4.

Restrukturiranje kompanija - obuhvata tri razliite ali veoma povezane grupe aktivnosti
Ekspanziju koja ukljuuje merdere i akvizicije, konsolidaciju, zajednika ulaganja
Kontrakciju koja ukljuuje podjelu velikih kompanija na manje filijale , prodaju aktive kompanija i
Vlasnito i kontrolu kompanija

Merderi predstavljaju spajanje dvije ili vie kompanija razliite veliine i ekonomske snage pri emu novonastala
kompanija zadrava entitet vee kompanije.
Akvizicija je preuzimanje jedne kompanije od strane vee, gdje preuzeta kompanija postaje drutvo keri svog kupca uz
zadravanje pravne samostalnosti.
Konsolidacija predstavlja spajanje dvije ili vie kompanija u novu , dok ranije prestaju da postoje. x+y = z

Merderi mogu biti:

Horizontalni gdje dolazi do spajanja dvije kompanije koje se bave istom vrstom posla, npr. dva proivoaa automobila
Vertikalni gdje dolazi do spajanja dvije kompanije koje su ukljuene u razliite faze proizvodnje istog proizvoda
Konglomeratski kod koga se spajaju kompanije koje nisu proizvodno, poslovno ili trino povezane a radi koritenja
ekonomije obima i minimiziranja rizika.

Akvizicija predstavlja aktivnosti kupovine i stjecanja kontrole nad drugom kompanijom koja se vri na razliite naine: za
gotov novac, razmjenom akcija ili drugih HOV isl. Postoje brojne strategije koje se koriste kod akvizicija, a mogu se podjeliti
na prijateljska i neprijateljska preuzimanja.
Kod prijateljskog preuzimanja, kompanija upuuje finansijski prijedlog menadmentu ciljne kompanije targetu koji moe
da ukljuuje spajanje dvije kompanije, njihovu konsolidaciju ili stvaranje drutva keri. Akcionari target kompanije primaju
gotovinu ili akcije kompanije koja pokree akviziciju, ili u sluaju konsolidacije akcije nove kompanije u zamjeni za akcije
target kompanije.
Kod neprijateljskog preuzimanja kompanija ponua se bez predhodnog upozorenja pismeno obraa menaderima target
kompanije. Pismo je univerzalna ponuda koja sadri sve uslove preuzimanja: cijenu, vrijeme, namjere, rok za donoenje
odluke. Poto se uglavnom radi o ponudi jake kompanije koju je teko odbiti menaderi su iz straha od nezadovoljstva
akcionara prinueni da je prihvate.

U procesu M&A uestvuju tri grupe uesnika od kojih svaka ima svoje motive:
Kompanija ponua (kupac) da osigura maksimizaciju dobiti u budunosti,
kompanija target (prodavac) motivi prodavca mogu biti privatno i poslovno uslovljeni. Privatno uslovljeni su
izraeni kod kompanija srednje finansijske moi koje su obino organizovane tako da je vlasnik ujedno i menader,
usljed ega dolazi do konflikta rizika vlasnitva i rizika upravljanja. Poslovno uslovljeni motivi su brojni a najzna:
finansijsko savladavanje problema rasta
realizacija dobitka od prodaje
bolje koritenje prodajnih mogunosti
investicione banke posredni ciljevi se odnose na ostvarivanje provizija po ugovorima iz poslova M&A,
neposredni ciljevi odnose se na mogunost njegovanja i intenziviranja poslovnih odnosa sa klijentima, proirivanje
bankarske ponude, kao i sticanje novih poslovnih klijenata.

IB pruaju savjete i target kompanijama za strategiju odbrane, odnosno kreiraju taktike koje e ih uiniti manje privlanim za
preuzimanje od strane veih kompanija. Specijalisti odjeljenja M&A esto pojedinim strategijama daju neobina imena:
o Zamka za ajkule(shark reppellents) je jedna od formalnih metoda odbrane od pokuaja preuzimanja a odnosi se
na odredbe u internim aktima kompanija. Cilj odredbi je da se kompanije uine to neatraktivnijim targetom
kreiranjem dodatnih uslova za transfer upravljake kontrole.
o Otrovna pilula (poison pill) predstavlja distribuciju novih HOVstarim vlasnicima a koje nisu dostupne ponuau.
o Bijeli vitez (white knight) se koristi kod neprijateljskog preuzimanja. Target kompanija pregovara sa drugom
kompanijom bjelim vitezom o preuzimanju pod povoljnijim uslovima.
o Dokapitalizacija levridom odnosi se na poveanje nivoa duga uzimanjem velikih kredita, emitovanjem dunikih
HOV ili smanjenjem iznosa gotovine kroz isplate velikih dividendi, iji je cilj da se target kompanija uini to manje
atraktivnom za preuzimanje. Ova strategija se esto naziva i leveraged cash out.

LBO operacije manja grupa privatnih investitora, koristei finansijska sredstva, otkupljuje akcije i privatizuje target
kompaniju. Ako se menaderi javljaju kao investitori u pitanju je MBO (management buy out)kao neki od razloga zbog kojih
se kompanije privatizuju navode se:
Problemi zbog odvojenosti funkcije vlasnitva i funkcije kontrole
Obavljanje osjetljivih i povjerljivih informacija je obavezno za javne ali ne i za privatne kompanije
Vea efikasnost kod donoenja odluka. Menaderi ne moraju da pripremaju detaljne izvjetaje i obezbjeuju
dokaze za akcionare prije sprovoenja vanih odluka, uvoenja novih projekata isl.

IB odnosno odjeljenja M&A uestvuju u LBO operacijama i to:

Mogu inicirati cijeli proces
Zakljuuju sporazume izmeu ukljuenih strana
Uestvuju u strukturiranju finasijskog aranmana
Uestvuju u pregovorima, kontroli, monitoringu itd.
Jedan od najveih problema u LBO je strukturiranje finansijskog aranmana jer novi vlasnici nemaju dovoljno sredstava da
isplate predhodne. IB pruaju pomo za rjeavanje ovog problema privatnim investitorima, najvie koristei: visoko rizine
junk obveznice, davanje kredita investitorima za prevazilaenje problema finansiranja (bridge finansing) i trgov. bankarstvo.
IB daju zajam kao privremeni oblik finansiranja investitorima koji uestvuju u LBO dok se ne obezbijede trajniji izvori
finansiranja. Ovaj zajam naziva se bridge finansing i obezbjeuje da se LBO operacija izvri to prije.
Trgovako (merchant ) bankarstvo je nova funkcija za IB gdje one uzimaju uee u kapitalu target kompanije postajui
partner investitorima LBO grupe. Ovo je puno rizinije od davanja zajmova LBO grupi.

5. Finansijski inenjering

Tokom 70-tih i 80-tih, finansije postaju od opisne: analitika, a potom i inenjerska disciplina. Tome su doprinijeli: dalji
napredak finansijske teorije,razvoj novih finansijskih instrumenata, meunarodna konkurencija, velika cjenovna osjetljivost,
dalji razvoj matematikih i statistikih modela. Itd.
FI predstavlja krv finansijskih inovacija i mono je oruje investicionog bankarstva.

Def:
Predstavlja dekompoziciju jednog ili vise finansijskih instrumenata na sastavne dijelove, tj. raspakivanje i prepakivanje tako
rastavljenih dijelova radi dobijanja novog finansijskog instrumenta, sa odreenim promijenjenim investicionim
karakteristikama.
ire, FI se moe definisati kao razvoj i kreativna primjena finansijske tehnologije radi rjeavanja finansijskih problema,
iskoritavanja finansijskih mogunosti i stvaranja dodatne vrijednosti.
FI predstavlja vaan izvor prihoda za investicionu banku. Poseban znaaj imaju:
1) HOV osigurane aktivom (ABS)
2) HOV osigurane hipotekom (MBS)
3) Obveznice bez kupona
4) Svop
5) Kamatni sporazumi

1) HOV osigurane aktivom (ABS) sve HOV kod kojih kao kolaterali slue krediti (zajmovi, lizing ugovori ili sredstva
kupljena na otplatu), a nastale su u procesu sekjuritizacije (u praksi se najvie koriste HOV osigurane autozajmovima i
zajmovima na bazi kreditnih kartica).
Sekuritizacija process transformacije zajmova u marketibilne, visokokvalitetne i likvidne obveznice. Smisao
sekuritizacije bankarskih zajmova jeste to vea likvidnost active. Bankarski zajmovi ostaju u aktivi banke do njihove
konane likvidacije, i predstavljaju nelikvidnu aktivu, to je posebno vano ako imaju duu ronost. Iz tog razloga banke
vre transformaciju jednog dijela zajmovnih plasmana u HOV. Bankarski zajmovi slue kao kolaterali za obveznice.
Proces sekuritizacije se sastoji iz nekoliko faza:
Inicijalna faza kada banka eli da odreeni obim zajmova transformie u obveznice, sklapa finansijski
aranman sa investicionom bankom, koji se odnosi na otkup od strane IB, koja potom vri sekuritizaciju,
kreiranje obveznica, te njihovu distribuciju.
Strukturiranje novoemitovanih obveznica na bazi pula zajmova. Sastoji se u transformaciji rizika i prinosa,
odnosno modifikaciji karakteristika obveznica kako bi se privukli investitori prepakivanje novanih tokova
inicijalnih zajmova u novane tokove obveznica.
Poboljanje kredita sastoji se u ukljuivanju nekoliko finansijskih institucija, najee IB, kao garanata,
ime se poboljava kvalitet u odnosu na bazinu aktivu i dovodi do smanjenja kreditnog rizika.
Promet sekuritizovanog kredita predstavlja primarnu prodaju emitovanih obveznica i ovu funkciju najee
obavljaju IB, distribucijom ili direktnim plasmanom institucionalnim investitorima.(postoji i sekundarna
trgovina posredstvom brokersko-dilerskih kua opet IB).
Servisiranje odnosi se na naplatu kamate i glavnice zajmova koju obavljaju banke koje su ih odobrile.
Korisnici inicijalnih zajmova ne znaju da su ti zajmovi sekuritizovani i da su njihovi stvarni kreditori postali
razni institucionalni investitori.

IB uestvuju u:
1) Strukturiranju HOV i kolaterala
2) Upravljaju procesom preuzimanja i plasiranja emisija, i
3) Uestvuju u sekundarnoj prodaji ovih HOV.

2) HOV osigurane hipotekom (MBS). Hipotekarni kredit je oblik dugoronog bankarskog kredita, koji se odobrava na
osnovu zaloga nepokretnosti (zemljite, zgrade, ...), a koritenjem depozita kao primarnog izvora sredstava banaka. Dre
se do roka dospijea, odnosno likvidacije kredita i predstavljaju nelikvidan dio aktive. Slino kao i kod ABS obveznica,
banka koja je odobrila hipotekarne kredite, ispunila odreene standarde, inicirala pul, zadrava pravo servisiranja
odobrenih kredita i za to naplauje proviziju.

Uticaj sekuritizacije na finansijska trita prednosti od kreiranja ABS i MBS obveznica imaju i investitori i emitenti.
Emitenti Investitori
Nii trokovi sredstava Sekuritizacija smanjuje kreditni rizik (HOV osigurane pulom)
Efikasnija upotreba kapitala HOV poboljane raznim garancijama drugih fin. Institucija
Smanjenje kamatnog rizika Tendencija porasta prihoda- smanjenje trokova posredovanja
Poboljanje kvaliteta kredita
Diverzifikacija izvora
Stvarne inovacije na ovom tritu su :
smanjenje rizika procesom pulinga sredstava i kreditnim poboljanjem i
prepakivanje novanih tokova, odnosno mogunost vanbilansnog finansiranja

3) Obveznice bez kupona dunike HOV, koje se prodaju po diskontnoj vrijednosti, tj. ispod nominalne vrijednosti, a o
roku dospijea vlasnik dobija nominalnu vrijednost. IB kupi dravne obveznice sa duim rokom dospijea i kuponskom
stopom, a radi kreiranja obveznica bez kupona. Novokreirane obveznice se pohrane kod banke, a potom se emituju
potvrde sa razliitim rokom dospijea.
4) Svop. Trita derivata, u kojima, moe se rei, IB igraju glavnu ulogu, predstavljaju segmente finansijskih trita koji
imaju najvei rast i razvoj. Derivati se koriste za: smanjenje trokova kapitala, upravljanje rizikom, iskoritavanje
ekonomije obima, kreiranje sintetikih instrumenata, arbirau na svjetskom tritu HOV, itd. Pod derivatima se
podrazumijevaju, u irem smislu, fjuersi, opcije, venberzanski derivati kao to su: svopovi, caps, floors, egzotine
opcije, MBS, ABS i ostale hibridne HOV.
SVOP predstavlja ugovorni sporazum izmeu dvije strane o razmjeni serije plaanja u odreenom roku, koji se naziva
dospijee svopa. Osnovne vrste svopova su:
Svop kamatne stope - sporazum dvije strane o zamjeni fiksne za promjenljivu kamatu u istoj valuti (koriste se radi
smanjenja trokova finansiranja).
Valutni svop - zamjena kamate po fix stopi u jednoj valuti za kamatu sa promjenljivom stopom u drugoj valuti.
Robni svop uenici su dvije strane koje vre periodina plaanja jedna drugoj za odreenu koliinu robe. Jedna
strana plaa drugoj fiksnu, dok druga prvoj paa promjenljivu cijenu za odreenu koliinu robe (ne dolazi do
razmjene robe izmeu strana koje uestvuju u svopu).
Svop akcija i
druge varijante ovih osnovnih vrsta svopova.

5) Kamatni sporazumi predstavljaju sporazum dvije strane, gdje jedna, u zamjenu za odgovarajuu premiju, prihvata da
izvri kompenzaciju drugoj, ukoliko doe do promjene referentne stope u odnosu na ranije utvren nivo. Kamatni
sporazum u kome jedna strana plaa drugoj kada referentna stopa poraste u odnosu na ranije utvren nivo, koji se naziva
strike stopa (strike rate), predstavlja kamatni poklopac, ili jednostavnije caps. Kamatni sporazum u kome jedna strana
plaa drugoj kada referentna stopa padne u odnosu na strike stopu, predstavlja kamatni pod, ili floors.
Uslovi definisani izmeu dvije strane su:
Referentna stopa
Strike stopa
Rok dospijea
Vrijeme saldiranja (najee polugodinje) i
Zamiljeni glavnini iznos.

Kamatni sporazumi se jo nazivaju OTC ili dilerskim opcijama.

Kupac caps-a ostvaruje dobit u sluaju da kamatna stopa poraste iznad strike stope, dok prodavac vri plaanje.
Kod floors-a kupac ostvaruje dobit kada kamatna stopa padne ispod strike stope.

Kamatni collar predstavlja kombinaciju caps-a i floora, odnosno kupac collara istovremeno kupuje caps i prodaje floorl tj
mogue su dvije transakcija ili njihova kombinacia u jednu.

6. Ostale aktivnosti IB na tritu HOV

6.1. Upravljanje aktivom

Inv. fondovi su finan. institucije koje vre posredovanje izmeu individualnih investitora na jednoj strani i emitenata HOV na
drugoj strani. Fondovi predstavljaju skup akcija, obveznica i drugih HOV koje su u vlasnitvu grupe investitora ime se
postie diverzifikacija portfolija to rezultira smanjenjem rizika. Druga prednost fondova u odnosu na idividualne investitore
je to fondovima upravljaju profesionalni portfolio menaderi koji prate kretanja na finan. tritima i nastoje da na osnovu
investicija u portfoliju postignu najbolje rezultate.
Investicione kompanije utvruju strategiju ulaganja inv. fondova a potom izdaju prospekt jer je njihovo poslovanje strogo
regulisano pravilima SEC-a. U prospektu se navode sve bitne informacije relevantne za budueg investitora i to:
- Investicioni ciljevi koji se mogu podijeliti u tri osnovne kategorije: ostvarivanje tekueg prihoda, obezbjeenje
budueg rasta ili kombinacija oba
- Programi investiranja i poslovna politika koju e rukovodstvo investicionog fonda sprovoditi u cilju
realizovanja postavljenih ciljeva.
- Naknade i trokovi se daju na poetku u prospektu jer investicioni fondovi trokove svog poslovanja finansiraju
iz provizija koje plaaju investitori. Provizija treba da pokrije trokove portfolio menadera, trokove
transakcija koje fond ima na finansijskim tritima, kao i trokove reklame koji su znaajni za otvorene
investicione fondove.
- Uinak fonda odnosno da li fond posluje sa dobitkom i kako se ponaao u prolosti. Postoje tri naina za
praenje uinaka fonda:
a) praenjem promjene neto vrijednosti imovine koja predstavlja vrijednost udjela u fondu iskazanu u novanoj
jedinici i raste kada se poveava vrijednost portfolija fonda (promjena neto vrijednosti imovine = vrijednost
fonda/broj udjela u fondu)
 b) izraunavanjem prinosa prinos je iznos prihoda koji fond obezbjeuje i izraava se kao procentualni
dio tekue cijene udjela (dividenda po udjelu/cijena udjela)
c) izraunavanjem ukupnih prihoda na osnovu neke investicije u odreenom periodu (broj udjela x neto
vrijednost /cijena poetnog ulaganja)

- Nain kupovine i prodaje udjela u fondu podrazumjeva minimalni iznos ulaganja, izbor naina ulaganja,
mogunost reinvestiranja, usluge trensfera sredstava iz jednog fonda u drugi isl.

Postoje dva osnovna tipa investicionih fondova:

Otvoreni investicioni fond (mutual funds, unit trust) je u svakom trenutku spreman da kupi ili proda svoje akcije, njegov
obim je prilagodljiv zahtjevima investitora i ne registruju se na berzama, jer se transakcije kupovine udjela obavljaju u
direktnom kontaktu fonda i investitora.
Zatvoreni investicioni fond (closed-ends funds, investment trust) emituje fiksni iznos svojih akcija koje prodaje na
primarnom tritu putem javne ponude. Ovaj fond je registrovan na berzi tako da njegovi akcionari mogu akcije da prodaju
preko berzi ili na vanberzanskom tritu.

U razvijenim privredama investicioni fondovi se specijalizovani u zavisnosti od investicione politike koju sprovode i mogu se
podijeliti u tri osnovne kategorije:
- fondovi koji ulau u akcije (stock funds)
- fondovi koji ulau u obveznice (time bond funds)
- fondovi koji ulau u instrumente na tritu novaca (money market mutual funds)
Fondovi koji ulau u akcije sadre vei stepen rizika kao i oekivani vei stepen prinosa za njihove akcionare. Dalje se
razlikuju prema vrstama plasmana, zavisno od rizika koji prihvataju individualni investitori, tako da postoje specijalizovani
fondovi za plasmane u :
- Akcije domaih kvalitetnih kompanija (blue chip stocks)
- Akcije meunarodnih kompanija
- Akcije kompanija u odreenoj zemlji (country funds)
- Akcije kompanija odreene privredne grane
- Akcije indeksiranih fondova
Akcionari fondova koji ulau u obveznice oekuju relativno manje stope prinosa i manji rizik. Postoje dvije osnovne
kategorije: oporezivi i neoporezivi fondovi koji ulau u obveznice organa uprave, a investitori koji ulau u ove fondove ne
plaaju ni dravni ni lokalni porez, ime su trostruko osloboeni poreza. Pojedini fondovi se specijaliziraju za plasmane u
- Dravne obveznice
- Obveznice kompanija visokog kvaliteta
- Obveznice kompanija niskog kvaliteta
- Obveznice organa lokalne uprave

Inv. fondovi koji ulau u instrumente novanog trita su karakteristini za amariki finansijski sistem, raspolau velikim
potencijalom i ulau u kratkorone hartije: dravne blagajnike zapise, komercijalne zapise, depozitne certifikate. Ovi
fondovi ulau u investicije bez rizika i ulaganje je slino tednji tj. ulaganjem u ove fondove vraa se iznos uloga uvean za
kamatu po osnovu uloenih sretstava.

Pored ovih postoje i drugi fondovi sa posebnim namjenama koji imaju specifine investicione ciljeve a neki od njih ulau u
indekse, opcije i fjuerse. Postoje jo i granski, zeleni, etiki i drugi fondovi.

6.2. Savjetodavne usluge

Jedna od aktivnosti investicionih banakaje davanje savjeta preporuka ili miljenja klijentima za koje ostvaruju proviziju. Ova
aktivnost ponekad moe biti u suprotnosti sa interesima banke. Postoje razne vrste savjeta:
- Za upravljanje aktivom i pasivom
- Za zatitu od rizika (heding)
- Za preuzimanje drugih kompanija (m&a)
- Za odbranu target kompanija od neprijateljskog preuzimanja
- Strukturiranje svih vrsta finansijskih aranmana
Jedno od vanijih podruja je davanje potenog miljenja (fairness opinion) a u sklopu M&A aktivnosti i predstavlja izjabu
IB o vrijednosti aktive ili akcija odreene kompanije. Ovo miljenje se posebno koristi kod restrukturiranja neke kompanije
kada obino menadment trai savjet nekoliko IB. Kod privatizacije LBO operacijama investitori trae ovakva miljenja i na
osnovu njih vre isplatu akcionara kompanije. Cilj je da se odredi potena cijena koja je finansijski razumna pri emu je
potrebno istai da miljenje ne znai da target kompanija treba da prihvati ponudu i da je ona u njenom interesu ve samo da
je finansijski potena. Isto tako ovo miljenje nije zakonski obavezno ali ukoliko nije obezbijeeno moe da dovede u sumnju
vlasnike akcija u ispravnost.

6.3. Trgovako bankarstvo i venture kapital

Trgovako bankarstvo iili merchant banking predstavlja investiranje u akcije ili druge HOV kompanija ali ne zbog brokersko
dilerskih aktivnosti, arbitrae ili diverzifikacije portfolija. Venture kapital se naziva rizini kapital, jer se uglavnom radi o
investicijama u kompanijama koje tek poinju a pripadaju industriji visoke tehnologije. Investiranje rizinog kapitala nije
ogranieno na investicione banke ve postoje privatne i javne venture kompanije. Ali kada se radi o investiranju rizinog
kapitala iz fondova investicione banke u pitanju je trgovako bankarstvo koje jo obuhvata i investiranje u LBO operacije i
druge strategije restrukturiranja kompanija.
Neki od razloga zbog kojih su ove finansijske institucije ukljuene u aktivnosti trgovakog bankarstva i venture kapitala su:
 - Investicione banke imaju ulogu generalnog partnera u pulu venture kapitala. Obino investiraju 1% pula ali kao
organizator i menader pula dobijaju 20 % od ostvarenih prihoda pula koji se organizuje sa odreenim rokom
trajanja nakon ega se gasi tj. njegova imovina se rasprodaje i prihod se dijeli izmeu uesnika.
- Drugi razlog je uspostavljanje dobrih odnosa sa emitentom i sticanje novih klijenata. Investiciona banka
ostvaruje prihode kasnije, kada investira u kompaniju na osnovu pruanja drugih usluga a to su : preuzimanje,
emisija HOV, savjetodavne usluge, obezbjeenja mezanin novaca isl.
- Investicione banke su esto angaovane u LBO operacijama. Prilikom strukturiranja finansijskog aranmana
razvoja i implementacije strategija za investitore, uestvuju u vlasnitvu target kompanije, tj. posjeduju akcije
kao kompenzaciju za pruene usluge koje dre odreeno vrijeme nakon ega ih prodaju LBO grupi isl.
- Vaan razlog je i to im investiranje u mlade kompanije iz oblasti visoke tehnologije s obzirom da posluju u
konkurentskom svijetu gdje je informacija klju uspjeha omoguava da prije drugih budu u toku sa
dostignuima iz ove oblasti

Prije nego investiraju svoj kapital, investicione banke preduzimaju odreene korake:
- Identfikacija potencijalnih investicionih mogunosti
- Analiza i procjena investicionih mogunosti
- Strukturiranje finansiranja odnosno opredjeljenje za odreene HOV
- Upravljanje investicijom
- Nakon odreenog roka rasprodaja pula i podjela ostvarenog prihoda izmeu uesnika pula

6.4. Istraivanje
Istraivanje je postalo neodvojivi dio investicionog bankarstva iako nije aktivnost kojoj je jedini cilj ostvarivanje prihoda ve
podravanje ostalih funkcija. Istraivanje pomae: M&A grupi da identifikuje potencijalne target kompanije odjeljenju
prodaje davanjem preporuka za prodaju , dranje ili kupovinu odreenih HOV, odjeljenju derivata za strukturiranje rjeenja
kompleksnih problema, da razvija strategije arbitrae i trgovanja koje koriste drugi unutar banke itd.
Odjeljenja istraivanja u okviru investicione banke uglavnom su podjeljena u tri grupe.
- Istraivanje akcija
- Istraivanje HOV sa fiksnih prihodom
- Kvantitativna istraivanja
Alternativno odjeljenje istraivanja moe se podjeliti u dvije grupe zavisnosti od vrste klijenata kojima su rezultati
istraivanja namjenjeni i to: institucionalno istraivanje i istraivanje za klijente na malo.
Analitiari se dijele u dvije grupe: industrijski analitiari ili kako se jo nazivaju industrijski specijalisti i analitiari
strategije koji su odgovorni za razvijanje profitabilnih strategija investiranja. Prva grupa analizira : kompaniju, industriju
kojoj ona pripada, kao i ekonomsku sredinu u kojoj posluje da bi odredili njenu apsolutnu i relativnu vrijednost. Analitiari
akcija imaju vanu marketing ulogu. Svoju preporuku za odreenu akciju donijetu na osnovu detaljnih istraivanja
proslijeuju institucionalnom analitiaru uz detaljan izvjetaj. Preporuke analitiara su: obavezno kupi, kupi, dri i prodaj.
Prve dvije grupe se daju kada se procjenjuje da je prava vrijednost akcija ispod trine vrijednosti tj da su one podcijenjene i
oekuje se njihov dalji rast. Preporuka da se dri odreena akcija je neutralna dok etvrta znai da su akcije precijenjene tj.
oekuje se pad vrijednosti.

6.5. Kliring
Kliring predstavlja u najuem smislu rijei proces u kojem se vri transfer gotovine i HOV izmeu kupca i prodavca HOV.
Sve brokersko dilerske kue ne moraju neizostavno da obavljaju ovu uslugu, ve je mogu kupiti, odnosno to za njih mogu
obaviti klirinke kue. Razlozi za to su to ovaj proces predstavlja stroe zahtjeve za adekvatnost kapitala, potreban je vei
broj zaposlenih, vee ulaganje u tehnologiju idr. Pored saldiranja transakcija, ove kue pruaju i druge usluge
brokerskodilerskim firmama: izvrenje naloga klijenta, slanje potvrda klijentima o stanju rauna, prikupljanje dividendi i
kamata za klijente, odravanje rauna, slanje periodinih obrauna isl.
Ne treba zaboraviti da sve firme koje obavljaju transakcije sa HOV moraju izvriti njihovo saldiranje tj. kupac dobija HOV, a
prodavac gotovinu pri emu od same firme zavisi da li e to obaviti unutar svoje kue ili e tu uslugu kupiti od klirinke kue
Da li e se brokersko dilerska kua baviti ovom aktivnosti zavisi od fiksnih i varijabilnih trokova, oekivanog obima
transakcija i rizika. Kliring ukljuuje investiranje u kadrove, tehnologiju i stvaranje odnosa sa velikim brojem regionalnih
kliring korporacija, depozitnih institucija, banaka , berzi isl. to stvara velike fiksne trokove. Varijabilni trokovi uslovljeni
su obimom ostvarenih transakcija odnosno brojem kupoprodajnih ugovora ostvarenih dilerskim aktivnostima.
Kliring zavisi od nekoliko faktora:
- Vrste trita
- Vrste HOV
- Naina evidentiranja
- Perioda saldiranja transakcije
Svaka transakcija saldiranja moe se razdvojiti na saldiranje izmeu brokera i saldiranje izmeu brokera i klijenta. Saldiranje
izmeu brokera ukljuuje klirinke kue i naziva se ulina strana saldiranja(street side settlment). Neke klirinke kue pruaju
samo ovaj dio usluge dok druge obezbijeuju i saldiranje izmeu brokera i klijenta i u tom sluaju priaju niz administrativnh
usluga : voenje i staranje o raunu klijenta, periodine izvjetaje itd. za koju ostvaruju proviziju

Broker A (klijent)
-------------------Klirinka kua A
Street side settlement Centralna depozitna institucija
-------------------Klirinka kua B
Broker B (klijent)
7. 1.Struktura kapitala IB
IB su visoko zaduene firme tj. odnos izmeu dugonih obaveza i akcionarskog kapitala je dosta visok i mnogo zavise od
kratkoronih izvora finansiranja. S druge strane ove firme imaju velike potrebe za kapitalom, to je rezultiralo
konsolidacijom u industriji i promjenom organizacione strukture od ortatva do akcionarskih drutava kako bi se olakao
priliv novog kapitala. IB su zavisne od kratkoronih izvora finansiranja to je na prvi pogled nelogino jer se finansiranje
dugoronih sredstava kratkoronih izvorima smatra veoma rizinim. Meutim veoma su vjete u upravljanju rizikomtzv.
Hedziranju za koji uglavnom koriste vanbilasne derivate kao to su fjuersi forvardsi i svopovi. Kao glavni izvor
kratkoronih sredstava javlja se repo trite. Pozicije na repo tritu se preduzimaju zbog brokersko dilerskih aktivnosti i
pekulativnih aktivnosti na sekundarnom tritu.

7.2 Struktura prihoda IB

Kompenzaciju za svoj rad bankari ostvaruju u vidu raznih provizija, mari i ovo predstavlja najinteresantniju temu IB.
A) Inicijalna javna ponuda akcija
IPO predstavlja najvei izvor prihoda za IB. Tipina bruto mara za sumu od 15 mil je 8 %. Ovaj procenat opada sa rastom
sume. Bruto mara se dogovara izmeu predstavnika emitenta i IB poto je obino nekoliko banaka ukljueno u distribuciju i
svaka od njih trai svoj dio.
B) Preuzimanje i plasiranje ostalih emisija akcija
IPO ukljuje vei procenat provizije nego obina, rutinska ponuda akcija ostalih emisija kompanije, kojima se trguje na
aktivnom tritu. Provizija kod ponuda ostalih emisija akcija se obino kree oko 5-7 % za ponudu od 15 miliona i 2-5% za
ponudu od 50 mil.
C) Preuzimanje i plasiranje akcija sa fiksnih prihodom
D) Direktan plasman institucionalnim investitorima 1,5-4% za 5 -10 mil
E) preuzimanje i plasiranje emisije euroobveznica
Provizija koju IB ostvaruje prilikom preuzimanja i plasiranja emisije euroobvezniac zavisi od:
- Uloge u sindikatu banaka tj. da li je lider sindikata, upisnik emisije ili lan prodajne grupe
- Roka dospjea evroobveznica, jer su vee provizije za dugoronije HOV i
- Kreditnog statusa emitenta
F) Merderi i akvizicije
U procesu M&A postoji irok spektar provizija u zavisnosti od obima, tekoa i specifinosti uloge koju ima IB, odnosno da
li zastupa kupca ili prodavca. Uglavnom se preporuuje primjena Lemanove formule 5-4-3-2-1(5% za prvi mil ...) 1% za
svaki ostali iznos. Nke od IB preporuuju fiksni procenat 2-3 % a mnogi klijenti radije pregovaraju o fiksnoj proviziji ili
fiksnom iznosu sredstava za M&A.
G) Finansijsko savjetovanje
Za pruenen savjetodavne usluge IB uglavnom naplauju fiksne iznose koji se kreu:
1h 200-300
Dan - 1500-3.000
Mjesec 10.000-30.000
Kod davanja potenog miljenja (fairness opinion ) provizija ne pokriva samo vrijeme provedeno analizirajui odreenu
transakciju i obino nekoliko slinih transakcija ve i kompenzaciju za preuzetu odgovornost i rizik da e druga strana
pokrenuti parnicu protiv svih ukljuenih ukoliko se osjeti ugroenom. Provizija se obino kree oko 50.000usd kada je u
pitanju transakcija vrijedna nekoliko miliona dolara.