5) slue za zavoenje prvostepenih i
drugostepenih upravnih predmeta u kojima su uloena vanredna
pravna sredstva.
Taka 51.
Predmet (kratka sadrina predmeta) se zavodi u osnovnu evidenciju (karticu ili

bazu podataka) tako da bude jasno na koje se pitanje, problem ili zadatak odnosi
radnja predmeta. Pri tome se treba drati ovih pravila:
- Za stvarne predmete, to jest predmete koji se ne odnose na fizika ili
pravna lica, navodi se samo kratak sadraj informacije sadrane u
aktu (na primjer: uputstvo o kancelarijskom poslovanju);
- Za line predmete (ukljuujui predmete upravnog postupka), koji
se odnose na fizika ili pravna lica, navodi se prezime, ime i
prebivalite (za fizika lica), odnosno naziv i sjedite (za pravna
lica) i sadraj stvari o kojoj se u aktu raspravlja (na primjer: Bogdan
Bogdanovi, Bijeljina razrez poreza, ili Medicinski fakultet, Banja
Luka dodjela sredstava za nabavku medicinske opreme itd.)
- Ako se predmet odnosi na vie lica, navodi se samo prvo lice (na
primjer: Jovanovi Jova, i drugi, Trebinje zamjena stana), a u
evidenciji po predmetima upisuju se i druga lica uz objanjenje pod
kojom klasifikacionom oznakom i rednim brojem je upisano prvo
lice nosilac predmeta (na primjer: broj 373-154/04).
Taka 52.
U okviru pojedinih klasifikacionih oznaka, kada sama klasifikaciona oznaka

dovoljno objanjava sadrinu predmeta u evidenciju mogu da se zavedu samo
prezime, ime i prebivalite fizikog lica, odnosno naziv i sjedite pravnog lica.
Upisivanje podataka u kartoteku

Taka 53.
U kartoteku se upisuju samo podaci koji pokazuju gdje se predmet kao cjelina
nalazi.
[182]

Upisivanje se vri na sljedei nain:
320 03-320-55/04
----------------- ------------------------------
154/04 Petrovi Petar Banja Luka

----------------- -------------------------------- ----------------------
Odobrenje za otvaranje trgovinske radnje

Kratka sadrina predmeta

03 10.2 +1
R 15.3 10.3
I 10.3 SO Srbac
a/a 20.3
- U lijevom gornjem uglu upisuje se odgovarajua klasifikaciona

oznaka (320 upravni predmeti u vezi sa odobrenjem za rad u
oblasti trgovine);
- U desnom gornjem uglu upisuje se oznaka za povezivanje brojeva;
- Ispod klasifikacione oznake upisuje se redni broj predmeta (uzet sa
brojanog kartona i skraena oznaka godine nastanka predmeta;
- Na sredini iznad prve linije upisuje se prezime i ime (fizikog lica)
odnosno naziv (pravnog lica) poiljaoca. Za vlastite predmete na
ovoj liniji upisuje se VL ili SL. Desno iznad prve linije upisuje
se prebivalite fizikog odnosno sjedite pravnog lica. Na prvoj liniji
upisuje se kratka sadrina predmeta.
Upisi u vertikalnim kolonama znae:
- Podaci u prvoj koloni znai mjesto gdje se predmet nalazi (03
oznaka organizacione jedinice, R oznaka za rokovnik, I
oznaka za izvorno rjeavanje, a/a oznaka za rijeen i arhiviran
predmet);
[183]

- U drugoj koloni upisuje se datum koji oznaava koji je predmet
predat ili odloen na mjesto u prvoj koloni. Kod oznake R stavlja
se datum roka. U sluaju da se upisivanje podataka nastavlja i u
narednoj godini, u ovoj se koloni ta godina oznaava, a prethodne
godine se podvuku crvenom olovkom;
- Podaci u treoj koloni objanjavaju podatke iz prve i druge kolone.
Primjera radi +1 znai da je istog dana primljen jo jedan akt koji
pripada tom predmetu; oznaka 15.3 je datum roka, a oznaka
10.3 znai da je predmet dostavljen organizacionoj jedinici na
rjeavanje prije roka upisanog u rokovnik, to jest da je rije o istom
a ne o novoprimljenom aktu tog predmeta. SO Srbac znai da je
predmet izvorno upuen Skuptini optine Srbac.
Taka 54.
Kada su sve rubrike na lijevoj strani polovine kartice popunjene, upisivanje se

nastavlja na desnoj polovini, a zatim na poleini kartice. Ako je popunjena i
poleina kartice, upisivanje podataka se nastavlja na novoj kartici, koja se
gornjom ivicom prilijepi za staru karticu. Na novu karticu prethodno se prepiu
osnovni podaci (klasifikaciona oznaka, broj i godina, prezime, ime i prebivalite
odnosno naziv i sjedite stranke, kratka sadrina predmeta).
Taka 55.
U sluaju da se grekom za ve zavedeni predmet otvori nova kartica, a geka

nije blagovremeno uoena i otklonjena, upisivanje se nastavlja na novoj kartici, s
tim to e se naznaiti veza izmeu kartica (na primjer: na staroj kartici ispod
poslednjeg upisanog podatka treba upisati nastavak 03-320-255/04, a na novoj
kartici ispod broja predmeta e se upisati broj i godina stare kartice (na primjer:
320-55/04).
Taka 56.
Za predmete koji se sadrajno odnose na vie klasifikacionih oznaka, prema

potrebi, moe da se otvori onoliko kartica na koliko se klasifikacionih oznaka
predmet odnosi.
U takvim sluajevima podaci o kretanju predmeta upisuju se samo na kartici

koja nosi klasifikacionu oznaku na koju se predmet preteno odnosi. Na ostalim
karticama, u prostoru za evidentiranje kretanja predmeta upisuje se primjedba
(na primjer: vidi broj 320-55/04 Petrovi Petar), a ispod klasifikacione oznake u
gornjem lijevom uglu stavlja se crtica (-) umjesto rednog broja i godine.
Na istovjetan nain upisuju se i podaci na kartice predmeta koji su zajedno
rijeeni.
[184]

Taka 57.
Ako se ukae potreba da se predmet ubudue vodi na kartici, a prethodno je ve
zaveden u skraenom djelovodniku, izvrie se povezivanje ovog predmeta na
kartici i u skraenom djelovodniku. Povezivanje se vri upisivanjem u rubriku
primjedba skraenog djelovodnika evidencionog broja predmeta na kartici,
odnosno upisivanjem u desnom gornjem uglu kartice rednog broja i godine pod
kojom je predmet zaveden u skraenom djelovodniku.
Na izloeni nain postupie se u prelaznom periodu, prilikom povezivanja

nerijeenih predmeta iz ranijih godina sa njihovim aktima primljenim u tekuoj
godini.
Upisivanje podataka za upravne predmete
Taka 58.
Na karticama predmeta i akata upravnog postupka (po kojima e se donijeti
rjeenje ili zakljuak), pored podataka iz taaka 53-57 ovog uputstva,
evidentiraju se i sljedei podaci:
- Na poleini zelenog kartona u odgovarajue kolone upisuju se
podaci o nainu rjeavanja, izjavljenoj albi i drugom pravnom
sredstvu i rokovima rjeavanja. Podaci o nainu rjeavanja (usvojen,
odbijen, odbaen i postupak obustavljen) upisuju se u kolonu
odluka po zahtjevu na taj nain to se iz zaglavlja donesenog
upravnog akta prepie datum njegove izrade (na primjer: ako je
predmet rijeen usvajanjem zahtjeva stranke, u koloni usvojen
upisae se datum 15.1.), a ako je donesen zakljuak o
obustavljanju postupka, onda e se datum iz zaglavlja tog zakljuka
upisati u kolonu postupak obustavljen itd. U kolonu izjavljena
alba datum upisuje se datum izjavljivanja albe (uzima se sa
otiska prijemnog tambilja). Ako je povodom albe prvostepeni
organ izmijenio svoje rjeenje ili albu odbacio kao nedoputenu,
neblagovremenu ili izjavljenu od strane neovlaenog lica, pored
datuma se upisuje i broj 1, a ako je alba dostavljena
drugostepenom organu, pored datuma se upisuje i broj 2.
- U kolonu rjeenje dostavljeno u roku datum upisuju se podaci o
roku rjeavanja koji je odreen zakonom ili drugim propisom. Rok
se rauna od dana prijema zahtjeva (datum upisan na otisku
prijemnog tambilja) do dana dostave (datum sa dostavnice ili
kopije rjeenja sa potvrdom prijema itd.) upravnog akta.
- Na poleini ute kartice upisuje se datum dostavljanja rjeenja
stranci (datum sa dostavnice ili kopije rjeenja sa potvrdom prijema
itd.) i datum izjavljivanja albe (datum se upisuje na nain za
prvostepene upravne predmete po kojima je postupak pokrenut
povodom zahtjeva stranke).
[185]

- Na poleini crvene kartice upisuju se podaci o nainu rjeavanja
albe, podnoenju tube odnosno pokretanju upravnog spora i roku
donoenja drugostepenog rjeenja. Podaci o donesenoj odluci po
albi oznaavaju se upisivanjem datuma iz zaglavlja donesenog
rjeenja u jednu od kolona (alba odbijena ili odbaena, rjeenje
poniteno ili izmijenjeno, postupak po albi obustavljen).
Na karticu se upisuju podaci o tome da li je protiv drugostepenog
rjeenja podnesena tuba odnosno pokrenut upravni spor. Ovi
podaci evidentiraju se u koloni upravni spor tuba upisivanjem
rijei da ako je podnesena tuba, ili rijei ne ako nije podnesena
tuba odnosno nije pokrenut upravni spor. Podaci o roku rjeavanja
upisuju se tako to se u kolonu rjeenje dostavljeno u roku
datum upie datum dostave drugostepenog rjeenja ako je ono
dostavljeno u roku, a u kolonu rjeenje dostavljeno po isteku roka
datum ako je rjeenje dostavljeno po isteku roka.
- Na poleini plave kartice, upisivanjem u odgovarajuu rubriku,
oznaava se datum donoenja zakljuka ili rjeenja u vezi sa
uloenim vanrednim pravnim sredstvom.
Na karticu se upisuju i podaci o tome da li je protiv donesenog zakljuka ili
rjeenja podnesena alba odnosno tuba. Ovi podaci evidentiraju se u rubrici
alba tuba upisivanjem rijei da ako su alba ili tuba podnesene,
odnosno rijei ne ako to nije sluaj.
Taka 59.
Pregradni karton (obrazac broj 6) slui za razdvajanje katica razliitih
klasifikacionih oznaka i na njemu se upisuju klasifikacione oznake. Za svaku
klasifikacionu oznaku upotrebljava se poseban pregradni karton.
Taka 60.
Brojani karton (obrazac broj 7) slui za oznaavanje rednih brojeva pod kojima
su na karticama evidentirani predmeti u okviru kalendarske godine. Za svaku
klasifikacionu oznaku upotrebljava se poseban brojani karton. U gornjem
desnom uglu brojanog kartona upisuju se klasifikaciona oznaka i godina u kojoj
je predmet zaveden.
Oznaavanje rednih brojeva vri se zaokruivanjem (precrtavanjem i slino)

angaovanih rednih brojeva na brojanom kartonu.
Taka 61.
Kartice, pregradni kartoni i brojani kartoni u okviru iste klasifikacione oznake
odlau se sljedeim redom: pregradni karton, brojani karton, kartice.
[186]

U okviru iste klasifikacione oznake kartice se odlau sljedeim redom:
- Iza brojanog kartona, prema rednom broju predmeta, odlau se kartice
vanupravnih predmeta (bijele kartice);
- Iza kartica vanupravnih predmeta, po rednom broju, odlau se kartice
prvostepenih predmeta po kojima je postupak pokrenut povodom
zahtjeva stranke (zelene kartice);
- Iza kartica upravnih predmeta po kojima je postupak pokrenut povodom
zahtjeva stranke, po rednom broju, odlau se kartice prvostepenih
predmeta po kojima je postupak pokrenut po slubenoj dunosti (ute
kartice);
- Iza kartica upravnih predmeta po kojima je postupak pokrenut po
slubenoj dunosti, po rednom broju, odlau se kartice drugostepenih
upravnih predmeta (crvene kartice);
- Iza kartica drugostepenih upravnih predmeta, po rednom broju, odlau
se kartice predmeta prvostepenog i drugostepenog postupka povodom
uloenih vanrednih pravnih sredstava (plave kartice).
Evidentiranje dokumentacije koja sadri tajne podatke
Taka 62.
Dokumenti koji sadre tajne podatke takoe se evidentiraju na karticama ili u
bazi podataka, ukoliko se time ne povreuje tajnost podataka.
Ukoliko bi upisom u osnovne evidencije bila povrijeena tajnost, dokumenti koji

sadre tajne podatke evidentiraju se u knjizi tajnih dokumenata.
Starjeina organa uprave e optim aktom odrediti akte koji sadre ove padatke,
utvrditi nain postupanja i imenovati lice ovlaeno za rukovanje ovim aktom.
Taka 63.
Svaka jedinica dokumentacije koja sadri tajne podatke na vidnom mjestu se
oznaava oznakom vrste i stepena tajnosti.
Taka 64.
Ukoliko je cijeli predmet ili dosije oznaen tajnim, tajnim se smatraju i sve
pripadajue jedinice dokumentacije (akti u sastavu predmeta i akti ili predmeti u
sastavu dosijea). Ako se naknadno promijeni vrsta i stepen tajnosti ili rok ijim
istekom jedinica dokumentacije prestaje da bude tajna, pored prethodne oznake
tajnosti stavlja se i zabiljeka o promjeni, datum i potpis ovlaenog lica.
[187]

Popis akata
Taka 65.
Popis akata (obrazac broj 8) vodi se u obliku slobodnih tabaka ili knjige, a slui
za evidentiranje akata iste vrste koji se pojavljuje u veem broju, a po kojima se
vodi isti postupak (na primjer: podnesci za izdavanje potvrda, uvjerenje o
plaenom porezu, imovnom stanju, birakom pravu i slino).
U kompjuterskom informacionom sistemu funkciju popisa akata preuzima baza

podataka.
Taka 66.
Starjeina organa uprave ili starjeina organa u ijem je sastavu pisarnica, na
poetku kalendarske godine rjeenjem odreuje predmete za koje e se voditi
popis akata.
Taka 67.
Popis akata je sastavni dio kartoteke.
Po pravilu, popis akata vodi pisarnica. Ako se popis akata ne vodi u pisarnici,
organ uprave ili organizaciona jedinica duni su da do 10.januara tekue godine
zakljue popis akata za prethodnu godinu i da ga dostave pisarnici radi
razvoenja. Zajedno sa popisom akata dostavljaju se i zavreni predmeti.
Taka 68.
Za akte koji e se zavoditi u popis akata, u pravilu, poetkom godine rezervie se
potreban broj kartica. U rubriku prezime i ime/naziv kartice velikim
tampanim slovima upie se tekst popis akata.
Taka 69.
Unutar jednog popisa akata ne mogu da se evidentiraju akti razliitih

klasifikacionih oznaka.
Taka 70.
Podaci se u popis akata upisuju na sljedei nain:

- U gornjem lijevom uglu upisuje se klasifikaciona oznaka, a ispod nje
redni broj kartice i oznaka organizacione jedinice,
- Na sredini gornjeg dijela popisa akata upisuje se kratka sadrina
predmeta (prepisuje se sa kartice),
- U prvu kolonu upisuje se redni broj,
- U drugu kolonu upisuje se datum prijema akta,
[188]

- U treu kolonu upisuje se prezime, ime i mjesto odnosno naziv i sjedite
poiljaoca,
- U etvrtu kolonu upisuje se broj i datum akta poiljaoca,
- U petoj koloni vri se razduivanje akata stavljanjem oznake a/a, R, I ili
presignacije.
Taka 71.
Ako se po aktu zavedenom u popis akata pokrene poseban postupak, slubenik

koji struno obrauje predmet duan je da o tome odmah obavijesti pisarnicu, a
ovlaeni slubenik pisarnice da odmah za taj predmet otvori odgovarajuu
karticu i izvri povezivanje brojeva.
Voenje evidencije po dosijeima

Taka 72.
Organ uprave moe da ustroji sistem dosijea ukoliko je to svrsishodno zbog
specifinosti odreenih vrsta akata ili predmeta.
Dosije moe da se formira i u elektronskom obliku.

Taka 73.
Po pravilu, evidencije o dosijeima vode se u pisarnici. Ukoliko se ova evidencija
vodi u organizacionoj jedinici, pisarnica vodi evidencije vrsta dosijea.
Taka 74.
Ukoliko iz nekog razloga prestane potreba za daljim voenjem dosijea, on se
zakljuuje i premjeta u pasivne dosijee, a u evidenciji iz take 73.upisuje se
odgovarajua slubena zabiljeka.
VI ADMINISTRATIVNO TEHNIKA OBRADA

Zdruivanje akata
Taka 75.
Prije dostavljanja akata u rad organizacionoj jedinici ili referentu, slubenik
pisarnice je duan da provjeri da li primljeni akt pripada predmetu koji je ve
zaveden u osnovnu evidenciju.
Ukoliko ustanovi da primljeni akt pripada predmetu koji je ve zaveden u

osnovnu evidenciju, slubenik pisarnice mora da izvri zdruivanje takvog akta
sa predmetom u vezi sa kojim je i zaprimljen.
Zdruivanje akata vri se na taj nain to se na osnovu podataka iz kartoteke
utvrdi gdje se nalazi predmet. Ako se predmet kome treba pridruiti novi akt
[189]

nalazi u radu kod organizacione jedinice, pored otiska prijemnog tambilja
upisuje se i datum koji pokazuje od kada se predmet tamo nalazi.
Ako se novoprimljeni akt dostavlja u rad istoj organizacionoj jedinici ili organu,
dostavljanje e se izvriti putem interne dostavne knjige. Ako se predmet nalazi
kod druge organizacione jedinice ili organa, dostavljanje u rad izvrie se u
sporazumu izmeu organizacione jedinice ili organa kod kojeg se predmet nalazi
i onog kome bi novoprimljeni akt trebalo dostaviti u rad.
Ako je u pitanju arhivirani predmet, zdruivanje se vri tako to se arhivirani
predmet izuzima iz arhive i zdruuje s aktom kojim se ponovo pokree postupak,
a pripadajua kartica arhiviranog predmeta vraa se u aktivnu kartoteku.
Akt kojim se ponovo pokree postupak, ako je podnesen u istoj godini kada je
zavren predmet, evidentira se pod brojem pod kojim je zavren predmet sa
kojim se zdruuje, a ako je podnesen kasnije, evidentirae se pod odgovarajuim
brojem u godini u toku koje je podnesen.
obezbjedie se povezivanje akata sa predmetima i dosijeima.
Spajanje predmeta
Taka 76.
Ako u toku rjeavanja predmeta nastupi dogaaj nakon kojeg se dva ili vie
predmeta rjeavaju kao jedan predmet, ti se predmeti zakljuuju u osnovnim
evidencijama danom nastupanja tog dogaaja. Predmet kojim e se nastaviti
njihovo rjeavanje evidentirae se u karticama ili bazi podataka i povezati sa
zakljuenim predmetima.
Ako se u toku rjeavanja ustanovi da predmet ini radnju ili dio radnje nekog
drugog predmeta, takav se predmet zakljuuje i pridruuje predmetu iji je dio.
Dijelovi predmeta
Taka 77.
U pravilu predmet ne moe da se dijeli. Ako se u postupku rjeavanja predmeta
pojavi aktivnost ili radnja koja ne pripada predmetu, ali je u neposrednoj vezi s
njim, za tu aktivnost ili radnju otvara se novi predmet, a u evidencijama se
obezbjeuje njihovo povezivanje.
Ako je u postupku rjeavanja neki predmet razdvojen na vie predmeta, prvi

predmet se zakljuuje nastupanjem dogaaja koji je uzrokovao razdvajanje. U
karticama ili bazi podataka evidentirae se oznaka veze izmeu ovih predmeta.
[190]

Obnavljanje spisa
Taka 78.
Obnavljanje spisa vri se ukoliko je cijeli spis ili njegov dio oteen, izgubljen ili
uniten. Obnavljanje se vri po zahtjevu stranke ili po slubenoj dunosti.
Omot spisa
Taka 79.
Svaki ulazni i izlazni akt kojim se zasniva novi predmet, odmah nakon
zavoenja ulae se u omot spisa (obrazac broj 9).
U irini od 1 cm, lijeva ivica omota je u boji, koja odgovara boji kartice iz take
50.ovog uputstva.
Slubenik pisarnice je duan da spis sa starim omotom uloi u novi omot, sa
lijevom ivicom odgovarajue boje, svaki put kada je predmet vraen na ponovni
postupak.
Omot spisa u elektronskom obliku ine podaci koji se navode na omotu spisa u
fiziom obliku.
Taka 80.
Dokumenti u fizikom obliku ulau se u omot spisa u originalu. Ukoliko original
iz nekog razloga nije uloen u spis, to e se konstatovati u rubrici oznaka i
naziv dokumenta/priloga na prvoj unutranjoj stranici omota spisa.
Taka 81.
Na prvoj stranici omota spisa upisuje se: naziv i sjedite organa uprave,
evidencioni broj predmeta, datum nastanka, rok uvanja, oznaka tajnosti, naziv
predmeta i ukupan broj dokumenata i listova u spisu.
Bez obzira na oblik akta koji ulazi u sastav predmeta (podnesak stranke,
slubena zabiljeka, dostavnica i drugo), na prvoj unutranjoj stranici omota
spisa hronolokim redom se upisuju sljedei podaci: redni broj, datum upisa,
oznaka, kratak sadraj dokumenta ili priloga i primjedba. Ove podatke odmah po
formiranju predmeta upisuje slubenik pisarnice. Ukoliko se predmet nalazi u
obradi u organizacionoj jedinici, naknadno prispjele akte, priloge i slino odmah
po njihovom prijemu upisuje zadueni referent i odlae u omot spisa.
Ako na drugoj stranici omota nema dovoljno prostora za upisivanje akata i
priloga, uz nju se privruje dodatni omot na kojem se nastavlja upis.
Na poleini omota spisa upisuju se podaci o predaji predmeta u prirunu arhivu,
glavnu arhivu, drugom organu ili organizacionoj jedinici ili nadlenom arhivu i
to: datum (po potrebi i vrijeme), oznaka organizacione jedinice ili organa kojem
[191]

je spis predat, ime, prezime i potpis lica koje je predalo spis, ime, prezime i
potpis lica koje je primilo spis, napomena.
Osnivanje i formiranje predmeta
Taka 82.
Predmet se osniva po evidentiranju prvog akta koji je zaprimljen ili nastao u
toku rjeavanja predmeta.
Predmet moe da se formira u fizikom, elektronskom i kombinovanom obliku.

Izuzimajui pomoni spis u elektronskom obliku, isti predmet ne moe da se
istovremeno formira u dva oblika.
Taka 83.
Spis se formira u kombinovanom obliku kada ga ine akti u fizikom i akti u
elektronskom obliku.
Akti u fizikom obliku ulau se u omot spisa u originalu. Dokumenti u

elektronskom obliku mogu se u omot spisa uloiti u tampanom ispisu (kopiji),
kako bi se olakao uvid u sadraj predmeta. U tampanom ispisu obavezno se
navode oznaka i smjetaj originalnog elektronskog dokumenta.
Taka 84.
Predmet se formira u elektronskom obliku:
- Kada su svi akti koje sadri u elektronskom obliku,
- Kada su akti u fizikom obliku koji ulaze u njegov sastav konvertovani
u elektronski oblik i
- Kada se u cjelini ili djelimino sastoji iz akata u fizikom obliku, koji su
konvertovani u elektronski oblik, a uvanje akta u fizikom obliku nije
obavezno ili potrebno, odnosno ako se akt u fizikom obliku mora
uvati do isteka roka uvanja.
Taka 85.
Pomoni predmet u elektronskom obliku formira se radi olakane sadrajne

obrade predmeta. Pomoni predmet u elektronskom obliku ine elektronske
kopije akata u fizikom obliku koji pripadaju predmetu.
Pomoni predmet u elektronskom obliku moe da se izlui (uniti, izbrie) van

procedure predviene za izluivanje dokumentacije.
Taka 86.
Akti i prilozi mogu da se izdvoje iz predmeta kojem pripadaju:
- Kada je to potrebno radi rjeavanja drugog predmeta,
[192]

- Kada se dokument koji pripada predmetu odlae u dosije odgovarajue
vrste i
- Kada se predmet izluuje, a sadri dokument koji treba u originalu
uvati u drugom predmetu ili dosijeu.
Ukoliko nije u pitanju predmet koji se izluuje, u predmet iz kojeg je izdvojen
akt ili prilog ulae se kopija izdvojenog dokumenta ili se upisuje slubena
zabiljeka.
U sluajevima iz stava 1.ove take u osnovnim evidencijama evidentirae se
odgovarajue veze izmeu predmeta.
Taka 87.
Nadleni organ ili lice koje je donijelo odluku ili nalog duno je da izradi
dokument koji sadri tu odluku ili nalog.
Lice koje je obavilo slubenu ili poslovnu radnju duno je da izradi dokument
koji se odnosi na tu radnju, odnosno dokument kojim je ta radnja
dokumentovana.
Obaveze iz stava 1.i 2.ove take ne odnose se na nevane radnje ukoliko drugim
propisom ili pravilom nije utvrena obaveza dokumentovanja tih radnji.
Slubenik koji izrauje akt duan je da ga izradi u skladu sa propisima kojima se
ureuje oblik, sadraj i nain izrade akta, ovim uputstvom i internim pravilima.
Organ uprave je duan da slubenike upozna sa propisima i internim pravilima
iz prethodnog stava i da im stavi na raspolaganje sredstva za izradu propisno
oblikovanih akata.
Taka 88.
Svaki dokument mora da bude uloen u neki predmet ili dosije.
Lice koje je izradilo akt, sadrajno rjeavalo predmet u vezi s kojim je akt nastao
ili zaprimilo jedinicu dokumentacije, duno je da ovlaenom slubeniku
pisarnice dostavi podatke potrebne za zavoenje te jedinice dokumentacije.
Sastavni dijelovi akta
Taka 89.
Ako posebnim propisima nije drugaije odreeno, svaki akt organa uprave kojim
se vri slubena ili poslovna prepiska mora da sadri sljedee dijelove: zaglavlje,
naziv i adresu primaoca, kratak sadraj predmeta, tekst akta, potpis ovlaenog
lica i otisak slubenog peata.
Taka 90.
Zaglavlje sadri naziv i sjedite organa, oznaku organizacione jedinice,

evidencioni broj i datum izrade akta.
[193]

Naziv organa uprave ispisuje se u lijevom gornjem uglu poslovnog papira.

Ukoliko je kombinovan sa logotipom, naziv moe da se rasporedi i na desnoj
strani ili sredini gornjeg dijela poslovnog papira.
Evidencioni broj akta je broj pod kojim je akt zaveden u osnovnoj evidenciji, a
sastoji se iz brojane oznake stvaraoca akta (brojana oznaka organa u ijem je
radu akt nastao i brojana oznaka organizacione jedinice) i djelovodnog broja
(klasifikaciona oznaka, redni broj akta i skraena oznaka godine nastanka akta).
Brojane oznake organa u ijem je radu akt nastao utvruje se na sljedei nain:
01 Predsjednik Republike Srpske
02 Narodna skuptina Republike Srpske
03 Vijee naroda Republike Srpske
04 Vlada Republike Srpske
05 Ministarstvo privrede, energetike i razvoja
05/1 Republiki zavod za geoloka istraivanja
05/2 Republiki zavod za planiranje
05/3 Republiki zavod za standardizaciju i metrologiju
05/4 Republika direkcija za proizvodnju i promet naoruanja i vojne opreme
06 Ministarstvo finansija
06/1 Poreska uprava
06/2 Republiki devizni inspektorat
06/3 Republiki zavod za statistiku
06/4 Republika uprava za igre na sreu
07 Ministarstvo prosvjete i kulture
07/1 Repuliki zavod za zatitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslea
07/2 Republiki pedagoki zavod
07/3 Republiki sekretarijat za vjere
07/4 Arhiv Republike Srpske
07/5 Zavod za obrazovanje odraslih
08 Ministarstvo pravde
08/1 Kazneno-popravne ustanove
08/2 Centar za pruanje besplatne pravne pomoi
08/3 Agencija za upravljanje oduzetom imovinom
08/4 Republiki centar za istraivanje ratnih zloina
09 Ministarstvo unutranjih poslova
10 Ministarstvo uprave i lokalne samouprave
10/1 Republika uprava civilne zatite
11 Ministarstvo zdravlja i socijalne zatite
11/1 Agencija za lijekove
11/2 Agencija za akreditaciju i unapreenje kvaliteta zdravstvene zatite
Republike Srpske
12 Ministarstvo poljoprivrede, umarstva i vodoprivrede
12/1 Republiki hidrometeoroloki zavod
[194]

12/2 Republika direkcija za vode
12/3 Agencija za pruanje strunih usluga u poljoprivredi
12/4 Agencija za uzgoj i selekciju u stoarstvu
12/5 Agencija za identifikaciju ivotinja
12/6 Agencija za vode
12/7 Agencija za agrarna pitanja
12/8 Agencija za vode oblasnog rijenog sliva Trebinjice
13 Ministarstvo saobraaja i veza
13/1 Republika direkcija za civilnu vazdunu plovidbu
14 Ministarstvo trgovine i turizma
14/1 Republiki zavod za cijene
14/2 Republika direkcija za robne rezerve
15 Ministarstvo za prostorno ureenje, graevinarstvo i ekologiju
15/1 Republika direkcija za obnovu i izgradnju
16 Ministarstvo rada i borako-invalidske zatite
17 Ministarstvo za ekonomske odnose i koordinaciju
18 Ministarstvo za izbjeglice i raseljena lica
19 Ministarstvo nauke i tehnologije
20 Ministarstvo za porodicu, omladinu i sport
21 Republika uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove
22 Republiki sekretarijat za zakonodavstvo
23 Agencija za dravnu upravu
24 Republika uprava za inspekcijske poslove
Po potrebi, starjeine organa iz lana 1. Uredbe o kancelarijskom poslovanju

republikih organa uprave utvruje brojane oznake organizacionih jedinica.
Brojana oznaka organizacione jedinice utvruje se primjenom jednocifrenih ili
dvocifrenih nizova arapskih brojeva po sistemu decimalne klasifikacije.
Brojana oznaka organizacione jedinice upisuje se iza brojane oznake stvaraoca
akta i decimalnom takom (.) razdvaja od brojane oznake stvaraoca akta.
Brojana oznaka stvaraoca akta, utvrena samostalno ili zajedno sa brojanom
oznakom organizacione jedinice, kosom crtom (/) se razdvaja od brojane
oznake akta.
Djelovodni broj slubenog akta sastoji se iz: klasifikacione oznake sadraja rada,
rednog broja akta i oznake vremena nastanka akta.
Klasifikaciona oznaka sadraja rada sastoji se iz trocifrene klasifikacione oznake
utvrene Uredbom o kategorijama registraturskog materijala sa rokovima
uvanja.
Klasifikaciona oznaka sadraja rada se vodoravnom crtom (-) odvaja od rednog
broja akta.
[195]

Redni broj slubenog akta je broj sa brojanog kartona koji se vodi unutar
utvrene klasifikacione oznake.
Redni broj se kosom crticom (/) razdvaja od oznake vremena nastanka akta.
Oznaka vremena nastanka akta sastoji se iz dvocifrenog broja koji oznaava dva
poslednja broja kalendarske godine u kojoj je ovaj nastao.
Taka 91.
Adresa primaoca akta sastoji se iz punog imena i prezimena odnosno naziva
primaoca, njegovog mjesta boravka (sjedita) i potanskog broja, uz naznaku
ulice i broja ili potanskog pregratka primaoca i, po potrebi, naziva drave.
Ukoliko je rije o pravnom licu, u adresu se ispisuje i njegova djelatnost ili naziv
organizacione jedinice i, po potrebi, ime lica kojem se akt uruuje.
Naziv mjesta ispisuje se velikim slovima.
Adresa primaoca pie se ispod zaglavlja na lijevom rubu papira.
Taka 92.
Kratka sadrina akta (predmet), ispisuje se sa lijeve strane ispod adrese
primaoca, na nain iskazan u taki 51.ovog uputstva.
Taka 93.
Ispod oznake predmet, radi lakeg zdruivanja, stavljaju se pozivne oznake.

One se sastoje iz:
- Broja (oznake) i datuma primljenog akta na koji se odgovara (veza: va
akt broj ______ od _______ ili va znak i vae pismo), a prepisuje
se iz zaglavlja primljenog akta ili iz poslovnog pisma na kojem su
oznaene kao na znak i datum pisanja;
- Oznaka organizacione jedinice, evidencionog broja i datuma
otpremljenih akata, naroito kod reklamacija, urgencija ili naknadnih
poiljki.
Taka 94.
Tekst akta (sadraj) mora da bude jasan, saet i itak. U tekstu se mogu
upotrebljavati samo one skraenice koje su uobiajene i lako razumljive.
Zakone, uredbe i druge propise koji se navode u aktu treba, po pravilu, napisati
njihovim punim nazivom, uz naznaenje slubenog glasnika (broj i godina) u
kome su objavljeni.
[196]

Taka 95.
Slubene akte potpisuje starjeina organa ili organizacione jedinice ili drugi
slubenik koji je za to ovlaen. Prezime i ime slubenika koji potpisuje akt
ispisuje se neposredno ispod oznake njegove funkcije.
Taka 96.
Na svakom aktu organa uprave, lijevo od potpisa ovlaenog lica, otiskuje se
peat i to tako da otisak peata ne zahvati tekst naziva funkcije potpisnika akta.
Sporedni dijelovi akta
Taka 97.
Radi lakeg i breg rukovanja, pored obaveznih sastavnih dijelova iz take 89.
ovog uputstva, akt organa uprave moe da sadri i: broj telefona referenta koji je
akt rjeavao, oznaku priloga, nain otpreme i rasporeda akata.
Taka 98.
Prilozi koji se dostavljaju uz akt oznaavaju se njihovim ukupnim brojem (na
primjer: 3) ili nazivom (na primjer: prilog: uvjerenje o plaenom porezu). Ova
oznaka se stavlja ispod zavretka teksta sa lijeve srane.
Taka 99.
Nain otpreme akta oznaava se ako se akt ne otprema obinom potom (na
primjer: preporueno, avionom i sl.). Ova oznaka stavlja se ispod zavretka
teksta odnosno ispod oznake priloga.
Taka 100.
Oznaka rasporeda akta sadri podatak o broju primjeraka izraenog akta i

njihovom rasporedu. Ova oznaka ispisuje se na sljedei nain:
Ako se akt iste sadrine (raspis) dostavlja raznim organima,
organizacijama i dr., na samom aktu naznaie se kome je sve takav akt
dostavljen;
Ako je potrebno da se sa sadrinom akta u kome je raspravljena neka
stvar na traenje jednog organa uprave upoznaju i drugi organi uprave,
taj akt treba adresirati na organ uprave koji je pokrenuo stvar, a ispod
teksta navesti sve ostale kojima je taj akt dostavljen radi znanja;
Ako je jednim aktom rijeeno vie predmeta zavedenih u osnovnu
evidenciju pod posebnim brojevima, takav akt treba rijeiti pod
najveim brojem iste klasifikacione oznake, a ispod teksta navesti sve
poiljaoce (na primjer: Zavodu za prostorno planiranje Zvornik, na
broj 01-03-6/04 i sl.).
[197]

Na gore izloeni nain postupa se i u sluaju kada se primljeni akt dostavlja na
rjeavanje nadlenom organu uprave, pa se o tome obavjetava poiljalac akta
radi znanja.
Izrada elektronskog dokumenta
Taka 101.
Elektronski dokument se izrauje u kompjuterskom programu koji ima ugraene
standarde za izradu poslovnih komunikacija i protokol.
Zaglavlje elektronskog dokumenta ine datum, elektronska adresa poiljaoca,

elektronska adresa primaoca, adrese na koje se otpremaju kopije, predmet
poruke i prilozi.
VII INTERNA DOSTAVA PREDMETA I AKATA
Taka 102.
Jedinice dokumentacije u fizikom obliku dostavljaju se u rad nadlenim
organizacionim jedinicama ili referentima istog, a najkasnije narednog dana od
njihovog zavoenja u osnovne evidencije. Dostavljanje u rad vri se putem
interne dostavne knjige.
Taka 103.
Internu dostavnu knjigu ustrojava i vodi pisarnica za dokumentaciju o kojoj vodi

osnovne evidencije. Interna dostavna knjiga vodi se na propisanom obrascu
(obrazac broj 10).
Taka 104.
Rauni i drugi finansijski akti i dokumenti za koje se vode posebne evidencije, a
iji se prijem i otprema vri u pisarnici, zavode se u knjigu rauna (obrazac broj
11) i dostavljaju u rad organizacionoj jedinici nadlenoj za finansijsko-
materijalno poslovanje.
Na primljene raune stavlja se otisak prijemnog tambilja u koji se, pored
podataka iz take 31.ovog uputstva, u rubriku broj ispisuje redni broj iz knjige
rauna.
Dostavljanje pote upuene na linost vri se putem knjige primljene i
dostavljene pote (obrazac broj 12).
Slubeni glasnici, asopisi i druge publikacije dostavljaju se putem kartona za
dostavu slubenih glasnika i asopisa (obrazac broj 13).
Taka 105.
Predmeti i dosijei u fizikom obliku dostavljaju se u rad kompletni.
Primopredaja se potvruje potpisom lica koje prima jedinicu dokumentacije.
[198]

Ako je jedinica dokumentacije dostavljena u rad nepotpuna, u rubrici

primjedba interne dostavne knjige navee se akti i predmeti koji nedostaju.
Ako je licu koje sadrajno obrauje predmet ili dosije dostavljen akt koji pripada
tom predmetu ili dosijeu, ono je duno da ga u isti uloi i evidentira na prvoj
unutranjoj stranici omota spisa.
Taka 106.
Funkciju interne dostavne knjige u kompjuterskom informacionom sistemu
organa uprave vri dio sistema koji se koristi za dostavljanje jedinica
dokumentacije u elektronskom obliku.
VIII VRAANJE PREDMETA PISARNICI

Taka 107.
Predmet se zakljuuje kada je rijeen, obustavljen, obustavljen do odreenog
roka, pripojen drugom predmetu ili razdvojen na dva ili vie predmeta.
Referent koji rjeava predmet duan je da o svakoj promjeni statusa predmeta
bez odlaganja obavijesti zaduenog slubenika pisarnice.
Zakljueni predmet odlae se u prirunu arhivu pisarnice u iju je osnovnu
evidenciju zaveden.
Taka 108.
Referent koji predaje pisarnici akt ili predmet duan je da ih oznai jednom od
oznaka razvoenja.
Taka 109.
Svi rijeeni predmeti koje treba otpremiti, staviti u rokovnik, arhivirati ili
ustupiti nekoj drugoj organizacionoj jedinici, vraaju se pisarnici putem interne
dostavne knjige.
Taka 110.
Na primjeru akta koji se arhivira, na lijevoj strani ispod teksta akta, referent
odnosno obraiva stavlja uputstvo pisarnici o nainu otpreme i razvoenja akta.
Taka 111.
Kad je doneseno zajedniko rjeenje za vie posebnih predmeta, referent koji
obrauje predmet duan je da na vidnom mjestu u gornjem dijelu akta koji se
odlae u arhivu ispie evidencione brojeve svih predmeta koji su zajedno rijeeni
(na primjer: zajedno rijeeni predmeti br. 413-228/04 i 413-335/04).
Taka 112.
[199]

Prilikom preuzimanja rijeenih predmeta slubenik pisarnice duan je da
provjeri formalnu ispravnost predmeta i da na eventualne nedostatke ukae
referentu odnosno obraivau ili da mu predmet vrati na dopunu (na primjer:
ako adresa nije tana ili potpuna, predmet nije kompletan, nedostaje oznaka
kratke sadrine, veza brojeva ili broj priloga, nisu upisani akti, prilozi i sl. u
evidenciji na prvoj unutranjoj stranici omota spis ili ako nedostaju uputstva
pisarnici u pogledu otpreme i razvoenja jedinica dokumentacije).
IX RAZVOENJE PREDMETA I AKATA

Taka 113.
Referent koji predaje pisarnici akt ili predmet, duan je da ih oznai jednom od
oznaka razvoenja:
- a/a i datum (kada su akti ili predmet zavreni i odlau se u prirunu
arhivu),
- R i datum (kada se akti ili predmeti upisuju u rokovnik i nastupom roka
ponovo dostavljaju u rad),
- Brojana oznaka organizacione jedinice i datum ustupanja ako se akt
ustupa organizacionoj jedinici u sastavu istog organa,
- I i datum (kada je rije o izvornom rjeenju).
Na omotu rijeenog predmeta upisuje se i rok uvanja utvren listom kategorija
registraturskog materijala sa rokovima uvanja.
Predmeti upravnog postupka razvode se na nain propisan u taki 58.ovog
uputrstva.
X ROKOVNIK PREDMETA
Taka 114.
Za sve predmete vodi se rokovnik. Rokovnik ustrojava i vodi pisarnica koja vodi
osnovnu evidenciju o predmetima, a po organizacionim jedinicama ili
referentima.
Rokovnik se vodi na osnovu podataka upisanih u osnovne evidencije, a u obliku
pregleda predmeta koji nisu zakljueni ili su zakljueni do odreenog roka.
U rokovniku se obezbjeuje odvojeno voenje pregleda nezakljuenih predmeta
prema datumu isteka roka u kojem bi trebalo da se rijei, pregleda predmeta
obustavljenih do odreenog roka prema roku u kojem bi trebalo da se nastavi
njihovo rjeavanje i pregleda predmeta otvorenih na osnovu propisa ili odluke
nadlenog organa prema nastupanju roka u kojem bi trebalo da se pone sa
njihovim rjeavanjem.
[200]

Taka 115.
Na dan roka predmeti se dostavljaju u rad organizacionim jedinicama ili
referentima. Ako dan roka pada u neradni dan, predmeti se u rad dostavljaju
jedan dan ranije.
Ako se akt koji pripada predmetu u rokovniku primi prije nastupanja roka,
odmah se zdruuje sa predmetom kojem pripada i dostavlja u rad nadlenoj
organizacionoj jedinici ili referentu.
Izuzetno, odgovori pri raspisima, anketama i slino kod kojih je utvren rok,
zdruuju se i dostavljaju u rad na dan odreenog roka, ukoliko obraiva nije
drugaije odredio.
Taka 116.
Rokovnik predmeta moe da se koristi i kao podsjetnik za izvravanje obaveza,
poslova i zadataka koje treba obaviti u tanom odreenom roku (na primjer:
podnoenje redovnih izvjetaja, prisustvovanje sastancima i slino).
Taka 117.
U kompjuterskom informacionom sistemu organa uprave funkciju rokovnika
preuzima baza podataka.
XI OTPREMANJE POTE
Taka 118.
Otpremanje pote u pravilu je objedinjeno u glavnoj pisarnici organa uprave.
Taka 119.
Potu u fizikom obliku otprema slubenik pisarnice zaduen za otpremu pote.
Potu u elektronskom obliku otprema lice koje ima pristup elektronskoj adresi
organa uprave s koje se ova pota otprema.
Taka 120.
Pota u fizikom obliku otprema se putem javne potanske ili druge slube
ovlaene za dostavu pote, vlastite kurirske slube ili neposredno predajom
adresatu ili njegovom punomoniku.
Ukoliko se za potu u fuzikom obliku trai potvrda o datumu i/ili vremenu
prijema (dostavnica), ista se otprema u koverti sa dostavnicom ili putem vlastite
kurirske slube.
Elektronska pota otprema se iz dijela kompjuterskog informacionog sistema
predvienog za otpremu pote, uz obezbjeenje integriteta otpremljenih
dokumenata.
[201]

Elektronski dokumenti mogu da se otpremaju na fizikom nosau zapisa
(disketi, kompakt disku i slino). Ovako otpremljena pota smatra se potom u
fizikom obliku.
Elektronski dokument za koji se trai povratna potvrda o datumu i/ili vremenu
prijema, ne moe da se otprema u obliku fizike pote.
Taka 121.
Pod vremenom otpreme pote podrazumijeva se dan, a po potrebi i vrijeme (sat i
minut), a da je ovlaeni slubenik poiljku predao javnoj ili drugoj slubi
ovlaenoj za dostavu, odnosno kada je poiljku dostavio na adresu primaoca ili
mu je istu neposredno uruio.
otpreme pote u elektronskom obliku podrazumijevaju se dan i vrijeme (sat,
minut i sekunda) kada je pota zaprimljena u prvi informacioni sistem van
informacionog sistema organa uprave.
Taka 122.
Svi predmeti dostavljeni na otpremu, po pravilu otpremaju se istog dana kada su
i primljeni u pisarnicu. Predmeti preuzeti poslije zakljuivanja knjige otpreme
pote, ako nisu hitni, otpremaju se narednog radnog dana.
Slubenik koji otprema potu na otisku daktilografskog tambilja (prilog broj 2)
stavlja datum i svoj potpis.
Taka 123.
Predmeti ili akti koji se istog dana upuuju na istu adresu, stavljaju se u istu
kovertu. Ako se jedan od tih predmeta ili akata otprema preporueno, u
zajedniku kovertu stavie se i ostali predmeti ili akti koji bi se inae otpremali
kao obine poiljke, ako se time postiu utede u poslovanju.
Taka 124.
Po pravilu pota se otprema u kovertama odgovarajueg formata. U lijevom
gornjem uglu prednje strane koverte upisuje se pun naziv, sjedite i blia adresa
organa uprave i evidencioni brojevi predmeta ili akta koji se nalazi u koverti. Za
ove namjene moe da se koristi i tambilj sa otisnutim odgovarajuim tekstom.
U unutranjem saobraaju u adresi se ispisuje: ime i prezime fizikog ili naziv
pravnog lica, djelatnost ili naziv organizacione jedinice pravnog lica, ulica i broj
ili broj potanskog faha, potanski broj i mjesto.
Naziv mjesta na adresi se ispisuje velikim tampanim slovima.
Poiljka koja se otprema u inostranstvo adresira se kao i ona koja je predmet
unutranjeg saobraaja, s tim to sadri i naziv drave koji se moe ispisati i u
skraem obliku (na primjer: SWE vedska).
[202]

Taka 125.
Akti i predmeti upravnog postupka, neponitene taksene marke i druge
vrijednosti, kao i povjerljive i strogo povjerljive poiljke, otpremaju se
preporueno (u zatvorenim kovertama) ili putem knjige otpremljene pote ako se
dostavljanje vri putem kurira (obrazac broj 14).
Taka 126.
Koverte sa povjerljivim i strogo povjerljivim aktima moraju da budu zapeaene
ili na drugi pogodan nain obezbjeene. Prije stavljanja u kovertu otpravak se
zatiuje komadom istog papira. Peaenje koverte vri se tako to se na sredini
poleine i na njenim sastavcima, preko rastopljenog peatnog voska, utisne ig.
Taka 127.
Referent koji dostavlja dokument na otpremu duan je da slubeniku zaduenom
za otpremu pote da uputstvo o rasporedu i broju otpravka, nainu otpreme,
obliku i sadraju poiljke.
Taka 128.
U pisarnici organa uprave obavezno se vodi evidencija o otpremljenoj poti.
U evidenciju otpremljene pote ne upisuje se nevana i lina pota.
Sva pota koja se priprema za otpremu razvrstava se na obine i preporuene
poiljke i tim redom upisuje u knjigu otpremljene pote i kontrolnik potarine
(obrazac broj 15). Za otpremanje poiljki mogu da se koriste i otpremne knjige
propisane od strane javne potanske slube.
Evidencija o otpremljenoj poti preko javne potanske ili druge slube za
dostavu slui radi pravdanja potanskih trokova. U tu svrhu svakog dana se
poslije otpremanja sabira iznos novca utroen za potarinu i upisuje u dijelu
obrasca knjige otpremljene pote i u kontrolnik potarine.
U dijelu kompjuterskog informacionog sistema za otpremu elektronske pote
obezbjeuje se automatsko evidentiranje rednog broja poiljke, vremena
otpreme, sistema kojem je poiljka proslijeena i prijemu poiljke u sistem koji
primalac koristi za njen prijem.
XII UVANJE I UPRAVLJANJE DOKUMENTACIJOM

Mjesto uvanja
Taka 129.
Dokumentacija koja nastaje radom ili koja se koristi u radu, kao i dokumentacija
koja se po nekom osnovu nalazi u posjedu organa uprave, uva se u
organizacionoj jedinici ili kod referenta u toku njene obrade, u prirunoj arhivi
ili u glavnoj arhivi organa uprave.
[203]

Izuzetno dokumentacija moe da se uva van organa uprave ukoliko su
obezbijeeni uslovi za njeno uvanje, zatitu i rukovanje u skladu sa Uredbom i
ovim uputstvom, kao i drugim propisima o rukovanju i korienju dokumentacije.
uvanje akata i predmeta u toku obrade
Taka 130.
Akti i predmeti u fizikom obliku uvaju se u organizacionoj jedinici ili kod
referenta koji ih rjeava.
Obaveza uvanja podrazumijeva zatitu akata i predmeta od oteenja, nestanka
ili neovlatenog uvida.
U sluajevma iz prethodnog stava referent zaduen aktom ili predmetom duan
je da saini pismenu zabiljeku i dostavi je efu nadlene pisarnice i starjeini
organizacione jedinice.
O uvanju i zatiti elektronske dokumentacije stara se administrator sistema za
upravljanje i uvanje dokumentacije.
uvanje dokumentacije u fizikom obliku
Taka 131.
Organ uprave obavezno obezbjeuje odgovarajue prostorije i opremu za
uvanje i smjetaj dokumentacije.
Jedinice dokumentacije u fizikom obliku ulau se u omotima u odgovarajue
tehnike jedinice (fascikle, registratore, arhivske kutije i dr.), a u skladu sa
utvrenim planom klasifikacionih oznaka.
Na svakoj tehnikoj jedinici ispisuje se: naziv organa uprave (1) i organizacione
jedinice (2) ijim je radom nastala dokumentacija i njihove brojane oznake (3)
ukoliko su utvrene, godina ili raspon godina nastanka dokumentacije (4),
klasifikaciona oznaka (5), osnovni brojevi (6) akata i predmeta (poetni i zavrni
broj) koji se nalazi u tehnikoj jedinici, redni broj (7) pod kojim je tehnika
jedinica upisana u arhivsku knjigu i podbroj (8) ukoliko postoji vie tehnikih
jedinica pod istom klasifikacionom oznakom (prilog 3).
Tehnike jedinice dokumentacije odlau se po hronolokom redu (godini)
njihovog nastanka, a u okviru godine po redosljedu jedinica dokumentacije iz
plana klasifikacionih oznaka.
uvanje dokumentacije u elektronskom obliku
Taka 132.
Elektronska dokumentacija uva se u kompjuterskom informacionom sistemu.

obezbjeuje dostupnost podataka u elektronskom obliku i njihovo kasnije
[204]

koritenje, a u skladu sa zakonom koji regulie elektronsko poslovanje, drugim
propisima, normativima i standardima.
Ukoliko su pohranjeni podaci kriptovani, odvojeno od informacionog sistema
uvaju se podaci i sredstva za dekripciju. Pristup tim podacima i sredstvima
odobrava se samo licima koja imaju pravo uvida u kriptovane podatke.
uvanje predmeta u prirunoj arhivi
Taka 133.
Zavreni predmeti i dosijei odlau se u prirunu arhivu pisarnice, a pripadajue
kartice u pasivnu kartoteku.
Za rukovanje dokumentacijom u prirunoj arhivi odgovoran je ovlaeni
slubenik pisarnice.
Pristup dokumentaciji u prirunoj arhivi omoguava se licima ovlaenim za
rukovanje prirunom arhivom.
pristup jedinicama dokumentacije omoguava samo ovlaenim licima. Ova lica
ovlastie se samo za dodjeljivanje prava pristupa jedinicama dokumentacije
drugim licima u skladu sa Zakonom o slobodi pristupa informacijama, Zakonom
o optem upravnom postupku i drugim propisima.
Predaja dokumentacije iz prirune u glavnu arhivu
Taka 134.
Predmeti i dosijei zakljueni u toku godine predaju se iz prirune arhive u
glavnu arhivu po isteku te godine, a najkasnije u roku od dvije godine.
Za dranje rijeenih predmeta due od dvije godine, potrebno je posebno

odobrenje starjeine organa uprave.
Zajedno sa dokumentacijom predaju se i sve osnovne i pomone evidencije,
evidencije i baze podataka koje su koriene za upravljanje dokumentacijom i
dokumentacija nastala u vezi sa upravljanjem dokumentacijom.
U arhivu se ne predaju jedinice dokumentacije evidentirane u rokovniku.
Predaja dokumentacije u arhivu vri se zapisniki. Lice koje predaje
dokumentaciju duno je da saini popis dokumentacije koja je predmet
primopredaje i da ga dostavi efu pisarnice.
U popisu iz prethodnog stava posebno se navodi dokumentacija koja je ve
izluena, kao i nedostajue jedinice dokumentacije. Za izluene jedinice
dokumentacije, navode se datum i osnov za izluivanje, a za jedinice koje
nedostaju razlog i osnov njihovog zadravanja. Jedan primjerak popisa za svoje
potrebe zadrava organizaciona jedinica koja predaje dokumentaciju, dok se
drugi primjerak predaje arhivaru.
[205]

Slubenici koji vre primopredaju dokumentacije duni su da sravne popis sa
stvarnim stanjem i svojim potpisima potvrde njegovu tanost.
Predaja elektronske dokumentacije iz prirune u glavnu arhivu
Taka 135.
Kompjuterski informacioni sistem koji se koristi za upravljanje elektronskom
dokumentacijom mora da omogui identifikaciju kompletnosti i integriteta
dokumentacije koja je predmet predaje.
Pristup podacima
Taka 136.
Pravo pristupa podacima imaju slubenici organa uprave i druga lica u skladu sa
propisima.
Pristup podacima u dokumentaciji nezavrenih predmeta imaju slubenici koji ih

struno obrauju, lica koja obavljaju poslove nadzora i druga ovlaena lica.
Pristup podacima u dokumentaciji zavrenih predmeta imaju slubenici organa
uprave ukoliko su im ovi potrebni za obavljanje poslova, lica koja obavljaju
poslove nadzora i druga ovlaena lica.
Lica koja imaju pristup podacima sadranim u dokumentaciji duna su da uvaju
tajnost podataka u koje su imali uvid.
Davanje podataka iz dokumentacije
Taka 137.
Slubenik organa uprave moe davati podatke iz dokumentacije samo u
granicama dobijenih ovlatenja.
Starjeina organa uprave moe da pismeno ovlasti neko lice za davanje

obavjetenja o radu organa uprave.
Zatita tajnih podataka
Taka 138.
Slubenici organa uprave i druga lica koja obavljaju poslove za organ uprave
duni su da se pridravaju optih i posebnih propisa o zatiti tajnih podataka.
U toku radnog vremena slubeni predmeti, akti i drugi materijali ne smiju da se

ostavljaju bez nadzora. Po zavretku radnog vremena predmeti, akti i drugi
slubeni materijal, peati, igovi i tambilji i drugo dre se zakljuani u
stolovima, ormarima i radnim prostorijama.
[206]

Taka 139.
Organ uprave duan je da uniti svaki pomoni zapis i sredstvo korieno
prilikom izrade ili obrade tajnih podataka ako takav zapis ili sredstvo
omoguava uvid u tajne podatke, odnosno da potpuno i trajno izbrie tajni
podatak sadran u takvom zapisu ili sredstvu.
Svi primjerci, kopije i verzije dokumenta koji sadri tajni podatak evidentiraju se
na nain koji omoguava da se utvrdi gdje se i kod koga nalazi. Na svim
primjercima, kopijama i verzijama takvog dokumenta zabiljeie se svaka
promjena vrste i stepena tajnosti, kao i rok nakon kojeg dokument prestaje da
bude tajan.
Prilikom unitavanja tajnog dokumenta unitavaju se svi njegovi primjerci,
kopije i verzije.
Taka 140.
Kompjuterski informacioni sistem organa uprave koji se koristi za upravljanje,
arhiviranje ili pristup dokumentaciji projektuje se na nain kojim se obezbjeuje
primjerena zatita od neovlatenog pristupa.
Ukoliko se akti koji sadre tajne podatke primaju u elektronskom obliku, pristup
bazi podataka o ovim aktima omoguava se samo slubenicima koji su za to
ovlaeni rjeenjem starjeine organa.
Kompjuterska oprema i nosai zapisa na kojima je snimljena elektronska
dokumentacija organa uprave i podaci o dokumentaciji uvaju se na bezbjednom
mjestu.
Kompjuterska oprema postavlja se tako da neovlaena lica nemaju uvid u
podatke na ekranu ili drugom ureaju na kojem se oni prikazuju.
U sluaju odsutnosti sa radnog mjesta, slubenik je duan da onemogui
korienje kompjuterske opreme neovlaenim licima i uvid u podatke.
Vitalna dokumentacija
Taka 141.
Organ uprave duan je da utvrdi dokumentaciju neophodnu za nastavak njegove
djelatnosti u sluaju rata ili neposredne ratne opasnosti, prirodnih nesrea i
katastrofa i da planira i provodi mjere zatite ove dokumentacije.
Mjere zatite ove dokumentacije provode se zatitnim snimanjem, smjetajem u

posebne prostorije na licu mjesta ili izmjetanjem u dislocirane objekte.
[207]

XIII ARHIVIRANJE DOKUMENTACIJE
Sreivanje i uvanje predmeta u arhivi
Taka 142.
Arhivirani predmeti sreuju se po hronolokom redu njihovog nastanka (po
godinama nastanka), a u okviru godine po klasifikacionim oznakama i rednim
brojevima.
Taka 143.
Arhivirani predmeti sa oznakom strogo povjerljivo i povjerljivo uvaju se
posebno obezbjeeni i odvojeno od obine dokumetacije.
Taka 144.
Cjelokupna arhivirana dokumentacija organa uprave uva se u sreenom i
popisanom stanju do predaje nadlenom arhivu.
Rukovanje arhiviranim predmetima
Taka 145.
Arhiviranim predmetima rukuje ovlaeni slubenik pisarnice (arhivar).
Arhivirani predmet kojem treba pridruiti akt, primljen poslije njegovog
arhiviranja, izdaje se bez reversa.
U ostalim sluajevima predmeti se izdaju samo uz revers (obrazac broj 16).
Arhivirani predmeti mogu da se izdaju na koritenje drugim organima uprave
samo po odobrenju starjeine organa u kojem se sastavu nalazi pisarnica
odnosno arhiva.
Razgledanje i prepisivanje arhiviranih predmeta i izdavanje i ovjeravanje prepisa
dokumenata vri se na nain i po postupku utvrenom propisima.
Evidentiranje arhivirane dokumentacije
Taka 146.
O arhiviranoj dokumentaciji vodi se evidencija na propisanom obrascu (arhivska
knjiga: obrazac broj 17).
Arhivska knjiga vodi se u skladu sa propisima o evidencijama koje vode

arhivari.
Upisivanje podataka u arhivsku knjigu svri se na sljedei nain:
U rubriku redni broj upisuju se brojevi od 1 pa nadalje. Brojevi teku u
kontinuitetu;
U rubriku datum upisa upisuju se dan, mjesec i godina upisa;
[208]

U rubruku godina nastanka unosi se godina ili raspon godina u kojem
je materijal nastao;
U rubriku klasifikaciona oznaka upisuje se klasifikaciona oznaka
utvrena listom kategorija registraturskog materijala sa rokovima
uvanja;
U rubriku sadraj upisuje se naziv materijala utvrena listom
kategorija registraturskog materijala sa rokovima uvanja;
U rubriku koliina upisuje se ukupan broj registraturskih jedinica
istovrsnog materijala (registratora, fascikla, poveza ili knjiga);
U rubriku smjetaj upisuju se podaci koji identifikuju smjetaj svih
registraturskih jedinica;
U rubriku napomena upisuju se napomene o svim promjenama u vezi
sa jedinicama dokumentacije (podaci o nestalim, oteenim ili unitenim
jedinicama, broj i datum rjeenja kojim je odobreno izluivanje, datum
predaje drugom organu ili nadlenom arhivu itd.).
Prepis arhivske knjige dostavlja se nadlenom arhivu.
U organu uprave obezbjeuje se evidentiranje svake naknadne predaje jedinica
dokumentacije, kao i svako izdavanje jedinica dokumentacije na privremeno
koritenje.
Za potpunost i tanost evidencija o arhivskoj dokumentaciji odgovoran je
arhivar.
Rokovi uvanja dokumentacije
Taka 147.
Za svaku jedinicu dokumentacije (akt, predmet, dosije) organ uprave utvruje
rok uvanja.
Rok uvanja ne moe da bude krai od roka utvrenog propisom ili odlukom
nadlenog organa, odnosno od roka utvrenog listom kategorija registraturskog
materijala sa rokovima uvanja.
Ukoliko se pojedine jedinice dokumentacije uvaju u vie primjeraka, za
pojedine primjerke moe da se utvrdi krai rok uvanja, a pod uslovom da se po
isteku roka uvanja uva najmanje jedan primjerak te jedinice.
Za pojedine jedinice dokumentacije organ uprave moe da utvrdi due rokove
uvanja ukoliko mu je ova potrebna u operativne, dokazne ili druge svrhe.
[209]

Lista kategorija registraturskog materijala sa rokovima uvanja
Taka 148.
Rokovi uvanja utvruju se listom kategorija registraturskog materijala sa
rokovima uvanja. Organ uprave duan je da donese listu kategorija za
cjelokupnu dokumentaciju koja nastaje u njegovom radu ili se po nekom osnovu
nalazi u njegovom posjedu.
Postupak donoenja i sastavni dijelovi liste kategorija utvreni su propisima o
uvanju i zatiti registraturskog materijala kod imalaca.
Lista kategirija registraturskog materijala sa rokovima ne moe da se primjenjuje
prije nego to nadleni arhiv da saglasnost na njenu primjenu.
Izluivanje bezvrijednog registraturskog materijala
Taka 149.
Organ uprave je duan da redovno (jednom godinje) izluuje dokumentaciju
iji je rok uvanja istekao.
Taka 150.
Starjeina organa uprave za svaki postupak izluivanja donosi odluku o tome iz
koje e se dokumentarne cjeline izluivati bezvrijedan materijal i imenuje
komisiju ili pojedinca koji neposredno provode postupak izluivanja.
Komisija ili pojedinac iz prethodnog stava sainjavaju spisak dokumentacije
koja e se izluiti. U ovom spisku posebno se navodi dokumentacija iji rok
uvanja nije istekao, kao i dokumentacija koja se ne predvia za izluivanje iako
joj je istekao rok uvanja. Spisak se dostavlja starjeini organa radi davanja
odobrenja.
Ako su u spisku navedene jedinice dokumentacije iji rok uvanja nije istekao ili
nisu navedene jedinice iji je rok uvanja istekao, te se stavke u spisku posebno
obrazlau.
Spisak se sainjava u skladu sa propisima kojima je regulisan postupak
izluivanja bezvrijednog registraturskog materijala kod imalaca.
Starjeina organa uprave potvruje prijedlog dokumentacije koja se predlae za
unitenje i spisak u dva primjerka dostavlja nadlenom arhivu.
Izuzetno, organ uprave nije obavezan da spisak bezvrijednog registraturskog
materijala dostavi nadlenom arhivu ukoliko je prethodno pribavio njegovu
saglasnost za izluivanje pojedinih vrsta dokumentacije.
Organ uprave ne moe da izlui dokumentaciju za ije izluivanje nije pribavio
saglasnost nadlenog arhiva.
O izluivanju se sainjava zapisnik.
[210]

Unitenje bezvrijednog registraturskog materijala
Taka 151.
Nadleni arhiv e rjeenjem utvrditi nain postupanja sa izluenim bezvrijednim
registraturskim materijalom.
Bezvrijedni registraturski materijal unitava se na nain kojim se obezbjeuje

zatita tajnih podataka. Tajni podaci unitavaju se u potpunosti ili se briu tako
da ostanu trajno neitljivi. Licima koja uestvuju u postupku izluivanja
onemoguie se uvid u tajne podatke ukoliko u iste nemaju pravo uvida.
XIV PREDAJA I PREUZIMANJE DOKUMENTACIJE
Predaja dokumentacije drugom organu
Taka 152.
Organ uprave moe da svoju dokumentaciju preda drugom organu uprave ili
drugom pravnom ili fizikom licu kada taj organ, pravno ili fiziko lice
preuzima funkciju na koje se ta dokumentacija odnosi i ako je zakonom ili
drugim propisom obavezan na njenu predaju.
Organ uprave moe da preuzima dokumentaciju drugog organa uprave ili drugog
pravnog ili fizikog lica kada preuzima i poslove na koje se ta dokumentacija
odnosi i ako je zakonom ili drugim propisom ovlaen za njeno preuzimanje.
Organ uprave moe da preuzima i dokumentaciju koja mu je potrebna za
obavljanje funkcije te ako je ovlaen za njeno preuzimanje.
O svakom preuzimanju ili predaji dokumentacije sainjava se zapisnik sa
spiskom dokumentacije koja je predmet preuzimanja ili predaje. Jedan primjerak
zapisnika sa spiskom obavezno se dostavlja nadlenom arhivu.
Predaja dokumentacije nadlenom arhivu
Taka 153.
Predaja dokumentacije nadlenom arhivu vri se u rokovima utvrenim
Zakonom o arhivskoj djelatnosti ili u rokovima koje sporazumno utvrde
imalac/stvaralac dokumentacije i nadleni arhiv.
Dokumentacija nastala u radu organa unutranjih poslova i odbrane predaje se u

rokovima koje ovi organi utvrde optim aktom, s tim da taj rok ne moe da bude
dui od 50 godina od nastanka dokumentacije.
Izuzetak od obaveze predaje dokumentacije nadlenom arhivu predstavlja
predaja dokumentacije iz take 152.stav 1-3 ovog uputstva.
[211]

Taka 154.
Dokumentacija se predaje u originalu, sreena, tehniki opremljena, popisana i
kompletna, uz obezbjeenje transporta i radne snage za utovar i istovar.
Zajedno sa dokumentacijom predaju se i evidencije ili izvodi iz evidencija u koje

je predmetna dokumentacija upisana, kao i materijali nastali u informaciono-
dokumentacionoj djelatnosti organa uprave.
Taka 155.
Postupak primopredaje dokumentacije provodi se na nain i po postupku
utvrenom propisima o primopredaji dokumentacije nadlenom arhivu.
O svakoj predaji dokumentacije nadlenom arhivu sainjava se zapisnik sa

spiskom dokumentacije koja je predmet predaje.
Organ uprave duan je da do predaje nadlenom arhivu uva dokumentaciju
kojoj je istekao rok uvanja u pomenutom organu, kao i da u skladu sa propisima
obezbijedi njeno korienje.
Predaja elektronske dokumentacije
Taka 156.
Predaja elektronske dokumentacije vri se na nain i po postupku kojim se
obezbjeuje njeno uvanje u skladu sa ovim uputstvom i normativima i
standardima koje donese organ nadlean za informatizaciju poslova organa
dravne uprave.
Uz elektronsku dokumentaciju predaje se i dokumentacija u vezi sa

tehnologijom i postupcima za upravljanje dokumentacijom pripadajui softver i
hardver.
Ukoliko organ nadlean za preuzimanje dokumentacije ne raspolae
odgovarajuim informacionim sistemom, predaja se obustavlja dok se ne
obezbijede uslovi za preuzimanje.
XV PRELAZNE I ZAVRNE ODREDBE
Taka 157.
Ovo uputstvo primjenjivae se na cjelokupnu slubu, poslovnu i tehniku
dokumentaciju, propise i normative koji se odnose na poslovanje, publikacije i
drugu dokumentaciju nastalu ili korienu u radu organa uprave ili njegovih
pravnih prednika, kao i na dokumentaciju drugih pravnih ili fizikih lica koja se
po bilo kom osnovu nalazi u posjedu organa uprave.
Taka 158.
[212]

Starjeina organa uprave, starjeina organizacione jedinice u ijem se sastavu
nalazi pisarnica i ef pisarnice duni su da obezbijede primjenu ovog uputstva.
Taka 159.
Stupanjem na snagu ovog uputstva prestaje da se primjenjuje Uputstvo o

sprovoenju kancelarijskog poslovanja (Slubenmi glasnik Republike Srpske
broj 2/95).
Taka 160.
Ovo uputstvo stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Slubenom

glasniku Republike Srpske.
3. TARIFA REPUBLIKIH ADMINISTRATIVNIH TAKSA156

I PODNESCI
Plaa se u KM
Tarifni broj 1.
Za zahtjeve, molbe, predloge, prijave i druge podneske, ako ovom tarifom nije
propisana druga taksa.
......................................................................................2,00
Taksa po ovom tarifnom broju ne plaa se za naknadne postupke kojima stranka
zahtjeva samo bre postupanje po ranije podnesenom zahtjevu i postupke koji su
obuhvaeni drugom naknadom.
Tarifni broj 2.
Za albe protiv rjeenja koje donose organi i organizacije iz l. 3. i 4. Zakona o
administrativnim taksama ......10,00
II RJEENjA
Tarifni broj 3.
Za sva rjeenja za koja nije propisana posebna taksa ....................................10,00
Ako se donosi jedno rjeenje po zahtjevu vie stranaka (lica), taksa po ovom
tarifnom broju plaa se onoliko puta koliko ima lica kojima se rjeenje dostavlja.
Za rjeenja donesena po albama ne plaa se taksa.
156
Slubeni glasnik Republike Srpske, broj 100/11 i 103/11
[213]

Tarifni broj 4.
Za rjeenja kojima se odobrava prvi upis plovnih objekata unutranje plovidbe u
registar:
a) Za motorne tegljae i putnike mjeovite brodove preko 200 KS i za
motorne teretnjake preko 300 tona nosivosti ....................................20,00
b) Za ostale plovne objekte ...................................................................10,00
Tarifni broj 5.
Za dozvolu za obavljanje vanlinijskog meunarodnog prevoza stvari ..........10,00
Tarifni broj 6.
Za licencu za privredno drutvo, drugo pravno lice ili graanina za obavljanje
meunarodnog prevoza lica i stvari ...............................................................70,00
Tarifni broj 7.
Za licencu za vozilo........................................................................................10,00
Za licencu za vozaa.......................................................................................10,00
Tarifni broj 8.
Za knjigu putnih listova za obavljanje prevoza lica u domaem saobraaju..10,00
Tarifni broj 9.
Za rjeenje kojim se odreuje ime, oznaka i pozivni znak:
1. Domaem pravnom ili fizikom licu ................................................20,00
2. Stranom pravnom ili fizikom licu .................................................200,00
Tarifni broj 10.
Za odobrenje stranom pravnom ili fizikom licu za uplovljavanje u plovne
puteve unutranjih voda................................................................................200,00
Tarifni broj 11.
Za dozvolu stranom pravnom ili fizikom licu za obavljanje kabotanih prevoza
putnika i stvari unutranjim plovnim putevima............................................400,00
Tarifni broj 12.
Taksa za izdavanje rjeenja o ispunjavanju uslova za obavljanje djelatnosti iz
oblasti telekomunikacija ..............................................................................150,00
Tarifni broj 13.
a) Za odobrenje privrednom drutvu, odnosno drugom pravnom licu ili
stranom dravljaninu, odnosno stranom pravnom licu da moe obavljati
transport oruja, municije ili eksplozivnih materija preko teritorije
Republike Srpske ......................................................................... 200,00
[214]

b) Za odobrenje privrednom drutvu, odnosno drugom pravnom licu da
moe stavljati u promet eksplozivne materijale na teritoriji Republike
Srpske .............................................................................................300,00
c) Za odobrenje privrednom drutvu, odnosno drugom pravnom licu da
moe unositi inostrane tampane stvari Republike Srpske radi rasturanja
ili za rasturanje inostranih tampanih stvari koje su po svom sadraju
namjenjene graanima Republike Srpske .........................................50,00
Tarifni broj 14.
Za rjeenje kojim se upisuje u Registar javnih glasila koji se vodi kod
republikog organa uprave nadlenog za poslove informacija:
1. Rjeenje o upisu u Registar javnih glasila ....................................... 10,00
1. Rjeenje o izmjeni upisanih podataka u Registar javnih glasila ......10,00
Tarifni broj 15.
Za rjeenje kojim se upisuje u Registar sportskih organizacija kod republikog
organa uprave nadlenog za poslove sporta:
1. Rjeenje o upisu u Registar sportskih organizacija .........................10,00
2. Rjeenje o izmjeni upisanih podataka u Registar sportskih organizacija
...........................................................................................................10,00
Tarifni broj 16.
Za rjeenja i obavjetenja koja izdaje Republiki zavod za statistiku:
a) Za upis obavjetenja i razvrstavanja pravnih lica po djelatnostima i
odreivanje matinog broja ..10,00
b) Za obavjetenja o promjeni djelatnosti pravnih lica .........................10,00
c) Za brisanje iz registra koji vodi Republiki zavod za statistiku........10,00
Tarifni broj 17.
Za rjeenje po zahtjevu za utvrivanje ispunjenosti uslova:
1. O pregledu mjerila, pregledu radnih etalona i uzoraka .....................30,00
2. O ispitivanju predmeta od dragocjenih metala u prostorijama podnosioca
zahtjeva..............................................................................................50,00
Tarifni broj 18.
Za rjeenje kojim se utvruje zdravstvena ispravnost ivotnih namirnica i
predmeta opte upotrebe koji se uvoze ..........................................................50,00
Tarifni broj 19.
Za rjeenje o znaku proizvoaa predmeta od dragocenih metala.........50,00
Tarifni broj 20.
Za rjeenje o stavljanju u promet, odnosno upotrebi mjerila iz uvoza ..........50,00
[215]

Tarifni broj 21.
a) Za rjeavanje o davanju ovlaenja za obavljanje mjenjakih poslova
.....................................................................................200,00
b) Za rjeenje za izdavanje odobrenja za prebijanje dugovanja i
potraivanja, cesije i preuzimanju duga u poslovima sa
inostranstvom..............................................................................70,00
c) Za rjeenje za odobrenje za otvaranje deviznog rauna u inostranstvu
................................................................................70,00
d) Za rjeenje za odobrenje za naplatu i plaanje u efektivnom stranom
novcu ..........................................................................................70,00
e) Za ostala rjeenja iz oblasti deviznog poslovanja, za koje nije propisana
posebna tarifa ....70,00
Tarifni broj 22.
a) Za rjeenje o izdavanju licence dozvole za rad za obavljanje poslova
revizije finansijskih izvjetaja .................................200,00
b) Za izdavanje i obavljanje dozvole za rad licence ovlatenim
revizorima (fizika lica).....120,00
Tarifni broj 23.
1. Za rjeenje o ispunjenosti uslova za proizvodnju i upis u Registar
proizvoaa sjemena i sadnog materijala ...........100,00
2. Za rjeenje o upisu u registar doraivaa sjemena .......10,00
Tarifni broj 24.
Za rjeenje o ispunjenosti uslova za proizvodnju duvana .. 100,00
Tarifni broj 25.
a) Za rjeenje o upisu u registar integralne proizvodnje .......................20,00
b) Za rjeenje o upisu u registar organske proizvodnje ........................20,00
Tarifni broj 26.
a) Za rjeenje o utvrivanju ispunjenosti uslova za promet sredstava za
zatitu bilja i upis u Registar distributera i uvoznika sredstava za zatitu
bilja .................................................................................................300,00
b) Za rjeenje o utvrivanju ispunjenosti uslova za pruanje usluga i upis u
Registar prualaca usluga u oblasti sredstava za zatitu bilja .... 100,00
Tarifni broj 27.
Za saglasnost za dozvolu za uvoz, odnosno izvoz robe koja je na reimu uvoza i
izvoza .50,00
Tarifni broj 28.
Za rjeenje o ispunjenosti uslova za proizvodnju vina i rakije ....................100,00
[216]

Tarifni broj 29.
a) Za rjeenje o upisu u registar uzgajivaa kvalitetno priplodne stoke
..20,00
b) Za rjeenje o odobrenju za proizvodnju genetskog materijala i prenos
oploenih jajnih elija ...............................................................100,00
c) Za rjeenje o odobrenju za obavljanje genetskih manipulacija
....................................................................................................100,00
d) Za rjeenje o upisu u registar novopriznatih rasa, sojeva i hibrida
....................................................................................................100,00
e) Za rjeenje o upisu u registar udruenja uzgajivaa ....................50,00
f) Za rjeenje o odobrenoj proizvodnji ili prodaji genetskog materijala
....................................................................................................100,00
g) Za rjeenje o odobrenju za ispitivanje kvaliteta hrane za ivotinje
....................................................................................................250,00
Tarifni broj 30.
a) Za rjeenje o ispunjenosti uslova za proizvodnju ribe, oploene ikre i
mlai ............................................................................................100,00
b) Za rjeenje o ispunjenosti uslova za promet ribe .........................100,00
c) Za rjeenje o ispunjenosti uslova za rad objekata koji su pod stalnim
veterinarskim nadzorom (klanice, prehrambeni objekti koji izrauju
proizvode ivotinjskog porijekla, objekti za proizvodnju hrane za
ivotinje, repro centri, objekti za uzgoj i dranje ivotinja, veterinarske
organizacije, institute, zavodi i druge specijalistike ustanove za
dijagnostiku zaraznih bolesti i ostala laboratorijska ispitivanja,
veterinarske apoteke i veledrogerije za promet veterinarskih lijekova,
ispitivanje hrane za ivotinje, centri za pakovanje namirnica
ivotinjskog porijekla ......100,00
Tarifni broj 31.
a) Za rjeenje za izdavanje vodoprivrednih smjernica uslova za izradu
projektne dokumentacije za objekte kojima se moe trajno, povremeno
ili privremeno da utie na promjenu reima voda ............................70,00
b) Za rjeenje za izdavanje vodne saglasnosti na tehniku dokumentaciju ili
objekat kojima se moe trajno, povremeno ili privremeno da utie na
promjenu reima voda ................... 150,00
c) Za rjeenje za izdavanje vodne dozvole na izgraeni objekat kojim se
moe trajno, povremeno ili privremeno da utie na promjenu reima
voda ................................................................................................250,00
Tarifni broj 32.
a) Za rjeenje (licenca) o ispunjenosti uslova za izvoenje projektantskih
radova u umarstvu ........................................................................100,00
[217]

b) Za rjeenje (licenca) o ispunjenosti minimalnih uslova za izvoenje
radova u umarstvu ........................................................................100,00
c) Za rjeenje (licenca) za izradu lovnih osnova ...............................100,00
Tarifni broj 33.
a) Za postupak izdavanja odobrenja za ogranienu upotrebu genetiki
modifikovanih organizama u zatvorenim sistemima i upis u Registar
zatvorenih sistema za ogranienu upotrebu genetiki modifikovanih
organizama ......................................................................................100,00
b) Za rjeenje o utvrivanju ispunjenosti uslova i davanja ovlatenja
laboratorijama za ispitivanje, kontrolu i praenje genetiki
modifikovanih organizama i proizvoda od genetiki modifikovanih
organizama ......................................................................................100,00
Tarifni broj 34.
1. Za izdavanje izvoda iz registra zatvorenih sistemima za ogranienu
upotrebu genetiki modifikovanih organizama ................................10,00
Tarifni broj 35.
Za rjeenje kojim se vri upis u Registar izdavaa, koji se vodi kod republikih
organa uprave nadlenog za poslove izdavanja:
a) Rjeenje o upisu u Registar izdavaa ....... 10,00
b) Rjeenje o izmjeni upisanih podataka u Registar izdavaa ..... 10,00
c) Rjeenje o upisu u evidenciju producenata, distributera i javnih
prikazivaa ... 10,00
d) Rjeenje o izmjeni upisanih podataka u evidenciju producenata,
distributera i javnih prikazivaa ... 10,00
III UVJERENjA
Tarifni broj 36.
Za uvjerenje ako nije drugaije propisano .....................................................10,00
Tarifni broj 37.
Za duplikat isprave o zavrenom kolovanju ili strunoj kvalifikaciji ..........10,00
Tarifni broj 38.
Za uvjerenje o poloenom ispitu za vozaa motornog vozila i uvjerenje o
uspjenoj provjeri iz poznavanja bezbjednosti saobraaja na putevima, osim za
uenike koji se koluju u redovnom kolskom procesu prema nastavnom planu i
programu za profesionalne vozae ..................................................................5,00
Tarifni broj 39.
a) Za izdavanje izvoda iz kaznene evidencije .......................................10,00
[218]

b) Za uvjerenje o davanju podataka iz kaznene evidencije radi ostvarivanja
prava u inostranstvu ..........................................................................10,00
Tarifni broj 40.
Za uvjerenje kojim se dokazuje porijeklo ili vrijednost, koliina ili kvalitet ili
zdravstvena ispravnost robe ...........................................................................20,00
Ova taksa se ne plaa za strane potanske deklaracije koje prate sprovodni list.
Tarifni broj 41.
Za zahtjev za izdavanje uvjerenja o kvalitetu certifikatu odreenih
poljoprivrednih i prehrambenih proizvoda u spoljnotrgovinskom prometu
....................................................................................................................... 20,00
Tarifni broj 42.
a) Za prijedlog za stavljanje sredstava za zatitu bilja u promet ........120,00
b) Za prijedlog za stavljanje pomonog ljekovitog sredstva u promet
.........................................................................................................100,00
c) Za prijedlog o stavljanju u promet veterinarskih lijekova i pomonih
ljekovitih sredstava u veterinarskoj slubi...120,00
Tarifni broj 43.
a) Za kontrolu proizvodnje sjemena i izdavanje uvjerenja o priznavanju
sjemenskih usjeva ...........................................................................200,00
b) Za postkontrolno ispitivanje sjemena kojim se provjerava istoa sorte i
vrste, zdravstveno stanje i ostali zahtjevi u pogledu kvaliteta sjemena
.....150,00
c) Za trokove kontrole proizvodnje sadnog materijala i izdavanje
uvjerenja o istoi sorte i zdravstvenog stanja sadnog materijala
viegodinjeg bilja (certifikat o proizvodnji sadnog materijala):
1) Za proizvodnju do 30.000 sadnica ....1.000,00
2) Za proizvodnju od 30.000 do 100.000 sadnica .....2.000,00
3) Za proizvodnju preko 100.000 sadnica .... 4.000,00
4) Za izdavanje certifikata u organskoj proizvodnji u iznosu od
...200,00
Tarifni broj 44.
Za uvjerenje o porijeklu i proizvodnim osobinama kvalitetno priplodne stoke
....................................................................................................................10,00
IV OVJERE, PREPISI I PREVODI
Tarifni broj 45.
Za ovjeru potpisa, rukopisa i prepisa:
a) Za ovjeru svakog potpisa ....................................................................5,00
[219]

b) Za ovjeru rukopisa ili za ovjeru prepisa od svakog polutabaka originala
.............................................................................................................5,00
Pod polutabakom podrazumijeva se list hartije od dvije stranice normalnog
formata ili manjeg.
Tarifni broj 46.
Za ovjeru plana, crtea, projekta i slino .......................................................10,00
Tarifni broj 47.
Za ovjeru heliografske kopije plana (crte) plaa se od cijelog ili zapoetog
kvadratnog metra ...........................................................................................10,00
Tarifni broj 48.
Za ovjeravanje slubenih akata ili drugih isprava i za prepisivanje istih:
a) Za prepisivanje, od polutabaka originala ..........................................10,00
b) Za ovjeravanje, od polutabaka originala ...........................................10,00
Tarifni broj 49.
a) Za ovjeru kopije plana veliine polutabaka (format 22/35 cm) ........10,00
(Za ovjeru plana veliine vee od jednog polutabaka, plaa se pored osnovne
tarife za jedan polutabak dodatni iznos u vrijednosti od 10,00 KM za svaki
sljedei polutabak od kojeg se sastoji kopija plana vea od jednog polutabaka).
b) Za ovjeru prepisa i izvoda iz katastarskog operata plaa se taksa prema
broju tabela obrasca korienog za prepis:
1) Za prvi tabak (katastarski obrazac) ...................................................15,00
2) Za svaki dalji tabak ...........................................................................10,00
c) Za odobrenje planova izraenih od strane privrednog drutva i drugih
organizacija za vrenje geodetskih radova ili geodetskih strunjaka,
plaa se taksa po taki a) ovog tarifnog broja.
Zapoeti polutabak kopije plana (katastarski obrazac) rauna se kao cijeli.
V TEHNIKI PREGLED
Tarifni broj 50.
Za tehniki pregled mainskih, elektrinih, elektro-mainskih, plinskih, radio i
PTT ureaja i drugih postrojenja, koja po postojeim propisima podlijeu
obaveznom pregledu radi dobijanja odobrenja za upotrebu, plaa se taksa po
radnom asu....................................................................................................20,00
Taksa po ovom tarifnom broju rauna se za svaki cijeli ili zapoeti radni as
svakog radnika, koji u tehnikom pregledu uestvuje, tako to zbir radnih asova
ini ukupnu taksu.
Tarifni broj 51.
[220]

Za izdavanje lokacijskih uslova .... 20,00
Tarifni broj 52.
a) Za odobrenje za graenje plaa se taksa prema predraunskoj vrijednosti
objekta, i to:
1) Do 50.000 KM ....200,00
2) Od 50.000 KM do 100.000 KM ..300,00
3) Preko 100.000 KM 0,5% na predraunsku vrijednost objekta, ali ne
vie od ............................................................................10,000,00
b) Za donoenje rjeenja o odobrenju za upotrebu objekta ..100,00
VI TAKSE ZA STANDARDIZACIJU PROIZVODA
Tarifni broj 53.
Za odobrenje i korienje saobraznosti za atestirani proizvod ....................200,00
Tarifni broj 54.
Za saobraznosti za atestirani proizvod ........................................................200,00
Tarifni broj 55.
Za rjeenja o ovlaenju privrednog drutva i drugog pravnog lica za obavljanje
poslova atestiranja ili ispitivanja proizvoda, odnosno priznavanja ocjenjivanja
sistema kvaliteta proizvoaa, ili isporuioca .............................................200,00
Tarifni broj 56.
Za potvrdu o priznavanju sistema kvaliteta proizvoaa, odnosno isporuioca
......................................................................................................................100,00
Tarifni broj 57.
Za potvrdu o sposobnosti laboratorije, ispitne stanice i druge strune institucije
za pouzdano ispitivanje proizvoda ...............................................................150,00
Tarifni broj 58.
Za rjeenje o ovlaenju privrednog rutva i drugog pravnog lica za
osposobljavanje kadrova za ocjenjivanje i provjeravanje sistema kvaliteta
proizvoaa, odnosno isporuioca .............................................................. 200,00
Tarifni broj 59.
Za potvrdu da za odreen proizvod, proizvodnu uslugu, odnosno radove nisu
donijeti propisi o republikim standardima, tehnikim normativima, odnosno
normama kvaliteta i da se mogu primjeniti meunarodni standardi, tehniki
normative, odnosno norme kvaliteta ili standardi stranih drava ................300,00
[221]

VII TAKSA ZA AUDIOTEKST USLUGE
Tarifni broj 60.
a) Taksa za izdavanje dozvole ............................................................500,00
b) Koritenje dozvole na godinjem nivou ......................................3.000,00
c) Taksa za izdavanje dozvole putem kontakt telefona po jednom broju:
- kratak broj ..........................................................................100,00
- negeografski broj .................................................................50,00
d) Taksa za koritenje dozvole za komercijalne SMS usluge:
- putem GSM mree ..........................................................1.000,00
VIII TAKSE NA SPISE I RADNjE U OBLASTI UNUTRANjIH
POSLOVA
Tarifni broj 61.
Za rjeavanje zahtjeva za izdavanje:
a) Odobrenja za nabavku oruja ...........................................................30,00
b) Odobrenja za nabavku municije .......................................................10,00
c) Orunog lista .....................................................................................30,00
d) Dozvole za noenje oruja ................................................................30,00
e) Odobrenje za bavljenje prometom oruja, dijela oruja i municije
...10,00
f) Odobrenje za promet oruja i municije ........10,00
g) Odobrenje za popravljanje i prepravljanje oruja ........10,00
h) Odobrenje za dranje trofejnog oruja .........10,00
Taksa po ovom tarifnom broju ne plaa se za oruje i municiju koje nabavljaju
streljake organizacije.
Tarifni broj 62.
a) Za rjeavanje zahtjeva za registraciju motornih vozila i prikljunih
vozila i traktora kojim se obavlja djelatnost javnog prevoza ili prevoza
za vlastite potrebe ...............................................................................5,00
b) Za produenje vanosti saobraajne dozvole ....................................2,00
c) Za duplikat saobraajne dozvole .....................................................10,00
Tarifni broj 63.
a) Za rjeavanje zahtjeva za registraciju traktora, radnih maina,
motokultivatora i bicikla sa motorom .................................................5,00
b) Za izdavanje duplikata saobraajne dozvole za traktore, odnosno potvrde
o registraciji ......................................................................................10,00
Tarifni broj 64.
Za rjeavanje zahtjeva za izdavanje:
[222]

a) Odobrenja za obavljanje poslova obezbjeenja lica i imovine, odnosno
detektivske djelatnosti (za preduzea i detektivske agencije) ........100,00
b) Legitimacije za pripadnike obezbjeenja i detektivske legitimacije
.....................................................................................................5,00
Tarifni broj 65.
Za rjeavanje zahtjeva za izdavanje vozake dozvole .....................................5,00
Tarifni broj 66.
Za zahtjev za izdavanje putne isprave za putovanje u inostranstvo, za dravljane
Republike Srpske:
a) Za izdavanje putne isprave .............................................................5,00
b) Za izdavanje zajednike (kolektivne) putne isprave za svako lice
pojedinano iznosi ......2,00
IX TAKSE NA SPISE I RADNJE U PREDMETIMA DRAVLJANSTVA
Tarifni broj 67.
a) Zahtjev za sticanje dravljanstva BiH RS ...................................100,00
b) Zahtjev za izbor i promjenu entitetskog dravljanstva..10,00
c) Zahtjev za otpust iz dravljanstva RS BiH ..................................500,00
d) Za izdavanje duplikata prijema i otpusta ..........................................10,00
Za zahtjev koji se odnosi na istovremeno sticanje dravljanstva BiH RS
lanovi iste porodice (suprunik, maloljetno dijete, nezaposleno dijete do
navrenih 26 godina ivota) plaaju jednu taksu.
X EKOLOKE TAKSE
Tarifn broj 68.
a) Za izdavanje rjeenja po zahtjevu za prethodnu procjenu uticaja na
ivotnu sredinu ..... 50,00
b) Za izdavanje rjeenja za odobravanje studije uticaja ..1.000,00
c) Za izdavanje ekoloke dozvole .......150,00
d) Za reviziju ekoloke dozvole ..150,00
e) Za izdavanje rjeenja o odobravanju plana aktivnosti sa mjerama i
rokovima za postepeno smanjenje emisije, odnosno zagaenja i za
usaglaavanje sa najboljom raspoloivom tehnikom ..500,00
f) Za ocjenu plana prilagoavanja za postojea postrojenja i ureaje za
djelatnosti upravljanja otpadom i aktivnosti koje preduzima nadleni
organ ...500,00
g) Za izdavanje dozvole za upravljanje otpadom 150,00
h) Za reviziju dozvole za upravljanje otpadom ...150,00
i) Za saglasnost za oslobaanje obaveze pribavljanja dozvole za
upravljanje otpadom ...150,00
[223]

j) Za utvrivanje uslova koje treba da ispunjava pravno lice koje vri
provjeru i praenje emisija zagaujuih materijala u vazduhu ...150,00
k) Za izdavanje rjeenja o saglasnosti za izvoz opasnog otpada .....500,00
l) Za izdavanje rjeenja o uvozu, izvozu i tranzitu neopasnog otpada
.150,00
m) Za izdavanje rjeenja za prevoz (tranzit) opasnog otpada kroz teritoriju
RS ...700,00
n) Za saglasnost u postupku dobijanja licence za uvoz-izvoz saupstanci
koje oteuju ozonski omota ..50,00
o) Za saglasnost u postupku izdavanja kvote za uvoz i dozvola za uvoz-
izvoz saupstanci koje oteuju ozonski omota ...50,00
p) Za izdavanje rjeenja o odobrenju projekta ili aktivnosti koji moe imati
znaajan uticaj na zatiena podruja .100,00
q) Za izdavanje rjeenja o davanju saglasnosti za unoenje novih i ponovno
uvoenje nestalih biljnih i ivotinjskih vrsta ....50,00
r) Za izdavanje rjeenja o davanju saglasnosti za koritenje divljih biljnih i
ivotinjskih vrsta..100,00
s) Za odobrenje privrednom drutvu, odnosno drugom pravnom licu za
promet i prevoz nuklearnih sirovina i materijala da moe preko granice
RS prevesti navedeni material . ..500,00
XI TAKSE ZA SPISE I RADNJE U OBLASTI ZATITE NA RADU
Tarifni broj 69.
a) Licenca za obavljanje poslova zatite i zdravlja na radu, pregleda i
ispitivanja sredstava za rad i sredstava i opreme za linu zatitu na radu
za pravno lice 2.500,00
b) Licenca za obavljanje poslova ispitivanja uslova radne sredine, odnosno
hemijskih, biolokih i fizikih tetnosti (osim jonizirajuih zraenja) i
mikroklime za pravno lice 3.000,00
c) Licenca za obavljanje pregleda i ispitivanje opreme za rad i potpisivanje
strunih nalaza za odgovorno lice u pravnom licu ..800,00
d) Licenca za obavljanje poslova zatite i zdravlja na radu za fiziko lice
.500,00
e) Licenca koja se odnosi na ovlaenu organizaciju za obavljanje poslova
u oblasti zatite i zdravlja na radu ...2.000,00
f) Taksa za izdavanje rjeenja o ispunjenosti uslova u oblasti zatite i
zdravlja na radu u iznosu od .........................................................10,00
[224]

XII TAKSE ZA SPISE I RADNJE U OBLASTI PROSVJETE I
KULTURE
Tarifni broj 70.
Za rjeenje:
a) O licenciranju private visokokolske ustanove, po svakom
pojedinanom studijskom programu ....3.000,00
b) O licenciranju javne visokokolske ustanove, po svakom pojedinanom
studijskom programu ......500,00
c) O priznavanju strane visokokolske diploma .....300,00
d) O ispunjenosti uslova za osnivanje i poetak rada privatnih srednjih
kola, iji osniva je domae ili strano pravno ili fiziko lice .3.000,00
e) O ispunjenosti uslova za osnivanje i poetak rada privatnih, osnovnih
umjetnikih kola, iji osniva je domae ili strano pravno ili fiziko lice
..1.500,00
f) O ispunjenosti uslova za osnivanje i poetak rada privatnih predkolskih
ustanova, iji osniva je domae ili strano pravno ili fiziko lice
.....500,00
g) Za proirenje djelatnosti za osposobljavanje iz poznavanja propisa
.300,00
h) Za proirenje djelatnosti za osposobljavanje iz upravljanja motornim
vozilom ...700,00
i) Za proirenje djelatnosti za svaku novu kategoriju i prateu
potkategoriju .....50,00
j) Za promjenu kancelarije ili uionice, kao i u svim drugim sluajevima
koji zahtijevaju izlazak na teren .....100,00
k) Za uvoenje vozila, vozaa-instruktora i predavaa teoretske nastave u
procesu obuke ...50,00
(Samo ukoliko autokola ne uvodi promjenu na osnovu navedenim pod
takama g), h) i j) ovog tarifnog broja).
l) O ispunjenosti uslova za izvoenje programa obrazovanja odraslih
.700,00
Tarifni broj 71.
a) Za izdavanje licence za:
1) Predavaa teoretske nastave, ispitivaa teoretskog dijela ispita i
za ispitivaa za upravljanje motornim vozilom ...50,00
2) Predavaa teoretske nastave ....50,00
3) Ispitivaa iz teoretskog dijela ispita .50,00
4) Ispitivaa za upravljanje motornim vozilom ...50,00
b) Za osposobljavanje i polaganje ispita za sticanje licence:
1) Poznavanje propisa iz bezbjednosti saobraaja na putevima
.50,00
[225]

2) Pedagogija ..50,00
3) Vonja u ulozi ispitivaa (pedagoka vonja) 50,00
c) Za prvi izlazak na ispit i popravni ispit po predmetima:
1) Poznavanje propisa o bezbjednosti saobraaja na putevima
(polaganje pismeno i usmeno) .100,00
2) Pedagogija (polaganje usmeno) .......100,00
3) Vonja u ulozi ispitivaa (pedagoka vonja), (polaganje praktino)
...100,00
d) Za izdavanje dozvole za instruktora vonje ..50,00
e) Taksa za osposobljavanje za instruktora vonje po predmetima:
1) Poznavanje propisa o bezbjednosti saobraaja na putevima ..50,00
2) Saobraajna psihologija .....50,00
3) Pedagogija metodika vonje ...50,00
4) Poznavanje motornih vozila, ureaja i opreme ..50,00
f) Za prvi izlazak na ispit i popravni ispit za instruktora vonje po
predmetima:
1) Poznavanje propisa o bezbjednosti saobraaja na putevima (polaganje
pismeno i usmeno) ......150,00
2) Saobraajna psihologija (polaganje usmeno) .....100,00
3) Pedagogija metodika vonje (polaganje usmenog dijela ispita) ..100,00
4) Pedagogija metodika vonje (polaganje praktinog dijela ispita)
.100,00
5) Poznavanje motornih vozila, ureaja i opreme (polaganje usmeno)
.100,00
6) Upravljanje motornim vozilom (polaganje praktino):
- A/A1 kategorija/podkategorija ......130,00
- B/B1 kategorija/podkategorija ......130,00
- C/C1 kategorija/podkategorija ...150,00
- D/D1 kategorija/podkategorija ..180,00
- Ispit za kategorije/podkategorije DE/D1E, CE/C1E i BE
polaganje je posebno za svaku kategoriju/podkategoriju.
Cijena po ispitu za svaku kategoriju/podkategoriju pojedinano iznosi ..100,00
Tarifni broj 72.
a) Za izdavanje odobrenja autokolama za osposobljavanje kandidata za
vozaa motornih vozila:
1) Za osposobljavanje iz propisa o bezbjednosti saobraaja ....300,00
2) Za osposobljavanje iz upravljanja motornim vozilom .....700,00
3) Za svaku pojedinu kategoriju i prateu podkategoriju vozila 50,00
b) Za polaganje ispita za vozaa motornih vozila:
1) Provjera iz poznavanja propisa o bezbjednosti saobraaja 50,00
2) Ispit iz poznavanja propisa o bezbjednosti saobraaja ..50,00
3) Ispit iz upravljanja motornim vozilom za kategorije i podkategorije:
- A, A1, B, B1 60,00
[226]

- C, C1 70,00
- BE, CE, C1E, DE, D1E 80,00
- D, D1 90,00
c) Za izdavanje obrazaca za rad autokole:
1) Knjiica kandidata za vozaa motornog vozila 2,00
2) Potvrda o uspjeno zavrenoj obuci iz poznavanja propisa o
bezbjednosti saobraaja na putevima ...0,50
3) Potvrda o uspjeno zavrenom osposobljavanju iz upravljanja
motornim vozilom ....0,50
4) Dnevnik rada vozaa instruktora ...2,00
5) Dnevnik o izvoenju nastave iz propisa o bezbjednosti saobraaja na
putevima .........................................................................10,00
d) Za andragoku dokumentaciju i javne isprave o obrazovanju odraslih:
1) Registar polaznika osnovnog obrazovanja odraslih ...12,00
2) Matina knjiga polaznika osnovnog obrazovanja odraslih ....12,00
3) Registar polaznika obrazovanja odraslih .....6,00
4) Matina knjiga polaznika obrazovanja odraslih (200 strana) ..6,00
5) Matina knjiga polaznika obrazovanja odraslih (100 strana) ..5,00
6) Matina knjiga polaznika obrazovanja odraslih (50 strana) 5,00
7) Dnevnik rada nastavnika ......5,00
8) Obrazac razrednog svjedoanstva u osnovnom obrazovanju odraslih
...0,70
9) Obrazac razrednog svjedoanstva u program srednjeg strunog
obrazovanja odraslih 0,70
10) Obrazac svjedoanstva o zavrenoj osnovnoj koli u obrazovanju
odraslih .2,00
11) Obrazac svjedoanstva o poloenom zavrnom ispitu u programima
srednjeg strunog obrzovanja odraslih ili prekvalifikacije ..2,00
12) Obrazac svjedoanstva o poloenom maturskom ispitu u
programima srednjeg strunog obrzovanja, prekvalifikacije ili
dokvalifikacije ..2,00
XIII RAZNO
Tarifni broj 73.
Za dato miljenje od strane republikih organa ili republikih organizacija o
primjeni republikih propisa ..........................................................................30,00
Tarifni broj 74.
Za uvanje novca, stvari i hartija od vrijednosti, koje se daju na uvanje, plaa se
godinje od svakih zapoetih 100 KM iznos od ............................................20,00
Ako vrijednost stvari nije poznata utvruje se procentom.
Taksa iz ovog tarifnog broja plaa se unaprijed, a za ostale godine prilikom
depozita. Zapoeta godina rauna se kao cijela.
[227]

Ako se sredstva po zahtjevu deponenta prenosi od jednog do drugog depozitara,
za prenos se plaa iznos jednogodinje tarife.
Ova taksa se ne plaa za depozite koji se polau po slubenoj dunosti ako se u
roku podignu.
Tarifni broj 75.
Za tehniki pregled rudarskih objekata koji podlijeu obaveznom pregledu radi
dobijanja odobrenja za upotrebu i/ili putanju u probni rad plaa se taksa po
radnom asu ...................................................................................................40,00
svakog radnika koji u tehnikom pregledu uestvuje, tako to zbir radnih asova
ini ukupnu taksu.
Tarifni broj 76.
Za vrenje uviaja na licu mjesta pregleda i vanrednog pregleda radi dobijanja
rjeenja: o davanju odobrenja za eksploataciju, o davanju obavljanja za
ispitivanje plemenitih metala i drugih materijala iz rijenih nanosa, o ispunjenju
uslova za poslova periodinih pregleda i ispitivanja u rudarskim objektima i
prostorijama, izvjetaj sa miljenjem o uzrocima nesrea i pretrpljene havarije,
ispitivanja razloga za obustavljanje radova i posljedica te obustave i odobrenja
za drugaije organizovanje poslova, plaa se taksa po radnom asu .............40,00
svakog radnika koji u vrenju uviaja, pregleda i vanrednog pregleda uestvuje
tako to zbir radnih asova ini ukupnu taksu.
Tarifni broj 77.
Za rjeenje:
a) O davanju odobrenja za eksploatacju .............................................200,00
b) O davanju odobrenja za istraivanje mineralne sirovine 150,00
c) Kojim se odobrava ispiranje plemenitih metala i drugih minerala iz
rijenih nanosa ................................................................................150,00
d) Kojim se odobrava upotreba rudarskih objekata ............................150,00
e) O putanju rudarskih objekata u probni rad ....................................100,00
f) O ispunjenju uslova za obavljanje poslova periodinih pregleda i
ispitivanja u rudarskim objektima i prostorima ..............................130,00
g) O obrazovanju strune komisije za: tehniki pregled, vanredni pregled
nakon nesree i pretrpljene havarije, uviaj na licu mjesta, pregled i
polaganje strunog ispita ..................................................................30,00
h) O priznavanju rezervi i kvaliteta mineralnih resursa ......................150,00
i) Kojim se odobrava izvoenje radova po rudarskim projektima .....200,00
j) O ispunjenju uslova za obavljanje djelatnosti na termoenergetskim
postrojenjima, ureajima i opremom pod pritiskom .......................200,00
[228]

k) O procjeni postojanja javnog interesa za dodjelu koncesije kod
samoinicijativne ponude za izgradnju novih objekata za transport nafte i
gasa .................................................................................................500,00
l) Kojim se procjenjuje postojanje javnog interesa za dodjelu koncesije za
istraivanje i eksploataciju mineralnih resursa .......................100,00
Tarifni broj 78.
Za rjeenje:
a) O ispunjenosti uslova za obavljanje poslova revizije i ispitivanja
elektrinih instalacija ......................................................................200,00
b) O ispunjenosti uslova za obavljanje poslova montae i remonta
elektroenergetske opreme ...200,00
c) O ispunjenosti uslova za obavljanje poslova revizije i ispitivanja
elektroenergetskih postrojenja ..200,00
d) O procjeni postojanja javnog interesa kod samoinicijativne ponude za
dodjelu koncesije u oblasti energetike ............................................500,00
Tarifni broj 79.
Za rjeenje:
a) Za odobrenje za obavljanje djelatnosti trgovina na malo motornim
gorivima
......................................................................................100,00
b) Za odobrenje za obavljanje djelatnosti trgovina na malo motornim
gorivima plinska pumpna stanica ............................................100,00
c) Za odobrenje za obavljanje djelatnosti snabdijevanje plovnih objekata
tenim naftnim gorivima za pogon brodskih motora .................100,00
d) Za odobrenje za obavljanje djelatnosti trgovina na veliko tenim naftnim
gorivima.....300,00
e) Za odobrenje za obavljanje djelatnosti trgovina na malo uljem za loenje
ekstra lako i lako specijalno (EL i LS) ..........................100,00
f) Za odobrenje za obavljanje djelatnosti trgovina na veliko uljem za
loenje (lako, srednje i teko) .....................................................100,00
g) Za odobrenje za obavljanje djelatnosti trgovina na veliko tenim naftnim
gasom ............................................................................300,00
h) Za odobrenje za obavljanje djelatnosti trgovina na veliko duvanskim
proizvodima ................................................................................300,00
i) Za odobrenje za obavljanje djelatnosti usluge trnice na veliko
.....100,00
j) Za odobrenje za izradu i upotrebu etvrtastog iga ........150,00
k) Za certifikat za obavljanje pediterskih poslova za fiziko lice
...50,00
l) Za certifikat za obavljanje pediterskih poslova za privredno drutvo/
poslovnu jedinicu100,00
[229]

m) Za izmjene odobrenja od take a) do j) ovog tarifnog broja ....50,00
Tarifni broj 80.
Za rjeenje:
a) Za odobrenje za iznoenje sredstava izvan BiH u svrhu osnivanja
privrednog drutva, banke ili osiguravajue, odnosno reosiguravajue
organizacije u inostranstvu ili za otkupljivanje kapitala (osnivakog
uloga) privrednog drutva, banke, osiguravajue, odnosno
reosiguravajue organizacije u inostranstvu .......300,00
b) Za odobrenje za iznoenje sredstava izvan BiH u svrhu poveanja
kapitala (osnivakog uloga) privrednog drutva, banke, osiguravajue,
odnosno reosiguravajue organizacije u inostranstvu ....200,00
c) Za upis statusnih promjena u Registar privrednog drutva u inostranstvu
...10,00
d) Za izdavanje izvoda iz Registra privrednog drutva u inostranstvu o
podacima iz take a) i b) ovog tarifnog broja ...10,00
e) Za odobrenje za iznoenje sredstava izvan BiH u svrhu osnivanja
predstavnitva i poslovne jedinice u inostranstvu ......100,00
f) Za upis u Registar statusnih promjena u predstavnitvu i poslovnoj
jedinici u inostranstvu ..10,00
Tarifni broj 81.
a) Za rjeenje o kategorizaciji ugostiteljskih objekata za smjetaj vrste
turistiko naselje ..250,00
b) Za rjeenje o kategorizaciji ugostiteljskih objekata za smjetaj vrste
hotel .250,00
c) Za rjeenje o kategorizaciji ugostiteljskih objekata za smjetaj vrste
motel 200,00
d) Za rjeenje o kategorizaciji ugostiteljskih objekata za smjetaj vrste
pansion 150,00
e) Za rjeenje o utvrivanju kvaliteta usluga i standard u ugostiteljskom
objektu za ishranu i pie vrste restoran ...200,00
f) Za izdavanje certifikata o poloenom ispitu za turistikog vodia
...50,00
g) Za izdavanja licenci putnikim agencijama organizatorima putovanja
.....200,00
h) Za izdavanje rjeenja o proglaenju banje ......500,00
i) Za izdavanje rjeenja o ispunjenosti uslova za obavljanje djelatnosti
skijakog centra na skijalitu ..500,00
j) Za izmjene odredaba od take a) do i) ovog tarifnog broja ......50,00
k) Za podnoenje prijave za finansiranje projekta u oblasti turizma
...20,00
l) Za izdavanje i izmjenu rjeenja za obavljanje djelatnosti u seoskom
domainstvu ......10,00
[230]

m) Za izdavanje i izmjenu rjeenja za obavljanje djelatnosti pruanja usluge
smjetaja, iznajmljivanja apartmana, kua za odmor i soba za
iznajmljivanje ...10,00
4. SUDSKA TAKSENA TARIFA157

Taksa se plaa u KM
I PARNINI I IZVRNI POSTUPAK
Tarifni broj 1.
Za tubu, protivtubu, prijedlog za ponavljanje postupka, prijedlog da se prizna

odluka stranog suda i odluka stranog arbitranog suda plaa se prema
vrijednostima predmeta spora sljedea taksa:
1) Do 1.500 KM..........................................................................50,00
2) Preko 1.500 do 3.000 KM.....................................................100,00
3) Preko 3.000 do 10.000 KM...................................................200,00
4) Preko 10.000 do 50.000 KM.................................................500,00
5) Preko 50.000 do 100.000 KM............................................1.000,00
6) Preko 100.000 1% na oznaenu vrijednost spora, ali ne vie
od......................................................................................10.000,00
Za tubu za utvrivanje i osporavanje oinstva plaa se taksa u iznosu od
....................................................................................................................50,00
Za tubu kojom se trai razvod braka, ponitenje braka, utvrivanje postojanja i
nepostojanja braka i utvrivanje da je brak zakljuen plaa se taksa u iznosu od
..200,00
Za tubu zbog ometanja posjeda plaa se taksa u iznosu od......................50,00
Za tubu zbog iseljenja plaa se taksa u iznosu od ..................................100,00
Za tubu zbog otkaza ugovora o zajmu i zakupu stvari, za tubu o otkazu
ugovora o zakupu poslovnih prostorija plaa se taksa u iznosu od .........200,00
Za prijedlog da se dozvoli izvrenje ili obezbijeenje ili izda privremena mjera,
za prijedlog za povrat u prijanje stanje, za prijedlog za obezbjeenje dokaza
prije pokretanja parnice, za prijedlog za odreivanje sudske mjere osiguranja ili
reviziju plaa se polovina takse propisane ovim tarifnim brojem.
157
Slubeni glasnik Republike Srpske, broj 73/08 i 49/09
[231]

Za prijedlog kojim se daje otkaz ugovora o zakupu poslovnih prostorija plaa se
taksa u iznosu od ......................................................................................100,00
Za prijedlog da se prizna odluka inostranog suda u statusnim stvarima plaa se
taksa u iznosu od 200,00 KM, a za albu protiv donesenog rijeenja .....300,00
Za albu ili reviziju protiv presude i za albu protiv rjeenja u sporovima zbog
ometanja posjeda plaa se dvostruka taksa propisana takom 1. ovog tarifnog
broja.
Za albu protiv rjeenja kojim je odbijen prijedlog za povrat u prijanje stanje
plaa se polovina takse prema vrijednosti predmeta spora iz take 1. ovog
tarifnog broja, ali ne vie od ....................................................................200,00
Za albu ili reviziju protiv ostalih rjeenja plaa se taksa propisana u taki 1.
ovog tarifnog broja.
Ne plaa se posebna taksa za prepisivanje iz tarifnog broja 27. ove taksene tarife
ako je zapisnik trebalo sastaviti u vie primjeraka.
Kada je u tubi stavljen prijedlog za odreivanje sudske mjere osiguranja ili
kada se u albi stavi prijedlog za povrat u prijanje stanje, plaa se, pored takse
na tubu, odnosno albu, i taksa na prijedlog, propisana takom 7. ovog tarifnog
broja.
Za prijedlog da se dozvoli izvrenje ili obezbjeenje ili da se odredi sudska
mjera osiguranja plaa se jedna taksa i kad se predloi istovremeno ili naknadno
vie sredstava izvrenja, odnosno obezbjeenja.
Tarifni broj 2.
Za presudu prvostepenog suda i rijeenje o priznanju odluke stranog suda ili
odluke stranog arbitranog suda plaa se taksa prema taksenoj osnovici,
propisanoj Tarifnim brojem 1. ove taksene tarife.
Za presudu zbog proputanja, presudu zbog odricanja i za presudu na osnovu
priznanja donesenu najkasnije na pripremnom roitu, odnosno na roitu za
glavnu raspravu, ako pripremno roite nije odrano plaa se polovina takse
propisane Tarifnim brojem 1. ove taksene tarife.
Za rjeenje o odbacivanju tube koja se u skladu sa Zakonom o parninom
postupku donosi prije ili u toku prvostepenog postupka plaa se polovina takse
propisane Tarifnim brojem 1. ove taksene tarife, ali ne vie od.................. 200,00
Za rjeenje o prijedlogu za dozvolu i izvrenje ili obezbjeenje, kao i za rjeenje
o odreivanju sudske mjere osiguranja, odnosno naredbe plaa se polovina takse
propisane Tarifnim brojem 1. ove taksene tarife.
Taksa za konanu odluku plaa se prema vrijednostima ostataka spornog
predmeta koji nije obuhvaen dopunskom presudom.
[232]

Za presudu prvostepenog suda koja je donesena u vezi sa protivtubom plaa se
taksa kao da je o protivtubi posebno raspravljano.
Ako je vie parnica spojeno radi zajednikog raspravljanja, taksa za presudu
plaa se posebno za svaku parnicu, kao da ne postoji spajanje vie parnica.
Za dopunsku presudu ili rijeenje nee se plaati taksa ako je za odluku koja je
dopunjena plaena taksa za donoenje odluke kojom se vri naknadna ispravka
ranije donesene odluke.
Za rijeenje o izvrenju ili obezbjeenju, plaa se jedna taksa, bez obzira da li je
odlueno o vie sredstava izvrenja, odnosno obezbjeenja i bez obzira da li je
odlueno istovremeno ili naknadno.
Tarifni broj 3.
Za sudsku nagodbu u toku prvostepenog postupku plaa se prema vrijednostima

na koju su se stranke poravnale polovina takse propisane Tarifnim brojem 1. ove
taksene tarife.
II VANPARNINI POSTUPAK
Tarifni broj 4.
Za prijedlog kojim se pokree postupak u vanparninoj stvari, izuzev kada je

rije o postupcima koji su predvieni u tarifnim br. 9-13. ove taksene tarife,
plaa se taksa u iznosu od ..............................................................................60,00
Za prijedlog i odluku za proglaenje nestalog lica umrlog u ratu i dokazivanje
smrti lica u ratu ne plaa se taksa.
Taksa na nalog za iseljenje iz poslovnih prostorija uraunava se u taksu na
odluku suda koja bude donesena povodom prigovora protiv naloga. Ako je taksa
na nalog vea od takse koja je plaena na odluku povodom prijedloga za
izdavanje naloga za iseljenje iz poslovnih prostorija, u tom sluaju e se naplatiti
razlika.
Tarifni broj 5.
Za odluku suda u vanparninom postupku plaa se taksa u iznosu od.........100,00

U svim vanparninim postupcima primjenjivae se odredbe take 8. iz Tarifnog
broja 2. ove taksene tarife.
Tarifni broj 6.
Za sudsku nagodbu u svim vanparninim postupcima plaa se u iznosu od..50,00
Tarifni broj 7.
[233]

Za albu protiv odluke prvostepenog suda u vanparninom postupku plaa se
taksa u iznosu od...........................................................................................100,00
Tarifni broj 8.
Za raspravljanje zaostavtine plaa se taksa prema vrijednosti iste zaostavtine,

i to:
1)
Do 5.000 KM..... 50,00
2)
Preko 5.000 KM do 20.000 KM ...........................................100,00
3)
Preko 20.000 do 50.000 KM ................................................150,00
4)
Preko 50.000 do 100.000 KM ..............................................200,00
5)
Preko 100.000 do 200.000 KM ............................................300,00
6)
Preko 200.000 do 500.000 KM ............................................500,00
7)
Preko 500.000 KM 50 KM+ 1% na razliku iznad 500.000 KM, ali
ne vie od................................................................................5.000,00
Taksa se plaa samo ako je postupak za raspravljanje zaostavtine zavren
donoenjem rjeenja o nasleivanju. Taksa na rjeenje o naknadno pronaenoj
imovini plaa se prema vrijednosti naknadno pronaene imovine, a u skladu sa
takom 1. ovog tarifnog broja.
Taksu plaaju nasljednici u srazmjeri nasljednih dijelova.
Prilikom utvrivanja iste vrijednosti zaostavtine odbie se ostavioevi dugovi,
trokovi sahrane ostavioca, legati i drugi tereti, trokovi popisa i procjene
zaostavtine i drugi trokovi.
Ne plaa se posebna taksa za diobu nasljedstva ako nasljednici sporazumno
predloe diobu i sporazum o diobi bude unesen u rjeenje o nasljeivanju.
Za zabiljeku prvenstvenog reda i uknjienje ustupanja prvenstva, kao i za ostale
zabiljeke u vezi sa zaostavtinom plaa se taksa propisana Tarifnim brojem 14.
ove taksene tarife.
Tarifni broj 9.
Taksa u iznosu od 50,00 KM plaa se za:

1) Prijedlog za sastavljanje sudskog testamenta,
2) Sastavljanje sudskog testamenta,
3) Prijedlog kojim se trai uvanje testamenta u sudu,
4) Opoziv testamenta sastavljenog pred sudom,
5) Prijedlog za vraanje testamenta koji se nalazi na uvanju u sudu i
6) Vraanje testamenta koji se zamjenjuje.
Tarifni broj 10.
Za prijedlog i odluku da se sprovede dioba zajednike imovine taksa se plaa

prema vrijednosti imovine, i to:
1) Do 5.000 KM ................................................................................50,00
[234]

2) Preko 5.000 KM do 20.000 KM .................................................100,00
3) Preko 20.000 KM do 50.000 KM ...............................................150,00
4) Preko 50.000 KM do 100.000 KM .............................................200,00
5) Preko 100.000 KM do 200.000 KM ...........................................300,00
6) Preko 200.000 KM do 500.000 KM ...........................................500,00
7) Preko 500.000 KM vrijednosti 500 KM + 1% na razliku iznad 500.000
KM, ali ne vie od.........................................................................5.000,00
Tarifni broj 11.
Za prijedlog za ureenje mee plaa se taksa u iznosu od ......................100,00
Tarifni broj 12.
Za podneske kojim se trai ovjera potpisa, rukopisa, prepisa i prevoda plaa se

taksa u iznosu od ........................................................................................10,00
Za ovjeru prepisa plaa se taksa za prvi polutabak 10,00 KM, a za svaki sledei
polutabak iznos od........................................................................................5,00
Za ovjeru rukopisa plaa se taksa za prvi polutabak 10,00 KM, a za svaki
sljedei..5,00
Za ovjeru potpisa sudskog tumaa na prevodima plaa se taksa u iznosu od
....................................................................................................................10,00
Za ovjeru potpisa na punomo plaa se taksa u iznosu od ........................10,00
Potpis na ispravi koju izdaje republiki organ uprave, potpisi ovlaenih lica za
potpisivanje firmi ili pravnog lica smatraju se kao jedan potpis ako su propisima
i pravilima za potpisivanje ovlaena dva ili vie lica.
Za podnesak kojim se trai ovjera potpisa (rukoznaka) na ispravi plaa se jedna
taksa, bez obzira koliko se potpisa (rukoznaka) na ispravi ovjerava.
Za ovjeru potpisa (rukoznaka) i peata, plaa se jedna taksa.
Ako se jednim podneskom trai ovjera potpisa (rukoznaka) na vie isprava,
plaa se taksa na podnesak.
Pod polutabakom podrazumjeva se list hartije od dvije strane formata A4. Poeti
polutabak rauna se kao cijeli. Kada je vrijednost ugovora procijenjiva, ali nije u
ugovoru oznaena, za ovjeru potpisa na ugovoru plaa se dvostruka taksa iz
stava 6. ovog tarifnog broja.
Za ovjeru potpisa na punomoi, odnosno ugovoru plaa se jedna taksa, bez
obzira da li se ovjerava jedan ili vie potpisa.
[235]

III ZEMLJINO-KNJINI POSTUPAK
Tarifni broj 13.
Za podnesak kojim se trai upis prava vlasnitva ili nekog drugog stvarnog
prava, ili brisanje uknjienja, zabiljeke ili podbiljeke plaa se taksa u iznosu od
30,00
Tarifni broj 14.
Sudsku taksu snosi lice u iju korist se vri uknjienje, osim ako ugovorne strane
ne utvrde drugaije.
Visina takse odreuje se prema vrsti i vrijednosti predmeta pravnog posla, kako
slijedi:
1) Uknjienje vlasnitva 0,2%,
2) Uknjienje hipoteke, zemljinog duga ili doivotnog prava uivanja,
trajnog prava korienja, stvarnih slunosti i tereta, pravo
dugoronog najma i zakupa, prava pree kupovine i realnih tereta
0,2%,
3) Uknjienje hipoteke za odobravanje kredita za privrednu djelatnost
0,1%,
4) Minimalni iznos sudske takse za uknjienje 50,00 KM,
5) Maksimalni iznos sudske takse za uknjienje 50.000,00 KM,
6) Uknjienje predbiljeke ili zabiljeke naplauje se paualno 50,00
KM.
Od plaanja takse iz take 2. ovog tarifnog broja osloboeni su privredni
subjekti (privredna drutva).
Tarifni broj 15.
Za prepis i izvatke plaa se sljedea taksa:

1) Za izdavanje neovjerenog prepisa ili izvatka... 5,00
2) Za izdavanje ovjerenog prepisa ili slubenog izvatka 10,00
3) Za izdavanje uvjerenja i potvrda ..5,00
4) Za dopune i potvrde prepisa i izvadaka naplauje se ista taksa i za
njihovo izdavanje.
Tarifni broj 16.
Za albu ili prigovor protiv rjeenja u zemljino-knjinim postupcima plaa se

taksa u iznosu od ....50,00
[236]

IV TAKSE U POSTUPKU STEAJA I LIKVIDACIJE
Tarifni broj 17.
Za prijedlog da se otvori postupak steaja ili likvidacije plaa se taksa u iznosu

od .... 100,00
Za prijavu povjerilaca u postupku steaja ili likvidacije plaa se taksa u iznosu
od 1% od vrijednosti potraivanja, s tim da ne moe biti manja od 50,00 KM niti
vea od 10.000,00 KM.
Za albu protiv odluke o steajnom ili likvidacionom postupsku plaa se taksa u
iznosu od 1% vrijednosti potraivanja, s tim da ne moe biti manja od 100,00
KM niti vea od 10.000,00 KM.
Kao osnov za plaanje takse na prijave povjerilaca uzima se iznos potraivanja
koji povjerilac prijavljuje. Pri tome e se uzimati da uslovljena trabina nije
uslovljena. Ako jedan povjerilac prijavi vie potraivanja, taksa se plaa na
ukupan iznos tih potraivanja.
Tarifni broj 18.
U steajnom postupku, od zbira iznosa koji su upotrijebljeni ili stoje na

raspolaganju za podmirenje dugova steajne mase, plaa se taksa u iznosu od
100,00 KM do 1.000,00 KM, u zavisnosti od sloenosti postupaka.
Taksu u steajnom postupku odreuje sud po zavretku postupka, a duan je

platiti steajni upravnik iz steajne mase nakon pravosnanosti rjeenja o
glavnoj ili naknadnoj diobi.
V UPIS U SUDSKI REGISTAR
Tarifni broj 19.
Za prijavu u sudski registar plaa se taksa u iznosu od .50,00

Ako se jednom prijavom trai vie upisa za isto pravno lice, plaa se samo jedna
taksa iz ovog tarifnog broja.
Tarifni broj 20.
Za rjeenje o upisu osnivanja privrednog drutva plaa se taksa u iznosu od

..400,00
Za rjeenje o upisu osnivanja dijelova privrednog drutva plaa se taksa u iznosu
od .200,00
Za rjeenje o upisu osnivanja drugih pravnih lica koja nisu navedena u t.1. i 2.
ovog tarifnog broja plaa se taksa u iznosu od 300,00
[237]

Za rjeenje o upisu lica ovlaenog za zastupanje pravnog lica plaa se taksa u
iznosu od ..150,00
Za rjeenje o upisu prava vrenja spoljnotrgovinskog prometa pored iznosa iz
take 1. ovog tarifnog broja plaa se taksa u iznosu od ...300,00
Za rjeenje o upisima koji nisu obuhvaeni prethodnim takama ovog tarifnog
broja plaa se taksa po jednom upisu u iznosu od ...150,00
Za zahtjev za brisanje upisa plaa se taksa u iznosu od ...100,00
Za rjeenje po zahtjevu za brisanje upisa plaa se taksa u iznosu od ..100,00
Kada se vie privrednih drutava spaja u jedno, pored takse za podnesak, plaa
se i taksa iz take 6. ovog tarifnog broja, kao i taksa za upis novoosnovanog
privrednog drutva.
Ako se jednim podneskom trai vie upisa, plaa se taksa za svaki upis posebno.
Za albu na rjeenje doneseno u postupku upisa u sudski registar plaa se taksa u
iznosu od ..200,00
Tarifni broj 21.
Za dostavljanje upisanih podataka radi objavljivanja u Slubenom glasniku

plaa se taksa u iznosu od ..50,00
Za objavljivanje podataka ije je upisivanje traeno jednim podneskom plaa se
samo jedna taksa iz ovog tarifnog broja.
VI UPRAVNI SPOR I POSTUPAK ZA SUDSKU ZATITU
Tarifni broj 22.
Za tubu protiv upravnog akta plaa se taksa u iznosu od ...100,00

Za tubu u sporovima iz zdravstvenog, penzijskog i invalidskog osiguranja,
djeijeg dodatka, starateljstva, usvojenja i socijalne pomoi plaa se taksa u
iznosu od 20,00
Za tubu za ponavljanje postupka plaa se taksa u iznosu od .100,00
Za zahtjev za vanredno preispitivanje sudske odluke u upravnom sporu plaa se
taksa u dvostrukom iznosu takse iz t.1. i 2. ovog tarifnog broja.
Ako je uz tubu protiv upravnog akta stavljen i zahtjev za odlaganje od izvrenja
upravnog akta, plaa se taksa u iznosu od ...150,00
Tarifni broj 23.
Za presudu u postupku u upravnom sporu plaa se:

1) Kada je predmet spora procjenjiv -1% od vrijednosti spornog predmeta,
s tim da ne moe biti manja od 100,00 KM ni vea od 5.000,00 KM.
[238]

2) Kada je predmet spora neprocjenjiv .. 100,00
3) Kada je rije o sporovima iz zdravstvenog, penzijskog i invalidskog
osiguranja, djeijeg dodatka, starateljstva, usvojenja i socijalne pomoi,
taksa za presudu plaa se u iznosu od ..20,00
4) Ako je predmet spora djelimino procjenjiv, taksa se plaa kao da je
predmet procjenjiv.
VII POSEBNI SLUAJEVI
Tarifni broj 24.
Za podnesak kojim se trai izdavanje uvjerenja plaa se taksa u iznosu od 5,00

Za izdato uvjerenje plaa se taksa u iznosu od.. 10,00
Ako se jednim uvjerenjem potvruje vie injenica, plaa se jedna taksa.
Plaanju takse iz take 1. ovog tarifnog broja podlijeu i elektronski podnesci
kao i svaki naknadni podnesak kojim se dopunjava ili mijenja prvobitni
podnesak.
Tarifni broj 25.
Za izdavanje usmene pomoi pred sudom, za usmeno opozivanje ili otkaz

punomoi pred sudom plaa se taksa u iznosu od .10,00
Za sudsko obavjetenje o opozivu ili otkazu punomoi plaa se taksa u iznosu od
..5,00
Ako vie lica ovlaenih za potpisivanje pravnog lica izdaju punomo jednom
zastupniku, plaa se taksa za jednu punomo.
Za izdavanje usmene punomoi 1. ovog tarifnog broja plaa se jedna taksa i kad
vie lica istovremeno izdaju punomo jednom ili veem broju lica.
Tarifni broj 26.
Za pisani podnesak za razmatranje zavrenih sudskih spisa plaa se taksa u

iznosu od ..5,00
Tarifni broj 27.
Za pisani ili usmeni zahtjev da se izvri prepisivanje sudskog akta plaa se taksa
u iznosu od... 5,00
Za prepisivanje sudskih akata, kao i za prepisivanje akata iz zbirke isprava koje
je sud izvrio na zahtjev stranke plaa se od svake poete stranice originala taksa
u iznosu od po ..5,00
Za izdavanje prepisa raspravnog zapisnika plaa se polovina takse iz take
1.ovog tarifnog broja.
[239]

Za izdavanje transkripta audiozapisa plaa se taksa od 2,00 KM po stranici. Kao
cijela stranica smatra se svaka poetna stranica teksta u standardnom formatu.
Za izdavanje audio zapisa na CD romu plaa se taksa u iznosu od 5,00 KM.
Ako se istovremeno sudski prepis ovjerava, plaa se posebna taksa za
ovjeravanje.
Za prepis raspravnog zapisnika koji je izraen istovremeno sa sastavljanjem
originala plaa se polovina takse iz take 1. ovog tarifnog broja.
Pod prepisom se ne podrazumijevaju: fotokopija ili kopija, koja je preslikani
original ili matrica, ukljuujui uveanje i umanjenje, mehanikim ili
elektronskim presnimavanjem, hemijskom reprodukcijom ili nekom drugom
ekvivalentnom tehnikom kojom se precizno reprodukuje original.
Tarifni broj 28.
Za izvode iz sudskog registra ili drugih javnih knjiga koje vodi sud, ako se
izdaju na zahtjev stranke, plaa se taksa u iznosu od 10,00 KM po stranici.
Kada je izvod sastavila sama stranka i podjelila ga sudu na potvrdu, plaa se
polovina takse iz ovog tarifnog broja.
Tarifni broj 29.
Za uvanje (depozit) novca, stvari i papira od vrijednosti na zahtjev stranke,

plaa se godinje 1% vrijednosti, s tim da iznos takse ne moe biti manji od
..100,00
Taksa se plaa za svaku godinu unaprijed, a poeta godina rauna se kao cijela.
Ako se vrijednost stvari ne moe procijeniti po njihovoj prirodi, procjenu e
izvriti vjetak o troku deponenta.
Tarifni broj 30.
Za molbu za protest mjenice, eka i drugih isprava ili ugovora zbog

neakceptiranja, neisplate ili neispunjenja, plaa se taksa u iznosu od .5,00
Za protest isprave plaa se taksa prema vrijednostima, i to:
1) Do 50,00 KM............................................................................5,00
2) Preko 50,00 KM do 500,00 KM..............................................25,00
3) Preko 500,00 KM....................................................................50,00
Ako se jednom molbom trai vie protesta, odnosno zamjena protesta, plaa se
jedna taksa za molbu, ali se u tom sluaju plaa posebna taksa za svaki protest,
odnosno zamjenu protesta.
Tarifni broj 31.
[240]

Za podnesak koji stranka usmeno daje na zapisnik pred sudom plaa se taksa
predviena u tarifi za odnosni podnesak.
Tarifni broj 32.
Za prijedlog stranke da sud postavi arbitra ili predsjednika arbitrae plaa se

taksa u iznosu od 25,00
Za prijedlog o izuzeu arbitra plaa se taksa u iznosu od ..50,00
Za sastavljanje potvrde o pravosnanosti i izvrnosti presude arbitrae plaa se
taksa u iznosu od 25,00
Tarifni 33.
Za zahtjev za izuzee plaa se taksa u iznosu od...........................................30,00
5. POPIS SLIKA
R/b Naziv slike Str.

1. Knjiga primljene pote 18
2. Primanje pote 18
3. Primjer obavjeteja 1 20
4. Primjer obavjetenja 2 21
5. Slubena zabiljeka 22
6. Knjiga rauna 24
7. Knjige evidencije 25
8. Djelovodnik 26
9. Skraeni djelovodnik 27
10. Karton predmeta 28
11. Klasifikacioni znak 30
12. Pregradni karton 32
13. Brojani karton 33
14. Interna dostavna knjiga 34
15. Knjiga otpremljene pote 38
16. Kontrolnik potarine 38
17. Veza predmeta 45
18. Francuska forma slubenog akta 46
19. Amerika blok forma slubenog akta 47
20. Potvrda o prijemu podneska 48
[241]

Obrazac kartona za prvostepene upravne predmete po kojima je postupak pokrenut
21. 49
po zahtjevu stranke
Obrazac kartona za prvostepene upravne predmete po kojima je postupak pokrenut
22. 50
po slubenoj dunosti
23. Obrazac kartona za drugostepene upravne predmete 50
Obrazac kartona za prvostepene i drugostepene upravne predmete u kojima je
24. 51
uloeno vanredno pravno sredstvo
25. Kartica predmeta neupravnog postupka 51
26. Karton za dostavu slubenih glasnika i asopisa 54
27. Forma rjeenja 56
28. Obrazac za telefonske poruke 62
29. Prijemni tambilj 76
30. Daktilografski tambilj 76
31. Sadraj teksta potvrde u tambilju kod ovjere potpisa ili rukopisa 77
32. Sadraj teksta potvrde u tambilju kod ovjere prepisa isprave 77
33. Arhivski 82
34. Lista kategorija registraturskog materijala sa rokovima uvanja 91
35. Knjiga ulaznog inventara 93
36. Karton fonda 93
37. Azbuni indeks 94
38. Knjiga depozita 94
39. Knjiga otkupljene i poklonjene grae 95
40. Arhivska knjiga 95
41. Knjiga evidencije arhivske i registraturske grae 96
42. Knjiga registra arhiva 97
43. Knjiga evidencije o korisnicima i korienoj arhivskoj grai 101
44. Primjer reversa 102
45. Upisnik za ovjeru 103
46. Primjer poziva na sastanak 138
47. Primjer zapisnika sa sastanka sa uputstvom kako ga treba voditi 141
[242]
LITERATURA
1. Ostoja Kremenovi: Kancelarijsko poslovanje, Grafomark, Laktai,

2005.
2. Mladen Kosovac: Kancelarijsko poslovanje, Slubeni list SFRJ, 1974.
3. Petar Kuni: Upravno pravo opti i posebni dio, Pravni fakultet, Banja
Luka, 2001.
4. Mlaen Mandi i Ljubinko Mitrovi: Upravno procesno pravo,
Panevropski univerzitet Apeiron, Banja Luka, 2012.
5. Hilmo Pai, efik Libri: Kancelarijsko poslovanje, Centar za
promociju civilnog drutva, Sarajevo
6. Izmjene i dopune Uredbe o kancelarijskom poslovanju republikih
organa uprave, Slubeni glasnik Republike Srpske, broj 13/07
7. Izmjene i dopune uputstva o sprovoenju kancelarijskog poslovanja
republikih organa uprave, Slubeni glasnik Republike Srpske, broj
05/06
10/06
10/07
31/09
43/09
74/09
99/09
[243]

98/10
111/10
25/11
17. Konvencija za zatitu kulturnih dobara u sluaju oruanog sukoba
18. Pravilnik o optim uslovima uvanja dokumentarne grae u digitalnom
obliku i posebnim uslovima uvanja specifine dokumentarne grae,
19. Pravilnik o uslovima i nainu primopredaje javne arhivske grae izmeu
imaoca i Arhiva Republike Srpske, Slubeni glasnik Republike
Srpske, broj 29/01
20. Pravilnik o uslovima uvanja dokumentarne grae, Slubeni glasnik
Republike Srpske, broj 37/10
21. Pravilnik o prostornim, kadrovskim i finansijskim uslovima za osnivanje
i poetak rada Arhiva, Slubeni glasnik Republike Srpske, broj 43/10
22. Pravilnik o optim i posebnim uslovima uvanja javne arhivske grae,
"Slubeni glasnik Republike Srpske" broj 53/10
23. Pravilnik o zatiti i uvanju arhivske grae u Arhivu Bosne i
Hercegovine i registraturske grae u institucijama Bosne i Hercegovine,
24. Zakon o ovjeravanju potpisa, rukopisa i prepisa, Slubeni glasnik
25. Zakon o elektronskom poslovanju Republike Srpske, Slubeni glasnik
26. Zakon o elektronskom potpisu Republike Srpske, Slubeni glasnik
27. Zakon o kulturnim dobrima, Slubeni glasnik Republike Srpske, broj
11/95
28. Zakon o izmjenama i dopunama zakona o kulturnim dobrima, Slubeni
glasnik Republike Srpske, broj 103/08
29. Zakon o administrativnim taksama, Slubeni glasnik Republike
Srpske, broj 100/11
[244]

30. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o administrativnim taksama,
31. Zakon o posebnim republikim taksama, Slubeni glasnik Republike
Srpske, br. 8/94
32. Zakon o administrativnoj slubi u upravi Republike Srpske, Slubeni
33. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o administrativnoj slubi u
upravi Republike Srpske, Slubeni glasnik Republike Srpske, broj
62/02
38/03
49/06
20/07
37. Zakon o republikoj upravi, Slubeni glasnik Republike Srpske, broj
118/08
38. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o republikoj upravi, Slubeni
41. Zakon o izmjenama i dopunama zakona o posebnim republikim
taksama, Slubeni glasnik Republike Srpske, broj 3/96
[245]

49. Zakon o sudskim taksama, Slubeni glasnik Republike Srpske, broj
73/08
50. Zakon o izmjenama i dopunama zakona o sudskim taksama, Slubeni
51. Zakon o optem upravnom postupku, Slubeni glasnik Republike
Srpske, broj 13/08
52. Zakon o izmjenama i dopunama zakona o optem upravnom postupku,
Slubeni glasnik Republike Srpskr, broj 50/10
53. Zakon o peatima, Slubeni glasnik Republike Srpske broj 17/92
54. Zakon o izmjenama i dopunama zakona o peatima, Slubeni glasnik
55. Zakon o izmjenama i dopunama zakona o peatima, Slubeni glasnik
56. Zakon o peatu institucija BiH, Slubeni glasnik BiH, broj 12/98,
62/11
57. Zakon o arhivskoj djelatnosti, Slubeni glasnik Republike Srpske,
broj 119/08
58. Zakon o krivinom postupku Republike Srpske, Slubene glasnik
59. Zakon o izmjenama i dopunama zakona o krivinom postupku
Republike Srpske, Slubene glasnik Republike Srpske, broj 111/04
Republike Srpske, Slubene glasnik Republike Srpske, broj 115/04
Republike Srpske, Slubene glasnik Republike Srpske, broj 29/07)
62. UNIDROIT-ova Konvencija o ukradenim ili nezakonito izvezenim
kulturnim dobrima
63. Uputstvo o sprovoenju jednoobraznog djelovodnika za poslove opte
administracije, Slubenom listi FNRJ, broj 5/50
[246]

64. Uputstvo o sprovoenju kancelarijskog poslovanja republikih organa
uprave, Slubeni glasnik Republike Srpske, broj 31/05
65. Uredba o kancelarijskom poslovanju republikih organa uprave,
66. Uredbe o kancelarijskom poslovanju i uputstva za njeno izvrenje,
Slubeni list FNRJ, broj 50/57
[247]
CIP -

,
651.4/.9(075.8)
,
Administrativno i kancelarijsko poslovanje /
Slavica Luki. - 1. izd. - Banja Luka :
Panevropski univerzitet Apeiron, 2013 (Banja Luka
: Markos design&print studio). - 248 str. ; 25 cm
: tabele, graf. prikazi. - (Edicija Pravna
biblioteka - Sofokles ; knj. 24)
Tira 200. - Napomene i bibliografske reference

uz tekst. - Bibliografija: str. 243-247.
ISBN 978-99955-91-11-3
COBISS.BH-ID 3666456

Administrativno I Kancelarijsko Poslovanje - Slavica Lukic Otkljucano PDF

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Administrativno I Kancelarijsko Poslovanje - Slavica Lukic Otkljucano PDF

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

Slavica Luki

Banja Luka, 2013.

Odgovorno lice izdavaa:

Glavni i odgovorni urednik:

Prelom i dizajn korica:

Odgovorno lice tamparije:

U prvom poglavlju dat je istorijat kancelarijskog poslovanja, kao i kancelarijsko

Prof. dr Rajko Kuzmanovi

Prof. dr Brano Milju

1. ISTORIJAT KANCELARIJSKOG POSLOVANJA

Kancelarijsko poslovanje je postojalo i prije donoenja propisa o nainu rada.

U periodu prije Drugog svjetskog rata, tanije 1931.g. donosi se Poslovnik za

Drugi svjetski rat je prekinuo kontinuitet razvoja kancelarijskog poslovanja. U

Kancelarijsko poslovanje je dodatno unapreeno usvajanjem Uredbe o

2. KANCELARIJSKO POSLOVANJE DANAS

Kancelarijsko poslovanje organa dravne uprave obuhvata evidentiranje,

Akt kojim se ureuje kancelarijsko poslovanje donosi Vlada.

Kancelarijsko poslovanje primjenjuje se i na slubu Narodne skuptine,

Vlada Republike Srpske je donijela Uredbu o kancelarijskom poslovanju

Osim navedenih propisa kancelarijsko poslovanje je ureeno i drugim

Na nivou Bosne i Hercegovine o kancelarijskom poslovanju zakone i propise

Od arhivskih propisa koji ureuju postupak postupanja sa aktima od trenutka

1. Zakon o arhivskoj djelatnosti23,

Na nivou Bosne i Hercegovine za grau nastalu u institucijama Bosne i

Da bi se zatitila kulturna dobra u sluaju ratnih sukoba usvojeni su i

Kancelarijsko poslovanje u uem smislu obuhvata poslovanje s aktima i to:

3.1. Primanje pote

Slika 1: Knjiga primljene pote

Slika 2: Primanje pote

Ako i pored upozorenja stranka ponovi zahtjev da se akt sa nedostacima primi,

Ukoliko je slubenik ovlaen za prijem pote podnesak primio putem potanske

U sluaju nenadlenosti organa ili organizacije za postupanje po aktu koji

Potvrda prijema pote izdaje se ukoliko je to predvieno propisom ili ukoliko

Prijem pote koja se dostavlja putem dostavne knjige za mjesto potvruje se

Prijem pote sa obrascem za potvrdu prijema (dostavnica) potvruje se na taj

Kod prijema podnesaka po kojima se rijeava u upravnom postupku, stranka se

O POMJERANJU ROKA ZA RJEEVANJE ZAHTJEVA

Va zahtjev broj: __________________________ od _________________g.

Slika 3: Primjer obavjetenja 1

O POMJERANJU ROKA ZA RJEEVANJE ZAHTJEVA

Va zahtjev broj: __________________________ od _________________g. radi

(dokazi koji nedostaju)

Zbog toga Vas pozivamo da dostavite ovom organu (organizaciji) najkasnije do

Ako do navedenog roka ne dostavite traene dokaze, po zahtjevu se nee postupiti.

Ovaj organ (organizacija) e, ako postupite po ovom obavjetenju, donijeti rjeenje i

Slika 4: Primjer obavjetenja 2

3.2. Otvaranje pote

Ako radnik, odnosno slubenik, prilikom otvaranja pote koja je zaprimljena

Prilikom otvaranja koverte upuene od _________________ utvreno je da se u koverti

Koverta se prilae ovoj zabiljeci.

_____________ (mjesto), datum ___________g.

Ovlateni slubenik pisarnice:

Slika 5: Slubena zabiljeka

Potu otvara slubenik nadlean za otvaranje pote. To moe biti slubenik

3.3. Pregled i rasporeivanje pote

Prilikom zavoenja akta na akt se stavlja otisak prijemnog tambilja u gornjem

3.5. Osnovne knjige evidencije u organu ili organizaciji

Slika 7: Knjige evidencije

Sve osnovne knjige evidencije zakljuuju se na kraju kalendarske godine.

Osnovna evidencija o predmetima i aktima u kancelarijskom poslovanju

U pomone knjige evidencije spadaju:

U svim ovim knjigama se evidentiraju radnje u vezi sa jedinicama

Va zahtjev broj: __________ od _g.

Va zahtjev broj: __________ od _g. radi

___ (mjesto), datum _g.

Broj: _ /

VEZA: Va akt broj: od _g.

VEZA: Na akt broj: _ od ____g.