Lasrecomendacionesvigentes|22MAY17
Manejodelembarazoenunamujerconhipertensin
arterialcrnica
Unaguaparasumanejoclnicoprudenteysuestudioadecuado.
Autor:PippaOakeshott,LucyCChappellFuente:MJ2016353:i1497Managementofanewpregnancyinawomanwithchronichypertension
Pgina1
Loquenecesitasaber
Enlaprimerapresentacindeunamujerrecinembarazadaconhipertensinarterialcrnica,disponerla
derivacininmediataaunobstetra,depreferenciaunoqueseespecialiceenlahipertensin.
Estasmujerestienenunmayorriesgodepreeclampsia,partoprematuro,fetopequeoparalaedadgestacional,
omuertefetal.
Asegresedeevaluarlaseguridaddelosfrmacosantihipertensivosenelembarazoysustityalossies
necesario,porejemplo:inhibidoresdelaenzimaconvertidoradelaangiotensina.
Vietaclnica
Unamujerde28aosdeedadmanifiestaquetieneseissemanasdeembarazodesusegundobebyquelegustara
serderivadaaobstetricia.Elladicequetenaunproblemaconlapresinarterialaltaenelembarazoanteriorhacetres
aosyquehaestadotomandonifedipinayramipril,desdeentonces,mientrascontinuabapresinarterialaltacuando
tratdedejardetomarsuspastillas.Preguntasiahoradebesuspenderestaspastillasysisonsegurasparasubeb.
Loquesedebeevaluar
Preguntaracercade
Embarazoactual:fechadelaltimamenstruacinparaestimarsugestacinactual(ylafechaprevistadelparto)
algunosfrmacosantihipertensivosdebensersuspendidosunavezqueunapruebadeembarazopositivahasido
confirmada(cuadro1).
Embarazosanteriores:internacinparapresinarterialaltadurantelagestacin,indicacindepartoy
problemasdesaludparaellaoparaelbebparaevaluarlaprobabilidaddereaparicin.Estenmayorriesgosi
losproblemasseprodujeronenunagestacinanterior.
Investigacionespreviasparahipertensinarterial:havistounespecialistaotenanecografarenal,
electrocardiografa,ecocardiografa,uotrosexmenesparacausasdehipertensinsecundariasegnlo
recomendadoporelInstitutoNacionaldeSaludyExcelenciadeAtencin(NICE)1
Otrosmedicamentos:sedebepreguntaracercadetodoslosfrmacosantihipertensivosparaidentificara
aquellosquenecesitancambiarse,cidoflico,vitaminaD,ycualquierotrofrmaco.
Recuadro1:Eltratamientoantihipertensivoduranteelembarazo3
Considereelusode:
Labetalol(amenosqueelpacientetengaasma)
Nifedipina
Metildopa(advertirquelasomnolenciapuedeocurrirascomounbajoestadodenimo)
Suspender:
Inhibidoresdelaenzimaconvertidoradeangiotensina(porejemplo,ramipril,enalapril)
Bloqueadoresdelreceptordeangiotensina(porejemplo,valsartn,losartn)
Diurticostiazdicos(porejemplo,bendrofluacida,hidroclorotiazida)
Examenclnico
Tomesupresinarterialdeacuerdoconelprotocolo(manguitoanchosisucircunferenciadelbrazosuperiores33cm,
posicincorrecta,sinhablar,sentadosdurantecincominutos).Tomesupresinarterialtresvecesconunminutode
diferenciayelpromediodelosltimosdoslecturas.
Page 1 / 3
Tomesupresinarterialdeacuerdoconelprotocolo(manguitoanchosisucircunferenciadelbrazosuperiores33cm,
posicincorrecta,sinhablar,sentadosdurantecincominutos).Tomesupresinarterialtresvecesconunminutode
diferenciayelpromediodelosltimosdoslecturas.
Compruebesuorinaparadescartarproteinuriayparaevaluarlaenfermedadrenalcoexistente,yrepetirlapruebade
embarazosihayalgunadudaacercadesuestado.
Organizarlosanlisisdesangreparahipertensinincluyendolaevaluacindelafuncinrenalylahemoglobina
glicosilada(HbA1c)/glucosadesangrealazar.
Solicitarunelectrocardiogramasinohayregistroanterior.(Tengaencuentaquelasconcentracionesdelpidossonpoco
fiablesenelembarazo,porloquedebensercomprobadasdespusdelpartosiesapropiado.)
Loquesedebehacer
Explicarquealrededordel23%delasmujeresembarazadas(alrededorde16000a24000mujerescadaaoenel
ReinoUnido)yatienepresinarterialaltacuandoquedanembarazadas(esdecir,lahipertensinescrnica).Yaque
estoaumentalosriesgosparaelembarazodebereferirlaaunobstetrayquevaanecesitarcitasadicionalesparasu
vigilancia.
Alrededordeunacuartapartedelasmujeresembarazadasconhipertensincrnicadesarrollanpreeclampsia.Cerca
deunterciotendrunnacimientoprematuro.2
Sihatenidopreeclampsiaenunembarazoanterioresmsprobablequelatenganuevamenteenfuturosembarazos.3
Adems,lasmujeresquehantenidounembarazoconhipertensinarterialtienenunmayorriesgoalargoplazode
accidentecerebrovascularyenfermedadcardiovascular.
Paralasmujeresconhipertensinarterialcrnicaesespecialmenteimportanteduranteelembarazoevitarelexcesode
peso,continuarconelejercicio,comerunadietabajaensal,ydejardefumar.
Explicarlossntomasdelapreeclampsia,yaconsejarlequevayaalaunidaddeevaluacindeembarazoelmismoda
encasodepresentar:
Fuertesdoloresdecabeza(aumentodelaintensidadquenosealiviaconanalgsicosregulares).
Problemasvisuales,comovisinborrosa,lucesintermitentes,ovisindoble.
Dolordeestmagopersistentey/ovmitos.
Faltadeaire.
Hinchaznrepentinadelacara,lasmanosolospies.
Hacerunplandegestinclnica
Disponerladerivacininmediataaunobstetraespecializadoenhipertensinarterialjuntoalacitaconobstetricia,
destacandolahipertensincrnica.Incluyalosresultadosdelasinvestigaciones,laecografarenalylaecocardiografa
sisehicieronconanterioridad.
Evaluarlaseguridaddesusmedicamentosantihipertensivosycambiarlossiesnecesario,suspenderlosinhibidoresde
laenzimaconvertidoradeangiotensina(ACE)porejemplo(cuadro1).
EstudiosdecohortesretrospectivoshaninformadoquelosinhibidoresdelaECA,bloqueadoresdelosreceptoresdela
angiotensinaytiazidaspuedenestarasociadosconmalformacionescongnitas.Otrosestudioshansugeridoqueel
riesgoestrelacionadoconlahipertensincrnicasubyacenteenlugardealasdrogas4perolaprcticaactualsigue
siendolacesacin.
Explicarquelapresinarterialmalcontroladaenocasionespuedecausarataquesounderramecerebral,loquepodra
serpeligrosotantoparaellacomoparaelbeb.Losmdicosconsideranqueestascomplicacionessonmsdainas
quelatomadecomprimidosparaprevenirlos.
Explicarquecasinoexistenfrmacosaprobadosparasuusoenmujeresembarazadasyresponderasus
preocupacionesacercadelosbeneficiosyriesgos.Aunquenopodemosestarcompletamentesegurosdequelos
medicamentosnotendrnefectossobreelbeb,losmdicosoptanporlaspastillasparalapresinarterialqueson
conocidasporsermssegurasenelembarazoyserecomiendanenlasguasinternacionales.3
Comienceconcidoflicoparaprevenirlosdefectosdeltuboneuralapartirdehoy.Iniciaraspirinaenla12semanade
gestacinparareducirelriesgodepreeclampsia.3
Apuntarcomoobjetivoaunapresinarterialdiastlicade85mmHg(basadoenungranensayoreciente).5Elnivel
ptimodelapresinarterialsistlicaesmenosclaro,perolasdirectricesaconsejanpordebajode150mmHg.3
Lapresinarterialmuybajapuedeestarasociadaconretrasodelcrecimientofetal,porloquenoserecomiendael
objetivodepresinarterialanmsbajos.
Page 2 / 3
6
Lapresinarterialmuybajapuedeestarasociadaconretrasodelcrecimientofetal,porloquenoserecomiendael
objetivodepresinarterialanmsbajos.
Monitoreodelapresinarterial:elpapeldeestetipodevigilanciaenelembarazoannoseestablecido.6Sinembargo,
usarunmonitorvalidadoparasuusoenelembarazo,compartiendolecturasdeorigenconlaspersonasinvolucradasen
sucuidadoparecepragmtico.6
Derivarlaalaunidaddeevaluacindeembarazosisupresinarterialestpersistentementeporencimade140/90mm
Hgosiellatieneunamsomsdeterminacionesdeproteinuria.
Unavezqueestdevueltaensucasaconelbeb,supresinarterialdebesercontroladacadadosdashastaqueest
pordebajode140/90mmHg,yluegounavezodosvecesporsemanahastalasextasemanapostparto.7
Compruebequesusfrmacosantihipertensivosseansegurosparalalactanciamaterna(cuadro2)7
Recuadro2:Eltratamientoantihipertensivodurantelalactancia3
Considereelusode:
Labetalol(amenosqueelpacientetengaasma),aunquelaadherenciaalamedicacin3vecesaldapuedeser
deficienteenlasmujeresdespusdelparto.
Atenololpuedeusarsesiseprefiereunaformulacindeunavezalda
Nifedipina
Enalapril(sisenecesitalaproteccincardiaca/renal)
Evitar/suspender:
Metildopa(debidoalosefectossecundariosdeladepresinylasomnolencia)
Otrosinhibidoresdelaenzimaconvertidoradelaangiotensinayantagonistasdelreceptordelaangiotensina
Diurticos
Referencias
1. BramhamK,ParnellB,NelsonPiercyC,SeedPT,PostonL,ChappellLC.Chronichypertensionandpregnancyoutcomes:systematicreviewandmetaanalysis.
BMJ2014348:g2301.doi:10.1136/bmj.g2301pmid:24735917.
2. NationalInstituteforHealthandCareExcellence.Hypertensioninpregnancy:diagnosisandmanagement.NICE,2010.
3. LiDK,YangC,AndradeS,TavaresV,FerberJR.Maternalexposuretoangiotensinconvertingenzymeinhibitorsinthefirsttrimesterandriskofmalformationsin
offspring:aretrospectivecohortstudy.BMJ2011343:d5931.doi:10.1136/bmj.d5931pmid:22010128.
4. MageeLA,vonDadelszenP,ReyE,etal.Lesstightversustightcontrolofhypertensioninpregnancy.NEnglJMed2015372:40717.doi:10.1056/NEJMoa1404595
pmid:25629739.
5. HodgkinsonJA,TuckerKL,CrawfordC,etal.Isselfmonitoringofbloodpressureinpregnancysafeandeffective?BMJ2014349:g6616.doi:10.1136/bmj.g6616
pmid:25406132.
6. BramhamK,NelsonPiercyC,BrownMJ,ChappellLC.Postpartummanagementofhypertension.BMJ2013346:f894.doi:10.1136/bmj.f894pmid:23440270.
7. NationalInstituteforHealthandCareExcellence.Hypertensioninadults:diagnosisandmanagementofprimaryhypertensioninadults.NICE,2011.
Page 3 / 3