Referat

Kegawatan Respirasi Akibat Gagal Napas dan

Sumbatan Jalan Napas

Disusun oleh:

Stefanie Angeline, S. Ked 04084821719171

Leonardus Yogie Ricardo, S.Ked 04054821719164

Kepaniteraan Klinik Bagian Anestesiologi dan Terapi Intensif

Periode 16 Mei 2017 18 Juni 2017

Pembimbing:
dr. Fredi Heru Irwanto, Sp. An

BAGIAN DEPARTEMEN ANESTESIOLOGI DAN TERAPI INTENSIF

RUMAH SAKIT UMUM Dr. MOHAMMAD HOESIN
FAKULTAS KEDOKTERAN UNIVERSITAS SRIWIJAYA
2017
2
 HALAMAN PENGESAHAN

Referat

Oleh :
Stefanie Angeline, S. Ked 04084821719171
Leonardus Yogie Ricardo, S.Ked 04054821719164

Telah diterima dan disetujui sebagai salah satu syarat dalam mengikuti
Kepaniteraan Klinik di Departemen Anestesiologi dan Terapi Intensif
Fakultas Kedokteran Universitas Sriwijaya Rumah Sakit Umum Dr.
Mohammad Hoesin Periode 16 Mei 2017 18 Juni 2017

Palembang, Juni 2017

dr. Fredi Heru Irwanto, Sp. An

3
 KATA PENGANTAR

Puji dan syukur kehadirat Allah S.W.T. atas karunia-Nya sehingga penulis
dapat menyelesaikan referat yang berjudul Kegawatan Respirasi Akibat Gagal
Napas dan Obstruksi Jalan Napas. Referat ini merupakan salah satu syarat
Kepaniteraan Klinik di Departemen Anestesiologi dan Terapi Intensif Rumah
Sakit Dr. Mohammad Hoesin Palembang Fakultas Kedokteran Universitas
Sriwijaya.
Penulis mengucapkan terima kasih kepada dr. Fredi Heru Irwanto, Sp. An
selaku pembimbing yang telah memberikan bimbingan selama penulisan dan
penyusunan telaah ilmiah ini.
Penulis menyadari masih banyak kekurangan dalam penyusunan referat
ini. Oleh karena itu, kritik dan saran dari berbagai pihak sangat penulis harapkan.
Semoga referat ini dapat memberi manfaat bagi pembaca.

Palembang, Juni 2017

Penulis

4
 DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL........................................................................................ i
HALAMAN PENGESAHAN.......................................................................... ii
KATA PENGANTAR....................................................................................... iii
DAFTAR ISI..................................................................................................... iv
DAFTAR TABEL............................................................................................. vi
DAFTAR GAMBAR........................................................................................ vii

BAB I PENDAHULUAN............................................................................... 1

BAB II TINJAUAN PUSTAKA..................................................................... 2

2.1. Anatomi dan Fisiologi Respirasi...................................................... 2
2.1.1 Anatomi dan Fungsi Paru................................................................. 2
2.1.2 Otot Pernapasan dan Mekanisme Kerja Otot Pernapasan................ 3
2.1.3 Mekanisme Pernapasan.................................................................... 5
2.2. Kegawatan Respirasi........................................................................ 8
2.2.1 Gagal Napas..................................................................................... 8
2.2.1.1 Definisi Gagal Napas....................................................................... 8
2.2.1.2 Klasifikasi......................................................................................... 8
2.2.1.3 Patofisiologi..................................................................................... 11
2.2.1.4 Diagnosis.......................................................................................... 13
2.2.2 Sumbatan Jalan Napas...................................................................... 16
2.2.2.1 Definisi............................................................................................. 16
2.2.2.2 Etiologi............................................................................................. 16
2.2.2.3 Klasifikasi......................................................................................... 17
2.2.2.4 Manifestasi Klinis............................................................................ 18
2.2.2.5 Komplikasi....................................................................................... 18
2.2.2.6 Pemeriksaan Penunjang.................................................................... 18
2.3. Airway Management........................................................................ 19
2.3.1 Definisi............................................................................................. 19

2.3.2 Pengelolaan Jalan Napas Darurat..................................................... 22

2.3.3 Pengelolaan Jalan Napas dengan Alat.............................................. 23
2.3.3.1 Bentuk dan Teknik Face Mask......................................................... 24

iv
2.3.3.2 Bentuk dan Teknik Laryngeal Mask Airway.................................... 26
2.3.3.3 Bentuk dan Teknik Esophageal-tracheal combitube....................... 31
2.3.3.4 Bentuk dan Teknik Tracheal Tube.................................................... 31
2.3.4 Kesulitan dalam Pengelolaan Jalan Napas....................................... 33

BAB III KESIMPULAN................................................................................ 38

DAFTAR PUSTAKA ..................................................................................... 39

6
 DAFTAR TABEL

Tabel 1.
Kriteria Gagal Nafas Menurut Ponttopidan......................................................14
Tabel 2.
Ukuran LMA....................................................................................................29
Tabel 3.
Perbandingan LMA dengan Facemask.............................................................29
Tabel 4.
Langkah Pemasangan LMA.............................................................................30
Tabel 5.
Ukuran ETT......................................................................................................32
Tabel 6.
Sistem Skoring Mallampati..............................................................................30

7
8
 DAFTAR GAMBAR
Gambar 1.
Anatomi Paru Kanan dan Kiri Dilihat dari Sisi Medial....................................3
Gambar 2.
Otot-otot Pernapasan Dinding Dada.................................................................5
Gambar 3.
Mekanisme Ventilasi Paru................................................................................6
Gambar 4.
Spirogram Normal pada Dewasa Muda............................................................8
Gambar 5.
Heimlich manuever...........................................................................................20
Gambar 6.
Penilaian Jalan Napas (Look, Listen and Feel).................................................21
Gambar 7.
Tindakan Pembebasan Jalan Napas - Jawthrust................................................22
Gambar 8.
Jalur Pernapasan Oropharyng...........................................................................24
Gambar 9.
Face mask.........................................................................................................25
Gambar 10.
Face mask dengan teknik dua tangan...............................................................26
Gambar 11.
Pemasangan LMA............................................................................................27
Gambar 12.
Endotracheal tube.............................................................................................26
Gambar 13.
Penjelasan anatomi dari skor Mallampati.........................................................26
Gambar 14.
Anatomi Rongga Mulut....................................................................................26
Gambar 15.
Jarak Tiromental...............................................................................................26