THE END
Pembahasan:
Unsur-unsur intrinsik, yaiku unsur-unsur sing mangun karya sastra saka jero. Unsur-unsur
intrinsik karya sastra ing antarane yaiku:
1. Tema, yaiku sawijining carita kang bisa makili isining cerita. Ing carita Rama lan Sintha,
tema kang diangkat yaiku tema romantisme/ katresnan antarane Rama lan Sintha uga tema
patriotisme/ peperangan antarane pihak Rama lan Prabu Dasamuka.
2. Alur (plot), yaiku urutaning prastawa kang kadadeyan ing sajroning cerita kang ana telu
yaiku alur maju, mundur, lan maju mundur (flashback). Ing carita Rama lan Sintha, alur kang
digunakke yaiku alur maju.
4. Amanat, yaiku pesen moral kang disampekake penulis cerita kanggo sing maca. Ing
carita Rama lan Sintha, amanat kang bisa dijupuk yaiku:
- Kita kudu setia karo pasangan.
- Kita kudu njaga kekancan ingkang becik.
- Kita kudu tansah mbela kabecikan lan kautaman.
- Kita kudu duweni jiwa patriotisme kanggo mbela negara.
5. Pamawase Pangripta (sudut pandang pengarang), yaiku sudut pandangan kang dijupuk
saka pangripta kanggo ndeleng sawijining kadadean sajroning crita. Ing carita Rama lan Sintha,
Pangripta yaiku pihak katelu ning njobo cerita (blas ora katut ana ing cerita).
6. Latar (setting), yaiku katrangan kang nuduhake panggonan, wayah, lan swasana sajroning
crita. Latar panggonan kang ana ing carita Rama lan Sintha akeh, antarane yaiku ing alas, taman,
negara Alengka. Latar swasana ana sing romantis, patriotis, lan sedih.
DEWARUCI
Wektu semono,Ing dhalem padepokan Sokalima,Resi Drona kaeleng marang Brantasena kang
laire wungkusan, kang bisa maujudaken Brantasena kang duweni kekuatan ingkang kuat lan
gagah perkasa. Ing wektu semono sengkuni mangertos yen Brantasena janjian ketemu marang
Resi Drona. Ing dhalem pertemuan menika, Resi Drona ngutus Werkudhara utawi Brantasena,
yen dewekke kudu madosi "Kayu Gong Susuhing Angin." ing kawah Candradimuka.
Brantasena tanpa risa - risi terus mangkat nyuwun pangestu dining Resi Drona. Ing dhalem
wektu semono uga Sengkuni wonten ing mriku, lan mangertos pembicaraan Resi Drona marang
Brantasena. Sak banjuring Brantasena Budhal, Sengkuni medhal lan tangklet marang Resi Drona
babagan apa kang di rembug Resi Drona marang Brantasena. Resi Drona mangsuli marang
sengkuni yen dewekke ngutus Brantasena utawi Werkudara madosi "Kayu Gong Susuhing
Angin." lan Drona uga jrumusake Brantasena.
Sengkuni lan Drusasana kaparentah dening Resi Drona supayaning mata - matai Brantasena. Ing
dhalem wektu semono uga Brantasena ngocar - ngacerke alas. Sak Banjure wonten buto kaleh
kang ngalani Brantasena, akhire Buto kaleh lan Brantasena perang, buto mau kalah. Banjur buto
maleh rupa dados Bathara Indra lan Bathara Bayu.
Bathara kaleh mau atur panuhun marang Brantasena, banjur Brantasena tangklet marang Bathara
Indra lan Bathara Bayu,
"Apa kang dados maksud Bathara Indra lan Bathara Bayu?"
Bathara mangsuli,
"Umpamanipun barang kang ala saged di kalahke marang ati kang tulus iklas lan donga marang
gusthi kang maha kuasa."
Kangge atur panuwun, Branthasena di hadiahi, cincin Sesutya Mustika Manik Candrama. Dene
fungsinipun Cincin mau yaiku, ngirangi dasar samudra kang jero lan ombo. Banjur Brantasena
tangklet meleh,
"Apa Kayu Gong Susuhing Angin?"
Bathara Indra mangsuli,"yen tegese,pusat napas tentreming ati lan pikiran."
Banjur Brantasena nyuwun pamit marang Bathara Indra lan Bathara Bayu,lan arep tangklet
meleh marang Resi Drona(gurune).
Ing padepokan Brantasena ngaturaken marang gurune, opo kabeh sing kedadean marang awake,
uga Brantasena tangklet meleh babagan ilmu kasampurnaan. Banjur Drona mangsuli,
" isih ono syarat kang kaping kalih, yaiku TIRTA PAWITRA(tirta kesucian) kang ono ing jero
samudra minang kalbu." Banjur Brantasena pamit marang gurune.
Brantasena miwiti nyuwun pangestu dining ibune,Dewi Kunthi. Ananging Dewi Kunthi
ngalang-alangi tekatipun Brantasena. Babagan tekat Brantasena kang kuat, Brantasena tetep
bacutke pangarepane, ananging akhire Dewi Kunthi, mewehi restu, lan uga Para Pandhawa
ngrestoni Branthasena.
Ing tengah-tengahing perjalanan. Brantasena dak cegad Anoman, Tunggal Bayu, Kaka
Maenaka, Jajag Moreke lan Gajah Situ Bandha, Supayane Branthasena gugurke paniatane.
Brantasena tetep maju, perang mboten saged kahindarake, akhire Branthasena kang menangke
pratarungan.Banjur Anoman, Tunggal Bayu, Kaka Maenaka, Jajag Moreke lan Gajah Situ
Bandha, nyaranke Brantasena kudhu ngati-ati ing dhalem perjalanan.
Brantasena bacutke perjalanan, sak sampunipun Brantasena ing tepi samudra kang mboten enten
pinggire, ombake kang gedhe,lan kilat kang nyamber-nyamber. Brantasena nyilem ing dasar
samudra, kanggene tetemu Tirta Pawitra. Ing dasar samudra Brantasena di cegad dening naga
kang gedhene kaya wit pal. Tarung boten saged kahindarke. Ananging Brantasena saged
ngalahke naga mau.
Banjur Dewa Ruci rawuh, lan memuji Brantasena kang saged ngalahke hawa lan nefsu kang
kumanthil ing diri Brantasena,kalean tetengara Brantasena saged ngalahke naga kang ngadang
kalani paniataning Brantasena. Banjur Brantasena nyembah dening Dewa Ruci,lan ngajokane
pertanyaan.
"Sepundhi caraning tumuju kasampurnaan ing dhalem urip?"
Banjur Dewa Ruci ngutus marang Branthasena melebet ing dhalem raganing Dewa Ruci,
manunggal marang Dewa Ruci. Brantasena seneng banget, anyem lan tentrem. Banjur Dewa
Ruci ngendhikan,
"teges e, awakmu wis iso nyikapi tabis marang Gusthi kang maha agung, lan ojo kaged karo
sinar kang werna-werni, amergo atimu kang suci."
Ing sokalima, Permadhi utawi sengkuni lapur marang Resi Drona, yen Brantasena dereng uga
mbalek.Banjur Drona sadar marang awake.Banjur Drona nyusul Brantasena. Lan akhire Drona
nemukke Brantasena gumletak ing pinggiring samudra. Sak sampuning Drona nyesel lan uga
tetemu marang keponakane, lan sumpah arep ngrawat Brantasena.
TEMA
Tekad kangge golek ilmu.
SETTING:
A.PAPAN
1.Ing Padepokan sokalima.
2.Ing alas
3.Ing gunung candradimuka
4.Samudra minangkalbu
B.WEKTU
Wektu semono
C.SUASANA
1.Tegang (Ing wektu Brantasena tarung kalean buta uga kalean naga)
2.Ngluluhing ati (Rikala Brantasena nyuwun pamet marang Dewi Kunthi lan Pandhawa)
3.Seneng (Rikala Brantasena manunggal kalean Dewa Ruci)
4.Sedih (Rikala Drona tetemu Brantasena ing pinggir samudra)
PENOKOHAN
Penokohan kang di terapke ing dhalem crita Dewa Ruci inggih menika paraga tiga pelaku
sampingan.
ALUR
Aluripun crita Dewa Ruci inggih menika Alur maju.
Amergo ing dhalem crita nyritakake perjalananipun Branthasena tumuju kesempurnaan,lan
mboten wonten ing dhalem crita, ngisahke kedadian ing masa lampauing Branthasena.
AMANAT:
Amanat kang bisa kapetik ing dhalem crita Dewa Ruci inggih:
1. Aja gampang putus asa.
2. Patuh marang Guru.
3. Ing dhalem urip kudhu anduweni cita-cita utawi kekarepan ingkang gedhe.