Anda di halaman 1dari 22

Angklung

Ti Wikipdia, nsiklopdia bbas

Para paman angklung bihari di Garut

Angklung nyata alat musik tradisional Sunda nu dijieun tina awi, diulinkeun ku cara
dieundeukkeun (awak buku awina neunggar sarigsig) sahingga ngahasilkeun sora nu ngageter
dina susunan nada 2, 3, nepi ka 4 dina unggal ukuranana, boh nu badag atawa nu leutik. Laras
(nada) nu dipak angklung tradisional Sunda biasana salndro jeung pelog.

Daptar eusi
1 Sajarah
2 Rupa-rupa angklung
o 2.1 Angklung Kanks
o 2.2 Angklung Dogdog Lojor
o 2.3 Angklung Gubrag
o 2.4 Badng
o 2.5 Buncis
3 Sumber rujukan
4 Tumbu kaluar

Sajarah
Dina kasenian Sunda, nu migunakeun alat musik tina awi di antarana angklung jeung calung.
Anapon awi nu sok dipak nyieun ieu alat musik biasana tina awi wulung (awi nu kelirna
hideung) jeung awi temen (kelir bodas). Sada nu kaluar tina angklung jeung calung asalna sarua,
nyata tina solobong awi nu ngelentrung lamun ditabeuh (diadu).

Angklung geus dipikawanoh ku masarakat Sunda ti jaman karajaan Sunda, di antarana pikeun
ngagedurkeun sumanget dina pangperangan. Fungsi angklung pikeun ngahudang sumanget ieu
jadi sabab dicaramna ieu kasenian ku pamarntah jajahan Hindia Walanda.
Kasenian angklung kiwari leuwih mekar deui, ku ayana unsur ibing luyu jeung kapentinganana,
misalna dina upacara ngarak par kana leuit (ngampih par, nginebkeun) jeung dina mangsa
mitembeyan melak par (ngaseuk). Pon kitu deui dina mangsa pann jeung srn taun, nu
ilaharna aya acara arak-arakan nu kadang dibarengan og ku rngkong jeung dongdang.

Rupa-rupa angklung
Angklung Kanks

Di wewengkon Kanks, angklung utamana dipak patali jeung upacara-upacara tatann, lalin
keur hiburan. Angklung dipak nalika melak par di huma jeung ngubaran par (tilu bulan
sanggeus dipelak). Sanggeus dipak, angklung disimpen dina upacara musungkeun angklung.

Pikeun tujuan hiburan, angklung ilaharna dipidangkeun nalika caang bulan jeung teu hujan. Ieu
hiburan th digelar di buruan bari nembang, di antarana Lutung Kasarung, Yandu Bibi, Yandu
Sala, Ceuk Arileu, Oray-orayan, Dengdang, Yari Gandang, Oyong-oyong Bangkong, Badan
Kula, Kokoloyoran, Ayun-ayunan, Pileuleuyan, Gandrung Manggu, Rujak Gadung, Mulung
Muncang, Giler, Ngaranggeong, Aceukna, Marengo, Salak Sadapur, Rangda Ngendong,
Celementre, Keupat Reundang, Papacangan, jeung Culadi Dengdang.

Angklung Dogdog Lojor

Kasenian dogdog lojor ayana di masarakat Kasepuhan Pancer Pangawinan atawa masarakat adat
Banten Kidul nu sumebar di sabudeureun Gunung Halimun. Najan kasenian ieu ngaranna
dogdog lojor, luyu jeung salasahiji alat musikna, ieu kasenian dilengkepan og ku angklung,
sabab patali jeung upacara adat par. Unggal geus pann, masarakat ngayakeun acara Srn Taun
di puseur kampung adat (imah kokolot) anu biasana pindah-pindah luyu jeung parntah tina
wangsit.

Tradisi ngamulyakeun par di ieu masarakat masih terus lumangsung, kusabab masarakatna
masih pengkuh kana adat baheula. Dumasar pitutur turun-tumurun, ieu masarakat adat ngaku
salaku turunan para prajurit karaton Pajajaran barisan Pangawinan (prajurit nu marawa tumbak).
Najan kitu, masarakat kasepuhan ieu geus lila ngagem Islam sarta narima kana modrenisasi.
Luyu jeung kamekaran ieu, dogdog lojor og kadang sok midang dina acara nyunatan,
ngawinkeun, sarta karaman lianna.

Kasenian dogdog lojor dimankeun ku genep urang nu nyepeng alat musikna swang-swangan,
nyata dua dogdog lojor jeung opat angklung ged, nu masing-masing boga ngaran: gonggong,
panmbal, kingking, jeung inclok (noron ti nu pangbadagna).

Lagu-lagu dogdog lojor di antarana Bal Agung, Samping Hideung, Olng-olng Papangantn,
Si Tunggul Kawung, Adulilang, jeung Adu-aduan.

Upami di Sukabumi kasohorna Dogdog loyor pangrojong dina acara panen.


Angklung Gubrag

Angklung gubrag ayana di kampung Cipining, kecamatan Cigudeg, Bogor. Ieu angklung umurna
geus kolot, dipak dina upacara melak, ngunjal, jeung ngadiukkeun par ka leuit. Dumasar carita
turun-tumurun, ieu angklung th mimiti aya dina hiji mangsa paceklik.

Badng

Badng th mangrupakeun kasenian nu asalna ti Sanding, Malangbong, Garut. Bentuk kasenian


angklung ieu dipak pikeun kapentingan da'wah Islam, kira abad ka-16 atawa 17. Harita, Arpan
jeung Nursaen (dua warga Sanding), diajar Islam ka Demak. Samulangna ti Demak, aranjeunna
nyumebarkeun ajaran Islam ka masarakat Sanding hususna migunakeun kasenian badng.

Angklung nu dipak dina pintonan badng aya salapan: angklung rol dua, angklung kecer hiji,
angklung indung jeung bapa opat, jeung dua angklung anak anu dibarengan ku dogdog dua,
terebang atawa gembyung dua, jeung kecrk hiji. Rumpaka tembangna mak basa Sunda nu
euyeub ku istilah basa Arab, nu kadieunakeun og ditambah ku basa Indonsia. Eusi rumpakana
taya lian ti ajn -inajn Islam jeung pitutur. Pidangan ieu kasenian kadang og dibarengan ku
debus nu mintonkeun lmu-lmu kawedukan.

Tembang-tembang badng anu kawentar, di antarana Lailaha illalloh, Yati, Kasrng, Yautika,
Lilimbungan, jeung Solaloh.

Buncis

Buncis th seni pintonan nu watekna hiburan, nu utamana kawentar di wewengkon Baros


(Arjasari, Bandung).

Sumber rujukan
Ganjar Kurnia. 2003. Deskripsi kesenian Jawa Barat. Dinas Kebudayaan & Pariwisata
Jawa Barat, Bandung.

Tumbu kaluar
Keluarga Paduan Angklung Institut Teknologi Bandung
(id) AWI (Angklung Web Institute) di Bandung, Indonesia
Kendang
Ti Wikipdia, nsiklopdia bbas

Kendang ngarupakeun alat musik membranopon anu dijieun tina kai jeung kulit. Luyu jeung
ukurana, aya kendang gede, kendang leutik, katipung, jeung katibung.

Daptar eusi
1 Bahanna
2 Ukuran
3 Namina
4 Nabeuhna

Bahanna
Bahan anu sae kangge ngadamel gendang biasana tina kai nangka. Nanging aya oge anu ngangge
tangkal buah, waru, atawa kalapa. Kaina dicopongan sareng dipasihan seuweu di bagian bem anu
leuwih gede ukuranna dibanding bagian kempyang. Tutup gendang biasana ngangge kulit sapi,
nanging aya oge anu ngangge kulit embe atawa kulit munding. Kurawet atawa tali gendang
biasana oge ngangge kulit, nanging aya oge anu ngangge tambang atawa kawat. Gendang sunda
kurawetnna leuwih loba palengpangna benten sareng gendang Jawa. Bahan kangge nyangga
gendang atawa kincir didamel tina kai atawa beusi. Kurawet kangge samparan tina kaen anu
lemes. Gendang biasana dicet hideung atawa beureum, disirlak coklat, atawa dipernis.

Ukuran
Panjang gendang kira-kira 60-70 cm. Ageung diameterna di bagian bem kira-kira 20 cm,
tengahna 25 cm, sareng bagian kempyangna 15 cm. Nanging tiasa oge didamel leuwih ageung
tina eta ukuran atawa leuwih alit. Gendang anu leuwih ageung tina gendang Jaipong biasana
diangge bass atawa bedugna. Sedengkeun anu leuwih alit sareng pondok diangge katipung anu
dijejerken caket bagian bem. Katipung anu caket kempyang diangge panepak.
Namina
Sedengkeun nurut namina aya gendang Jaipong, gendang Degung, gendang batangan, katipung,
panepak, sareng katibung anu diangge dina gendrum. Biasana saparangkat gendang jumlahna hiji
gendang sareng dua katipung. Nanging aya oge parangkat gendang anu lewih loba jumlahna
sareng lengkap nadana. Contona gendang Jaipongan, biasana gendangna dua sareng katipungna
genep.

Nabeuhna
Cara nabeuh gendang biasana ngangge panabeuh atawa dampal panangan kenca dina bagian
bem, katipung, katibung, sareng gendang jidur. Dampal panangan katuhu kangge nabeuh bagian
kempyangna sareng panepak. Tatabeuh gendang biasana didamel tina kai siga tatabeuh bedug
tapi leuwih alit sareng tungtungna ngangge karet buleud. Tapi aya oge anu ngadamel gagang
tatabeuhna tina cempurit atawa fiber. Cara nabeuh gendang ngangge tatabeuh biasana dina tepak
gendang Jaipongan, wayang golek, sareng utamina kangge tepak gendrum.

KULANTER
ulanter nyaeta kendang anu ukurana leutik, warugana diwangun ku kutiplak,
beungeut kendang bagean kendang pangluhurna anu ditutup ku kulit. Keur mageuhan

K kutiplak nyaeta wengku anu bahana tina kulit. Wengku bentukna kawas tali anu
ngalingkup kulit anu nutup beungeut kulanter.
Tali keur narikan jeung ngendoran sora nyaeta rarawat. Eta rarawat mibanda
tali dua, keur ngahijikeun rarawat nyaeta tali simpay anu nyambungkeun bagian
wengku kutiplak jeung katipung. Sedengkeun bagian kulit anu nutup kulanter
panghandapna disebut katipung.
Teknik nabeuhna rupa-rupa. Mun kutiplak di tabeuh bagean tengahna ku sakabeh ramo
kalawan teu diteundeut bakal kaluar sora pang, tapi lamun ditabeuhna diteundeut bakal
kaluar sora plak.
Anapon cara nabeuh bagian katipung mun ditoel ku ramo bagean tengah bakal
ngaluarkeun sora ting jeung tong eta gumantung ku cara nabeuhna.
Pungsina kulanter nyaeta keur mere panganteb kana sora kendang indung oge keur
nyieun rupa-rupa raehan tabeuh kendang.
Waruga kulanter aya dua rupa nyaeta beuteung siraru jeung beungkeut nyere, di
teundeuna deukeut beungeut kemprang kendang indung. Posisina nangtung, jeung
deukeut sentug kendang indung, di teudeuna digolerkeun. Jumlahna gumantung kana
kabutuhan.
About these ads
Rebab
Ti Wikipdia, nsiklopdia bbas

Rebab nya ta waditra gsk nu kaasup kana gamelan sapuratina, boh ajangkeuneun pagelaran
wayang, kiliningan, celempungan, atawa tembang Sunda husus dina laras Salndro. Pungsina
nyata pikeun mirig sarta mawakeun mlodi. Surupan atawa tangga nada nu ilahar digunakeun
ku nu mankeun rebab nyata salndro, plog, sorog, jeung degung, kalawan tata ramo anu
husus.

Sasakala
rebab asalna tina basa (Arab atawa - "gondwa"),[1]. Istilah rebap, rabab, rebeb,
rababah, atawa al-rababa) sahenteuna geus dipikawanoh leuirna ti abad ka-9 Mashi, sumebar
ngaliwatan jalur perdagangan Islam, utamana wewengkon-wewengkon Afrika Kalr, Timur
Tengah, bagian ti ropa, jeung Orintal.

Di nagara bagian Malaysia wtan, Kelantan jeung Terengganu, Rebab digunakeun dina ritual
pikeun nyageurkeun panyakit anu disebut "Main Puteri". Sakapeung paman rebabna ngahaja
diogan ka rumah sakit upama dokter geus teu sanggup ngubaranana.
Kacapi
Ti Wikipdia, nsiklopdia bbas

Kacapi mangrupakeun waditra musik Sunda anu dipak minangka pakakas musik utama dina
Tembang Sunda atawa Mamaos Cianjuran sarta kacapi suling.

Kecap kacapi dina basa Sunda og ngarujuk kana tangkal sentul, anu dipercaya kaina dipak
pikeun nyieun pakakas musik kacapi.

Wangun

Wincikan unsur nada dina hiji Kacapi Parahu

Nurutkeun wangun fisikna, aya dua rupa kacapi:

1. Kacapi Parahu atawa Kacapi Gelung ; jeung


2. Kacapi Siter

Kacapi Parahu nyata hiji kotak rsonansi anu bagian handapna henteu ditutup supaya jadi
tempat kaluarna sora. Sisi-sisi wanda kacapi ieu dijieun sahingga mirupa parahu. Di mangsa
katukang, kacapi ieu dijieun langsung tina kai ku cara dipahat.

Kacapi siter mangrupakeun kotak rsonansi kalayan widang rata anu sajajar. Sarupa jeung
kacapi parahu, liangna ditempatkeun dina bagian handap. Sisi bagian luhur sarta handapna
ngawangun trapsium.

Pikeun dua rupa kacapi ieu, unggal talina ditalikeun kana hiji sekrup leutik dina sisi katuhu
beulah luhur ta kotak. Kacapi-kacapi ieu bisa dipanteng dina sistem: plog, sorog/madnda,
atawa salndro.

Ayeuna, kotak rsonansi kacapi dijieun ku cara ngelm sisi-sis genep widang papan.
Details of pawn-bridges of a Kacapi Parahu

Kaguna

Kacapi indung jeung kacapi rincik

Nurutkeun fungsina dina marengan juru tembang, kacapi digunakeun minangka:

1. Kacapi indung; jeung


2. Kacapi Anak atawa Kacapi Rincik

Kacapi indung ngaluluguan musik ku cara mr intro, bridges, sarta interlude, og nangtukeun
tmpo. Pikeun tujuan ieu, dipak hiji kacapi badag kalayan 18 atawa 20 tali.

Dngkeun jentrngan tina hiji kacapi indung. (pitulunginfo)

Kacapi Rincik ngabeungharan jentrngan ku cara ngeusian rohang antar nada ku frkunsi-
frkunsi luhur, hususna dina lagu-lagu anu boga mtrum tetep kawas dina kacapi suling atawa
Sekar Panambih. Pikeun tujuan ieu, dipak hiji kacapi anu leuwih leutik kalayan tali anu
jumlahna nepi ka 15.

Dngkeun jentrngan tina hiji kacapi indung jeung hiji kacapi rincik.
(pitulunginfo)
Suling
Ti Wikipdia, nsiklopdia bbas

Suling (Sunda) nyata salah sahiji waditra tiup urang Sunda nu disadakeun ku cara ditiup.
ilaharna dijieun tina awi tamiang. Suling sumebar ampir di sakuliah tatar Sunda umumna di
wewengkon priangan. Biasana suling dipak pikeun mirig lalaguan boh tembang boh kawih.

Ukuran suling nangtukeun luhur handapna sora. Upamana, keur lagu-lagu tembang suling nu
digunakeun leuwih panjang antara 60-65 cm(sabab leuwih rendah sorana) ti batan suling keur
kawih atawa degung 50-59 cm.

Dina pidangan lian, suling og sok dipak pikeun gending-gending instrumntal kayaning kacapi-
suling (Cianjuran) jeung degung klasik.Wangun suling aya dua nya ta suling liang genep jeung
suling liang opat (suling degung). Nada suling ilaharna laras pntatonis Sunda. Dina
kamekaranana suling miboga wangun jeung laras-laras anyar anu dijieun husus pikeun
kabutuhan musikal aransemen gending, diantarana suling mandalungan, suling salndro liang
opat, suling madenda liang opat, suling wisaya. Aya og suling anu dijieun husus mak tangga
nada diatonis atawa Cirebonan.

Wangun lian tina suling nya ta bangsing anu boga nada diatonis, ilahar dipak dina kasenian
tarling di wewengkon Cirebon jeung Indramayu. Waditra sjn anu mh sarupa wangunna jeung
suling sunda diantarana seruling, saluang, suling (Bali). Suling dina klasifikasi alat musik dunya
kaasup kana instrumen flute, sub klasifikasi wooden/bamboo flute.

Daptar eusi
1 Suling modrn (Eropa)
o 1.1 Suling dina Dongeng Sunda
2 Cara Mak
3 Titi Laras
o 3.1 Suling liang 6
o 3.2 Suling liang 4
4 Rfrnsi

Suling modrn (Eropa)


Dina basa Inggris suling th disebut flute. Suling kaasup kana anggota kulawarga alat musik tiup
kai (kaasup awi). Sora suling anu cirina lemes sarta bisa dihijikeun alat musik lianna kalawan
alus.

Suling modrn pikeun para ahli mah umumna dijieun tina prak, emas atawa campuran duanana.
Lamun suling pikeun keur nu diajar knh mah umumna dijieun tina nikel-prak, atawa logam
anu disipuh ku prak.
Suling konsr standar ditala (disetm) dina nada C jeung boga ambahan nada 3 oktaf ti mimiti
middle C. Tapi, dina sababaraha suling pikeun para ahli mah aya konco tambahan sangkan nepi
kana nadaB di handap middle C. Ieu ngandung harti yn suling th mangrupa salah sahiji alat
musik orks anu luhur (tinggi), iwal ''piccolo'' anu leuwih luhur tibatan suling th. Piccolo nyata
suling leutik anu ditala saoktaf luhureun suling konsr standar. Suling konsr modrn th boga
ra pilihanana. Thumb key B-flat (diciptakeun jeung ditaratas ku Bricciadi) standar. B foot joint,
tapi suling ieu mah mangrupa pilihan kstra pikeun modl menengah ka luhur jeung profsional.

Suling open-holed, og biasa disebut French Flute (anu dina sababaraha koncina aya liangan ti
tengahna, jadi paman kudu nutupan ta liang ku ramona) umum dina paman tingkat konsr.
Tapi sababaraha paman suling (utamana nu dialajar, og sababaraha ahli) leuwih milih closed-
hole pleteau key. Nu keur dialajar umumna mak alat sawatara keur nutupan ta liang nepi ka
maranhna bisa merenah nempatkeun ramo kalawa pas. Sababaraha urang percaya yn konci
open-holed mah mampuh ngahasilkeun sora anu leuwih harus jeung leuwih jelas dina nada-nada
handap.

Suling konsr dina mangsa sammh Era Klasik (1750) mak Suling Blok sedengekeun dina
mangsa sammh ra Romantis nu dipak th Suling Albrt (Kai hideung liangan dilengkepan
ku klp, jeung ti mangsa Romantis (1820) mak suling Boehm (kai hideung atawa logam anu
sakabhna dilengkepan ku klp, disebut og suling Boehm, sistem Carl Boehm), atawa suling (B.
Inggris: flute) wungkul.

Husus pikeun musik keroncong di Indonsia dina mangsa Stambul (1880-1920) mak suling
Albert, jeung dina mangsa keroncong abadi (1920-1960) geus mak suling Boehm. Dongng
ngeunaan suling

Suling dina Dongeng Sunda

Dina dongng Sunda kacaritakeun lalakon anu nyabit-nyabit suling nyata dongng sakadang
kuya jeung sakadang monyt. ta suling th dijieunna tina tulang maung anu geus hasil ditipu ku
sakadang kuya sangkan dak asup kana durukan. Tulang sakadang maung tuluy diliangan ku
bangbara tuluy di seuseupan ku nyiruan sangkan ngahasilkeun sora anu harus.

Cara Mak
Sikep mankeun suling nyata bari diuk (sila), suling perenahna dihareup kalawan nangtung
(vrtikal). Tilu ramo curuk-jajangkung-jariji (biasana) leungeun knca dipak pikeun nutup-
muka tilu liang nu di luhur. Ana pon tilu liang di handapeunana ditutup-buka ku tilu ramo katuhu
nyata curuk-jajangkung-jariji. Biwir diantelkeun kana suwer lebah tukang, deukeut ceuceut
careuh tuluy ditiup sangkan ngahasilkeun sora.

Titi Laras
Suling liang 6

Degung Madenda Salndro

Suling liang 4

Degung
Bonang
Ti Wikipdia, nsiklopdia bbas
Putar media
Lalaki man bonang

Bonang nya ta waditra tradisional anu kaasup kana perangkat gamelan[1]. Ieu waditra
dimankeun kucara ditakol make panakol husus keur bonang[1]. Bonang mangrupa waditra anu
hampir sarua jeung goong nya ta bentukna nonjol (disebut penclon), tapi leuwih leutik[1].
Bonang asal kecapna tina kecap Bo=Bobo/ sar jeung nang= benang. Mun ditingali cara
masangna, penclon-penclon bonang disimpen di Luhur benang-benang[1]. Bonang disebut og
kolnang anu mangrupa akronim ti; Nakol- Bal-bal- Benang, ahrtina Nakol nu aya dina bal-
bal nu mak benang. Ancak bonang siga tempat diuk anu mak benang[1]. Sacara umum,
bonang th aya dua, nya ta bonang barung jeung bonang panerus, bedana ari bonang panerus
mah saoktaf leuwih luhur batan bonang barung najan sacara bentuk mah ampir sarua[2].

Bonang sammh taun 1928

Daptar eusi
1 Bahan jeung Rancang wangun
o 1.1 Penclon Bonang
o 1.2 Ancak Bonang
2 Referensi

Bahan jeung Rancang wangun


Penclon Bonang

Penclon bonang anu jadi sumber sora dijieun tina bahan beusi atawa perunggu. Bonang anu alus
mah dijieun tina perunggu. Ngaran-ngaran babagian penclon bonang diantarana: penclon, raray,
amis cau[1].

Ancak Bonang

Ancak bonang dijieun tina kai, sedengkeun benang disusun ngaranteng dina kai sangkan penclon
bisa disimpen di Luhureun tali bonang[1]. Papasingan ancak bonang diantarana: pongpok nya ta
ujung pangkal ancak, palipid nya ta wilahan kayu di Luhureun pongpok, minangka hahalang
penclon-penclon, papalayu nya ta bagian hareup jeung tukang waditra, benang-benang (tali)
dipak pikeun nyanggah penclon, jeung soko nyata kai anu jadi suku waditra[1].

Referensi
1. Kubarsah. R, Ubun.1994.Waditra : mengenal alat-alat kesenian daerah Jawa
Barat.Bandung:Beringin Sakti
2. (en)[about bonang] (diakss tanggal 17 Oktober 2011)
GENJRING BONYOK (Dari Kabupaten Subang)Oleh: Bp. Nana Munajat, S.Sen

10 May 2004 - 3:20 am

Kesenian genjring Bonyok memiliki corak kehidupan dan perkembangan yang agak
berbeda dengan kesenian lain yang tumbuh dan berkembang di Kecamatan Pagaden
kabupaten Subang. Kesenian mampu berkembang lebih cepat, mendapat popularitas lebih
cepat dan diterima oleh masyarakat sebagai kesenian tradisional miliknya sendiri yang
dapat dinikmati.

Pengertian Genjring Bonyok asal mula dari Genjring dan Bonyok. Genjring adalah
waditra berkulit yang memakai semacam anting-anting terbuat dari besi atau perunggu
sebagai penghias seperti rebana. Sedangkan Bonyok adalah nama daerah di desa Pangsor
Kecamatan Pagaden Kabupaten Subang. Genjring bonyok artinya kesenian Genjring
yang awal mulanya berada di daerah Bonyok. Kesenian merupakan salahsatu jenis seni
musik tradisional (karawitan) yang alat musiknya terdiri dari Genjring, Bedug, Kecrek,
Tarompet dan Goong.

Pertumbuhan dan perkembangan kesenian ini tidak lepas dari keadaan lingkungan
masyarakat penduduknya. Maksudnya semakin meningkat kehidupan masyarakat,
pengalaman estetis masyarakat dan semakin banyak munculnya pemahaman-pemahaman
baru tentang Genjring Bonyok akan berpengaruh besar terhadap eksistensi kesenian
tersebut. Jauh sebelum Genjring bonyok lahir, di kampung Bunut Desa Pangsor
Kecamatan pagaden telah ada kesenian genjring yang dipimpin oleh Sajen. Kesenian
merupakan cikal bakal lahirnya Genjring Bonyok.

Keberadaan Genjring Bonyok erat hubungannya dengan perjalanan hidup Sutarja yang
telah bermain dengan Genjring sejak tahun 1963. Waktu itu ia bermain genjring bersama
rombongan Genjring yang dipimpin oleh Sajen (pamannya). Dalam rombongan tersebut
ia memegang genjring nomor 1 yang merupakan komando bagi alat musik lainnya.
Karena Sajen sudah tidak sanggup lagi untuk memimpin rombongan kesenian tersebut,
maka sejak tahun 1965 kepemimpinan rombongan kesenian tersebut diserahkan kepada
Sutarja.

Sutarja dan kawan-kawan sering mengadakan pertunjukan di Pusaka Nagara dan


pamanukan. Di daerah tersebut Sutarja sering melihat pertunjukan Adem ayem yang
perangkat musiknya sama dengan kesenian genjring yang dipimpin oleh Sutarja yaitu tiga
buah genjring dan sebuah bedug. Perbedannya musik adem Ayem yang lebih dinamis dan
komunikatif dengan menyajikan lagu-lagu untuk mengiringi tarian dan atraksi akrobatik,
sedangkan pertunjukan kesenian yang dipimpin oleh Sutarja waktu itu hanya menyajikan
lagu-lagu seperti Siuh, Gederan dan Gotrok.

Terinspirasi oleh musik adem ayem tersebut muncul keinginan Sutarja untuk
mengembangkan seni genjring yang dipimpinnya. Disusunlah motif-motif tabuh genjring
yang mirip dengan genjring adem ayem. Demikian juga lagu-lagu yang disajikannya
dipakai lagu-lagu Adem ayem dan tarompet sebagai pembawa melodi dan goong sebagai
pengantar wiletan. Sekitar tahun 1968, terbentuklah kesenian genjring Baru dengan
garapan musikalnya berbeda dengan genjring sebelumnya. Menurut keterangan beberapa
narasumber, pada awalnya masyarakat Pagaden menyebut kesenian ini genjring Bonyok.
Disebut demikian karena dalam pementasan penarinya selalu banyak dan dalam
menarinya ngaronyok (berkumpul). Dalam perkembangan selanjutnya ada juga yang
menyebut kesenian Genjring Bonyok karena menganggap kesenian tersebut lahir di
daerah Bonyok. Baru-baru ini muncul sebutan yang lain yaitu Tardug. Tardug merupakan
akronim dari Gitar dan beduh. Kesenian tardug sebenarnya genjring bonyok juga, hanya
alat musiknya ditambah gitar melodi untuk mengiringi lagu dangdutan.

Di awal perkembangannya Genjring Bonyok menggunakan alat musik yang relatif


sederhana yaitu tiga buah genjring, tarompet dan bedug. Ketiga genjring tersebut
memiliki bentuk dan ukuran yang sama. Perbedaannya hanya tinggi rendahnya bunyi
genjring tersebut.

Bunyi yang dihasilkan genjring biasanya bunyi pong, pang, ping dan bunyi pak bum.
Untuk menghasilkan bunyi pong dengan cara menepak bagian pinggir genjring
menggunakan beberapa ujung jari tangan dan menepuknya dilepas. Bunyi pang
dihasilkan dengan cara menepuk bagian pinggir genjring (lebih ketengah sedikit dari cara
membunyikan pong) menggunakan sebagian telapak tangan dan menepuknya dilepas.
Bunyi ping dihasilkan dengan cara menepuk bibir genjring menggunakan beberapa ujung
jari tangan menepuknya dirapatkan. Bunyi pak dihasilkan dengan cara menepuk bagian
pinggir atau tengah genjring menggunakan telapak tangan penuh, menepuknya agak
ditekan.

Materi lagu yang disajikan dalam pertunjukan genjring bonyok tidak terbatas pada lagu-
lagu ketuk tilu, adem ayem atau lagu-lagu yang berirama japlin saja tetapi juga disajikan
lagu-lagu dangdut seperti lagu-lagu Lanang Sejati, Rindu berat, Neng Yeni, Pemuda
Idaman, tembok Derita dan lain-lain. Selain itu sering disajikan pula lagu-lagu jaipongan.
Lagu-lagu tersebut disajikan dalam bentuk paduan antara karawitan, vokal dan karawitan
instrumentalia. Dalam bentuk penyajiannya, kesenian ini tidak hanya dipertunjukan
dalam bentuk helaran (arak-arakan) tetapi dipertunjukkan juga diatas panggung.
Pertunjukan diatas panggung biasanya dilaksanakan pada acara hiburan, baik hiburan
hajatan, peringatan hari-hari besar, maupun hiburan di tempat-tempat wisata. Pertunjukan
gelaran biasanya pada acara mengarak anak sunat keliling kampung bersama-sama
dengan kesenian sisingaan.
Alat Musik Jengglong

Jengglong merupakan alat musik tradisional dari daerah Jawa khususnya Jawa Barat yang
hampir menyerupai saron. Jengglong biasa di mainkan bersama goong, bonang, saron, suling,
kecapi, gendang dan rebab dalam degung. cara memainkannya dengan cara di pukul. Dan
jengglong ini termasuk kedalam musik idiophone
Calung
Ti Wikipdia, nsiklopdia bbas

Calung nyata pakakas musik Sunda anu mangrupa prototipe (purwarupa) tina angklung. Bda
jeung angklung, cara mankeun calung mah ku cara nakol (wilahan, bilah) awi anu disusun
nurutkeun titi laras (tangga nada) pentatonik (da-mi-na-ti-la). Jenis awi pikeun nyieun calung
lolobana tina awi wulung (awi hideung), tapi aya og anu dijieun tina awi temen (awi pulas
bodas). Sajaba dihartikeun salaku pakakas musik, calung og jadi istilah sebutan pikeun seni
pintonan. Aya dua wangun calung Sunda anu dipikawanoh, nyata calung rantay sarta calung
jingjing.

Kamekaran
Jenis calung anu ayeuna mekar sarta dipikawanoh sacara umum nyata calung jingjing. Calung
jingjing nyata jenis pakakas musik anu geus lila dipikawanoh ku urang Sunda, contona di
wewengkon Sindang Heula - Brebes, Jawa tengah, sarta bisa jadi mangrupa kamekaran tina
wangun calung rantay.

Di Jawa Barat, wangun kasenian ieu dirintis popularitasnya nalika para mahasiswa Universitas
Padjadjaran (UNPAD) anu kagabung dina Departemen Kesenian Dwan Mahasiswa (Lembaga
kesenian UNPAD) mekarkeun wangun calung ieu ngaliwatan kreativitasnya dina taun 1961.
Numutkeun salah saurang panaratasna, Ekik Barkah, yn dijieunna calung jinjing katut
pintonanana kailhaman ku wangun kaulinan dina pintonan rog anu ngadumaniskeun unsur
nakol, unggut sarta lagu dina hiji pintonan.

Saterusna dina taun 1963 wangun kaulinan sarta tatabeuhan calung leuwih dimekarkeun deui ku
parakanca ti Studiklub Teater Bandung (STB; Koswara Sumaamijaya dkk), sarta antara taun
1964 - 1965 calung leuwih dimasyarakatkeun deui ku parakanca di UNPAD minangka seni
pintonan anu boga sipat hiburan sarta informasi (penyuluhan (Oman Suparman, Ia Ruchiyat,
Eppi K., Enip Sukanda, Edi, Zahir, saparakanca), sarta grup calung SMAN 4 Bandung
(Abdurohman dkk).

Saterusna muncul grup-grup calung di Bandung, contona Layung Sari, Ria Buana, Glamor
(1970) jrrd, nepi ka danget ayeuna, muncul ngaran-ngaran idola paman calung diantarana
Tajudin, Nirwan, Odo, Uko Hendarto, Adang Cengos, jeung Hendarso. Kamekaran kasenian
calung kacida onjoyna di Jawa Barat. Ieu hal th ngabalukarkeun ditambahanana sawatara
pakakas musik dina calung, contona kosrk, kacapi, piul (biola), komo kiwari mah aya anu
dilengkepan keyboard jeung gitar. Unsur vokal pohara dominan dina calung, ku kituna ra
muncul vokalis calung kawntar, kawas Adang Cngos, sarta Hendarso.
Kecrek
-- 595 baca

1 1 531

Kecrk atau di Cirebon disebut keprak adalah salah satu alat musik atonal (tak bernada) yang
terbuat dari besi atau perunggu. Disebut kecrk, karena bunyi yang terdengar dari alat ini adalah
crk atau ck. Bentuknya pipih, mirip lembaran/plat besi yang ukurannya kurang-lebih: panjang
20 cm, lebar 10 cm, tebalnya sekitar 3 inci atau ada juga yang lebih tipis sekitar 2 inci. Akan
tetapi ada pula yang memakainya dengan bilah-bilah alat musik gender yang ditumpuk. Tebal-
tipisnya lembaran kecrk akan sangat berpengaruh pada bunyi kecrk itu sendiri. Di bagian
samping kiri-kanan atas biasanya terdapat lubang yang besarnya sekitar empat inci yang berguna
untuk memasukkan tali pengikat. Lembaran kecrk harus berjumlah lebih dari satu, biasanya dua
sampai dengan empat lembar. Jumlah lembar tersebut diperlukan untuk menghasilkan bunyi
crk, ck jika alat tersebut dipukul. Kecrk biasanya digantungkan di salah satu sisi kotak
(wayang atau topeng) di samping kiri dalang atau penabuhnya.
Kecrk biasanya dipergunakan dalam berbagai pertunjukan wayang, tari-tarian, dan lain-lain.
Cara membunyikannya ada yang dipukul dan ada pula yang ditekan (dijejek, Sunda) oleh telapak
kaki (biasanya khusus dalam pertunjukan wayang) dan selain dibunyikan dengan cara dijejek,
juga biasanya dipukul dengan sebuah alat yang disebut cempala. Dalam pertunjukan wayang,
dalang duduk bersila, kaki kanannya dilipat di bagian atas kaki kiri, dan telapak kaki kanannya
menjulur ke arah gantungan kecrk tersebut untuk kemudian menghantamkan atau menggetarkan
telapak kakinya ke kecrk yang tergantung itu. Di luar pertunjukan wayang, kecrk ditabuh oleh
seseorang yang disebut dengan tukang kecrk atau di Cirebon dan sekitarnya disebut pengeprak.

Pengeprak atau penabuh kecrk tersebut memukulnya ke samping di mana kecrek itu
menggantung. Dalam pertunjukan topeng Cirebon, keprak atau kecrk memang dibunyikan
dengan cara dipukul oleh dua buah alat pukul. Satu pemukul diarahkan ke bagian sisi kotak dan
satu pemukul lagi ke bagian kecrk. Bunyinya tentu saja menjadi bergantian, antara bunyi
dinding kotak dan bunyi kecrk, sehingga terdengar seperti tok crk, tok crk.
Di dalam pertunjukan wayang golek, tabuhan kecrk seringkali menjadi tanda bagi para nayaga
untuk memulai pertunjukan, awal dan akhir sebuah lagu, pergantian lagu, prubahan irama,
penguat atau pemberi aksen pada gerakan tari, dan sebagainya. Sebagai misal, bunyi totoktok
crk, yakni bunyi pukulan cempala (totoktok) yang disambung dengan bunyi kecrk (crk),
adalah sebuah tanda dari dalang untuk dimulainya pertunjukan wayang atau tanda untuk lagu
karatagan. Sedangkan bunyi crk dengan tekanan yang kuat, jika bukan tanda untuk memberikan
aksen pada suatu gerakan (misalnya pukulan yang keras dalam perang), bisa juga sebagai tanda
untuk menunjukkan karakter wayang yang tengah ditarikan.
Di dalam pertunjukan tari, tabuhan kecrk biasanya difungsikan untuk mempertegas aksen-aksen
gerak sesuai dengan lemah-kuatnya gerakan penari. Selain itu, bunyi kecrek berfungsi juga untuk
pemanis (mamanis) pada berbagai gerakan tari, misalnya pada gerakan mincid, laras konda,
engkeg gigir, dan sebagainya.

- See more at: http://www.disparbud.jabarprov.go.id/wisata/ensiklo-


det.php?id=23&lang=id#sthash.00KVNBfJ.dpuf
Genjring Bonyok
12-08-2011 Kabupaten Subang 7322 baca

0 0 144

Nama kesenian yang satu ini, Genjring Bonyok, berasal dari kata Genjring dan Bonyok. Genjring
adalah waditra berkulit yang memakai semacam anting-anting terbuat dari besi atau perunggu
sebagai penghias seperti rebana. Sedangkan Bonyok adalah nama daerah di Desa Pangsor,
Kecamatan Pagaden, Kabupaten Subang. Bila digabungkan, Genjring Bonyok berarti kesenian
Genjring yang awal mulanya berasal dari daerah Bonyok. Kesenian ini merupakan salah satu
jenis seni musik tradisional (karawitan) yang alat musiknya terdiri dari Genjring, Bedug, Kecrek,
Tarompet dan Goong.
Dalam bentuk penyajiannya, Anda akan melihat bahwa kesenian ini tidak hanya dipertunjukan
dalam bentuk helaran (arak-arakan) tetapi juga dipertunjukkan di atas panggung. Pertunjukan di
atas panggung biasanya dilaksanakan pada acara hiburan, baik hiburan hajatan, peringatan hari-
hari besar, maupun hiburan di tempat-tempat wisata. Pertunjukan helaran biasanya pada acara
arak-arakan sunatan anak keliling kampung bersama-sama dengan kesenian Sisingaan. Suatu
pagelaran yang menarik untuk disaksikan.
Lokasi: Desa Pangsor, Kecamatan Pagaden
Telepon: -
Email: -
Internet: -
Arah: -
Fasilitas: -
Jam Buka: -
Tutup: -
Tiket: -
Informasi Lebih Lanjut: -

- See more at: http://www.disparbud.jabarprov.go.id/wisata/dest-


det.php?id=354&lang=id#sthash.DJqVye2L.dpuf

Anda mungkin juga menyukai