CHNG I

NH HNG CA HA CHT

I. TC HI CA HA CHT I VI
SC KHE CON NGI

Trong nhng nm gn y, vn c quan tm ngy cng nhiu l nh

hng ca ha cht n sc khe con ngi, c bit l ngi lao ng.
Nhiu ha cht tng c coi l an ton nhng nay c xc nh l c
lin quan n bnh tt, t mn nga nh n suy yu sc khe lu di v ung th. Do
vy cn thit phi quan tm ti tt c cc ha cht.
Chng ny s gii thch ha cht nh hng n sc khe con ngi nh th
no; cch nhn bit nhng nguy c tim n, trn c s ra cc bin php phng
chng ph hp bo v bn thn v nhng ngi xung quanh; ng thi cng ch ra
cc bc cn tin hnh gim thiu cc nguy c .
1. S C HI CA HA CHT

Cc yu t quyt nh mc c hi ca ha cht, bao gm c tnh, c tnh

vt l ca ha cht, trng thi tip xc, ng xm nhp vo c th v tnh mn cm
ca c nhn v tc hi tng hp ca cc yu t ny.

1.1 ng xm nhp ca ha cht vo c th con ngi

Ha cht c th i vo c th con ngi theo 3 ng:

- ng h hp: khi ht th cc ha cht di dng kh, hi hay bi.

- Hp th qua da: khi ha cht dy dnh vo da.
- ng tiu ha: do n, ung phi thc n hoc s dng nhng dng c n
b nhim ha cht.
a) Qua ng h hp
 H thng h hp bao gm ng h hp trn (mi, mm, hng); ng th (kh
qun, ph qun, cung phi) v vng trao i kh (ph nang), ni oxy t khng kh
vo mu v ioxit cacbon t mu khuch tn vo khng kh (hnh 1).

Hnh v: hnh 1 (trang 6)

Hnh 1: Khng kh vo phi ti tn ph nang, ni xy ra s trao i gia

oxy (O2) v cacbonic (CO2)

i vi ngi lao ng trong cng nghip, ht th l ng vo thng thng

v nguy him nht. Vi din tch b mt phi 90m 2 mt ngi ln khe mnh; trong
c 70m2 l din tch tip xc ca ph nang; ngoi ra cn c mt mng li mao
mch vi din tch 140m2, dng mu qua phi nhanh v nhiu to i kin d dng
cho s hp thu qua ph nang vo mao mch ca cc cht c trong khng kh; v bnh
thng mt ngi lao ng ht khong 8,5m3 khng kh trong mt ca lm vic 8 gi.
V vy, h thng h hp thc s l ng vo thun tin cho ha cht.

Trong khi th, khng kh c ln ha cht vo mi hoc mm, qua hng, kh

qun v cui cng ti vng trao i kh, ti ha cht lng ng li hoc khuch tn
qua thnh mao mch mu.

Mt ha cht khi lt vo ng h hp s kch thch mng nhy ca ng h

hp trn v kh qun y l du hiu cho bit s hin din ca ha cht. Sau ,
chng s xm nhp su vo phi gy tn thng phi hoc lu hnh trong mu.

Mc thm nhp ca cc ht bi vo c th ph thuc vo kch thc ht v

tnh tan ca chng. Ch nhng ht nh (ng knh nh hn 1/7000 mm) mi ti
c vng trao i kh. Nhng ht bi ny s lng ng hoc khuch tn vo
mu ty theo tan ca ha cht. Nhng ht bi ln hn s c lng mi gi li
hoc lng ng dc theo kh, ph qun, cui cng chng s c chuyn ti hng v
nut, ho hay khc ra ngoi.

Hnh 2 (trang 8)
 Hnh 2: Hnh nh bn tri cho bit khi bnh dung dch ty nhn m th hi
c thot ra. Hnh nh bn phi cho bit khi y kn bnh s gim nguy c tip
xc vi hi c

Ghi nh

Phi c bit ch ti cc ha cht dng hi, khi, bi hoc kh bi chng

c th vo c th d dng qua ng h hp.

Cu hi tho lun

1- Lp danh sch cc ha cht ni bn ang lm vic c th xm nhp vo c

th bn qua ng h hp.

2- M t cc bin php phng i vi cc ha cht ny m c s bn ang p

dng.

b) Hp th ha cht qua da

Mt trong nhng ng xm nhp ca ha cht vo c th l qua da. dy ca

da cng vi s m hi v t chc m lp di da c tc dng nh mt hng ro
bo v chng li vic ha cht xm nhp vo c th v gy tn thng cho da.

Ha cht dy dnh trn da c th c cc phn ng sau:

- Phn ng vi v mt ca da gy vim da s pht;

- Xm nhp qua da, kt hp vi t chc protein gy cm ng da.

- Xm nhp qua da vo mu.

Nhng ha cht c dung mi thm qua da hoc cht d tan trong m (1) (nh cc
dung mi hu c v phnol) d dng thm nhp vo c th qua da. Nhng ha cht
ny c th thm vo qun o lm vic m ngi lao ng khng bit. iu kin lm
vic nng lm cc l chn lng da m rng hn cng to iu kin cho cc ha cht
thm nhp qua da nhanh hn. Khi da b tn thng do cc vt xc hoc cc bnh v
da th nguy c b ha cht thm nhp vo c th qua da s tng ln.

Cu hi tho lun

1- Lp danh sch nhng ha cht ni bn lm vic c th hp th

qua da.

2- M t cc bin php phng trnh s tip xc ca da vi cc ha cht ny m

c s ca bn ang ng dng.

(1)
Cc cht cng d tan trong m th c tnh cho h thn kinh cng cao.
ha tan trong m c biu th bng h s Owerton Mayer l t s gia ha tan
ca mt cht trong m so vi nc. V d benzen c h s 300 c hn ru etylic c
h s l 2,5.

c) Qua ng tiu ha

Do bt cn cht c dnh trn mi, mm ri v tnh nut phi hoc n, ung,

ht thuc trong khi bn tay dnh ha cht hoc thc n v ung b nhim ha cht
l nguyn nhn ch yu ha cht xm nhp vo c th qua ng tiu ha (hnh 3)

Hnh 3 trang 10

Hnh 3: Tht nguy him khi n, ung hoc ht thuc ni lm vic c s dng
ha cht. Thc n, ung c th b nhim bn do tay bn hoc do hi ha
cht.

Ngoi ra, c mt s ht bi t ng th lt vo hng v sau theo nc

bt vo ng tiu ha.

H tiu ha bao gm thc qun, d dy, rut non v rut gi. S hp th thc
n v cc cht khc (gm c ha cht nguy him) ban u xy ra rut non.
 Thng thng ha cht hp th qua ng tiu ha t hn so vi 2 ng trn,
hn na tnh c s gim khi qua ng tiu ha do tc ng ca dch d dy v dch
ty.

Ghi nh

Nu bn n hoc ung ti ni lm vic, bn c th a ha cht nguy him vo

c th qua h tiu ha bi ha cht c th nhim vo thc n hoc dng c n nh
bt, a...

Cu hi tho lun

1- Lp danh sch nhng ha cht ni bn lm vic c th xm nhp vo c

th qua h tiu ha.

2- Lit k mt vi bin php n gin c th lm trnh nut phi ha cht?

1.2- Loi ha cht tip xc

c tnh l, ha ca ha cht quyt nh kh nng xm nhp ca n vo c th

con ngi, chng hn: cc ha cht d bay hi s c kh nng to ra trong khng khi
ti ni lm vic mt nng cao; cc cht cng d ha tan trong dch th, m v nc
th cng c...

Do cc phn ng l ha ca cht c vi cc h thng c quan tng ng m

c s phn b c bit cho tng cht:

+ Ha cht c tnh in ly nh ch, bary, tp trung trong xng, bc vng

trong da hoc lng ng trong gan, thn di dng phc cht.

+ Cc cht khng in ly loi dung mi hu c tan trong m tp trung trong cc

t chc giu m nh h thn kinh.

+ Cc cht khng in ly v khng ha tan trong cc cht bo kh nng thm

vo cc t chc ca c th km hn v ph thuc vo kch thc phn t v nng
cht c.

Thng thng khi ha cht vo c, th tham gia cc phn ng sinh ha hay l

qu trnh bin i sinh hc: oxy ha, kh oxy, thy phn, lin hp. Qu trnh ny c
th xy ra nhiu b phn v m, trong gan c vai tr c bit quan trng. Qu
trnh ny thng c hiu l qu trnh ph v cu trc ha hc v gii c, song c
th s to ra sn phm ph hay cc cht mi c hi hn cc cht ban u.
 Ty thuc vo tinh cht l, ha, sinh m mt s ha cht nguy him s c
o thi ra ngoi:

+ Qua rut: ch y l cc kim loi nng.

+ Qua mt: mt s cht c c chuyn ha ri lin hp sunfo hoc

glucuronic ri o thi qua mt.

+ Qua hi th c th o thi mt s ln cht c di dng kh hi.

+ Cht c c th cn c o thi qua da, sa m.

ng o thi cht c rt c gi tr trong vic chn on v iu tr nhim

c ngh nghip. Mt s hi, kh c c mi lm cho ta pht hin thy c chng ngay
c khi nng nm di mc cho php ca tiu chun v sinh. Nhng sau mt thi
gian ngn, mt s s mt mi khin ta khng cm nhn c na v d dng b nhim
c (v d H2S). Mt s hi, kh c khng c mi v li khng gy tc ng kch
thch vi ng h hp. y l loi rt nguy him, bi l ta khng th pht hin c
bng trc gic ngay c khi chng vt qu tiu chun v sinh cho php.

1.3- Nng v thi gian tip xc

V nguyn tc, tc hi ca ha cht i vi c th ph thuc vo lng ha

cht hp thu. Trong trng hp hp thu qua ng h hp, lng hp thu ph
thuc chnh vo nng ca ha cht trong khng kh v thi gian tip xc. Thng
thng, khi tip xc trong thi gian ngn nhng vi nng ha cht cao c th gy
ra nhng nh hng cp tnh (nhim c cp), trong khi tip xc trong thi gian
di nhng vi nng thp s xy ra hai xu hng: hoc l c th chu ng c,
hoc l ha cht c tch ly vi khi lng ln hn, li nh hng mn tinh.

1.4- nh hng kt hp ca cc ha cht

Hot ng ngh nghip thng khng ch tip xc vi mt loi ha cht. Hu

nh cng mt lc, ngi lao ng phi tip xc vi hai hoc nhiu ha cht khc
nhau. nh hng kt hp khi tip xc vi nhiu ha cht thng thiu thng tin. Mt
khc, khi xm nhp vo c th gia hai hay nhiu ha cht c th kt hp vi nhau
to ra mt cht mi vi nhng c tnh khc hn v s c hi ti sc khe hn tc hi
ca tng ha cht thnh phn (cng c th l tc hi s gim) (2). Chng hn nh khi ht
phi tetra clorua cacbon (CCl1) trong mt thi gian ngn s khng b nhim c
nhng khi ung d ch mt lng nh ru etylic (C 2H5OH) th s b ng c
mnh c th dn ti t vong.
 D th no i na cng nn trnh hoc gim ti mc thp nht vic tip xc vi
nhiu loi ha cht ti ni lm vic (hnh 4)

Hnh 4 trang 14

Hnh 4: Tc hi kt hp ca hai ha cht c th cn ln hn tng tc hi ca

tng ha cht thnh phn.

Ghi nh

Trnh tip xc cng lc vi nhiu ha cht. S kt hp gia cc ha cht c th

to ra nhng hp cht rt nguy him.

( )
Ngi ta li dng tnh cht ny gii c, th d ng c m tin b co
git th dng thc ng liu cao cng rt c lm m du v ngc li.

1.5- Tnh mn cm ca ngi tip xc

C s khc nhau ln trong phn ng ca mi ngi khi tip xc vi ha cht.

Tip xc vi cng mt lng trong cng mt thi gian mt vi ngi b nh hng
trm trng, mt vi ngi b nh hng nh, c th c mt s ngi nhn bn ngoi
khng thy c biu hin g.

Phn ng ca tng c th ph thuc vo la tui, gii tnh v tnh trng sc

khe Th d: Tr em nhy cm hn ngi ln; bo thai thng rt nhy cm vi
ha cht... Do vi mi nguy c tim n, cn xc nh cc bin php cn trng khc
nhau vi cc i tng c th.

Cu hi tho lun

1- Ti ni bn ang lm vic, c nhm ngi lao ng hoc ngi lao ng no

phi tip xc vi nhiu loi ha cht trong cng mt thi gian khng? Nu c th hy
lit k (di dng ngh, cng vic).

2- Lp danh sch cc ha cht c s dng.

3- Ni bn lm vic c nhng nhm ngi lao ng no c bit mn cm vi

ha cht?

1.6- Cc yu t lm tng nguy c ngi lao ng b nhim c

- Vi kh hu:
 + Nhit cao: lm tng kh nng bay hi ca cht c, tng tun hon, h hp
do lm tng kh nng hp thu cht c.

+ m khng kh tng: lm tng s phn gii ca mt s ha cht vi nc,

tng kh nng tch kh li nim mc, lm gim thi c bng m hi, do cng
lm tng nguy c b nhim c.

+ Lao ng th lc qu sc lm tng tun hon, h hp v tng mc nhim

c.

+ Ch dinh dng khng hoc khng cn i lm gim sc khng ca

c th...

2. TC HI CA HA CHT I VI C TH CON NGI

Nh gii thch trn, nhng nh hng ca ha cht c th l cp tnh hoc

mn tnh ty thuc vo nng v thi gian tip xc. Ha cht cng gy ra nhng
phn ng khc nhau do kiu v dng tip xc khc nhau. Theo tnh cht tc ng ca
ha cht trn c th con ngi c th phn loi theo cc nhm sau y(3)

- Kch thch gy kh chu.

- Gy d ng.
- Gy ngt.
- Gy m v gy t.
- Tc ng n h thng cc c quan chc nng.
- Gy ung th.
- H bo thai.

(3)
C nhiu cch phn loi khc nh:

+ Phn loi theo trng thi vt l: rn, lng, hi kh.

+ Phn loi theo cu trc ha hc: v c, hu c (mch thng, vng, dn

xut...).

+ Da theo mc tc dng sinh hc: loi A, loi B, loi C, loi D. S phn loi
ny ph hp vi thi gian tip xc 8 h/ngy v 5 ngy/tun. Vic phn loi ny khng
r i vi nhng cht gy ung th v t bin gen.

- nh hng n cc th h tng lai (t bin gen)

- Bnh bi phi.
 2.1- Kch thch

Tc ng kch thch ca ha cht y c ngha l lm cho tnh trng phn c

th tip xc vi ha cht b xu i. Cc phn ca c th thng b tc ng ny l da,
mt v ng h hp.

a) Kch thch i vi da

Khi mt ha cht tip xc vi da, c th chng s lm bin i cc lp bo v

khin cho da b kh, x x v xt. Tnh trng ny c gi l vim da (hnh 5). C rt
nhiu ha cht gy vim da.

Hnh 5 trang 17

Hnh 5. Nhim ha cht gy vim da

b) Kch thch i vi mt

Ha cht nhim vo mt c th gy tc ng t kh chu nh, tm thi ti

thng tt lu di. Mc thng tt ph thuc vo lng, c tnh ca ha cht v
c cc bin php cp cu. Cc cht gy kch thch i vi mt thng l: acid, kim
v cc dung mi (hnh 6).

Hnh 6 trang 18

Hnh 6: Nhiu ha cht c th gy kch thch i vi mt

c) Kch thch i vi ng h hp

Cc cht ha tan nh: amoniac, fomandehit, sunfur, acid v kim dng m

sng, kh hoc hi khi tip xc vi ng h hp trn (mi v hng) s gy ra cm
gic bng rt; chng c hp thu v s m t ca ng mi hng. C gng trnh
ht phi hi ha cht khi lm vic, c bit khi dng cc dng c nh bnh phun, xt
(hnh 7). Mt vi cht kch thch nh sunfua ioxt, clo v bi than tc ng dc
theo ng th gy ra vim ph qun, i khi gy tn thng trm trng ng th v
m phi.

Cc ha cht t tan trong nc s xm nhp vo vng trao i kh. Cc cht ny

t xut hin ni lm vic song nhng tn thng m chng gy ra i vi ngi lao
ng th rt nghim trng. Phn ng ca ha cht vi m phi gy ra ph phi (dch
trong phi) v c th xut hin ngay lp tc hoc sau vi gi. Triu chng bt u vi
vic rt kh chu trong phi, tip theo l ho, kh th, xanh tm v khc nhiu m.
Cc ha cht ny thng l: ioxt nit, ozon, photgen
 Hnh 7 trang 19

Hnh 7: Khi phun x cn ch trnh ht phi hi c

Cu hi tho lun

1. M t cch nhn bit mt ha cht gy kch thch ni bn lm vic? 2.

Cch dn nhn chnh xc mt ha cht gy kch thch?

2.2- D ng

D ng c th xy ra khi c th tip xc trc tip vi ha cht. Ngi lao ng

khi mi tip xc c th khng b d ng, nhng nu tip xc thng xuyn, ngay c
vi lng nh th c th thng s phn ng v da hoc ng h hp s b d ng.

a) D ng da

Da b d ng c tnh trng ging nh vim da (mn nh hoc l phng

nc). Hin tng ny c th khng xut hin ni tip xc m mt ni no
trn c th. Nhng cht gy d ng thng gp l nha epoxy, thuc nhum
azo, dn xut nha than , acid cromic...

b) D ng ng h hp

ng h hp nhy cm l cn nguyn ca bnh hen ngh nghip.

Nhng triu chng ca cn bnh ny l ho nhiu v m, kh th, th kh kh

v ngn. Cc ha cht gy tc hi ny l: toluen isoxianat, fomaldehit...

Ghi nh

Tip xc nhiu vi ha cht c th dn n d ng.

2.3- Gy ngt
S ngt th l biu hin ca vic a khng oxy vo cc t chc ca c th. C hai
dng: ngt th n thun v ngt th ha hc.

a) Ngt th n thun

Cht gy ngt n thun thng dng kh nh: C0 2, CH4 (m tan), N2, C2H6
(tan), H2...; khi lng cc kh ny tng s lm gim t l oxy trong khng kh v gy
ngt th; nu khng c cp cu kp thi c th s dn n t vong. Bnh thng
khng kh cha khong 21% oxy, nu nng oxy h xung di 17% th khng
 p ng nhu cu ca cc t chc c th v xut hin cc triu chng hoa mt,
chng mt, bun nn v ri lon hnh vi. Tnh trng ny c th xy ra ni lm vic
cht hp, di cc ging v trong cc hm l (hnh 8).

Hnh 8 trang 21

Hnh 8: Mi trng lm vic cht hp, thiu oxy c th dn ti t vong

b) Ngt th ha hc

Cht gy ngt ha hc ngn cn mu vn chuyn oxy ti cc t chc ca c

th. Mt trong nhng cht ny l oxt ccbon (gy cacboxyhemoglobin). Ch cn
0,05% oxt ccbon trong khng kh l c th gim ng k kh nng mang oxy ca
mu ti cc m ca c th. Cc cht khc nh hydro cyanua, hoc hyro sunfua... cn
tr kh nng tip nhn oxy ca t bo, ngay c khi mu giu oxy.

Cu hi tho lun

1. M t nhng khu vc khng c oxy ni bn lm vic.

2. Lit k cc bin php thng bo, hun luyn v to s quan tm c bit

ti cc cng vic vng b thiu hoc gim oxy.

2.4- Gy m v gy t

Tip xc vi nng cao mt trong cc ha cht nh: etanol, propanol (ancol

bo), axeton v metyl-etyxeton (xeton bo), axetylen, hyrocacbon, etyl v isopropyl
ete... c th lm suy yu h thn kinh trung ng, gy ngt thm ch dn n t vong.
Nhng cht ny gy nh hng tng t nh say ru. Khi tip xc thng xuyn vi
cc ha cht ny nng thp mt s ngi b nghin chng.

2.5- Gy tc hi ti h thng cc c quan ca c th

C th con ngi c to nn bi nhiu h c quan. Nhim c h thng lin

quan ti tc ng ca ha cht ti mt hoc nhiu c quan trong c th, lm nh
hng ti ton b c th. nh hng ny khng tp trung mt im no hoc vng
no ca c th

Mt trong nhng chc nng ca gan l lm sch cht c c trong mu bng

cch bin i chng thnh cht khng c v nhng cht c th ha tan trong nc
trc khi bi tit ra ngoi (hnh 9). Tuy nhin, mt s ha cht li gy tn thng cho
gan. Ty thuc vo loi, liu lng v thi gian tip xc m c th dn ti hy hoi
m gan, li hu qu x gan v gim chc nng gan. Cc dung mi: alcol, cacbon
tetraclorua, tricloetylen, clorofom c th gy tn thng gan, dn n vim gan vi
cc triu chng vng da, vng mt.

Hnh 9 trang 22

Hnh 9: Gan c th tn thng bi ha cht

Thn l mt phn ca h tit niu, chc nng ca h tit niu l bi tit (o

thi) cc cht cn do c th sinh ra, duy tr s cn bng ca nc v mui, kim sot
v duy tr nng acid trong mu (hnh 10). Cc ha cht cn tr thn o thi cht
c gm etylen glycol, cacbon tetraclorua, cacbon isunphua. Cc hp cht khc nh
cami, ch, nha thng, etanol, toluen, xylen... s lm hng dn chc nng ca thn.

H thn kinh (hnh 11) c th b tn thng do tc ng ca cc ha cht nguy

him, v d nh:

Tip xc lu di vi cc dung mi s dn ti cc triu chng mt mi, kh ng,

au u v bun nn; nng hn s l ri lon vn ng, lit v suy tri gic.

Tip xc vi hecxan, mangan v ch s lm tn thng h thn kinh ngoi vi,

li hu qu lit r c tay.

Tip xc vi cc hp cht c photphat hu c nh parathion c th gy suy

gim h thn kinh; cn vi cacbon isunphua c th dn n ri lon tm thn

Mt s ha cht nguy him c th tc ng ti h sinh dc, lm mt kh nng

sinh n ng v sy thai ph n ang mang thai. Cc cht nh: etylen
ibromua, kh gy m, cacbon isunphua, clopren benzen, ch, cc dung mi hu c...
c th lm gim kh nng sinh sn nam gii. Tip xc vi thuc gy m th kh,
glutaranehit, clopren, ch, cc dung mi hu c, cacbon isunphua v vinyl clorua c
th sy thai.

Hnh 10 hnh 11 trang 24

2.6- Ung th

Khi tip xc lu di vi mt s ha cht c th to s pht trin t do ca t

bo, dn n khi u ung th. Nhng khi u ny c th xut hin sau nhiu nm tip
xc vi ha cht. Giai on ny c phm vi t 4 - 40 nm. V tr ung th ngh nghip
trong c th cng rt khc nhau v thng khng ch gii bn vng tip xc. Cc
cht nh asen, aming, crom, niken, bis-clometyl ete (BCME)... c th gy ung th
phi. Bi g v bi da, niken crom, du isopropyl c th gy ung th mi v xoang.
Ung th bng quang do tip xc vi benziin, 2 naphtylamin v bi da. Ung th da do
tip xc vi arsen, sn phm du m v nha than. Ung th gan c th do tip xc
vinyl clorua n th, trong khi ung th ty xng l do benzen.

2.7- H thai (qui thai)

D tt bm sinh c th l hu qu ca vic tip xc vi cc ha cht gy cn tr

qu trnh pht trin bnh thng ca bo thai. Trong thi gian 3 thng u ca thi k
mang thai, thai nhi d b nh hng nht bi cc t chc quan trng ca no, tim, tay
v chn ang hnh thnh. Cc nghin cu ni tip nhau ch ra rng s c mt ca
ha cht nh thy ngn, kh gy m, cc dung mi hu c c th cn tr qu trnh
bnh thng ca vic phn chia t bo, gy bin dng bo thai.

2.8- nh hng n cc th h tng lai

Mt s ha cht tc ng n c th ngi gy t bin gen to nhng bin i

khng mong mun trong cc th h tng lai. Thng tin v vn ny rt him. Tuy
nhin, theo kt qu nghin cu cc phng th nghim cho thy 80 - 85% cc cht
gy ung th c th tc ng n gen.

2.9- Bnh bi phi

Bnh bi phi hay bnh ho d ng do ht nhiu bi, l tnh trng lng ng cc

ht bi nh vng trao i kh ca phi v phn ng ca cc m trc s hin din
ca bi. Pht hin nhng thay i ca phi giai on sm l v cng kh khn. Vi
bnh bi phi th kh nng hp th xy s gim v bnh nhn s c hin tng th
ngn, gp trong cc hot ng phi dng n nhiu sc lc. Bnh ny cho ti nay
cha th cha khi hon ton. Cc cht gy bnh bi phi thng l: silic tinh th,
amiang, v berili.

Cu hi tho lun
 1. Bn c th m t mt trng hp ni bn lm vic c ngi laong b m
nng do tip xc vi ha cht nguy him khng?

2. Vi s gip ca ti liu an ton ha cht, hy xc nh v tho lun v cc

tc hi ca t nht 4 ha cht thng dng ni bn lm vic. Cc c quan no ca c
th c th b cc ha cht ny gy nh hng?

3. M t cc hin php c bit c th tin hnh ngn nga vic tip xc vi

ha cht nguy him ny.

II. NHNG NGUY C CHY N

a s ha cht u tim n cc nguy c gy chy n. Vic sp xp, bo qun,

vn chuyn, s dng ha cht khng ng cch u c th dn n tai nn t mt m
chy nh ti thm ha thit hi ln v ngi v ti sn.

1. CHY

Con ngi mun tn ti phi c t nht 3 yu t c bn l thc n, oxy v nhit.

Cc yu t ny cng phi trong mt t l tng ng. Qu nhiu hay qu t thc n,
oxy, nhit u c th dn n kh chu, m au v cht. Cng nh vy, c s chy
cn 3 yu t: nhin liu (cht chy), oxy v mt ngun nhit. Nhng yu t ny phi
trong mt t l, hon cnh thch hp trc khi bt la v gy chy. Nhin liu bt u
chy mt nhit xc nh l im chp chy. Phi nhit a nhin liu ti
im chp chy song cng cn phi c oxy xy ra v duy tr s chy. Bnh
thng bt la v bc chy mi trng khng kh cn c nng oxy t 15 - 21%.

Cu hi tho lun

1. xy ra m chy hoc mt tnh trng nguy him tng t do chy ha

cht ni bn lm vic cha?

2. Nguyn nhn t u v li hu qu g?
 1.1- Nhin liu

kim sot cc nguy c chy n do ha cht, vic u tin l xc nh r ha

cht ang s dng v nhng c tnh ring ca n. Hu ht ha cht u l ngun
nhin liu mt trong 3 yu t gy chy n (hnh 12).

Hnh 12 trang 27

Hnh 12: Nhin liu l yu t s mt ca b ba gy chy n

a) Nhin liu lng

* im chp chy ca cht lng

im chp chy (nhit bng chy) ca cht lng l nhit thp nht m
ti nhit cht lng ha hi to thnh hn hp chy vi khng kh v bc chy
khi c ngun la. Bng 1 ch ra nhit bng chy ca mt vi ha cht thng
thng.

BNG 1: NHIT BNG CHY CA MT S HA CHT LNG

THNG THNG

Ha cht Nhit bng chy C

Xng A72 -36
Axeton -18
Xylen 24
Du ha KO-20 40
Heptan -4
Toluen 6

Ghi nh: Ha cht c im chp chy thp hn th nguy him hn.

C nhiu yu t nh hng n kh nng t ti im chp chy ca cht lng,

chng hn nh du la khi c phun n s bng chy ngay c khi nhit xung
quanh thp hn im chp chy ca n; mt cht lng c th b nng ln ti im
chp chy ca n do mt cht khc (c im chp chy thp hn) ang chy gn
n. Cn c bit lu vn ny khi tin hnh cc cng vic c lin quan ti cc cht
d chy n.

Nu nhit cht lng t ti nhit bc la (bnh thng ch mt vi trn

im chp chy) hi chy s tip tc c sinh ra v tip tc chy mc d tch b
ngun la. Nhit bng chy thng c trong cc ti liu an ton ha cht.

* Khi lng ring

Mt yu t na cn xem xt l khi lng ring ca hi nhin liu. Cc hi,

kh c khi lng ring ln hn khng kh nh: xng, du ha, cacbon isunfua,
axetylen v cacbon monooxit... c th pht tn i xa v tp trung ni c v tr thp
chng hn nh hm cha.

Ghi nh:

Hi nhin liu c khi lng ring ln hn khng kh c th pht tn xa v tp

trung trong hm cha.

b) Nhin liu rn

Mt vi ha cht trng thi rn (th d: magi) s chy mt cch nhanh chng

khi bt la v s rt kh dp tt.

Mt s loi bi, bt cng c kh nng bc chy v gy n khi t mt t l nht

nh trong khng kh. Khi trn v ngun la xut hin, nhin liu dng bt s chy to
ting n lin tc bi lng nhin liu b kch thch chy n thm vo.

c) Nhin liu kh

Phn ln cc kh nh C2H2, C2H6, CH4... c dng trong cng nghip u d

chy n khi c nng oxy thch hp v khi ngun la xut hin.
 Phi c bit thn trng i vi cc kh nn lu gi trong cc bnh chu p lc,
chy n c th xy ra khi bnh cha c cc khuyt tt v thng dn n cc tai nn
nghim trng.

Cu hi tho lun

1.S dng ti liu an ton ha cht, tm nhit bng chy, t trng hi cho 4
ha cht lng c s dng ph bin ni bn lm vic m bn c bit quan tm?

2.Lp danh sch v tho lun nhng c tnh nguy him ca ha cht th kh
c s dng ni bn lm vic.

1.2- Nhit

Nhit - yu t th hai ca b ba gy chy n (hnh 13). Nhit l yu t a

nhin liu ti im chp chy (nu im chp chy trn nhit xung quanh) v
kch thch hn hp chy bng chy. Ngun nhit c th l cc dng in, tnh in,
phn ng ha hc, quy trnh nhit, s ma st, ngn la trn, nhit bc x v tia la
in...

Vn then cht phng chy n cc ha cht nguy him l kim tra cc

ngun nhit. Ni dung kim tra s c tho lun Chng 2.

Hnh 13 trang 30

Hnh 13: Nhit l yu t th hai ca b ba gy chy n

a) Dng in

Nhit sinh t dng in theo 3 cch:

+ Khi dng in i qua mt si dy c tit din khng ln ti in hoc

cc mi ni, cc im tip xc khng cht, kt qu hoc l te la, on mch hoc
dy in nng ln. Nhit ca dy in c th t ti im kch thch hi chy
c trong khng kh hoc gy chy cc vt liu d bt la hay nng nhit ca cc
ha cht gn ti im chp chy v chy.

+ H quang in thng c to ra khi chp trong cng tc hoc trong hp

ni do dy in b t hoc mt v bc gia dy dng v dy m. Hu qu l pht
sinh nhit kch thch hi d chy gy chy. Thp nng chy bi h quang in c th
cng kch thch cc vt liu d chy, v lm nng cc ha cht d chy.

+ Tia la in l mt trong cc ngun nhit thng gp nht trong cng nghip,

nhit ca tia la thng cao hn rt nhiu so vi nhit bng chy ca nhin
liu.

b) Tnh in

in tch ca tnh in c th hiu cao v c th pht ra tia la rt nguy him.

Tnh in c th tp trung trn b mt cc vt rn trn mt cc cht lng, cc mt
trong ca cc my ch bin nho trn, thng cha... Tnh in c th to ra khi hai b
mt khc nhau n gn nhau, sau tch ra. Th d: trong cc my sn xut phim v
sn xut tm vt liu, vt liu cch in tr thnh vt c np in sau khi qua my.
Nu nhng vt liu nh vy lin tc c sn xut ra trong mi trng c kh d chy
th cn c bin php trung ha in tch, trnh pht tia la in. S tch in cng
c th xy ra khi cc cht lng d chy chuyn t thng cha ny ti thng cha khc
m khng c dy ni t (hnh 15).

Hnh 14 hnh 15 trang 32

Hnh 14: Khi hai b mt khc nhau n gn nhau v b tch ra, dn n

s tch in

Hnh 15: Pha trn hai hoc nhiu ha cht vi nhau c th sinh ra nhit

c) Nhit sinh khi pha trn hai ha cht

 Nh gii thiu chng I, khi hai hay nhiu ha cht pha trn, nh hng
kt hp c th nguy him hn tng nhng nh hng ring r, tc l cng c th dn
ti mt nguy c chy n cao hn. Chng hn:

- Vic pha trn to ra hp cht c im chy v im si thp hn, khi s d

dng kch thch hi hp cht chy hn.

- Khi hai ha cht phn ng c th sinh nhit, lm cho cc ha cht b nng n

nhit nguy him v phn ng chy dy chuyn xy ra c th li nhng hu qu
thm khc.

d) Nhit sinh do ma st

Khi hai b mt c st vo nhau c th sinh ra nhit. l nhit sinh do s ma

st. S c st ca dy cuaroa vi vt che hoc gia hai mt kim loi c th pht
sinh mt lng nhit kch thch hi chy bng chy. Nguyn nhn s c st
thng l do thiu s bo dng cn thit dn n mt vt che chn hoc khng
du m bi trn b mt kim loi tip xc vi nhau. Tia la cng c th xut hin khi
mt hn gm vo giy c st vi b mt b tng.

e) Bc x nhit

Nhit t l nung, bp l v cc b mt nng khc c th t chy hi chy. Qu

trnh sn xut bnh thng ca nh my cng c th to ra lng nhit a cc ha
cht ct gi gn ti im chy v t chy hi chy. Nhng tia nng trc tip
hoc t n hoc c phng i bi nha hoc thy tinh c th cng c nh hng
ny.

Ghi nh

Nhit sinh ra c th lm cho ha cht ni t ti nhit d chy. Nhit

cng c th lm bc chy hi d chy, gy chy n.

f) Ngn la trn
 Ngn la khng c che chn, bo v sinh ra bi thuc l, dim, la hn v
ng c t trong l ngun nhit rt quan trng. Khi kt hp nhin liu v oxy,
chng c th gy ra chy n (hnh 16).

Hnh 16 trang 34

Hnh 16: Ngn la pht ra t n ct hn c th gy chy hi, kh nhin

liu

Cu hi tho lun

Lp danh sch t nht 3 ngun nhit, c th kch thch cht lng d chy ti ni
bn lm vic.

1.3- Oxy

Oxy l yu t th ba ca b ba gy chy n (hnh 17). Hu ht nhin liu cn t

nht 15% oxy chy, vt qu 21% oxy c th t chy v dn ti n. Ngun oxy,
ngoi lng c trong mi trng khng kh cn gm c bnh cha oxy dng trong cc
hot ng ct hn, oxy c cung cp bi mt ng dn dng cho qu trnh hot ng
v oxy to ra trong cc phn ng ha hc. Oxy c th thot ra khi mt ha cht
(thng l cht oxy ha) b t nng.

BNG 2: MT VI HA CHT C TH THOT RA OXY KHI B T

Hp cht cha gc V d
-
- (NO3) NaNO3, NH4NO3
- (NO2)- NH4NO2
- (-O-O-) vi cc cht v c H2O2
- (MnO4)- KMnO4
 Hnh 17 trang 35

Hnh 17: Oxy l yu t th ba ca b ba gy chy n

Cu hi tho lun

1. C ngun oxy thng thng no ni bn lm vic m c th lm bc chy

mt cht d chy gn ?

2. p dng cc bin php kim sot g i vi nhng ngun oxy ny?

* Lu :

+ Khng phi trong bt k trng hp no cng phi c 3 yu t trn th mi

xy ra chy, v d: photpho, bi nhm.. c th t chy khi tip xc vi khng kh m
khng cn c mi la, hoc hydro c th chy trong clo m khng cn c oxy.

+ Mt s cht c th t chy ngoi khng kh m khng cn c mi la.

Nguyn nhn ca s t bc chy l do cc cht hu c b oxy ha ta nhit gy ra
chy. Hin tng gi lau du t bc chy khi phi ngoi nng l mt v d v s t
chy (trong nng nghip, tnh trng tng t xut hin bi nhit sinh ra trong qu
trnh ln men khi c m c ng gi v ct gi trong kho). Bin php n gin
gim cc nguy c ny l ct gi cc mnh gi lau du trong cc thng cha c np
y (do s gim lng oxy).

BNG 3: NHIT T BC CHY CA MT S CHT

Tn ha cht Nhit t bc chy

Ete sunfuaric 400
Ru 518
Glyeerin 523
Ru etylic 557

2. N
 Hn hp nhin liu vi oxy ch n khi trong gii hn nht nh v nng
(hnh 18). Lng nhin liu qu mc vi mt lng oxy khng (c ngha l ha
cht qu nhiu), hay ngc li nng oxy cao v mt lng nhin liu khng
(c ngha l cht qu t) u khng th n c. Gii hn m mt cht s n
tnh theo nng so vi oxy (hoc khng kh) c gi l gii hn n trn v di v
thng c trong cc ti liu an ton ha cht.

Hnh 18 trang 37

Hnh 18: N ch xy ra khi nhin liu v oxy trong mt t l tng xng

BNG 4: GII HN N CA MT S NHIN LIU LNG

Xc nh 20C, p sut 1 at, tnh nng so vi khng kh

Loi nhin liu Tnh cht n Gii hn n (%th tch)

(k hiu) Trn Di
Amylaxetat CLDC 1,08
Metylenclorua CLC 13 18
Du ha KO-20 CLDC 0,55 5

CLDC: Cht lng d chy. CLC: Cht lng chy.

BNG 5: GII HN N CA MT S LOI BI

Loi bi Nng g/m3

Ti thiu Ti a
Lu hunh 7 13,7
Bt amidon 7 13.7
Than 17,2 34,4

BNG 6: CH S CHY N CA MT S CHT KH NGUY HIM

Loi kh Tnh cht n Nhit Gii hn n

(k hiu) bng chy (% th tch)
Trn Di
Axetylen CNN 2,5 11
Etylen CNN 24 3,11 28,5
Isobutan CCK 77 1,88
CCK: Cht chy kh CNN: Cht nguy him n

Mt vi loi kh c nh gi l nguy him n (vit tt CNN) tc l c kh

nng n hay kch thch n m khng cn c s tham gia ca oxy.

Gii hn n s thay i ty theo: nhit ca hn hp, t l cc cht khng

chy, p lc...v nhiu yu t khc.

Ghi nh

Ha cht c khong cch gia gii hn n di v trn cng ln th cng nguy

him.

Cu hi tho lun

1. Ni bn lm vic bao gi xy ra n ha cht cha? li hu qu g?

2. S dng ti liu an ton ha cht tm gii hn n ca 4 ha cht thng s

dng ni bn lm vic. Bn c bit quan tm n nhng ha cht no?

Chng II

CC BIN PHP PHNG NGA

CC BlN PHP KHN CP

I. NHNG NGUYN TC C BN

CA VIC PHNG NGA

1. BN NGUYN TC C BN CA HOT NG KIM SOT

 Mc ch chung ca vic kim sot ha cht l loi tr hoc lm gim ti mc
thp nht mi ri ro bi cc ha cht nguy him, cc sn phm t ha cht gy ra cho
con ngi v mi trng.

t c iu ny chin lc 4 im trong vic kim sot c p dng

loi tr hoc lm gim kh nng tip xc vi ha cht c t ra.

Bn nguyn tc c bn ca hot ng kim sot

1. Thay th: Loi b cc cht hoc cc qu trnh c hi, nguy him hoc thay
th chng bng th khc t nguy him hn hoc khng cn nguy him na.

2. Quy nh khong cch hoc che chn gia ngi lao ng v ha cht nhm
ngn cch mi nguy c lin quan ti ha cht i vi ngi lao ng.

3. Thng gi: s dng h thng thng gi thch hp di chuyn hoc lm

gim nng c hi trong khng kh chng hn nh khi, kh, bi, m.

4. Trang b phng tin bo v c nhn cho ngi lao ng nhm ngn nga
vic tip xc trc tip vi ha cht.

Bin php tt nht trong vic ngn chn cc ri ro pht sinh t vic s dng cc
ha cht nguy him l loi tr khi mi trng lm vic nhng ha cht . Tuy
nhin, iu ny khng phi lun thc hin c. V vy, iu quan trng tip theo l
cch ly ngun pht sinh cc ha cht nguy him, hoc tng thm cc thit b thng gi
v dng phng tin bo v c nhn. u tin, cn xc nh c cc ha cht nguy
him v nh gi ng mc c hi, nguy him ca chng, kim sot cht ch vic
thng k, cc qu trnh vn chuyn, chuyn rt v ct gi ha cht, cc ha cht thc
t ang s dng v c cht thi ca chng. Vi mi loi ha cht nguy him, ta u
phi quan tm n c 4 nguyn tc trn vi nhng ni dung c th nh sau:

1.1- Nguyn tc thay th

 Cch tt nht ngn nga hoc gim thiu tc hi ca ha cht n con ngi
v mi trng l trnh s dng cc ha cht nu c sn nhiu cht thay th t c hi,
t nguy him hn. Vic la chn cc ha cht phi c tin hnh ngay t giai on
thit k hoc lp k hoch sn xut, thng tin hnh qua cc bc sau:

a) nh gi ha cht s dng

Tin hnh thu thp thng tin, nh gi v cc ha cht ang s dng hoc d
nh s dng, c th l:

- Cch thc s dng hoc d nh s dng ha cht nh th no?

- Ha cht hoc sn phm c cha ha cht c th gy nhng ri ro g cho

con ngi v mi trng?

- N c th nh hng ti con ngi v mi trng u, bng cch no:

ni lm vic; thng qua s pht thi vo khng kh hoc nc; thng qua sn phm
cha ha cht; hay thng qua cht thi t qu trnh vn chuyn, chn hoc tiu hy,
ti ch sn phm?

- Nn lm g gim thiu cc ri ro?

b) Xc nh cc gii php thay th

- C th thay i quy trnh hoc phng php sn xut nhm thay th ha cht
bng mt loi khc t c hi nguy him hn, hay gim ha cht v cc sn
phm cha n khng? Nu c, gm nhng gii php no?

- Cc gii php thay th c thc t khng? Vic p dng cc gii php thay th
s lm tng hay gim chi ph? S tng, gim c ko di khng, hay ch trong mt
thi gian ngn?

c) nh gi nhng ri ro mi khi p dng cc gii php thay th

- Xc nh nhng ri ro i vi sc khe con ngi v mi trng khi p dng

cc gii php thay th?
 - So snh ri ro gia cc gii php thay th. iu ny thng khng d dng.
C th s c rt t thng tin v sn phm hoc phng php thay th. C th phi so
snh gia hai cht: mt cht gy ra nhng ri ro cho mi trng v mt cht gy
nhng ri ro cho con ngi...

d) La chn gii php thay th -Tin hnh thay th

- Sau khi nh gi u, nhc im ca tng gii php thay th, tin hnh la
chn gii php ph hp nht. Thng thng, s la chn cc ha cht thay th c th
b hn ch, c bit nhng ni c s dng cc ha cht c th: khi thng
khng trnh khi phi cn nhc gia gii php k thut vi cc li ch kinh t. Nn
hc hi kinh nghim t nhng ngi tng s dng ha cht .

- Lp k hoch thay th: khi no tin hnh, ai tin hnh v tin hnh nh th
no, chng hn nh sn phm mi c cn c th nghim trn quy m nh trc
khng? c cc trang thit b phng h cn thit cha?

e) D kin nhng thay i trong tng lai

Ha cht mi c th s cn c thay th bng mt loi khc an ton hn trong

tng lai. Do , cn tip tc xem xt: liu c hin php no gim c hn na
nhng ri ro cho sc khe v mi trng hay khng?

V d ca vic thay th cc ha cht nguy him:

S dng sn hoc keo tan trong nc thay th cho sn hoc keo tan trong dung
mi hu c;

Hnh 19: Mi lc, mi ni c th, nn thay nhng ha cht nguy him bng
mt ha cht t c hn

- Dng triclometan lm tc nhn ty nhn thay cho triclo-etylen v dng nhng

ha cht c im bc chy cao thay th nhng ha cht c im bc chy thp.

* V d v thay th quy trnh:

- Thay th vic phun sn bng phng php sn tnh in hoc sn nhng;

- p dng phng php np nguyn liu bng my thay cho vic np nguyn
liu th cng.

Ghi nh
 C gng loi b cc ha cht nguy him hoc thay th bng mt ha cht khc
t nguy him hn.

Cu hi tho lun

1. Nhng ha cht no ang c s dng c s ca bn c th thay th c

bng nhng ha cht khc t nguy him hn.

2. Nhng t chc v nhng c quan no c th gip bn thu thp thng tin v

kh nng thay th nhng ha cht nguy him.

1.2- Bao che hoc cch ly ngun pht sinh ha cht nguy him.

Mt qu trnh sn xut l tng l ngi lao ng c hn ch ti mc

thp nht mi c hi tip xc vi ha cht; c th bng cch bao che ton b my
mc, nhng im pht sinh bi ca bng chuyn hoc bao che qu trnh sn xut cc
cht n mn... hn ch s lan ta hi, kh c hi, nguy him ti mi trng lm
vic. Cng c th gim s tip xc vi cc ha cht c hi bng vic di chuyn cc
quy trnh v cng on sn xut cc ha cht ny ti v tr an ton, cch xa ngi lao
ng trong nh my hoc xy tng cch ly chng ra khi qu trnh sn xut c
iu kin lm vic hnh thng khc (hnh 21). Chng hn nh cch ly qu trnh phun
sn vi cc qu trnh sn xut khc trong nh my bng cc bc tng hoc ro
chn...

Bn cnh , cn phi cch ly ha cht d chy n vi cc ngun nhit, chng

hn nh t thuc n xa cc my mi, my ca...

Hnh 20 trang 44

Hnh 20: S dng h thng iu khin t xa c th ngn chn c cc mi nguy

him t ha cht i vi ngi lao ng

Hiu qu tng t c th nhn c khi s dng nhng khe ha cht an ton v

hn ch s lng nhng ha cht nguy him cn s dng ti ni lm vic trong tng
ngy, tng ca. iu ny thc s rt c ch nu qu trnh sn xut thc hin bi mt s
lng rt t ngi lao ng v trang b y phng tin bo v c nhn.

1.3- Thng gi

Trong trng hp ha cht d bay hi, vic thng gi c xem nh l mt

hnh thc kim sot tt nht sau vic thay th hoc bao che. Nh cc thit b thng gi
thch hp, ngi ta c th ngn khng cho bi, hi, kh c thot ra t qu trnh sn
xut tin vo khu vc ht th ca ngi lao ng v chuyn chng bng cc ng dn
ti b phn x l (xyclo, thit b lng, thit b lc tnh in...) kh c trc khi
thi ra ngoi mi trng.

Ty thuc vo hon cnh c th m ngi ta c th b tr h thng thng gi

cc b ngay ti ni pht sinh hi, kh c, hay h thng thng gi chung cho ton nh
my hoc p dng kt hp c 2 h thng.

H thng thi cc b, cn c gi l hoa sen khng kh, thng c b tr

thi khng kh sch v mt vo nhng v tr thao tc c nh ca cng nhn m ti
thng ta nhiu kh hi c hi v nhiu nhit.

Hnh 21a trang 45

Hnh 21a: Phng php thi cc b ti cc ca l nung

i vi h thng ht cc b, ming ht ca h thng phi t st, gn n mc

c th vi ngun pht sinh bi, hi, kh c ngn nga tc hi ca n i vi
nhng ngi lao ng lm vic gn . c nhng h thng thng gi cc b hot
ng rt hiu qu trong vic kim sot cc cht c nh: ch, aming, dung mi hu
c.

Hnh 21b trang 46

Hnh 21b: Hai kiu ht cc b

H thng thng gi chung cn c hiu l h thng lm long nng ha

cht. N hot ng da trn nguyn tc lm long khng kh c bi hoc hi ha cht
thng qua vic mang khng kh sch t ngoi vo v ly khng kh bn t ni sn
xut ra. C th thc hin iu ny bng cc thit b vn chuyn kh (my bm,
qut) hoc n gin ch l nh vic m ca s, ca ra vo to s lun chuyn t
nhin ca khng kh. Vic b tr nhng lung kh ny phi c thc hin ngay t
khu thit k to nh (hnh 22). Phng php thng gi cng bc bng my c u
im hn thng gi t nhin l c th kim sot c nng cc ha cht nguy him
c trong khng kh bm vo v thi ra. Bi ch lm long c cht thay cho vic loi
b chng trong mi trng lm vic, nn h thng ny ch khuyn ngh dng cho
nhng cht t c, khng n mn v vi s lng nh.

m bo hiu qu, trc khi thi cng cc bn thit k h thng thng gi

c cc chuyn gia hoc nhng ngi qua o to chuyn mn v vn ny
kim tra. H thng thng gi phi c bo dng thng xuyn m bo lun
hot ng c hiu qu.

Hnh 22: Vic thit k nh xng hp l c th lm tng lng khng kh lu thng v

lm gim nng cc ha cht c hi

Cu hi tho lun

1. H thng thng gi no loi tr tch cc v trit nht bi, hi, kh c?

2. Loi thit b, h thng thng gi no c s dng ti ni lm vic ca

bn? Chng hot ng c hiu qu khng?

1.4- Phng tin bo v c nhn

Phn ln cc nguy c t s dng ha cht c th kim sot c bng cc bin

php k thut k trn. Nhng khi cc bin php cha loi tr ht c cc mi
nguy, hay ni cch khc khi nng ha cht trong mi trng cha t tiu chun
cho php th ngi lao ng phi c trang b phng tin bo v c nhn. Phng
tin ny ch lm sch khng kh b nhim ha cht trc khi vo c th ch n khng
lm gim hoc kh cht c c trong mi trng xung quanh. Do khi s dng cc
phng tin bo v h hng hoc khng ng chng loi c ngha l ta tip xc
trc tip vi ha cht nguy him. V vy, khng c coi phng tin bo v c nhn
l bin php u tin kim sot ri ro m ch c coi l bin php h tr thm cho
cc bin php kim sot k thut. Vi cc nguy c chy, n th thc s cha c trang
thit b no m bo an ton cho ngi lao ng.

a) Mt n phng c

Mt n phng c che mi v mm ngi lao ng, ngn chn s thm nhp

ca ha cht vo c th qua ng h hp. Dng mt n phng c khi phi tip xc
vi ha cht trong cc tnh hung sau:

- Ni phi tin hnh kim sot tm thi trc khi tin hnh cc bin php kim
sot k thut. .
- Ni khng thc hin c nhng kim tra v k thut.
- b sung vo nhng hin php kim sot k thut.

- Trong trng hp khn cp.

* Vic la chn loi mt n phng c s ty thuc theo cc yu t:

- c tnh ca mt hoc ca nhiu cht c hi phi tip xc;

 - Nng ti a ca cc ha cht ti ni lm vic;

- Thun tin v hp vi khun mt ca ngi s dng ngn chn cht c lt

qua k h;

- Ph hp vi iu kin ca cng vic v loi tr c cc ri ro cho sc khe.

* C th phn mt n phng c thnh 2 nhm:

- Mt n lc c: Lm sch khng kh trc khi vo c th ngi bng vic lc

hoc hp thu cht c.

Hnh 23a 23b trang 49

Hnh 23a: Mt n lc bi Hnh 23b: Mt n lc c loi che na mt

Trong mt n, b phn lm sch l nhng lp m n bng vi rt mng

lc bi t khng kh (hnh 23a), hoc l hp nh ng ha cht hp th hi, kh
c (hnh 23b). Thng thng, mt n lc kh ch dng khi nng cht c c trong
khng kh khng qu 2% v hm lng oxy khng di 15%. Nhng mt n lc c
ny c thit k theo hnh thc mt na mt (che mm, mi v c cm) hoc l che
kn c mt. C rt nhiu kiu mt n lc c khc nhau ty theo loi ha cht phi x
l song khng c thit b lc, hoc mt n lc c no c th loi b hon ton ha
cht nguy him. V vy, chn c loi mt n thch hp nht thit phi tun theo
ch dn ca ngi sn xut hoc ngi cung cp mt n phng c.

Hnh 24 trang 50

Hnh 24: Mt n c b lc hn hp bao gm c b lc bi v b lc kh

- Mt n cung cp khng kh: l loi cung cp lin tc khng kh khng c

v l mt n bo v ngi s dng mc cao nht. Khng kh c th bm vo t mt
ngun xa (c ni vi mt vi p sut cao), hoc t mt dng c cp kh xch tay
(nh my nn hoc bnh cha khng kh hay oxy lng di p sut cao). Loi xch
tay ny c minh ha hnh 25 v c gi l bnh dng kh. Mt n c bnh
dng kh c thit k bao ph ton b khun mt.

Hnh 25 trang 50

Hnh 25: Mt n phng c c bnh dng kh th ring

m bo s dng c hiu qu, ngi lao ng phi c hun luyn, o to

cch s dng, sa cha v bo dng mt n phng c (hnh 26). eo mt n phng
c km phm cht c th cn nguy him hn khng eo g, v khi ngi lao ng
ngh rng h c bo v nhng thc t th khng.

Hnh 26 trang 51

Hnh 26: Hun luyn v o to ngi lao ng, cung cp cho h nhng hiu
bit v nhng k nng c bn ngn chn s tip xc khng cn thit vi ha
cht nguy him

b) Bo v mt

Tn thng v mt c th do b bi, cc ht kim loi, mu, thy tinh, than...,

cc cht lng c bn vo mt; b hi, kh c xng ln mt; v cng c th do b cc
tia bc x nhit, tia hng ngoi, tia t ngoi... chiu vo mt.

ngn nga cc tai nn v bnh v mt c th s dng cc loi knh an ton,

cc loi mt n cm tay v mt n hoc m mt n lin vi u... ty tng trng hp
c th, chng hn dng tm chn bo v bao ph c trn v mt ti im di quai
hm nhm chng li vic bn to bt ng cc cht lng nguy him trng khng c
ha cht khi x l cc ha cht dng ht nh, bi.

Hnh 27 28 trang 52

Hnh 27: Knh bo v mt Hnh 28: Trang b che chn mt, mt

b) Qun o, gng tay, giy ng

Qun o bo v, gng tay, tp , ng c dng bo v c th ngn khng

cho ha cht thm nhp qua da. Cc loi ny phi c lm bng nhng cht liu
khng thm nc hoc khng b tc ng ph hoi bi ha cht tip xc khi lm cc
cng vic tng ng. S dng gng tay l mt yu cu bt buc khi lm vic vi ha
cht m c, c tnh n mn cao. Nhng ha cht ny thng thm xuyn qua da v
gy tn thng cho da qua vic lm bng hoc chy da. Gng tay phi dy t nht
0,4mm v mm lm nhng cng vic n gin bng tay. Ty thuc vo loi ha
cht v thi gian tip xc m s dng loi gng tay c th. V d gng tay lm bng
nilon hoc bng da l thch hp cho vic bo v tay t bi, trong khi gng tay lm
bng cao su l thch hp cho vic chng li cc cht n mn v vic pha ch ha cht
vi dung mi hu c chng hn nh xylen i hi phi c trang b gng tay vi
cht lng cao hn (hnh 29).
 Quan trng nht l vt iu m nhng trang thit b ny phi c kh nng
chng c cc ha cht tng ng. Ngi cung cp phng tin bo v c nhn phi
cung cp ch dn v cch s dng, bo qun chng.

Hnh 29: Gng tay bo v

Kem bo v v thuc ra cng c tc dng tt trong vic bo v da. Kem c

nhiu tc dng, nu c la chn v s dng chnh xc th chng rt hu ch. Tuy
nhin, khng c mt loi kem no dng cho tt c cc mc ch, mt vi loi dng
chng li cc dung mi hu c, trong khi cc loi kem khc c sn xut dng
khi tip xc vi nhng cht ha tan trong nc.

Qun o bo v phi c git ngay sau khi dng khng mc qun o b

nhim ha cht.

Nhn chung, qun o nn:

- Va vn, thoi mi c th c th c ng mt cch d dng;

- Trang b ring cho tng c nhn s dng hng ngy;

- Bo qun chu o, c khu v, sa cha khi cn thit;

- c lm sch, khng dnh ha cht.

Cu hi tho lun

1. Ni bn ang lm vic, phng tin bo v c nhn no c s dng?

2. Phc tho nhng bc cn thit la chn, s dng v bo dng mt n

phng c v mt s thit b chuyn dng khc.

Ghi nh

Phng tin bo v c nhn phi tng xng vi ha cht nguy him v phi
gi gn bo qun cn thn v phi ph hp i vi ngi lao ng.

* V sinh c nhn

V sinh c nhn nhm mc ch gi cho c th sch s, v nu bt k cht

c hi no lu li trn c th u c th dn n vic nhim c qua da, qua ng
h hp hoc qua ng tiu ha.

Nhng nguyn tc c bn ca v sinh c nhn trong s dng ha cht l:

 - Tm v ra sch cc b phn ca c th tip xc vi ha cht sau khi lm
vic, trc khi n, ung, ht thuc (hnh 30);

- Kim tra sc khe v c th thng xuyn m bo rng da lun sch s v

khe mnh;

- Bng bo v bt c b phn no ca c th b try xc hoc b l lot;

Hnh 30 trang 54

Hnh 30: Ra sch ton b cc phn ca c th tip xc vi ha cht

- Lun trnh t gy nhim cho bn thn, c bit l khi kh trng v ci b

qun o bo v;

- ng bao gi mang cc vt b nhim bn nh gi lau bn, hoc nhng dng

c trong ti qun o bo v c nhn;

- Hng ngy, loi b v git sch ring r bt c ch nhim bn no ca qun

o bo v c nhn (hnh 31);

- Gi mng tay sch v ngn;

- Trnh tip xc trc tip vi cc sn phm gy d ng nh mn mn, ni m

ay da;

Hnh 31 trang 55

Hnh 31: Qun o bo v c nhn phi ra sch sau khi s dng

Ngoi cc nguyn tc trn cn phi tun theo cc bin php sau:

Cho d trn nhn sn phm khng yu cu mc qun o bo v c nhn, th

cng nn che kn c th cng nhiu cng tt, v d nh dng: o di tay; m v khn
che u, qun vi di (vt liu khng nn l nha hoc cc loi c th gy ra s bt
tin);

- Phng tin bo v c nhn thng to cm gic khng thoi mi khi lm

vic, nn tm li khuyn v vic s dng cc loi ha cht khng i hi trang b
phng tin bo v c nhn.

2. KIM SOT H THNG

 Kim sot h thng 1 mt b phn ca chng trnh kim sot s tip xc vi
ha cht xem xt, nh gi nhng hiu qu ca nhng bin php kim sot khc
trn c s tp trung vo nhng bin php v nhng quy trnh qun l.

Ni dung kim sot tp trung vo nhng ni dung sau:

- Nhn din tt c cc ha cht nguy him ang s dng;

- Dn nhn;

- Cung cp v s dng cc ti liu an ton ha cht;

- An ton ca kho;

- Th tc vn chuyn an ton;

- An ton trong qun l v s dng;

- Bin php qun l cng vic;

- Th tc loi b;

- iu khin s tip xc;

- Kim tra sc khe;

- Lu gi h s;

- Hun luyn v gio dc;

Chi tit ca chng trnh kim sot an ton ha cht s a chng 111.

2.1- Nhn din ha cht

Ngyn tc c bn ca vic nhn din ha cht nguy him l bit nhng ha

cht g ang c s dng hoc sn xut; chng xm nhp vo c th bng cch no,
gy tn thng v bnh tt g cho con ngi; chng gy hi nh th no i vi mi
trng. Thng tin ny c th thu thp qua nhn, cc ti liu v sn phm. Nhng
thng tin ch yu gm:

- Hng dn cch s dng ha cht nh liu lng, s tng tc vi cc ha

cht khc;

- Ngy ht hn s dng ca ha cht;

 - Nhng ch dn an ton cn thit nh mc qun o bo v, nhng iu cn phi
lm khi xy ra s c.

- Nhng ch dn c bn v iu kin lu gi thch hp, vic x l cc cht d

tha v cc vt cha dng ht ha cht.

- Nhng ch dn v s cu v li khuyn i vi bc s nhm x l nhng

trng hp ng c, nhng bin php gii c c bit cho nhng sn phm c th.

- Nhng cnh bo nhm trnh tc hi i vi cc vt nui, sinh vt hoang d v

mi trng.

Phi nhn bit tt c cc ha cht nguy him ti ni sn xut vi nhng thng

tin an ton mi nht v ha cht . thu c thng tin ny, ngi s dng lao
ng trc ht phi yu cu ngi cung cp ha cht. Nu ngi cung cp ha cht
khng c cc thng tin th ngi s dng lao ng phi tm li khuyn, cc ch dn
t Chnh ph, cc phng th nghim, cc trng i hc hoc cc vin nghin cu
chuyn ngnh. Trong thc t, khng nn s dng bt c mt ha cht no cha c
nhn din hoc khng c nhn.

Trong trng hp khng c thng tin th phi hy b n mt cch an ton nh

m t phn 2.3 ca cun sch ny.

2.2- Nhn dn

Mc ch ca nhn l truyn t thng tin v cc nguy c ca ha cht,

nhng ch dn an ton v cc bin php khn cp (hnh 32).

Nhn thng gm nhng thng tin sau:

- c im nhn dng ca ha cht;

- Biu tng cc nguy c;

- Tn chung v tn thng mi ha cht;

- S ng k ca sn phm nu nh n l sn phm cn phi c ng k theo

quy nh cua php lut;

- Tn v a ch ca ngi sn xut, ngi phn phi hoc cc i l;

- Cc bin php lm vic an ton;

 - Bt c vn g do php lut quc gia yu cu chng hn nh phi c s
chng nhn ca c quan thm quyn theo quy nh ca cc iu lut c bit...

Nhng vt cha qu nh m nhn dn ln khng th bao gm y thng tin theo

yu cu phi c t ch dn c nh chc vo vt cha.

Hnh 33 trang 59

Hnh 33: V d mt nhn dn ha cht tr su

Mun s dng ha cht mt cch an ton th trc ht ngi s dng phi c,

hiu v tun th nhng ch dn ghi trn nhn. Nu khng hiu nhng ch dn th phi
hi ngi c kinh nghim. Nu nhn qu nh v khng th c c th phi dng
knh phng to hoc nh ngi no tinh mt c gip. Nu nh nhn b rch hoc b
nhu nt phi yu cu ngi cung cp i vt cha khc c nhn hp php.

Ha cht c th c rt t vt cha c dn nhn sang vt cha hoc thit b

khc. Khi nhng ngi c trch nhim trong vic chuyn rt ha cht phi dn
nhn chnh xc tt c cc vt cha. Bt k mt loi ha cht no m khng c nhn th
s khng c chuyn rt. Nhn mi phi c t nht cc ni dung sau:

- Cng dng, thnh phn v cc nguy c;

- Cch s dng sn phm an ton; v

- Cc bin php khn cp.

Cu hi tho lun

1- Lm th no m bo dn nhn ng cho tng ha cht c s dng ti

doanh nghip ca bn?

2- Bn lm g nu tm thy mt vt cha ha cht khng dn nhn?

Ghi nh

Mi vt ch ha cht ti ni lm vic d ln hay nh u phi c nhn hp l.

2.3 Bn d liu an ton ha cht

Vi mi ha cht nguy him c s dng trong doanh nghip phi lun c sn

nhng bn d liu v an ton ha cht. Trong , ti thiu phi c nhng thng tin c
bn hng dn cch s dng ha cht an ton, t hiu qu; thng tin v cc bin
php phng nga thch hp (gm c hng mc v trang thit b bo v c nhn) v cc
bin php khn cp.

Bn d liu an ton ha cht thng bao gm cc thng tin sau:

- Tn ca ha cht (km theo tn thng mi v tn thng gi nu c);

- Thnh phn ca ha cht;

- Tn v a ch ca ngi cung cp hoc ni sn xut;

- Cc nguy c c xc nh;

- Nhng bin php s cu, nhng bin php chng chy, nhng bin php x l
kh c;

- Cch s dng v lu d ha cht;

- Kim sot s tip xc v bo v c nhn;

- Tnh cht vt l v tnh cht ha hc;

- Thng tin v c hc;

- Thng tin v sinh thi hc;

- Thng tin v mua bn, vn chuyn;

- Thng tin v cc quy nh ca php lut (cc quy nh v nhn, du);

- Nhng thng tin khc (gm c ti liu tham kho)

Ghi nh

Nu thiu bn d liu an ton ha cht, th phi yu cu ngi cng cp p

ng ngay lp tc.

Hnh 34 trang 63

Hnh 34: Mt v d ca bn d liu an ton ha cht

Cn c vo qu trnh sn xut v cc thng tin thu thp t bn d liu an ton

ha cht xc nh nhng th tc bo qun, vn chuyn, qun l, s dng v x l
cht thi. Nhng thng tin nh: tnh cht vt l, ho hc, bn v phn ng, thng
tin v c hc l c s cho vic phn tch, lp k hoch v chin lc kim sot ha
cht ti doanh nghip. Ton b d liu an ton ha cht phi c lu gi trong h s
ti c quan an ton, dch v an ton ngh nghip, i cu ha. Khi c mt ca cp cu
v nhim c ha cht, phi mang gi liu an ton v ha cht ti bc s hoc bnh
vin cng vi ngi bnh gip cho vic chn on v cu cha kp thi.

Bn d liu an ton ha cht phi c nng thng tin ch dn, hun luyn cho
ngi lao ng, cho cn b gim st v an ton. Ni dung hun luyn phi c nhng
ch dn gip cho ngi lao ng bit cch thu thp v s dng thng tin c trong d
liu an ton nht.

Cu hi tho lun

1- c bn d liu an ton cho tng ha cht doanh nghip bn cha? Nu

khng, bng cch no bn c th thu thp nhng thng tin v chng?

2- Trnh by s b thng tin hng dn cch s dng an ton ha cht cho

ngi lao ng v nhng cn b gim st? Tc dng ca cc bin php ?

2.4- Bo qun ha cht

i vi cc ha cht nguy him, th ch nn ti ni lm vic s lng va

cho yu cu s dng trong ca. S cn li s c bo qun trong kho. Kho ha cht
phi m bo c yu cu an ton cho th kho, cho nhng ngi lm vic gn v
khng gy nhim mi trng.

Nhn chung, mt nh kho an ton v an ninh cn phi c v tr thch hp vi cc

li i thun tin. Nu nh kho trong mt tng kho, n cn phi c tch ri khi
cc kho khc. V tr ca nh kho phi tnh ton n kh nng gy nhim t vic r r
hoc trn ha cht. Nh kho phi c t xa khu nh v ngun nc b mt nh
sng, sui v ch cha nc cung cp cho nhu cu dn sinh hoc nc ti rung.

Nh kho khng nn t trong khu vc:

- D b lt, hoc c kh nng gy nhim ngun cung cp nc ngm, chng

hn nh ging o, ging khoan;

- u ngun sng, sui;

- Nhy cm v mi trng.

* Mt nh kho t yu cu dng ct gi ha cht l:

 - Phi chu c la, nhit cao, khng phn ng ha hc v khng thm cht
lng. Sn nh phi thit k ch cha ha cht r r hoc trn v b mt khng g
gh d dn sch. Tng bn ngoi phi chu c la t nht l 30 pht; tt c cc
bc tng u khng thm nc; b mt bn trong ca tng trn nhn, c th ra
mt cch d dng v khng bt bi. Nu kho c xy dng n l th mi phi lm
bng mt vt liu kh chy v thng hi d dng khi chy;

- C li ra, vo ph hp vi nhng ca chu la c m hng ra ngoi. Ca

phi c kch c tng xng cho php vn chuyn mt cch an ton (li i chnh
phi rng ti thiu 1,5 m). Cc ca bn trong nn l loi ca l xo m hai hng v
ng t ng. nhng ni m nhng kho cha c xy dng trong mt nh kho
chung (kho tng), th cc ca thot nn nn thit k m hng thng ra bn ngoi ta
nh;

- C ch cha ha cht trn hoc r r bo v mi trng bn ngoi.

Trong trng hp mi trng c bit nhy cm, phi xy dng mt h thng thot
nc bn trong ni lin vi cc h quy nc hoc vi cc cng trnh x l cht thi;

- c gi kh v trnh c s gia tng nhit . Trong iu kin qu nng

hoc qu lnh, hu ht cc ha cht nng nghip b phn hy v thm ch c thng
cha cng c th b hng. Tng t nh vy, s m t cng lm cho cc bao, gi
giy b h hi, v c th dn n vic r r ha cht;

- C nh sng nhn to hoc t nhin thch hp nh cc ca s hoc h thng

n. Ca s khng c php nh sng mt tri trc tip chiu vo ha cht bi tia
cc tm c th hy hoi thng cha v ha cht bn trong. n in v nhng cng
tc cn phi c t v tr thch hp trnh h hng v cn c khong cch nht
nh gia cc n v ch cha ha cht nhm trnh vic truyn nhit;

- C h thng thng gi ph hp lm long hoc ht sch lng kh c sinh

ra. Nhng ni vic thng gi t nhin khng th phi lp qut thng gi;

- c nh du vi k hiu cnh bo thch hp. Bt c k hiu cnh bo no

cng cn phi tun th nhng yu cu ca Quc gia v cc kha cnh mu sc, hnh
tng v dng hnh hc. An ninh nh kho l quan trng nhm ngn chn k trm hoc
nhng ngi khng c thm quyn lm dng ha cht. Cn tng cng an ninh trong
cc tnh hung c th d on c. Bn cnh ti kho phi c bng hng dn c
th tnh cht ca tng ha cht nhng iu cn phi trit tun theo khi sp xp, vn
chuyn, san rt, ng gi.
 - c t chc tt ha cht giao nhn c lu gi vo kho ng lc, c
xp ln gi v xp ng ng quy cch, m bo an ton, ngn np v c th d dng
nhn thy nhn. Thng thng, xp khng cao qu 2m, khng st trn nh kho, cch
tng t nht 0,5 m, cch mt t t 0.2 - 0.3m. Nhng sn phm d chy phi c
sp xp ring bit v tr chng la c th ca nh kho. Nn cha cht lng d chy,
d bay hi trong cc thng kim loi khng r r, trong hang, hm, ni thong mt.
Khng c xp trong cng mt kho cc ha cht c tnh i nhau hoc phng php
cha chy hon ton khc nhau. i vi cc ha cht k m phi xp cao ti thiu 0,3
m. Thm vo , nhng sn phm d oxy ha cn ct gi trong iu kin hon ton
kh, khng tn cha nhiu cht xy ha trong mt kho. phng s c r r hay
trn khng nn sp xp gn nhau nhng ha cht m khi phn ng to ra cc ha
cht nguy him (v d: bnh cha acid gn hp cht cyanua th c nguy c to kh
hyr cyanua c gy cht ngi), ngay c khi cc ha cht ny cc kho ring bit
trong cng mt tng kho th cng trnh t cc kho st nhau. Tng t nh vy,
khng t kho ha cht gn qu trnh sn xut khng tng hp, d xy ra cc phn
ng nguy him. Bt c s sp xp no trong nh kho cng phi cn thn, trnh vic
qu ti trn cc gi hoc nn qu cht cc thng cha di y ca chng hng(4).

Hnh 35 trang 67

Hnh 35: Nhng ha cht d bt la phi c bo qun khu vc mt, thng

gi tt, cch xa ngun gy la

Mt s im khc cn lu :

- Cung cp nc: H thng cp nc phi c t gn nhng khng c

trong nh kho.

- Lp h s: Phi lp h s v cc ha cht trong kho nhng phi ct gi

chng ring bit mt ni an ton trnh s dng khng ng thm quyn hoc c
th d dng ly chng ra trong trng hp khn cp nh chy. Khi giao nhn ha cht
nguy him, ngi giao hng phi giao cho ngi nhn hng bn hng dn tnh cht
v nhng yu cu an ton i vi ha cht v phi c giy bin nhn hp l;

(4)
Tham kho cc quy nh chi tit trong mc 3 ca TCVN 5507-1991
 - S cu: Nhng phng tin s cu phi lun c sn s dng khi b nhim
c vo mt, vo da hay b thng nh;

- Phng ra: Cc phng ra phi c t gn nh kho mi ngi s dng

ha cht trong kho dng thun li. Phng ra cn c trang b b ra, x phng v
khn lau (tt nht l cc khn lau ch dng mt ln);

- Ni ct gi qun o bo v: Cn c ni thng thong v ring bit ct gi

phng tin bo v v cc qun o c nhn. Ni ct gi ny thng c t trong
cc t c kha v khng t trong kho ha cht;

- Nh kho cha cc vt cha rng hoc cc cht thi ha cht dng rn:
Nhng vt cha rng (tr nhng ci cha loi ha cht khi phn ng vi nc to
ra kh c) cn phi c ra sch t nht 3 ln v c ct gi ni kh ro, an ton
cng vi cht thi ha cht. Khng c dng chng cha thc phm, nc hoc
cc cht c dng cho ngi hoc vt nui. Phi nh rng ch mt lng rt nh ca
ha cht cn st li trong vt cha cng c th gy ra nhng bnh him ngho hoc t
vong;

- Khu vc chun b: Vic chuyn rt, ng gi ha cht c khng c lm

trong kho. Phi lm trong phng ring, c h thng ht hi kh c tt. Nhng ni
thng phi c mt nn cng, bng phng v thit k hng dc vo trong khu vc
dng cho vic cha ha cht trnh nhim mi trng xung quanh;

Nhng cn trng v chy:

+ Cm ht thuc hoc s dng la trn trong phm vi nh kho.

+ Cn c nhng bnh chng chy ph hp v hot ng tt phng trng

hp khn cp; h thng phng chy t ng phi lun sn sng hot ng;

+ Nn kt hp t ng vic ng cc ca pht sinh la, h thng bo ng v

vnh ai xung quanh vng ngn chn chy lan trn;

+ Phi c li vo d dng cho xe cu ha;

+ Mch in phi t thit b thch hp ngn chn s qu ti;

+ H thng dy in, cng tc, cc thit b in t c nh phi c bo v

trnh b h hng do va chm khi di chuyn cc thng cha v khi xe nng i qua;

+ trnh chy bi tnh in, khi sp t v dch chuyn cc thng cha ha

cht u phi c ni t v chng buc cn thn;
 + Khng c dng xe cn trc chy bng ng c t trong khu vc kho
cha ha cht d chy n;

Cu hi tho lun

1. Hy m t nhng bin php phng nga c th trong kho i vi ha cht

nguy him, c thc hin trong nh my ca bn.

2. Hy m t cch m bn thu nhn c thng tin chnh xc v kho ha cht

nguy him.

2.5- Th tc vn chuyn an ton

Ha cht c th vn chuyn n hoc i thng qua ng dn, bng ti hoc s

dng xe ti, xe cn cu, xe y hai bnh, xe ct kit. Nhng ngi c lin quan n
vic vn chuyn ha cht(5) cn phi tun th cc quy nh v an ton trong vn
chuyn. m bo an ton khi vn chuyn:

- Nht thit phi c nhn vin p ti ca bn c hng. Nhn vin phi bit r
tnh cht ha l ca ha cht, bin php phng v cch gii quyt cc s c chy,
n, ta hi kh c. Khi p ti hng nhn vin p ti v vn chuyn phi mang theo
y phng tin bo v c nhn.

- Cc vt cha phi c cht lng tt, t chi vn chuyn nhng vt cha b r

r hoc b h hng;

- Phng tin vn chuyn cng khng c lm hng vt cha. Phi p dt

xung hoc tho b nhng cnh sc nhn hai bn thnh xe hoc inh tri ln t mt
sn xe.

- Khi vn chuyn cn trnh nhng rung ng khng cn thit, c bit l i

vi cc bnh thy tinh v bnh chu p lc.

- Phi c vn chuyn cng vi ha cht cc ti liu cung cp thng tin v ha

cht nh nhn, nhng ti liu v sn phm hoc bn d liu an ton.

(5)
Thng tin chi tit tham kho thm Tiu chun Vit Nam 5507 -1991
 - Trnh cht ng ba bi trong qu trnh vn chuyn. Nhng vt cha cht
lng d chy phi c sp xp mt cch c bit m bo chng va p v ngn
chn s pht sinh la do chnh cht lng to ra. Cc bnh kh nn, khi ha tan hay kh
ha lng phi xp thnh c lt n hoc cao su v t van v mt pha, cc van phi
y li bng np chp phng h che nng mt tri cng nh khng dy du m v
cht d chy; khi xp ng ch xp mt tng, v phi c gi hoc ging buc; nu
xp nm th phi t ngang theo phng tin vn ti v xp thp hn thnh xe. Cm
vn chuyn bnh oxy cng vi bnh kh chy v cc cht d chy khc. Vic vn
chuyn cc cht lng d chy phi c thc hin nhng vng thng gi tt vi
nhng thng cha c tip t, c ai, c bin cm la.

- Phi vn chuyn ha cht nguy him trn xe c mui hoc bt che ma

phng tri ma hoc thi tit xu, khng c vn chuyn chung vi ngi, gia sc
v cc loi hng ha khc.

- Nu ha cht c vn chuyn qua ng dn, phi m bo cc van, ng

ng, kha hm bn c hc, bn ha hc v kn khng b nt, khng b r
r. Cc ng dn kh, hi, bi d chy n phi khc nhau v cc van phi sn mu khc
nhau theo quy nh, trn thn van phi k hoc dp mi tn ch chiu ng m.
Nhng ng dn kh, hi, bi d chy n phi c van mt chiu, c b phn dp la, c
mi tn ch ng kh trn thn ng. Khi vn chuyn bng bng ti, trnh s lan
ta ca bi c nn bao che bng ti v cc v tr chuyn rt. Nu ha cht c vn
chuyn vi tc cao v nn qua h thng ng dn phi trnh s tch t nhit, dn
n chy, n.

- Nu ha cht c vn chuyn bng xe nng th ng vn chuyn phi c

nh du r rng v phi c chiu rng tng xng gim kh nng va p, trn .

- Nu bc d hng xung dc ng th phn cn li phi buc chn cn thn

trc khi tip tc vn chuyn. Trc khi tin hnh xp d, nhn vin p ti v ngi
xp phi kim tra li bao b, nhn hiu. Ngi trc tip xp phi mang y
phng tin bo v c nhn.

- Khi xy ra s c phi bo ngay vi c quan lao ng, y t, cng an v tin

hnh cc bc cn thit (s c cp c th hn chng sau)(6).

Hnh 36: Mt thit b cha c thit k c bit nhm vn chuyn lng nh

nhng cht lng d chy

Cu hi tho lun
 1- Phc ha nhng th tc cn thit vn chuyn cht lng d chy t thng
ny sang thng khc.

2.- Phc tho nhng bin php cn thit m bo an ton khi vn chuyn ha
cht bng xe nng.

(6)
Thng tin chi tit c quy nh ti mc 4, TCVN 5507-1991.

2.6- An ton trong sn xut v s dng

Ha cht c th xm nhp vo c th con ngi qua ng h hp, qua da v

qua ng tiu ha.

Vo c th qua ng h hp l cc ha cht dng bi, hi, kh. Bi c

hnh thnh do qu trnh xay, nghin, ct, mi hoc p v. Hi nhn chung c to ra
bi s t nng cc cht lng, cc cht rn. M c to ra t cc hot ng phun, m
in hoc un si

S hp th qua da thng l cc ha cht lng, sau khi cc ha cht ny lan trn

hoc thm vo qun o. Vic ny c th xy ra khi nhng cc b phn, cc chi tit
my vo bnh ng ha cht, hoc chuyn rt, pha ch ha cht lng

Thng thng, tin trnh to ra ri ro chy, n c lin quan n tnh cht ca

ha cht. Phi hiu c iu ny hn ch ri ro.

* Nhng thn trng cn thit phi thc hin trong khi sn xut hoc s dng
ha cht:

- c v hiu nhng ch dn trn nhn, trn bn d liu an ton ha cht v cc

ti liu c cp km theo ha cht, cc thit b lin quan v phng tin bo v c
nhn;

- Ngi s dng ha cht c hun luyn ng n cch s dng ha cht

v nhng bin php phi tun theo;

- Nhng bin php ngn nga nh thng gi cng bc, thng gi t nhin,
che chn, cch ly c thc hin v hot ng tt;

- Thng xuyn kim tra pht hin nhng mi nguy him c th dn n ri

ro;
 - Kim tra li qun o bo v v cc thit b an ton khac bao gm c mt n,
bo m y , ph hp, ng b v ng cht lng;

- C cc thit b cp cu cn thit v hot ng tt;

* Ty theo vic s dng tng ha cht m c cc quy nh c th hn. V d:

a) Ha cht d chy n

- Trong khu vc sn xut v s dng ha cht d chy n phi quy nh cht

ch ch dng la, khu vc dng la, c bng ch dn bng ch v k hiu cm la
ni d nhn thy. Khi cn thit phi sa cha c kh, hn in hay hn hi phi
c bin php lm vic an ton.

- Tt c cc dng c in v thit b in u phi l loi phng chng chy n.

Vic dng in chy my v in thp sng nhng ni c ha cht d chy n phi
m bo cc yu cu sau:

+ Khng c t dy cp in trong cng mt ng rnh c ng dn kh

hoc hi cht lng d chy n, khng c li dng ng ng ny lm vt ni t.

+ Khi sa cha, thay th cc thit b in thuc nhnh no th phi ct in vo

nhnh .

+ Thit b in nu khng c bc kn, an ton v chy n th khng c t

ni c ha cht d chy n.

+ Cu dao, cu ch, cm in phi t ngoi khu vc d chy n. Bt k

nhnh dy in no cng phi c cu ch hay thit b bo v tng ng.

- Tt c cc chi tit my ng hoc dng c lm vic u phi lm bng vt liu

khng c pht sinh tia la do st hay va p. Tt c cc trang b bng kim loi u
phi tip t, cc b phn hay thit b cch in u phi c cu ni tip dn.

- Cc nh xng v cng trnh cao u phi c h thng thu li, chng st hon
chnh.

- Trc khi a vo ng ng hay thit b mt cht c kh nng gy chy n,

hoc trc v sau khi sa cha u phi thc hin nghim ngt cc quy nh phng
chng chy n.

+ Th kn, th p lc nu cn.

+ Thng ra bng nc, hi nc hoc kh tr.

 + Xc nh hm lng oxy, khng kh hoc cht d chy n cn li sao cho
khng c kh nng to hn hp chy n.

- Khng dng thit b, thng cha, chai, l hoc ng ng bng nha khng
chu c nhit cha ha cht d chy n.

- Khng cc ha cht d chy n cng ch vi cc ha cht duy tr s chy.

Khi un nng cc cht lng d chy khng dng ngn la trc tip, mc cht lng
trong ni phi cao hn mc hi t bn ngoi.

- Trong qu trnh sn xut, s dng ha cht d chy n phi bo m yu cu

v sinh an ton lao ng. Phi c ng dn nc, h thng thot nc, trnh s ng
cc loi ha cht d chy n...

b) Ha cht n mn

- Cc thit b, ng ng cha ha cht d n mn phi c lm bng vt liu

thch hp, phi m bo kn. Cc v tr van v ca m u phi v tr an ton cho
ngi thao tc v ngi i qua.

- Nhng ng i pha trn thit b cha ha cht n mn phi c ro chn

vng chc, c tay vn. Thnh thit b b cha phi cao hn v tr ngi thao tc t nht
0,5m, khng c xy bc hoc k bt c vt g lm gim chiu cao ni trn.

- Ti ni lm vic c ha cht n mn phi c vi nc b cha dung dch natri

bicacbonat (NaHCO3) nng 0,3%, dung dch acid axetic nng 0,3% hoc cc
cht khc c tc dng cp cu kp thi ti ch khi xy ra tai nn.

- Tt c cc cht thi u phi c x l khng cn tc dng n mn trc khi

a ra ngoi v.v...

c) Ha cht c

- Khi tip xc vi ha cht c, phi c mt n phng c tun theo nhng quy

nh sau:

+ Phi cha cht kh c tng xng.

+ Ch c dng loi mt n lc kh c khi nng hi kh khng vt qu

2% v nng oxy khng di 15%.

+ i vi cacbua oxit (CO) v nhng hn hp c nng CO cao phi dng

loi mt n lc kh c bit.
 + Dng mt n cung cp kh nu nng kh c cao v ngi s dng cn di
chuyn nhiu trong khi lm vic.

+ Phi ct gi mt n ngoi khu vc c kh c v nh k kim tra tc dng

ca mt n, cm dng mt n ht tc dng.

- Tip xc bi c phi mc qun o kn may bng vi bng dy c khu trang

chng bi, qun o bo v chng hi, bi cht lng c cn phi che kn c tay, chn,
ngc. Khi lm vic vi dung mi hu c ha tan th phi mang qun o bo v khng
thm v mt n cch ly.

- Phi c cc tn hiu bo ng tnh trng thiu an ton ca my, thit b, bo

hiu cc khu vc sn xut c bit.

- Cm ht dung dch ha cht c bng ming. Khng c cm nm trc tip

ha cht c.

- Cc thit b cha ha cht c d bay hi, phi tht kn v nu khng do quy

trnh sn xut bt buc th khng c t cng ch vi b phn khc khng c ha
cht c v.v...

Tm li, trong sn xut v s dng ha cht nguy him ngn chn tt nht
mi nguy c nn thc hin theo cc nguyn tc c nhc li di y:

+ Hn ch hoc thay th ha cht c;

+ Che chn hoc cch ly ngun pht sinh ha cht;

+ Thng gi;

+ Cung cp phng tin bo v c nhn.

Cu hi tho lun

1- Bn thc hin nhng bin php phng no khi mt ha cht nguy him
c s dng ti ni bn lm vic?

2- Lm th no c th bo m rng nhng bin php thch hp c

thc hin ti ni lm vic trc khi cc ha cht c s dng? Bn s lm g nu bn
nhn ra rng chng khng c ch dn ti ni lm vic?

2.7- Lau chi, thu dn

 Thu dn ng mt vai tr quan trng trong vic kim sot ha cht nguy him.
Bi bm trn bn lm vic, sn nh hoc g tng nn lm sch u n bng my
ht bi hn l qut bng chi. Vic thu dn cc ha cht trn hoc r r phi thc
hin theo ng quy trnh c nu ti mc 6.

2.8- Th tc hy b(7)

Tt c cc qu trnh sn xut u pht sinh ra mt lng cht thi. Vic x l

cht thi khng ng cch khng nhng dn n nguy him cho sc khe ngi lao
ng m cn nguy him i vi mi trng v dn chng sng quanh nh my. C
trng hp phi hy b an ton ha cht trong kho. Nhng ha cht c th l
khng cn thit na hoc chng qu hn s dng, hay bao gi b rch hoc vt
cha b hng.

Phi thit lp quy trnh bng vn bn cho vic hy b cc cht thi c hi. Cn
m bo an ton cho ngi lao ng tip xc vi cht thi c hi thng qua nhng
bin php kim sot thch hp.

Sau y l nhng bc chung nn tin hnh khi hy b cc cht thi:

- Khng bao gi c vt b ba bi cht thi; tt c cc sn phm ph thi

phi c cha trong mt thng c thit k c bit v dn nhn ng;

(7)
Quy trnh x l cht thi s c trnh by r hn phn ph lc II

- Khng bao gi vic hy b ha cht gy bt k ri ro no cho con ngi v

mi trng;

- Cc bi cha cht thi t qu trnh sn xut phi t ngoi khu vc x

nghip, xa khu nh , khu dn c, xa ngun cung cp nc. H thng lc sch, x l
nc thi, cht thi phi b tr xa khu vc sn xut chnh, xa cc khu nh ca ngi
lao ng, xa khu dn c vi khong cch m bo yu cu an ton theo cc quy phm
php lut hin hnh;

- Tt nht nn thng qua cc cng ty hoc c nhn c cp giy php v x l

cht thi hy cht thi. Nn tm kim li khuyn t ngi cung cp, ngi lnh o
cng ng hoc c quan c thm quyn a phng;

- Trnh tch ly cht thi, hy b cht thi cng sm cng tt;

 - Ngi s dng phi c nhn dn trn bao b v thng cha tm nhng li
khuyn c th v x l cht thi;

- Khng bao gi s dng li cc thng ha cht rng, tr trng hp thng cn

tt v cha cc sn phm cng loi c chuyn t thng b hng hoc r r. Tt c
cc thng cha cn c ra sch trit trc khi em hy b. Lm sch chng theo
ng nhng ch dn c a ra trn nhn. Trong trng hp khng c li ch dn, th
phi sc ra bng nc t nht ba ln. Cn thc hin nhng bin php thch hp
nc sc ra khng gy nhim mi trng, c bit l i vi ngun nc ung.

- Nhng vt cha cht lng cn phi lm ro trc khi lm sch. Cn m

thng cc thng cha nhiu v tr khc nhau hoc p bp chng khng th dng
c na ri ct gi chng ni an ton cho n khi em hy b chng.

- Nhng vt cha cc kh hydro cyanua hoc nhm, magi, phtphua km

khng nn sc ra hoc lau chi bng nc. V nhng cht ny phn ng vi nc to
ra kh c. Thay vo , chng cn c y t kh vo v m thng nhiu ch
ngay lp tc trc khi hy b. Sau , em chn ngay nhng thng c x l.

- Trong mt vi trng hp, c th hy b nhng gi hng t c bng cch

em t chng. Tuy nhin, hi v bt c loi khi no c to ra u c th gy
nguy hi cho sc khe v theo li khuyn ca nhng ngi cung cp ha cht th nn
hn ch ti a bin php ny. Phi xin kin ca cc c quan c thm quyn a
phng trc khi tin hnh.

2.9- Gim st s tip xc

C s phi c ch kim tra o nng cht c trong mi trng lao ng

thng qua vic ly mu khng kh.

Cc mu khng kh cng c xc nh nh cc thit b kim sot c nhn gn

trong khu vc th ca ngi lao ng hoc nh cc thit b ly mu khi t ti khu
vc c nguy c nhim cao ca ni lm vic (hnh 37).

Mu th c th c thu thp thng xuyn hoc nh k. Kt qu phn tch s

cho bit nng ca mt ha cht c bit hoc nhng cht c khc tn ti trong
thi im ly mu. Nng ny s c so snh vi gii hn tip xc cho php do c
quan c thm quyn ca quc gia (B Lao ng -Thng binh v X hi v B Y t)
ban hnh hay theo cc quy nh ring ca ngnh. Nhng bin php kim sot c th s
c xc nh sau khi vn ny c lm r.
Trc khi a ngi vo lm vic nhng ni kn c ha cht c phi ly mu
khng kh ni hoc dng ng vt th nghim. Phi ty ra hoc c bin php
ht v thi hi kh c m bo nng cht c cn li nh hn gii hn cho php.
Khi lm vic nhng ni phi c t 2 ngi tr ln, mt ngi lm vic v mt
ngi ng ngoi gim st m bo ng cu kp thi khi gp s c.

Hnh 37 trang 81

Hnh 37: Thit b o kim c nhn

2.10- Gim st v y t

Gim st v y t gm c vic xem xt v kim tra sc khe nh k. Vic kim

tra xem xt s to c hi pht hin nhng ngi lao ng c nguy c mc bnh ngh
nghip v theo n nh cho h nhng cng vic hoc nhng ni lm vic m sc
khe ca h khng b e da. Thng thng khng s dng nhng ngi mc bnh
truyn nhim, kinh nin d b d ng lm vic ni c ha cht nguy him. Kim tra
sc khe nh k gip pht hin nhng triu chng ca bnh ngh nghip v cng
thm nh li hiu qu ca nhng bin php kim sot ang thc hin (hnh 38). Khi
pht hin c cc sinh vt, gia sc, cy ci, rau qu b nhim c phi c bin php x
l tiu hy an ton, v sinh v phi c bin bin bn v vic tiu hy .

Hnh 38 trang 82

Hnh 38: Kim tra sc khe nh k gip pht hin nhng triu chng ban u
ca bnh ngh nghip

2.11- Lu tr h s

Tt c cc h s v sc khe v mi trng phi c lu gi v bo qun theo

trt t. Mt vi bnh gy nn bi ha cht c thi gian bnh rt lu. V th nhng h
s ny s rt c ch trong vic chn on y hc, cho vic bi thng v cho vic
nghin cu bnh ngh nghip. iu ny s gp phn nng cao kin thc v nhng tc
hi ca cc ha cht cho sc khe.

2.12- o to v hun luyn

Ngi s dng ha cht phi c kh nng tin hnh cc cng vic c

giao. Kh nng y ch c th t c qua vic o to v hun luyn cp ph hp.
chng trnh ny cn c t chc vi s hp tc ca tt c cc c qua lin quan v
c iu chnh p ng nhu cu ca mi nhm i tng. Vic hun luyn cn
linh hot, c nh hng nhm khuyn khch tim nng ca ngi lao ng.
 Hnh 39 trang 83

Hnh 39: Gio dc v o to cung cp cho ngi lao ng nhng hiu bit ngn
nga s tip xc khng cn thit i vi ha cht c hi

Vic hun luyn c bit cn thit i vi ngi lao ng mi vo ngh. i

vi nhng ngi lm vic lu nm phi c hc li theo nh k.

* Thng tin hun luyn

Thng tin v lm th no s dng ha cht mt cch an ton, t hiu qu

u sn c tt c cc nc. Nhng thng tin nh vy c bin son bi cc c
quan c thm quyn nh cc c quan ca Chnh ph, bi cc t chc i din ca cc
nh sn xut, ngi cung cp, ngi s dng v cn bi cc chuyn gia, cc nh
trng. Hu ht cc thng tin ny c trnh by di dng c v thng khng
phi tr tin. Mt s thng tin ang c ph bin di dng film video. N c bit
c ch cho nhng ngi ngi c hay gp kh khn khi c. Tuy nhin, ngi s dng
ha cht cn thng qua cc cn b lnh o cng ng, cc c quan qun l nh nc,
ngi cung cp ha cht, gio vin nh trng v nhn vin y t c c y
thng tin.

Cc nh sn xut cng c trch nhim m bo nhng ngi lin quan n

vn chuyn, bun bn v s dng sn phm ca h c thng tin chnh xc v
nhng quy trnh an ton. c nhiu hot ng ph hin thng tin nh t ri, t
p phch, s tay hng dn. Hng lot sch hng dn c cc nh sn xut ha cht
quc t pht hnh l mt v d v nhng g c lm trn phm vi quc t.

* Hun luyn cho ngi lao ng

Cch s dng ha cht c th c dy cc trng hoc t hc hi. mt s

nc, lut php yu cu ngi s dng mt vi ha cht c th phi hon thnh mt
s giai on hun luyn v phi chng minh kh nng qua kim tra thc t.

* o to v hun luyn cn bo m cho ngi s dng:

- Hiu lut php v nhng quy nh ca lut php v vic s dng ha cht.

- Hiu v lm theo nhn hay cc thng tin khc v ha cht. Hiu nhim v ca
ngi gip vic v nhng ngi khc.

- Hiu v s dng c cc thit b an ton dng cho cc thit b s dng ha

cht, bao gm vic s dng gi my ct gi my an ton cng vi cc b phn
che chn bo v cc b phn truyn ng. Yu cu s dng ng k thut kim
sot c ch nh phng nga nhim c ngi iu khin. Quy trnh bo dng
cc thit b chuyn dng

- Hiu ng cc th tc lu gi ha cht v th tc loi b cht thi an ton.

- Bit nhng g cn lm trong trng hp khn cp nh: vic ha cht lan trn
e da n ngun cung cp nc v thc n; cn gii c cho mt ngi; hoc nhn
bit cc triu chng nhim c v cp cu ban u.

- Thc hin tt cc tiu chun v sinh c nhn. y l vn quan trng cn

tun theo nhm bo m tip xc vi ha cht mc ti thiu nh: ra tay trc khi
n v sau khi lm vic, trnh b nhim do s hoc do lm liu; bo m qun o v
thit b nhim ha cht c ra sch hon ton.

- Nhn bit, la chn v bo qun phng tin bo v c nhn. Ngi s dng

phi c kh nng hiu nhng thng tin v cc mi nguy hi ca bt c ha cht
nguy him no v sau nhn ra cc bin php bo v c nhn ph hp. Ngi s
dng phi c hun luyn cch la chn phng tin bo v c nhn m bo ng
yu cu cht lng, bit lm th no ty nhim, git v thay qun o bo h mt
cch an ton.

- Lu gi h s, ti liu theo yu cu.

V tm nhn thc khc nhau v s lng ha cht ngy cng tng th trng
nn vic hun luyn cho ngi lao ng v nhng ngi khc c th s thun li hn
bng vic s dng hnh tng.

Nhn thc ca cng ng

S dng ha cht thng nh hng n cuc sng ca mi ngi xung quanh.

H bit l nhng mi nguy him ang e da h, do h mong mun thc hin
cc bin php phng nga c th c.

Nhn thc ca cng ng v s dng ha cht ngy cng cao. l do tc

ng ca ha cht thng khng gii hn nh my hay cc vng s dng ha cht.
Nitrat v phn bn c th thm vo ngun nc ung v thuc bo v thc vt c th
lm nhim nc sng hoc bay tt vo vng dn c khi phun thuc. ng tic l
nhn thc ca mi ngi v li ch ca ha cht khng ging nh nhn thc v tc
hi do lm dng n gy ra.
 Ngi s dng ha cht cn cnh bo cho cng ng v p li s ph phn
nhm hon thin hn cc bin php an ton cho nhng vic lm ca h. Cn nng cao
nhn thc ca cng ng v li ch ca vic s dng hp l ha cht.

Gio dc nh trng

Nhng vn c bn v an ton, sc khe v v sinh c nhn lin quan n s

dng ha cht c th kt hp a vo gio trnh ca trng ph thng.

Cc hc sinh ph thng c th ng vai tr cu ni thng tin vi cha m chng

- nhng ngi ang lm vic c tip xc vi ha cht.

II. CC BIN PHP KHN CP

Phn trn nhn mnh cc hin php phng nga bnh tt, thng vong v s
c chy n. Song do nhiu nguyn nhn m trong thc t tai nn vn xy ra.

V vy, khi tip xc vi ha cht nguy him, mi c nhn khng nhng phi
nhn thc c v nhng bin php ngn chn m cn phi hiu bit cc hin php
khn cp. Vn ny bao gm bin php s cu, k thut chng chy v quy trnh
chng r r. Vic thc hin hnh ng thch hp trong vi pht u tin c th ngn
chn thm ha t nhng tai nn nh.

im mu cht xy dng bin php khn cp l phi nhn din y ha

cht ang c s dng v nh gi c ngun thng tin (thng tin gc). Cc d liu
an ton ha cht cung cp rt nhiu thng tin v s cu, phng cha chy, v chng r
r. Nhn gn vi ha cht cng l ngun thng tin v gi trong vic xy dng bin
php, hnh ng khn cp.

Ghi nh

S hiu bit v ha cht, thng tin gc l nhng im mu cht xy dng

bin php khn cp.

1. K hoch khn cp

Mi ni sn xut cn thit lp mt k hoch khn cp vi cc ni dung sau:

- K hoch s tn vi s lng ln nht ngi lao ng;

- Nhng bin php ku gi s tr gip t bn ngoi nh: c quan y t, nhng

chuyn gia bo v mi trng hoc n v phng chy khi cn thit;

- Vai tr ca cc vin chc khi cp cu;

 - Vai tr ca cc ngi lao ng trong cc i cp cu; .

- Ni ct gi, s dng v bo qun tt c cc thit b cp cu trong nh my.

Mi nh my phi thng bo v m t r rng v k hoch khn cp; li thot

nn lun c thng sut; cc b phn chc nng v h thng bo ng c kim tra
thng xuyn v phi hun luyn vic s tn cho tt c nhng ngi lao ng; phi c
quy trnh chi tit cho vic s tn ngay lp tc nhng i tng lao ng c bit (lao
ng v thnh nin, lao ng n, lao ng tn tt); ch r ni tp trung bn ngoi
im danh sau mt cuc s tn, ni phi an ton c th thc hin cc bc
tip theo cuc cp cu. K hoch khn cp phi phc tho th tc s cu ngay trong
nh my cng nh cc quy trnh nhn c nhiu hn s tr gip y t chuyn mn
khi cn thit; phi nu r vai tr ca ngi lao ng, cc nh t vn v cc nhn vin
qun l trong tnh hung s cu; v tr ca tt c thit b s cu bao gm vi ti cp
cu, ch lm sch mt, cc dng c s cu v cng cp cu...

K hoch phi nu r vic t chc ni b nh my t dp tt nhng m la

nh. Cng nh vic s cu, vai tr ca tt c cc nhn vin cu ha phi c m t
thm ch n tng chi tit. V tr ca cc thit b cha chy nh: cc x ct, vi v
dng c dp tt cng nh h thng chng chy t ng phi c m t vi nhng
hng dn c th cho mi ngi c th s dng khi c chy.

Ha cht r r c th gy nn nhng hu qu rt nguy him nu khng c

gii quyt nhanh. K hoch khn cp phi ch r nhng ngi s lin quan n vic
kim sot r r hoc qun l r r ; phi m t cc cht liu c bit hoc thit b c
trng cho vic chng r r; lit k chi tit v t chc v trch nhim ca i cp cu
r r.

K hoch khn cp cn c s tham gia phi hp ca c quan y t, i cu ha,

c quan c thm quyn dn s a phng v cc nh my ln cn.

Ghi nh

1. Mi mt ni sn xut nn c mt k hoch khn cp.

2. K hoch phi tnh dn cc li thot nn v h thng bo ng khn cp.

3. K hoch ny phi phc tho nhim v v trch nhim cho vic s cu v

cha chy trong nh my.

Cu hi tho lun
 1. Nh my ca bn c k hoch khn cp khng? Nu khng, bn c th tr
gip lp k hoch nh th no?

2. Bn lm cch no nh gi hiu qu ca k hoch khn cp?

2. Nhng i cp cu

Trong mt k hoch khn cp v ha cht, c rt nhiu vn lin quan ti vic

thit lp v duy tr nhng i cp cu d phng gii quyt ba loi vn thng
gp l s cu, cha chy, x l r r hoc thot hi kh c. Thc t ch ra rng vi
mt i cp cu ch c hai hoc ba ngi lao ng th nhiu khi khng th gii quyt
c tt c cc vn trong mt v cp cu nh my ha cht.

Ch i cp cu hoc nhn lc cp cu phi hp i ph c th bin tai nn

nh tr thnh nghim trng hn. V vy mi ngi lao ng cn c hun luyn y
v quy trnh cp cu c bn c th thc hnh khi cn thit.

3. S tn

Ti ni lm vic phi c bin bo hoc du hiu quy nh r li vo, li ra khi

c s c. Nhng li thot nn phi m bo c t nht hai iu kin: lun thng
thong, nh sng ngay c khi mt in. Nu ng rt chy i hi phi c
phng tin bo v c nhn v ha cht nguy him hin c th phng tin bo v c
nhn phi c duy tr trong mt tnh trng tt n nh, sn sng thun tin cho vic
s dng; tt c mi ngi lao ng phi c o to, hun luyn v hun luyn li
trong vic s dng chng.

Hnh 40 trang 91

Hnh 40: Ti v tr lm vic, cc li thot nn phi c nh du r rng v khng

b bt c cn tr no

Ghi nh

Mi ni lm vic u phi c nhng ni thot nn thng thong.

4. S cu

4.1- B phn s cu

Thit lp vi b phn s cu l iu cn thit mi ni sn xut. y cng l

mt trong nhng yu cu bt buc khi s dng ha cht nguy him. thit lp mt
b phn s cu, mt vi kha cnh cn c nh gi:
 - Bn cht, mc v s c hi ca ha cht hin c;

- Kh nng p ng ca cc hot ng s cu v nhn vin t;

- Nhng thit b y t gn nht;

- Cc phng tin vn ti phi c sn ti trm y t gn nht;

- Phng tin lin lc cng cng sn c yu cu s gip bn ngoi nh

in thoi, my Fax, my pht thanh;

- Thit b cp cu trong nh my nh l vi ti nc cp cu, trm ra sch

mt;

- Hun luyn ngi lao ng quy trnh cp cu c bn.

Hnh 41: Khi ai b tn thng nh hnh bn, vic tin hnh s cu phi
nhanh chng

Hnh 41 trang 92

4.2- S cu cho nhng ngi b nhim c

Hot ng s cu nhm 3 mc ch:

- Duy tr s sng.

- Ngn chn din bin xu hn.

- Thc y s hi phc.

iu ct yu nht ca hot ng s cu l gim mc nguy him cho nn

nhn song cng phi phng nga nguy him cho ngi n tr cu. c bit, khi cn
cp cu mt ngi lao ng trong khu vc c ha cht nguy him th ngi n tr
cu phi thc hin mt s cn trng khng tr thnh nn nhn:

- Nu phi a mt ngi vt kh, hi hoc m c, ngi tr cu cn s

dng thit b bo v c quan h hp hp l trc khi bc vo vng nguy him;

- Nu da hoc qun o ca ngi lao ng nhim nhiu ha cht, phi ra sch

ngi lao ng b tn thng bng nc sau khi ci qun o ra;

- Khi cn tr cu ti nhng ni c khong khng hn ch nh hm cha phn,

b rc, hm su hoc vng di lng t cn phi t h thng tn hiu (v d chung)
 ku gi s gip khi cn thit. Trong tnh hung nguy him vic tr gip ch c
mt ngi c th s dn ngi tr gip thnh ngi b nn tip theo;

- Phi di chuyn nn nhn mt cch cn thn t ni nguy him ti ni an ton

(hnh 42) v t t th d hi phc nht (hnh 43). Nu ngi lao ng b bt tnh c
th dng cng vi hoc u v tm cht qun o a ra khi vng nguy him.

Ghi nh

Trc khi thc hin s cu, phi di chuyn nn nhn cn thn ti mi trng
an ton.

Hnh 42: Di chuyn nn nhn ti ni an ton

Hnh 43: t nn nhn t th d hi phc

Hnh 42 43 trang 94

C nhiu vic cn u tin tin hnh ngay khi s cu ngi lao ng b tn

thng v ha cht:

Nu th yu hoc ngng th th hng mt nn nhn ln trn v bo m kh

qun thng sut, loi b nhng vt che lp, tc nghn mt, mm, hng ca nn nhn
v ni rng c o, m kh qun v h hi thi ngt. (Nu mm nn nhn b nhim c
th dng tay bp thng kh s ph hp hn). Nu tim ngng p th phi cp cu
xoa bp tim pha ngoi lng ngc hoc c h hp nhn to bi mt ngi c
hun luyn. Sau khi h hp nhn to nn nhn phi c chm sc chu o (hnh 44).
Nu nn nhn b co git, ni lng tt c qun o v lm nh nhng phng chn
thng. Khi ngng co git, t nn nhn v tr d th

Hnh 44: H hp nhn to

Hnh 45: Ra nc sch lin tc nu ha cht vo mt

Hnh 44 45 trang 95

- Phn ln nhng tn thng do ha cht thng l bng ha cht da hoc

mt. Nu da b thng phi ra bng nc sch t nht 10 pht (tr khi c ch dn c
th khc), ng thi ci b qun o b dnh ha cht, trnh t gy nhim. Nu mt
b tn thng th hoc di nc sch vo mt to ra dng nc chy (hnh 45),
hoc bo nn nhn nhng mt vo mt bt nc lnh, sau chp mt (tr khi c ch
dn c th khc). C hai m mt u c xi ra. Nu mt nhm li v au th c
gng m m mt mt cch nh nhng bo m n c ra hon ton. Sau khi ra,
bng mt nh nhng bng vt liu sch, mn hoc bng bng v trng.

- Trong tt c cc trng hp da b bng nng: khng c p bt c th g

ln b mt vt thng, khng ra bng cn, khng bi thuc m hoc bi cht bo.
Khng lm v cc nt phng rp. Khng ct b da b rp, khng ng chm vo vng
b thng. Nu c sn bng v trng th bng vng b tn thng mt cch nh nhng.

- Phi ci ngay qun o b nhim c v gt ra vng b nhim c nhiu

bng nc (tr khi c ch dn c th khc trong ti liu an ton ha cht).

Ghi nh

Nn tin hnh cn thn vic h hp nhn to v ra sch ha cht da v mt

trnh tn thng nng hn.

Khi mt ngi lao ng v tnh nut phi cht c, vic s cu s ph thuc

vo c tnh ca cht . Nu ngi b nn cn tnh th c gng lm ngi nn ra
(tr vic nut phi mt s ha cht m trong ch dn an ton l cm p nn nh cc
sn phm ca xng du hoc dung mi hu c). Nhn trn vt cha hoc bn d liu
an ton ha cht c th cung cp cc hng dn cn thit.

Vic nhim c mt s ha cht, chng hn hp cht cha dinitro, c th lm

tng nhit c th. Vi nhng trng hp nh vy, th iu quan trng l t nn
nhn nm trong nh v tuyt i th gin, khng cn ni lng hoc thay qun o. Mt
v c th nn c lau v chm nc lnh thng xuyn, c th qut mt nu thy
cn. Nu cn tnh to, c th ung c th cho ung cng nhiu nc sch cng tt
hn ch s mt nc.

Khi nn nhn trng thi l m hoc bt tnh phi a nn nhn cng nhanh
cng tt ti ni chm sc y t hoc bnh vin v phi sn sng lm h hp nhn to
bng mm khi cn thit. Thm ch nu ngi lao ng biu l hon ton bnh thng,
cng phi nhanh chng tin hnh cc tr gip y t.

Cu hi tho lun

1- Bn c th ch ra nhng ngi lao ng c hun luyn cho vic s cu

nh my ca bn khng?

2- Bn c m bo chc chn h c hiu bit tng xng v nhng ha cht

nguy him?
 4.3- Vai tr ca cc trung tm thng tin v c cht

Hin nay, nhiu quc gia c cc trung tm thng tin v c cht. Cc trung
tm ny c thnh lp p ng nhu cu t vn y t ang ngy cng tng v ha
dc v ha cht.

Vai tr ch yu ca cc trung tm l dch v t vn cho cc bc s, cc nhn

vin y t, nhng ngi lao ng v cho cc dch v cp cu v v cch iu tr trng
hp nhim c cp tnh. Hot ng ca dch v l tra cu cc cht theo danh mc
truy cp vo my tnh, m t c tnh ca chng, a ra cch chn on v iu tr.
Dch v c th thc hin qua in thoi hoc cc bin php tr li khn cp ang
thnh hnh. mt s nc, cc trung tm nh vy hot ng 24/24 gi trong sut c
nm. Cc trung tm c th cung cp thm mt s dch v khc nh:

- Cung cp thuc gii c, c bit i vi nhng cht c khng s dng rng

ri;

- Phi hp hot ng vi cc chuyn gia y t iu tr nhng trng hp c

bit;

- Xt nghim phn tch mu v cc mu c hc;

- Xc nh hng cho cc cuc iu tra xc nh nguyn nhn ca cc v ng

c, v cc gii php c th nh ci tin nhn hiu, ng gi;

- Phn tch nhng cuc iu tra theo ngh ca Chnh ph hoc nh sn xut
i vi cc sn phm c bit;

- Hun luyn v thng tin cho mi ngi bit v cng vic ca trung tm v tm
cch hon thin phng php chn on v iu tr.

Ghi nh

Ngi s dng lao ng v ngi qun l cc doanh nghip c s dng ha

cht nguy him nn thit lp mi quan h vi cc trung tm thng tin v c cht.

5. Phng chy, cha chy

5.1- Chun b k hoch cha chy

D xy ra chy ln hay chy nh, th iu quan trng l mi c nhn phi nhn

thc c r vai tr v trch nhim ca mnh (hnh 46). Bn cnh , phi c nhng
thng tin m t cc thit b phng chy, cha chy, quy trnh s tn ngi khng c
nhim v khi xy ra chy trong nh my v cc th tc tin hnh ti ni c cc ha
cht c bit (ni sn xut, bo qun...) m bo ton khi cha chy. Ni chung, ti
nhng ni sn xut c s dng hot cht d chy n phi c li thot nn, phi c
bung ph, nhng bung ph ny phi cch ly vi ni sn xut chnh bng cc cu
kin ngn chn c bit v c gii hn chu la t nht l 1,5 gi.

Hnh 46: C th xy chy ni sn xut v vy phi lp k hoch chng chy

Hnh 46 trang 99

K hoch phng chy, cha chy phi c b sung hoc thay i linh hot:

- Khi c s thay i ha cht s dng ni lm vic;

- Khi c thm nhng cng trnh, quy trnh sn xut v thit b phng chy, cha
chy c a vo hot ng;

- Khi thay i phng php phng, chng chy.

Chng hn i vi i cu ha nh my: phi nu r nhim v ca h trong k

hoch phng chy, cha chy. Nu h thng phng chy cha chy t ng c lp
t th nhim v ca i cu ha lc ny s l m bo hot ng ca h thng phng
chy, cha chy. Vai tr ca i cu ha trong k hoch phng chy, cha chy ni
chung ph thuc vo thi gian tiu tn tin hnh cha chy. Nu thi gian ng ph
lu, nn tm cch tng cng thm kh nng ng ph.

* Mt k hoch phng, chng chy t nht phi nu c cc vn sau:

- Cc thng tin v ri ro chy ha cht trong nh my, c th s lit k c vic

p dng cc tc nhn dp tt m chy tng ng vi mt vi ha cht c th v cc
ch dn v phng tin bo v c nhn (thng tin v vn ny thng c trong d
liu an ton ha cht);

- Thng tin v cc n v phng chy, cha chy ca th x, thnh ph c th h

tr nh my gii quyt nhng v chy ha cht;

- Thng tin v i cu ha ca nh my: c cu, chng trnh hun luyn, thit

b v kh nng gii quyt nhng m chy ha cht;

- Quan h phi hp hot ng gia i cu ha ca nh my vi n v phng

chy, cha chy ca th x hoc thnh ph;
 - Thit b phng chy, cha chy sn c trong nh my bao gm h thng ti
t ng, dng c dp la, st ct...(hnh 47);

- H thng bo ng chy;

- K hoch s tn;

- Phng n v khong thi gian nh k cho vic tp luyn phng chy, cha
chy nh my.

Hnh 47 trang 101

Hnh 47: Thit b cha chy, h thng bo ng chy v nhng li thot nn l

mt phn ca k hoch phng chy, cha chy

Ghi nh

Trong k hoach phng chy, cha chy phi nu chi tit cc nhim v m tt c
nhng ngi lao ng cn thc hin khi xy ra chy.

5.2- T chc cc i cha chy trong nh my

Tu thuc vo quy m ca nh my, nhn lc v ngun tr gip gn nht t bn

ngoi, m nh my hoc mt nhm cc nh my s thit lp mt k hoch chung hay
ring tng nh my.

Nu i cu ha ca nh my c hun luyn trang b v chun b i

ph vi cc tnh hung chy ha cht th s gim thi gian cn thit gii quyt mt
v chy ha cht ng thi gim ng k thit hi v ti chnh.

Trong nh my, khi thnh lp mt i cu ha nn ch xem xt cc vn

sau:

- c y thng tin v tnh cht ca ha cht c s dng v sn xut

trong nh my ln k hoch hnh ng khi chng chy cha?

- S lm g khi cc ha cht c hi hoc cc kh d chy b t nng ln?

- hun luyn y cho i cu ha phng chy, cha chy mt cch an

ton cha?

- Nhng thnh vin trong i cu ha c phng tin bo v c nhn thch

hp bo v h trong cc hot ng chng chy cha?
 K hoch rt lui nu khng th kim sot c chy.

Ngi s dng lao ng hoc ngi qun l nh my nn thit lp quan h cht

ch vi n v phng chy a phng hoc th x, thnh ph d c hay khng c i
cu ha ca nh my.

5.3- Phng chng chy t ng

Khi ngn la tc ng n h thng phng chy chng chy t ng, ngi

lao ng hoc i cu ha nh my khng nn can thip vo s hot ng ca h
thng ny. Nhiu v chy nh tr thnh chy ln v mt ngi no can thip
vo h thng phng chy t ng khi xy ra chy lm h thng ny khng hot ng
c.

5.4- La chn thit b cha chy

Nhng thit b dp la cm tay rt thun li khi phi cha chy nhng v tr

bt tin cho vic s dng cc thit b dp la khc v c kh nng dp tt cc m
chy nh trc khi chng tr thnh ln. Phi ch chn phng tin cu ha c tc
nhn dp la ph hp vi loi ha cht chy. Thng thng, bn d liu an ton ha
cht s cung cp thng tin v tc nhn dp la tt nht cho m chy cc ha cht c
th. Vic la chn cc phng tin dp la cho nhng cht hn hp ch c tin
hnh sau khi hi kin ngi c thm quyn chuyn mn v phng chy, cha chy
ha cht. Phi cn nhc cc mi nguy hi s c to ra khi s dng phng tin cha
chy (bng 7).

Hnh 48: iu quan trng l la chn ng loi thit b cha chy

Hnh 48 trang 103

BNG 7: CC LOI THIT B CHNG CHY

Tc nhn dp la Tc ng Mi nguy hi
Nc Lm ngui nhanh Dn in
nhin liu Phn ng vi mt vi loi ha cht
Cc bon ixt Loi tr oxy S thiu oxy s dng ti khong khng
trt hp
Ha cht kh Ngn chn qu trnh Khi s dng trong khong khng cht hp
chy th hn ch tm nhn

Ghi nh
 Phi trang b phng tin cu ha thch hp (v kch c, v tc nhn dp la,
v tnh tin dng) ti ni c ha cht d chy n

5.5- Cha chy

Khi kim sot mt v chy, bc u tin l phi nhanh chng s tn nhn s

ca nh my. Ngi s dng lao ng hoc ngi qun l ch c quyt nh
phng n cha chy khi xem xt thy khng c kh nng e do n s sng,
phi xem xt n tt c cc vn nh nng qu mc, nguy c n, thiu khng kh
th hoc nguy c b kt li trong m chy.

Ghi nh

Phi xem xt cc im sau y khi ln phng n cha chy ha cht:

- Ngi cha chy khng bao gi c lm mt mnh;

- Lun c mt li thot rng ri, an ton sau khi hon thnh nhim v;

- Phi la chn nhng tc nhn dp la thch hp khng ch c m chy

ng thi m bo c an ton;

- Sau khi dp tt m chy, phi t cc vi v cc phng tin dp la li v tr

c. Phi kim tra v thay th ngay cc dng c nu thy cn thit m bo hiu
qu cho ln hot ng tip theo.

6. Quy trnh x l r r hoc trn ha cht ti ni lm vic

S trn, r r ha cht va lng ph, va c hi. C gng trnh xy ra

vic bt c ni no. Tuy nhin, nu c th phi x l ngay lp tc. Mt vi
nguyn nhn ph bin gy ra s , trn l:

Vt cha b r r do bao gi c khim khuyt, khng chu c nng hoc m;

Vt cha b v, b m thng trong qu trnh vn chuyn do cc vt sc nhn

hai bn thnh hoc inh tri ln trn mt sn ca xe;

Khng cn thn trong vic chuyn rt ha cht t vt cha sang thit b;

Thit b hng trc hoc trong qu trnh s dng, ng hoc ch ni ng mn,

rch hay c rnh h, cc van b hng.

Quy trnh x l r r c lp v ghi trong k hoch khn cp cng vi cc hin

php khn cp khc.
 Vn then cht thnh cng trong vic kim sot r r, trn l phi hiu
bit v cc c tnh ca cc ha cht c lin quan v cch x l chng. Cn nhc li
rng ngun thng tin tt nht l bn d liu an ton ha cht, hay t k s ha v cn
b v sinh ca nh my.

Nhn s chu trch nhim x l r r hoc trn trong nh my phi phn

on ngay lp tc xem vi tnh hnh ni b nh my c th gii quyt c hay
cn s tr gip t bn ngoi.

Hnh 49: S dng chnh xc nhng bin php x l trn hoc r r ha

cht

Ty thuc vo mc v hnh thc r r, trn cng nh tc hi ca ha cht

lin quan thc hin cc bc sau:

1- S tn ton b nhng ngi khng c trch nhim n ni an ton v thc

hin s cu nu cn thit.

2- Nu ha cht c kh nng bc chy th phi gim nguy c chy n bng cch

dp tt mi ngn la trn, ngun nhit hoc cc kch ng khc;

3- nh gi tnh trng v kh nng gii quyt n. Nu thy cn thit th ku gi

s gip t bn ngoi;

4- Quyt nh dng phng tin bo v c nhn thch hp vi ha cht trn

hoc r r. C th l cc phng tin c bit ch c s dng trong cc trng hp
khn cp.

5- Hn ch ha cht lan trn rng hn bng cch kim sot n ngay ti ngun
pht sinh. iu ny c th lm bng cch ng cc van, ng kin xi-tc, o li quy
trnh. Nhng hot ng phi do ngi c thm quyn v hiu bit v qu trnh sn
xut quyt nh trnh lm tnh trng xu thm v dn n nhiu nguy c khc;

6- C gng khu tr vt r r hoc trn bng vic quy li v thm ht sch.

Nu thy thch hp, nn ng ha cht vo trong vt cha hoc trung ha lm mt
tnh c ca n;

7- Khi ha cht c bo qun an ton hoc trung ha, vng b ha cht r r

ra phi c kh c v phi c ngi c chuyn mn kim tra;

8- Ch cho php tr li lm vic nu vng r r hoc trn c xc nhn l

an ton.
 Ghi nh:

1- Thng tin v cc bin php gii quyt r r, trn c th tm thy bn

d liu an ton ha cht.

2-. Bc u tin l phi s tn nhng ngi khng c trch nhim trong k

hoch khn cp.

Cu hi tho lun

1- M t quy trnh x l trn, r r ha cht c m nh my bn ang s dng.

2- Nu nhng quy trnh ny khng c ti liu chnh thc, nhng bin php g
bn c th thc hin gii quyt vic ?

3- Ti nh my ca bn thc hin nhng nh gi no quyt nh rng c

cn s gip bn ngoi gii quyt vic r r, trn ha cht?

Chng III

QUN L CHNG TRNH KIM SOT

HA CHT TI DOANH NGHIP

Vn mang tnh quyt nh lin quan n s dng an ton ha cht trong

doanh nghip l qun l chng trnh kim sot ha cht.

Vic qun l bao gm quy nh thm quyn v c s trin khai, thc hin
chng trnh kim sot ha cht, trong c gii thch r rng cc bin php, cc quy
trnh nhm m bo an ton v sc khe khi s dng ha cht ti ni lm vic (hnh
50). Chng trnh kim sot ha cht cn c u tin nh cc chng trnh sn xut,
marketing v kim tra cht lng Nu chng trnh thnh cng s em n mt
mi trng lao ng tt hn, tai nn lao ng v bnh ngh nghip gim xung, lc
lng lao ng c sc khe tt v gim hao ph nng lng v ch, gp phn tng
nng sut lao ng, tng sn lng v mang li nhiu li nhun hn cho doanh
nghip. Chng ny miu t cc bc thc hin vic qun l mt chng trnh
kim sot ha cht.

Hnh 50 trang 109

Hnh 50: Mt s hot ng trong chng trnh kim sot

ha cht ti ni lm vic

Ghi nh

C ba im cn lu i vi mt chng trnh kim sot ha cht:

1. Phi bit tt ci cc ha cht v ang s dng trong doanh nghip bao

gm s lng, cht lng v nhng nguy c lin quan.

2. Ngi lao ng phi bit s c hi, nguy him ca cc ha cht m h ang

tip xc v phi c o to v nhng cn trng cn thit.

3. Ni lm vic s phi c thit k hoc sa li cho ph hp vi ngi lao

ng thay cho vic c gng buc ngi lao ng thch nghi vi ni lm vic.

I. THIT LP MC TIU

Mun thnh cng bt c hot ng no ca chng trnh kim sot ha cht, th

phi c mt chnh sch r rng v s dng an ton ha cht. y l mc tiu hng u
nhm phn nh r quyn hn v ngha v ca ngi s dng lao ng, ngi lao
ng v nhng c nhn, t chc khc c lin quan n hot ng ca doanh nghip.
Nguyn tc ny c th hin nht qun trong chnh sch v chng trnh kim sot
ton in.

Mt chnh sch v qun l ha cht thng c cc iu kin rng buc sau:

- Thit lp quy trnh v quy phm an ton cho qu trnh bo qun, vn chuyn,
s dng v hy b nhng ha cht nguy him.

- Cng tc qun l nhm gip ngi lao ng c c y thng tin v cc

ha cht nguy him v c hun luyn v cc bin php an ton.

- Trc khi a mt ha cht vo nh my, mi thng tin v ha cht phi

c ngi bn, ngi sn xut, ngi nhp khu cung cp.
 trin khai thc hin chnh sch ny, doanh nghip cn lp mt danh sch
nhng vn u tin lm trc nhm thc hin cc mc tiu t ra. V d, trc khi
mt ha cht nguy him c s dng, doanh nghip c th tin hnh iu tra y
v mc nguy him ca ha cht, tnh ton cc li ch kinh t v cc hot ng
thay th, cng c th l phng n la chn ha cht t c nht. Trn c s cc
cc vn u tin, doanh nghip ra cc hin php thch hp.

Cu hi tho lun

1. Hy m t chnh sch v chng trnh kim sot ha cht trong doanh nghip
bn.

2. Ai l ngi c trch nhim trc tip thc hin chnh sch ny trong doanh
nghip?

Ghi nh

Mi mt doanh nghip nn c mt chnh sch r rng v qun l an ton ha

cht

II. THIT LP CHNG TRNH

1. B phn chu trch nhim qun l an ton ha cht

Mun lp c k hoch v phi hp c cc hot ng theo k hoch t ra

th phi quy nh r nhm ngi c trch nhim lp k hoch v iu khin vic thc
hin k hoch. S ngi ca nhm ty thuc vo quy m ca doanh nghip. Tt nht
l trong nhm c i din ca ngi s dng lao ng, cn b an ton v nh v sinh
cng nghip ( cung cp s hiu bit v chuyn mn), i din ca ngi lao ng
s dng ha cht.

i vi nhng t chc nh ni thiu cn b chuyn mn, nn tm kim s tr

gip t bn ngoi, c bit trong giai on khi u. S tr gip ny c th c p
ng t cc cng ty t vn, nhng hip hi, cng on a phng hoc c quan Chnh
ph.

Hot ng ca nhm ny gn cht vi cc mc tiu c nh ra trong chnh

sch ca doanh nghip.
 Trch nhim ca ngi s dng lao ng v ngi lao ng trong chng
trnh kim sot an ton ha cht.

Trch nhim ca ngi s dng lao ng

m bo rng ha cht c bo qun mt cch an ton v mi xut nhp

khng hp l c ngn chn;

m bo rng ngi lao ng c bo v phng chng tai nn, tn

thng v nhim c ni lm vic, bi:

a) C gng ti a dng nhng ha cht khng nguy him hoc t nguy him
nht trong cng ngh sn xut.

b) La chn thit b v my mc thch hp lm vic vi ha cht;

c) m bo rng dn nhn chnh xc tt c cc ha cht v cung cp bn

d liu an ton ha cht di dng c th s dng ngay cho ngi lao ng cng nh
i din ca h.

d) Hng dn cho ngi lao ng, c bit l nhng ngi mi vo lm vic v

nhng nguy c v cch phng nga chng.

e) Gim st c hiu qu tt c cc cng vic c lin quan n ha cht, thc

hin y cc bin php phng nga ri ro gy ra bi vic thiu kinh nghim hoc
thiu s hiu bit ca ngi lao ng.

f) Thc hin vic bo dng, sa cha, kim tra nh k cc thit b, my mc

v mi trng lm vic.

g) Thit lp nhng phng n gii quyt trong tnh trng khn cp.

h) T chc khm sc khe nh k, khm pht hin bnh ngh nghip v tc

hi ngh nghip, t chc cu cha cho ngi b tai nn lao ng, b mc bnh ngh
nghip.

i) Chp hnh nghim chnh cc quy nh v khai bo iu tra, thng k tai nn

lao ng, bnh ngh nghip; ng k vi thanh tra k thut an ton v vic sn xut
s dng cc ha cht c, cc ha cht d chy n.

m bo hiu qu, ngi s dng lao ng trong khi thc hin nhim v ca
mnh nn phi hp vi ngi lao ng, cng on v chnh quyn.

Trch nhim ca ngi lao ng

 Ngi lao ng phi hp tc vi ngi s dng lao ng khi thc hin nhim
v ca mnh v phi chp hnh nghim chnh cc quy nh, ni quy v an ton v sc
khe trong s dng ha cht v nhng ch dn do ngi qun l, ngi s dng lao
ng hoc ngi gim st a ra. Ngi lao ng phi thc hin tt c cc bc hp
l gim thp nht ri ro cho h, cho nhng ngi khc v mi trng. Thm vo
h phi:

S dng v bo qun cc thit b c trang cp mt cch ng n bo

v chnh mnh v nhng ngi khc;

- Kim tra thit b trc khi bt u lm vic v bo co ngay lp tc ti ngi

c trch nhim khi pht hin thy cc tnh hung c th gy nguy him m mnh
khng c kh nng gii quyt mt cch chnh xc.

Ngi lao ng c quyn

- Yu cu ngi s dng lao ng hoc i din ca h quan tm ti nhng

nguy c tim n ang tng ln t vic s dng ha cht ti ni lm vic.

- T chi lm cng vic hoc ri b ni lm vic khi thy r nguy c xy ra tai

nn lao ng.

- Yu cu chuyn i cng vic trong trng hp sc khe ca h b gim st

bi cc nguy c t ha cht nguy him, c bit l lao ng n c thai hoc cho con
b.

- Yu cu c cha chy v bi thng thch ng theo quy nh ca php

lut khi b tai nn hoc bnh ngh nghip.

Cu hi tho lun

1. Ni bn lm vic, nhm xy dng k hoch v iu phi thc hin chng

trnh qun l an ton ha cht bao gm nhng ngi no?

2. Ngi qun l v ngi lao ng c vai tr, trch nhim g lin quan n s
dng ha cht ti doanh nghip bn ang lm vic?

2. Thng k ha cht

Nhim v u tin ca nhm chu trch nhim v hp tc v lp k hoch s

dng an ton ha cht l thng k ton din v ha cht ang s dng. Ti liu thng
k phi c tt c cc thng tin v ha cht, t tn gi, tnh cht ho, l n s lng s
dng hng thng, thm ch hng ngy. Phi lu ti ha cht ang trn ng vn
chuyn, ha cht ang tham gia vo qu trnh sn xut, ha cht trong kho v ha cht
nhng bn nhng cn nh my.

Mc ch ca vic thit lp bng thng k l c cc thng tin c bn gip

cho vic s dng an ton tt c cc ha cht trong doanh nghip. Nu thiu nhng
thng tin cn thit th phi lin h ngay vi ngi cung cp yu cu p ng. T
thng tin ny, mt tiu ban s phn tch vic s dng ha cht nguy him v xt n
gii php thay th bng cc cht t c hn. Nu v l do kinh t v k thut, s thay
th khng th thc hin c, nhng hin php phng nga khc s c khai thc
nh l lp t thit b kim sot, xy dng nhng quy trnh an ton v m cc lp tp
hun v an ton lao ng cho ngi lao ng.

Ghi nh

Bn d liu an ton ha cht s cung cp thng tin an ton c bn v ha cht

ti ni lm vic.

Cu hi tho lun

1. Doanh nghip ca bn c bng thng k ton din v mi ha cht ang

s dng cha?

2. C quy nh no v cp nht thng tin cho bn thng k khng?

3. c y bn d liu an ton ca tng loi ha cht cha?

3. Th tc mua bn

Nhim v th hai ca nhm qun l l gim st cc th tc mua bn, nhm xc

nhn tt c cc ha cht a vo sn xut u c nhn din, phn loi v dn
nhn hp thc. Th tc ny c iu chnh ph hp vi vic mua bn nhng ha
cht mi bo m tun th cc quy nh ca php lut v nhn, mc v nhng i hi
trong giy t mua bn. Th tc ny l c s tin hnh bo co thng k v ha
cht ang s dng v quyt nh nn tip tc s dng ha cht nh th no?

Cu hi tho lun

M t th tc mua bn ha cht trong nh my ca bn.

4. nh gi, phn loi v dn nhn

Nhim v th ba ca nhm qun l l phi hp vi phng cung tiu thc hin

nhng bc cn thit i vi mt ha cht ln u tin c a vo sn xut. m
bo mi ha cht u c nh gi, phn loi, dn nhn hp thc v c km theo
bn d liu an ton ha cht mi nht. Cc th tc ny tin hnh trc khi ha cht
c xp vo kho hoc a vo s dng. Nhim v ny s rt d dng nu phng
cung tiu lp y nhng yu cn chi tit trong giy t mua bn.

Mi vt cha ha cht u phi c nhn cung cp cho ngi lao ng tip

xc hoc lm gn vi ha cht nhng thng tin c bn v c tnh ca ha cht v
nhng ch dn an ton. Cc gim st vin v ngi lao ng phi phi hp vi ngi
s dng lao ng theo di cht ch cng vic ny.

Chng II, mc 2.2 a ra mt danh mc hon chnh thng tin cn c trong mt nhn.

Cu hi tho lun

M t mt bin php nh tt c cc cng te n cha ha cht ti ni sn xut

c th c nh du r rng vi thng tin cn thit.

Ghi nh

Mi vt cha ha cht phi c dn nhn thch hp. Khng s dng ha cht

trong cc vt cha khng c nhn.

5. Qun l ha cht hng ngy

m bo an ton v sc khe trong s dng ha cht ti ni lm vic, nn c

cc hot ng c th sau:

1. Kim tra nhm m bo tt c cc ha cht c cha trong vt cha thch

hp vi nhn hp l v bn d liu an ton ha cht mi nht.

2. Cung cp thng tin v hng dn vic s dng, bo qun an ton ha cht ti

tt c nhng ngi lao ng c lin quan.

3. Hp tc thc y s kim sot.

4. Qun l vic cung cp, s dng v bo qun phng tin bo v c nhn;

5. nh k nh gi v tp luyn nhng phng n khn cp.

6. Thit lp v duy tr nhng quy trnh gim st s tip xc vi ha cht bao

gm c s kim tra v sc khe.

7. Lp k hoch v trin khai cc chng trnh hun luyn.

 Cc phn trc trnh by cch thit lp nhng quy trnh v nhng quy tc an
ton nhm hn ch hoc gim s tip xc vi cc ha cht nguy him. Phn ny s i
su gii thiu cc vn qun l ha cht phi quan tm hng ngy.

5.1- m bo rng tt c cc ha cht c cha trong vt cha thch

hp c nhn hp l v bn d liu an ton ha cht mi nht

Nhiu h thng phn loi ha cht c xc lp. Vic phn loi c s khc
nhau gia cc nc. Trch nhim phn loi v dn nhn ha cht thuc v ngi cung
cp. Trong nn kinh t, sn phm ca cng on ny c th l nguyn liu ca cng
on khc. V vy, mt doanh nghip c th va l ngi s dng ha cht va l
ngi cung cp ha cht.

* Sn xut v ng gi

Hu ht cc ha cht c nghin cu trong cc phng th nghim, c kim

nghim nhiu nm trc khi sn xut bn. Mi mt giai on sn xut u c
kim tra t m, chnh xc. i vi ha cht, ngoi vic kim tra tnh hiu qu cn phi
kim tra c tnh trc khi c a ra th trng. Bi vy, mt ln na nhc li rng
vic s dng ha cht ch an ton khi tun th nghim ngt nhng ch dn ghi trn
nhn hay cc ti liu km theo.

sn xut mt ha cht, cc nh sn xut, ngi ch to, ngi cung cp cn thc

hin mt s ngha v quan trng khc trc khi em bn sn phm ca h. l c
trch nhim v nhn hiu v vic ng k ha cht vi c quan chc nng ca Nh
nc. Nu khng c c quan chc nng ca Nh nc chuyn trch vn ny th
tun theo cc quy nh ca nc xut, nhp khu.

Ngi sn xut phi m bo rng mi sn phm bn ra phi:

a) c kim tra xc nh ng cc nguy c trc khi a ra s dng;

b) c ng gi theo tiu chun quc gia hoc quc t v cc vt cha s phi

chu c s vn chuyn bng phng tin hay bng tay, khng c biu hin r r;

c) c dn nhn nhm cung cp nhng thng tin cn thit theo quy nh quc
gia v quc t; D liu an ton ha cht c cung cp km theo cc vt cha cho
ngi s dng v nhng ngi c yu cu;

d) c cung cp t tin nu cha c nhn.

 Trong mi trng lm vic ha cht c phn loi da vo nguy c tim n
ca n i vi ngi lao ng. Cc tiu chun phn loi ha cht gm:

- c tnh (c nhy v s n su).

- Nhng c tnh l, ha nh chy, n, oxy ha v cc phn ng nguy him

- Tnh n mn v gy kch thch.

- Tc ng gy d ng y gy ung th.

- Tc ng gy qui thai, t bin gen.

- nh hng ti h thng c quan sinh sn.

Mi c tnh ca ha cht (nh d n, chy, d oxy ha, c, n mn, kch

thch) thng gn vo mt biu tng (hnh 51 a ra mt s v d).

Hnh 51: V d v s phn loi ha cht

Hnh 51 trang 121

Cu hi tho lun

1- Bn bit nhng biu tng nguy him no c s dng phn loi

nhng ha cht (theo tiu chun Vit Nam).

2- M t thng tin c trn nhn v trn bn d liu an ton ha cht.

3. Phc tho cc bc c th thc hin gip ngi lao ng hiu c thng

tin trn nhn v trn bn d liu an ton ha cht.

5.2- Cung cp thng tin v hng dn cch s dng, bo qun ha cht ti

tt c nhng ngi lao ng c lin quan

Ngi s dng lao ng c trch nhim:

- Thng bo cho ngi lao ng v cc nguy c khi tip xc vi ha cht ti

ni lm vic;

- Ch dn cho ngi lao ng cch thu nhn v s dng thng tin trn nhn v
bn d liu an ton ha cht (hnh 53);
 - m bo cc bi ging cho ngi lao ng l ph hp vi bn d liu an ton
ca ha cht v cc thng tin c th cho mi ni lm vic.

- Hun luyn u n, c bn cho ngi lao ng nhng quy trnh v nhng

quy phm phi tun theo nhm m bo an ton v sc khe khi s dng ha cht ti
ni lm vic;

- Hun luyn ngi lao ng s dng chnh xc v c hiu qu cc bin

php kim sot, c bit nhng bin php kim sot k thut v nhng bin php bo
v c nhn.

- Thng bo cho ngi lao ng r trch nhim ca h khi xy ra trng hp

khn cp v hun luyn cho h nhng thc hnh cn thit.

Bo qun hp l ha cht l mt yu t quan trng trong chng trnh kim

sot ha cht. lm c iu , ngi s dng lao ng phi da vo c tnh
ca ha cht xem xt cc vn :

- Tnh tng tc gia cc ha cht;

- Nhng c tnh v s lng ca ha cht c cha trong kho;

- iu kin kho tng (tnh an ninh, ca vo, v tr kho);

- Loi v tnh nguyn vn ca vt cha;

- nh hng ca mi trng nh nhit v m;

- Nhng bin php phng chng tai nn, ngn nga vic thot hi kh c v
cshy.

Ha cht khc nhau i hi cch bo qun khc nhau. V d, nhng ha cht

d chy khng c cha trong nhng cht liu d b xt ha v khu vc kho phi
mt, trnh xa ngun nhit v c thng gi tt. Nhng ha cht d phn ng vi
nc nh: Lithi, Natri, Kali, Canxi s phi c cha trong khu vc kho kh, mt v
thng gi tt. H thng ti nc s khng c lp t ti cc khu vc ny.

Hnh 52 trang 123

Hnh 52: Ngi lao ng phi c ch dn cch thu nhn thng tin trn nhn
v bn d liu an ton ha cht

Cu hi tho lun
 1. M t nhng bin php phng nga thch ng trong kho cha ha cht d
chy.

2. Ngi lao ng c hun luyn nhng g thc hin c cc bin php

trn khi lm vic vi ha cht nguy him.

5.3- Hp tc m bo ci thin s kim sot

Mt trong nhng yu t m bo kim sot thnh cng ha cht nguy him l

s hp tc gia ngi s dng lao ng v ngi lao ng. Hp tc to s phi hp
cht ch, tng hiu qu cc bin php m bo an ton khi s dng ha cht ti ni
lm vic (hnh 53).

Hp tc c ngha l ngi lao ng phi tun theo nhng tiu chun v quy
phm an ton v cng phi bo co ngay lp tc ti b phn qun l bt c mt tnh
hung nguy him no pht sinh, d li ca ai. Vi nguyn tc: phi thc hin nhim
v ca mnh an ton v khng gy nguy him ti nhng ngi lao ng khc.

Hnh 53 trang 124

Hnh 53: Hp tc trong vic trin khai chng trnh qun l an ton ha cht

Ngi s dng lao ng phi cung cp ngay nhng thng tin v s c hi,
nguy him ca ha cht i vi sc khe hoc nhng thng tin khc nh thi hn
kim tra mc tip xc, kim tra sc khe khi ngi lao ng c yu cu.

T chc i din cho ngi lao ng (thng l cng on) c quyn c cn

b tham gia cc cuc thanh tra hoc iu tra. S hp tc nh vy s m bo hiu qu
v thnh cng ca mt chng trnh kim sot ha cht.

Cu hi tho lun

1. Ni bn ang lm vic, v vn s dng ha cht, s hp tc gia ngi

lao ng v ngi s dng lao ng th hin nhng im no?

2. Ngi lao ng c i in trong cc cuc thanh tra v iu tra khng?

Ghi nh

Hp tc l yu t c bn thnh cng trong chng trnh kim sot ha cht.

5.4- Qun l vic cp, s dng v bo qun phng tin bo v c nhn

 Ti nhng ni pht sinh cc yu t nguy him, c hi m khng th loi tr
ht c phi trang b phng tin bo v c nhn.

Bn d liu an ton ha cht l ngun thng tin ch yu cho vic la chn

phng tin bo v c nhn. Kt hp vi cc thng tin t danh mc trang b phng
tin bo v c nhn do c quan chc nng ca nh nc ban hnh, t cc nh chuyn
mn v v sinh cng nghip, v ha hc xy dng quy ch qun l, s dng trang
b phng tin bo v c nhn, gm cc vn sau (hnh 54):

- Ban hnh ni quy s dng v bo qun phng tin bo v c nhn;

- ra bin php nhm m bo cp ng, phng tin bo v c nhn;

- Thng bo cc vng, cc cng on bt buc phi s dng phng tin bo v

c nhn;

- Thit lp mt chng trnh hun luyn trong phn nh cc mi nguy him

v nhng bin php bo v, cch la chn v s dng, bo qun v sa cha phng
tin bo v c nhn.

Hnh 54 trang 126

Hnh 54: Phi trang b phng tin bo v c nhn khi nhng bin php khc
khng kim sot ht cc nguy c ha cht

Cu hi tho lun

1. trang b phng tin bo v c nhn thch hp cho ngi lao ng tip

xc vi ha cht nguy him cha? Nu cha, ti sao?

2. Ngi lao ng c h tr g la chn, s dng v bo qun ng

phng tin bo v c nhn?

5.5- Trin khai, nh gi v nh k luyn tp phng n khn cp

Khi xy ra tnh trng khn cp c lin quan n ha cht, thng tc hi khng

ch gii hn i vi ngi lao ng m cn gy ra cho c cng ng v mi trng
xung quanh. K hoch khn cp ngoi vic hng dn r rng cho mi ngi trong
doanh nghip bit lm g v khng lm g, cn to c hi phi hp vi i cu ha,
cnh st, y t v cc dch v cp cu khc bn ngoi nh my.

Ngi s dng lao ng phi thit lp nhng bin php khn cp v phng
tin gii quyt bt c s c no. V d, phng trng hp b ha cht bn hoc
dnh vo ngi, vi cp cu v nhng bn ra mt s c trang b gn ni lm
vic nht (hnh 55). Nhng trang thit b ny phi c kim tra thng xuyn
m bo chng lun sn sng hot ng tt.

Hnh 55 trang 127

Hnh 55: Lp t vi cp cu, nhng bn ra mt gn v tr c s dng ha

cht

Tng t nh vy, phi phn loi nguy c chy (chy cht lng, chy cht rn,
chy cht kh v kim loi v trong trng hp chy s c cc thit b chng chy ph
hp nhm dp tt hoc khng ch la trc khi nhng n v cu ha n. Phi hun
luyn nhng ngi lao ng lin quan n hot ng cu ha. K hoch s tn khi
chy phi c thit lp v luyn tp u n m bo cuc s tn c sun s v
nhanh chng.

Ngi s dng lao ng nn c gng b tr sao cho ti mi ni lm vic u c

nhng ngi lao ng c hun luyn cch t s cu. Cn c vo quy nh ca
lut php quy nh s thnh vin ti thiu cho s cu cc ni lm vic. Ngi s
dng lao ng cn thit lp mt chng trnh hun luyn cho mi ngi lao ng v
cc vn lin quan trong trng hp khn cp. Chng trnh hun luyn nn gm
nhng ni dung sau:

- Phn cng ngi ko h thng bo ng;

- Ku gi s tr gip thch hp;

- S dng phng tin bo v c nhn thch hp trong tnh trng khn cp;

- Nhng hot ng s tn ngay lp tc bt c ai trong vng nguy him;

- Hng dn cch s cu;

- S dng thit b v cc vt liu c bit nhm s cu, cu ha v thit b kim

sot r r, trn ;

- Cc hot ng s tn ti sn gn khi cn thit.

Cu hi tho lun

1. Phc tho k hoch khn cp khi xy ra chy, r r, thot hi c trong

doanh nghip ca bn.
 2. M t nhng thit b cn thit cho vic gii quyt tnh trng khn cp lin
quan ti s dng ha cht.

5.6- Thit lp v duy tr nhng quy trnh gim st s tip xc v vic kim
tra sc khe

Ngi s dng lao ng phi thit lp quy trnh gim st cc mc c hi

ca ha cht tip xc (hnh 56). N khng c vt qu gii hn cho php c quy
nh trong lut php quc gia (danh mc do B Y t ban hnh). Nu mc c hi
vt qu gii hn , ngay lp tc phi iu tra xc nh nguyn nhn v ra cc
bin php khc phc. Trc khi thc hin nhng bin php khc phc, ngi lao ng
phi c cung cp phng tin bo v c nhn thch hp hoc tm dng vic trong
vng c hi. Vic kim sot mc nhim ha cht trong mi trng lao ng
phi c thc hin nh k theo quy nh ca php lut v phi c lm t xut
trong cc trng hp c nghi vn v mc nhim. Tt c h s qun l s tip xc
vi ha cht phi c lu gi theo ng quy nh.

Ngi lao ng tip xc vi ha cht phi c gim st v y t, ch yu l

kim tra sc khe nh k nhm xc nh nhng nh hng c hi vi sc khe khi
lm vic vi ha cht. Phn ln cc bnh ngh nghip c mt giai on bnh lu
di. V vy, kim tra sc khe l c hi pht hin bnh ngh nghip giai on sm
nht, nhm thc hin nhng hin php phng trnh v iu tr thch hp. iu quan
trng l nhng bc s tin hnh chng trnh ny c hun luyn tng xng v y
hc lao ng. Tt c cc h s sc khe phi c bo qun tt.

Hnh 56 trang 130

Hnh 56: Gim st s tip xc nh k

Cu hi tho lun

1. Ni bn lm vic tin hnh cc chng trnh g qun l mi trng lao

ng, ci thin iu kin lao ng?

2. M t dch v kim tra sc khe trong nh my bn lm vic.

5. 7- Lp k hoch v thc hin chng trnh hun luyn

Gio dc v o to l mt yu t quan trng trong vic qun l ha cht nguy

him. Vic lp t cc thit b an ton, vic b sung quy trnh v quy phm an ton
cng vi s hun luyn v o to l cc nhn t m bo thc hin c hiu qu
chng trnh kim sot ha cht.
 Tt c nhng ngi lm vic vi ha cht nguy him phi nhn thc c cc
mi nguy him, v cc bin php m bo an ton c p dng, t quy trnh lm
vic, cch s dng, bo qun phng tin bo v c nhn, n nhng hin php s
cu v cp cu.

Hun luyn c bit cn thit cho ngi lao ng mi vo ngh. Ngoi ra, tt
c mi ngi lao ng u phi c hun luyn li theo nh k hoc khi c thay i
trong quy trnh sn xut.

Cu hi tho lun

1. Ni bn ang lm vic c nhng hnh thc hun luyn no c t chc

trong nm qua nhm m bo an ton v bo v sc khe trong s dng ha cht?

2. M t nhng bin php c s dng chng trnh hun luyn an ton

ha cht n c tt c nhng ngi lao ng.

6. iu tra bo co tai nn lao ng, bnh ngh nghip v cc s c khc

6.1- iu tra tai nn lao ng v cc s c khc

* nh gi c cc nguy c v ra cc bin php phng nga cn thit,

ngi s dng lao ng phi phi hp vi ngi lao ng v i din ca h iu
tra ngay:

- Cc tai nn v s c bt k n c gy thng tch hay khng;

- Cc trng hp bnh ngh nghip r v ang b nghi ng;

- Cc trng hp c th xy ra mi nguy him lin quan n ha cht c hi.

* Cng vic iu tra cn xem xt n hiu qu ca cc bin php gim st hin

c.

6.2- Bo co tai nn, bnh ngh nghip v cc s c khc

Phi bo co tai nn, bnh ngh nghip v cc s c khc lin quan n ha

cht cho ngi c thm quyn theo ng quy nh ca php lut.

Ghi nh

1. Ngi s dng lao ng chu trch nhim qun l an ton ha cht trong t
chc ca mnh;
 2. Nhng nguyn tc chung cho qun l an ton ha cht l:

- Bit ha cht no ang s dng;

- Thng bo cho ngi lao ng v cc nguy c ca ha cht v nhng bin

php phng nga phi tun theo;

- Ci thin iu kin lao ng m bo thch ng vi ngi lao ng.

3. Cng tc qun l an ton ca ha cht bao gm nhng yu t sau:

- Nhng mc tiu ca cng ty;

- Ban qun l an ton ha cht;

- T chc v tin hnh kim sot bao gm:

* Phn loi v dn nhn, s dng, bo qun, vn chuyn v loi b.

* Nhng chng trnh kim tra y t v mi trng.

* Hun luyn v o to gio dc

* Nhng bin php cp cu.

4. Nhng nhim v ca ngi lao ng l hp tc vi ngi s dng lao ng

trong vic thc hin chng trnh qun l an ton ha cht nhm v cng m bo
an ton cho mnh v nhng ngi khc.

Cu hi tho lun

1. M t chng trnh qun l an ton ha cht trong doanh nghip bn. Lit k
nhng yu t ca n.

2. Bn c ng gp g thc y chng trnh khng?

3. M t nhng bin php khc nhau nh m ngi lao ng v ngi qun

l c th hp tc m bo thc hin thnh cng chng trnh qun l an ton ha
cht.