Anda di halaman 1dari 85

dr.

Indriati Dwi Rahayu


Laboratorium Anatomi Histologi
FK UNIBRAW
( ORGANON VISUS )
ORGANON VISUS

Oculus Oculi accessorius

Bulbus Oculi Supercilium (bulu mata)

(isi & pembungkus) Palpebrae & conjunctiva


Musculi extrinsic bulbi
Nervus opticus
Apparatus lacrimalis
Humor aquoeus
Isi Bulbus Oculi : Lensa cristallina
Humor vitreus

5
Isi Bulbus Oculi
Humor aqueous
Diproduksi oleh corpus ciliaris
Mengisi COA dan COP
Klinis : Tekanan intraoculer naik
Glaukoma

Lensa cristallina
Transparan, biconvex elastis
Dibungkus capsula lentis
Mekanisme akomodasi *
Penggantung = Lig. Suspensorium lentis (Zonula ciliaris)
Klinis : Lensa keruh Katarak

Humor vitreus
Massa gelatinous, transparan yang mengisi ruang lensa - retina
Fungsi : menjaga retina ditempatnya & memberi sandaran lensa
Pembungkus Bulbus Oculi

Tunica Fibrosa
Cornea
Sclera
Tunica Vasculosa (Uvea)
Choroidea
Corpus ciliaris
Iris
Tunica Neurosa
Retina
Tunica Fibrosa
Cornea
1/6 bagian anterior
Fungsi : media refraksi, proteksi
Avaskular transparan
free nerve ending (dr N.I) sangat sensitif
Reflek cornea : reflek mata berkedip bila ada rangsangan
mekanis pada kornea

Angulus iridocornealis
berhubungan dengan
canalis Schlemm sekresi
humor aquoues
KLINIS

- Radang : Keratitis
- Astigmatism
Tunica Fibrosa

Sclera
5/6 bagian posterior
Serabut kolagen dan elastis
non transparan
Ditembus musculi extrinsik
dan n. opticus (pada lamina
cribrosa)

Fungsi : Menyesuaikan diri terhadap tekanan


dari dalam bulbus oculi
Tunica Vasculosa

Choroidea
Terletak diantara sclera
dengan retina

Berpigmen

Banyak pembuluh darah

Fungsi : nutrisi retina,


corpus ciliaris, iris
Tunica Vasculosa
Corpus ciliare Menghubungkan choroid --- iris

Terdiri atas
Processus ciliaris Memproduksi humor aquoues
M.ciliaris : Proses akomodasi
Tunica Vasculosa
Iris
Struktur berpigmen
Membagi ruang cornea lensa
- Camera oculi anterior (COA)
- Camera oculi posterior (COP)

m. dilator pupillae m. sphincter pupillae


Tunica Vasculosa
Fungsi : diaphragma : mengatur jumlah cahaya yang masuk pupil
(celah antara 2 iris)

Miosis : m. sphincter pupillae cahaya <<

Midriasis : m. dilator pupillae cahaya >>

Klinis :
Radang tunica vasculosa (choroid, corpus ciliaris, iris) Uveitis
Musculi Intrinsic Bulbus Oculi

Nama otot Lokasi Fungsi


m. ciliaris Serat otot dalam Kontraksi corpus ciliaris
corpus ciliaris relaksasi lensa lensa lebih
cembung

m. sphincter Serabut circular dalam Kontriksi pupil


pupillae iris
m. dilator pupillae Serabut radial dalam Dilatasi pupil
iris
Tunica Neurosa
Retina
Struktur regional retina
- Pars iridis : posterior iris
- Pars ciliaris
- Pars optica : di bulbus oculi posterior, sel sensoris [+]

Ora serrata
Pars optica

Pars ciliaris

Pars iridis
Tunica Neurosa
Pars optica :

- dapat dilihat melalui funduscopi

- Terdapat : Discus opticus (Blind spot)

Tempat keluar N. opticus & a. centralis retina

Receptor [-]

Klinis : Retinopathy diabetic kerusakan pembuluh darah kapiler


pada retina karena hiperglikemia kronis
OCULI ACESSORIUS

Oculi accessorius meliputi :

Supercilium (eye brow)


Palpebrae - Conjunctiva
Musculi extrinsik bulbi
Apparatus lacrimalis
OCULI ACESSORIUS

Palpebrae
Palpebrae Superior et inferior membatasi fissura palpebralis
yang berakhir pada anguli oculi lateralis et medialis
Limbus anterior palpebrae : cilia (bulu mata)

Limbus Anterior
Fissura palpebrae
palpebralis
Anguli oculi medialis
Anguli oculi
lateralis
OCULI ACESSORIUS
Struktur Palpebrae (anterior-posterior)
Kulit
Subkutan
Musculi oculi
Tarsus superior et inferior
Conjunctiva

Gld. tarsales (Meibom) di limbus posterior palpebrae


mencegah air mata tumpah mll pinggir palpebrae

Glandula tarsales

Klinis :
Radang pada glandula palpebrae Hordeolum/chalazion
OCULI ACESSORIUS
Musculi Extrinsik m. orbicularis oculi

Oculi di Palpebrae

m. levator
palpebrae
superioris

Nama otot Fungsi Innervasi


M. orbicularis oculi Menutup mata
Mengatur pengeluaran air mata N. facialis (N. VII)

M. levator palpebrae Membuka mata N. occulomotorius


superioris (N. III)
Oculi Accessorius

Conjunctiva Palpebrae conjuctiva

Limbus cornea
Palpebrae conjunctiva
Melapisi dinding dalam fornix conjunctiva

palpebrae fornix conjunctiva


sangat vascular
Muara gld. lacrimalis,
gld. sudorifera , gld. cebacea

Ocular (bulbar) conjunctiva


Dari fornix conjunctiva
permukaan anterior mata
limbus cornea
Transparan

Klinis : Radang pada conjuctiva conjuctivitis


OCULI ACESSORIUS

Apparatus lacrimalis Sistem produksi & drainase air mata.


Fungsi : membasahi & nutrisi permukaan
anterior bola mata
Terdiri atas :

Glandula lacrimalis et ductus


lacrimalis
Terletak di atas angulus Glandula Saccus lacrimalis
lacrimalis
palpebrae lateralis
ductus
Punctata lacrimalis lacrimalis
Medial permukaan dalam Punctata lacrimalis
palpebrae superior et inferior Canalis lacrimalis
Ductus nasolacrimalis
Canalis lacrimalis
Saccus lacrimalis
Ductus nasolacrimalis
OCULI ACESSORIUS

Perjalanan sekresi air mata Glandula lacrimalis

Ductus excretorius lacrimalis

Fornix conjungtiva

Permukaan anterior bulbus oculi

Punctata lacrimalis

Canaliculi lacrimalis

Saccus lacrimalis

Ductus nasolacrimalis

Meatus Nasi Inferior


OCULI ACESSORIUS
Musculi extrinsic
bulbus oculi

Nama otot

M. rectus superior

M. rectus medial

M. rectus inferior

M. rectus lateralis

M. obliquus inferior

M. obliquus superior
CLINICAL RELATED
Refraksi
Refraksi adalah pembiasan cahaya dari udara
untuk dihantarkan menuju retina

Media Refraksi
Cornea
Humor aquoues
Lensa cristallina
Humor vitreus

Klinis :
Myopia Arah cahaya

Hypermetropia
Astigmatism
Presbyopia
MIOPI & HIPEROPI
Myopia

Hypermetropia

Astigmatism

Presbyopia
Akomodasi
Mekanisme mata melakukan adaptasi terhadap penglihatan
jauh dan dekat dengan cara mengubah konveksitas lensa
Penglihatan dekat :
Meningkatkan konveksitas lensa (Akomodasi)
Sumbu penglihatan berkonvergensi di satu titik
Pupil miosis (cahaya <<)
Penglihatan jauh :
Mengurangi konveksitas lensa
Sumbu penglihatan sejajar
Pupil midriasis (cahaya >>)

Struktur yang berperanan


Lensa cristallina
Ligamentum suspensorium
(Zonula ciliaris)
M. ciliaris
N. ciliaris et N. occulomotorius (N.III)
Mekanisme Akomodasi
M.Ciliaris kontraksi

Corpus ciliare
ke ventral

Zonula ciliaris
relaksasi

Bagian depan lensa


cembung
Terminology recaps
Hordeolum
Chalazion
Conjuctivitis
Keratitis
Uveitis
Ablatio retina
Myopia
Hypermetropia
Presbyopia
Astigmatism
Diplopia
TELINGA

AURIS EXTERNA AURIS MEDIA AURIS INTERNA

Auricula Cavum Cochlea


Meatus Acusticus tympani Vestibulum
Externus Canalis
semicircularis
Udara
Tulang
Membrana tympani Otot
AURIS EXTERNA AURIS MEDIA AURIS INTERNA

Auricula
Meatus Acusticus
Externus

Membrana tympani
AURIS EXTERNA

MEMBRANA
TYMPANI

AURICULA

MEATUS
ACUSTICUS
EXTERNA
AURIS EXTERNA

AURICULA

Fungsi menangkap
gelombang suara
Tdd : tulang rawan
yang diliputi kulit
Terdapat otot
shg bisa digerakan
AURIS EXTERNA

MEATUS ACUSTICUS EXTERNUS


Saluran : OAE mbr.tympani
Terdiri dari :
a.Pars cartilagines
b.Pars osseus
Menyempit ISTHMUS
Kulit : melekat pada
perichondrium / periosteum.
Terdapat follicle rambut, kelenjar
cebacea & ceruminosa
cerumen a b

ISTHMUS
AURIS EXTERNA

MEMBRANA TYMPANI
Melekat pada os temporalis

Diameter 1cm

Pars Flaccida Memisahkan MAE dengan


cavum tympani
Os. malleus

Pars tensa

Umbo

Cone of light
AURIS EXTERNA

ASPEK KLINIS
Pemeriksaan : Otoscopy MAE : mbr.tympani
1. INFEKSI :
Otitis externa
Folliculitis
2. MISCELANOUS :
Obstruksi cerumen
Corpus alienum
Ruptur mbr. tympani suara keras, trauma,
AURIS EXTERNA AURIS MEDIA AURIS INTERNA

Cavum
tympani

Udara
Tulang
Otot
AURIS MEDIA ( CAVUM TYMPANI )
Di dalam pars petrosa os.temporalis
ISI CAVUM TYMPANI
1. Udara
2. Ossiculae auditoria :
MALLEUS, INCUS, STAPES
untuk konduksi getaran suara
3. Otot :
M. tensor tympani :(N.V.3)
M. stapedius ( N. VII)
ungsi : Meredam vibrasi pada suara
keras
TYMPANIC REFLEX
4. Chorda tympani
ISI CAVUM TYMPANI

Malleus
Incus

Chorda Tympani
M.Tensor Tympani
Stapes

M.Stapedius
TUBA AUDITIVA EUSTACHIUS

Penghubung cavum
tympani dan nasopharynx
Terdiri dari :
Pars osseus
Pars cartilaginosa
Selalu tertutup, kecuali saat
mengunyah dan menelan
Pars.OSSEUS
Menjaga tekanan cavum
tympani
Dapat menjadi jalan infeksi
CARTILAGO
dari pharynx ke cavum
tympani
NASOPHARYNX
ASPEK KLINIS
1. INFEKSI :
Otitis Media Purulenta (OMP)
Perforasi mbr.tympani
Mastoiditis

2. MISCELANOUS :
Otosclerosis
Bells palsy : Paralise N.VII m.stapedius
Hyperacusis
AURIS EXTERNA AURIS MEDIA AURIS INTERNA

Vestibulum
Canalis
semicircularis
Cochlea
Organ Keseimbangan :
1. Macula utriculi
VESTIBULUM
2. Macula sacculi
CANALIS SEMICIRCULARIS
3. Crista ampullaris

Organ Pendengaran :
organon Corti (di dasar ductus cochlearis)
AURIS INTERNA
Berdasarkan strukturnya terbagi atas 2 yaitu :
Labyrinthus Osseus Labyrinthus Membranaceus

Canalis Duct. semicircularis


semicircularis
Utriculus

Vestibulum Sacculus

Cochlea Ductus cochlearis

Isi : Perilymph Isi : Endolymph


CANALIS SEMICIRCULARIS

Utriculus
VESTIBULUM
Sacculus

Superior

Lateral

Posterior

Ampullae
COCHLEA
COCHLEA

Membr. Vestibularis
Scala Vestibuli

Ductus
Cochlearis Scala Media

Canalis Cochlearis
Scala Tympani
Membr. Basilaris

Organon Corti
ORGAN COCHLEARIS
1. Canalis cochlearis :
Saluran yang mengitari sumbu tulang (modiolus) isi cairan
perilymph
a. Scala vestibuli
b. Scala tympani

2. Ductus cochlearis (scala media) :


isi cairan endolymph
dinding bawahnya dibentuk oleh Lamina basilaris
Organon Corti
FUNGSI PENDENGARAN
Gelombang suara MAE menggetarkan
mbr.tympani ossiculae auditiva fenestra
vestibuli menggetarkan perilymph (scala vestibuli)
diteruskan mbr. vestibuli ke endolymph (scala
media)
Gerakan endolymph membrana basilaris naik
turun menggerakkan cilia pd Organon Corti
Pergerakkan cilia merangsang sel sensoris dan
pelepasan impuls saraf N. vestibulocochlearis
Lobus temporalis
ASPEK KLINIS
Hearing loss :
Ada 2 jenis :
1. Tuli konduksi
Gangguan transmisi getaran suara sampai ke auris
interna
Contoh : cerumen, ruptur mbr.tympani, OMP
2. Tuli persepsi
Gangguan pada hair cell/ organon corti atau saraf
Contoh : occupational disease (musisi,teknisi mesin)
Terminology recaps
Otitis : externa & OMP
Cerumen
Presbycusis
Vertigo
Tinnitus
Otalgia
Otorrhea
INTEGUMENTARY
System
PENDAHULUAN

STRUKTUR GAMBARAN UMUM


EPIDERMIS
DERMIS
HIPODERMIS
TIPE
STRUKTUR2 ASESORIS

FISIOLOGI FUNGSI UMUM


DALAM KEHAMILAN

TERMINOLOGY
PENDAHULUAN

7 - 8 % total body mass


Organ terbesar dalam sistem tubuh manusia
Ketebalan: 1,5 -4,4 mm
Elastis
Menutupi seluruh permukaan tubuh
Bervariasi
STRUKTUR GAMBARAN UMUM
EPIDERMIS
DERMIS
HIPODERMIS
TIPE
STRUKTUR2
ASESORIS
GAMBARAN UMUM
EPIDERMIS
tdd : epithel squamous complex dg kornifikasi
avascular
Innervasi : free nerve end tanpa kapsul
4 - 5 lapis :
Str. Corneum : tdd >> lapisan keratinosit mati
Str. Lucidum ( + )
Str. Granulosum : berperan dalam mencegah
dehidrasi
Str. Spinosum : beberapa lapis keratinosit dg
kecepatan mitosis lbh rendah
Str. Basale : supplier keratinocyte
EPIDERMIS

SEL :
Keratinocyte :
Sel utama epidermis
Melanocyte :
sintesa melanin
Langerhans :
berperan dlm sistem
imun
Merkel :
mechano-receptor
EPIDERMIS
EPIDERMIS

Str. Lucidum
hanya di
kulittebal

EPIDERMAL
-DERMAL
JUNCTION
DERMIS

j.i vascular
lapisan :
papillary layer : dg anyaman kapiler maintenance
reticular layer : dg anastomose arteriovenosus
dapat membantu regulasi TD & suhu
>> free nerve end, reseptor sensoris berkapsul,
serabut autonom untuk VSMC
lebih tebal dr epidermis
HYPODERMIS

bukan kulit
tdd j.i longgar dan lemak
fascia subcutanea / panniculus
adiposus
TIPE

TIPE Kulit TEBAL Kulit TIPIS


Karakteristik

Lokasi Telapak tangan & kaki Bagian tubuh lain


tebal 0,8 1,4 mm 0.07 1,12 mm
EPIDERMIS
Str. corneum 15- 40 lapis 10 20 lapis
Str. lucidum + p.u -
Str. granulosum Bbrp lapis 1, p.u diskontinu
Str. basale >> Merkel cell <<
dermatoglifi + -
DERMIS Kulit TEBAL Kulit TIPIS

Rambut - +,
(kcl : glans penis, labia
minora, clitoris,
bibir)
Klj. Cebacea << >>

Klj. Keringat >> <<

Meissner >> <<

Serabut << >>


elastik

Dermal-epidermal junction
Basement membrane, di bawah str. Basale
Interdigitasi dermal papillae epidermal ridges
TEBAL TIPIS
STRUKTUR ASESORIUS

hair
nails
exocrine glands :
sebacea (lemak),
sudorifera (keringat)

Dr dermis epidermis
FISIOLOGI FUNGSI UMUM
SISTEM PIGMENTASI
DALAM KEHAMILAN
Fungsi Umum

PROTEKSI :
Sbg barrier thd mikroba, toxic subs, radiasi,
benturan, tekanan
Via sistem imun
dr dehidrasi
Regulasi suhu tubuh
Sensoris
Ekskresi
Metabolisme vit D (pro-vitamin D berada di kulit)
Sistem Keratinisasi :
cell renewal (aktivitas mitosis) : di germinativum &
spinosum
diferensisasi (keratinisasi) : dr germinativum ke atas
death cell : lucidum ke atas
Durasi : 15-30 hr secara bergeombang,
kedalaman & tahap berbeda gambaran berlapis dan
bergelombang

Tahap : (tumpang tindih)


Mitosis
Diferensiasi
Apoptosis
Exfoliasi
Sistem Pigmentasi
Faktor :
pigmen melanin & carotin
ketebalan epidermis
pembuluh darah dermis
warna darah pd pembuluh
genetik

Melanin
sintesa oleh melanosit
macam :
eumelanin : warna : coklat gelap. Di epidermis, iris,
rambut hitam & coklat
pheomelanin : warna kuning kemerahan
Melanosit
Jumlah melanosit/unit area sama pada semua jenis
warna kulit. Yang membedakan warna kulit :
Kecepatan sintesa melanin
Kecepatan akumulasi
Kecepatan degradasi
Fungsi melanin
Perlindungan.
Cara : absorbsi radikal bebas
Penyebab2 peningkatan sintesa melanin :
paparan ultraviolet
Hormon : MSH, estrogen, ACTH
Obat2an : chloroquin, khemoterapi
Polusi : logam berat
Postinflamasi
Fisiologi Sistem Integumen dalam Kehamilan

Terutama akibat pengaruh hormon


Hormon yang terlibat : estrogen, MSH
(meningkat t.u trimester III)
pengaruh :
Melanocyte lebih besar, lebih aktif
Sirkulasi & neovaskularisasi
Klinis :
Melasma gravidarum / Chloasma
Linea nigra
TERMINOLOGY
Circumscribed, flat, Palpable elevated Circumscribed superficial
elevations of the skin
nonpalpable changes solid masses formed by free fluid in a
in skin color cavity within the skin layers
MaculaSmall, up to 1 cm. PapuleUp to 0.5 cm. Example: VesicleUp to 0.5 cm; filled with
Example: freckle, petechia elevated nevus serous fluid. Example: herpes
simplex
PatchLarger than 1 cm. Nodule0.5 cm to 1 2 cm; BullaGreater than 0.5 cm; filled
Example: often with serous fluid. Example: 2nd-
vitiligo deeper and firmer than a papule degree
burn

PlaqueA flat, elevated surface PustuleFilled with pus.


larger than 0.5 cm, often formed Examples: acne, impetigo
by the coalescence of papules

Urtica A somewhat irregular,


relatively transient, superficial
area of localized skin edema.
Example: mosquito bite, hive

TumorLarger than 12 cm
WOUND HEALING
WOUND HEALING
TERIMA KASIH

Anda mungkin juga menyukai