Algemene situering: probleemstelling

In januari 2016 begon het opleidingsteam Toegepaste Psychologie aan HOWEST aan het project Peer
support. Het peer support project van HOWEST houdt in dat leerlingen uit de secundaire
partnerschool een opleiding krijgt tot vertrouwensleerling en/of peer mediator. Het initiatief komt
van Oona Wyns, die sinds haar 15de strijdt tegen pestgedrag (Howest, 2016).

Het doel van dit project is om een veilig en positief schoolklimaat te creren waar problemen niet
alleen aangepakt worden maar vooral in de eerste plaats voorkomen worden. Uniek aan het project
is dat het gegroeid is uit een idee van twee jongeren en ook vanaf de start verder ontwikkeld en
uitgebouwd wordt door jongeren uit vijf verschillende partnerscholen (Howest, 2016).

Tijdens de adolescentie nemen peers, ook wel leeftijdsgenoten of leefstijlgenoten (Kinable, 2006),
meer de centrale rol in (Craeynest, 2013). Themas eigen aan de adolescentie worden dan vooral ook
met leeftijdsgenoten besproken (Kinable, 2006). Peers vormen hierdoor een belangrijke bron van
ondersteuning, ze spreken namelijk dezelfde taal en delen ook gelijkaardige ervaringen. (Melis &
Bertels, 1998). Dit is waar peer supporter hun intrede doen. Aangezien er meer belang wordt
gehecht aan peers dan volwassenen (Kinable, 2006), vormen ze, afhankelijk van het probleem,
meestal de eerste aanspreekpunt bij moeilijkheden (Kracen, Naughton, Reilly, Panoutsakopoulou, &
Rooney, 2003b).

In het project Peer Support Vlaanderen, door HOWEST, krijgen peer supporters nieuwe
competenties aangeleerd die nodig zijn om de rollen als vertrouwensleerling en/of peer mediator te
vervullen. Vertrouwensleerlingen profileren zich in hun school als vertrouwenspersonen en
luisterend oor voor andere leerlingen, en peer mediators gaan samen met de andere leerlingen op
zoek naar een oplossing voor een conflict (Kinable, 2006).

Er zijn twee kwantitatieve onderzoeken uitgevoerd naar de effectiviteit van de opleiding tot
vertrouwensleerling en peer mediator en wat zijn de effecten op gedragsniveau van een peer
support project in het secundair onderwijs. Kwantitatieve onderzoeken hebben echter de beperking
dat de antwoordmogelijkheden statisch en niet verdiepend zijn (Mortelmans, 2013).

Dit onderzoek gaat na wat het peer support project voor de peer supporters betekent. Dit beperkt
zich echter niet alleen tot de schoolomgeving maar ook op persoonlijk niveau. Omdat items van
meerkeuzevragen niet altijd een realistisch gevoel of gedachte kan weergeven van een individu,
wordt er gekozen voor een kwalitatief onderzoek. Aan de hand van semigestructureerde diepte-
interviews tracht dit onderzoek een antwoord te geven op de onderzoeksvraag. Er wordt getoetst
naar wat de opleiding betekent in de omgang met anderen, welke attitudeveranderingen er zijn
gekomen, hoe het een invloed had op het vertrouwen in zichzelf, wat ze gemist hebben in de op
opleiding en de supervisiemomenten, wat het voor hen betekende om deel te nemen aan de
brainstormdagen, welke moeilijkheden de peer supporters ondervinden en welke moeilijkheden ze
gedurende het project ondervinden. (deze zijn de deelvragen, ok om dit zo te plaatsen?)

(Beroepsproduct) De resultaten die leiden uit het onderzoek worden samengevat in een document
( verder besproken na de analyse van de resultaten met mevr. Becuwe en mr. Verdru)

In deze bachelorproef wordt eerst ingegaan op de term peer support en hoe deze methodiek past in
een positief schoolklimaat. Wordt nog verder aangevuld wat er wordt behandelt
Literatuur
Adolescentie
Veranderingen/kenmerken van adolescentie

Sociale verandering Verschillende dynamieken (sociale vergelijking, sociale identiteit ,etc)

Invloed Psychologische gezondheid verschuiving spiegeling aan ouders naar peers, vrienden,
belang van rolmodellen

Positief schoolklimaat
Wat is/betekent een positief schoolklimaat?

Wat zijn de kenmerken?

Wat zijn de vereisten?

Leerlinggericht vs prestatiegericht

Positief effect van positief schoolklimaat(KT en LT) op lln, leerkrachten, ouders, maatschappij?

Resultaten van onderzoeken

Peer support
Wat is peer support?

Is een methodiek waarbij peer supporters, individuen die vaardigheden aangeleerd krijgen, om hun
peers, ook wel leeftijdsgenoten of leefstijlgenoten, te ondersteunen (Kinable, 2006; Kracen,
Naughton, Reilly, Panoutsakopoulou, & Rooney, 2003a). De peer supporters hebben een
vergelijkbare sociale achtergrond en zijn geen professionals

De peer support methodiek wordt in verschillende contexten gebruikt zoals: drugspreventie, harm
reduction (Kinable, 2006), het onderwijs, de bedrijfswereld, het zorgsector, hulporganisaties, etc.
(Luigies, 2006). In dit onderzoek wordt een focus gelegd op de peer support methodiek in context
van de secundaire onderwijs, waarbij de adolescenten de rol van peer supporter innemen.

Soorten projecten, waar kan het gebruikt worden? In welke situaties?

Waar wordt het al gebruikt? focus op onderwijs, aansluiten op eigen onderzoek

Soorten peer supporters? focus op peer mediators en vertrouwensleerlingen

Achterliggende processen van peer support

Gebruik peer support op:

preventie, preventie van wat? Hoe gebeurt de preventie?

psychologische gezondheid, Welke problemen komen voor bij adolescenten? Hoe kan
peer supporters helpen?

Pesten dynamiek tussen pester en de gepeste? Hoe oplossen? Wat kan de peer supporter
doen?

Effect van peer support op de psychologische gezondheid en pesten resultaten

Peer support in Howest project uitleg van het project doel, welke soorten peer supporters
Resultaten van onderzoeken (ook van Howest? Margaux en Tibby)

Kritiek op Peer support verschillende culturen niet kunnen associren met de peer supporter?
toegankelijkheid, klascultuur/schoolcultuur, groepsdynamiek bv: peer supporter wordt niet
serieus genomen, slechte integratie/slechte begeleiding van het project, sociale
vergelijkingstheorie vs sociale identiteitstheorie,

Peer supporters en het project

Wat zijn de nieuwe competenties die peer supporters aannemen, afhankelijk van hun rol

Invloed van peer support project op peer supporters informatie uit literatuur

Social omgang
Attitudes uitdiepen welke attitudes benvloed worden door de peer support project
Vertrouwen in zichzelf

Wat zijn de moeilijkheden als peer supporter

Onderzoeksvragen en deelvragen
Hoofdvraag en deelvragen uitwerken in zinnen

Hoofdvraag

Wat betekent het peer support project voor de peer supporters uit de secundaire partnerscholen?

Deelvragen

1. Wat heeft de peer support opleiding voor de leerlingen betekent in de omgang met
anderen?
2. Welke attitudeveranderingen resulteren uit de peer support opleiding?
a. Welke attitudes? Dit meer concretiseren? de attitudes die nodig zijn om een
vertrouwenspersoon en/of peer mediator te zijn lijkt me logisch zoals bv : luisteren,
advies geven, bemiddelen, discretieplicht,, dit halen uit de literatuurs
3. Wat is de invloed van de peer support opleiding op het vertrouwen in zichzelf?
4. Wat hebben de peer supporters gemist in de opleiding en tijdens de supervisiemomenten?
5. Wat was de betekenis van de brainstormdagen voor het jongerennetwerk?
6. Welke moeilijkheden ondervinden de peer supporters?
7. Welke moeilijkheden ondervinden het jongerennetwerk gedurende het project?

Methode
Analyse-eenheden of deelnemers
Vijf scholen uit West-Vlaanderen nemen deel aan Peer Support Vlaanderen. Per school worden er vijf
peer supporters gevraagd om deel te nemen aan dit project. Dit zijn adolescenten uit het secundaire
onderwijs tussen 12 jaar en 18 jaar. Verder zijn er geen expliciete criteria, enkel wordt er rekening
gehouden dat er in de random sampling een balans wordt gehouden tussen de geslachten.

Omwille het arbeidsintensieve karakter van coderen en analyseren, wordt ervoor gekozen om 25
peer supporters te betrekken in het onderzoek. Omdat er vijf peer supporters per school worden
gekozen, en elke school en groep een mogelijk verschillende schoolcultuur heeft, is er een risico dat
er geen data saturatie wordt bekomen en kunnen de resultaten niet representatief zijn. Ten gevolge
van dit kunnen er bepaalde aspecten, in de theorie van de onderzoeker, niet aan het licht komen
waardoor deze niet verder kan worden uitgewerkt zonder verder te interviewen (Mortelmans, 2013).
Echter worden de resultaten van de interviews niet vergeleken aan de hand van welke school de
peer supporters komen.

Verder stelt Mortelmans (2013) dat de grootte van de steekproef van verschillende factoren afhangt.
De steekproef in dit onderzoek heeft een homogene aard waarbij er geen specifieke selectiecriteria
zijn, geen aandacht aan verschillende subgroepen worden gegeven, en gebruik gemaakt wordt van
individuele interviews. Hierdoor is de kans dat er geen data saturatie is kleiner, en de resultaten
mogelijk representatief (Mortelmans, 2013).

de uiteindelijke aantal peer supporters nog bespreken met mevr. Becuwe en mr. Verdru.
Alsook, kunnen de peer supporters als een homogene steekproef gezien worden ondanks er een
verschil is in leeftijd?

Hier een tabel met de participerende deelnemers plaatsen

Meetinstrumenten
Dit onderzoek legt een focus op de beleving en perceptie. Door de kwalitatieve aard van het
onderzoek, wordt er gebruik gemaakt van semigestructureerde diepte-interviews om de
vooropgestelde onderzoeksvragen te beantwoorden.

Om een antwoord te krijgen op de hoofdvraag wordt een vragenlijst ontwikkelt aan de hand van de
deelvragen uit dit onderzoek. Per deelvraag, wordt er gebruik gemaakt van open en reflectieve
vragen naar de beleving en perceptie van de peer supporter. Verder wordt er gekeken naar andere
kwalitatieve onderzoeken naar de beleving en attitudes van peer supporters. De bevindingen worden
in de literatuur opgenomen en getoetst bij de peer supporters.

Er moet nog verder onderzoek uitgevoerd worden in de literatuur naar kwalitatieve

resultaten
Verder uitleggen hoe het interview tot stand gekomen is, welke vragen dat ik stel en
waarom, in welke volgorde ik ze zet en waarom in die volgorde, aantal vragen per thema
en waarom dit pas na de literatuuronderzoek

Apparatuur
Om de interviews op te nemen wordt er gebruik gemaakt van Voice memos, een standaard
applicatie op de iPhone 5S en een laptop met de open-source audio-opname software Audacity,
die vrij te verkrijgen is op http://www.audacityteam.org/.

Procedure
De peer supporters worden gerekruteerd via hun peer-begeleider. Er wordt dan samen met de peer-
begeleiders en de peer supporters een tijdstip afgesproken. De interviews worden op de school van
de jongeren afgenomen. De peer supporters die mee werken worden genformeerd wat er van hen
verwacht wordt. Vooraf worden er twee informed consentformulieren opgestuurd, n formulier
dient door de deelnemer te worden ingevuld, en de andere door de ouder(s)/voogd (<bijlage>).

Verder de procedure uitschrijven, hoe verlopen de interviews stap per stap

Hoe worden ze gedebriefd

Analyses
De resultaten van de interviews worden op een kwalitatieve manier verwerkt gebaseerd op de
Grounded Theory Method (GTM) dat beschreven staat in Handboek kwalitatieve
onderzoeksmethoden (Mortelmans, 2013). De onderstaande uitleg wordt dan ook teruggekoppeld
naar Mortelmans (2013), tenzij expliciet anders vermeld.

De analyses vertrekken vanuit de datapreparatie, het uitschrijven van transcripten op basis van de
geluidsopnames. Dit wordt gedaan om zo nauw mogelijk bij de antwoorden van de deelnemer te
blijven, wat vertekend kan worden als je enkel gebruik maakt van notities. De transcripties werden
verschillende keren herlezen en de irrelevante informatie werd weggelaten.

De teksten worden opgedeeld en krijgen elk een code, zodanig dat het duidelijk wordt uit welk
interview het fragment komt en op welke regel deze uitspraak wordt gedaan. D3.34 betekent
bijvoorbeeld dat dit fragment komt van deelnemer 3, bij de 34ste uitspraak van de deelnemer. I3.34
betekend dan bijvoorbeeld dat dit fragment komt van de interviewer uit het interview van
deelnemer 3, waarbij het de 34ste uitspraak is van de interviewer. De cijfers van de fragmenten
volgen elkaar op, als de interviewer een vraag stelt in fragment I3.34, kan je het antwoord van de
deelnemer terugvinden in D3.34.

Nadat de gegevens opgedeeld worden in fragmenten, worden er betekenisvolle labels toegekend

aan de fragmenten. Deze labels blijven dicht bij de tekst en zijn betekenisvol voor de
onderzoeksvragen.

Daarna worden de losse labels verbonden en in relatie gebracht tot de deelvragen. Op deze manier
wordt het duidelijk welke zaken bij elkaar horen en op welk niveau ze tegenover elkaar staan. Na
elke label wordt er een cijfer tussen haakjes geplaatst zodat het duidelijk is hoeveel keer ze in alle
interviews aan bod komen.

De labels worden nogmaals allemaal doorgenomen en geabstraheerd waar nodig is. Labels worden
samengevoegd of weggelaten, wat een duidelijk overzicht van de deelvragen weergeeft.

De betrouwbaarheid en validiteit van deze vorm van analyse is lager dan als je een kwantitatief
onderzoek zou uitvoeren. Alle stappen en fasen zijn vatbaar voor subjectieve interpretaties omdat
het een persoonlijke activiteit is. Ook moet er rekening gehouden met het feit dat er mogelijke
invloeden zijn van projectie, scheve steekproeven en stemming en stijl (Boyatzis, 1998). Om de
kans op projecties te verminderen werd dicht bij de originele data gecodeerd en worden deze
voorgelegd aan (docenten/medewerkers?).