EL TRANSISTOR BJT:
Funcionamiento cualitativo
Comportamiento esttico
Comportamiento dinmico
1
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
n+ p+ n+
p
p+ p+
n-epitaxial
capa enterrada n+
substrato p
B C
B
E C
n+ p n
Definiciones y Smbolos
2
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
ACTIVA
SATURACIN
INVERSA
0,0 VBE
ACTIVA
CORTE
DIRECTA
3
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
IC
VBC = 0
SATURACIN
DIRECTA
ACTIVA IB
DIRECTA
CORTE
IB = 0
VCE
IB = 0
IB CORTE
ACTIVA
INVERSA
SATURACIN
INVERSA
VBE = 0
4
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
EL TRANSISTOR PROTOTIPO
Simplificacin
para estudio
monodimensional x xB
xE
rea
IE IC Uniforme
n+ p n Transversal
E C
A
Nd-Na
tomos
-------------------
1018 Dopado Uniforme en cada
3 Regin y Uniones Abruptas
cm
1016
Posicin (x)
1017
5
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
n+ p n
VBE>0 VBC<0
IB
INTENSIDADES:
I E = I nE + I pE (Intensidad de Emisor)
I C = I nC + I CB0 (Intensidad de Colector)
I B = I Br + I pE I CB0 (Intensidad de Base)
I Br = I nE I nC (Intensidad perdida por recombinacin)
I CB0 (Intensidad Inversa de la unin Colector-Base)
DEFINICIONES:
6
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
F I nC IC
F = ----------------- = ------------------------- ------
1 F I Br + I pE I B
I Br << ANCHURA BASE PEQUEA
Si F .
I pE << DOPADO BASE MENOR EMISOR
I
LA INTENSIDAD DE BASE HA AUMENTADO, DE FORMA QUE: -----C- < F .
IB
Sat
7
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
DEFINICIONES:
R IE
R = ----------------- ---------
1 R IB
8
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
0 xB
xE
+ p n
n
IE IC
E C
Baja inyeccin.
Estado estacionario.
9
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
x,, 0,, 0 XB 0, x,
VBE VBC
CONDICIONES DE CONTORNO:
V BE V BE
-----------
- 2 -----------
-
U n U
T i T
p E ( 0 ) = p E0 e 1 = ----------- e 1
N dE
V BE V BE
-----------
- 2 ------------
U n UT
T i
n B ( 0 ) = n B0 e 1 = ------
- e 1
Na
V BC V BC
-----------
- 2 ------------
U ni UT
T
n B ( X B ) = n B0 e 1 = ------- e 1
Na
V BC V BC
-----------
- 2 -----------
-
U n U
T i T
p C ( 0 ) = p C0 e 1 = ----------- e 1
N dC
Dependen del dopado y de las tensiones de polarizacin
ESTUDIO ANLOGO AL CASO DEL DIODO:
10
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
I E = I pE ( 0 ) + I nB ( 0 )
(1)
I C = I pC ( 0 ) + I nB ( X B )
Caso general.
Caso simplificado:
Emisor Largo:
x
----------
-
L pE
p E ( x ) = p E ( 0 )e
I pE ( x ) = qAD pE d p E ( x )
d x
V BE
2 ------------
qAD pE n i UT
I pE ( 0 ) = ------------------- ----------- e 1
L pE N dE
Base Corta:
11
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
nB ( 0 ) nB ( XB )
n B ( x ) = n B ( 0 ) ---------------------------------------------- x
XB
I nB ( x ) = qAD nB d n B ( x )
dx
V BE V BC
2 ------------ ------------
qAD nB n i UT UT
I nB ( 0 ) = I nB ( X B ) = ------------------- ------- e 1 e 1
XB Na
Colector Largo:
x -
----------
L pC
p C ( x ) = p E ( 0 )e
I p C ( x ) = qAD p C d p C ( x )
d x
V BC
2 ------------
qAD pC n i UT
I pC ( 0 ) = ------------------- ----------- e 1
L pC N dC
Ecuaciones de Ebers-Moll
12
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
2 D nB D pE
a 11 = qAn i ---------------- + ------------------------
N a X B N dE L PE
2 D nB
a 12 = a 21 = qAn i ----------------
Na XB
2 D nB D pC
a 22 = qAn i ---------------- + ------------------------
N a X B N dC L PC
PARMETROS:
I nE I nB ( 0 ) 1
F ---------- = --------------------------------------------- = ---------------------------------------------
IE I nB ( 0 ) + I pE ( 0 ) D pE N aB X B
ZAD V BE 1 + ------------------------------------
------------
UT D nB N dE L pE
V BC
------------
UT
I nC I nB ( X B )
B F ---------- = ----------------------- = 1
I nE I nB ( 0 )
ZAD
I nC
1
R ------------- = --------------------------------------------- BR = 1
IC D pC N aB X B
ZAI 1 + ------------------------------------
D nB N dC L pC
13
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
V BE
-
----------
UT
a 21 e 1
V
BE
-
----------
qAD pE XE UT
I pE ( 0 ) = ------------------- cot gh ----------- p E ( 0 ) a 11 e 1
L pE L pE
qAD nB XB XB V
----------
I nB ( 0 ) = ------------------- cot gh ----------- n p ( 0 ) cos ech ----------- n p ( X B )
L nB L L
BC
-
nB nB UT
a 12 e 1
qAD nB BX X
B
I nB ( X B ) = ------------------- cos ech ----------- n p ( 0 ) cot gh ----------- n p ( X B )
L nB L
nB L
nB
V BC
-
qAD pC X
C ----------
I pC ( 0 ) = ------------------- cot gh ----------- p C ( 0 ) U
a e T 1
L pC L
pC 22
V BC D nB N dE L pE tgh -----------
------------
UT L pE
2
I nB ( X B ) XB XB
B F ----------------------- sech ----------- 1 --------------
I nB ( 0 ) L nB 2
ZAD 2L nB
I nB ( X B ) a 21
F = F B F = --------------------------------------------- = ---------
I nB ( 0 ) + I pE ( 0 ) a 11
V
BE
------------
UT
V BC
------------
UT
14
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
Versin Inyeccin
C
Transistor BJT NPN IC
-
C
C IR VBC FIF
- +
VBC IC
n +
+ IB
IB
B p B VCE B
+
n+ +
VBE
IE
- - IF VBE RIR
E
E
-
IE
E
15
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
Se tiene que:
IE = IF R IR IC = F IF IR IB = IE IC
V U V U Ecuaciones de
I E = I ES e BE T 1 R I CS e BC T 1
Ebers-Moll
V U V U
I C = F I ES e BE T 1 I CS e BC T 1
F 0.99 I ES 10 15 A
R 0.66 I CS 10 15 A
E
Transistor BJT PNP IE
+
E
E IF VEB RIR
+ +
VEB IE
p+ -
- IB
IB
B n B VEC B
-
p -
VCB
IC
+ - IR VCB FIF
C
C
+
IC
C
Cambiando el signo de las tensiones y el sentido de las intensidades,
las relaciones de Ebers-Moll siguen siendo vlidas para el BJT pnp.
16
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
Versin Transporte
C
Transistor BJT NPN IC
-
F I ES = R I CS = I S I EC
-------- VBC ICC
R
V U
I CC = I S e BE T 1
+
IB
B
V U
I EC = I S e BC T 1 +
I CC
-------- VBE
F IEC
-
Parmetros: IS, F, R IE
E
Versin Hbrida en :
C
Transistor BJT NPN IC
-
I EC
--------
R VBC
I CT = I CC I EC
IB
V U V U B + ICT
I CT = I S e BE T e BC T
I CC
-------- VBE
F
Parmetros: IS, F, R -
IE
E
17
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
E E
ACTIVA DIRECTA ACTIVA DIRECTA: Simplificado
B C B C
VBE(sat) VCE(sat)
I < F IB
C
E E
SATURACIN DIRECTA CORTE
Saturacin Directa: V BE V BE ( on ) V BC V BC ( on ) V BE V BC
La diferencia de potencial VBE es prcticamente constante
V BE ( sat ) 0.8V
La diferencia de potencial V CE es prcticamente constante
V CE ( sat ) 0.1V 0.2V
Se cumple que I C < F I B
18
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
IC (mA)
IB = 75A
-0.25
IB = 50A
5
SAT.
IB = 25A ZAI
INVERSA
0 -0.50
0 1 2 3 -3 -2 -1 0
VCE (V) VCE (V)
IC
VBC = 0
SATURACIN
DIRECTA
ACTIVA IB
DIRECTA
CORTE
IB = 0
VCE
IB = 0
CORTE
IB
ACTIVA
INVERSA
SATURACIN
INVERSA
VBE = 0
19
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
R C2 capa enterrada n+
substrato p
C,
INFLUENCIA DE RC:
Modelo Ideal
RC IC RC = 0
RB
B, MODELO
EBERS-MOLL Modelo Real
RC 0
RE
E,
VCE
E,,C,,B,:TERMINALES EXTERNOS Afecta fundamentalmente a la regin de saturacin:
V CE ( sat ) Real
> V CE ( sat ) Ideal
10-0
VCE = 3V IC
ln(IC,IB ) (A)
INFLUENCIA DE RB Y RE: IB
F
es equivalente a (F + 1)RE ya que
IE = (F + 1)IB
10-10
0.4 0.6 0.8 1.0 1.2
VBE (V)
20
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
V AF V CE
xB
XB disminuye si VCE aumenta
+ p n
n
IE IC
Disminucin de XB
E C
Aumento de IC
VBE Emisor Base Colector
VBC
IB
B
Similar en ZAI.
21
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
VARIACIONES DE :
ln(I )
Alta inyeccin
ZAD
IKF
IC
1
F -------
U
T
IB
VBE
Recombinacin
22
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
Modelo de Gummel-Poon
(incluye el modelo de Ebers-Moll ms efectos de 2 orden)
C
(1) Modela Cadas hmicas
(2)Modela Recombinacin (1) RC
IC
V BC
--------------- -
n U (2)
C T
I SC e 1 I EC
--------
R VBC
(1) IB
B + ICT=ICC-IEC
RB
V BE
(2)
--------------- I CC
n U -------- VBE
E T F
I SE e 1
-
IE
Modelo (1) RE
Ebers-Moll
E
ln(I )
1
-------
UT
ZAD
IC
1
F -------
UT
IB
IS
1
ISE ---------------
nE U
T
VBE
nE 2
Recombinacin
23
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
Efecto Early:
V BE V BC
q 1 = 1 + ------------ + ------------
V AR V AF
Alta Inyeccin:
V BE V BC
-----------
- ------------
IS UT IS UT
q 2 = ---------- e
1 + ---------- e 1
I KF I
KR
I C IC
= ------------
V CB V AF
24
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
V BE
------------
I S 2U T
Slo Alta Inyeccin: q 2 q 1 y q b q 2 ----------e :
I KF
V BE
-----------
-
2U
T
IC I I S I KF e 1
CC
ln(IC )
Alta inyeccin
ZAD 1
-----------
I KF 2 UT
1
IC -------
UT
I S I KF
IS
VBE
25
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
TENSIONES DE RUPTURA:
El efecto es similar al descrito para un diodo.
IC
VBC = 0
SATURACIN
DIRECTA
ACTIVA IB
DIRECTA
IB=0
BVCE0
VCE
LIMITACIONES DE POTENCIA:
Podemos considerar el BJT como una bipuerta a Emisor comn:
IB Ic
Potencia=IBVBE+ICVCE
Bipuerta
B + + C
ZAD
VBE VCE
- - Potencia~ICVCE
La potencia debe ser menor que un cierto valor dado por los fabricantes.
Pmax
IC
VBC = 0
SATURACIN
DIRECTA
ACTIVA IB
Zona Prohibida
DIRECTA
VCE
26
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
Modelo
B Esttico
QBE
CBE E
Es similar al caso del diodo, pero ahora existen tres uniones p-n.
XB X
Q nB = qA n B ( x ) dx y Q pE = qA p E ( x ) dx .
0 0
27
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
V BE V BE
----------
- ----------
-
U U
T
p E0 e 1
n B0 e T
1
Caso 1: VBE>0; VBC=0
Base
Emisor Largo Corta Colector
+ p n
n
IE nB ( x ) IC
p E ( x )
n B0
E p E0 C
x,, 0,, 0 XB 0, x,
IB
VBE B
V BC
-----------
U
T
n B0 e 1 V BC
-----------
U
T
p C0 e 1 Caso 2: VBE=0; VBC>0
Base
Emisor Largo Corta Colector Largo
n+ p n
IE nB ( x ) IC
p C ( x )
n B0
E p C0 C
x,, 0,, 0 XB 0, x,
IB
B VBC
28
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
0 X
Q nB = qA n ( x ) dx
B
y Q
pC
= qA p ( x ) dx
C
.
XB 0
E B C
n p n+
Sustrato p
29
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
C js0
C CS = -----------------------------------------
( 1 V SC V bi s ) ms
C
C bc
QR C cs
MODELO CAPACITIVO DEL BJT
B
QF
C be
30
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
C I C = f 1 ( V BE ) = I C + ic
BJT NPN - +
VBC IC Q
+
IB I B = f 2 ( V BE ) = I B + ib
B VCE Q
+
df 1 df 2
ic = v be ib = v be
d V BE d V BE
Q Q
vbe gmvbe
g
ie
E
DEFINICIONES:
df 1
Transconductacia del BJT: g m = .
d V BE
Q
31
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
df 2
Conductacia de entrada del BJT: g = .
d V BE
Q
V BE
------------
IB UT
df 2 Q IS e gm
g = = ------------ = --------------------- = ------- .
d V BE UT F U F
Q T
1 F
r = ------ = ------- r 2.6K .
g gm Tipico
32
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
dI C
.
0 = dI
B
Q
<
F.
0
en el caso de baja inyeccin y no recombinacin.
0 F
Parmetros h dado por los fabricantes:
dI C
h fe = 0 = h FE = F
dI B
Q
Efecto Early:
V BE
------------
UT V CE
Hecho: I C = f ( V CE ) => ZAD I C I S e 1 + ------------ ..
V AF
Nuevos componentes:
ib ic C
B +
-
ie
dI dI
C B
g = g = .
o d V CE d V CE
Q Q
33
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
V BE
------------
UT IC
dI
C IS e Q
ZAD => g o = --------------------- ------------ .
d V CE V AF V AF
Q
gm g0 En general:
g = ------- g = ------
0 0 gm > g > g0 > g
IC IC
Q Q
g 0 = ------------ g m = ------------ g 0
V AF UT
34
Electrnica TEMA 4: Transistor Bipolar
V BE V BE
-----------
- ------------
U UT
T = I Condensador Difusin
QF F Is e
= Q F0 e
F C
dQ F
Cb = = F gm
d V BE
Q
C je, C jc, C CS Condensadores Unin
C = C jc V BC
Q
ib ic C
B C je V BE
Q
1 1
------ ------
Cb = F gm g g m v be g0
ie
C CS V CS
Q
C = C b + C je V BE E
Q
35