Asal Usul Bahasa Melayu

MODUL BAHASA MELAYU PENGGAL 1
ASAL USUL BAHASA MELAYU
KONSEP MELAYU
1. Pada awalnya istilah Melayu hanya dikaitkan dengan konsep kerajaan.

2. Istilah Melayu telah disebut dalam pelbagai bentuk seperti maleu-colon (Buku
Geographike Sintaxis-M.Ptolemy)., Malaya dvipa (Kitab Purana) , Mo-lo-yeu
(Tulisan Cina), Mo-lo-yu (Catatan I-tsing), Malayakoram dan Malaikurram
(Gerini).
3. Perkataan Melayu pada awalnya dikesan dalam
a) Sebuah Kitab Hindu Purba yang berjudul Purana . Dalam kitab ini terdapat
perkataan Malaya Dvipa .
b) Penggunaan istilah Melayu terdapat dalam catatan seorang rahib Buddha yang
bernama I-Tsing, istilah yang digunakan ialah Mo-lo-yu
c) Perkataan Melayu turut ditemukan tertulis di bahagian belakang sebuah
patung gangsa yang bertarikh 1286 M yang ditemukan di Padang Rocore di
Sungai Batanghari, Sumareta Selatan.
4. Kemunculan istilah Melayu yang merujuk kepada bangsa dan bahasa bermula
apabila wujudnya kerajaan Melaka, pada masa itu, istilah Melayu merujuk kepada
raja-raja Melayu dari Sumatera.
DEFINISI MELAYU DARI SEGI ETIMOLOGI
1. Etimologi bermaksud kajian tentang asal usul dan sejarah sesuatu perkataan serta
makna perkataan tersebut. Contoh Malaya berasal dari hima alaya, Malayapura
bermaksud kota Melayu, Mlyu (bahasa Jawa Kuno) bermaksud mengembara,
dalam Sejarah Melayu perkataan Melayu merujuk kepada Sungai Melayu
SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 1

SALAH SILAH BAHASA MELAYU
1. Salahsilah bermaksud asal-usul, susur galur atau keturunan. Oleh itu,

salasilah bahasa Melayu merujuk kepada kajian tentang asal usul atau keturunan
bahasa Melayu.
2. Untuk mengkaji asal usuk Bahasa Melayu, rajah salah silah bahasa amat penting.
Rajah ini ada kaitannya dengan faktor usia sesuatu bahasa. Pemeringkatan bahasa-
bahasa di dunia diberi kriteria berdasarkan filum, rumpun, dan keluarga bahasa.
3. Istilah Filum ialah kelompok bahasa induk yang paling tua usianya iaitu 5000
tahun ke atas. Rumpun pula kelompok bahasa yang berumur antara 2500-5000
tahun dan keluarga ialah kelompok bahasa yang berumur kurang daripada 2500
tahun.
BAHASA MELAYU Hubungannya dengan Bahasa-bahasa lain di Dunia.

Penggolongan Bahasa-bahasa Austronesia

HIPOTESIS TEMPAT ASAL ORANG MELAYU
Terdapat 2 hipotesis tempat asal orang Melayu :
1. KAWASAN ASIA TENGAH

2. KAWASAN NUSANTARA
1.Kawasan Asia Tengah
Hiposis pertama mengatakan orang Melayu berasal dari Selatan China. Pelbagai nama
digunakan untuk merujuk kawasan tersebut ada yang menyebutnya Champa,
Kampuchea dan Burma, tetapi teori yang lebih popular mengatakan orang Melayu
berasal dari Yunan.
Penghijrahan mereka dilakukan secara berkelompok-kelompok.
a) Kelompok Melayu pertama telah menduduki Nusantara sekitar tahun 2000
SM (2500 SM).
Kumpulan pertama ini dikenali sebagai Melayu Proto.
- Melayu Proto berpindah ke Asia tenggara pada Zaman Batu 2500 SM.
- Keturunannya di Asia tenggara ialah orang Asli, Dayak dan Batak di Sumatera (
Negrito, Senoi, Temuan, Jakun )
Pada peringkat awal, hipotesis perpindahan kelompok Melayu telah dikemukakan oleh
P.Sarasin dan F.Sarasin 1892. Ini dikukuhkan lagi oleh seorang ahli sejarah, ahli budaya
dan tokoh bahasa iaiti ahli pra sejarah, Von Heine Geldern 1932. Beliau telah

membuat kajian terhadap beliung bersegi panjang yang ditemui di Sg.Irrawadi,

Sg.Hwang Ho, Sg.Yangtze, Sg.Mekong, Sg.Salween dan Sg.Brahmaputra. Hasilnya
beliau mendapati bahawa bentuk dan jenis beliung yang sama juga telah dijumpai di
beberapa kawasan di Nusantara. Beliau membuat kesimpulan beliung tersebut telah
dibawa oleh orang Asia tengah ke kepulauan Melayu.
b) Kelompok Melayu ke-2 datang ke Nusantara pada tahun 1500 SM. Mereka
dikenali sebagai Melayu Deutro. Kedatangan kelompok melayu ke-2 ini ke Nusantara
menyebabkan kelompok melayu pertama telah berundur ke hutan-hutan, lembah-
lembah sungai dan ke kawasan pedalaman.
CIRI-CIRI Melayu Deutro

- perpindahan melayu Deutro berlaku pada zaman Logam.
- Keturunannya adalah menjadi orang Melayu di Malaysia
( melayu moden )
- Kumpulan ini lebih bijak dan mahir daripada Melayu Proto
- Mereka bijak dalam bidang Astronomi, Pelayaran, dan bercucuk tanam.
- Bilangan mereka ini lebih ramai berbanding Melayu Proto
- Mereka membina penempatan di Pesisir Pantai.
2.Kawasan Nusantara
Hipotesis ini mengatakan bahawa orang Melayu tidak berasal dari luar tetapi
dikatakan orang Melayu sememangnya manusia asal yang telah wujud di Nusantara.
Hipotesis ini mengemukakan beberapa tempat yang merujuk kawasan asal
Austronesia. Kawasan yang dicadangkan oleh pengkaji berdasarkan beberapa bukti seperti
kebudayaan kebahasaan, perkembangan manusia dan situasi geografi lalu.
Seorang ahli pengkaji kebudayaan J.C.Crawfurd menyatakan tanah asal orang
Melayu adalah dari Sumatera dan Jawa . sarjana Inggeris ini juga ada mengkaji bahasa di

Sumatera, Jawa dan Kalimantan. Beliau berpendapat bahasa Melayu dan bahasa Jawa
menjadi bahasa induk terbesar di Nusantara.
Pendapat beliau ini telah disokong oleh seorang ahli linguistik bandingan iaitu
Isidore Dyen yang menyimpulkan nenek moyang di Nusantara berasal dari Formosa atau
New Guinea.
Kajian purba menyokong pendapat ini kerana penemuan beberapa tengkorak di
Nusantara membuktikan manusia telah lama tinggal di sini. Rangka manusa paling awal
dikenali sebagai Homo Eractus ( Pithicanthropus Eractus ). Berusia 2 juta tahun ditemui
di Sambungmacan. Rangka manusia awal ini juga dikenali sebagai Manusia Jawa.
Terdapat lebih kurang 41 fosil manusia yang ditemuai di Jawa. Antara rangka manusia
yang lain ialah :
a) Pithicanthropus Mojokerta ditemuai di Jawa , berusia 670,000 tahun.
b) Pithicanthropus Trinil ditemui di Jawa, berusia 600,000 tahun.
c) Sinanthropus pekinensis ditemui di China , berusia 550,000 tahun.
Dengan penemuan-penemuan tengkorak ini dihipotesiskan bahawa manusia moden

(Homo Sapiens ) dikatakan keturunan manusia awal di Nusantara.
Hendrik Casper Kern mendapati beberapa perkataan di Nusantara juga terdapat di
Madagaskar Taiwan dan Filipina. Hasilnya beliau mendapati B.Melayu berasal dari
bahasa asal yang sama.
William Marsden mendapati persamaan antara B.Melayu dengan bahasa Polinesia.
John Reinhold Foster membuat kesimpulan yang sama dengan Marsden setelah
mengkaji perkataan kata B.M dengan Bahasa Polinesia.
Ahli bahasa A.H Keane mendapati struktur BM serupa dengan struktur bahasa
Kampuchea, beliau merupakan seorang ahli antropologi yang menyelidik tentang
pertalian antara dua bangsa Indo China dengan Bahasa Austroasia.

Hasil kajiannya beliau mendapati BM menggunakan campuran kata-kata ekasuku

dan dwisuku. Kesimpulannya BM merangkumi bangsa daerah bahasa dwisuku di Indo
China.
Van Der Tuuk mengkaji hukum bunyi. Beliau mengkaji keserupaan bahasa
Austronesia- usaha ini diteruskan oleh J.L Brandes yang mengkaji perbandingan fonetik
bahasa Austronesia dan keserumpunannya.
BAHASA MELAYU KUNO
DEFINISI
BM yang berkembang di Nusantara antara abad ke-7 hingga ke 13 pada zaman

Kerajaan Sriwijaya.
Pada zaman Kerajaan Sriwijaya, BM kuno menjadi bahasa :
a) Lingua Franca
b) Bahasa Pentadbiran
c) Bahasa Persuratan
Bahasa Melayu Kuno (BMK) menjadi bahasa Lingua Franca mengatasi
Bahasa Jawa Kuno kerena
a) Bersifat sederhana dan mudah menerima pengaruh luar
b) Tidak terikat kepada perbezaan susun lapis masyarakat

c) Mempunyai sistem yang lebih mudah berbanding bahasa Jawa

BMK banyak dipengaruhi oleh bahasa Sanskrit
Bahasa Sanskrit bukan sahaja memperkaya BM malah melalui
pengaruh bahasa Sanskrit BM mengalami perubahan ke arah bahasa
sarjana ( bahasa ilmu )
BM mudah dipengaruhi bahasa Sanskrit kerana :
a) Adanya pengaruh agama Hindu
b) Bahasa Sanskrit adalah Bahasa Bangsawan dan mempunyai tamadun yang tinggi
c) Sifat BM yang mudah dilentur dan di bentuk mengikut keadaan dan keperluan.
Bahan Bukti BMK adalah berdasarkan 4 buah Batu Bersurat abad ke-7
iaitu
a) Batu Bersurat di Kedukan Bukit, Palembang ( 683 M )
b) Batu Bersurat di Talang Tuwo, dekat Palembang ( 684 M )
c) Batu Bersurat Kota Kapur, Pulau Bangka ( 686 M )
d) Batu Bersurat Karang Berahi, Meringin, Daerah Hulu Jambi (692 M )
Keempat-empat Batu Bersurat ini ditulis dengan menggunakan huruf

Pallawa
Bukti lain : Batu Bersurat di Gandasuli dan Batu Bersurat di jawa Tengah
( 832 M )
Bezanya, kedua-dua batu bersurat ini ditulis dengan menggunakan
huruf Nagiri
CIRI-CIRI BMK
a) Penuh dengan kata pinjaman bahasa Sanskrit

b) Sususnan ayat bersifat Melayu

c) Bunyi [b] ialah [w] dalam BMK contoh, bulan wulan

d) Bunyi [ ] pepet tidak wujud dalam BMK contoh, dengan dngan atau dangan
e) Awalan ber ialah mar dalam BMK contoh, berlepas marlapas
f) Awalan di- ialah ni- dalam BMK contoh , diperbuat niparwuat
g) Ada konsonan yang diaspirasikan seperti dh, th, ph, dh, kh, sh. Contoh, sukachitta
h) Huruf h dalam BM moden hilang contoh semua samuha, saya sahaya.
CONTOH PERKATAAN BAHASA MELAYU KUNO DAN BAHASA MELAYU MODEN
BAHASA MELAYU KUNO BAHASA MELAYU MODEN
wulan Bulan
dngan dengan
sukhacitta sukacita
marlapas berlepas
niwunuh dibunuh
BAHASA MELAYU ZAMAN PERALIHAN BM KUNO KE BM KLASIK
DEFINISI
- BM praklasik adalah BM yang digunakan pada zaman transisi iaitu zaman peralihan
daripada pengaruh hindu kepada pengaruh arab.
- Zaman ini bermula pada abad ke 11 apabila pengaruh islam semakin dominan di Asia
Tenggara iaitu dalam kerajaan Mejapahit dan Melaka.

BAHAN BUKTI
Terdapat 3 batu bersurat penting :
1. Batu Bersurat di Pagar Ruyung, Minangkabau (1356)

ciri-cirinya :
a. Ditulis dalam huruf india
b. Mengandung prosa melayu kuno dan beberapa baris sajak kuno
c. Bahasanya berbeza sedikit daripada bahasa batu bersurat abad ke-7
2. Batu Bersurat di Minye Tujuh, Acheh (1380)
ciri-cirinya :
a. Masih memakai huruf india. Buat pertama kalinya terdapat penggunaan kata-kata arab
seperti nabi, imam, Allah dan rahmat
3. Batu Bersurat di Kuala Berang , Terengganu ( 1303 1387 )
ciri-cirinya :
a. Ditulis dalam tulisan jawi

b. Membuktikan tukisan arab telah digunakan dalam BM pada abad itu.
- ketiga-tiga batu bersurat ini adalah bahan bukti penting sebagai catatan terakhir
perkembangan BM kerana selepas abad ke-14, muncul kesusasteraan melayu dalam
bentuk tulisan.
BUKTI-BUKTI LAIN
1. Batu nisan Wali Allah yang dijumpai di pekan Pahang pada 1028 m
2. Batu nisan ditemui di Brunei ( Puteri Sultan Brunei ) 903 m dijumpai di
Jalan Residensi Brunei.
3. Batu Nisan Syeikh Abdul Kadir Sham yang dijumpai di Laggar, Alor Star.
4. Di wilayah Phang-Rang, Champa ditemui Bukti Batu bersurat (1039 m)
5. Batu Khafi tahun 1039 m yang menggunakan aksara jawi
6. Batu Tanda Chal yang menceritakan tentang pembayaran cukai,

hutang dsb,nya.
7. Batu nisan Sultan Malik al-Salleh 1297 m yang ditemui di Pasai. Batu nisan ini ditulis
dalam tulisan Arab dengan kaligrafi niski yang popular di India.
BAB 3
BM KLASIK
- Def. BM yang telah mempunyai aksaranya tersendiri iaitu tulisan jawi.

- Bermula pada abad ke-13 dan berakhir pada abad ke-14
- Kegemilangannya dibahagikan dalam 3 zaman yang penting iaitu :
a. Zaman Kerajaan Melayu Melaka
b. Zaman Kerajaan Acheh
c. Zaman Kerajaan Johor-Riau.
BM berkembang pesat dalam zaman kerajaan Melaka kerana :
i. Pengaruh politik melayu membolehkan BM tersebar dengan mudah.
ii. BM digunakan sebagai bahasa penyebaran agama islam yang tinggi
darjahnya.
iii.Tulisan jawi dan perbendaharaan kata dari bahasa arab membolehkan
perkembangan BM dalam bidang kesusasteraan.
BAHAN BUKTI
- Pada zaman BM klasik kesemua bahan bukti banyak terdiri daripada surat-
surat yang dikirimkan oleh raja-raja Melayu dalam hubungannya dengan raja-
raja Melayu yang lain, pedagang-pedagang Eropah dan raja-raja negara luar.

- Dua pucuk surat Sultan Trenate kepada Raja Portugal, merupakan teks bertulis
tertua di atas kertas yang ditemui. Kedua-dua surat ini bertarikh 1521 dan
1522 m yang dikirimkan oleh Sultan Abu Hayat kepada John III
- Kedua-dua surat ini di anggap sebagai surat emas kerana bahasa yang digunakan
dalam surat tersebut sangat halus, beradap sopan dan bersopan santun.
ZAMAN PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU KLASIK
1. Zaman Kerajaan Melayu Melaka

Pada zaman kesultanan Melayu Melaka, bukti penting ditemui dalam karya sastera
Sulalatus Salatin ( Sejarah Melayu ) , Undang-Undang Melaka, Undang-Undang Laut
Melaka, Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat Muhammad Ali Hanafiah.
2. Zaman Kerajaan Acheh

Selepas Kejatuhan Kerajaan Melaka 1511 , Pusat pengembngan bahasa berpindah ke Acheh
antara tokoh terkenal Acheh ialah :
Hamzah Fansuri karyanya : Syair Burung Pingai, Syair Sidang Fakir, Syair Dagang, Syair
Perahu dan Syair Si Burung Pungguk.
Syamsuddin Al-Sumaterani, : Mirat al-Mukminin, Miratul Iman dan Syarah Hamzah
Fansuri.
Nuruddin Al-Raniri : Siratul Mustakim, Asrar al-Insan dan Bustanj Al-Salatin.
Abdul Rauf Al-Singkel : Mirat al-Tulub
3. Zaman Kerajaan Johor-Riau

Zaman Kerajaan Johor Riau tokoh terkenal ialah Raja Ali Haji , karyanya ialah : Kitab
Bustan al-katibin (1857), Pengetahuan Bahasa(1859), Salasilah Melayu dan Bugis(1865)
dan Taufat Al-nafis (1865)
4. Contoh-contoh karya Kesusasteraan Melayu Klasik terkenal yang lain ialah Hikayat
Raja-raja Pasai, Hikayat Merong Mahawangsa, Hikayat Bayan Budiman, Hikayat seri
Rama, Hikayat Negeri Johor, Kisah Pelayaran Abdullah, Hikayat Anggun Cik Tunggal,
Hikayat Awang Sulung Merah Muda, dan Hikayat Panji Semerang
CIRI-CIRI BM KLASIK
Ayatnya panjang, berulang dan berbelit-belit
Banyak menggunakan ayat pasif
Banyak menggunakan kata partikel pun dan lah

Banyak menggunakan bahasa istana, pemulukan dan pendinaan.
Banyak kosa kata klasik seperti , ratna mutu manikam. Edan kasmaran, Masyghul,
dukachita.
Banyak menggunakan kata-kata pangkal ayat seperti, adapun, hatta, alkisah,

sebermula dan sebagainya.

BAHASA MELAYU MODEN
B. MELAYU PASCAMERDEKA
PERBEZAAN BAHASA MELAYU KLASIK DAN MODEN
BAHASA MELAYU KLASIK BAHASA MELAYU MODEN
Tiada perancangan bahasa Melalui proses perancangan bahasa yang

pesat
Banyak dipengaruhi oleh bahasa Arab Banyak menerima pengaruh bahasa Inggeris
Menggunakan laras bahasa sastera lama Menggunakan laras bahasa yang pelbagai
Banyak menggunakan ayat pasif dan ayat Banyak menggunakan ayat aktif
songsang
Banyak memanfaatkan bahasa istana/dalam Banyak memanfaatkan kosa kata bahasa

Moden.
TOKOH-TOKOH / SARJANA-SARJANA BAHASA MELAYU BARAT

R.O Winstedt, R.J.Wilkinson, C.C.Brown, W.E Maxwell, W. Marsden, O.T Dussek, W.G
Shellabear, J. Crawfurd, dan A.M.Skinner
TOKOH-TOKOH PENTING B.MELAYU MODEN PASCAMERDEKA
1. Abdullah bin Abdul Kadir Munsyi (1796-1854)

- dapat gelaran munsyi pada usia 11 tahun apabila mengajarkan pendidikan agama Islam
kepada askar-askar Melayu di Melaka.

- karya-karya beliau memperlihatkan pembaharuan pemikiran dan menandakan zaman

permulaan kepada bahasa Melayu Moden.
Hasil Karya : Syair Singapura Terbakar, Kisah Pelayaran Abdullah ke Kelantan, Kisah
Pelayaran Abdullah ke Jeddah, Hikayat Abdullah. Beliau turut menterjemahkan Hikayat
Kalilah dan Daminah.
2. Raja Ali Haji (1809-1870)

- Lahir di Pulau Penyengat, Riau.
- Berpendidikan Arab, berpengetahuan luas tentang agama Islam.
- Merupakan tokoh bahasa yang penting kerana karyanya meletakkan asas pembinaan
dan pembakuan bahasa Melayu.
Karya bahasa yang penting : Bustanul Katibin Lissubyanil-mutaalimi (Kitab Perkebuan
jurutulis bagi kanak-kanak yang Hendak Menuntut Belajar akan Dia) dan Kitab
Pengetahuan Bahasa.
Karya Sejarah : Kitab Salasilah Melayu dan Bugis dan Tuhfat al-Nafis( Haiah Yang Bernilai)
Karya Kesusasteraan : Syair Gurindam Dua Belas, Syair Jatuhna Negeri Johor, Syair Taman
Permata, Syair Abdul Muluk, Syair Siti Sianah dan Syair Hukum Nikah.
3. Mohd Said B. Hj. Sulaiman (1876-1955)

- Dilahirkan di TelukBelanga, Singapura. Merupakan Tokoh Persuratan Melayu
Johor.
- Sumbangan : menjadi penunjang Pakatan Bahasa Melayu Persuratan Buku Diraja
Johor (Pakatan). Terdapat 16 karya-karya beliau meliputi bidang bahasa, sastera,
sejarah, agama dan bidang-bidang bersifat umum.
- Karya : Buku Katan PBmPB Diraja Johor, Jalan BM, Penokok dan penambah,
Gugus Katan Bm.
4. Zainal Abidin B. Ahmad (1895-1973)

- Dikenali sebagai Za ba, lahir di Batu Kikir, Jempol, Negeri Sembilan.

- Memakai nama samaran seperti , Patriot, Anak Melayu Jati, dan Zai
Penjelmaan.
Hasil Karya : kitab Ilmu Bahasa Melayu, Kitab Rahsia Ejaan Jawi, Daftar Ejaan Jawi-
Rumi, Ilmu Mengarang Melayu, dan Peyua Ejaan Rumi Melayu di Malaya.
Sumbangan : Ketua Pengarang dan Penterjemah Kanan Pejabat Karang Mengarang di
MPSI, Ketua Jabatan Pengajian Melayu di UM dan Pengarah DBP.
- Dianugerahi gelaran Pendeta oleh Kongres Bahasa da Persuratan Melayu ketiga
(1956) serta Ijazah Kehormat Doktor Persuratan daripada UM (1959), menerima
darjah Panglima Mangku Negara yang membawa gelaran Tan Sri oleh DYMM
Yang Dipertuan Agong pada tahun 1962.
PERTUBUHAN-PERTUBUHAN BAHASA MELAYU MODEN ZAMAN PRAMERDEKA
PAKATAN Belajar mengajar Pengetahuan Bahasa (PBmPB atau pakatan)
1. Ditubuhkan pada 1888

2. Pengasas ialah Datuk Sri Amar Diraja Abdul Rahman Andak dan datuk
Muhammad Ibrahim Munsyi
3. Pertubuhan ini tidak bergerak aktif dan lembab. Oleh itu, pada tahun 1934
pertubuhan ini diberi nafas semula dan ditukar namanya kepada Pakatan bahasa
Melayu persuratan Buku Diraja Johor (PBmPBD)
4. Matlamat memelihara, memperlengkap dan memodenkan BM
5. Kegiatan utama ; menerbitkan buku, membentuk istilah, mengadakan majlis-
majlis ceramah dan perbincangan.
6. PBmPBD diasaskan oleh Mohd Said Sulaiman

Persaudaraan Sahabat Pena Malaysia (PASPAM)

1. Ditubuhkan pada tahun 1934.
2. Pengasasnya merupakan pengarang akhbar Saudara iaitu Syed Syeikh Ahmad al-
Hadi.
3. Tujuan penubuhannya adalah untuk mengeratkan hubungan persaudaraan antara
pencinta BM serta menggalakkan penulisan dan pembacaan buku-buku BM.
4. Kegiatan PASPAM ialah menerbitkan buku, kamus Melayu, membeli karangan
daripada ahli-ahli dan mengadakan peraduan karang-mengarang.
Pejabat Karang Mengarang

1. Ditubuhkan di Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) pada tahun 1924.
2. Pengasasnya ialah pengetua maktab tersebut iaitu O.T. Dussek dan Zaba.
3. Tujuan penubuhannya adalah untuk mengatasi masalah kekurangan bahan bacaan
sekolah-sekolah Melayu.
4. Kegiatannya meliputi penerbitan buku-buku sekolah Melayu dan bahan-bahan
bacaan untuk masyarakat Melayu.
5. Sumbangan : Membina asas pengetahuan BM dan ilmu karang-mengarang dalam
kalangan BM perkembangan bahasa dan persuratan dan memajukan pendidikan
Melayu.
Angkatan Sasterawan 50 (ASAS 50)

1. Sebuah pertubuhan yang memberi sumbangan paling besar kepada perancangan
dan perkembangan bahasa.
2. Persatuan ini dibentuk oleh satu angkatan penulis generasi muda cth tongkat
warrant, keris Mas, Masuri S.N. Asraf .
3. Perjuangannya tertumpu kepada pembaharuan dalam sastera, slogan Seni Untuk
Masyarakat

4. Asas 50 berjaya menganjurkan kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Pertama

(1952)- memutuskan Bm sebagai bahasa kebangsaan.
5. Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Kedua (1954) memutuskan tulisan rumi
sebagai tulisan rasmi.
6. Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ketiga (1956) mencadangkan
i. Penubuhan Balai Pustaka (DBP)
ii. Penyatuan bahasa Melayu dan bahasa Indonesia
iii. Bahasa Melayu dijadikan bahasa pengantar di sekolah.
BAHASA MELAYU MODEN PASCAMERDEKA
Penubuhan dan Peranan DBP
1. Ditubuhkan pada 22 Jun 1956

2. Pada awalnya dikenalai sebagai Balai Pustaka, atas cadangan Kongres Bahasa dan
Persuratan Melayu Ketiga, namanya ditukar kpd DBP. Pada tahun 1959 Ordinan
Bahasa dan Pustaka diluluskan dan DBP dinaikkan tarafnya sebagai badan
berkanun.
3. Matlamat DBP ialah:

i. memajukan dan memperkaya bahasa kebangsaan
ii. memajukan bakat kesusasteraan terutamanya dalam bhs kebangsaan
iii. menerbitkan buku, kamus dan bahan-bahan persuratan lain dalam bhs
kebangsaan

iv. menyeragamkan ejaan dan sebutan serta menggubal istilah

v. menyusun dan menerbitkan sebuah kamus bahasa kebangsaan.
PERANCANGAN BM
1. Def : usaha untuk memupuk, membaiki dan mengembangkan bahasa ke arah
bahasa moden.
2. Usaha-usaha :
i. membuat keputusan dasar tentang bahs
ii. menyeragamkan variasi bhs dan memupuk usaha pengembangan bhs.
iii. Meninjau semula hasil dan kesan aktiviti perancgn bhs
iv. Mengumpulkan data dan menyusun strategi utk memajukan bhs.
Aktiviti perancgn BM terdiri daripada.:

1. perancgan taraf BM
2. perancgn Korpus Bm
3. perancgn Strategi
* Proses Perancangan BM ialah

1. Perancangan dasar BM = membuat dasar.
2. Pelaksanaan
3. Penilaian hasil perancgn Bhs.
Perancgan Taraf Bhs

1. Def. : Usaha meluaskan dan meningkatkan taraf penggunaan atau peranan bahasa
dalam masyarakat.
2. Bm dipilih menjadi bahasa kebangsaan kerana ?

i. bahasa kaum majoriti

ii. bahasa yang menjadi alat komunikasi antara kaum
iii. mewujudkan identiti nasional melalui BM.
3. Akta Bahasa Kebangsaan 1963/67, menguatkuasakan bahasa melayu sebagai
bahasa rasmi iaitu semua urusan kerajaan sama ada kerajaan persekutuan atau
kerajaan negeri dan pihak berkuasa awam mesti menggunakan BM.
4. Dalam akta ini ada beberapa kekecualian yang diberi oleh YDP Agong untuk
membenarkan BI digunakan dalam perkata-perkara seperti berikut :
i. undang-undang
ii. hubungan dengan negara asing
iii. laporan preskripsi dan arahan pembedahan
iv. urusan jabatan Hasil Dlm Negeri dalam perkara-perkra tertentu.
5. Dasar pelajaran Kebangsaan dinyatakan dalam Laporan Razak 1956 dan dipertegas
dalam Laporan Rahman Talib 1960 memperakukan bhw BM sbg bhs pengantar
utama dalam sisitem pendidikan negara.
6 Dalam parlimen BM berfungsi sbg bahasa rasmi
SYOR LAPORAN RAZAK
- Bm mesti dipelajari di semua sekolah sebagai syarat untuk mendapat bantuan

kerajaan
- Syarat wajib lulus dalam peperiksaan SRP dan SPM
- Menggunakan bahasa Kebangsaan sebagai bahasa pengantar yang besar secara
beransur-ansur.
SYOR LAPORAN RAHMAN TALIB 1960
- BM mesti lulus jika hendak memasuki skim latihan perguruan

- Bahasa Kebangsaan hendaklah diajar mulai darjah 1 dalam semua sekolah rendah
Cina, Tamil dan Inggeris (sama ada sekolah bantuan, separuh bantuan atau
sekolah-sekolah swasta)

Akta bahasa kebangsaan 1963/67

- menguatkuasakan bm sebagai bahasa rasmi dalam semua urusan kerajaan
Perkara 152 Perlembagaan Malaysia

- Bm sebagai bahasa kebangsaan
- Bm, sebagai bahasa rasmi
- Penukaran BI sebagai bahasa rasmi kepada Bm hendaklah dilakukan secara
beransur-ansur
PERANCANGAN KORPUS BM
1. Def. perancangan bahan bahasa. Aktiviti perancangan korpus bahasa melibatkan
usaha menetapkan kosa kata, ejaan, istilah, tatabahasa dan sebutan semua usaha
ini terangkum dalam kerja-kerja pembinaan BM.
2. Perancgn korpus terbahagi kpd 2 bhgian :
i. pengekodan dan kodifikasi
ii. pemupukan
A Pengekodan dan Kodifikasi

1. Pengekodan ialah penyeragaman bhn.-bhn bhs supy menghasilkan satu variasi bahasa
standard atau baku yang sempurna dan seragam. Istilah lain untuk pengekodan bhs ialah
pembakuan, penyeragaman , kodifikasi dan standardisasi bahasa
2. Pengekodan bhs meliputi,

i. pengekodan perkamusan iv. Pengekodan tatabahasa
ii. pengekodan ejaan V Pegekodan sebutan.
iii. pengekodan peristilahan
2.1. PENGEKODAN PERKAMUSAN

1. Daftar kata Bm-bhs asing yang tertua pernah dihasilkan ialah daftar kata Melayu-
Cina.
2. daftar kata BM-Bhs Eropah tang tertua ialah daftar kata Melayu-Itali yang disusun
oleh Antonia Pigafatta 1521
3. kamus yang disusun oleh William Marsden 1812 dianggap kamus pertama yang
menepati istilah kamus yang sebenarnya dan juga merupakan kamus terakhir yang
dihasilkanoleh glgn mubaligh dan pedagang.
4. 3 program utama dalam penyusunan kamus oleh DBP iaiti ekabahsa, dwibahasa
dan kamus istilah.
5. 1970 DBP hasil kamus ekabahasa pertama iaitu Kamus Dewan.
6. Kamus Dewan menguna pakai sistem Ejaan Zaaba
7. DBP- Kamus peljar 1975
8. DBP- Kamus Dwibhs pertamanya ialah Kamus BI-BM yang dicetak sebnyk 3 kali
1979, 1981 dan 1985.
9. kamus Dwibhs yang paling Komprehensif terbitan DBP ialah kamus Inggeris-
Melayu dewan 1992. kamus ini dianggap setaraf dgn kamus-kamus di Eropah.
10. Kamus istilah juga ada diterbitkan oleh DBP spt kamus fizik KBSM, kamus sains
Am, kamusEkonomi, kamus Biologi KBSM dan Kamus Perubatan.
2.2 PENGEKODAN EJAAN
1. Sebelum Bm tradisi tulisan Melayu ialah tulisan rencong, Kawi, Batak dan
Lampung.

2. Sarjana Inggeris yang mula sekali bincangkan tentang ejaan ialah William
Marsden dlm bukunya A grammer of Malayan Language.
3. 1901 Jawatankuasa ejaan diketuai oleh R.J Wilkinson. Maka terhasillah Ejaan
Wilkinson.
4. MPSI dgn kerjasamaZaaba tlh menghasilkan Sistem Ejaan Zaaba.
5. Berdasarkan resolusi melalui satu rundingan antara jawatankuasa Rumi
Persekutuan Tanah Melayu yg diketuai oleh syed Nasir Ismail dgn panitia
Pelaksanaan Kerjasama BM-bhs Indonesia yg dipimpin oleh Slametmuljana tlh
mencapai persetujuan penghasilan satu bentu ejaan baru yang dinamakan Ejaan
Melindo 1959.
6. Sistem Ejaan Melindo tdk dpt dilaksanakan krn berlaku konfrontasi antara Msia
dgn Indonesia.
7. Kerjasama Msia dan Indon diteruskan apb hubungan diplomatik dipulihkan ,
maka terhasillah satu ejaan yg dinamakan Sistem Ejaan baru BM 16 Ogos 1972.
8. 1975 DBP terbitkan Pedoman umum Ejaan bahasa Msia, kemudian dibaiki dan
diterbitkan semula dgn judul Daftar Ejaan Rumi BM(1981) dan dikemaskini sekali
lg pd tahun 1988.
2.3 PENGEKODAN PERISTILAHAN

1. Aktiviti pengekodan peristilahan dilakukan oleh Jawatankuasa istilah (JKI), DBP.

j/kuasa pertama yang ditubuhkn oleh DBP ialah JawatanKuassa Istilah Kerajaan yg
ditubuhkan pada 15 Jan 1975
2. Pembentukan istilah yg seragam bermula apabila MAjlis Bahasa Indonesia-
Malaysia (MBIM) pada tahun 1972 membuat suatu ketetapan untuk menyediakan
Pedoman pembentukan Istilah BM (PUPIBM) yg dilaksanakan pada tahun 1975
3. Berdasarkan pedoman Umum Pembentukan Istilah BM terdapat tujuh langkah
dalam proses pembentukan istilah, iaitu
a) penggunaan kata dalam BM yg lazim dipakai, cth garis pusat, daya pengeluaran
b) penggunaan kata dalam Bm yg sudah tidak lazim dipakai, cth cerakin, hablur
c) penggunaan bhs serumpun atau dialek melayu yg lazim dipakai, cth
dermaga(bhs jawa), labor (n.sembilan)
d) penggunaan kata bhs serumpun atau dialek yg sudah tidak lazim dipakai riam
(dialek johor) , nyeri (bhs sunda)
e) penggunaan kata dalam BI, cth struktur, atom
f) penggunaan kata bahasa asing yg lain, cth esprit de corps dan ad hoc
g) memilih istilah yg terbaik
4. Kaedah proses pembentukan istilah ialah
a) Proses pinjam terjemah, ada lima cara

i. terjemah langsung, cth resistance rintangan, vessel pembuluh
ii. penggabungan dua kata umu, cth design- reka bentuk, missile peluru
berpandu
iii. penciptaan kata baharu, cth arrears- tunggakan, office-pejabat
iv. peluasan makna, cth biji- bijirin
v. pembentukan kata ganda separa, cth liquid- cecair, radius- jejari

b) Proses pinjaman terus, ada dua cara

i. pengambilan dengan penyesuaian ejaan, cth geography geografi,
science- sains
ii. pengambilan istilah tanpa perubahan ejaan, cth atom-atom, magnet-
megnet.
** Sebutan bagi istilah ini dibuat berdasarkan sebutan Melayu.
1.4 PENGEKODAN TATABAHASA
1. Keperluan pengekodan tatabahasa adalah penting bagi membolehkan penggunaan

bahasa yang betul dan seragam.
2. Sejarah pengekodan t.bhs bermula dengan para sarjana barat yg mengkaji dan
menulis tatabahasa Melayu, seperti A.C Ruyel, G.H.Werndly, W.Marsden,
R.O.Winstedt, Ch.Van Ophuysen, C.A.Mees.
3. Anak tempatan yg mula2 menulis t.bhs ialah Raja Ali Haji, diikuti oleh Munsyi
Ibrahim Abdullah dan Abdullah Abdul Rahman.
4. Sebelum merdeka, zaaba telah menghasilkan panduan untuk tatabahasa Melayu
dalam buku beliau yg berjudul Pelita Bahasa Melayu.
5. Selepas merdeka , pengekodan tatabahasa dilakukan oleh DBP.
6. Pakar tatabahasa tempatan yg menyumbang kepakaran ialah Ashraf, Asmah Hj Omar,
Lutfi Abas, Raja Mukhtarruddin, Nik Safiah Karim, Hashim Musa, Farid Onn,
Abdullah Hassan, Arbak Othman dan Awang Sariyan.
7. Kegiatan Pengekodan t.bhs giat dilakukan krn pelaksanaan BM sbg Bhs Kebangsaan
PEMUPUKAN
DEF Usaha yag dilakukan untuk mengembangkan bahasa supaya tercapai keadaan
saling menterjemah dengan bahasa moden lain.
PERANCANGAN STRATEGI
Terdapat tiga bentuk perancangan strategi yang dilaksanakan iaitu

i. memberi nilai pada bahasa Melayu, iaitu nilai sentimen, nilai pentadbiran , nilai
ekonomi, dan nilai sosial.
ii. Menubuhkan jentera-jentera spt DBP, Jawatankuasa Tetap BM, MBBIM,
Institut Bahasa.
iii. Mendorong rakyat menggunakan BM melalui kempen Cintailah Bahasa kita,
Bulan Bahasa.
FUNGSI BM MODEN
BM Moden berfungsi sebagai
1. Bahasa Komunikasi Lingua franca

2. Bahasa perpaduan- BM sebagai bhs kebangsaan
3. Bahasa Ilmu
UNSUR ASING DALAM BAHASA MELAYU
IMBUHAN PINJAMAN BAHASA ASING
BAHASA SANSKRIT
wan, wati, nita, man (imbuhan akhiran )

imbuhan awalan = eka, dwi, tri, tata, pra, swa-, tuna-, maha-,
BAHASA ARAB-PARSI
bi biadab
in, at, ah = hadirin, hadirat, muslimin, muslimat
i abadi, azali,
wi. = duniawi, iah = batiniah, jasmaniah
IMBUHAN AMERIKA LATIN- BI

pro, anti, auto, makro, isme-, nasionalisme, poli, sub, ist vokalist = vokalis, logi,
Latar Belakang Peminjaman Bahasa
1. Bahasa Melayu mumenerima pengaruh bahasa asing sejak zaman bahasa Melayu
kuno lagi.

2. Pada abad ketujuh bahasa Melayu dipengaruhi oleh bahasa Sanskrit. Selepas itu,
BM menerima pengaruh bahasa Arab setelah kedatangan agama Islam dan
akhirnya BM menerima pengaruh bahasa Inggeris, Belanda dan Portugis pula
setelah negara kita didatangi oleh penjajah barat
[Sila Rujuk Lampiran}
** Penubuhan Universiti Kebangsaan Malaysia

** Sumbangan Institusi lain
ASPEK 2 : SISTEM BAHASA MELAYU : FONOLOGI
DEFINISI: Cabang ilmu bahasa yang mengkaji bunyi bahasa dan fungsinya dalam
sistem bunyi bahasa tersebut.
ALAT ARTIKULATOR MANUSIA @ PENYEBUTAN MANUSIA:
Alat Pernafasan:
Paru-paru Udara masuk dan keluar adalah kerana peranan peparu. Bunyi
tak terhasil tanpa pergerakan keluar masuk udara dari peparu. Udara keluar
& masuk untuk memberi manusia bernafas.
Anak Tekak Sekelompok otot yang bergerak ke depan & belakang untuk
menutup rongga rengkung. Ia menentukan bunyi yang dikehendaki.
Rongga tekak Bermula dari halkum ke rongga hidung. Bertugas untuk
meluaskan & menyempitkan rongga tekak mengikut bunyi yang
dihasilkan.
Alat Sebutan:
(i) Alat yang terlibat secara langsung dalam proses pengeluaran bunyi ialah
lidah, bibir, gusi, lelangit keras, lelangit lembut & pita suara.
(ii) Bunyi bahasa dihasilkan oleh 3 jenis alat:

Alat Artikulasi
Alat yang boleh membuat penyempitan & boleh bergerak
semasa menghasilkan bunyi bahasa
Antara alat artikulasi ialah;
o Bibir atas & bibir bawah:- Berubah bentuk untuk
menghasilkan sesuatu bunyi. Dikawal sama ada dibundar @
dihamparkan. Fungsinya untuk menahan udara dalam
penyebutan.
o Lidah:- Daun lidah terbahagi kepada bahagian tengah,
hujung, depan & belakang. Semua bahagian memainkan

peranan dalam proses penghasilan bunyi. Lidah boleh

menyekat udara yang keluar melalui rongga mulut.
o Lelangit lembut & keras:- Merupakan bahagian lelangit
yang paling belakang berada dalam rongga mulut.
Fungsinya untuk menutup @ membuka saluran rongga
tekak & rongga hidung. Jika lelangit lembut dinaikkan,
udara dapat keluar dari peparu melalui rongga tekak. Jika
lelangit lembut diturunkan, udara akan keluar melalui
hidung.
Pita Suara
Berada dalam rongga rengkung. Ia dapat dirapatkan &
direnggangkan. Ruang antara suara dipanggil Glotis ( ).
Glotis dapat dirapatkan serapat-rapatnya dan tekanan udara
dari peparu yang kuat akan mengakibatkan rapatan itu
dirapatkan serta-merta. Jika ini berlaku, terhasillah bunyi
letupan pita suara yang dilambangkan seperti ( ).
Titik @ daerah artikulasi

Bahagian dalam rongga mulut yang tak dapat bergerak @
digerakkan dalam penghasilan bunyi. Walaubagaianapun,
daerah ini dapat disentuh oleh alat-alat artikulasi tertentu.
Daerah2 artikulasi ini ialah gigi atas & gigi bawah, gusi, lelangit
keras & Velum (bahagian atas lelangit lembut).
Udara
Bunyi bahasa dihasilkan oleh alat ujaran yang berfungsi
serentak dengan gerakan udara yang keluar dari peparu. Paru2
digerakkan oleh otot-otot untuk mengeluarkan &
memasukkan udara. Bunyi bahasa dihasilkan sewaktu udara
keluar dari peparu melalui rongga rengkung, tekak, mulut &
hidung.
PENGGOLONGAN BUNYI ASLI BAHASA MELAYU

BM mempunyai 24 bunyi asli iaitu 18 konsonan & 6 vokal
Bunyi Vokal: ciri-ciri bunyi vokal ialahASAL USUL

Merupakan bunyi yang bersuara.
Terdapat 6 bunyi vokal iaitu a, e, i, o, & u.

Bunyi2 vokal terhasil apabila udara dari peparu keluar berterusan

melalui rongga tekak & mulut tanpa mendapat sekatan @ geseran.
Ciri=ciri bunyi vokal:
(i) Bersuara
(ii) Udara keluar dari paru2 berterusan
(iii) Udara keluar tanpa sekatan @ geseran.
Vokal Depan Vokal Tengah Vokal Belakang
oi
RAJAH: Carta Vokal Bahasa Melayu
Cara penghasilan bunyi Vokal:
a) Vokal depan sempit {i}

Dihasilkan apabila hujung lidah diangkat pada kedudukan
paling tinggi ke bahagian rongga mulut tanpa menyekat
arus udara dari paru2. Bibir dihamparkan, glotis
dirapatkan, lelangit lembut dinaikkan, udara ditekan
keluar dari paru2& pita suara bergetar. Cth: ikan...
b) Vokal depan separuh sempit [e]

Dihasilkan apabila hujung lidah diturunkan separuh
daripada kedudukannya semasa menghasilkan vokal
depan sempit [i].Lidah tak sekat udara dari paru2, bibir
dihamparkan, Glotis dirapatkan, lelangit lembut
dinaikkan, udara ditekan keluar dari paru2& pita suara
bergetar. Cth: belok, elok...
c) Vokal depan separuh luas [ ]

Terhasil apabila hujung lidah diturunkan 2/3 daripada
kedudukan semasa menghasilkan vokal depan sempit
[i]/[e]. Cth: leper, belek...
d) Vokal depan luas [a]

Dihasilkan apabila depan lidah diturunkan serendahnya

dalam rongga mulut & udara dari paru2 lalu tanpa
sekatan. Bibir dihamparkan, glotis dirapatkan, lelangit
lembut dinaikkan, udara ditekan keluar dari paru2, pita
suara bergetar.Cth: abah, ayam..
e) Vokal belakang sempit [u]

Dihasiln dengan mengangkat belakang lidah setinggi
mungkin tanpa menyekat udara dari paru2. Bibir
dibundarkan, glotis dirapatkan, lelangit lembut
dinaikkan, udara ditekan keluar dari paru2, pita suara
bergetar. Cth: Ular, ubat...
f) Vokal belakang separuh sempit [o]

Dihasilkan dengan menurunkan belakang lidah 1/3
daripada kedudukan semasa menghasilkan [u]. Lidah
tidak menyekat arus udara.Bibir dibundarkan, glotis
dirapatkan, lelangit lembut dinaikkan, udara ditekan
keluar dari paru2, pita suara bergetar.
g) Vokal belakang separuh luas []

Dihasilkan apabila belakang lidah diturunkan 2/3
daripada kedudukannya semasa menghasilkan vokal [u].
Bibir dibundarkan, glotis dirapatkan, lelangit lembut
bergetar.
# Vokal ini tidak terdapat dalam BM. Ia hadir dalam dialek
& bahasa baku untuk menyatakan kelainan bagi vokal
[o].
h) Vokal tengah separuh luas []

Dihasilkan apabila bahagian tengah lidah dinaikkan pada
kedudukan antara menghasilkan vokal luas & vokal
sempit. Bahagian tengah lidah dilengkungkan sedikit &
rongga mulut disederhanakan luasnya. Bibir dalam
keadaan biasa, glotis dirapatkan, lelangit lembut
bergetar, lidah tidak sekat arus udara.
Diftong (Geluncuran):

Merupakan gabungan 2 bunyi vokal yang disebut sebagai 1 bunyi &

dikeluarkan dengan 1 hembusan nafas.
Bunyi diftong merupakan 1 sistem yang mempunyai 1 puncak
kelantangan kerana berlaku geluncuran. Cth: [ ai]
Dalam BM ada 3 jenis bunyi diftong
(i) [ i ] Hairan, Murai

(ii) [ u] Pukau, Aurat, Lampau
(iii) [ i ] Adoi, Dodoi, Tomoi
Cara menghasilkan bunyi diftong [ i ]:

Lidah diletak sebagai mana membunyikan vokal hadapan luas [
a] & dengan cepat geluncurkan lidah ke arah membunyikan
vokal hadapan sempit [i] & hujung lidah dinaikkan sedikit.
Bahagian hujung lidah terkena gigi bawah, lelangit lembut
dinaikkan untuk menutup rongga hidung. Keadaan bibir
terhampar.
Cara menghasilkan bunyi diftong [ u]:

Lidah diletakkan sebagaimana membunyikan vokal hadapan luas
[ a] & dengan cepat lidah digeluncurkan ke arah membunyikan
vokal belakang sempit [u]. Keadaan lidah melengkung ke
lelangit keras. Keadaan bibir bundar. Hujung lidah terkena gigi
bawah. Cth: danau, pukau...
Cara menghasilkan bunyi diftong [ i ]:

Lidah diletakkan sebagai mana membunyikan vokal belakang
separuh sempit [o] & dengan cepat geluncurkan lidah ke arah
membunyikan vokal hadapan sempit [i]. Bahagian hadapan lidah
dinaikkan ke lelangit keras. Keadaan bibir hampar.
KONSONAN ASLI BAHASA MELAYU:
CARA DUA GUSI LELANGIT LELANGIT LELANGIT GLOTAL

PENYEBUTAN BIBIR KERAS KERAS LEMBUT
GUSI
LETUPAN p t k []

TAK BSUARA
LETUPAN b d g
BERSUARA
LETUSAN ( ch)
TAK BSUARA
GESERAN S h
TAK BSUARA
GETARAN r
SISIAN l
SENGAUAN m n (ny) (ny) (ng)
SEPARUH w (y)
VOKAL
LETUSAN y(j)
BERSUARA
KONSONAN PINJAMAN BAHASA MELAYU:
BIBIR GUSI GIGI GUSI GUSI LELANGIT

LELANGIT LEMBUT
KERAS
GESERAN f th ( ) sy ( ) kh ( x )
TAK
BERSUARA
GESERAN v dh ( ) z dz ( ) gh ( )
BERSUARA
CARA MENGHASILKAN BUNYI KONSONAN:
Terdapat 7 jenis konsonan asli dalam B.M iaitu:

(i) Letupan (v) Sengauan
(ii) Letusan (vi) Separuh vokal
(iii) Getaran (vii) Geseran
(iv) Sisian
Letupan 2 bibir bersuara [b] & tak bersuara [p].

2 bibir ditemukan & lelangit lembut dinaikkanrapat ke belakang rongga
tekak.

Udara dari paru2 melalui rongga mulut dibiarkan tersekat di bahagian

belakang rapatan 2 bibir.
Udara dilepaskan dengan serta merta. Jika pita suara bergetar, terhasillah
konsonan [b] tetapi jika tidak, konsonan [p].
Cth: Abah, bahtera, paku hendap
Letupan Gusi tak bersuara [t] & bersuara [d].

Hujung lidah ditemukan ke gigi gusi dan lelangit lembut dinaikkan rapat
ke belakang rongga tekak.
Udara dari rongga peparu melalui rongga mulut dan dibiarkan di bahagian
belakang pertemuan antara hujung lidah dan gusi itu.
Sekatan udara dilepaskan serta-merta tanpa menggetarkan pita suara akan
menghasilkan konsonan [t]. Cth: tikus, ratap...
Jika pita suara bergetar, maka terhasillah konsonan [d]. Cth: tudung,
datuk, abad...
Letupan lelangit lembut tak bersuara [k] & bersuara [g]

Lelangit lembut dinaikkan rapat ke belakang rongga tekak.
Belakang lidah dinaikkan ke lelangit lembut agar udara dari peparu tersekat
pada bahagian pertemuan lidah dengan lelangit lembut itu.
Sekatan udara dilepaskan dengan serta merta tanpa menggetarkan pita
suara bagi penghasilan konsonan [k]. Cth: Kasih, tekun...
Jika pita suara digetarkan terhasillah konsonan [g]. Cth: gagah, teguh...
Hentian Glotis [ ].
Pita suara dirapatkan serapat-rapatnya dan lelangit lembut dinaikkan rapat
kebelakang rongga tekak.
Udara dikeluarkan dari paru2 dan dibiarkan tersekat di bahagian belakang
rapatan pita suara itu.
Sekatan udara dilepaskan dengan serta merta tanpa menggetarkan pita
suara. Cth: Datu, Batu, Patu...
Letusan lelangit keras tak bersuara ( ch) & bersuara [ ]

Depan lidah ditemukan pada daerah lelangit keras & lelangit lembut
dinaikkan ke belakang rongga tekak.
Udara dari paru2 dibiarkan melalui rongga mulut & tersekat di belakang
pertemuan itu. (depan lidah & lelangit keras)
Sekatan udara dilepaskan perlahan2 tanpa menggetarkan pita suara
menghasilkan konsonan [( ]ch). Cth: cawan, curi campur...

Jika pita suara digetarkan terhasillah konsonan [ ] (jh)
Geseran gusi tak bersuara [s]

Daun lidah didekatkan ke daerah gusi supaya dapat membuat sempitan
udara keluar.
Lelangit lembut dinaikkan ke bahagian rongga tekak
Udara dikeluarkan dari peparu dibiarkan bergeser dengan daerah gusi &
daun lidah
Pita suara tak digetarkan. Cth: sayang, sayur, langsir
Geseran Glotis tak bersuara [h]

Lelangit lembut dinaikkan rapat ke belakang rongga tekak [h]
Pita suara direnggangkan luas & uadar di peparu dengan bebas melalui
glotis yang terbuka seperti dalam keadaan biasa ketika bernafas.
Cth: hempas, hentak, henti, lebih...
Getaran gigi gusi bersuara [r]

Hujung lidah dikenakan ke gusi & lelangit lembut dinaikkan rapat ke
belakang rongga tekak.
Udara dari peparu melalui rongga mulut & menggetarkan hujung lidah ke
gusi.
Pita suara digetarkan. Cth: rupa, rumah, rawan...
Sisian gusi bersuara [l]

Hujung lidah dikenakan ke bahagian tengah gusi
Lelangit lembut dinaikkan rapat ke belakang rongga tekak.
Udara dikeluarkan dari peparu melalui rongga mulut tetapi hanya dapat
keluar melalui tepian lidah. Cth: Lembu, lepat...
Sengauan dua bibir bersuara [m]

Bibir bawah dirapatkan ke bibir atas
Lelangit lembut dalam keadaan biasa dan tidak dinaikkan ke belakang
rongga tekak.
Udara dikeluarkan dari peparu terus melalui rongga hidung
Pita suara bergetar
Cth: mari, dehem, umur
Sengauan gigi-gusi bersuara [n]

Hujung lidah dirapatkan ke gigi-gusi


rongga tekak.
Pita suara bergetar
Cth: naga, bunuh, awan
Sengauan lelangit keras bersuara [] ny

Depan lidah dirapatkan ke lelangit keras
rongga tekak.
Pita suara bergetar
Cth: nyawa, nyaris, sunyi
Sengauan lelangitlembuts bersuara [] ng

Belakang lidah dirapatkan ke lelangit lembut
rongga tekak.
Pita suara bergetar
Cth: nganga, bunga, abang
Separuh vokal 2 bibir bersuara [w]

Bibir dibundarkan & belakang lidah dinaikkan ke arah lelangit lembut.
Lelangit lembut itu sendiri terangkat ke belakang rongga tekak.
Pita suara digetarkan sambil lidah bergerak dengan pantas ke kedudukan
untuk mengeluarkan vokal tengah. Cth: wawasan, waja, walau...
Separuh vokal lelangit keras bersuara [y]

Depan lidah ditemukan ke lelangit keras & lelangit lembut dinaikkan rapat
ke belakang rongga tekak.
Udara dari peparu melalui rongga mulut & dibiarkan tersekat di bahagian
belakang pertemuan antara depan lidah dengan lelangit keras.
Sekatan udara dilepaskan secara perlahan-lahan sambil menggetarkan pita
suara. Cth: yakin, saya...

CARA-CARA MENGELUARKAN BUNYI KONSONAN PINJAMAN
Geseran Bibir-gigi tak bersuara [f]

Bibir bawah dirapatkan pada gigi.
Lelangit lembut terangkat rapat ke belakang rongga tekak
Udara dari peparu melalui rongga mulut & dibiarkan bergeser di daerah
rapatan bibir bawah dan gigi atas tanpa menggetarkan pita suara
Cth fasa, fitnah, kafir
Geseran Bibir-gigi bersuara [v]

Bibir bawah dirapatkan pada gigi atas supaya membuat sempitan.
rapatan bibir bawah dan gigi atas itu sambil menggetarkan pita suara
Cth vanila, kanvas, aktiviti
Geseran gigi tak bersuara [] th

Daun lidah berada di antara gigi atas dan gigi bawah.
gigi itu tanpa menggetarkan pita suara
Cth sabit, selasa, isnin, tamsil, waris, bahas
Geseran gigi bersuara [] dh

Daun lidah berada di antara gigi atas dan gigi bawah.
gigi itu sambil menggetarkan pita suara
Cth daif, darab, wuduk, hadir, darurat
Geseran gigi-gusi bersuara [z]

Daun lidah didekatkan ke daerah gigi-gusi supaya dapat membuat sempitan
udara keluar.

gigi-gusi yang membuat sempitan dengan daun lidah sambil
menggetarkan pita suara
Cth daif, zaman, zikir, azam, lazim
Geseran lelangit keras-gusi tak bersuara [ ] sy

Daun lidah dirapatkan ke daerah lelangit keras dengan gusi untuk membuat
sempitan
Lelangit lembut tdinaikkan rapat ke belakang rongga tekak
sempitan daun lidah dan lelangit keras-gusi
pita suara tidak digetarkan.
Cth syampu, syurga, mesyuaratm quraisy, skuasy
Geseran lelangit lembut tak bersuara [] kh

Belakang lidah dirapatkan ke lelangit lembut untuk membuat sempitan
Lelangit lembut dinaikkan rapat ke belakang rongga tekak
Udara dari peparu melalui rongga mulut & dibiarkan bergeser sempitan
daerah lelangit lembut dan lelangit dengan belakang lidah
Pita suara tidak digetarkan.
Cth khamis, akhbar, ikhtiar, fasak, marikh
Geseran lelangit lembut bersuara [] gh

Belakang lidah dirapatkan ke lelangit lembut untuk membuat sempitan
Lelangit lembut sendiri dinaikkan rapat ke belakang rongga tekak
Udara yang keluar dari peparu dibiarkan bergeser pada sempitan daerah
lelangit lembut dan lelangit dengan belakang lidah
Pita suara digetarkan.
Cth ghaib, ghairah, ghazal, baligh, tabligh, maghrib
SISTEM EJAAN RUMI BM.
Sistem ejaan rumi yang diguna pakai pada masa ini ialah Sistem Ejaan Baharu
yang dirasmikan pada 16 Ogos 1972
Ejaan rumi baharu 1972 adalah hasil kesepakatan Majlis Bahasa Indonesia Malaysia
(MBIM)

Badan yang ditugaskan untuk menyusun pedoman ejaan BM di Malaysia ialah

Jawatan kuasa tetap Bahasa Malaysia (JKTBM) di DBP pada 6 Ogos 1972.
Terdapat 26 huruf yang digunakan dalam abjad rumi (A Z), 5 huruf vokal (a, e,
i, o, u.) & 5 huruf gabungan {gh (), kh (x), sy(), ng( ), ny()}
Terdapat istilah yang dinamakan Pola Keselarasan Huruf Vokal dan istilah
Persukuan dalam BM.
Persukuan:
Merupakan suku kata yang terdiri daripada 1 vokal. Vokal tersebut dapat
didahului, diikuti @ diapit oleh konsonan.
(1) V aku, ibu...

(2) VK undi, erti...
(3) KV sakit, tunggu...
(4) KVK bantu, pusat...
(5) KKV drama, industri...
(6) KKVK traktor, elektrik...
(7) VKK eksport...
(8) KVKK bankrap, konteks..
(9) KKVKK kompleks...
(10) KKKV strategi, skru...
(11) KKKVK struktur, spring
Suku kata yang diakhiri dengan huruf vokal dikenali sebagai suku kata
terbuka. Cth: saya, satu...
Suku kata yang diakhiri dengan huruf konsonan dikenali sebagai suku kata
tertutup. Cth: sakit, hilang, dalam
Pola Keselarasan Huruf Vokal
Ada 18 pola keselarasan vokal
BIL SUKU KATA PRA- SUKU KATA CONTOH
AKHIR AKHIR TERTUTUP

1 a a alam, halaman
2 a i alih, sumbangsih
3 a u atur, lembayung
4 e (pepet) a kemas, cemerlang
5 e (pepet) i sedih, sembelih
6 e (pepet) u sentuh, temenggung
7 e (taleng) a enak, dewan
8 e (taleng) e (taleng) gelek, selekeh
9 e (taleng) o telor, selekoh
10 i a kilat, selinap
11 i i bilik, belimbing
12 i u pikul, periuk
13 o a otak, sekolah
14 o e (taleng) boleh, celoteh
15 o o obor, kelompok
16 u a kundang, ketupat
17 u i kuih, gerusih
18 u u busuk, tengkujuh
TANDA BACAAN:
Dalam bahasa bertulis, tanda bacaan digunakan untuk membantu mengungkap

maksud & menimbulkan rangsangan kepada pembaca.
Merupakan lambang yang digunakan sewaktu menulis untuk memberi pejelasan
tambahan tentang makna yang ingin disampaikan
Tanda bacaan yang sesuai akan memberi sumbangan untuk meningkatkan mutu
penulisan. Tanda bacaan yang salah dan tak teratur akan merosakkan sesuatu
penulisan.
Penggunaan tanda bacaan amat perlu, sesuai & wajar untuk mecapai kesan yang
diingini. Antara yang penting dalam penulisan BM ialah nokhtah (.), koma (,) &
sempang (-)
Tanda Nokhtah (.) / Titik:

Digunakan untuk memisahkan satu ayat dengan ayat yang lain.
a) Di akhir setiap ayat yang lengkap. Cth: Saya masih muda.
b) Penamat ayat perintah @ ayat suruhan. Cth:Tolong ambilkan saya
buku itu.
c) Penamat ayat tanya yang berbentuk retorik (seni menggunakan
bahasa). Cth:

d) Penamat ayat tanya dalam ragam cakap pindah. Cth: Kakak bertanya
kepada ibu bagaimana cara untuk menyediakan mee bandung.
e) Kependekkan nama. Cth: Mohd. Nasir M. Nasir
f) Menunjukkan tanda perpuluhan. Cth: 5.85
g) Memisahkan RM dengan sen. Cth: RM25.50
h) Tanda penulisan senarai rujukan @ bibliografi. Cth: Asmah Hj. Omar
1998. Susur Galur BM. DBP: Kuala Lumpur.
Tanda Koma (,)

Berfungsi sebagai tanda pemisah 1 klausa @ frasa dengan yang lain
a) Memisahkan 3 unsur @ lebih dalam 1 ayat. Cth: Ali pergi ke sekolah,
ke bandar, kemudian pulang ke rumah.
b) Menggabungkan beberapa ayat menjadi 1 ayat. Cth: Adik makan nasi,
minum air, dan makan pencuci mulut.
c) Memisahkan frasa keterangan daripada ayat induk dalam ayat songsang.
Cth: Sebelum memohon jawatan ini, saya bekerja sebagai buruh
kasar.
d) Memisahkan ayat induk daripada petikan langsung. Cth: Emak
berkata, Pergi masuk ke dalam dan buat air.
e) Memisahkan keterangan setara. Cth: Perdana Menteri, Dato Seri
Abdullah B. Ahmad Badawi...
f) Memisahkan unsur yang berlawanan. Cth: Johan piala Malaysia ialah
Selangor, bukannya Pahang.
g) Menandakan Contoh. Cth: Kita mesti mengamalkan makanan yang
sihat, contohnya...
Tanda Sempang (-)

a) Menunjukkan kata ganda. Cth: jalan-jalan
b) Menandakan penulisan dalam transliterasi huruf arab / rumi. Cth: Al-
Quran.
c) Menerangkan angka yang menunjukkan tahun dengan akhiran _an.
Cth: tahun 1990-an
d) Menerangkan ke_dengan angka. Cth: Selamat menyambut hari lahir
ke-19 tahun
e) Untuk menjelaskan kata dan ungkapan cth ber-evolusi, be-revolusi
f) Untuk merangkaikan huruf besar dengan huruf kecil cth anti-Amerika,
hamba-Mu, pro-malaysia, kebesaran-Nya.
g) Untuk menyatakan hubungan antara kata pada rangkai kata setara
tertentu atau pada kata istilah cth Geseran gigi-gusi tak bersuara,

Tanda Titik Bertindih (:)

a) Memperkenalkan @ menambah keterangan. Cth: Adik tidak suka 2
perkara: menunggu orang & menaii bas.
b) Menyenaraikan sesuatu perkara. Cth: Bawa barang-barang berikut:
telefon bimbit, anak patung, dan diari.
c) Memisahkan judul kecil & judul besar. Cth: Bahasa Melayu: Karangan
d) Memisahkan surah & ayat Al-Quran. Cth: Surah Al-Baqarah 1:12
(surah 1, ayat 12)
e) Menunjukkan nisbah. Cth: 1cm: 20meter.
Tanda Koma Bertitik (;)

Berfungsi sebagai unsur kaitan antara 2 ayat. Cth: Di kedai buku, Ali
memilih-milih buku yang akan dibeli; adiknya membelek-belek majalah.
Tanda Kurungan {( )}
a) Mengapit keterangan @ penjelasan tambahan. Cth: Ceramah tentang
keibu bapaan (parenting) akan diadakan
b) Mengapit keterangan @ penjelasan sumber bahan. Cth: Cari
perkataan jerlus dalam kamus DBP (1985)
c) Mengapit angka atau huruf yang menunjuk bilangan. Cth: (i) Amida
(ii) Noraiha
ARTIKULASI TAMBAHAN
PALATALISASI
1. Unsur bunyi yang hadir sewaktu membunyikan vokal rangkap [ai], [iu], [io] atau
[ia] . Dalam penghasilan unsur bunyi ini lelangit keras juga berfungsi.
2. Contoh perkataan : [si at], [ka in], [ka il], [ba ik], [bi ola], [bi ologi], [ bi ar ], [si
ul]

3. Urutan bunyi vokal + konsonan [n] + diikuti oleh konsonan letusan [c ], atau [ j
], contoh
[ kuncup], [ anjing], [anjung]
PENGGLOTISAN (Glotalisasi)
Terhasil apabila dalam perkataan terdpat deretan dua vokal yang sama dan sewaktu
membunyikannya,

Asal Usul Bahasa Melayu

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Asal Usul Bahasa Melayu

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

MODUL BAHASA MELAYU PENGGAL 1

ASAL USUL BAHASA MELAYU

1. Pada awalnya istilah Melayu hanya dikaitkan dengan konsep kerajaan.

DEFINISI MELAYU DARI SEGI ETIMOLOGI

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 1

SALAH SILAH BAHASA MELAYU

1. Salahsilah bermaksud asal-usul, susur galur atau keturunan. Oleh itu,

BAHASA MELAYU Hubungannya dengan Bahasa-bahasa lain di Dunia.

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 2

Penggolongan Bahasa-bahasa Austronesia

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 3

HIPOTESIS TEMPAT ASAL ORANG MELAYU

Terdapat 2 hipotesis tempat asal orang Melayu :

1. KAWASAN ASIA TENGAH

1.Kawasan Asia Tengah

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 4

membuat kajian terhadap beliung bersegi panjang yang ditemui di Sg.Irrawadi,

CIRI-CIRI Melayu Deutro

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 5

Dengan penemuan-penemuan tengkorak ini dihipotesiskan bahawa manusia moden

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 6

Hasil kajiannya beliau mendapati BM menggunakan campuran kata-kata ekasuku

BAHASA MELAYU KUNO

BM yang berkembang di Nusantara antara abad ke-7 hingga ke 13 pada zaman

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 7

c) Mempunyai sistem yang lebih mudah berbanding bahasa Jawa

Keempat-empat Batu Bersurat ini ditulis dengan menggunakan huruf

a) Penuh dengan kata pinjaman bahasa Sanskrit

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 8

c) Bunyi [b] ialah [w] dalam BMK contoh, bulan wulan

CONTOH PERKATAAN BAHASA MELAYU KUNO DAN BAHASA MELAYU MODEN

BAHASA MELAYU KUNO BAHASA MELAYU MODEN

BAHASA MELAYU ZAMAN PERALIHAN BM KUNO KE BM KLASIK

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 9

1. Batu Bersurat di Pagar Ruyung, Minangkabau (1356)

a. Ditulis dalam tulisan jawi

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 10

- Def. BM yang telah mempunyai aksaranya tersendiri iaitu tulisan jawi.

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 11

ZAMAN PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU KLASIK

1. Zaman Kerajaan Melayu Melaka

2. Zaman Kerajaan Acheh

3. Zaman Kerajaan Johor-Riau

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 12

Ayatnya panjang, berulang dan berbelit-belit

Banyak menggunakan ayat pasif

Banyak menggunakan kata partikel pun dan lah

Banyak menggunakan kata-kata pangkal ayat seperti, adapun, hatta, alkisah,

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 13

BAHASA MELAYU MODEN

PERBEZAAN BAHASA MELAYU KLASIK DAN MODEN

BAHASA MELAYU KLASIK BAHASA MELAYU MODEN

Tiada perancangan bahasa Melalui proses perancangan bahasa yang

Banyak memanfaatkan bahasa istana/dalam Banyak memanfaatkan kosa kata bahasa

TOKOH-TOKOH / SARJANA-SARJANA BAHASA MELAYU BARAT

TOKOH-TOKOH PENTING B.MELAYU MODEN PASCAMERDEKA

1. Abdullah bin Abdul Kadir Munsyi (1796-1854)

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 14

- karya-karya beliau memperlihatkan pembaharuan pemikiran dan menandakan zaman

2. Raja Ali Haji (1809-1870)

3. Mohd Said B. Hj. Sulaiman (1876-1955)

4. Zainal Abidin B. Ahmad (1895-1973)

SISTEM PENTAKSIRAN BAHARU (STPM) FONOLOGI BAHASA MELAYU 15

- Dikenali sebagai Za ba, lahir di Batu Kikir, Jempol, Negeri Sembilan.