PARADIGMAS
SUSTANTIVOS Y ADJETIVOS
1 declinacin
Singular Plural
Nom. -a - ae
Voc. -a - ae
Ac. - am - as
Gen. - ae - arum
Dat. - ae - is
Abl. -a - is
2 declinacin
NOTA BENE: Los sustantivos como filius o Iulius tienen el vocativo singular en -i.
3 declinacin
Observaciones:
1
Segn el enunciado.
2
-e / -i: -e para todos los sustantivos, excepto neutros de temas en -i / -i para los
adjetivos, menos los de tema en consonante.
3
-um / -ium: -um para los temas en consonante / -ium para los temas en i y mixtos.
4
-a / -ia: -a para los temas en consonante / -ia para los temas en i y mixtos.
195
Paradigmas
4 declinacin
5 declinacin
Singular Plural
Nom. - es - es
Voc. - es - es
Ac. - em - es
Gen. - ei - erum
Dat. - ei - ebus
Abl. - e - ebus
196
Paradigmas
MODO INDICATIVO
VOZ ACTIVA VOZ PASIVA
Am-o amo Am-o-r soy amado
Ama-s Ama-ris / -re
Ama-t Ama-tur
PRESENTE Ama-mus Ama-mur
Ama-tis Ama-mini
Ama-nt Ama-ntur
Ama-ba-m amaba Ama-ba-r era amado
Ama-ba-s Ama-ba-ris /-re
Ama-ba-t Ama-ba-tur
PT. IMPERFECTO Ama-ba-mus Ama-ba-mur
Ama-ba-tis Ama-ba-mini
Ama-ba-nt Ama-ba-ntur
Ama-b-o amar Ama-b-o-r sere amado
Ama-b-i-s Ama-b-e-ris /-re
FUTURO Ama-b-i-t Ama-b-i-tur
IMPERFECTO
Ama-b-i-mus Ama-b-i-mur
Ama-b-i-tis Ama-b-i-mini
Ama-b-u-nt Ama-b-u-ntur
Amav-i am Amatus, -a, -um sum fui amado
Amav-isti Amatus, -a, -um es
PT. PERFECTO Amav-it Amatus, -a, -um est
Amav-imus Amati, -ae, -a sumus
Amav-istis Amati, -ae, -a estis
Amav-erunt /-ere Amati, -ae, -a sunt
Amav-era-m haba amado Amatus, -a, -um eram haba sido
Amav-era-s Amatus, -a, -um eras amado
PT. Amav-era-t Amatus, -a, -um erat
PLUSCUAMPERFECTO
Amav-era-mus Amati, -ae, -a eramus
Amav-era-tis Amati, -ae, -a eratis
Amav-era-nt Amati, -ae, -a erant
MODO IMPERATIVO
PRESENTE
tu ama ama t
vos ama- te amad vos.
197
Paradigmas
2 CONJUGACIN habo, habs, habre, habui, habitum
MODO INDICATIVO
MODO IMPERATIVO
PRESENTE
tu habe ten t
vos habe- te tened vos.
198
Paradigmas
3 CONJUGACIN lego, legs, legre, legi, lectum
MODO INDICATIVO
MODO IMPERATIVO
PRESENTE
tu leg- e lee t
vos leg- i te leed vos.
199
Paradigmas
4 CONJUGACIN audo, auds, audre, audivi, auditum
MODO INDICATIVO
MODO IMPERATIVO
PRESENTE
tu audi oye t
vos audi- te od vos.
200
Paradigmas
5 CONJUGACIN capo, caps, capre, cepi, captum
MODO INDICATIVO
MODO IMPERATIVO
PRESENTE
tu cape coge t
vos capi- te coged vos.
201
Paradigmas
SUM sum, es, esse, fui
MODO INDICATIVO
VOZ ACTIVA
Sum soy
Es
Est
PRESENTE Sumus
Estis
Sunt
Eram era
Eras
Erat
PT. IMPERFECTO Eramus
Eratis
Erant
FUTURO Ero ser
IMPERFECTO Eris
Erit
Erimus
Eritis
Erunt
PT. PERFECTO Fui fui
Fuisti
Fuit
Fuimus
Fuistis
Fuerunt / -ere
PT. Fueram haba sido
PLUSCUAMPERFECTO Fueras
Fuerat
Fueramus
Fueratis
Fuerant
MODO IMPERATIVO
PRESENTE
tu es s t
vos es- te sed vos.
202
Vocabulario
VOCABULA
LATN 4 E.S.O.
conscendo, -s, -re, conscendi, conscensum = subir decem (pron.-det. num. card.) = diez
conscientia, -ae (f.) = conocimiento, conciencia decipio, -s, -re, decepi, deceptum = engaar, burlar
conscribo, -s, -re, -scripsi, -scriptum = inscribir defendo, -s, -re, defensi, defensum = defender
conservo, conservs, conservre, conservvi, deficio, -s, -re, defeci, defectum = faltar
conservtum = salvar deformis, -e = deforme
consilium, -i (n.) = consejo deicio, -s, -re, deieci, deiectum = precipitar, echar
conspicio, -s, -re, conspexi, conspectum = contemplar deinde (adv. tiempo) = despus
constituo, -s, -re, constitui, constitutum = decidir delecto -s, -re, -vi, -tum = deleitar, agradar
consul, consulis (m.) = cnsul deleo, -s, -re, -vi, -tum = destruir
consumo, -s, -re, consumpsi, consumptum = demitto, -s, -re, demisi, demissum = enviar desde
gastar, destruir lo alto
contendo, -s, -re, contendi, contentum = luchar, dens, dentis (m.) = diente
dirigirse a densus, -a, -um = denso, espeso
contra (prep. + Ac.) = contra depello, -s, -re, depuli, depulsum = rechazar
convoco, -s, -re, -vi, -tum = llamar, convocar descendo, -s, -re, descendi, descensum =
copia, -ae (f.) = abundancia descender
copiae, -arum (f.) = tropas devoro, -s, -re, -vi, -tum = devorar
copiosus, -a, -um = copioso, abundante Deus, -i (m.) = Dios
cor, cordis (n.) = corazn deus, -i (m.) = dios
Corina, -ae (f.) = Corina Diana, -ae (f.) = Diana
cornu, -us (n.) = cuerno dico, -s, -re, dixi, dictum = decir
corpus, corporis (n.) = cuerpo dictum, -i (n.) = dicho, palabra, expresin
corripio, -s, -re, corripui, correptum = tomar Dido, Didonis (f.) = Dido
cotidie (adv. tiempo) = cada da dies, diei (m. y f.) = da
corvus, -i (m.) = cuervo, garfio, arpn difficilis, -e = dficil
cras (adv. tiempo) = maana digitus, -i (m.) = dedo
credo, -s, -re, credidi, creditum = creer dignus, -a, -um = digno
creo, -s, -re, -vi, -tum = crear, nombrar diligentia, -ae (f.) = diligencia, atencin
cresco, -s, -re, crevi, cretum = crecer dimitto, -s, -re, dimisi, dimissum = enviar
Creta, -ae (f.) = Creta discedo, -s, -re, discessi, discessum = alejarse
Creusa, -ae (f.) = Creusa discipula, -ae (f.) = discpula, alumna
crus, cruris (n.) = pierna discipulus, -i (m.) = discpulo, alumno, aprendiz
cubiculum, -i (n.) = dormitorio, aposento disco, -s, - re, didici, --- = aprender
cubitus, -i (m.) = codo discordia, -ae (f.) = discordia
cum (prep. + Abl.) = con dissimilis, -e = diferente
cupio, -s, -re, cupivi, cupitum = desear diu (adv. tiempo) = largo tiempo
cur? (adv. int. causal) = por qu? diuturnus, -a, -um = duradero, continuo
cura, -ae (f.) = cuidado diversus, -a, -um = diverso
curo, -s, -re, -vi, -tum = curar, cuidar dives, divitis = rico
curriculum, -i (n.) = carrera divitiae, -arum (f.) = riquezas
curro, -s, -re, cucurri, cursum = correr divido, -s, -re, dividi, divisum = dividir
currus, -us (m.) = carro do, ds, dre, dedi, datum = dar
custodio, -s, -re, -vi, -tum = custodiar doceo, -s, -re, docui, doctum = ensear
cutis, -is (f.) = piel doctus, -a, -um = instruido, docto
dolor, doloris (m.) = dolor
D dolus, -i (m.) = engao
domina, -ae (f.) = seora, duea
damno, s, -re, -vi, -tum = daar, herir dominus, -i (m.) = seor, dueo
de (prep. + Abl.) = de, desde (procedencia) domus, -i (f.) = casa
dea, -ae (f.) = diosa dorsum, -i (n) = espalda
debeo, -s, -re, debui, debitum = deber dubium, -i (n.) = duda
205
Vocabulario
duco, -s, -re, duxi, ductum = conducir fallax, fallacis = falaz, engaoso
dulcis, -e = dulce fama, -ae (f.) = fama
duo, duae, duo (pron.-det. num. card.) = dos familia, -ae (f.) = familia
dux, ducis (m.) = gua, jefe, general fatalis, -e = fatal
fatum, -i (n.) = hado, destino
E fatuus, -a, -um = insensato
Faustulus, -i (m.) = Fustulo
e, ex (prep. + Abl.) = de, desde (procedencia) faveo, -s, -re, favi, fautum = favorecer
ecce (adv. lugar) = he aqu feles, -is (m. y f.) = gato, gata
edax, edacis = voraz, que devora, glotn felix, felicis = feliz
educo, -s, -re, -vi, -tum = educar femina, -ae (f.) = mujer
effero, effers, efferre, extuli, exlatum = llevarse fenestra, -ae (f.) = ventana
effundo, -s, -re, effudi, effusum = derramar fera, -ae (f.) = fiera
ego (pron. pers. 1 p.) = yo ferox, ferocis = feroz, fiero
elephantus, -i (m.) = elefante ferreus, -a, -um = frreo, de hierro
eligo, -s, -re, elegi, electum = elegir ferrum, -i (n.) = hierro
emito, -s, -re, emisi, emissum = soltar ferus, -a, -um = fiero
enim (conj. coord. expl.) = en efecto fessus, -a, -um = cansado
epistula, -ae (f.) = carta festino, -s, -re, -vi, -tum = apresurarse
eques, equitis (m.) = jinete ficatum, -i (n.) = hgado
equito, -s, -re, -vi, -tum = montar a caballo, fidelis, -e = fiel
cabalgar fides, -ei (f.) = fe, confianza
equitatus, -us (m.) = caballera filia, -ae (f.) = hija
equus, -i (m.) = caballo filius, -i (m.) = hijo
ergo (conj. coord. conclusiva) = as pues, por consiguiente finis, -is (m. y f.) = lmite, frontera
erro, -s, -re,-vi, -tum = vagar, andar errante firmus, -a, -um = firme, verdadero
esurio, -s, -re, -vi, -tum = tener hambre flagito, -s, -re, -vi, -tum = exigir
et (conj. coord. cop.) = y flagro, -s, -re, -vi, -tum = arder, quemar
etiam (adv. modo) = tambin, incluso flamma, -ae (f.) = llama
Europa, -ae (f.) = Europa flammifer, -era, -erum = ardiente
eventus, -us (m.) = resultado, desenlace flecto, -s, -re, flexi, flexum = doblar, dirigir,
exemplar, exemplaris (n.) = ejemplo hacer cambiar la direccin
exemplum, -i (n.) = ejemplo fleo, -s, -re, flevi, fltum = llorar
exeo, exs, exre, exii, exitum = salir flexus, -a, -um = cruzado, sinuoso
exerceo, -s, -re, exercui, exercitum = trabajar flumen, fluminis (n.) = ro
sin descanso fluo, -s, -re, fluxi, fluxum = fluir
exercitus, -us (m.) = ejrcito fluvius, -i (m.) = corriente, ro
expecto, -s, -re, -vi, -tum = esperar foedus, -a, -um = feo
expello, -s, -re, expuli, expulsum = expulsar forma, -ae (f.) = belleza
expugno, -s, -re, -vi, -tum = tomar, asaltar formica, -ae (f.) = hormiga
extemplo (adv. tiempo) = inmediatamente fornax, fornacis (m.) = horno
extra (prep. + Ac.) = fuera de fortasse (adv. duda) = quizs
fortis, -e = fuerte
fortiter (adv. modo) = valerosamente
F fortitudo, fortitudinis (f.) = fuerza
Fortuna, -ae (f.) = Fortuna
fabula, -ae (f.) = leyenda, fbula
fortuna, -ae (f.) = fortuna, suerte
facies, -ei (f.) = rostro, apariencia, aspecto
forum, -i (n.) = foro
facilis, -e = fcil
fragilis, -e = frgil
facio, -s, -re, feci, factum = hacer
frango, -s, -re, fregi, fractum = romper
factum, -i (n.) = hecho
frater, fratris (m.) = hermano
206
Vocabulario
incola, -ae (m.) = habitante iuvo, -s, -re, iuvi, iutum = ayudar
incolo, -s, -re, incolui, incultum = habitar
increpo, -s, -re,-vi, -tum = reir
inde (adv. lugar) = desde all L
index, indicis = delator
induco, -s, -re, induxi, inductum = llevar, conducir labor, laboris (m.) = trabajo
hacia hacia laboro, -s, -re, -vi, -tum = trabajar
infelix, infelicis = infeliz labyrinthus, -i (m.) = laberinto
infidus, -a, -um = infiel, desleal lac, lactis (n.) = leche
inflo, -s, -re, -vi, inflatum = inflar, exaltar lacrima, -ae (f.) = lgrima
ingemo, -s, -re, ingemui, --- = lamentarse lacus, -us (m.) = lago
ingenium, -i (n.) = carcter, talento laedo, -s, -re, laesi, laesum = hacer dao
ingens, ingentis = ingente, enorme laetifico, -s, -re, -vi, -tum = alegrar
initium, -ii (n.) = inicio laetitia, -ae (f.) = alegra
iniuria, -ae (f.) = injusticia laetus, -a, -um = alegre
inscius, -a, -um = ignorante lapsus, -us (m.) = resbaln, error
insula, -ae (f.) = isla, casa de vecinos laudo, -s, -re, -vi, -tum = alabar, elogiar
intellego, -s, -re, intellegi, intellectum = comprender
legatus, -i (m.) = legado, embajador
intelligentia, -ae (f.) = inteligencia
legio, legionis (f.) = legin
inter (prep. + Ac.) = entre
lego, -s, -re, legi, lectum = leer, reunir
interea (adv. tiempo) = mientras
leo, leonis (m.) = len
intereo, -s, -re, interii, interitum = perecer, morir
levis, -e = ligero
interim (adv. tiempo) = entretanto
lex, legis (f.) = ley
interpres, interpretis (m. y f.) = intrprete
liber, libri (m.) = libro
intra (prep. + Ac.) = dentro de
libertas, libertatis (f.) = libertad
invenio, -s, -re, -veni, -ventum = encontrar
licet, licuit (impers.) = es lcito, est permitido
invitus, -a, -um = obligado, forzado
ligneus, -a, -um = de madera
Iphigenia, -ae (f.) = Ifigenia
linea, -ae (f.) = lnea, lmite
ipse, ipsa, ipsum
lingua, -ae (f.) = lengua
(pron.-det. dem. enf. ) = l, ella, lo mismo
liquesco, -s, -re, --, -- = fundirse
ira, -ae (f.) = ira, clera
littera, -ae (f.) = letra
is, ea, id (pron.-det. dem. anaf.) = este/a, l/ella
litterae, -arum (f.) = carta, escrito
iste, ista, istuc (pron.-det. dem. dect.) = ese, esa, eso
Livius, -ii (m.) = Livio
ita (adv. modo) = as
locus, -i (m.) = lugar
Italia, -ae (f.) = Italia
longe (adv. lugar) = lejos, mucho
itaque (conj. coord. Ilat.) = as pues
longus, -a, -um = largo
iter, itineris (n.) = camino
luceo, -s, -re, luxi, --- = brillar
iterum (adv. tiempo) = de nuevo
ludo, -s, -re, lusi, lusum = jugar
iubeo, -s, -re, iussi, iussum = ordenar, mandar
ludus, -i (m.) = juego
iucundus, -a, -um = alegre
Luna, -ae (f.) = Luna
iudex, iudicis (m.) = juez
lupa, -ae (f.) = loba
iudico, -s, -re, -vi, -tum = juzgar
lupus, -i (m.) = lobo
iudicium, -i (n.) = juicio
lux, lucis (f.) = luz
Iulia, -ae (f.) = Julia
iunctus, -a, -um = unido
Iuno, Iunonis (f.) = Juno M
Iuppiter, Iovis (m.) = Jpiter
iustitia, -ae (f.) = justicia macilentus, -a, -um = delgado
iustus, -a, -um = justo magister, magistri (m.) = maestro
iuvenis, -e = joven magistra, -ae (f.) = maestra
iuventus, iuventutis (f.) = juventud magistratus, -us (m.) = magistratura, magistrado
208
Vocabulario
occido, -s, -re, occidi, occissum = matar pernicies, -ei (f.) = ruina, destruccin
occupo, -s, -re, -vi, -tum = ocupar pes, pedis (m.) = pie
oculus, -i (m.) = ojo Pharsalicus, -a, -um = de Farsalia
ocurro, -s, -re, ocurri, ocursum = ocurrir Phidias, -ae (m.) = Fidias
odor, odoris (m.) = olor piger, pigra, pigrum = perezoso
pilum, -i (n.) = venablo, dardo
olfatus, -us (m.) = olfato pinus, -i (f.) = pino
olim (adv. tiempo) = en cierta ocasin pirata, -ae (m.) = pirata
omnipotens, omnipotentis = omnipotente piscis, -is (m.) = pez
omnis, -e = todo placo, -s, -re, -vi, -tum = aplacar, calmar
onus, oneris (n.) = carga plebs, plebis (f.) = plebe
opera, -ae (f.) = obra plenus, -a, -um = pleno, lleno
oportet (v. impers.) = es preciso ploro, -s, -re, -vi, -tum = llorar
oppidum, -i (n.) = ciudadela plurimus, -a, -um = muchsimo, muy numeroso
oppididanus, -i (m) = habitante poeta, -ae (m.) = poeta
opto, -s, -re, -vi, optatum = desear Pompeius, -ii (m.) = Pompeyo
opus, operis (n.) = obra pondus, ponderis (n.) = peso
ora, -ae (f.) = costa pons, pontis (m.) = puente
oratio, orationis (f.) = discurso populus, -i (m.) = pueblo
ordo, ordinis (m.) = fila, hilera populus, -i (f.) = lamo, chopo
origo, originis (f.) = origen, nacimiento porto, -s, -re, -vi, -tum = llevar
orno, -s, -re, -vi, -tum = adornar portus, -us (m.) = puerto
osculum, -i (n) = beso, sculo possum, potes, posse, potui, -- = poder
ovis, -is (f.) = oveja post (prep. + Ac.) = despus de
postridie (adv. tiempo) = el da siguiente
potens, potentis = poderoso
P praebeo, -s, -re, praebui, praebitum = ofrecer
praecipito, -s, -re, -vi, -tum = precipitar
paedagogus, -i (m.) = pedagogo, esclavo que lleva a
praeclarus, -a, -um = famoso
los nios a la escuela
praedico, -s, -re, praedixi, praedictum = predecir
parens, parentis (m. y f.) = padre, madre
praemium, -i (n.) = premio
paro, -s, -re, -vi, -tum = preparar
praeterita, -orum = el pasado
pars, partis (f.) = parte
praetervolo, -s, -re, -vi, -tum = atravesar
parvus, -a, -um = pequeo
volando
Pasiphaa, -ae (f.) = Pasifae (mujer de Minos)
pravus, -a, -um = malvado
pastor, pastoris (m.) = pastor
Priamus, -i (m.) = Pramo
pater, patris (m.) = padre
primus, -a, -um (pron.-det. num. ord.) = primero
patientia, -ae (f.) = paciencia
princeps, principis (m.) = prncipe
Patroclus, -i (m.) = Patroclo
principium, -i (n.) = principio
patrona, -ae (f.) = patrona, protectora
priscus, -a, -um = antiguo
paucus, -a, -um = poco
pro (prep. + Abl.) = a favor de
pauper, pauperis = pobre
procella, -ae (f.) = tormenta, tempestad
paveo, -s, -re, pavi, -- = asustarse, aterrorizarse
proelium, -i (n.) = combate
pax, pacis (f.) = paz
proprius, -a, -um = propio
peccatum, -i (n.) = falta, error
210
Vocabulario
211
Vocabulario
213
Olga garca ET LAURA LAMATA
me fecERUNT,
anno mmxvi.