Anda di halaman 1dari 11

LAPORAN SEMENTARA

PRAKTIKUM OPERASI TEKNIK KIMIA

Materi
Size Reduction

Disusun Oleh :
Kelompok : 3 / Senin
Penyusun : 1. Jumiati Hanapia Nurdin (21030115120052)
2. Maharani Hendrati (21030115140139)
3. Theobroma Guntur M (21030115130128)

LABORATORIUM OPERASI TEKNIK KIMIA


UNIVERSITAS DIPONEGORO
SEMARANG
2017
1. Tujuan Praktikum
1. Mampu melakukan pengukuran partikel dengan metode sieving
2. Mampu mengukur daya (energi) yang terpakai pada size reduction dengan kapasitas yang
berbeda-beda
3. Mampu menghitung Reduction Ratio untuk bahan yang berbeda-beda
4. Mampu menerapkan Hukum Kick dan Rittinger serta menghitung indeks kerja
5. Mampu menghitung Power Transmission Factor (energi penggerusan)
6. Mampu membuat laporan praktikum secara tertulis
7. Mengkaji hukum Kick dan Rittinger dengan cara membandingkan energi yang
dibutuhkan untuk operasi size reduction secara teoritis dan percobaan

2. Hasil Praktikum
Data Hasil Penggerusan Hammer Mill
(3 x 3 x 3) cm (4 x 4 x 4) cm (5 x 5 x 5) cm
t (s)
300 gr 400 gr 500 gr 600 gr 300 gr 400 gr 500 gr 600 gr 300 gr 400 gr 500 gr 600 gr
0 0.8 0.8 0,8 0,8 0.8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8
2 0.8 0.9 0.9 0.9 0.8 0.9 0.9 0,9 0.9 0.9 0.9 0.9
4 0.9 0.9 0.9 1 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9
6 0.9 0.9 1 1 0.9 0.9 0.9 1 0.9 0.9 0.9 1
8 0.9 0.9 1 1 0.9 0.9 1 1 1 1 1 1
10 0.9 1 1 0.9 1 1 1 1 1 1
12 1 1 1 1 1 1 1 1 1
14 1 1 1 1 1 1
16 1 1 1 1 1
18 1 1 1
20 1 1
22 1 1
24 1 1
26 1
28
Data Hasil Proses Sieving
Diameter (mm) Berat Pada Tray (gr)
Tray Feed (3 x 3 x 3) cm
Screen Average
300 gr 400 gr 500 gr 600 gr
I >0,425 0.6010 111.09 175.6 275.5 295.5
II 0.25 0.3375 38.41 52.3 41.97 86.78
III 0.15 0.2000 52.77 82.8 93.62 127.46
IV < 0,15 0.0750 70.15 66.62 62.78 74.65
Jumlah 272.42 377.32 473.87 584.39

Diameter (mm) Berat Pada Tray (gr)


Tray Feed (4 x 4 x 4) cm
Screen Average
300 gr 400 gr 500 gr 600 gr
I >0,425 0.6010 113.2 159.8 97.05 182.59
II 0.25 0.3375 40.2 39.13 66.12 167.25
III 0.15 0.2000 64.85 107.22 166.39 121.77
IV < 0,15 0.0750 50.9 61.55 141.22 101.95
Jumlah 269.15 367.7 470.78 573.56

Diameter Berat Pada Tray (gr)


Tray Feed (5 x 5 x 5) cm
Screen Average
300 gr 400 gr 500 gr 600 gr
I >0,425 0.6010 112.14 98.51 173.7 194.5
II 0.25 0.3375 35.06 85.52 103.5 305.5
III 0.15 0.2000 51.58 127.26 161.68 34.2
IV < 0,15 0.0750 68.05 82.45 60.5 45.06
Jumlah 266.83 393.74 499.38 579.26

Semarang, September 2017

MENGETAHUIN
PRAKTIKAN ASISTEN

Jumi Rani Theo Salsalina Sembiring


LEMBAR PERHITUNGAN

Bahan Baku : Batu Bata


Berat Bahan : 300 gram; 400 gram; 500 gram; 600 gram
Ukuran Bahan : (3 x 3 x 3)cm3; (4 x 4 x 4) cm3; (5 x 5 x 5) cm3
1. Perhitungan diameter rata-rata produk (Davg)
Ayakan > 0,425mm Davg = 0,4252 = 0,6010mm
0,425+0,25
Ayakan 0,25-0,425mm Davg = = 0,3375mm
2
0,25+0,15
Ayakan 0,15-0,25mm Davg = = 0,2000mm
2
0,15+0
Ayakan <0,15mm Davg = = 0,0750mm
2

2. Perhitungan Fraksi Berat



=

Dimana : X = Fraksi berat tiap tray
mtray n = massa batu bata di tray n (gr)
mtotal = massa batu bata total (gr)
Diameter Berat Pada Tray (gr) Fraksi Berat (X)
Tray Feed (3 x 3 x 3) cm Feed (3 x 3 x 3) cm
Screen Average
300 gr 400 gr 500 gr 600 gr 300 gr 400 gr 500 gr 600 gr
I >0,425 0,6010 111.09 175.6 275.5 295.5 0.40779 0.46539 0.58138 0.50566
II 0,25 0,3375 38.41 52.3 41.97 86.78 0.14100 0.13861 0.08857 0.14850
III 0,15 0,2000 52.77 82.8 93.62 127.46 0.19371 0.21944 0.19756 0.21811
IV < 0,15 0,0750 70.15 66.62 62.78 74.65 0.25751 0.17656 0.13248 0.12774
Jumlah 272.42 377.32 473.87 584.39 1 1 1 1

Diameter Berat Pada Tray (gr) Fraksi Berat (X)


Tray Feed (4 x 4 x 4) cm Feed (4 x 4 x 4) cm
Screen Average
300 gr 400 gr 500 gr 600 gr 300 gr 400 gr 500 gr 600 gr
I >0,425 0,6010 113.2 159.8 97.05 182.59 0.42058 0.43459 0.20615 0.31835
II 0,25 0,3375 40.2 39.13 66.12 167.25 0.14936 0.10642 0.14045 0.29160
III 0,15 0,2000 64.85 107.22 166.39 121.77 0.24094 0.29160 0.35343 0.21231
IV < 0,15 0,0750 50.9 61.55 141.22 101.95 0.18911 0.16739 0.29997 0.17775
Jumlah 267 391 269.15 367.7 1 1 1 1
Diameter Berat Pada Tray (gr) Fraksi Berat (X)
Tray Feed (4,4 x 4,4 x 4,4) cm Feed (4,4 x 4,4 x 4,4) cm
Screen Average
300 gr 400 gr 500 gr 600 gr 300 gr 400 gr 500 gr 600 gr
I >0,425 0,6010 112.14 98.51 173.7 194.5 0.42027 0.25019 0.34783 0.33577
II 0,25 0,3375 35.06 85.52 103.5 305.5 0.13139 0.21720 0.20726 0.52740
III 0,15 0,2000 51.58 127.26 161.68 34.2 0.19331 0.32321 0.32376 0.05904
IV < 0,15 0,0750 68.05 82.45 60.5 45.06 0.25503 0.20940 0.12115 0.07779
Jumlah 267 391 266.83 393.74 1 1 1 1

3. Perhitungan Diameter Rata Rata (TAAD)

2

=
3

Dimana : DTAAD = Diameter TAAD (mm)
Xi = Fraksi berat di tray i
Ci = Konstanta yang harganya tergantung dari titik partikel,
untuk kubus Ci=1
Di = Diameter rata rata partikel (mm)

Diameter Feed (3 x 3 x 3) cm
Tray 300 gr 400 gr
Screen Average
Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3) Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3)
I 0,425 mm 0.6010 0.40779 1.12898 1.87851 0.46539 1.28844 2.14383
II 0,25 mm 0.3375 0.14100 1.23782 3.66762 0.13861 1.21687 3.60554
III 0,15 mm 0.2000 0.19371 4.84271 24.21353 0.21944 5.48606 27.43030
IV < 0,15 mm 0.0750 0.25751 45.77899 610.38647 0.17656 31.38862 418.51498
Jumlah 1 52.98849 640.14612 1 39.38000 451.69466
TAAD 0.0827756 0.0871828
Diameter Feed (3 x 3 x 3) cm
Tray 500 gr 600 gr
Screen Average
Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3) Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3)
I 0,425 mm 0.6010 0.58138 1.60958 2.67818 0.50566 1.39993 2.32933
II 0,25 mm 0.3375 0.08857 0.77756 2.30387 0.14850 1.30367 3.86274
III 0,15 mm 0.2000 0.19756 4.93912 24.69559 0.21811 5.45269 27.26347
IV < 0,15 mm 0.0750 0.13248 23.55264 314.03518 0.12774 22.70934 302.79120
Jumlah 1 30.87890 343.71282 1 30.86564 336.24674
TAAD 0.0898392 0.0917946
Diameter Feed (4 x 4 x 4) cm
Tray 300 gr 400 gr
Screen Average
Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3) Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3)
I 0,425 mm 0.6010 0.42058 1.16440 1.93744 0.43459 1.20319 2.00198
II 0,25 mm 0.3375 0.14936 1.31125 3.88517 0.10642 0.93426 2.76818
III 0,15 mm 0.2000 0.24094 6.02359 30.11796 0.29160 7.28991 36.44955
IV < 0,15 mm 0.0750 0.18911 33.62024 448.26993 0.16739 29.75856 396.78079
Jumlah 1 42.11949 484.21051 1 39.18592 438.00050
TAAD 0.0869859 0.0894655
Diameter Feed (4 x 4 x 4) cm
Tray 500 gr 600 gr
Screen Average
Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3) Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3)
I 0,425 mm 0.6010 0.20615 0.57073 0.94963 0.31835 0.88135 1.46648
II 0,25 mm 0.3375 0.14045 1.23301 3.65337 0.29160 2.56000 7.58518
III 0,15 mm 0.2000 0.35343 8.83587 44.17934 0.21231 5.30764 26.53820
IV < 0,15 mm 0.0750 0.29997 53.32805 711.04062 0.17775 31.59991 421.33213
Jumlah 1 63.96765 759.82296 1 40.34890 456.92199
TAAD 0.0841876 0.0883059
Diameter Feed (5 x 5 x 5) cm
Tray 300 gr 400 gr
Screen Average
Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3) Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3)
I 0,425 mm 0.6010 0.42027 1.16353 1.93599 0.25019 0.69266 1.15252
II 0,25 mm 0.3375 0.13139 1.15353 3.41787 0.21720 1.90682 5.64985
III 0,15 mm 0.2000 0.19331 4.83266 24.16332 0.32321 8.08021 40.40103
IV < 0,15 mm 0.0750 0.25503 45.33890 604.51862 0.20940 37.22705 496.36064
Jumlah 1 52.48862 634.03581 1 47.90674 543.56403
TAAD 0.0827849 0.0881345
Diameter Feed (5 x 5 x 5) cm
Tray 500 gr 600 gr
Screen Average
Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3) Xi Xi/(CiDi^2) Xi/(CiDi^3)
I 0,425 mm 0.6010 0.34783 0.96299 1.60231 0.33577 0.92960 1.54676
II 0,25 mm 0.3375 0.20726 1.81954 5.39123 0.52740 4.63010 13.71881
III 0,15 mm 0.2000 0.32376 8.09404 40.47018 0.05904 1.47602 7.38011
IV < 0,15 mm 0.0750 0.12115 21.53782 287.17091 0.07779 13.82914 184.38851
Jumlah 1 32.41438 334.63463 1 20.86486 207.03418
TAAD 0.0968650 0.1007798

4. Perhitungan Reduction Ratio ( R ) dan Grindability (Q)



= =

Dimana : R = Reduction ratio Q = Grindability (kg/s)


Di = Diameter umpan (mm) m = massa umpan (kg)
di = Diameter produk (mm) t = waktu penggerusan (jam)
W (kg) Di (mm) di (mm) t (jam) R Q
0.3 30 0.0827756 0.00222 362.43 135.00
40 0.0869859 0.00222 459.84 135.00
50 0.0827849 0.00444 603.97 67.50
0.4 30 0.0871828 0.00278 344.10 144.00
40 0.0894655 0.00333 447.10 120.00
50 0.0881345 0.00500 567.31 80.00
0.5 30 0.0898392 0.00333 333.93 150.00
40 0.0841876 0.00389 475.13 128.57
50 0.0968650 0.00667 516.18 75.00
0.6 30 0.0917946 0.00333 326.82 180.00
40 0.0883059 0.00444 452.97 135.00
50 0.1007798 0.00722 496.13 83.08

5. Perhitungan Energi Penggerusan


= . . . = . .
=
Dimana : Etotal = Energi total yang dibutuhkan oleh mesin (J)
Ekosong = Energi yang timbul saat mesin tidak beroperasi (J)
Epenggerusan = Energi yang timbul saat mesin beroperasi (J)
V = Tegangan listrik (V). Tegangan pada mesin = 381,051 V
Ikosong = Kuat arus saat mesin tidak beroperasi (A) = 1,9 A
I = Kuat arus saat mesin beroperasi
t = Lama mesin beroperasi untuk melakukan penggerusan (s)
cos = 0,81

m (kg) Di (mm) I (A) t (s) Energi Total (J) Energi Kosong (J) Energi Penggerusan (J)
30 30 8.600 2123.52 586,436 1512.39
0,3 40 40 8.600 2123.52 586,436 5604.21
50 50 9.333 4609.18 586,436 8413.81
30 30 8.833 2726.41 586,436 3512.44
0.4 40 40 9.000 3333.43 586,436 7699.12
50 50 9.400 5222.37 586,436 10560.99
30 30 9.429 3492.16 586,436 4609.18
0.5 40 40 9.375 4051.04 586,436 8747.16
50 50 9.538 7065.72 586,436 11493.67
30 30 9.571 3545.07 586,436 5710.03
0.6 40 40 9.556 4718.92 586,436 11949.52
50 50 9.643 7738.31 586,436 13356.34

6. Perhitungan Konstanta Kick


Hukum Kick

= . log ( )

Melalui pendekatan persamaan dari kurva hubungan antara log (Di/di) vs energi penggerusan
Denga Persamaan y = mx (y = a + bx, b = m)

log Energi Konsta


m
(Di/di) Penggerusa Persamaa Kurva nta
(kg)
(x) n (y) Kick
2.55922 2123.52
0,3 2.66261 2123.52 36376
2.78102 4609.18
2.53669 2726.41
0,4 2.65040 3333.43 37455
2.75382 5222.37
2.52366 3492.16
0,5 2.67681 4051.04 36609
2.71280 7065.72
2.51430 3545.07
0,6 2.65607 4718.92 39362
2.69560 7738.31

7. Perhitungan Konstanta Rittinger


Hukum Rittinger
1 1
= ( )

Melalui pendekatan persamaan dari kurva hubungan antara (1/di -1/Di )vs energi penggerusan dengan
menggunakan Persamaan y = mx (y = a + bx, b = m)

Konst
Energi
m (1/di)- anta
Penggerus Persamaa Kurva
(kg) (1/Di) (x) Ritting
an (y)
er
11.20262 2123.52
0,3 11.47112 2123.52 7518.8
12.05949 4609.18
10.95568 2726.41
0,4 11.15250 3333.43 6226.6
11.32630 5222.37
11.09766 3492.16
0,5 11.85324 4051.04 10500
12.17512 7065.72
10.86055 3545.07
0,6 11.29927 4718.92 19068
11,802 7738.31

Anda mungkin juga menyukai