Açı Metodu

A Metodu Blm 4
BLM 4
4. AI METODU
Hiperstatik sistemlerin zm sistemi hiperstatik yapan bilinmeyenlerin kuvvet ve ekil

deitirme olmasna gre deiir. ok aklkl bir mtemadi kirii hiperstatik yapan mesnet tepki
kuvvetleri iken katl bir ereveyi hiperstatik yapan hem mesnet tepki kuvvetleri hem de dm
kuvvetleri ve dm ekil deitirmeleri olabilmektedir. Bu durum 1. blmde kapsaml olarak
ele alnmtr. ekilde verilen hiperstatik bir mtemadi kiri zm yaplacak olursa.
P
Ay By
P B
A
A a
A B B Ay By
P
MA = 0 MAsa + MAsol = 0
A B b
Yazlabilir
MB = 0 MBsa + MBsol = 0
a A ve B tepkileri A ve B oluturur
Momentler a deerlerinden bulunur b P etkisi A ve B oluturur
Bilinmeyenler KUVVETLERDR.
Bilinmeyenler ekil deitirmeler olan AILARDIR.
Mesnette (A,B) = 0
A y ve By bulunur
Bu sistem eer dm noktalarndaki momentler bulunarak zlmek istenirse bu momentleri

oluturan ekil deitirmeler olan a deerleri bulunduktan sonra moment deerleri bulunur. Bu
ynteme ekil deitirmeler yntemi (AI) denir. Bundan nceki blmlerde de anlatld gibi
bir noktadaki dn ekil deitirmesi arand zaman birim moment deeri uygulanmt. Dier
durumda ise sistemi hiperstatik yapan mesnet tepki kuvvetleri bulunarak sistemin kesit tesirleri
elde ediliyorsa bu zm yntemine de KUVVET yntemi denir. Kuvvet yntemi 6. blmde
aklanmaktadr. Bu yntemlerin birbirine gre ve sistemden sisteme deien kolaylklar
bulunmaktadr.
4.1. AI METODU GENEL BAINTILARI
A metodu, bilinmeyenleri a olarak alnan ve kesit tesirleri bu deerlere gre hesaplanan bir
metottur. Metodun esas, sistemdeki dmlerin rijit kabul edilmesinden dolay bir dme
birleen ubuklarn aralarndaki ekil deitirmeden nceki a deerleri, ekil deitirdikten
sonrada ayn kalmasdr. Yani kiri, kolon ve erevelerin dmlerinin ekil deitirirken bir
btn olarak dndklerinden dolay aralarndaki alarn deimedii kabul edilir. Bu durum
dme birleen ubuklarn moment toplamlarnn da sfr olmasn beraberinde getirir. Yani her
dmdeki moment toplam sfr olmaldr. nk bilinmeyen olarak kabul edilen alar
dmlerdeki momentlerin sfr olmas artndan yararlanlarak bulunmaktadr.
NOT: AI METODU (Eksenel kuvvet ekil deitirmeleri ihmal)
138
Blm 4 A Metodu
1. iki ucu moment tayan k ubuu iin bantlarn elde edilii

i P
i k i k k Klasik metot +
ik=L ik=L A metodunda +
i k i P
k i Klasik metot - M+
k -
A metodunda +
i k
Mi P Mk Mi P
k Mk
Ni Nk k
i Ni i Nk
Vi Vk Vk
Vi
L L
aret kabulu saat dn yn + olarak alnmtr.
Bu iaret deiimi a metodunda dikkate alnmaldr.

U deplasmanlar
1. i ve k ubuk u teet dn alar

2. eksen dn as
3. greli deplasman ( . L) (rlatif u deplasman; ubuun bir ucunun dier ucuna gre yer
deitirmesi; i-i aras deil; i-k aras, Deprem ynetmeliinde greli deplasman olarak
belirtilmekte )
ubuk U kuvvetleri
1. Mik ve Mki ubuk u momentleri

2. Vik ve Vki ubuk u kesme kuvvetleri
4.1.1. ubuk u kuvvetleri ile u deplasmanlar arasndaki bantlar
i k i=0 k=0 i=0 k=0 Hi ekil deitirmesi olmayan eleman
i
Mki ve Mik gibi iki bilinmeyen olduundan zm iin iki denkleme ihtiya vardr.
i k
Mik Mki Bunlar;

i k 1. k = 0 (k ucu ankastre)
Mki 2. i = i (i ucundaki bilinen dn as)
_
Mik +
U momentleri Mki ve Mik olsun
1. 1. denklem (k = 0) yazlacak olur ise ksaltma teoremi ve virtel i teoremi kullanlarak k

ucundaki birim dn as istenilen keyfi bir izostatik sisteme uygulanr. Burada basit kirie
uygulanmtr.
139
A Metodu Blm 4
1
Mki 1 L.1.[ Mik + 2Mki ]
- -Mik x k =
M
= 0 Mki = ik
- 6EI 2
_ 1 L. Mik 1 L. Mki 1 Mik

Mik
+ x - k = + =0 Mki =
Mik + Mki - 6EI 3EI 2
Mki
Yukarda yaplan zm sonucunda,

Mik
Mki = 4.1
2
bants bulunur.
i = i (i ucundaki bilinen dn as) ) ksaltma

2. i ucundaki dn as yazlacak olur ise (
teoremi kullanlarak i ucundaki birim dn as istenilen keyfi bir izostatik sisteme
uygulanr. Burada basit kirie uygulanmtr.
1 Mki L.1.[ 2Mik + Mki ] L.1.[ 2Mik + Mik / 2] 4EI
- -Mik x
1
- i = = 0 Mik = i
6EI 6EI L
_ L. Mik 1 L. Mki 1 L. Mik 1 L. Mik / 2 1 4EI

Mik
+ x1 - i = + = + 0 Mik = i
- 3EI 6EI 3EI 6EI L
Mik + Mki
Mki
4.1. bantsnda bulunan Mik = 2Mki yerine yazlr ise EIya bal ubuk u momentleri,
i ucu dnerse k ucu dnerse
4EI 2EI 2EI 4EI

Mik = i Mki = i Mik = k Mki = k .4.2
L L L L
olarak elde edilir.
4.1.2. ile u deplasmanlar arasndaki iliki

-

i L k
Mki = 2EI -
= /L L
Mki = 4EI
Mik = 4EI L
L Mik = 2EI
L
Buradan, = ise Mik = 4EI 2EI = 6EI Mki = 4EI 2EI = 6EI olarak elde edilir.
L L L L2 L L L2
Dn asndan [] oluan Moment ve Kesme ] oluan moment ve kesme

Deplasmandan [
i
i k

i k
Mik Mki
_ 6EI
i k Mk =
L2
2EI 6EI +
_ Mk = i Mi =
L L2 ' dan oluan kesme kuvvetleri
4EI
Mi = i + 6EI 6EI
L M'den oluan kesme kuvvetleri
L2 + L2 12EI
Vi = Vk = =
4EI 2EI
L + L i 6EI
L L3
Vi = Vk = = i
L L2
140
Blm 4 A Metodu
Sonu olarak k ubuklarnda bulunan deerler;
4 EI 2EI 6EI 4 EI 2EI 6EI

Mi = Mi + i + k 2 Mk = Mk + k + i 2 .....................3.1
L L L L L L
6EI 6 EI 12EI 6EI 6EI 12EI
Vi = V i 2 i 2 k + 3 Vk = V k 2 i 2 k + 3 ....................3.2
L L L L L L
Yukardaki denklemlerde Mi Mk ankastrelik momentleri ve V i ve V k ankastrelik kesme

2EI
kuvvetleri olmak zere k = ksaltmas yaplacak olur ise ubuk u momentleri ve kesme
L
kuvvetleri aadaki bantlar ile hesaplanr.
3 3
Mi = Mi + k(2 i + k ) Mk = Mk + k(2 k + i
) ...........................3.3
L L
3 3 6 3 3 6
Vi = V i + k i k + 2 Vk = V k + k i k + 2 ......................3.4
L L L L L L
Sadece bir ucu moment tayan k ubuu iin bantlar
k k k k k k
k k
ubuk u kuvvetleri ile u deplasmanlar arasndaki bantlar
M=0 M=0
Vbilinmiyor Vbilinmiyor
i L k
Nbilinmiyor M=0
i Nbilinmiyor Vbilinmiyor
k Nbilinmiyor
k k k
i M=0
Mik Vbilinmiyor Mbilinmiyor
Nbilinmiyor Vbilinmiyor
k
i Nbilinmiyor
k
Mik +
k Mbilinmiyor
Dierleri k k Vbilinmiyor
Nbilinmiyor
Eer iki ucu rijit ubuk kabul edilmi olsayd, ularda oluan moment aadaki ekildeki gibi
olaca daha nce aklanmt. Burada k ucundaki momentin sfr olmas iin bu noktaya ters
ynde ve eit iddette bir moment uygulanarak toplamnn sfr olduu grlr. i ucuna, k ucuna
ters ynde uygulanan momentin yars ayn iaretle gnderilir.
i L k
i
k
k ucunda momenti sfrlamak iin ilave
i ediyoruz. nk batan biliyoruz ki
2EI sabit mesnette M=0
_ Mk = i
2 ucu ankastre ubuk L
4EI +
kabul edelim Mi = i
L
ediyoruz 2EI 2EI
4EI 2EI 3EI
_ Mk = i i = 0
Mi = i i = i L L sfrlamakiin
L 2Lk ' dan gelen L +
k ucunda momenti sfrlamak

iin ilave edilenin yars 3EI
Mi = i +
ediyoruz L KESME
3EI
Vi = 2 i = Vk
L
141
A Metodu Blm 4
ile u deplasmanlar arasndaki iliki: Verilen ubuk iki ucu rijit ubuk kabul edilerek
ularda oluan moment aadaki gibi olacaktr. Burada k ucundaki momentin sfr olmas iin
bu noktaya ters ynde ve eit iddette bir moment uygulanarak toplamnn sfr olduu grlr. i
ucuna, k ucuna ters ynde uygulanan momentin yars ayn iaretle gnderilir.
i
k ucunda momenti sfrlamak iin ilave k
edilenin yarsn ilave ediyoruz k ucunda momenti sfrlamak iin ilave
ediyoruz. nk batan biliyoruz ki
_ 6EI 6EI
Mk = 2 2 = 0
sabit mesnette M=0
L L
6EI 6EI 3EI +
Mi = + = 2
L2 2L2 L
3EI
Mi = +
L2
3EI
L 3EI
Vi = Vk = =
L L3
Sonu olarak k ubuklarnda bulunan deerler;
3EI 3EI
Mi = Mi + i 2 Mk = 0 ............................3.5
L L
3EI 3EI 3EI 3EI

Vi = V i + i 3 Vk = V k + i 3 ....................................3.6
L2 L L2 L
Yukardaki Mi Mk ankastrelik momentleri ve V i ve V k ankastrelik kesme

denklemlerde

3EI
kuvveleri olmak zere k = ksaltmas yaplacak olur ise ubuk u momentleri ve kesme
2L
kuvvetleri aadaki bantlar ile hesaplanr.
2 2k 2k
Mi = Mi + k ' (2i ) Vi = V i i
L L L
ki ucu eilmeli [k] bir ubukta sonu u momentleri Bir ucu eilmeli [k] bir ubukta sonu u momentleri
i ucu P q
k ucu i ucu P q k ucu
ekil Momenti
deitirme k k
M V i M V M V i M V
4EI
i ucu 4EI 6EI i k k 6EI 3EI 3EI i k 0 3EI
i i L i i i
dn
L L2 i 2
L L L2 i 2 i
L
6EI
k ucu 2EI
k
i 2EI
i
6EI
i i k 0
dn L2 i k
L2
0 0 0
L
k
L k
6EI
k ucu 6EI 12EI 12EI 3EI 3EI i k
0 3EI
deplasma i k
L2
n L2 L3 L3 L2 L3 3
L
i ucu P q P q
ankastreli M ik V ik M ki Vki M ik V ik k
0 0
k momenti i k i
4EI 2EI 6EI 3EI 3EI

Mik = i + k 2 Mik Mik = i + 2 + Mik
TOPLAM [ k ubuu]
TOPLAM [k ubuu]
L L L L L
4EI 2EI 6EI
Mki = k + i + 2 + Mki Mki = 0
L L L
6EI 6EI 12EI 3EI 3EI
Vi = V i i 2 k + 3 Vi = V i + i 3
L2 L L L2 L
6EI 6EI 12EI 3EI 3EI
Vk = V k i 2 k + 3 Vk = V k + i 3
L2 L L L2 L
142
Blm 4 A Metodu
Yukarda bulunan ubuk u ekil deitirmelerinden oluan kesit tesirlerinin matris formatnda
dzenleyerek iki ucu arasndaki ann sfr olduu yani yere paralel prizmatik bir elemann rijitlik
matrisi aadaki ekilde yazmak mmkndr.
q P q
P
k i k
i
4EI 6EI 2EI 6EI 3EI 3EI
Mik
L
-
L2 L
-
L2
i Mik Mik
L
-
L2
0 0 i Mik
6EI 12EI 6EI 12EI 12EI 6EI 12EI
Vik -
L2 L3
-
L2 L3
i Vik Qik 0
L3
-
L2 L3
i Vik
= X + = X +
2EI 6EI 4EI 6EI 2EI 6EI 4EI 6EI
Mki
L
-
L2 L
-
L2
k Mki Mki
L
-
L2 L
-
L2
k Mki
Vki - 6EI
2
12EI
- 6EI 12EI
k Vki Qki - 6EI 12EI
- 6EI 12EI
k Vki
L L3 2
L L3 L2
L3 2
L L3
=0] SSTEMLERDE AI METODU

4.2. DM NOKTALARI SABT [
Dm noktalar sabit sistem, i ve k ularndaki yatay hareketleri nlenmi sistem olarak

tanmlanabilir. Bu yatay hareketin nlenmesi mesnet art ve simetri ile (simetrik sistem simetrik
ykleme) salanr.

C P
A B B
C B C B C
B B B C P
A
B C C C
=0
A B C
Sistem simetrik ykleme

simetrik olmasndan dolay
(1=2 )sistem dm
noktalar sabit sistemdir.
D E
D E
EI=sabit
143
A Metodu Blm 4
=0] sistemler denklemlerinin elde edilii

Dm noktalar sabit [
2
k2
2 1 k1 k3 3
3 i
k4 0 ve dier = 0 olsun
1 i i
4
4
i dmnde Mi = 0 yazlr ise,

Dm ubuk u momentleri
Mi1 = k1' [2i + 1 ] + Mi1

sfr
i DM MOMENT DENGES Mi2 = k 2 [2i + 2 ] Mi2

i ucu k ucu
2[k1' + k 2 + k 3 + k '4 ]i + [k 2 ]2 + [k 3 ]3 + Mi1 Mi2 Mi3 + Mi4 = 0
i ucu dnnde etkili ubuklar Komu u dnleri Ankastrelik momentleri Mi3 = k 3 [2i + 3 ]] + Mi3
i ucu k ucu

Mi 4 = k 4 [2i + 4 ] Mi 4
'
sfr
zmde izlenen yol:
1. Her ubuun atalet [I] momenti bulunur ve bu deer kullanlarak
3EI
1.1. k = k
2L
2EI
1.2. k = deeri bulunur.
L
2. Her bir dm iin yukarda akland gibi moment dengesi [ M = 0] denklemi yazlr.
3. Sistemin her dm iin yazlan M=0 dan oluan denklem sistemi kurulur [simetrik].
Kurulan bu denklem sisteminin sabitleri olan ankastrelik momentleri iaretlerine gre
denklem sisteminde yerine yazlr.
4. Denklem sistemi bilinen bir yntemle zlerek bilinmeyen dn alar [] hesaplanr.
5. Bulunan dn alar [] kullanlarak
5.1. k ubuklarnda Mik = k(2 i + k ) + Mik ankastrelik
5.2. k ubuklarnda Mki = k'(2 i ) + Mkiankastrelik ile ubuk u momentleri hesaplanr.
6. ubuk u momentleri hesaplandktan sonra elemanlar izostatik paralara ayrlarak kesit
tesirleri kesme, moment ve normal kuvvet diyagramlar izilir.
144
Blm 4 A Metodu
Hiperstatik sistemlerin zmnde konsolun ve tanan ksmn dm noktasna moment etkisi

q
kma sada
P
kma solda
P
b k k k k a
[+]
[-]
q M=-[Pb+qb2/2]/2 M/2= Pa/2

M=Pa
M=Pb+qb2/2 k k
k k
P
a 2q
G
kma sada [Gerber] [+]

kma sada [Gerber] [-]
b c e k k k a G a
P
a a q
G G
c a
b Gy=Pb/c Gy=qa/3
Gy=qa/3
Gy=Pb/c 2q qq
Ga
k
k k a
aM/2=qa /2 2 a M=qa /3+qa /2+qa /6
2 2 2
M=Pbe/c
k
k k
M=Pbe/2c
a aq
q
P P 2
M= Pb M= -[Pa+qa /2]
b a
ereve sistem
q q
P M= Pa/2
qc
b G c a [ b + c] M= Pa
2
b=c ise - qb
P P Py a M= Pa/2 M= Pa
a a
4.3. ANKASTRELK MOMENTLERNN BULUNMASI [M]
ki ucu ankastre kiriler [k] Bir ucu ankastre dier ucu mafsall kiriler[k]
P q P q
i k i k
Verilen sistemi izostatik hale getirmek iin mesnetlerdeki momentleri bilinmeyen olarak sisteme
yklenir. Bu durumda sistem verilen d yklerden ve mesnet momentlerinden oluan iki ayr
ykleme eklinde alnr. D yklerden dolay olan ksm basit kiri olarak moment alan izilir ve
bu alan eilme rijitliine blnerek yk olarak edeer sistem olan ayn sisteme yklenir. Ayn
sisteme mesnet momentleride yklenerek ayn ilemler yaplr. nceki blmlerde akland
zere Mohr ynteminde bir noktadaki dn asn elde etmek iin edeer sisteme yk olarak
yklenen moment alanlarnn kesme kuvvetleri bulunur. Bu ilemler aada hem yayl yk hem
de tekil yk ve dier ucu mafsall sistemler iin ayr ayr yaplmtr.
145
A Metodu Blm 4
RNEK 4.1: ekilde verilen sistemde Mik ankastrelik moment deerinin bulunmas
M
i EI k
m m
3.6 2
zm: Aadaki ekilde izostatik esas sistem seilerek zm yaplr.

Ma
Ma EIL
Mik
M L
Mb
k Mik L Mik L
i EI
M b3 a2b a3 EIL
2m M Mb M M ab2 a3 b3 3EI 6EI
3.6m +
zostatik esas sistem
L
L L EIL2 3 2 6 EIL2 2 3 6
Mesnet momentin izostatik
Verilen d momentin izostatik Verilen d momentin izostatik sistemdeki sistemdeki moment alann yk
sistemdeki moment alan moment alann yk olarak yklenmesi (M/EI) olarak yklenmesi (M/EI) sonucu
sonucu oluan mesnet tepki kuvvetleri oluan mesnet tepki kuvvetleri
Mesnet art gerei i noktasndaki dn asnn sfr olmas gerekir. Bunun iin Mohr
ynteminde dn asn veren kesme kuvvetlerinin toplamnn sfr olmas artndan,
ankastrelik momenti aadaki ekilde hesaplanr.
M b 3 a 2b a 3 M ik L M a 3 3a 2 b 3 M 3b 2
i = 0 + = 1 2
EIL2 3 2 6 3EI = 0 M ik =
L3 2 +
2
b 2 L

Bu ankastrelik momenti deeri bulunur.
M 32
Mik = 1 = 0.31M
2 5.62
M
i EI k
m m
3.6 2
M
i EI k
M/5.6 3.6
m
2
m
M/5.6
0.31M
i EI k
0.31M/5.6 3.6
m 2
m
0.31M/5.6
i EI k
TOPLAM (1+0.31)M/5.6 3.6
m 2
m
(1+0.31)M/5.6
0.53M
MOMENT ALANI 0.31M 0.47M
146
Blm 4 A Metodu
ANKASTRELK MOMENTLER
q q
i k i k
L L
Yayl Yk D Yklerden Mesnet momentinden D Yklerden Mesnet momentinden
q q
Mik Mki Mik
Basit Kiri
2 2
qL /8 qL /8
q q=Mik/EI q
Mik Mki q=Mik/EI
Mik
Mohr Yntemi
- -
+ +
Mik L Mik L qL3 qL3
qL3 qL3 Mik L Mik L
qL2 2EI 2EI 24EI qL2 24EI
24EI 24EI 3EI 6EI
8EI 8EI
qL3 Mik L qL2

Momenti
qL3 Mik L qL2

Ankastr
i = 0 =0 Mki = Mik = i = 0 =0 Mik =

elik
24EI 2EI 12 24 EI 3EI 8

P P
Tekil Yk i k i k
L/2 L/2 L/2 L/2
P Mki P Mik
Mik
Basit Kiri
PL / 4 PL / 4
q=Mik/EI q=Mik/EI
Mik Mki Mik
Mohr Yntemi
PL2 PL2 - -
PL 2
PL2
16EI PL 16EI PL
Mik L Mik L 16EI 16EI Mik L Mik L
4EI 4EI
2EI 2EI 3EI 6EI
PL2 Mik L PL PL2 Mik L

Mome
Ankas
3PL
trelik
i = 0 + =0 Mki = Mik = i = 0 =0 Mik =

nti
16EI 2 EI 8 16EI 3EI 16
P P
Tekil Yk i i k
k
a b a b
L L
P P
Mik Mki Mik
Basit Kiri
Pab Pab
L L
q=Mik/EI q=Mik/EI
Mik Mki Mik
Mohr Yntemi
- 4
Pab(L + b) Pab(L + b)
Pab Pab(L + a) Pab Pab(L + a)
(EI)6L Mik L Mik L (EI)6L Mik L Mik L
LEI (EI)6L LEI (EI)6L
2EI 2EI 3EI 6EI
Pab(L + b) MikL MkiL Pab2

i = 0 + + =0 Mik =
Ankastrelik
Momenti
(EI)6L 3EI 6EI L2 Pab(L + b) MikL Pab(L + b)

i = 0 + = 0 Mik =
Pab(L + a) MikL MkiL Pba2 (EI)6L 3EI 2L2
k = 0 + + =0 Mki = 2
(EI)6L 6EI 3EI L
Bir sistemin a yntemi moment dengesi yazlarak zlebilmesi iin sistemin en az iki k veya
k ubuu veya bir k ve bir k ubuundan olumas gerekir. Yani bir sistemin A yntemi
zm iin moment dengesi yazlacak noktann (dmn) sanda ve solunda en az bir k
veya k ubuunun bulunmas gerekir. Bu nedenle aada bahsedilen tek ubuklu hiperstatik
sistemlerin ubuk u momentleri ankastrelik momentlerine eit olur. Bu ankastrelik momentleri
kullanlarak ubuun dier noktalarndaki kesme, moment ve eksenel kuvvetler elde edilir.
147
A Metodu Blm 4
Yk Ykleme ekli i k
i k
qL2 qL2 qL2

L 12 12 8
11qL2 11qL2 11qL2

L/4 192 192 128
L/4 L/2
13qL2 13qL2 13qL2

L/3 L/3 L/3 324 324 216
qa2 a 8 a qa3 qa2 a
2

4
2
L 3 L
[2L 3a] 2 L
a b 12L2 8
11qL2 5qL2 9qL2

L/2 L/2 192 192 128
c/2 c/2 qc qc
qc
(3L2 c 2 ) (3L2 c 2 ) (3L2 c 2 )
24L 24L 16L
Tm yk deerleri q
L/2 L/2
qL2 qL2 qL2

20 30 15
L
23qL2 7qL2 53qL2

960 960 1920
L/2 L/2
14qL2 2qL2 8qL2

405 135 243
2L/3 L/3
qa2 qb2 qa2
(2L a) (2L b) (2L a)
a b
12L 12L 8L
5qL2 5qL2 5qL2

96 96 64
L/2 L/2
q2 2 a q2 2 a q a
L a2 2 L a2 2 L2 a2 2
12 L 12 L 8 L
a a
o
2 qL2 qL2 qL2

15 15 10
L
q1
q2 L2 L2 L2

60
[3q1 + 2q2 ] 60
[2q1 + 3q2 ]
120
[8q1 + 7q2 ]
L
PL PL 3PL
Tm yk deerleri P

L/2 L/2 8 8 16
Pab2 Pa2b Pab (L + b)

a b L2 L2 2L2
PL 1 PL 1 PL 1
[n ] [n ] [n ]
a a a a 12 n 12 n 8 n
3PL 3PL 19PL

L/4 L/2 L/4 8 8 132
N M N M N M N
M + + +
4 4 4 4 8 8
L/2 L/2
N M 3b2 N 3b2
Mb(2a b) Nb(2a b) Ma(2b a) Na(2b a)
M 1 2 1 2
L2 L2 L2 L2 2 L 2 L
a b
6EI 6EI 3EI
i k
L2 L2 L2
EIt EIt 3 EIt
d
d d 2 d
t

4EI 2EI 3EI
i L k
L L L
148
Blm 4 A Metodu
Ykleme ekli i k i k
80 kNm
Sistem m m
3.6 2
Mb(2a b) Ma(2b a) M 3b2

Ankastrelik momenti Mi = + = 26.53 Mk = + = 3.67 Mi = 1 2 = 24.69
L2 L2 2 L
44.31 42.61
3.67
Moment
26.53 24.69
35.69 37.39
19.68 18.70
Kesme
80 kNm
SAAT TERS YN (-) m m
3.6 2
Mb(2a b) Ma(2b a) M 3b2

Ankastrelik momenti Mi = = 26.53 Mk = = 3.67 Mi = 1 2 = 24.69
L2 L2 2 L
35.69 37.39
26.53
Moment
24.69
3.67 42.61
44.31
Kesme 19.68 18.7
80 kNm
SAAT YN (+) m
2 2m
M M
Ankastrelik momenti Mi = Mk = = 20 Mi = = 10
4 8
40 35
20
Moment
20 10
45
40
30 22,5
Kesme
80 kNm
m
2 2m
M M
Ankastrelik momenti Mi = Mk = = 20 Mi = = 10
4 8
40
40 10
20
Moment
40 20 40
Kesme 30
22.50
149
A Metodu Blm 4
Tek elemanl baz hiperstatik sistemlerin moment alan aada verilmitir.
L 2qL 7qL
2qL 5 20
5 qL 3qL qL 3qL
qL
qL 2 8 10 20
2
10 5qL
qL qL
2 8
2 qL2 qL2
8 15
2 qL2
qL
12
8
2 qL2
qL o qL2
12
3 30
qL2 20
2o 3o
2qL 24 9qL2
qL2 =s = 9 3 128
8
RNEK 4.2: ekilde verilen mtemadi kiriin moment alannn izilmesi.
4 kNm
A 1.03EI
3.6m 2m
zm: Tek aklkl sistemlerin AI yntemiyle zm ANKASTRELK MOMENTNN

bulunmasdr. nk dm noktas bulunmad iin a metodunun temeli olan dm
moment dengesi yazlamamaktadr. Bu sistemlerde ankastrelik momentinin bulunmasndan
sonra sistem izostatik hale gelir ve zm tamamlanm olur.
2
4 + 1.235
Ankastrelik MAB = 4 1 3 2 2 = 1.235kNm Mesnet tepki kuvvetleri A y = By = = 0.935kN
2 5.6 5.6
4 kNm
0.935
0.935
- 0.935
2.1300
-
1.235 +
5.60 + 1
1.8700
Kontrol: Sonu moment alan ile herhangi bir izostatik birim moment alanlar arpm sfr olur.
RNEK 4.2: Verilen tek aklkl hiperstatik kiriim moment alann a metodu ile elde edilmesi
10 kNm
A B
m m
6 2
zm: Sistem tek ubuklu olduu iin u momentleri ankastrelik momentlerine eit olur. Ancak
bu sistemde ankastrelik momenti sfrdr. Ancak kmada dolay sabit mesnette oluan
momentin yars kar mesnete geeceinde A mesnetinde 10/2=5 kNmlik moment olur.
10
10 kNm 10/2=5 kNm 10 kNm
A B A B
6m 6
m
5
150
Blm 4 A Metodu
=0]
4.4. DM NOKTALARI SABT SSTEMLERE AT RNEKLER [
RNEK 2.11: ekilde yklemesi verilen kiriin (M) moment alann iziniz.
24 kNorta
q=10 kN/m
A 3I B 3I C
m m
3 6
PL 24 3 qL2 10 62
= = 9kNm = = 45kNm
8 8 8 8
zm: Verilen sistemde,
q=10 kN/m
24 kNorta
1. Tm kirilerin rijitlikleri (k, k) hesaplanr.
A k=2x3I/3=2 k=1.5x3I/6=0.75 C
m B m
3 6
PL 24 3 qL2 10 62
2. D yklerden oluan Ankastrelik Momentleri hesaplanr. MAB = MAB = = = 9 kNm MBC = = = 45 kNm
8 8 8 8
3. Her dm iin moment deesi yazlr.

B DM MOMENT DENGES
2[k 'AB + k BC
'
]B + 0 + MBA MBC =0
A ve C ular Ankastrelik momentleri
B ucu dn
4. Her dm iin dn alar hesaplanr.

B mesnedinde dm denge yazlrsa, 2(2+0.75) B +9-45= 0 B=6.55 [Gerek B=6.55/EI]
5. Bulunan dm dn alar ve ankastrelik momentleri kullanlarak ubuk u momentleri hesaplanr.

MAB

= k BA [2A + B ] + MBA = 2[0 + 6.55] 9 = 4.10 kNm 0 (ankastre mesnet gerei) }
M
BA = k BA [2B + A ] + MBA = 2[2 6.55 + 0] + 9 = 35.20 kNm
M = 0
HER DMDE

= k [2B + C ] MBC = 0.75[2 6.55 + 0] 45 = 35.20 kNm
' HER ZAMAN
MBC BC

MCB = 0 (mesnet gerei)
6. Bulunan ubuk u momentleri ve d ykler her aklk basit kiri kabul edilerek bu basit kirilere yklenerek
kesit tesirleri izilir. Ve sonunda bu basit kiri kesit tesirleri birletirilerek sistemin kesit tesiri elde edilir.
Ay=24/2-(35.2-4.1)/3=1.63 kN By=6x10/2+35.2/6=35.87 kN
MESNET TEPK KUVVETLERNN HESABI
By=24/2+(35.2-4.1)/3=22.37kN Cy=6x10/2-35.2/6=24.13 kN
q=10 kN/m
24 kNorta 35.2 q=10 kN/m 24 kNorta
4.10 35.2
A A
2I B 2I B 3I C
B 3I C
m m m
3 m 3 6
6
22.3 24.13 22.3 24.13
1.63 KESME
35.87 1.63
35.2 35.87
4.10
35.2
35.2
1.66
MOMENT
4.10
1.66
V2 35.872
aklk =
Mmaks. Mmesnet = 35.2mesnet = 29.13 kNm
2q 2 10
29.13
151
A Metodu Blm 4
RNEK 2.11: ekildeki kiriin B mesneti 30 mm kmesi ile oluan (M) moment alann iziniz.
6EI 6 3 7.88104 0.03 3EI 3 3 7.88104 0.03
= = 4728kNm = = 591kNm
L2 32 L2 62
A 3I B 3I C
m m
3 6 A k=EIx2x3I/3=2EI k=EIx1.5x3I/6=0.75EI C
B m
3m 6
zm: Verilen sistemde,
Mesnet kmesinden oluan Ankastrelik Momentleri hesaplanr. 6EI2 = 6 3 7.8810 0.03

4
7. 2
= 4728kNm
L 3
3EI 3 3 7.88104 0.03

= = 591kNm
L2 62

B mesnedinde dm denge yazlrsa, 2(2+0.75)EI B +4728-591= 0 B=-0.00955
9. Bulunan dm dn alar ve ankastrelik momentleri kullanlarak ubuk u momentleri hesaplanr.

MAB

= k BA [2A + B ] + MBA = 2EI[0 0.00955] + 4728 = 3222.92 kNm 0 (ankastre mesnet gerei) }
M = k BA [2B + A ] + MBA = 2EI[2 ( 0.00955) + 0] + 4728 = 1717.84 kNm
BA
M = 0
HER DMDE

= k [2B + C ] MBC = 0.75EI[2 ( 0.00955) + 0] 591 = 1719.81 kNm
' HER ZAMAN
MBC BC

MCB = 0 (mesnet gerei)
10. Bulunan ubuk u momentleri ve d ykler her aklk basit kiri kabul edilerek bu basit kirilere yklenerek
kesit tesirleri izilir. Ve sonunda bu basit kiri kesit tesirleri birletirilerek sistemin kesit tesiri elde edilir.
Ay=24/2-(35.2-4.1)/3=1.63 kN By=6x10/2+35.2/6=35.87 kN
MESNET TEPK KUVVETLERNN HESABI
By=24/2+(35.2-4.1)/3=22.37kN Cy=6x10/2-35.2/6=24.13 kN
24 kNorta
q=10 kN/m
24 kNorta 35.2 q=10 kN/m
4.10 35.2
A A
2I B 2I B 3I C
B 3I C
3
m
m 3m 6m
6
22.3 24.13 22.3 24.13
1.63 KESME
35.87 1.63
35.2 4.73
4.10
35.2
35.2
1.66
MOMENT
4.10
1.66
V2 35.872
aklk =
Mmaks. Mmesnet = 35.2mesnet = 29.13 kNm
2q 2 10
29.13
RNEK 2.11: ekilde yklemesi verilen kiriin (M) moment alann iziniz.
16 kNorta
q=10 kN/m
3PL 3 16 3 qL2 10 62
A = = 9kNm = = 45kNm
3I B 3I C 16 16 8 8
3
m
6m q=10 kN/m
16 kNorta
A
zm: Verilen sistemde, k=1.5x3I/3=1.5 k=1.5x3I/6=0.75 C
B m
3m 6
11. Tm kirilerin rijitlikleri (k, k) hesaplanr.
152
Blm 4 A Metodu
12. D yklerden oluan ankastrelik Momentleri hesaplanr.

13. Her dm iin moment deesi yazlr.
B DM MOMENT DENGES
2[k 'AB + k BC
'
]B + 0 + MBA MBC =0
A ve C ular Ankastrelik momentleri
i ucu dn
B mesnedinde dm denge yazlrsa, 2(0.75 +1.50) B +9-45= 0 B=8.00 [Gerek B=8/EI]
MAB = 0 MCB = 0 (mesnet gerei)

MBA = k BA [2B + A ] + MBA = 1.5[2 8 + 0] + 9 = 33 kNm
'

M = 0
sfr HER DMDE

MBC = k BC [2B + C ] MBC = 0.75[2 8 + 0] 45 = 33 kNm
' HER ZAMAN
sfr
Ay=16/2-33/3=-3 kN Cy=6x10/2-33/6=24.5 kN
By=16/2+33/3=19 kN By=6x10/2+33/6=35.5 kN q=10 kN/m
16 kNorta
16 kNorta 33 33 q=10 kN/m A
B 2I B 3I C
A
2I B
3I C 3m 6m
3m
6m 16
24.5
16
19 24.5
3 3 KESME
35.5
33 35.5
4.5
33
33
4.5
MOMENT
V2 35.52
aklk =
Mmaks. Mmesnet = 33mesnet = 30.01 kNm
2q 2 10

40 kN/m 60 kNm 80 kNm 40 kN/m 60 kNm 80 kNm
2I 2I k=0.80 k=0.75
m
3
m
2 m
2
m
2
m 2 m
3m 2m 2m 2m 2
Mb 3a 40 2 3 3 M
M12 = 1 = 1 = 12.80 kNm i k
L L 5 5 a b
L
Momentler saat ynnde M
Ma 3b 40 3 3 2 olduu iin i k
M21 = 1 = 1 = 4.80 kNm a
L L 5 5
b
ankastrelik momentleri M 3b2
[ + ] alnmtr Mik =

1 2
2 L
M 60
M23 = = = 7.5 kNm
M
8 8
i
L/2 L/2
k
2 dmnde denge, 2(0.80 + 0.75) 2 +4.8+7.5+[80/2]=0 2 =-16.87 M

Mik =
8
ubuk u momentleri M12= 0.80 ( 2x0-16.87) + 12.80= -0.69 kNm
M21= 0.80 ( 2x(-16.87)) + 4.80= -22.19 kNm
M23 = 0.75 (2x(-16.87)) +7.5+40 =22.19 kNm
M32= -80 kNm
153
A Metodu Blm 4
0.69 40 kN/m 60 kNm 80 kNm 40 kN/m 60 kNm 80 kNm

22.19 22.19
2I 2I 2I 2I
3.42 3.42 m
3m 2
m
2m 2m 2
2y=(40-0.69-22.19)/5=3.42 kN 2y=(80+60+22.19)/4=-40.55 kN
1y=(40-0.69-22.19)/5=-3.42 kN 3y=(80+6022.19)/4=40.55 kN
40.55
3.42
58.91
10.98 80
0.69
1.10
22.19
29.05
40 kN/m 60 kNm 80 kNm 40 kN/m 60 kNm 80 kNm
2I 2I k=0.80 k=0.75
m m
3
m
2
m
2 m
2
m 2m
3 2m 2m 2m 2
Mb 3a 40 2 3 3
M12 = 1 = 1 = 12.80 kNm
L L 5 5
M
i k
a b
Momentler saatin TERS ynnde L

Ma 3b 40 3 3 2 olduu iin M
M21 = 1 = 1 = 4.80 kNm
L L 5 5 ankastrelik momentleri
i k
a b
[ ] alnmtr
M 3b2
M 60 Mik = 1 2
M23 = = = 7.5 kNm 2 L
8 8
M
i k
L/2 L/2
M
Mik =
8
2 dmnde denge, 2(0.80 + 0.75) 2 -4.8-7.5+[80/2]=0 2 =-8.94
ubuk u momentleri M12= 0.80 ( 2x0-8.94) - 12.80= -19.95 kNm
M21=0.8(2x(-8.94))-4.8=-19.1kNm M23 =0.75(2x(-8.94))-7.5+40=19.09 kNmM32=-80 kNm
19.95 40 kN/m 60 kNm 80 kNm 40 kN/m 60 kNm 80 kNm

19.10 19.10
2I 2I 2I 2I
15.81 15.81 9.78 9.78 3
m
2m 2m 2m 2m
2y=(40+19.95+19.10)/5=-15.81 kN 2y=(80+19.10-60)/4=-9.78 kN
1y=(40+19.95+19.10)/5=15.81 kN 3y=(80+19.10-60)/4=9.78 kN 9.78
15.81
60.44
80
12.52
19.95
0.46
19.10
27.48
154
Blm 4 A Metodu

3 kN/m
3 kNm
2I 2I
m
2 5m 4m 2m
zm: Sistemin k ve ankastrelik momentleri bulunur ve ara mesnet says kadar dm

dengesi yazlr.
6 kNm 3 kN/m
3 kNm
k=0.60 k=0.75
2
Ankastrelik momentleri M21 = 3 x 5 = 9.375kNm
8
2 dmnde denge, 2(0.60 + 0.75) 2 +[-6/2]+[3/2]+9.375= 0 2 =-2.92
ubuk u momentleri M21= 0.60 ( 2 x (-2.92)) + 9.375-3 = 2.871 kNm
M23 = 0.75 ( 2 x (-2.92)) +1.5 = -2.871 kNm

M32= -3 kNm M12= -6 kNm
3 kN/m
3 kNm
2I 2I
2m 5m 4m 2m
6.00 2.07
0.03
12.93
6.00
2.87
3
21.86
Uygulama: Verilen mafsall sistemin M alann iziniz.
20 kN/m 20 kN/m
0.667 0.375 0.30 0.667

m m m m m m m m
3 4 5 3 3 4 5 3
zm: 3 dm mafsall olduundan dolay a metodunda dm noktas olarak kabul

edilemez. Bu nedenle 3 dmnde moment dengesi yazlmaz. Ancak mafsaln sadece dey
deplasman yapmasndan dolay burada dey denge yazlr. Mafsaln sandaki ve solundaki
ubuklar k ubuu olarak ileme alnr.
2
qL2
Ankastrelik momentleri M43 = qL = 62.50 kNm M54 = M45 = = 15 kNm
8 12
155
A Metodu Blm 4
2 0.375
2 (0.667+0.375)2 - 4
=0 2.0842 0.1875 = 0

Dm M = 0
2 0.30
2 (0.30+0.667)4 + + 62.5 15=0 1.9344 +0.12 = 47.5
5
2 0.375 2 0.375 2 0.30 2 0.30

D2 2 + 2
4 37.5 = 0 0.18752 +0.124 +0.07088 = 37.5
4 4 5 52
Bilinmeyenler U momentleri
2 4 Sabit M12 = 0.667 (78.356) = 52.26 kNm
2,08 0 -0,1875 = 0 2 = 78,356 M21 = 0.667 (2 78.356) = 104.53 kNm
0 1,934 0,12 = -47,5 4 = -78,494 M23 = 0.375 (2 78.356 2 869.231/ 4) = 104.21kNm
-0,1875 0,12 0,07088 = 37,5 = 869,231 M24 = 0.30 (2 ( 78.494) + 2 869.231/ 5) + 62.5 = 119.71kNm
M45 = 0.667 (2 ( 78.494)) 15 = 119.71kNm
M54 = 0.667 ( 78.494) + 15 = 37.36 kNm
119.71
104.21
20q 5 119.91 2
max.Ma = M / 2 20 = 16.60 kNm
q
37.36 2 5
16.60
52.26
Uygulama: ekilde verilen erevenin EI sabit olup her bir akl ve ykseklii eit olup 5 m
olduuna gre moment alannn izimi.
2 3 4 2 0.30 3 0.30 4 44.87

20 kN/m
20 kN/m
0.40 76.92
0.30
qL2/8
1 5 1 5
128.21
SONU M ALANI
zm: Ortadaki kolon basit kiri olduu iin kendi iinde zlr ve 3 noktasndaki mesnet
tepkisi 3 dmne kesme kuvveti olarak uygulanr. Bu kesme kuvveti 20x5/2=50 kN olarak
yatay denge denkleminde dikkate alnarak zm yaplr.
3 0.4 2 0.3
Dm M = 0 2 (0.4+0.3)2 - =0 1.42 0.24 = 0 2 (0.3+0.3)4 - =0 1.24 0.12 = 0
5 5
3 0.4 2 0.3
D2 2 4 + 2 [ 6 0.4 + 2 0.3] 50 = 0 0.242 0.124 + 0.12 = 50
5 5 5
Bilinmeyenler U momentleri
2 4 Sabit M12 = 0.4 (128.21 3 747.86 / 5) = 128.21kNm
1,4 0 -0,24 = 0 2 =128,2051 M21 = 0.4 (2 128.21 3 747.86 / 5) = 76.92 kNm
0 1,2 -0,12 = 0 4 =74,78632 M23 = 0.3 (2 128.21) = 76.93 kNm
-0,24 -0,12 0,072 = 50 =747,8632 M43 = 0.30 (2 74.79) = 44.87 kNm
M45 = 0.3 (2 74.79 2 747.86 / 5) = 44.87 kNm
156
Blm 4 A Metodu
Uygulama: ekilde verilen sistemde A noktasndaki kayc mesnet momentinin hesab
3m
100 3m
200 k
Fx =0 (4/5)A (5/13)B=0
A =39.7 kN B=39.7 kN 2m
Fy =0 (3/5)A (12/13)B100=0
Fx =0 MA 1003200+(12/13)B6(5/13)B2=0 MA =106 kNm
Uygulama: ekilde verilen erevenin 1 nolu mesnedi ankastre kayc 3 nolu mesnedi ise kanal
iinde dey ynde hareket eden kayc mesnettir. Sistemde EI sabit olup her bir akl ve
ykseklii eit olup 5 m olduuna gre moment alannn izimi.
20 kN/m 20 kN/m
3 1 0.40 2 0.30 3
1 2
0.40
4
4
zm: 1 nolu dm ankastre kayc mesnet olduu iin k ubuudur. 3 nolu mesnet ise k
ubuudur. Sistem dm noktalar sabit sistem olmasna kar 2-3 ubuu dey ynde
deplasman yapabilmektedir. Buna gre dey denge yazlr.
157
A Metodu Blm 4
2 0.31 3 0.42
Dm M = 0 2 (0.4+0.4+0.3)2 - + -62.5=0 2.22 0.121 + 0.242 = 62.5
5 5
3 0.4 2 0.3 2 0.31 3 0.42

D2 2 + 50 = 0 0.122 + 0.0241 0.0482 = 50
5 5 52 52
U momentleri
2 Sabit M12 = 0.4 (2 0 + 195.31) = 78.13 kNm
2,2 -0,12 = 62,5 2 = 195,3125 M21 = 0.4 (2 195.31 + 0)) = 156.225 kNm
-0,12 0,024 = 50 = 3059,896 M24 = 0.4 (2 195.31 + 0) = 156.25 kNm
M23 = 0.3 (2 195.31 2 3059.89 / 5) 62.5 = 312.50 kNm

4.5 kN/m 3 kN/m 7.2 kN 3 kN
I 1.03I I
m
3.6m 7.2m 1.2
m
2.4 0.9m
zm: lk nce ubuklarn k ve ankastrelik moment deerleri aadaki ekilde hesaplanr.
k=0.556 k=0.287 k=0.417
4.5 x 3.6 2 3 x 7.2 2

Ankastrelik M M12 = M 21 = = 4.86 kNm M 23 = M 32 = = 12.96 kNm
12 12
Pab[L + b ]
M34 = = 4.80 kNm
2L2
2 dmnde denge, 2(0.556 + 0.287) 2 +0.2873+4.86 12.96= 0 2 +0.287

1.686 3= 8.10
3+0.287
3 dmnde denge, 2(0.417+0.287)3+0.2872+12.96-4.80+(3x0.9/2)=0 1.408 2 =-9.51
2 =6.168 3=-8.012
ubuk u momentleri
M12 = 0.556(6.168)-4.86 = -1.43 kNm M21= 0.556 ( 2 x 6.168) + 4.86 = 11.72 kNm
M23 = 0.287 ( 2 x 6.168 8.012) 12.96 = -11.72 kNm M32= 0.287 ( 2 x (-8.012) +6.168) + 12.96 = 10.13 kNm
M34= 0.417 ( 2 x (-8.012)) 4.80 + 1.35 = -10.13 kNm
U momentleri bulunduktan sonra baz ubuklarn aklklarndaki deerler aadaki gibi bulunur.
10.96 10.68
-
0.34
+ Q alan
5.24 6.86 3.00

11.03
11.96 10.13
1.43 1.90 2.70

M alan

+
8.52
158
Blm 4 A Metodu
RNEK 4.3: ekildeki dm noktalar sabit sistemin M alannn AI metoduyla izimi.

4 kN/m 4 kN/m 8
4 kN 4x2=8
7.29
2.1I 0.70 5.17
k=2.1x2/4.2=1.0
I 4m I 4
m 2.62
k=2xI/4=0.5
Sonu M alan

2m 4m 2m 4
m
0.35
Ankastrelik momentleri M23 = M32 = [qL /12] = 5.88 kNm2
dmnde moment dengesi 2 5.88+8=0

2 (1+0.5) 2 = -0.707
ubuk u momentleri
6.1. k ubuklarnda Mik= k (2 i +
k) + Mik
6.2. k ubuklarnda Mki= k (2 i ) + Mik

M12 = 0.5 (-0.707) = -0.354 kNm M21= 0.5 (2 x (-0.707)) = -0.707 kNm
M23 = 1.0 ( 2 x (-0.707)) 5.88 = -7.294 kNm M2konsol=2x4=8 kNm
M32= 1.0 (-0.707) + 5.88 = 5.173 kNm
RNEK: ekilde kiriin a metoduyla moment alann izimi.

3 4 k=0.333
2m 2 40 kN 40 kN M M
2m
1m
k=0.50 i +Mik = +Mki =
1 Mik L/2 L/2 Mki 4
6m
Ankastrelik momentleri +M31 = +M13 = [M / 4] = [40 / 4] = 10.00 kNm

2 dmnde denge, 2(0.333+0.5) 2 + 10= 0 2 =-6.0
ubuk u momentleri,
M13= 0.5 ( -6.0)+10 =7.00 kNm 4

4 7 + 40 + 4
= 12.75
M31= 0.5 ( 2x (-6.0))+10 =4.00 kNm 40 4
2 40
18.5
21.5
M34= 0.333 ( 2x (-6.0))=-4.00 kNm 7 + 40 + 4
Sonu M = 12.75
7 4
M43= 0.333 ( -6.0)=2.00 kNm
7
Uygulama: ekilde verilen erevenin M alannn elde edilmesi.
20 kN/m
A 3I B 1.5I C
4m 2I 2I
D E
5 m
6m 2m
159
A Metodu Blm 4
20 kN/m
qL2 20 52 qL2 20 62
Ankastrelik MBA = = = 62.50 MCB = MBC = = = 60
A k=0.9 B k=0.5 C 8 8 12 12
k=1.0 k=0.75

D E B dm M dengesi 2 ( 0.9 + 0.5 + 1) B + 0.5C + 62.5 60 = 0 B = 0.32

5 m
6
m
2 m KONSOL
C dm M dengesi 2 ( 0.75 + 0.5 ) C + 0.5B + 60 20 2 1 = 0 = 8.07
C
MBA = 0.9 (2 (0.32) + 0) + 62.5 = 63.08 kNm MCB = 0.5 (2 ( 8.07) + 0.32) + 60 = 52.09 kNm
M = 0
MBD = 1.0(2 (0.32) + 0) = 0.64 kNm M = 0 MCE = 0.75 (2 ( 8.07) + 0) = 12.11kNm
MBC = 0.5 (2 (0.32) 8.07)) 60 = 63.72 kNm MDB = 1.0 (2 (0) + 0.32) = 0.32 kNm

63.08 63.72
52.09 40
2 0.64
2

kiri u momentleri
20 5 63.08moment 20 6 63.72 52.09 12.11

aklk
Mmax. = q L / (2 20q ) = 34.94 kNm Mmax.
aklk
= q L + / (2 20q ) 63.72 = 32.19 kNm 34.93 32.19
2 5L 2 6L MOMENT

0.32
RNEK 4.4: ekilde verilen kmal kiriin a metoduyla moment alann izimi.
3 kN/m 6 kNm 6 kNm
3 kN/m
I I
k=0.4
I I
k=0.3
m
m
m
I 3
0.75I I
k=0.5
k=0.5
0.75I

2m 5m 5m 2m
5 m
5m
Ankastrelik momentleri M23 = M32 = [qL2 / 12] = 6.25kNm M34 = [qL2 / 8] = 9.375 kNm
2 dmnde denge, 2(0.5+ 0.4) 2 + 0.4 3 -6.25+6=0 1.8 2 + 0.4 3 = 0.25
3 dmnde denge, 2(0.4+0.3+0.5) 3 +0.42+6.259.375+(6/2)=0 0.4 2 + 2.4 3 =0.125
Bu iki denklem zlerek bilinmeyenler bulunur. 2 = 0.132 3 =0.03

- akl
- akl
ubuk u momentleri, 3 kN/m 6.00
3 kN/m 6.36
6.13 6.33
M21= 0.5 ( 2 x 0.132) = 0.132 kNm 7.5=3x5/2
7.5=3x5/2
0.07=6.36-6/5
0.04=6.13-6.33/5
M23 = 0.40 ( 2 x 0.132 + 0.03) 6.25 = -6.13 kNm
7.43
7.54
M32= 0.4 ( 2 x 0.03 + 0.132) + 6.25 = 6.33 kNm 7.57
7.46
M34= 0.3 ( 2 x 0.03) 9.375 +(6/2) = -6.36 kNm 6.36 6.00
6.13 6.33
M35= 0.5 ( 2 x 0.03) = 0.03 kNm
M53= 0.5(0.03)=0.015 kNm M43= 6 kNm
7.572
V2 7.462 max Ma = 6.36 = 3.19 kNm
max Ma = M = 6.13 = 3.15 kNm 23
2q 2x3
6.13
6 6.33 6.36 6
0.13
0.03
3.15 3.19
Sonu M alan
0.015
160
Blm 4 A Metodu
RNEK 4.5: ekilde verilen erevenin moment alann iziniz.

20
10 kN 7.09
20 kNm
4 kN 1.5I 2m k=0.5
12.91
k=1.0 3.55
2 kN/m 2I 4m
4 kN/m 12.00
2.73
m
2 2I k=0.5 4.54
m
I m k=0.5 7.27
3 kNm 4
4.64
6m
Ankastrelik momentleri M12 = M21 = [qL2 / 12] = 4 tm
2 dmnde denge 2(0.5 + 0.5 +1.0)2+4+46 = 0 4 2 + 4 = 2 2 = -1.273
4 dmnde denge 2(0.5 + 1.0 ) 4 + 2 - 20 = 0 2 + 3 4 = 20 4 = 7.09
M12 = 0.5 ( -1.273) 4 = -4.637 kNm M21 = 0.5 ( 2 x (-1.273)) + 4 = 2.727 kNm
M23 = 0.5 ( 2 x (-1.273)) 6 = -7.273 kNm M32 = -12 kNm
M24 = 1.0 (2 x (-1.273) +7.09) = 4.544 kNm M45 = 0.5 ( 2 x (7.09)) = 7.09 kNm
M42 = 1.0 ( 2 x (7.09) - 1.273) = 12.907 kNm M54 = 0.5 ( 7.09) = 3.545 kNm
161
A Metodu Blm 4
RNEK 23: ekilde sistemin moment alannn AI metodu ile elde edilmesi.
12 kN/m
20 kN 30 kNm
2I I 2I 2I

2I
12 kN/m 2I I 40 kNm 4m
m
2

2m 4
m
4m 5
m
4
m
zm: Sistemin denge deklemlerini ve ankastrelik moment deerleri bulunur.

qL2 12 42 qL2 12 52 M 40
Ankastrelik momentleri M26 = = = 24 kNm M34 = M43 = = = 25kNm M48 = M84 = = = 10kNm
8 12 12 12 4 4
2. dm M dengesi 2 ( 0.75 + 0.5 + 0.75 ) 2 + 0.53 +24 40 / 2 = 0
3. dm M dengesi 2 ( 0.5 + 0.5 + 0.8 ) 3 + 0.52 +0.84 25 = 0
4. dm M dengesi 2 ( 0.75 + 1 + 0.8 ) 4 + 0.83 + 30 / 2 + 40 / 4 + 25 = 0
12 kN/m
20 kN 30 kNm
0.75 0.5 0.8 0.75

1
12 kN/m 0.75 0.5 4m
40 kNm
2m

2m 4m 4m 5m 4m
2. dm M dengesi 42 + 0.53 =-4

3. dm M dengesi 3.63 + 0.52 +0.84 = 25 2 = 2.22 3 = 9.77 3 = 11.34
4. dm M dengesi 5.14 + 0.83 = 50

M21 = 0.75 (2 ( 2.22) + 0) 40 / 2 = 23.33 kNm M32 = 0.5 (2 (9.77) 2.22) = 8.66 kNm
M = 0
M23 = 0.5 (2 ( 2.22) + 9.77) = 2.67 kNm M = 0 M34 = 0.8 (2 (9.77) + ( 11.34) 25 = 18.44 kNm
M26 = 0.75 (2 ( 2.22) + 0) + 24 = 20.67 kNm
M37 = 0.5 (2 (9.77) + 0) = 9.77 kNm
M43 = 0.8 (2 (11.34) + 9.77) + 25 = 14.67 kNm M73 = 0.5 (2 0 + (9.77)) = 4.89 kNm

M45 = 0.75 (2 ( 11.34) + 0) + 30 / 2 = 2.01kNm M = 0 M84 = 1 (2 0 + ( 11.34) + 10 = 1.34 kNm
M48 = 1 (2 ( 11.34) + 0) + 10 = 12.68 kNm M1 = 20 2 = 40 kNm

40
18.43
14.68 30.00
8.66
2.00
20.67 9.77 12.67
20.94
23.33
14.33
25.67
4.89 1.34
162
Blm 4 A Metodu
0] SSTEMLER [AI METODU]

4.5. DM NOKTALARI HAREKETL [
Sistemlerin boyca uzama ve ksalmalar ihmal edildiinden dolay dm noktalarnn yatay ve

dey deplasman nlenmemi sistemlere dm noktalar hareketli sistemler denir. Bu
sistemlerde hareketi incelenen ksmn dm noktas olduu bilinmelidir. Elemanlarn
aklklarndaki deplasman ve dnmeler sistemi dm noktalar hareketli anlamna getirmez.
Dm noktalar hareketli sistemler;
1. Dey elemanlar EI rijitlikleri eit olmayan,
2. Yatay ve dey yklemesi simetrik olmayan
3. Elemanlarn her iki u deplasman tutulmayan
Sistemler olarak saylabilir.
1 1 2
2
2
B
B C
1
p
p
EI sabit ancak
Dey ynde hareketli
D E
Dm noktalar hareketli sistemlerin dm noktalar sabit sistemlerden fark dm

noktalarnn deplasman olduu iin denklemlere sadece deplasman ynne gre deplasman
terimleri ilave edilir. Bu ileveler yine ubuklarn k ve k olularna gre aadaki ekilde yaplr.
k ubuklarnda bulunan deerler;

i
i k i=0 k=0 i=0 k=0 Hi ekil deitirmesi olmayan eleman
i k
4EI 2EI 6 EI 4EI 2EI 6 EI
Mik = Mik + i + k 2 Mki = Mki + k + i 2 Mik Mki
L L L L L L k
i
Mki
_
6EI 6EI 12EI 6EI 6EI 12EI
Vik = V ik 2
i 2 k 3 Vki = V ki 2
i 2 k 3 +
L L L L L L Mik
Yukardaki denklemlerde Mik Mki ankastrelik momentleri ve V ik V k ankastrelik kesme

2EI
L
kuvvetleri aadaki bantlar ile hesaplanr
3 3k 3k 6k
Mik = Mik + k 2 i + k Vik = V ik i k 2
L L L L
3 3k 3k 6k
Mki = Mki + k 2 k + i Vki = V ki k i 2
L L L L
163
A Metodu Blm 4
k ubuklarnda moment ve kesme kuvvet deerleri;
3EI 3 EI
Mik = Mik + i 2 i k
L L i
k
Mk = 0
i
3EI 3EI 3EI 3EI

Vik = V ik + 2
i 3 Vki = V ki + 2
i 3
L L L L
Yukardaki denklemlerde Mik Mki ankastrelik momentleri ve V ik V ki ankastrelik kesme

3EI
2L
kuvvetleri aadaki bantlar ile hesaplanr
2 2k 2k
Mik = Mik + k ' 2i Vik = V ik i 2
L L L
Dm noktalar hareketli sistemlerin AI metoduyla zmde izlenen yol:

1. Her bir ubuun k veya k deerleri hesaplanr.
2. Ankastrelik momentleri hesaplanr.
M=0) dm dengesi yazlr.
3. Her bir dm iin (
4. Her kat iin yatay denge yazlr.
Yatay Denge
P3 P4
q3
h3
P2
q2
h2
h1
q1
? ?
P3 P4
P3 P4
q3
h3
q3
P2 h3
P2
3 5 7
k67 3 5 7
q2
k23 k45 k67

q2
h2 k23 k45
V23 V45 V67 h2
V23 V45 V67
2 4 6
ubuk 2 4 6
h1 ucu Dm
q1
kesme kesme h1
q1
kuvveti kuvveti
? ?
? ?
ankastrelik
2. katta yatay denge, Q = -P2 + P3 P4+ q2h2/2 - q3h3= P+
qh+ V kesme
P + qh : yatay denge yazlan katn zerindeki kuvvetler.

ankastrelik
V kesme : yatay denge yazlan kattaki ankastrelik kesme kuvveti
164
Blm 4 A Metodu
Bu yatay kuvvetleri karlayacak ekil deitirmeler,
KOLON U DNLER
KAT YATAY KUVVET
3k 2k ' 3k ankastrelik
2. YD 23 (2 + 3 ) 45 (4 ) 67 (6 + 7 ) + 22 (6k 23 + 2k '45 + 6k 67 ) =
h2 h2 h2 h2
P + qh + Vkesme
KOLON U DEPLASMANLARI
Not: Soldan saa etkiyen yatay kuvvetler artdr [+].

qL2
qL qL2 qL2 qL
12
+ /L = =V [ ]
3k 6 k 2 12 12 2
k ubuklarnda ( a + ) + 2 = P + qh + V
q kN/m
h h
qL
qL2 =V [+]
2
2k 2k 12
k ubuklarnda ( ) + 2 = P + qh + V qL2
h h qL qL2 5 qL
8 + = =Q [ ]
2 8L 8
q kN/m
qL qL2 3 qL
= =Q [+]
2 8L 8
zm istenen sistemde ka kat varsa o kadar yatay denge yazlr. Bu rnekte 3 kat olduu iin tane
yazlmaldr. Yazlan bu yatay denge denklemleri ile moment denge denklemleri zlerek bilinmeyenler
) ve kat deplasmanlar (
olan dn alar ( ) bulunur. Bulunan bu bilinmeyenler kullanlarak;
3 3
k ubuklarnda Mik = k 2 i + k + Mik Mki = k 2 k + i + Mki
L L
3k 3k 6k 3k 3k 6k
Vik = V ik i k 2 Vki = V ki k i 2
L L L L L L
2 2k 2k
k ubuklarnda Mik = k 2 i + Mik Vik = P + qh + V ik i 2
L h h
moment denklemleri ile ubuk u momentleri bulunur. Bulunan momentler saat yn art (+)
tersi eksi (-) olacak ekilde dm noktalarna iaretlenerek ekme oluan tarafa izilir.
RNEK 7: ekilde verilen kmal kiriin a metoduyla moment alannn izimi.
3 kN/m 6 kNm 3 kN/m

m m m m m m
I=sabit m I=sabit
3 3m

2m 5m 5m 2m 5m 5m
qL2 3 x 52 qL2 3 x 52
Ankastrelik momentleri M23 = M32 = = = 6.25 kN M34 = = = 9.375 kNm
12 12 8 8
[M2=0] 2(0.5+0.4) 2 +0.4 3 (2x0.5x / 3) - 6.25+6=0 1.8 2 + 0.4 3 0.33

=0.25
[M3=0] 2(0.4+0.3)3+0.42 (2x0.5x/3)+6.259.375+(6/2)=0 2+1.4 30.33

0.4 =0.125
Yatay denge, (-2 x 0.5 2 / 3) +2 (0.5 + 0.5 ) / 3 =0 [mafsaldan dolay 3 asn etkilemez]
2
-0.33 2 +0.222 = 0
165
A Metodu Blm 4
Bu denklem zlerek bilinmeyenler bulunur. 2 = 0.161 3 =0.100 = 0.242
ubuk u momentleri,
M21= 0.5 ( 2x0.1612x0.242/3)=0.08 kNm M23 = 0.40 (2x0.161 + 0.100) 6.25=-6.08 kNm
M32= 0.4 (2x0.10 + 0.161) + 6.25=6.39 kNm
M34= 0.3 (2x0.10) 9.375 +(6/2)=-6.32 kNm M43= 6 kNm M35= 0
12 kN/m
20 kN 30 kNm
2I I 2I 2I
2I
12 kN/m 2I I 40 kNm 4
m
m
2

m m m m m
2 4 4 5 4
qL2 12 42 qL2 12 52 M 40
Ankastrelik momentleri M26 = = = 24 kNm M34 = M43 = = = 25kNm M48 = M84 = = = 10kNm
8 8 12 12 4 4
2. dm M dengesi 2 ( 0.75 + 0.5 + 0.75 ) 2 + 0.53 -2 0.75 /4+24 40 / 2 = 0
3. dm M dengesi 2 ( 0.5 + 0.5 + 0.8 ) 3 + 0.52 +0.84 -3 0.5 /4 25 = 0

=
4. dm M dengesi 2 ( 0.75 + 1 + 0.8 ) 4 + 0.83 -3 1 /4 + 30 / 2 + 40 / 4 + 25 = 0
12 kN/m
20 kN 30 kNm
0.75 0.5 0.8 0.75
YD (2 75 / 4)2 (3 0.5 / 4)3 (3 1/ 4)4
1
12 kN/m 0.75 0.5
40 kNm 4
m +(2 0.75 + 6 0.5 + 6 1)/4 2 15 30 = 0
m
2

m m m m m
2 4 4 5 4
2. dm M dengesi 42 + 0.53 -0.375=-4 2 3 4

3. dm M dengesi 3.63 + 0.52 +0.84 -0.375 = 25 4,000 0,500 0,000 -0,375 = -4 2 = 4,579
0,500 3,600 0,800 -0,375 = 25 2 = 14,648
4. dm M dengesi 5.14 + 0.83 -0.75 = 50 0,000 0,800 5,100 -0,750 = -50 2 = -0,478
Yatay denge 0.3752 0.3753 0.754 + 0.656 = 45 -0,375 -0,375 -0,750 0,656 = 45 = 79,043
5qL 5124
Yayl ykten 2 dmndeki ankastrelik kesme kuvveti = =30 kNm , Momentten oluan ankastrelik moment
8 8
ve kesme kuvvetleri hesaplanr.
24+8=30 10+5=15
24 24 / 4 = 6 ankastrelik 40
= 10 10 + 10 40/4=10 ankastre
12 42 =5
= 24 4 4
8
12 kN/m 40 kNm
40
24 / 4 = 6 = 10 10 + 10
24 4 =5 40/4=10
4
166
Blm 4 A Metodu
M26 = 0.75 (2 4.579 2 79.043 / 4) + 24 = 1.23 kNm M32 = 0.5 (2 14.648 + 4.579) = 16.94 kNm
M = 0
M23 = 0.5 (2 4.579 + 14.648) = 11.90 kNm M = 0 M34 = 0.8 (2 14.648 + ( 0.478) 25 = 1.95 kNm
M21 = 0.75 (2 4.579) 40 / 2 = 13.13 kNm
M37 = 0.5 (2 14.648 3 79.043 / 4) = 14.99 kNm
M43 = 0.8 (2 (0.478) + 14.648) + 25 = 35.95 kNm M73 = 0.5 (2 0 + 14.648 3 79.043 / 4) = 22.32 kNm

M45 = 0.75 (2 ( 0.478) + 0) + 30 / 2 = 14.28 kNm M = 0 M84 = 1 (2 0 + ( 0.478) 3 79.043 / 4) + 10 = 49.76 kNm
M48 = 1 (2 ( 0.478) 3 79.043 / 4) + 10 = 50.24 kNm M1 = 20 2 = 40 kNm

40
16.94 35.95 30
1.23 1.95
14.99 50.24
11.90
13.13
Sonu M
alan
22.32 49.76
Uygulama: ekilde ykleme durumu verilen erevenin moment alannn izimi.
10+5=15
2 3
m
3
m 2 0.4 3
2.5
50 kNm
50 kNm 0.3 50/5=10 (12.5+12.5)/5=5 50/4=12.510ankastre
2.5 m 2m 0.4 50 kNm 50 kNm

1 EI=sabit 4
1 4 = + 50 kNm
5m
50/5=10
(12.5+12.5)/5=5 50/4=12.5ankastre
2 dmndeki ankastrelik kesme kuvveti M12 =M21 =M=50 =12.50kNm

4 4
2 dmndeki ankastrelik kesme kuvveti 50/5+(12.50+12.50)/5=15 kNm
2 dmnde denge, 2(0.4+0.4)2 +0.43 (3x0.4x/5)-12.50= 0 2 +0.4

1.6 30.24
=12.5
3 dmnde denge, 2(0.4+0.3)3+0.42(2x0.3/5) =0 3+0.4

1.4 20.12
=0
2-0.12
3+0.12
=-15
2
Yatay denge, -3x0.42 /5-2x 0.33/5+(6x0.4+2x0.3)/5 +10+5=0 -0.24
M12 =0.4[(-14.205-3 (-163.352)/5)]-12.5=21.02 kNm

Dn alar Deplasman
2 3 Sabitler
M21 =0.4[(2 (-14.205)- 3 (-163.352)/5)]-12.5=15.34 kNm
1.60 0.40 -0.24 12.5
0.00
0.40 1.4 -0.12 = 0 ubuk u momentleri
M23 =0.4[(2 (-14.205)- 9.943] =-15.34 kNm
-0.24 -0.12 0.12 -15
zmden
2 M32 =0.4[(2 (- 9.934)-14.205]=-13.63 kNm
= -14,2045
3 = -9,94318 0.00
= -163,352 M34 =0.3[(2 (-9.934)- 2 (-163.352)/5)] =13.64 kNm
15.34
13.63
27.84
22.16
21.02
Sonu M alan
167
A Metodu Blm 4
Uygulama: ekilde ykleme durumu verilen erevenin moment alannn izimi.
20+2.5=22.5
2 3
3
m 2 0.4 3 100/5=20 26/5=5.2 26 ankastrelik M
100 kNm 0.3 100 kNm

100kNm 100 kNm 100 kNm
2m
0.4
= +
1 EI=sabit 4
1 4 100/5=20 26/5=5.2
5m
3 dmndeki ankastrelik kesme kuvveti M34 = M 1 3b2 = 100 1 3 22 = 26 kNm

2
2

2 L 2 5
3 dmndeki ankastrelik kesme kuvveti 100/5+26/5=25.20 kNm
20+5.2=25.2
100/5=20 26/5=5.2 26 ankastrelik M
100 kNm 100 kNm

= + 100 kNm
100/5=20 26/5=5.2
2 dmnde denge, 2(0.4+0.4) 2 +0.43 (3x0.4x/5)= 0 2 +0.4

1.6 30.24
=0
3 dmnde denge, 2(0.4+0.3)3+0.42(2x0.3/5)+26 =0 3+0.4

1.4 20.12
=-26
2-0.12
3+0.12
=25.2
2
Yatay denge, -3x0.42 /5-2x 0.33/5+(6x0.4+2x0.3)/5 -20-5.2=0 -0.24
M12 =0.4[(45.91-3 (295.454)/5)]=-52.55 kNm

Dn alar Deplasman
2 3 Sabitler
M21 =0.4[(2 (45.91-3 (295.454)/5)]=-34.18 kNm
1.60 0.40 -0.24 0
0.00
0.40 1.4 -0.12 = -26 ubuk u momentleri
M23 =0.4[(2 (45.91)- 6.364] =34.18 kNm
-0.24 -0.12 0.12 25.2
zmden
2 M32 =0.4[(2 (- 6.364)+45.91]=13.27 kNm
= 45,910
3 = -6,364 0.00
= 295,454 M34 =0.3[(2 (-6.364)- 2 (295.454)/5)+26 =13.27 kNm
UYGULAMA: ekilde verilen sistemin M alannn a yntemi ile elde edilmesi.

200 kNm
50 kN 80 kNm
2 3
2.5m 3m
50 kNm
100 kNm 2m
2.5m
1 EI=sabit 4
5m
zm: 1. ubuk k ve k deerleri hesaplanr.

2. ubuklar zerine etkiyen yklerden;
2.1. Dm moment dengesi (M=0) iin ankastrelik MOMENTLER
168
Blm 4 A Metodu
2.2. Yatay denge iin (V=0) ankastrelik KESME kuvvetleri hesaplanr.
200kNm
80 kNm
2 0.4 3 2 0.4 3 2 0.4 3 50 kN 2 0.4 3 2 0.4 3
50 kNm 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3
100kNm
0.4 0.4 0.4 0.4 0.4
1 4 1 4 1 4 1 4 1 4
2 dmndeki kiriin ankastrelik momenti M23 =M32 =M= 200 = 50 kNm

4 4
2 dmndeki kolonun ankastrelik momenti M12 =M21 =M=50 = 12.50kNm

4 4
2 dmndeki kolonun ankastrelik kesme kuvveti 50/5+(12.50+12.50)/5=15 kN
2 DM 10+5=15 3 DM 20+5.2=25.2
50/5=10 (12.5+12.5)/5=5 50/4=12.50ankastre 100/5=20 26/5=5.2 26 ankastrelik M
50 kNm 100 kNm 100 kNm 100 kNm

=
50 kNm
+ 50 kNm
= +
(12.5+12.5)/5=5 50/4=12.5ankastre 100/5=20 26/5=5.2
50/5=10
3 dmndeki kolonun ankastrelik momenti M34 = M 1 3b2 = 100 1 3 22 = 26 kNm

2
2

2 L 2 5
3 dmndeki kolonun ankastrelik kesme kuvveti 100/5+26/5=25.20 kNm

Dm moment ve yatay dengesi aadaki ekilde yazlr.
2 Dm 2 ( 0.4 + 0.4 ) 2 + 0.43 (3 0.4 / 5) 12.5 + 50 = 0 1.62 + 0.43 0.24 = 37.5
3 Dm 2 ( 0.4 + 0.3 ) 2 + 0.33 (2 0.4 / 5 ) + 26 + 50 80 = 0 1.42 + 0.33 0.12 = 4

k k'
YD ( 3 0.4 / 5)2 + ( 2 0.3 / 5)3 +(6 0.4 / 5 ) + (2 0.3 / 52 ) 50 25.2 + 15 = 0

2
0.242 0.123 + 0.12 = 60.20
Yukarda yazlan denge denklemleri zlerek ekil deitirmeler tablodaki gibi bulunur.
M12 =0.4[68.07-3 679.45)/5)]-12.5=-148.34 kNm

Dn alar Deplasman
2 3 Sabitler
M21 =0.4[2 68.07-3 679.45)/5)]-12.5=-121.11 kNm
1.60 0.40 -0.24 -37,50
0.00
0.40 1.4 -0.12 = 4 ubuk u momentleri
M23 =0.4[(2 68.07 + 41.65] +50=121.11 kNm
-0.24 -0.12 0.12 60.20
zmden
2 = 68,07 M32 =0.4[(2 41.65 + 68.07]+50=110.55 kNm

3 = 41,65 0.00
= 679,45 M34 =0.3[2 41.65- 2 679.45 / 5] + 26 =-30.54 kNm
169
A Metodu Blm 4
110.55
94.72
30.55
200 kNm 121.11

50 kN 80 kNm
2 3 121.11
m m
2.5 3
50 kNm 105.28
11.39 27.78
m 100 kNm 2
m
72.22
2.5 38.61
1 EI=sabit 4
m
5 Sonu M alan
148.34
RNEK 21: ekildeki erevenin moment alann a yntemine gre belirlenmesi
6 kN 2 4I 3
4 kN/m
m
2I I 2.5
6 kN
m
2
1 4
6m
zm: ubuklarn k ve ankastrelik moment ve kesme kuvvet deerleri bulunur.
qL2 4 x 4.52 Pab2 6 x 2.5 x 22

Ankastrelik M M21 = = = 10.125 kNm M34 = = = 2.96 kNm
8 8 L2 4.52
Ankastrelik kesme kuvveti
qL2 2.96 3.70 Pab2 6 x 2.5 x 22

6 kN 2 1.33 3 qL qL2 5 qL 2.51 = 0.16 6 x 2.5
= 2.67 = = 2.96
8 + =
4.5 4.5 L2 4.52
2 8L 8
4 kN/m
m
2.5
4 kN/m
0.667 0.44
6 kN 6 kN
m
k 2 qL qL2 3 qL 6x2
= 3.33
= Pab2 6 x 2 x2.52
2.96 3.70 4.5 = = 3.70
1 4 2 8L 8
4.5
= 0.16 L2 4.52
m
6
5qL 544.5
2 dmndeki ankastrelik kesme kuvveti = =17.25kN
8 8
3 dmndeki ankastrelik kesme kuvveti 2.67 + (2.96- 3.70)/4.5 = 2.51 kN
2 dmnde denge, 2(0.67+ 1.33) 2 +1.33 3 (2x0.67x/4.5) +10.125 = 0

4.0 2 + 1.33 3 0.30
= -10.125
3 dmnde denge, 2(1.33 +0.44) 3 +1.33 2 (3 x 0.44 x / 4.5) = 2.96

3.554 2 + 1.33 3 0.30 = 2.96
5 x 4 x 4.5
Yatay denge, -2 x 0.67 2 / 4.5-3 x 0.44 3 / 4.5 +2 (0.5 + 3 x 0.5 ) / 4.52 = 6 +
8
-0.30 2 -0.30 3 + 0.200 = 6 +11.25 2.51 =14.74
M21=.67(2x1.48-2x87.4/4.5)+10.125=-13.92kNm
Dn alar Deplasman
M23 = 1.333 ( 2 x 1.48 + 7.66) = 14.16 kNm
2 3 Sabitler
4.000 1.333 -0.300 -10.125 ubuk u momentleri M32 = 1.33 ( 2 x 7.66 + 1.48) = 22.39 kNm
1.333 3.554 -0.300 = 2.960
-0.300 -0.300 0.200 14.740
M34 =0.44(2x7.66-3x87.40/4.5)-2.96= -22.03 kNm
2 = 1.48 3 =7.66 = 87.40
M43 =0.44(7.66-3x87.40/4.5)+3.7 = -18.57 kNm
170
Blm 4 A Metodu
RNEK 8: ekildeki erevenin moment alann AI yntemine gre belirlenmesi.
0.40 3 qL2
2 3 2 qL qL2 5 qL
8 + =
2 8L 8
2 kN/m
2 kN/m
m
m 5
2 kN/m
5 0.30 0.30
EI=sabit k qL qL2 3 qL
=
1 4 1 4 2 8L 8
m
5
m 5
zm: nce sistemin k, ankastrelik moment ve kesme kuvvetleri belirlenerek denge denklemleri elde edilir.
2 52
Ankastrelik momentleri M21 = = 6.25 kNm Ankastrelik kesme 5 x 2 x 5 /8 = 6.25 kN
8
2 dm 2(0.3+0.4)2+0.43 (2x0.3x/5)+6.25=0 1.40 2+0.43 0.12
=-6.25
3 dm 2(0.4+0.3) 3+0.42 (2x0.3x/5)=0 0.40 2 + 1.40 3 0.12
=0
(-2 x 0.30 2 / 5)+ (-2 x 0.30 3 / 5) +2 (0.30 + 0.30 ) / 5 = 6.25

2
Yatay denge,
-0.12 2 -0.12 3 + 0.048 = 6.25
Bu denklem zlerek bilinmeyenler bulunur.
11.25 13.75
Dn alar Deplasman
Sabitler
2 3
1.40 0.40 -0.12 -6.25
0.40 1.40 -0.12 = 0
-0.12 -0.12 0.048 6.25 Sonu M alan
2 = 7.29 3 =13.54 = 182.29
M21= 0.30 ( 2 x 7.29 - 2 x 182.29 / 5) + 6.25 = -11.25 kNm

0.00
M23 = 0.40 ( 2 x 7.29 + 13.54) = 11.25 kNm
ubuk u momentleri
M32 = 0.40 ( 2 x 13.54 + 7.29) = 13.75 kNm
0.00
M34 = 0.30 ( 2 x 13.54 - 2 x 182.29 / 5) = -13.75 kNm
rnek: ekilde verilen erevenin moment alann elde edilmesi.

4 kN 7.62
3.81
2m 8 kNm
8.00
k=0.333 m
m
3
3 k=0.50
11.812
k=0.333 3m Sonu M alan

EI=sabit 3m
1.27
m 3.24
m
6
6
2 dm 2(0.333 + 0.333) 2 + 0.333 3 (3 x 0.333 x / 6) = 0

8.77
3 dm 2(0.333+0.50)3+0.3332 (2x0.50x/3)+8=0 2.73
3.24
3 x 0.333 2 x 0.50 6 x 0.333 2 x 0.50

Yatay denge, 2 3 + + = 4
6 3 62 32
Dn alar Deplasman
Sabitler
2 3
1,332 0,333 -0,167 0,00
0,333 1,667 -0,333 = -8,00
-0,167 -0,333 0,167 -4,00
2 = -3.43 3 =-15.99 = -59.39
171
A Metodu Blm 4
RNEK 9: ekilde verilen sistemin moment alannn AI metoduyla elde edilmesi
6 kN 6 kN
2 kN m 2 kN m
1.5I 2I 1.5I 2I
4 kN/ m
4 kN/ m
2I 2I 5m
5m
1 1
3m
3 m m
6 2m
3m 3m 6m 2m
PL 6 x 6 qL2 4 x 52
Ankastrelik momentleri M23 = = = 4.5kNm M21 = = = 12.50 kNm
8 8 8 8
5qL 5 x 4 x 6
Ankastrelik kesme kuvveti V23 = = = 15 kN
8 8
2 dmnde dengesi 2(0.6+0.5) 2+0.53 (2x0.6x/5)+12.5 4.5=0 2.2

2+0.5
30.24
=-8
3 dmnde denge, 2 (0.5+0.5 3 + 0.50 2 + 4.5 +1 =0 2.0 3 + 0.50 2 =-5.5
2 x 0.6 2 x 0.6
Yatay denge, 2 + = 15 -0.24 2 + 0.048 = 15..3
5 52
Bu denklem zlerek bilinmeyenler bulunur.
Dn alar Deplasman
Sabitler
2 3
2.20 0.50 -0.24 -8.00
0.50 2.00 0 = -5.50
-0.24 0 0.048 15
2 = 78.14 3 =-22.29 = 703.21
ubuk u momentleri, 6 kN
62.50 21.29
M21= 0.60 ( 2 x78.14 2 x 703.21 / 5) + 12.50 = -62.50 kNm 3.00=6/2 - akl

3.00
M23 = 0.50 ( 2 x 78.14 22.29) 4.5 = 62.50 kNm
M32 = 0.50 [ 2 x (- 22.29) +78.14] + 4.5 = 21.28 kNm 13.97=62.5+21.29/6 2.06 13.97
M34 = 0.50 [ 2 x (- 22.29)] +1 = -21.29 kNm 10.97 toplam 16.97
0.94
21.29
- 10.97 16.97
62.50 2.00 Kesme kuvvet diyagram
21.29
+ 20.19 3.22=(21.29-2 / 6)
29.59 62.50
62.50 29.59=10.97x3-62.5
Sonu
moment moment diyagram
alan
10.97=(62.5+21.29)/6-3
KONTROL:
Yatay denge 4 x 5 x 0.5 +62.5/5-3x4x5/8[3qL/8] =0 kN (yatay ykn toplam 4x5=20kN)
Dey denge 20.19 10.97 3.22 -6= 0 kN (dey ykn toplam 6 kN)
172
Blm 4 A Metodu
RNEK 10: Verilen erevenin a metoduyla moment alann izimi.
C
C 2m
2m 4.5 kN 0.353
4.5 kN 1.8I B
B
1.6 kN/m
0.40 0.571 m
5
1.6 kN/m
I 2I m
5
k
A D
A D m
10
10m
qL2 1.6 x 52
Ankastrelik momentleri, MAB = MBA = = = 3.33 tm
12 12
B dmnde, B + 0.353
2 (0.4 + 0.353) C 3x 0.4 / 5 + 3.33 = 0
B + 0.353
1.506 C 0.24 =- 3.33
C dmnde, C + 0.353
2 (0.571 + 0.353) B 3x 0.571 / 7 = 0
C + 0.353
1.848 B 0.245 =0
Yatay denge, -3 x 0.4 B / 5 -3 x 0.571

C /7+6(0.4/5 +0.571/ 7 ) -4.5-1.6 x 5 /2= 0
2 2
B -0.245
-0.24 C +0.166 = 8.5
- 8.70
-
Dn alar Deplasma Sabitler MAB =-18.20 kNm
n
B C MBA =-8.44 kNm
8.44
1.506 0.353 -0.240 -3.33 MBC =8.44 kNm +
0.353 1.848 -0.245 = 0.00 MCB =8.70 kNm
MCD = -8.67 kNm M alan +
-0.24 -0.245 0.166 8.50 -
B = 7.74 C =8.45 = 74.86 MDC =-13.49 kNm
18.20 13.49
10 kN
1.5m m
10 kN
1.5
10 kN 2 4I 3 31.667 - 23.715
10 kN 2 1.33 3
+
8 kN/m
m -
1.32I 4.5
8 kN/m
2I m 1.382
0.89 0.44 4.5
1 4 k Sonu M alan
1 4 -
m
6 m
6 70.681
2 2
10 x 4.52 x1.5
Ankastrelik M M12 = M21 = 8 x 4.5 =13.5kNm M23 =
10 x 4.5x1.5
= 2.81kNm M32 = = 8.44kNm
12 6x6 6x6
2 dmnde denge 2(1.333 + 0.889) 2 +1.33 3 (3 x0.889 x / 4.5) +13.5-2.81= 0

4.444 2 + 1.333 3 0.593 = -10.69
3 dmnde denge 2(1.333 + 0.44) 3 + 1.333 2 (2 x 0.44 x / 4.5) +8.44 = 0

3.546 3 + 1.33 2 0.196 = -8.44
Yatay denge (-3x0.8892/4.5)+(-2x0.443 /4.5)+ (6x0.889+2x0.44)/4.5 =10+(8x4.5)/2

2
-0.593 2 -0.196 3 + 0.307

= 28
173
A Metodu Blm 4
Dn alar Deplasman U momentleri
B C Sabitler M12 =-70.681 kNm

4.444 1.333 -0.593 -10.69 M21 =-31.667 kNm
1.333 3.546 -0.196 = -8.44 M23 =31.706 kNm
-0.593 -0.196 0.307 28.00 M32 =23.715 kNm
2=13.443 3=-0.992 =116.538 M34 =-23.663 kNm
qL2
10 kN 2 4I 3 10 kN 2 1.33 3 8 qL qL2 5 qL
+ =
2 8L 8
8 kN/m
8 kN/m
1.32I 4.5
8 kN/m
m
2I 0.667 0.587 4.5
k qL qL2 3 qL
=
1 4 1 4
2 8L 8
m
6 m
6
qL2 8 x 4.52
Ankastrelik momentleri, M21 = = = 20.25kNm Ankastrelik kesme kuvveti ise,
8 8
2 dmnde, 2 + 1.333
2 (0.667 + 1.333) 3 2 x 0.667 / 4.5 +20.25 = 0
2 + 1.333
4 C 0.296 =-20.25
3 dmnde, 3 + 1.333
2 (0.587 + 1.333) 2 3 x 0.587 / 4.5 = 0
3 + 1.333
3.84 2 0.391 =0
-2 x 0.667 2 / 4.5 -3x0.584 3/4.5+(2x0.667/4.5 + 6x0.584/4.5 )
= 10 +22.5
2 2
Yatay denge,
2 -0.389
-0.296 3 +0.239 = 32.5
Dn alar Deplasman
Sabitler
2 3
4.00 1.333 -0.296 = -20.25
1.333 3.840 -0.391 = 0.00
-0.296 -0.389 0.239 = 32.50
2=0.024 3=12.91 =126.875
ubuk u momentleri M21 = 0.667 (2 x 0.024 2 x 126.875 / 4.5) +20.25 = -17.32 kNm
M23 = 1.333 (2 x 0.024 + 12.91 ) = 17.23 kNm M32 = 1.333 (2 x 12.91+0.024) = 34.38 kNm
M34 =0.587(2x12.913 x126.875/4.5)= -34.49 kNm M43 =0.587(12.913x126.875/4.5)= -42.07 kNm
RNEK 13: ekilde verilen erevenin moment alannn izimi.
3 4 m
3 k=0.333 4 m
4.00
2 2
40 kN 40 kNm 2.00
40.00
2 2
m
1 18.50
k=0.5
2
m
2
m 21.50
EI=sabit
1 1 Sonu M alan
m m
6 6 7.00
M3 = 0 2(0.333 + 0.50)3 + 10 = 0 3 = 6.00
Ankastrelik momenti M13= M31=M/4=40/4=10 kNm M12 = 0.5( 6) + 10 = 7 kNm M31 = 0.5(2( 6)) + 10 = 4 kNm
M34 = 0.333(2( 6)) = 4 kNm M43 = 0.333( 6) = 2 kNm
rnek: ekilde verilen erevenin moment alannn elde etmek iin a metodu denklem
sisteminin elde edilmesi (yatay ykler iin).
174
Blm 4 A Metodu
Kat gi n x qi wi =gi+n qi hi wi hi Vt Fi = Vt [w ihi / w ihi ]

4 10 x 4 = 40 0,8 x 2 x 10 = 16 56 16 896 39,2 10,45
3 10 x 6 = 60 0,8 x 3 x 10 = 24 84 12 1008 39,2 11,76
2 10 x 8 = 80 0,8 x 4 x 10 = 32 112 8 896 39,2 10,45
1 10 x10 =100 0,8 x 5 x 10 = 40 140 4 560 39,2 6,53
Toplam 280 112 392 3360 39,20
k=4 k=2.5 k=1.65
10 11 12
7 8 9
q1= 5 kN/m 4 5 6
g1=10 kN/m
q2= 4 kN/m g2= 8 kN/m k=0.4 k=0.5
q3= 3 kN/m g3= 6 kN/m 1 2 3
q4= 2 kN/m g4= 4 kN/m
Kiriler I
6m 4m 8I 5I 3.3I
Dmde moment dengesi 1 dmnde 16,8 1 + 0,4 2 + 4 4 3

1 -3
2 = 0
2 +0,4 1 +2,5
2 dmnde 10,55 5 +0,5
3 0,94
1 1,88
2 = 0
1 kat yatay denge - 1 (3x4)/4 - 2 (2 x 1,88) /4 -
3 (3 x1,65)/ 4+
1 (6(1,65 +4) +2 x1,88))/42 =10,45
- 31 0,942 - 1,243 + 2,3521 =10,45
2 kat 1 (3x 4) / 4 - 4 (3x 4) / 4 - 2 (3 x 2,5) /4 - 5 (3 x 2,5) /4 - 3 (3 x 1,65) / 4 - 6

-
(3 x1,65) / 4 + 2 (6 (1,65 + 4 + 2,5))/42 =22,21
- 31 1,882 - 34 1,885 - 1,243 1,246+ 3,0562 = 22,21
Benzer ekilde dier noktalarda ve katlarda denklemler yazlp aadaki tabloda verilmitir.
Kats 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4
0 16,8 0,4 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 -3 -3 0 0
0 0,4 10,55 0,5 0 2,5 0 0 0 0 0 0 0 -0,94 -1,88 0 0
0 0 0,5 7,6 0 0 1,65 0 0 0 0 0 0 -1,24 -1,24 0 0
0 4 0 0 16,8 0,4 0 4 0 0 0 0 0 0 -3 -3 0
0 0 0 0 0,4 10,55 0,5 0 2,5 0 0 0 0 0 -1,88 -1,88 0
0 0 0 1,65 0 0,5 7,6 0 0 1,65 0 0 0 0 -1,24 -1,24 0
0 0 0 0 4 0 0 16,8 0,4 0 4 0 0 0 0 -3 -3
0 0 0 0 0 2,5 0 0,4 10,55 0,5 0 2,5 0 0 0 -1,88 -1,88
0 0 0 0 0 0 1,65 0 0,5 7,6 0 0 1,65 0 0 -1,24 -1,24
0 0 0 0 0 0 0 4 0 0 8,8 0,4 0 0 0 0 -3
0 0 0 0 0 0 0 0 2,5 0 0,4 6,8 0,5 0 0 0 -1,88
0 0 0 0 0 0 0 0 0 1,65 0 0,5 4,3 0 0 0 -1,24
10,45 -3 -0,94 -1,24 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2,353 0 0 0
22,21 -3 -1,88 -1,24 -3 -1,88 -1,24 0 0 0 0 0 0 0 3,056 0 0
32,66 0 0 0 -3 -1,88 -1,24 -3 -1,88 -1,24 0 0 0 0 0 3,056 0
39,19 0 0 0 0 0 0 -3 -1,88 -1,24 -3 -1,88 -1,24 0 0 0 3,056
Denklem sisteminin zmnden

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4
13,8 10,07 12,64 22,40 21,88 20,21 26,24 26,29 24,19 23,2 16,58 19,14 32,70 75,72 106,0 105,2
RNEK 13: ekilde verilen erevenin moment alannn izimi.[kat ykseklii 3 m ve aklk 8 m]
3 Kiriler 25/50 6 .73 kN 3 4I k=1 6
I k=0.67 2I k=1.33
2.37 kN 2 5 2.37 kN 2 5
50
25 1 4
1 4 25
175
A Metodu Blm 4
2 ( 0.67 + 0.67 + 1) 2 + 0.673 + 1.05 ( 3 0.67 ) / 3)( 1 + 2 ) = 0 4.682 + 0.673 + 5 0.671 0.672 = 0
2 ( 0.67 + 1) 3 + 0.672 + 1.06 ( 3x ( 0.67 ) / 3 ) 2 = 0 0.672 + 3.343 + 6 0.672 = 0
2 (1.33 + 1.33 + 1) 5 + 1.336 + 1.02 ( 3 (1.33 ) / 3 ) ( 1 + 2 ) = 0 7.325 + 2 + 1.336 1.331 1.332 =0
2 (1.33 + 1) 6 + 3 + 1.335 ( 3 (1.33 ) / 3 ) 2 = 0 4.666 + 3 + 1.335 1.332 =0
( 3 0.67 / 3) 2 + ( 3 1.33 / 3 ) 5 + ( 6 ( 0.67+1.33 ) / 32 ) 1 = 4.73 + 2.37 0.672 1.335 + 1.331 = 7.1
3 0.672 / 3 3 0.673 / 3 3 1.335 / 3 3 1.336 / 3 + ( 6x ( 0.67 + 1.33 ) / 32 ) 2 = 4.73 0.67(2 + 3 ) 1.33(5 + 6 2 ) = 4.73
Zati ykler iin a metodu denklem takmlar

2 3 5 6 1 2 Sabit BLNMEYENLER
4.68 0.67 1 0 -0.67 -0.67 0 2 = 1.93
0.67 3.34 0 1 0 -0.67 0 3 = 1.02
1 0 7.32 1.33 -1.33 -1.33
=
0 5 = 2.83
0 1 1.33 4.66 0 -1.33 0 6 = 1.71
-0.67 0 -1.33 0 1.33 0 7.10 1 = 9.14
-0.67 -0.67 -1.33 -1.33 0 1.33 4.73 2 = 9.58
Yatay ykler iin a metodu ile ubuk u moment deerleri

M12 = 0.67 (1.93 3x(9.14) /3 ) = -4.83 kNm M21= 0.67(2x1.933x(9.14) / 3) =-3.54 kNm
M23 = 0.67(2x1.93+1.02 3x(9.58) /3 = -3.15 kNm 4.43
M25 =1( 2 x 1.93 + 2.83) = 6.69 kNm 3.76
7.59
M32 = 0.67( 2 x 1.02 +1.93 3x(9.58) / 3) =-3.76 kNm
3.54 4.63
M36 = 1( 2 x 1.02 +1.71) = 3.75 kNm 3.15 2.94
M45=1.33((2.83) 3 x (9.14) / 3) = -8.39 kNm 6.69
Mdeprem
[AI]
M54 = 1.33(2x(2.83)3x(9.14) / 3) = -4.63 kNm
4.83 8.39
M56 = 1.33(2x(2.83)+1.71 3x(9.58) /3) = -2.94 kNm
M52 = 1(2x(2.83)+1.93) = 7.59 kNm
M65 = 1.33(2x(1.71)+2.83 3x(9.58) / 3) = -4.43 kNm
M63 = 1(2x(1.71)+1.02) = 4.44 kNm
rnek: ekilde verilen dm noktalar hareketli sistemin V, M ve N diyagramlarnn izimi

15 kN
12 kNm
3 4I 6 1.5
m k=1.0
I 2I k=0.67 k=1.33
1.5m
20 kNm 2 4I 5 7.2 kN k=1.0

I m
3 k=1.33
2I k=0.667
24 kNm 1.2m
1 4
8m 2m
zm: ilk nce sistemin ankastrelik moment ve kesme kuvvetleri hesaplanr.

a b 1.2 1.8
M 3 1 = 24 3 1 = 7.68 24 7.68 + 2.88
L L 3 3 + = 9.60
3 3 M M
[a = b] +Mik = +Mki =
24 kN/m
i
Mik a b Mki 4
24 7.68 + 2.88
= 6.40 5.92
b a
M 3 1 = 24
1.8 1.2
1 = 2.88
3 3 10
3 6.86 3.14
L L 3 3

20 kN/m 20 6.86 26.84
14.66
176
Blm 4 A Metodu
1.8 1.2 2.88 + 7.68 + 24

M12 = 24 3 1 = 2.88 kNm V 21 = = 11.52 kN
3 3 3
Ankastrelik
1.2 1.8 30 x 1 9 6
M21 = 24 3 1 = 7.68 kNm V 32 = = 9.00 kN
3 3 3 3
1 12 x 1.5 x 2.25 6.19 2.81

M23 = 20 x 32 = 9.00 kNm V 65 = + = 14.63 kN
20 3 3
Ankastrelik
1 12 x 1.52 1.5 1.5 2
M32 = 20 x 32 = 6.00 kNm M56 = 0.75 2 = 2.81kNm
30 3 3 3
12 x 1.52 2 x 1.5 1.52
M65 = 1.5 + 0.75 2 = 6.19 kNm M4konsol = 7.2x2 = 14.40 kNm
3 3 3
M2 = 0 2(0.67 + 1.00 + 0.67)2 + 1.005 + 0.673 [3x0.67 / 3]1 [3x0.67 / 3]2 7.68 9 = 0
M3 = 0 2(1.00 + 0.67)3 + 1.006 + 0.672 [3x0.67 / 3]2 + 6 = 0
M5 = 0 2(1.33 + 1.00 + 1.33)5 + 1.002 + 1.336 [3x1.33 / 3]1 [3x1.33 / 3]2 + 2.81 14.4 = 0
M6 = 0 2(1.00 + 1.33)6 + 1.003 + 1.335 [3x0.67 / 3]2 6.19 = 0
X1 = 0 [3x0.67 / 3]2 [3x1.33 / 3]5 + [6x0.67 / 32 ]1 + [6x1.33 / 32 ]1 = 15 + 30 18 11.52
X2 = 0 [3x0.67 / 3]( 2 + 3 ) [3x1.33 / 3](5 + 6 ) + [6x0.67 / 32 ]2 + [6x1.33 / 32 ]2 = 15 + 9 14.63
4.67 0.67 1.00 0 -0.67 -0.67 2 = 16.68 2 = 9.092

0.67 3.33 0 1.00 0 -0.67 3 = -6.00 3 = -0.299
1.00 0 7.33 1.33 -1.33 -1.33 5 = 11.59 5 = 8.418
0 1.00 1.33 4.67 0 -1.33 6 = 6.19 6 = 6.518
-0.67 0 -1.33 0 1.33 0 1 = 15.48 1 = 24.580
-0.67 -0.67 -1.33 -1.33 0 1.33 2 = 9.37 2 = 26.365
M12 = 0.67(9.092 (3x24.58) / 3) 2.88 = 13.21kNm M21 = 0.67(2x9.092 (3x24.58) / 3) 7.68 = 11.95 kNm
M23 = 0.67(2x9.092 0.299 (3x26.365) / 3) 9 = 14.66 kNm M25 = 1.00(2x9.092 + 8.418) = 26.60 kNm
M32 = 0.67(2x( 0.299) + 9.092 (3x26.365) / 3) + 6 = 5.92 kNm M36 = 1.00(2x( 0.299) + 6.518) = 5.92 kNm
M52 = 1.00(2x8.418 + 9.092) = 25.93 kNm M54 = 1.33(2x8.418 (3x24.58) / 3) = 10.32 kNm
M56 = 1.33(2x8.418 + 6.518 (3x26.365) / 3) + 2.81 = 1.20 kNm
M63 = 1.00(2x6.518 0.299) = 12.74 kNm M65 = 1.33(2x6.518 + 8.418 (3x26.365) / 3) 6.19 = 12.74 kNm
M45 = 1.33(8.418 (3x24.58) / 3) = 21.54 kNm
177
A Metodu Blm 4
rnek olarak 2-3 ubuunun kesit tesirleri bulunur. 18.14
2.33 12.74 -
3.14
5.92
18.15
2.33
0.15 25.93 + - 2.33
6.57 10.62
11.95 -
7.2 14.66 1.20 10.32
26.60
V + 8.90 -
M N
16.39 10.62 13.21 21.54
16.10
rnek: ekilde verilen dm noktalar hareketli sistemin M diyagramnn izimi. (Sistemdeki

tm Ikolon=1.8I ve Ikiri=I )
10 kN 10 kNm
10 kN 10 kNm
1m k=0.4 2m
k=0.4
k=1.2 k=1.2 3m
k=0.67 k=1.33 3m 5 kN/m
5 kN/m 10 kNm
10 kNm
k=0.5 k=0.4 k=0.375
k=1.0
k=1.2 8 kN/m 3m
k=1.2
k=1.33 8 kN/m 3m
k=0.667

1m 3m 5m 4m 1m
m m m
1 3 5 4m 1m
zm: Verilen erevenin k deerleri hesaplanarak ereve zerinde verilmitir. Ankastrelik

momentleri ve dm moment dengeleri aada verilmitir.
10 10
8x32 5x32
M52 = = 9.0 kNm M43 = = 5.625 kNm 1.45 1.42
8 8
8.58
8.55
M4 = 0 2(0.5 + 1.20 + 0.4 + 1.20)4 + 0.45 + 1.27 [3x1.2 / 3]1 + 5.625 1.25 =2.5
0 4.35 10
0.01
4.24
M5 = 0 2(1.2 + 1.2 + 0.375 + 0.4)5 + 0.44 + 1.28 [3x1.2 / 3]1 9 + 5 = 0 0.05 0.05
9.14
2.20 4.96
4.44
M7 = 0 2(1.2 + 0.4)7 + 1.24 + 0.48 [3x1.2 / 3]1 + 10 = 0
Sonu M
M8 = 0 2(1.2 + 0.4)8 + 1.25 + 0.47 [3x1.2 / 3]1 10 = 0
NOT: erevenin 1. kat dm noktas sabit bir sistem iken 2. kat dm noktalar hareketli
sistem olduu iin 2. katta yatay denge aadaki ekilde yazlmtr.
X2 = 0 [3x1.2 / 3](4 + 7 ) [3x1.2 / 3](5 + 8 ) + 2[6x1.2 / 32 ]1 = 0
Yukardaki denklemler aadaki ekilde matris formatnda yazlarak bilinmeyenler bulunmutur.

6.60 0.40 1.20 0 -1.20 4 = -4.375 4 = -0.0204
0.40 6.35 0 1.20 -1.20 5 = 4 5 = -0.0575
1.20 0 3.20 0.40 -1.20 7 = -10 7 = -3.592
0 1.20 0.40 3.20 -1.20 8 = 10 8 = 3.566
-1.20 -1.20 -1.20 -1.20 1.60 1 = 0 1 = -0.078
Bilinmeyenler kullanlarak dm noktalarndaki ubuk
178
Blm 4 A Metodu
M43 = 0.5(2( 0.0204)) + 5.625 1.25 = 4.35 kNm M41 = 1.2(2( 0.0204)) = 0.05 kNm
M45 = 0.40(2( 0.0204) 0.0575) = 0.007 kNm M47 = 1.2[2( 0.0204) 3.592 ((3 / 3)x( 0.078))] = 4.27 kNm
M74 = 1.2[2x( 3.592) 0.0204 ((3 / 3)x( 0.078))] = 8.55 kNm M78 = 0.4(2x( 3.592) + 3.566) = 1.45 kNm
M87 = 0.40(2x3.566 3.592) = 1.42 kNm M85 = 1.2[2x3.566 0.0575 ((3 / 3)x( 0.078))] = 8.58 kNm
M58 = 1.2[2( 0.0575 + 3.566 ((3 / 3)x( 0.078))] = 4.24 kNm M54 = 0.4(2( 0.0575 0.0204) = 0.05 kNm
M56 = 0.375(2( 0.0575)) + 5 = 4.96 kNm M52 = 1.2(2( 0.0575)) 9 = 9.14 kNm
rnek: ekilde verilen dm noktalar hareketli sistemin M diyagramnn izimi.

I -2
0.40
10 kN
4m
2I
10 kN 1 1
2I 4m
0.75
2
10 kN 1.00
2I
10 kN k=0.75
1
m 4 m
5 m
m
m m
1 4 5
zm: Sistemde hem yatay hem de dey denge yazlmaldr
M2 = 0 2(0.75 + 1)2 + 3 [3x1/ 4]1 [2x0.75 / 4]2 5 5 = 0
M3 = 0 2(1 + 0.4)3 + 2 + 0.44 [3x1/ 4]1 [3x0.4 / 5]( 2 ) + 5 = 0
M4 = 0 2(0.75 + 0.4)4 + 0.43 [2x0.75 / 4]1 [3x0.4 / 5]( 2 ) = 0
1 0.75 1 0.75
Yatay denge X1 = 0 3 (2 + 3 ) 2 4 + 6 2 1 + 2 2 1 5 = 0
4 4 4 4
0.75 0.75 0.40 0.40
Dey denge Y1 = 0 2 4 2 + 2 42 2 3 5 (3 + 4 ) + 6 52 ( 2 ) = 0

3.50 1.00 0 -0.75 -0.375 2 = 10 2 = 11.616
1.00 2.80 0.40 -0.75 0.24 3 = -5 3 = 1.251
0 0.40 2.30 -0.375 0.24 4 = 0 4 = 3.590
-0.75 -0.75 -0.375 0.469 0 1 = 5 1 = 34.125
-0.375 0.24 0.24 0 0.19 2 = 0 2 = 16.835
M21 = 0.75(2x11.616 (2 / 4)x16.834)) 5 = 6.11kNm

0.00
M23 = 1.00(2x11.616 + 1.251 (3 / 4)x34.125)) 5 = 6.11kNm
M32 = 1.00(2x1.251 + 11.616 (3 / 4)x34.125)) + 5 = 6.48 kNm 6.47

7.412

0.00
M34 = 0.4(2x1.251 + 3.59 (3 / 5)x( 16.835))) = 6.48 kNm
10.18
10
M43 = 0.4(2x3.59 + 1.251 (3 / 5)x( 16.835))) = 7.41kNm Sonu M alan

6.11
0.00
M45 = 0.75(2x3.59 (2 / 4)x34.125)) = 7.41kNm

179
A Metodu Blm 4
RNEK 14: ekilde verilen erevenin AI metoduyla moment alann iziniz.

2 kN/m
12 0.66 0.66
6 kN 2I 2I
I 0.66 0.66
0.66
I 2 kN/m I 3m
4 kN
0.5
2I 11
1 kN/m
m 0.66 0.66
I 2 kN/m I 3 0.66
I
0.5
2 kN 2I
m 0.66 0.66
I I 3 0.66
I k deerleri
6m 6m 6m 6m
qL2 1x 32
Ankastrelik momentleri M12 = M21 = M23 = M32 = M34 = M43 = = = 0.75 tm
12 12
qL2 2 x 62 qL2 2 x 62
M48 = M84 = M812 = M128 = = = 6 tm M610 = M711 = = = 9.00 tm
12 12 8 8
2 dmnde, 2 (0.667+0.667)2+0.6673 (3 x 0.6671 / 3) -(3x0.6672/3)+0.75

0.75 = 0
1.334 2 + 0.667 3 0.667
1 - 0.667
2 = 0
3 dmnde, 2 (0.667+0.667) 3+ 0.667[2+ 4] (3 x 0.667 / 3)(2+3) + 0.75 0.75=0

1.334 3 + 0.667 2 + 0.667 4 0.667
2 - 0.667
3 = 0
4 dmnde, 2 (0.667 + 0.667) 4 + 0.667 3 + 0.667 8 (3 x 0.6673 / 3) 6 + 0.75 = 0

1.334 4 + 0.667 3 + 0.667 8 0.667
3 = 5.25
6 dmnde, 2 (0.667 + 0.667 + 0.5 ) 6 + 0.667 7 (3 x 0.6671 / 3) -(3 x 0.6672 / 3) - 9 = 0

1.834 6 + 0.667 7 0.667
1 - 0.667
2 = 9
7 dmnde, 2 (0.667+0.667+0.50) 7+0.6676+0.667 8 (3x0.6672 / 3) - (3 x 0.6673 / 3) -9 = 0

1.834 7 + 0.667 6 + 0.667 8 0.667
2 - 0.667
3 = 9
8 dmnde, 2 (0.667 + 0.667 + 0.667) 8 + 0.667 7 + 0.667 4 + 0.66712 (3x0.6673/3)+6 6 = 0

2.001 8 + 0.667 7 + 0.667 11 + 0.667
11 0.667
3 = 0
10 dmnde, 2 (0.667 + 0.667) 10 + 0.667 11 (3 x 0.6671 / 3) -(3 x 0.6672 / 3) = 0

1.334 10 + 0.667 11 0.667
1 - 0.667
2 = 0
11 dmnde, 2 (0.667 + 0.667) 11 + 0.667 10 + 0.667 12 (3 x 0.6672 / 3) -(3 x 0.6673 / 3) = 0

1.334 11 + 0.667 10 + 0.667 12 0.667
2 - 0.667
3 = 0
12 dmnde, 2 (0.667 + 0.667) 12 + 0.667 8 + 0.667 11 (3 x 0.6673 / 3) + 6 = 0

1.334 12 + 0.667 11 + 0.667 8 0.667
3 = -6
1.katta yatay denge (-3 x 0.667 / 3) ( 2 + 6 + 10 ) +3(6 x 0.667/ 32) 1 =6+4+2+3+ 3+1.5
-0.667 2 -0.667 6 0.667 10 + 1.334 1 = 19.5
2.katta yatay denge (-3 x 0.667 / 3) ( 2 + 6 + 3 + 7 + 10 + 11) +3 x (6 x 0.667/ 32) 2 = 6+4+3+1.5

-0.667 2 -0.667 6 0.667 3 -0.667 7 0.667 10 -0.667 11 + 1.334 2 = 14.5
3.katta yatay denge (-3 x 0.667 / 3) ( 4 + 8 + 12 + 7 + 3 + 11) +3 x (6 x 0.667/ 32) 3 = 6+1.5

-0.667 4 -0.667 8 0.667 12 -0.667 7 0.667 10 -0.667 11 + 1.334 3 = 7.5
14.84
Denklem sistemi oluturulduktan sonra zlr ise,
0.18 11.84
2 =31.997 3 =26.870 4 =7.438 5.86
6 =26.274 7 =23.863 8=2.906 14.86
10 =31.696 11=28.075 12 =2.921 14.19 4.94 4.94
1 =59.601 2 =95.257 3 =51.659 5.60 0.68
17.27
ubuk u momentleri aadaki ekilde yazlr. 2.53 2.53
3.68
12.57 4.70
M12 = 0.667 (31.997 3 x 59.601/3) 0.75 = -19.160 kNm
19.16 22.23 18.61

Moment alan
180
Blm 4 A Metodu
M21 = 0.667 (2 x 31.997 3 x 59.601/3) + 0.75 =3.68 kNm

M23 = 0.667 (2 x 31.997 + 26.873 x 95.257/3) - 0.75 =-3.68 kNm
M32 = 0.667 (2 x 26.87 + 31.997 3 x 59.601/3) + 0.75 =5.60 kNm
M34 = 0.667 (2 x 26.87 + 7.438 3 x 95.257/3) - 0.75 = -5.60 kNm
M43 = 0.667 (2 x 7.438 + 26.873 x 51.659/3) + 0.75 = -5.86 kNm
M48 = 0.667 (2 x 7.438 + 2.906) -6 =5.86 kNm M56 = 0.667 (26.274 3 x 59.601/3) =-22.23 kNm
M65 = 0.667 (2 x 26.274 3 x 51.659/3)=-4.70 kNm M610 = 2 x 0.50 x 26.274 -9 =17.27 kNm
M67 = 0.667 (2 x 26.274 + 23.863 - 3 x 95.257/3) =-12.57 kNm M910 = 0.667 (31.669 3 x 59.601/3) =-18.61 kNm
M109 = 0.667 (2 x 31.669 -3 x 59.601/3) =2.53 kNm
M1011 = 0.667 (2 x 31.669 + 28.0753 x 95.257/3) =-2.53 kNm
M1110 = 0.667 (2 x 28.075 + 31.6963 x 95.257/3) = -4.94 kNm
M1112 = 0.667 (2 x 28.075 + 2.6213 x 51.659/3) =4.94 kNm
M76 = 0.667 (2 x 23.863 + 26.2743 x 95.257/3) = -14.18 kNm M711 = 2 x 0.50 x 23.863 -9 =14.86 kNm
M78 = 0.667 (2 x 23.863 + 2.9063 x 51.659/3) =-0.68 kNm M84 = 0.667 (2 x 2.906 + 7.438) + 6=14.84 kNm
M87 = 0.667 (2 x 2.906 + 23.8633 x 51.659/3) = -14.66 kNm M812 = 0.667 (2 x 2.906 + 2.921) -6 =-0.18 kNm
M1211 = 0.667 (2 x 2.921 + 28.0753 x 51.696/3) =-11.84 kNm M128 = 0.667 (2 x 2.921 + 2.906) + 6 =11.84 kNm
4.6. SMETRK SSTEMLER [GENEL DURUM]
Yap sistemlerinde simetri zellii zm ve sistem davrannda etkilidir. Simetri sistemde ve

ykleme durumlarnda veya her ikisi birlikte olabilir. Simetri ekseni sistemde dm noktasndan
veya ubuk aklndan geebilir. Bu durumlar aada aklanmaktadr.
Simetrik sistem dey ykleme

Simetrik sistem yatay ykleme
2P P P P P
a a a a a
3I 3I 3I P 3I P/2 3I P/2 P/2 3I P/2
2I 2I = 2I 2I + 2I 2I 2I 2I
= 2I 2I
+
2I 2I
L/2 L/2 L/2 L/2 L/2 L/2 L/2 L/2 L/2 L/2 L/2 L/2
Simetrik ykleme Antimetrik ykleme Simetrik ykleme Antimetrik ykleme
=0 dey 0 =0
3I 2P
2P 2P 2P yatay=0 2P
2I 2I
L/2 L/2 L/2 L/2 L/2
4.7. SMETRK SSTEM SMETRK YKLEME
Simetrik sistem genel olarak; ayn dorultudaki elemanlarn kesit zellikleri (b,h,I), malzeme
yaps (E) ve byklkler (L, H) itibariyle ayn olan sitemdir. Simetrik bir sistemde yklemede
, ) dolaysyla kesit tesirleri (M,Q,N) de simetriktir.
simetrik ise ekil deitirmelerde (
P P P/2
Q A Q Q A Q Q
ankastre kayc mesnet
Sistem ve ykler simetrik Sistem ve ykler simetrik [bilinmeyen M, Fx]
C C C
MC=0
Pandl ayak
Kesit=D
Kesit=D
QC=0 Kesiti =D/2

NC0
B
By By/2
181
A Metodu Blm 4
Simetrik sistem genel olarak; ayn dorultudaki elemanlarn kesit zellikleri (b,h,I), malzeme
yaps (E) ve byklkler (L, H) itibariyle ayn olan sitemdir. Simetrik bir sistemde yklemede
, ) dolaysyla kesit tesirleri (M,V,N) de simetriktir.
simetrik ise ekil deitirmelerde (
Pandl ayak: zerine yk olmayan sadece eksenel yk tayan iki ucu mafsall ubuklardr.
P P P P P
zet (5 dmnde)
k k k/2
1. 5 dmnde yatay deplasman (ux=0)
2. Dey deplasman (uy=0)
3. 5=0
M=0 R 4. 4-5 ubuu moment tamaz.
I Q=0 I
Yarm Bunlar salayan ankastre mesnettir.
N0
sistem
2R
3 = 3 2 = 2
M33 = k (23 - 3) + M33 = (k/2) 2
3 + M33
10. dereceden hiperstatik mtemadi kiri [L ve EI=sabit]

qL qL2 qL2 qL2

2
Moment
12 12
Kesme
8
alan
alan
qL2
qL
24
2
RNEK 16: Verilen mtemadi kiriin moment alann simetri zelliini kullanarak izimi.
4 kN/m 2 kN 2 kN
3.1 kN/m 4 kN/m
35/70 35/90 35/70
7m 3m 6m 3m 7m
zm: Sistemin ankastrelik momentleri ve k deerleri hesaplanr.
Simetrik sistemin yars aadaki ekilde elde edilir.
2 kN 4 kN/m 2 kN 2 kN
4 kN/m 3.1 kN/m 3.1 kN/m
I k=0.214 2.12I k=0.177 I k=0.214 2.12I k=0.354
7m 3m 3m 7m 3m 6m 3m
182
Blm 4 A Metodu
2
qL2 4 x 72
Ankastrelik momentleri M22 ' = 3.1x12 + 6 x 3(1 (3 / 12)) = 50.70 tm M21 = = = 24.5 tm
12 8 8
2 dmnde denge, 2(0.214 + 0.177) 2 + 24 50.70 = 0 2 = 33.504
ubuk u momentleri
M21= 0.214 ( 2 x 33.504) + 24 = 38.84 tm M22 = 0.177 ( 2 x 33.504)50.70 =-38.84 tm
38.84
k=0.214 k=0.177 k=0.214 k=0.177

m m
7 m
3 3 7m
3m
3m
19.50
Kesme kuvvet diyagram,
8.45
9.30
15.30
24.60
38.84
38.84
Moment diyagram
8.93 8.93
34.96
1. aklkta maxMa= 8.45 x 2.108 x 0.5 = 8.93 tm

2. aklkta maxMa= (24.6 + 15.3) x 3 x 0.5 + 9.3 x 3 x 0.5 38.84 = 34.96 tm
RNEK 17: Mtemadi kiriin moment alann simetri zelliinden yararlanarak iziniz. (I=sabit)
1.8 kN/m 2.5 kN/m 1.8 kN/m
I I I I
2m 6.5m 5.6m 5.6m 6.5m 2m
1.8 kN/m 2.5 kN/m 3.6 2.5 kN/m

1.8 kN/m
I I I
I
m m
2 6.5m 5.6 6.5m 5.6m
2.5 x 5.6 2 1.8 x 6.5 2
Ankastrelik momentleri M 23 = = 6.53 tm M 21 = = 9.51tm
12 8
2 dmnde denge, 2(0.231 + 0.357) 2 + 9.51 6.53 3.6 / 2= 0 2 = -1.003
M21= 0.231 ( 2 x (-1.003)) + 9.51 - 1.8= 7.23 kNm

M23 = 0.357 ( 2 x (-1.003)) 6.53 = -7.25 kNm
M32= 0.357 ((-1.003)) + 6.53 = 6.17 kNm
M12 = 1.8 x 2 x 1 =-3.60 kNm
RNEK 18: ekilde verilen sistemi simetri zelliinden yararlanarak znz.

2I k=0.2
I I I
k=0.25
1.2 kN/m 4m 1.2 kN/m
/m /m
2I k=0.2 2I
m m
10 10
183
A Metodu Blm 4
1 dmnde denge, 2(0.5 + 0.2) 1 + 0.5 2 10= 0

2 dmnde denge 2(0.5 + 0.2) 2 + 0.5 1 = 0 2 = -2.92 1= 8.17
ubuk u momentleri
M11= 0.2 ( 2 x 8.17) -10= -6.73 kNm M12 = 0.5 ( 2 x 8.17-2.92) =6.73 kNm
M21= 0.5 ( 2 x (-2.92) + 8.17) = 1.17 kNm M22 = 0.2 x 2 x (-2.92) =-1.17 kNm
2
maxMa= 1.2 x 10 / 8 6.73 = 8.27 kNm
1.98
1.17
V alan
6.73 M alan
6.73
6.73
8.27
NOT: Ankastrelik momenti tm aklk iin hesaplanr.
Uygulama: Verilen sistemi simetri zelliinden yararlanarak M alannn izimi.

20 kN/m
AA: SSSY durumu iin zm
BA: SSAY durumu iin zm
BB: Genel zm (simetrik sistem kullanmadan) 3m 4m 4m 3m
10 kN/m 10 kN/m 10 kN/m

m
3 4
m
4
m
3
m 3m 4m 4m 3m
10 kN/m 10 kN/m

m m m m
3 4 3 4
AA: SSSY durumu iin zm BA: SSAY durumu iin zm
SSSY
2 0.375
2 (0.667+0.375)2 - 4 -12.5=0 SSAY

2 (0.667+0.375)2 +12.5=0
2.084 0.1875 = 12.50 Dm
Dm M = 0
M = 0
2
= 6.00
2

20 20 / 5 = 0
2 0.375 2 0.375
2 2 + 2 M = 0.667 ( 6) + 7.5 = 3.50 kNm
D 4 4 12

0.18752 +0.0469 = 15

M21 = 0.667 (2 ( 6)) 7.5 = 15.50 kNm
2 = 54,35 dey = 537.39

M12 = 0.667 54.35 7.5 = 28.75 kNm
0.00

U M'ler M21 = 0.667 (2 54.35) + 7.5 = 80.00 kNm M21 = 0.375 (2 ( 6)) + 20 = 15.50 kNm

0.0

M21 = 0.375 (2 54.35 2 537.39 / 4) 20 = 80 kNm

80 80
15.50
3.50
3.50
28.75
15.50
28.75
184
Blm 4 A Metodu
BB: Genel zm (simetrik sistem kullanmadan)

20 kN/m

3m 4m 4m 3m
2 0.375
2 (0.667+0.375)2 - =0 2.0842 0.1875 = 0
4

2 0.375
Dm M = 0 2 (0.667+0.375)2 + +40-15=0 2.0842 + 0.1875 = 25
4
2 0.375 2 0.375 2 0.375 2 0.375
2 2 + 4 30 = 0
2
D 4 4 4 42
0.1875 +0.1875 +0.09375 = 30
2 4
2 = 48.35 4 =60.35 dey =537.39
M43 = 0.375 (2 ( 60.35) + 2 537.39 / 4) + 40 = 95.50 kNm

M12 = 0.667 (48.35) = 32.25 kNm
0.0
M = 0.667 (2 ( 60.35)) 15 = 95.51kNm
M21 = 0.667 (2 (48.35)) = 64.50 kNm 45

0.00

M = 0.375 (2 48.35 2 537.39 / 4) = 64.50 kNm M54 = 0.667 ( 60.35) + 15 = 25.25 kNm
21

80 80
95.51
64.5
28.75
32.25 6.13 25.25
28.75 15.50
3.50
3.50
15.50
Uygulama: Verilen sistemin M alann elde edilmesi
80 kNm 80 kNm
34.98 34.98
6.88
2I 2I 6.15 13.76 6.15
I 4m
45.02
m m m m
2 3.6 3.6 2
6.88
185
A Metodu Blm 4
M12 =0.714[-13.76]+3.67=-6.15 kNm


80 2 (2 3.6 2) M21 =0.714[2 (-13.76)]+26.53=6.88 kNm
M21 = M23 = + = 26.53
5.62

M23 =0.714[2 (-13.76)]+26.53=6.88 kNm 0.00
U momentleri
80 3.6 (2 2 3.6)
M12 = M32 = = 3.67
5.6 2
M24 =0.5[2 (-13.76)]=-13.76 kNm
2 dmnde moment dengesi

2 ( 0.714 +0.714 + 0.5 ) 2 + 2x26.53 = 0 2 =-13.76
M32 =0.714[(-13.76)]+3.67=-6.15 kNm
M42 =0.5[(-13.76)]=-6.88 kNm

80 kNm 80 kNm
35.69 26.53
2I 2I
I 4m 3.67
44.31
m m m
2 3.6 3.6 2m
zm: Sistem ve yklemenin simetrik olmasndan dolay ubuk u momentleri ankastrelik

momentlerine eittir.
M12 =0.714[0]+3.67=3.67 kNm


80 2 (2 3.6 2)
M21 = = 26.53
5.62 M21 =0.714[2 (0)]+26.53=26.53 kNm

80 2 (2 3.6 2) M23 =0.714[2 (0)]-26.53=-26.53 kNm 0.00
M23 = = 26.53 U m omentleri
5.62

M24 =0.5[2 (0)]=0 kNm

M32 =0.714[(0)]-3.67=-3.67 kNm
2 ( 0.714 +0.714 + 0.5 ) 2 + 26.53-26.53 = 0 2 =0
M42 =0.5[(0)]=0 kNm

78.4
20 kN/m
2.67I 2.67I
I 4m

2m 3.6m 3.6m 2
m
zm: Sistem ve yklemenin simetrik olmasndan dolay ubuk u momentleri ankastrelik

momentlerine eittir.

20 5.62
M21 M23 = = 78.4
8 Buna gre 2 =0 = 0 yani sistem ve ykleme simetrik.

2 ( 0.714 +0.714 + 0.5 ) 2 3 0.5 / 4 78.4 + 78.4 = 0 ubuk u momentleri ankastrelik momentlerine eit olur.

YD -3 0.52 /4+6 0.5 /42 = 0

186
Blm 4 A Metodu

20 kN/m
2.67I 2.67I
I 4
m

2m 3.6m 3.6m m
2
zm: Sistem simetrik iken ykleme antimetrik olduu ii ankastrelik momentlerinin iaretleri
dikkate alnmaldr.
Buna gre =-50.48 = 100.97
20 5.62 2
M21 M23 = = 78.4

8
2 dmnde moment dengesi M21 = 0.714 2 ( 50.48) + 78.4 = 6.31

2 ( 0.714 +0.714 + 0.5 ) 2 3 0.5 / 4 + 78.4 + 78.4 = 0 M23 = 0.714 2 ( 50.48) + 78.4 = 6.31 0.00
M = 0.50 (2 ( 50.48) 3 ( 100.97) / 4)) = 12.62
24
M = 0.50 (( 50.55) 3 ( 101.095) / 4)) = 12 .64
-3 0.52 /4+6 0.5 /4 = 0 24
2
YD

20 kN/m 20 kN/m
2.67I 2.67I 2.67I
I 0.5I
4m

2m 3.6m 3.6m 2m 2m 3.6m
zm: Sistem simetrik iken ykleme antimetrik olduu ii yarn sistem kullanlarak M alan
elde edilir.

20 5.62 Buna gre 2 =-50.48 = 100.97
M21 M23 = = 78.4
8
2 dmnde moment dengesi M21 = 0.714 2 ( 50.48) + 78.4 = 6.32 kNm

2 ( 0.714 +0.25 ) 2 3 0.25 / 4 + 78.4 = 0 M = 0.25 [2 ( 50.48) 3 ( 100.97) / 4] = 6.31 x2 = 12.62 0.00
sonu kNm

24
M = 0.25 [( 50.48) 3 ( 100.97) / 4] = 6.31 x2 = 12.62

42 sonu kNm
YD -3 0.52 /4+6 0.25 /4 2 = 0
RNEK 15: ekilde verilen simetrik sistemi simetri zelliini kullanarak znz.
2 kN/m 2 kN/m 2 kN/m
17.99
2 2I 3 2 k=0.33
2I 3 2 k=0.33/2=0.167
2I ql2/8-17.99=18
I I k=0.5 k=0.5
4
m
4
m k=0.5
1 4 1 4 1
m m
8.99
12 12 12m
Bilinmeyen sadece 2 2 dmnde denge 2( 0.5 + 0.167) 2 (2 x 12 /12)=0 2=17.99

2
M12 = 0.5 (17.99) = 8.99kNm M22' = 0.167 (2 17.99) 24 = 17.99kNm M21 = 0.5 (2 17.99) = 17.99kNm
0.00
187
A Metodu Blm 4
4.8. SIMETRIK SISTEM ANTIMETRIK YKLEME

P/2 =0
P P
Q Q Q P Ux = 0 (yatay)
A Q A Q Uy 0 (dey)
R A
Simetrik sistem Simetrik sistem
R
R antimetrik ykler R R antimetrik ykler R Bu sistemde bulunan P/2 P/2
M ve Q iki kat alnr
Simetrik sistem simetrik ykleme
C C 0 M=0
C Ux 0 Fx =0
MC 0 P Uy = 0
I QC 0 I A P/2
NC = 0 B I/2 N=0
B
By By/2 Simetrik sistem antimetrik ykleme
Simetrik sistem antimetrik ykleme durumunda simetri eksenin kolondan gemesi hali
P P P
1.5k
k
R zet (5 dmnde)
1 dmnde yatay deplasman var
2. Dey deplasman yok
M0 N=0
Q0 I
3. 5 0.
I/2
N=0 M33= 1.5 k (2 3) + M33

NOT: 1. Yarm sistemde bulunan momentlerin iki kat esas sistemdeki momenti verir.
2. R mesnet tepkisi dier yarm sistemin mesnet tepkisi R ile toplam sfr olur.
rnek: Verilen sistemin simetri zelliinden yararlanarak zm.

4 kN/m
4 kN 4 kNm
5m 5m 5m
Verilen sistem aadaki ekilde simetrik ve antimetrik ykleme durumlar iin iki paraya
ayrlarak zm yaplmtr.
Simetrik ykleme iin zm
2 kN/m 2 kN/m
2kNm
4 kN/m 2kNm 2 kN Ankastre
kayc
4 kN 4 kNm
mesnet
5
m
5m 5m
Simetrik ykleme iin zm

4.40
5
2 kN/m

2kNm 2 kN X1=1 0.60
2
Mo M1
Msonu simetrik
11 = 4.17 / EI 10 = 2.50 / EI 4.17X1 + 2.5 = 0 X1 = 0.60 kNm
Mmesnet = 5 + ( 0.60)x( 1) = 4.40 kNm
Antimetrik ykleme iin zm

3.5
2 kN/m
2kNm 2 kN/m Mo 2
2kNm 2kNm
X2=1 X2=1
M1
2.5 Msonu simetrik
188
Blm 4 A Metodu
11 = 15.625 / EI 10 = 21.875 / EI 15.625X1 + 21.875 = 0 X1 = 1.40 kN
Mmesnet momenti = 0 + ( 1.40)x2.5 = 3.50 kNm
Sonu M alan yukarda elde edilen ykleme durumlarnn toplam alnarak aadaki gibi elde edilir.
7.90
3.5
4.40 0.9
2
2 0.60 + =
0.6 4
Msonu simetrik Msonu simetrik 8.84
Sonu M alan
rnek: Verilen sistemin simetri zelliinden yararlanarak zm (EI=sabit).

8 kN/m
A B C
5m 5m 5m 5m
zm: Sistem hem simetrik ykleme durumu iin hemde antimetrik ykleme durumu iin zlmtr.
4 kN/m 4 kN/m 4 kN/m
5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m 5m
4 kN/m X2 4 kN/m
X3=0
5m 5m X1 5m 5m X1
4 kN/m
4 kN/m
5m 5m
5m 5m
50
50
-
Mo
-
Mo
X1=1 M1
5 X1=1 M1
1 5
X2=1 M2
5x50x5 625 5x5x5 83.33 5x50x1 5x50x1 145.83

10 = 2 = EI 11 = 2 = EI 20 = + =
4EI 3EI 4EI 3EI EI
5x5x5 83.33
11 = 2 = EI 83.33X1 625 = 0 X1 = 7.5 kN
3EI
5x1x1 5x1x1 6.67

22 = + = MBA = 5x7.5 50 = 12.5 kNm
3EI EI EI
5x5x1 5x5x1 20.83

12 = = MBC = 5x7.5 50 = 12.5 kNm
3EI 2EI EI
83.33X1 20.83X2 = 625 12.50

X1 = 9.277
X2 = 7.109
20.83X1 + 6.67X2 = 145.83
189
A Metodu Blm 4
MBA = 5x9.277 1x7.109 50 = 10.72 kNm
MBC = 5x9.277 1x7.109 50 = 10.72 kNm
MCB = 0 + 0x9.277 1x7.109 = 7.109 kNm

23.22
10.72
7.109
7.109
1.78
10.48
14.74
Sonu M alan=Simetrik+antimetrik ykleme
RNEK 19: ekilde ykleme durumu verilen simetrik sistemi,
1. Simetrik sistem simetrik ykleme durumu iin moment deerlerinin belirlenmesi

2. Simetrik sistem antimetrik ykleme durumu iin moment deerlerinin belirlenmesi
3. Normal olarak zerek moment alann izimi ve sonularn karlatrlmas
8 kN 4 kN 8 kN 4 kN 6 kN 6 kN 2 kN 2 kN
2I k=0.333 0.5k=0.16 1.5k=0.5
+
Simetrik
8
m
8
m
sistem 8
m Simetrik sistem 8m
I I k=0.25 k=0.5 I simetrik I I antimetrik I
ykleme ykleme

4m 4m 4m 4m 4m 4m 4m 4m 4m 4m 4m 4m
Pa 6x4 6x4x8
Ankastrelik momentleri tekil ykten, M23 = M32 =
L
[L a] = 12 [12 4] = 12 = 16kNm
Bilinmeyen sadece 2 dmnde denge k=0.167 9.593
2( 0.25 + 0.167) 2 -16=0 k=0.25
2=19.185
4.796
M12 = 0.25 ( 19.185) = 4.796 kNm M43= -4.796 kNm

M21 = 0.25 ( 2 x 19.185 ) = 9.593 kNm M34= -9.593 kNm
M23 = 0.167 ( 2 x 19.185) 16 = -9.592 kNm M32= 9.592 kNm
Simetrik sistem antimetrik ykleme durumu iin zm.
2 2 2 2
Ankastrelik momentleri tekil ykten, M23 = pab2 + pab2 = 2 x 4 x28 + 2 x 8 x2 4 = 1.778 tm
L L 12 12
3 x 0.25
2(0.5 + 0.25)2 = 1.778 1.52 0.094 = 1.778 k=0.50P
8

2 = 1.584 = 6.364
3 x 0.25 6 x 0.25 k=0.25
2 + =0 0.0942 + 0.0234 = 0
8 8 x8
M12 = 0.25 ( 1.584 3 x 6.364/8)) = -0.20 kNm M43= 0.20 kNm

M21 = 0.25 ( 2 x (1.584)-3 x 6.364 /8) = 0.195 kNm M34= -0.195 kNm
M23 = 0.5 ( 2 x (1.584) 1.778 = -0.194 kNm M32= 0.194 kNm
190
Blm 4 A Metodu
Sistemin genel olarak zm:

8 kN 4 kN pab2 pab2 8 x 4 x 8 2 4 x 8 x 42
M23 = 2
2 = = 17.78kNm
2I L L 122 122
m
8
I I
pab2 pab2 4 x 4 x 82 8 x 8 x 42
M32 = + 2 = + = 14.22kNm
4m 4m 4
m
L2 L 122 122
3 0.25
2(0.25 + 0.333)2 + 0.3333 = 17.78
8

3 0.25
2(0.25 + 0.333)3 + 0.3332 = 14.22 2 = 20.793 3 = 17.623 = 6.34
8
3 0.25 2 0.25
(2 + 3 ) + 2
=0
8 8
M12 = 0.25 ( 20.793 3 6.34 / 8 ) = 4.60 kNm

0.00
M21 = 0.25 ( 2 20.793 3 6.34 / 8 ) = 9.8 kNm M23 = 0.333 ( 2 ( 20.793 ) 17.623 ) 17.78 = 9.80kNm
0.00
M32 = 0.333 ( 2 ( 17.623 ) + 20.793 ) + 14.22 = 9.41kNm M34 = 0.25 ( 2 ( 17.623 ) 3 6.34 / 8 ) = 9.41kNm
M43 = 0.25 ( 17.623 3 6.34 / 8 ) = 5.00kNm

Simetrik ve antimetrik ykleme durumlar iin yaplan zmler sonucunda bulunan ubuk u
momentlerin toplam sistemin tek olarak zm sonucunda bulunan ubuk u momentleriyle
ayn olduu grlmektedir. rnein,
M23 = 0.333 ( 2 x (20.793) 17.623)-17.78 = -9.80 tm normal zm u momenti
M23 = 0.167 ( 2 x 19.185) 16 = -9.592 tm simetrik ykleme
M23 = 0.5 ( 2 x (1.584) 1.778 = -0.194 tm antimetrik ykleme TOPLAM= -9.80 tm
RNEK 20: ekilde ykleme durumu verilen simetrik sistemi, 4 kN/m 4 kN 4 kN/m 4 kN
2I k=0.333
4. Normal olarak
m
5. Simetrik sistem simetrik ykleme durumu iin I I 4
k=0.5 k=0.5 4
m
6. Simetrik sistem antimetrik ykleme durumu iin

4m 4m 4
m
4m 4
m
4
m
zerek normal haldeki moment alanna eit olduunu gsteriniz.
Ankastrelik momentleri yayl ykten,
qa2 a 8 a 4x42 4 8 4 qa3 4x43

M23 =
4
2 =
L 3 L 4
2 = 19.56kNm M32 =
12 3 12 12L2
[ 4L 3a] = 12x122 [ 4 x12 3 x 4] = 5.33kNm
Pab2 4x4x82 Pba2 4 x 8 x 42

Ankastrelik momentleri tekil ykten, M23 = = = 7.11kNm M32 = = = 3.56kNm
L2 122 L2 122
M2 dmnde moment dengesi,
2(0.5+ 0.333) 2 + 0.3333 -(3x0.5x/4) -19.567.11= 0 1.67 2 + 0.333 3 0.375
= 26.67
191
A Metodu Blm 4
M3 dmnde denge,
2(0.5+ 0.333) 3 + 0.333 2 (3 x 0.5 x / 4) +5.333 + 3.56= 0 3 + 0.333 2 0.375
= -8.893
Fx Yatay denge, (-3x0.5 2/4)+(-3x0.53/4)+6(0.5+0.5)/4 =0 2-0.375

3+0.375
=0
2
-0.375
Dn alar Deplasman M12 =4.88 kNm

2 3 Sabitler M21 =15.07 kNm
1.67 0.333 -0.375 26.67 M23 = -15.14 kNm
0.333 1.67 -0.375 = -8.893 M32 =11.55 kNm
-0.375 -0.375 0.375 0.00 M34 =-11.53 kNm
2 =20.393 3 =-6.206 =14.19 M43 =-8.42 kNm
Simetrik ykleme durumu iin zm
Ankastrelik momentleri [Kiriin tam boyunda hesaplanr]
YAYILI YK TEKL YKTEN
qa2 2x42 Pa 2x4

M23 = M32 = [3L 2a] = [3 x12 2 x 4 ] = 12.44 tm M23 = M32 = [L a ] = [12 4] = 5.333 tm
6L 6 x12 L 12
2 kN/m 2 kN 2 kN/m 2 kN/m 2 kN 2 kN/m

P
k=0.333 k=0.333
Bilinmeyen sadece 2
dmnde denge
m
k=0.5 k=0.5 4
k=0.5

4m 4m
2( 0.5 + 0.167) 2 12.44-5.333=0 2=13.326
4m
M12 = 0.50 ( 13.326) = 6.663 kNm M43= -6.663 kNm

M21 = 0.50 ( 2 x 13.326 ) = 13.326 kNm M34= -13.326 kNm
M23 = 0.167 ( 2 x 13.326) 12.444-5.333 = -13.326 kNm M32= 13.326 kNm
Simetrik sistem antimetrik ykleme durumu iin zm.
Ankastrelik momentleri yayl ykten,
qa2 a 8 a 2x42 4 8 4 qa3 2x43

2 [
M23 = 2 L 3 L = 4 2 12 3 12 = 9.78 kNm M23 = 4L 3a] = [ 4 x12 3 x 4] = 2.665kNm
4 12L 12x122
Toplam M23= 2.665-9.78 = -7.115 tm olarak bulunur. nk 3 dmne yakn olan yayl
ykn yn dierine gre zt yndedir.
Pab 2 Pab 2 2 x 4 x8 2 2 x 8x 4 2
Ankastrelik momentleri tekil ykten, M 23 = + = + = 1.78 tm
L2 L2 12 2 12 2
2 kN/m 2 kN 2 kN/m 2 kN/m 2 kN 2 kN/m
P
k=0.50 k=0.50
m
k=0.5 k=0.5 4
k=0.5

4
m
4m 4m
2( 0.5 + 0.50) 2 (3 x 0.5 / 4) - 1.78-7.115)=0 2 2 0.375

=8.895
192
Blm 4 A Metodu
(-3 x 0.5 2 ) / 4 + 6 x 0.5 x / 4 =0 -0.375 2 + 0.188

=0
2
Bu iki denklemin zmnden 2=7.105 =14.172
M12 = 0.50 (7.105-3x14.172/4) = -1.462 kNm M43= 1.762 kNm

M21 = 0.50 (2 x 7.105-3 x 14.172 /4) = 1.791 kNm M34= -1.791 kNm
M23 = 0.5 (2 x 7.105) 8.895 = -1.790 kNm M32= 1.790 kNm
Simetrik ve antimetrik ykleme durumlar iin yaplan zmler sonucunda bulunan ubuk u
momentlerin toplam sistemin tek olarak zm sonucunda bulunan ubuk u momentleriyle
ayn olduu grlmektedir. rnein,
2-3 ubuk ucunda
M23 = 0.333 ( 2 x 20.393 - 6.206) 26.67 = -15.14 kNm normal zm u momenti
M23 = 0.167 ( 2 x 13.326) 12.444-5.333 = -13.326 kNm simetrik
M23 = 0.5 ( 2 x 7.105) 8.895 = -1.790 kNm antimetrik TOPLAM -15.116 kNm
8 kN/m
Uygulama: Verilen ereveyi

AA. Sismetri zelliini kullanarak 4m
BA: Genel olarak M alann elde edilmesi

10 kN 4m

5m 5m
AA. Sismetri zelliini kullanarak M alann elde etmek iin sistemin hem SSSY hemde SSAY
olarak ayr ayr zm yaplarak toplanr.
SSSY durumu iin M alann elde edilmesi

4 kN/m 4 kN/m
0.3 0.3 0.3

0.5 m
4m 0.5 4 0.5

0.4 0.4 0.4

10 kN 0.5 10 kN m 0.5 5 kN
4m 0.5 4

5
m
5
m 5m 5m 5
m

M2 = 0 2(0.5 + 0.4 + 0.5)2 + 0.53 (3 0.4 / 5)(d1 ) = 0 2.82 + 0.53 0.24d1 = 0 2 = 9.06

M3 = 0 2(0.5 + 0.3)3 + 0.52 (2 0.3 / 5)( d2 ) 12.5 = 0 1.63 + 0.52 0.12d2 = 12.5 3 = 15.30

3 0.4 2 0.3 2 0.3 6 0.4 d1 = 137.59
D2 2 3 + d1 + d2 5 (4 5 / 2 12.5 / 5) = 0
5 5 52 52
193
A Metodu Blm 4
M12 = 0.5 (2 0 + 9.06) = 4.53 kNm M52 = 0.4 (9.06 3 137.59 / 5) = 29.40 kNm
M21 = 0.5 (2 9.06 + 0) = 9.06 kNm
M32 = 0.5 (2 15.3 + 9.06) = 19.83 kNm

M23 = 0.5 (2 9.06 + 15.3) = 16.71 kNm 0.00 0.0
M34 = 0.3 (2 15.3 2 137.59 / 5) 12.5 = 19.30 kNm

M25 = 0.4 (2 9.06 3 137.59 / 5) = 25.77 kNm
SSAY durumu iin M alann elde edilmesi

4 kN/m 4 kN/m
Bilinmeyenler;
0.3

0.375/2=0.1875
Dm dn alar 2; 3 ve 2;
m
4 0.5

Kat deplasmanlar 1 ve 2
0.4

10 kN 4
m 0.5

5m 5m 5m
194
Blm 4 A Metodu
3 0.5
M2 = 0 2(0.5 + 0.4 + 0.5)2 + 0.53 + 0.45 (1 + 2 ) =
4

2.82 + 0.53 + 0.45 0.375(1 + 2 ) = 0

3 0.5 2 = 1.38
M3 = 0 2(0.5 + 0.3)3 + 0.52 (2 ) + 12.50 = 1.63 + 0.52 0.3752 = 12.50
4
3 = 13.95

2 0.1875
M5 = 0 2(0.1875 + 0.4)5 + 0.42 ( 2 ) = 1.1755 + 0.42 0.0942 = 0
4 5 = 1.77

3 0.5 6 0.5 1 = 2.76
YD1 2 + = 0.375 + 0.1875 = 0
4 42
1 2 1

= 28.04
3 0.5 3 0.5 2 0.1875 6 0.5 2 0.1875 2
YD
2
2 3 5 + 2 +
2 =
4 4 4 4 42

= 0.375(2 + 3 ) 0.0945 + 0.2112 = 00
M12 = 0.5 (2 0 + ( 1.38) 3 ( 2.76) / 4) = 0.35 kNm
M21 = 0.5 (2 ( 1.38) 3 ( 2.76) / 4) = 0.35 kNm

M23 = 0.5 (2 ( 1.38) 13.95 3 ( 28.08) / 4)) = 2.16 kNm 0.0

M25 = 0.4 (2 ( 1.38) 1.77) = 1.81 kNm
M32 = 0.5 (2 ( 13.95) 1.38 3 ( 28.04) / 4)) = 4.13 kNm

0.0
M34 = 0.3 (2 ( 13.95)) + 12.5 = 4.13 kNm

M52 = 0.4 (2 ( 1.77) 1.38 ) = 1.97 kNm

0.0

M54 = 0.4 (2 ( 1.77) + 0) = 0.66 kNm
BA: Genel olarak M alann elde edilmesi iin sistemin tamamnda denge deklemleri yazlr.
Buna gre sistemde 5 dm moment dengesi, 2 yatay denge ve 1 dey denge denklemi
yazlarak zm yaplr.
8 kN/m

4m

10 kN 4m

5m 5m
Sistemdeki ankastrelik momentleri; M64 = qL2 / 8 = 25 kNm
195
A Metodu Blm 4
8 5 8 52
DD ankastrelik kesme kuvveti V46 =
2
+ / 5 105 dmndeki = 25 kN
2 yayl yk 8ankastrelik momenti
3 0.5 3 0.4
M2 = 0 2(0.5 + 0.4 + 0.5)2 + 0.53 + 0.45 (1 + 2 ) (d1 ) = 2.82 + 0.53 + 0.45 0.375(1 + 2 ) 0.24d1 = 0

4 5

3 0.5 2 0.3
M3 = 0 2(0.5 + 0.3)3 + 0.52 ( 2 ) ( d1 ) = 1.63 + 0.52 0.3752 0.12d2 =
4 5

2 0.375 3 0.4 3 0.4
M5 = 0 2(0.4 + 0.375 + 0.4)5 + 0.42 + +0.47 ( 2 ) + ( d1 ) ( d1 ) = 2.355 + 0.42 + 0.47 0.18752 = 0
4 5 5

3 0.5 2 0.3

M6 = 0 2(0.5 + 0.3)6 + 0.57 ( 2 ) + ( d1 ) + 25 = 1.66 + 0.57 0.3752 + 0.12d1 = 25
4 5

3 0.5 3 0.4
M7 = 0 2(0.4 + 0.5 + 0.5)5 + 0.45 + 0.56 ( 2 + 1 ) + (d1 ) = 2.87 + 0.45 + 0.56 0.3751 0.3752 + 0.24d1 = 0
4 5

3 0.5 3 0.5 6 0.5
YD1 2 7 + 2 1 = 0.375 2 0.375 7 + 0.375 1 = 0
4 4 42

3 0.5 2 0.375 6 0.5 2 0 .3 75
YD2 [2 + 3 + 6 + 7 ] 5 + 2 + 2 = 0.375(2 + 3 + 6 + 7 ) 0.18755 + 0.42192 = 00
4 4 4 2
4 2

3 0.4 2 0.3 6 0.4 2 0.3

[2 + 5 ] + [3 ] + + 2d (NOT : Dey 1d = 2d )
5 5 52 52

D2 Ydey = 0

3 0.4 2 0.3 6 0.4 2 0.3
5 [5 + 7 ] + 5 [6 ] 2 + 2 2d 25 = 0.24(2 7 ) 0.123 + 0.126 + 0.242d = 25
5 5
Sistem Rijitlik Matrisi BA 15.70 23.96

2 3 5 6 7 1 2 d Genel zm
2,8000 0,5000 0,4000 0,0000 0,0000 -0,3750 -0,3750 -0,2400 = 0 2=7.686 27.59 14.42 23.96
0,5000 1,6000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 -0,3750 -0,1200 = 0 3=-1.345
0,4000 0,0000 2,3500 0,0000 0,4000 0,0000 -0,1875 0,0000 = 0 5=-1.767 8.72 3.98 9.41
0,0000 0,0000 0,0000 1,6000 0,5000 0,0000 -0,3750 0,1200 = -25 6=29.255 18.87 14.55
0,0000 0,0000 0,4000 0,5000 2,8000 -0,3750 -0,3750 0,2400 = 0 7=-10.444

-0,3750 0,0000 0,0000 0,0000 -0,3750 0,3750 0,0000 0,0000 = 0 1=-2.765 27.43
31.36
-0,3750 -0,3750 -0,1875 -0,3750 -0,3750 0,0000 0,4219 0,0000 = 0 2=-28.050
4.18
-0,2400 -0,1200 0,0000 0,1200 0,2400 0,0000 0,0000 0,2400 = 25 d=137.589 4.88
Uygulama: Verilen ekillerin M alanlarnnelde edilmesi
16 kNm 16 kNm 16 kNm

0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3

0.5 0.5 4
m 0.5 0.5 4m 0.5 0.5 4m
16 kNm 16 kNm
16 kNm 0.4
0.4 0.4 0.4 0.4 0.4

0.5 AA 0.5 4m
0.5 BA 0.5 4m 0.5 BB 0.5 4m

5m 5m 5
m
5
m 5m 5m
zm: Verilen bu sistem yukarda zm yaplan sistemle ayn olup SSSY ve SSAY
durumlarnda yatay ve dey deplasmanlarn sfr olma durumlarnn sistemin tamamn zerek
grlebilir.
196
Blm 4 A Metodu
Sistem Rijitlik Matrisi AA BA BB

2 3 5 6 7 1 2 d SSSY SSAY NORMAL
2,800 0,500 0,400 0,000 0,000 -0,375 -0,375 -0,240 = 16 2=7.035 0 2=1.770 16 2=11.099
0,500 1,600 0,000 0,000 0,000 0,000 -0,375 -0,120 = 0 3=-1.236 16 3=17.862 0 3=3.684
0,400 0,000 2,350 0,000 0,400 0,000 -0,188 0,000 = 0 5=000 0 5=2.262 0 5=0.010
0,000 0,000 0,000 1,600 0,500 0,000 -0,375 0,120 = 0 6=1.236 16 6=17.862 16 6=15.948
0,000 0,000 0,400 0,500 2,800 -0,375 -0,375 0,240 = -16 7=-7.035 0 7=1.770 0 7=2.828
-0,375 0,000 0,000 0,000 -0,375 0,375 0,000 0,000 = 0 1=0 0 1=3.540 0 1=13.927
-0,375 -0,375 -0,188 -0,375 -0,375 0,000 0,422 0,000 = 0 2=0 0 2=35.904 0 2=29.833
-0,240 -0,120 0,000 0,120 0,240 0,000 0,000 0,240 = 0 d=12.834 0 d=0.000 0 d=2.139
RNEK 21: ekilde ykleme durumu verilen simetrik sistemi,

a. Simetrik sistem simetrik ykleme durumu iin
b. Simetrik sistem antimetrik ykleme durumu iin
zerek normal haldeki moment alanna eit olduunu gsteriniz.

3
24 kN/m
3 3 3
24 kN/m
I k=0.25
m m
2 2
1.6I 1.6I k=1.067
1.6I 1.6I
k=1.067
m m
1 1
20 kN 2 I 2 20 kN 2 I
k=0.25 2
m m
1.6I 1.6I 3 1.6I
k=1.067 1.6I 3
k=1.067
k
1 1
m m
8 8
zm: Sistem bir simetrik ykleme bir de antimetrik ykleme olarak iki para olarak zlr
sonra toplanr. lk nce simetrik sistem simetrik ykleme durumu iin zm yapld.
12 kN/m
12 kN/m
12 kN/m
3 I 3 3 0.25/2=0.125 6
12 kN/m
1.09
1.6I 1.6I k=1.067 1.6I 7.52
5.26 4.13
10 kN 2 I 2 10 kN 10 kN 2 0.25/2=0.125 5 10
4.71kN
1.6I 1.6I k=1.067

1.6I 1.6I
1 1 4
2.35 2.35
12 x 22 2 22 8
M23 = 0.75 2 = 5.33 kNm
8 5.33 12x2x2
+ = 17.335 kN = V [ ]
12 kN/m
3 3 3 2 3
Ankatrelik M ve V
12x2x2 8 5.33
3 = 6.665 kN = V [+]
12 x 22 2 22 5.33 2
M32 = 1.5 2 + 0.75 2 = 8.00 kNm
3 3 3
M2 = 0 2(0.125 + 1.067 + 1.067)2 + 1.0673 5.33 = 0

Dm M dengesi 2 = 2.205 3 = 4.343
M3 = 0 2(0.125 + 1.067)3 + 1.0672 + 8 = 0
M12 =1.067 (2.205)=2.35 kNm M21=1.067 (2 x 2.205)=4.71 kNm

M22' =0.125 (2 x 2.205)=0.55 kNm M23 =1.067 (2 x 2.205-4.343)-5.33=-5.26 kNm
M32 =1.067 (2 x (-4.343)+ 2.205)+8=1.09 kNm M33' =0.125 (2 x (-4.343))=-1.09 kNm
197
A Metodu Blm 4
Moment alan yukarda izilmitir.
b. Bu ksmda simetrik sistem antimetrik ykleme durum iin zlmektedir. Ankastrelik

momentleri ve ankastrelik kesme kuvvetleri yukardaki simetrik sistemdeki deerlerle ayn
bulunur. [3/2]0.25=0.375
12 kN/m
12 kN/m 28.16
3
12 kN/m
3 I 3 6
12 kN/m
1.6I 1.6I k=1.067 1.6I
[3/2]0.25=0.375
10 kN 2 I 2 10 kN 10 kN 2 5 10 kN 20.97
21.35
1.6I 1.6I k=1.067
1.6I 1.6I 42.31
1 1 4
81.16
M2 = 0 2(0.375 + 1.067 + 1.067)2 + 1.0673 (3x1.067 / 3)(1 + 2 ) = 5.33
5.01582 + 1.0673 1.0671 1.0672 = 5.33
M3 = 0 2(0.375 + 1.067)3 + 1.0672 (3 1.067 / 3)2 = 8
2.8843 + 1.0672 1.0672 = 8 2 = 56.417 3 = 37.541
(3 1.067 / 3)2 + (6 1.067 / 32 )1 = 10 + 24 1 = 132.485 2 = 165.384
1.0672 + 0.7111 = 34
Yatay denge
(3x1.067 / 3)( 2 + 3 ) + (6x1.067 / 32 )2 = 17.335
1.067(2 + 3 ) + 0.7112 = 17.335
M12 =1.067 (56.417-3 132.485/3)=-81.16 kNm M21=1.067 (2 56.417-3 132.485/3)=-20.968 kNm
M22' =0.375 (2 56.417)=42.31 kNm M23 =1.067 (2 56.417+37.541-3 165.384/3)-5.33=-21.345 kNm
M32 =1.067 (2 37.541+56.417-3 165.384/3)+8=-28.16 kNm M33' =0.375 (2 37.541)=28.16 kNm
Sonu moment alan yukarda elde edilen simetrik ve antimetrik ykleme durumlar iin
bulunmu olan moment deerlerinin toplanmasyla aadaki ekilde elde edilir.
27.58 26.49 28.67
1.09
7.52
41.32
5.26 4.13
21.28 16.57 25.99
4.71 20.58 25.84 15.32
41.87 42.42
2.35 2.35 80.85 78.50 83.20

Simetrik sistem simetrik 80.85-2.35=78.50 Sonu M
Simetrik sistem antimetrik
ykleme M
ykleme M
198
Blm 4 A Metodu
RNEK 22: ekilde yklemesi ile birlikte verilen simetrik sistemin moment alann simetri
zelliini kullanarak izimi.
4 kN/m 4 kN/m
5 k=0.5/2=0.25
m m
4 4
2 kN/m 10 kN 2 kN/m 10 kN
2 kN/m 2 kN/m
2 m m m m
4 2 2 2k=0.5/2= 20.25
3m 3m
1 3
6m 8m 6m 6m 4m
Ankastrelik momentleri, (sistemin tamamnda hesaplanmtr)

2 x 62 4 x 82 2
M24 = M42 = = 6 tm M55 ' = = 21.33 tm M44 ' = 10 x 2 x 1 = 15 tm
12 12 8
M2=0 2 (0.333 + 0.67 ) 2 + 0.674 6 = 0 2.00 2 +0.333 4 =6..........1
M4=0 2(0.333 +0.25 + 1.33 + 0.5 )4 + 0.333 2+0.55+6 -15 = 0
4.832 4 + 0.333 2 + 0.5 5 = 9 .....................2
M5=0 2(0.25 + 0.5 )5 + 0.5 4 21.33 = 0 1.5 5 + 0.5 4 = 21.33..................................3
1, 2 ve 3 n ortak zmnden bilinmeyenler tablodaki gibi bulunur.
2 4 5 er
2.00 0.333 0.00 6.00
0.333 4.832 0.50 9.00
0.00 0.50 1.50 21.33
2=2.968 4=0.193 5=14.156
ubuk u momentleri,
14.25
M12 = 0.67 ( 2.968) = 1.98 kNm
Ankastre
14.90 kayc
M21 = 0.67 ( 2 x (2.968)) = 3.96 kNm 7.12 mesnet2 kN/m
3.96 7.27
M24 = 0.333 ( 2 x 2.968 + 0.193) 6 = -3.96 kNm 2m
0.52
M42 = 0.333 (2 x 0.193 + 2.968) + 6 = 7.12 kNm

1.98 0.26
M43 = 1.333 ( 2 x 0.193) = 0.52 M34 = 1.33 ( 0.193) = 0.26
M45 = 0.5 ( 2 x 0.193 + 14.156) = 7.27 kNm M44 = 0.25 ( 2 x 0.193 ) 15 = -14.90 kNm
M54 = 0.5 ( 2 x 14.156 + 0.193) = 14.25 kNm M55 = 0.25 ( 2 x 14.156) 21.33 = -14.26 kNm
Aklk momentleri, M24= 3.53 kNm
M44= 10 x 4 10 x 2 14.90 = 5.10 kNm
M55= (4 x 8 /2) x 4 4 x 4 x 2 14.25 = 17.75 kNm
199
A Metodu Blm 4
2. ZM YOLU:
Verilen simetrik sistemi sadece dmlerdeki dn alarndan bulmak iin bu zmde

k=2EI/l kabul yaplmamtr.
Ankastrelik momentleri
2 2
M24 = -M24=2 x 6 / 12 = 6 kNm M55= 4 x 8 / 12 = 21.33 kNm M44=10x2x(1-(2/8)) =15 kNm
2EI 2EI 4EI 2EI EI

2 dmnde denge M12 = 2 = 2 M21 = 2 M24 = (2 2 + 4 ) + M24 = (2 2 + 4 ) 6
L 3 3 6 3
4 dmnde denge
EI 2EI 2 x 2EI 8EI 2 x 2EI EI

M42 = (2 4 + 2 ) + 6 M43 = (24 ) = (24 ) = 4 M47 = (4 ) + M47 = 4 15
3 L 3 3 8 2
2EI EI 2EI 2 x 2EI 4EI

M45 = (2 4 + 5 ) = (2 4 + 5 ) M34 = 4 = 4 = 4
4 2 L 3 3
2EI EI 2 x 2EI EI
5 dmnde denge M54 = (2 5 + 4 ) = (2 5 + 4 ) M58 = 5 + M58 = 5 21.33
4 2 8 2
DMLERDE MOMENT DENGES
4EI 2EI EI EI
2 dmnde moment dengesi M = M21 + M24 = 0 2 + 2 + 4 6 = 0 2 2 + 4 = 6
3 3 3 3
4 dmnde moment dengesi M = M42 + M43 + M45 + M47 = 0
EI 8EI EI EI EI 29EI EI
(24 + 2 ) + 6 + 4 + (24 + 5 ) + 4 15 = 0 2 + 4 + 5 = 9.............2
3 3 2 2 3 6 2
EI EI EI 3EI
5 dmnde moment dengesi M = M54 + M58 = 0 (25 + 4 ) + 5 21.33 = 0 4 + 5 = 21.33
2 2 2 2
Yukardaki denklemin ortak zmnden dn alar bulunur.
2 4 5 Sabitler
2.00 0.333 0.00 6.00
0.333 4.832 0.50 = 9.00
0.00 0.50 1.50 21.33
2=2.968 4=0.193 5=14.156
Bulunan dn alar yerlerine yazlarak ubuk u momentleri hesaplanr.
2EI 2EI 4EI 4EI

2 dmnde momentler M12 = 2 = (2.968) = 1.98 tm M21 = 2 = (2.968) = 3.96 tm
3 3 3 3
2EI EI
M24 = (2 2 + 4 ) + M24 = (2 x (2.968) + 0.193) 6 = 3.96 tm
6 3
EI EI
4 dmnde momentler M42 = (2 4 + 2 ) + 6 = (2(0.193) + 2.968 ) + 6 = 7.12 tm
3 3
2EI 2 x 2EI 8EI 4EI 4EI

M34 = (24 ) = (24 ) = 0.193 = 0.52 tm M43 = 4 = 0.193 = 0.26
L 3 3 3 3
200
Blm 4 A Metodu
2 x 2EI EI 2EI EI
M44 ' = 4 + M47 = 0.193 15 = 14.95 tm M45 = (2 4 + 5 ) = (2 x0.193 + 14.156) = 7.27 tm
8 4 4 2
2EI EI
5 dmnde momentler: M54 = (2 5 + 4 ) = (2 x14.156 + 0.193) = 14.25 tm
4 2
2 x 2EI EI
M58 = 5 + M58 = 14.156 21.33 = 14.156 tm
8 2
Yukardaki 1. yntemle bulunan momentlerin ayns bulunmutur.
rnek: ekilde verilen sistemin moment alannn AI metodu ile elde edilmesi.
8 kN/m
2I 2I 2I
m
I m 3m m
I m
6 kN/m 16 kN/m 6 kN/m 6 kN/m 16 kN/m
2I 4I 2I k=1.33/2=0.67
m m m
m m
I 4 I

1.5
m
6m 6m 6m 6m 1.5m 1.5
m
6m 6m
dm moment dengesi 2(0.67+1.33) 1+ 0.67 4- 24=0 4 1+ 0.67 2=24
dm moment dengesi 2(3x0.67+0.5) 4+0.67

1-192+27-3.38=0 5.02 4+ 0.67 1=168.38
Dm moment dengelerinden dn alar 1=0.39 4=33.49
2 kN/m 2 kN/m
2I 2I k=0.67 k=0.67
2I 4m k=0.75 k=0.50 4m
I
2I k=0.67
m

2m 2m

6m 6m 6m 6m
qL2 2 x 62 qL2 2 x 62
Ankastrelik momentleri M23 = M32 = = = 6 kNm M35 = M53 = = = 6 kNm
12 12 12 12
2 ( 0.667 + 0.750 ) 2 + 0.6673 2 0.75 / 4 6 = 0 2.842 + 0.6673 0.375 = 6
2 ( 0.5 + 0.667 + 0.667 ) 3 + 0.6672 + 0.6675 3 0.50 / 4 = 0 3.683 + 0.6672 + 0.6675 0.375 = 0
2 ( 0.667 + 0.667 ) 5 + 0.6673 3 0.667 / 6 + 6 = 0 2.685 + 0.6673 0.335 = 6
2 0.75 3 0.5 3 0.667 2 0.75 6 0.5 6 0.667

2 3 5 + + + =0 0.3752 0.3753 0.3355 + 0.393 = 0
4 4 6 42 42 62
201
A Metodu Blm 4
Dn alar Deplasman k ubuu u momenti

2 3 5 Sabitler Mik =k[2i +k [3 / L]]+Mi
2.84 0.667 0.00 -0.375 = 6.00 Mki =k[2k +i [3 / L]]+Mk
0.667 3.680 0.667 -0.375 = 0.00
0.00 0.667 2.680 -0.335 = -6.00
-0.375 -0.375 -0.335 0.395 = 0.00 k ' ubuu u momenti
2=2.126 3=0.035 5=-2.227 =0.164 Mik =k[2i[2 / L]]+Mi
2 x 0.164 3 x 0.164
M21 = 0.75 ( 2 x 2.126 ) = 3.13 kNm M34 = 0.50 ( 2 x 0.035 ) = 0.03 kNm
4 4
3 x 0.164
M32 = 0.67 ( 2 x 0.035 + 2.126 ) + 6 = 7.47 kNm M43 = 0.50 ( 0.035 ) = 0.044 kNm
4
3 x 0.164
M53 = 0.67 ( 2 x (2.227 ) + 0.035 ) + 6 = 3.04 kNm M65 = 0.667 ( 2.227 ) = 1.55 kNm
6
M23 = 0.67 ( 2 x 2.126 + 0.035 ) 6 = 3.13 tm M35 = 0.67 ( 2 x 0.035 2.227 ) 6 = 7.45 tm
7.47 7.45
3.13 3.04
0.03
3.83 3.90
0.044
rnek: ekilde verilen simetrik sistemin M alann elde edilmesi. 1.55

4 kN/m
Sistemin ekil
deitirmi hali
I=sabit
m
4
m
4
m m
3 3
zm: Sistem ve ykleme simetrik olduu iin sistemin yars ile zm yaplr.
M43 = M34 = 12 kNm
M3 = 0 2(0.4 + 0.167) 3 12 = 0 3 = 10.582

k/2=0.167
M23 = 0.4 (10.582) = 4.23kNm
k=0.400
M32 = 0.4 (2 x 10.582) = 8.47kNm
M33 ' = 0.167 (2 x10.582) 12 = 8.47kNm
202
Blm 4 A Metodu
12.00
8.47 8.47 + 5.82
9.53
12.00 -
-
4.23
2.54 -2.54
13.09
-
[Q] [M]
[N]
24.00
rnek: ekilde verilen simetrik sistemin M alann elde edilmesi.

10kN/m
10kN/m
1.5I 1.5I
1.5I2I
I 3m k=0.43
2I

2I
2I SMETRKSSTEM
2m k=0.60 ANTMETRK YKLEME
m

m m
7 7
7m
2 dmnde, 2 -40.83 = 0
2 (0.60 + 0.43)
49.34
2 = 19.84
23.81 23.81
M12 = 0.60 (2 x 19.84) = 23.81 kNm 25.33

25.33
M24 = 0.43 (2 x 19.84) 40.83 = 23.81 kNm

77.30
4.76 4.76
M42 = 0.43 (19.84) + 40.83 = 49.34 kNm
31.35 31.35
rnek: ekilde boyutlar ve ykleme durumu verilen erevenin Moment diyagramn A

ynteminin simetri zeliini kullanarak elde ediniz.
20kN/m
1.5I
2I 1.5I
I 3m
2I
2I
m 2m

7m 7m
203
A Metodu Blm 4
A: SMETRK SSTEM SMETRK YKLEME N ZM

10kN/m
10kN/m
Ankastrelikmomenti
1.5I
2I 1.5I
1.5I
2I 10 x 72
I 3m M24 = M42 = = 40.83 kNm
12
2I
2I
2I
2m SMETRKSSTEM YARIM SSTEM
YKLEME
SMETRK SSTEM m
YKLEME
7m 7m
7m
M2 = 0 2 (0.6 + 0.429) 2 40.83 = 0 2 = 19.84
49.34
M21 = 0.6( 2 x19.84 ) = 23.81 kNm
23.81 23.81
25.33 25.33 M24 = 0.429( 2 x19.84 ) 40.83 = 23.81 kNm
77.30 M42 = 0.429(19.84 ) + 40.83 = 49.34 kNm

4.76 4.76
SONUMOMENT
31.35 ALANI 31.35 max Ma = 31.352 /(2 x10) 23.81 = 25.33 kNm
B: SMETRK SSTEM ANTMETRK YKLEME N ZM

10kN/m 10kN/m
10kN/m
1.5I
2I 1.5I
k=0.43
2I
I 3m
2I
I/2
k=0.60 k=0.333
2I
2m
SMETRK SSTEM YARIM SSTEM
ANTMETRK YKLEME
7m 7m
7m
SMETRK SSTEM
ANTMETRK YKLEME
2 + 0.43
2 dmnde, 2 (0.60 + 0.43) 4 2 x 0.60
/5 -40.83 = 0
2 + 0.43
2.058 4 0.24 =40.83
4 dmnde, 4 + 0.43
2 (0.43 + 0.333) 2 3 x 0.333 / 3+40.83 = 0
2 + 1.524
0.43 4 0.333 = - 40.83
2 -0.333
4 +0.27
=0
2 2
Yatay Denge, -2x0.602-3x0.603+[(2x0.60)/5 +6x0.333/3 ]=0 -0.24
2=24.994 4=-39.661 =-26.698
204
Blm 4 A Metodu
34.66
17.52
2 x( 26.698)
M21 = 0.60( 2 x 24.994 ) = 36.40kNm 36.40
4 35.04
17.52 36.40
34.66
M24 = 0.43( 2 x 24.994 + ( 39.661)) 40.83 = 36.40kNm
8.64 14.56
M42 = 0.43( 24.994 + 2 x 39.661) + 40.83 = 17.52kNm 0.000
7.28 7.28
3 x ( 26.698)
M43 = 0.333( 2 x ( 39.661) ) = 17.52kNm 37.70 37.69
3
3 x ( 26.698)
M34 = 0.333( 39.661 ) = 4.32kNm
3
3 x (26.698)
M43 = 0.333( 2 x ( 39.661) ) = 17.52kNm
3
NOT: bu moment deerleri I/2 iin bulunmutu. Ancak bu deerler yarm
3 x ( 26.698)
M34 = 0.333( 39.661 ) = 4.32kNm
3
sistem iin olmasndan dolay 2 kat alnarak moment alan elde edilir. Bunun gerei dm noktasndaki momentin sfr
olmas koulu yazlarak da grlr.
3 x ( 26.698) 3 x ( 26.698)
M43 = 0.333( 2 x ( 39.661) ) = 17.52kNm x 2 = 35.04 kNm M34 = 0.333( 39.661 ) = 4.32kNm x 2 = 8.64 kNm
3 3
C: SONU MOMENT ALANI [A+B]
49.34
SMETRK SSTEM SMETRK

23.81 23.81
YKLEME
25.33 25.33
20kN/m 77.30
4.76 4.76
1.5I
2I 1.5I
31.35 31.35
I 3m
34.66
2I 17.52
36.40
2I m
SMETRK SSTEM SMETRK
m 2 35.04
17.52 36.40
34.66
YKLEME
7m 7m 14.56
8.64
0.000
7.28 7.28
37.70 37.69
35.02

+
I/2
66.86

31.82
8.64
60.20 12.59
35.04
SONU
58.99
8.64 14.56
77.29
12.04 SONUMOMENT
ALANI
2.52
69.05 6.34
205
A Metodu Blm 4
RNEK 21: Verilen sistemin moment alann simetri zelliinden yararlanarak znz. (EI=sabit)
50 kN/m

4m

5m
zm: Yarm ve izostatatik esas sistem aadaki ekilde seilerek zm
50 kN/m 50 kN/m
X1 4 Morta=1x4=4

Ankastre X1=1
kayc Morta=125x2.5-(50x2.52/2)=156.25 156.25
mesnet M1
Mo
0 1
2.5m 2.5m
50x2.5=125 0
11 = 61.33 / EI 10 = 1041.67 / EI 61.33X1 1041.67 = 0 X1 = 16.98 kN
M21 = 0 + ( 4)x16.98 = 67.92 kNm

67.92 67.92
ubuk u momentleri M22' = 0 + ( 4)x16.98 = 67.92 kNm

88.33
maxMa = 156.25 4x16.98 = 88.33 kNm Sonu M
RNEK: ekilde verilen Simetrik sistem simetrik yklemede zme esas olan
Simetrik sistem simetrik ykleme
erevenin simetri zelliinden sistem
Kuvvet Metodunda Simetrik sistem simetrik ve Antimetrik ykleme
yararlanarak zm.
20 kN/m 20 kN/m
20 kN/m
2I 2I
2I 2I
veya I
40 kN/m I
I I I

2I 2I
m 5m 5m
5
m 5
Simetrik sistem simetrik yklemede zme esas olan

I I I Simetrik sistem antimetrik ykleme
sistem
20 kN/m
20 kN/m 20 kN/m
20 kN/m
5m 5m
2I 2I 2I
2I
I I I I/2 I
I I/2 veya

m m 5
m
5 5
m
5
A: Simetrik ykleme durumu iin zm (kat ykseklii 4 m)

20 kN/m
X3=1
X2=1 1 4 X2=1 -
2I
zostatik esas sistem 2
qL /8=62.5
ve hiperstatik - - X3=1
bilinmeyen M1 M2
I M3
Mo
X1=1
X1=1
206
Blm 4 A Metodu
11 = 4.833 / EI 22 = 34.667 / EI 33 = 0.833 / EI 10 = 52.083 / EI 20 = 208.33 / EI

30 = 52.083 / EI 12 = 3.333 / EI 13 = 0.417 / EI 23 = 1.667 / EI
4.833X1 + 3.333X2 + 0.417X3 = 52.083
3.333X1 + 34.667X2 + 1.667X3 = 208.33 X1 = 4.007 X2 = 3.004 X3 = 54.511
0.417X1 + 1.667X2 + 0.833X3 = 52.083

54.511
M1 = 0 4.007 = 4.007 kNm M2 = ( 1) 4.007 + ( 4) 3.004 = 16.023 kNm 16.023
M3 = ( 1) 54.511 = 54.511kNm Simetrik

M
alan
A: Antimetrik ykleme durumu iin zm
4.007
20 kN/m 20 kN/m
1 1 4 - 4
2I 2I
qL2/8=62.5 -
I I/2 I -
I/2 M1 M2
Mo M3
X2=1 X2=1
X1=1 X1=1 X3=1
5m X3=1
11 = 4.833 / EI 22 = 8.833 / EI 33 = 104 / EI 10 = 52.083 / EI 20 = 52.083 / EI
30 = 416.67 / EI 12 = 0.416 / EI 13 = 13 / EI 23 = 21/ EI
4.833X1 + 0.416X2 + 13X3 = 52.083
0.416X1 + 8.833X2 + 21X3 = 52.083 X1 = 7.186 X2 = 10.435 X3 = 7.012
13X1 + 21X2 + 104X3 = 416.67
M1 = 0 + ( 1)x( 7.186) = 7.186 kNm 20.86 17.61
-
Antimetrik
M2 = 0 + ( 1)x( 7.186) + ( 4)x7.012 = 20.86 kNm M alan
ubuk u momentleri
M3 = 0 + ( 1)x( 10.435) + ( 4)x7.012 = 17.613 kNm 7.19 10.43
M4 = 0 + ( 1)x( 10.435) = 10.435 kNm

72.11
36.83
54.511
20.86 17.61
16.023 36.89
4.83
- 35.22
Antimetrik
Simetrik
M
alan + M alan
= Sonu
M alan
4.007 7.19 10.43 11.20 20.86
207
A Metodu Blm 4
RNEK: ekilde verilen erevenin M alannn AI yntemi ile elde edilmesi. [E=30.106 kN/m2]
50 kN/m
6m
Tm kesitler I=.06x103/12=0.05 m4 EI=15.105 kNm2

m
50 kN/m
60 6
100
1 5 L=8.485
qL2/12=150 kNm
=45
m 0
6 6m
zm: zerinde yk bulunan eik ubuktaki kesit tesirleri qLsin/2=106.05 kN qLcos/2=106.05 kN
Mo iin zm: 50 kN/m
4EI 4EI 159.094

M3 = 0 8.485 + 8.485 3 + 150 = 0 3 =
EI
-M23=M32=qL2/12=150 kNm
4EI 159.094 4EI 159.094

M32 = + 150 = 75kNm M34 = = 75kNm
8.485 EI 8.485 EI
2EI 159.094 2EI 159.094

M23 = 150 = 187.50kNm M43 = = 37.50kNm
8.485 EI 8.485 EI
M2 = 0 [50x6x3 187.50 37.50] /12 = 56.25kN
DEY DENGE M4 = 0 [50x6x9 + 187.50 + 37.50] /12 = 243.75kN salanyor
= 0 50x6 243.75 56.25 = 0
M3 = 0 [ 50x6x3 + 75 187.50 + 243.75x6] / 6 = 450 / 6 = 75kN

YATAY DENGE
M3 = 0 [50x6x3 75 + 187.50 243.75x6] / 6 = 450 / 6 = 75kN
2=1 iin zm:
2EI 2EI 4EI

Ankastrelik momentleri M32 = = = 0.2357EI M32 = = 0.4714EI
L 8.485 L 2=1
4EI 4EI 0.2357x8.485

M3 = 0 8.485 + 8.485 3 + 0.2357EI = 0 3 = = 0.25
8
4EI 4EI
M32 = [ 0.25] + 0.2357EI = 0.1178EIkNm M34 = [ 0.25 ] = 0.1178EIkNm
8.485 8.485
2EI 2EI
M23 = [ 0.25 ] + 0.4714EI = 0.4125EIkNm M43 = [ 0.25 ] = 0.0589EIkNm
8.485 8.485
208
Blm 4 A Metodu
M2 = 0 [0.4125 0.0589] /12 = 0.0295kN

Dey denge salanyor
M4 = 0 [ 0.4125 + 0.0589] /12 = 0.0295kN 0.1178
0.412 0.0589
0.0589 0.0589
Yatay denge M3 = 0 [ 0.02946x6 + 0.4125 + 0.1178] / 6 = 0.0589kN 0.0295 0.0295
x EI kNm
M3 = 0 [0.02946x6 0.4125 0.1178] / 6 = 0.0589kN
4=1 iin zm: 4=1

2EI 2EI 4EI
Ankastrelik momentleri M34 = = = 0.2357EI M43 = = 0.4714EI
L 8.485 L
4EI 4EI 0.2357x8.485

M3 = 0 8.485 + 8.485 3 + 0.2357EI = 0 3 = = 0.25
8
4EI 4EI
M34 = [ 0.25] + 0.2357EI = 0.1178EIkNm M32 = [ 0.25 ] = 0.1178EIkNm
8.485 8.485
2EI 2EI
M43 = [ 0.25 ] + 0.4714EI = 0.4125EIkNm M23 = [ 0.25] = 0.0589EIkNm
8.485 8.485
M2 = 0 [0.4125 0.0589] / 12 = 0.0295 kN

0.1178
DEY DENGE salanyor
M4 = 0 [ 0.4125 + 0.0589] / 12 = 0.0295 kN 0.0589 0.4125
0.0589 0.0589
0.0295
YATAY DENGE M3 = 0 [ 0.02946x6 + 0.4125 + 0.1178] / 6 = 0.0589 kN x EI kNm
0.0295
M3 = 0 [0.02946x6 0.4125 0.1178] / 6 = 0.0589kN
u2x=1 iin zm: u3y

u3x
u2x=1
- ubuu u 3 x cos + u 3 y sin cos = 0
- ubuu u 3 x cos u 3 y sin = 0 u 3 x cos = u 3 y sin = 45 o u 3 x = u 3 y
- ubuu denkleminde u 3 x = u 3 y yazlrsa u 3 x = u 3 y = 0.50 olur.
23 = u3x sin u3y cos u2x sin = 0.5x0.707 0.5x0.707 1.0x0.707 = 0.707
34 = u3x cos + u3y sin = 0.5x0.707 + 0.5x0.707 = 0.707
4 4 6 6
M3 = 0 + EI3 [0.707] [0.707] EI = 0 3 = 0
8.485 8.485 8.485 2
8.485 2
209
A Metodu Blm 4
4EI
[0]
6EI 4EI
[0]
6EI
M32 = [ 0.707] = 0.0589EIkNm M34 = [0.707] = 0.0589EIkNm
8.485 8.4852 8.485 8.4852
2EI
[0]
6EI 2EI
[0]
6EI
2 [
M23 = 0.707] = 0.0589EIkNm M43 = 2 [
0.707] = 0.0589EIkNm
8.485 8.485 8.485 8.485
0.0589
YATAY DENGE M3 = 0 [0.0589 + 0.0589] / 6 = 0.01964kN
M3 = 0 [ 0.0589 0.0589] / 6 = 0.01964 kN 0.0589
0.0196
0.0589
0.01964
0.0 0.0
u4x=1 iin zm: u3y x EI kNm
u3x
U4x=1
- ubuu u 3 x cos + u 3 y sin = 0 u 3 x = u 3 y
- ubuu u 3 x cos u 3 y sin 1cos = 0 u3x u3y 1 = 0
- ubuu denkleminde u 3 x = u 3 y yazlrsa u 3 x = u 3 y = 0.50 olur.
23 = u3x sin u3y cos = 0.5x0.707 [0.5]x0.707 = 0.707
34 = u3x sin + u3y cos sin = 0.5x0.707 0.5x0.707 0.707 = 0.707

4 4 6 6
M3 = 0 8.485 + 8.485 EI3 [0.707] 2
[0.707] EI = 0 3 = 0
8.485 8.4852
4EI 6EI 4EI 6EI

M32 = [0] [0.707] = 0.0589EI kNm M34 = [0 ] [ 0.707] = 0.0589EI kNm
8.485 8.4852 8.485 8.4852
2EI 6EI 2EI 6EI

M23 = [0 ] [0.707] = 0.0589EI kNm M43 = [0] [ 0.707] = 0.0589EIkNm
8.485 8.4852 8.485 8.4852
YATAY DENGE M 3 = 0 [0.0589 + 0.0589 ] / 6 = 0.01964 kN 0.0589
0.0589 0.0589
M 3 = 0 [ 0.0589 0.0589 ] / 6 = 0.01964 kN 0.01964 0.01964

0.0 0.0
x EI kNm
Sistemin genelinde denge denklemleri aadaki ekilde elde edilir.
M24 = 187.50 + EI[0.41252 0.41254 + 0.058921 0.058922 .....1
M42 = 37.50 + EI[ 0.058922 + 0.41254 0.058921 + 0.058922 ...2

Moment dengesi
M21 = [4EI/ 5]2 [6EI/ 25]1 = EI[0.802 0.241]..............................3
M45 = [4EI/ 5]4 [6EI/ 25]2 = EI[0.804 0.242 ].............................4
210
Blm 4 A Metodu
H2x = 75 + EI[0.058922 0.058924 + 0.019641 0.019642 ..............5
H4x = 75 + EI[ 0.058922 0.058924 0.019641 + 0.019642 .........6

Yatay denge
H21 = [ 6EI/ 25]2 + [12EI/125]1 = EI[ 0.242 + 0.0961]......................7
H45 = [ 6EI/ 25]4 + [12EI/125]2 = EI[ 0.244 + 0.0962 ].....................8
Denklemler matris formatnda dzenlenerek zm yaplr ve bilinmeyenler [2 4 1 2] bulunur.

Denge Denklemi SABT
M2= 0 0,4125 -0,05892 0,05892 -0,05892 -187,5
M24+M21 0,8 0 -0,24 0 0
M4= 0 -0,05892 0,4125 -0,05892 0,05892 -37,5
M42+M45 0 0,8 0 -0,24 0
=
X2= 0 0,05892 -0,05892 0,01964 -0,01964 75
H2x+H21 -0,24 0,096 0
X4= 0 -0,05892 0,05892 -0,01964 0,01964 -75
H4x+H45 0 -0,24 0 0,096 0
2 4 1 2 Sabit
1,2125 -0,05892 -0,1811 -0,05892 -187,5 2 = -209,589
-0,05892 1,2125 -0,05892 -0,1811 -37,5 4 = -197,113
-0,1811 -0,05892 0,1156 -0,01964 75 1 = 40,30146
-0,05892 -0,1811 -0,01964 0,1156 -75 2 = -1057,57
[2 4 1 2] yukardaki 1,2..8 denklemlerinde yerine yazlarak ubuk u deerleri bulunur.
M24 = 187.5 + EI[0.4125[209.5894] 0.05892[197.1132] + 0.05892[ 40.3015] + [ 0.05892]1057.567] / EI = 177.34kNm
M42 = 37.5 + EI[ 0.05892[209.5894] + 0.4125[197.1132] 0.05892[ 40.3015] + [0.05892]1057.567] / EI = 96.15 kNm
M21 = EI[0.80[209.5894] 0.24[40.3015]] / EI = 177.34kNm
M45 = EI[0.80[197.1132] 0.24[1057.567]] / EI = 96.15kNm
H2x = 75 + [0.05892[209.5894] 0.05892[197.1132] + 0.01964[40.3015] 0.01964[ 1057.57] = 54.17kN
H4x = 75 + [ 0.05892[209.5894] + 0.05892[197.1132] 0.01964[ 40.3015] + 0.01964[1057.57] = 54.17kN
H21 = [ 6EI/ 25]2 + [12EI/125]1 = EI[ 0.24[209.5894] + 0.096[ 40.3015]] = 54.17kN
H45 = [ 6EI/ 25]4 + [12EI/125]2 = EI[ 0.24[ 197.1132] + 0.096[ 1057.57]] = 54.17kN
M12 = [2EI/ 5]2 [6EI/ 25]1 = EI[0.402 0.241] = 0.4[209.5894] 0.24[ 40.3015] = 93.51kNm
M54 = [2EI/ 5]4 [6EI/ 25]2 = EI[0.404 0.242 ] = 0.4[197.1132] 0.24[1057.567] = 174.97kNm
M32 = 75 + 0.1178[209.5894] 0.1178[197.1132] + 0.05892[ 40.3015] 0.05892[1057.57] = 11.78 kNm

86.56
11.78
202.2
x 9.93
5.04 86.56
9.93 177.34 137.20 96.15
MSONU N
125.58 +
54.17
Q 93.51 174.97
231.77 68.23
54.17
211
A Metodu Blm 4
V23 = [231.77 54.17]cos45 = 125.58kN N23 = [231.77 + 54.17]cos45 = 202.20kN
V32 = [68.23 54.17]cos45 = 9.93kN N32 = [68.23 + 54.17]cos45 = 86.56kN
Maksimum aklk momentinin hesaplanmas.
86.56x8.485 125.58 x 5.02

x= = 3.46 m L x = 5.02 max Ma = 177.43 + = 137.78kNm
125.58 + 86.56 2
RNEK 24: ekilde sistemin moment alannn AI metoduyla belirlenmesi.[tm kesitler 2I]
2 kN/m

8.66m qL2 2 x122
Ankastrelik momentleri M23 = M32 = = = 24 tm
12 12
ubuk u 11.34m momentleri

2EI 2
M12 =
L
[2 1 + 2 3 1] = 10 [2 x0 + 2 3 1] = 0.22 0.6 1
m m
5 12
M12 M12 + M21

V1 =
2EI 2 10
M21 =
L
[ 2 2 + 1 3 1] = 10 [2 2 3 1 ] = 0.42 0.6 1 N1
M 23 =
2
[2 2 + 3 3 (0.417 1 )] 24 = 0.333 2 + 0.167 3 0.209 1 24 V4 =
M34 + M43
20
12 M43
N1
M 32 =
2
[2 3 + 3 3 (0.417 1 )] + 24 = 0.333 3 + 0.167 3 + 0.209 1 + 24
12
M 34 =
2
[2 3 + 4 3 (0.433 1 )] = 0.20 3 0.130 1
20
M 43 =
2
[2 4 + 3 3 (0.433 1 )] = 0.10 3 0.130 1
20
imdi ve dm noktalarndaki momentin toplamlarnn sfr olma artn yazlr ise,
M + M = 0 (0.42 0.6 1 ) + (0.332 + 0.173 0.219 1 24) = 0.732 + 0.173 = 24 M + M = 0
(0.3333 + 0.1673 + 0.209 1 + 24) + (0.203 0.130 1 ) = 0.1672 + 0.5333 0.079 1 = 24
Yatay denge denklemlerinin yazlmas 2.4M12 3.4M21 2.04M34 1.04M43 144 = 0
yukardaki denkleme u momentleri yazlacak olursa, 1.842 0.5123 + 3.881 = 144
0.7332 + 0.1673 = 24
Bu denklemler dzenlenir ise, 0.1672 + 0.5333 0.079 1 = 24
1.842 0.5123 + 3.881 = 144
Bu denklemlerin ortak zmnden 2=87.67 3=-82.30 1=67.83
212
Blm 4 A Metodu
1 3 5.63 25.30
2
2 3
-
1 21.20
60o
23.20
3 Sonu
1 2
Moment
alan
17.05
1 2 3 3 1 2 1
1 = 2 = 3 = = 3 = 0.8661 = 2 = 0.51
10 12 20 sin 60 sin90 sin 30 sin 90
(0.51 ) (0.5(101 ) 3 (0.8661 ) (0.866(101 )

1 = 10 1 2 = = = 0.4171 3 = = = = 0.4331
12 12 20 20 20
2EI 2
M12 = [2 1 + 2 3 1 ] = [2 x0 + 2 3 1 ] = 0.22 0.6 1 M12=0.2x 87.670.6x67.83=-23.2 kNm
L 10
2EI 2
M21 = [2 2 + 1 3 1 ] = [2 2 3 1 ] = 0.42 0.6 1 =0.4 x 87.67 0.6 x 67.83=-5.63 kNm
L 10
2
M23 = [2 2 + 3 3( 0.4171 )] 24 = 0.3332 + 0.1673 + 0.209 1 24
12
M23 =0.333 x 87.67 + 0.167 x (-82.3)+0.209 x 67.83 -24=5.63 kNm
2
M32 = [2 3 + 3 3(0.4171 )] + 24 = 0.3333 + 0.1673 + 0.209 1 + 24
12
M32 =0.333 x 87.67 + 0.167 x (-82.3)+0.209 x 67.83 +24=25.30 kNm
2
M34 = [2 3 + 4 3 (0.4331)] = 0.203 0.130 1 =0.20 x (-82.30) 0.13 x 67.83=-25.30 kNm
20
2
M43 = [2 4 + 3 3(0.4331 )] = 0.103 0.130 1 =0.1 x (-82.3) 0.13 x 67.83=-17.05 kNm
20
3) NE KADAR?
DMNN YATAY DEPLASMANI (
Bu deeri bulmak iin ksaltma teoremi kullanlarak herhangi bir izostatik sisteme birim ykleme
yaplarak moment alan elde edilir. Bu birim moment alan ile hiperstatik sistemin sonu moment
alan arplarak istenilen deplasman bulunur.
1 5.63 25.30

-
8.66m 8.66m 21.20

zostatik 23.20
11.34m sistem ve 11.34m Sonu
+
birim ykleme M
moment alan alan

20 17.05
5m
12m
-ubuu sonu momentleri -ubuu birim momentleri
25.3
X
20 +
17.05 20 m
20 m
213
A Metodu Blm 4
20 x 20 x 25.30 20 x20 x17.05 587

3 = Mbirim x Msonu = + =
6EI 3EI EI
olarak bulunur. Bu deerin yukarda bulunan bantlarla karlatrlmas sonucu dogru olduu
grlr. Bu karlatrma aadaki gibi yaplmtr.
67.83 10 x 67.83 678.3

1 = 1 = = olarak bulunur. Buradan 3 bulunacak olur ise,
EI EI EI
3 3 1 3 678.3
= = 3 = 587.22
2 sin 60 sin 90 sin 60 (EI) sin 90
1
60o
2) NE KADARDIR?
DMNN DEY DEPLASMANI (
1=67.83) kullanlarak,
Sistemin zmnden bulunan deer (
1 1 2 1
1 = 67.83EI = 1 = 678.3EI = 2 = 0.5(678.3EI) = 339.15EI
10 10 sin 30 sin 90
olmas gerekir. Bu deeri bulmak iin ksaltma teoremi kullanlarak herhangi bir izostatik sisteme
birim ykleme yaplarak moment alan elde edilir. Bu birim moment alan ile hiperstatik sistemin
sonu moment alan arplarak istenilen deplasman bulunur.
5.63 25.30
1
-
- 12
8.66m 21.20

23.20
11.34m -
Sonu
Moment
zostatik alan
sistem ve
17.05
5m 12m birim ykleme
moment alan

-ubuu sonu momentleri -ubuu birim momentleri -ubuu sonu momentleri -ubuu birim momentleri
25.3 12
25.3
12
5.63 X
12 m 12 m
20 m X 20 m
36
17.05
12 x 12 x(5.63 + 2x25.3) 12 x 12 x36 20 x12 x17.05 20 x12 x25.30 611.52

2dey = Mbirim x Msonu = + =
6EI 3EI 2EI 2EI EI
214
Blm 4 A Metodu
RNEK 1: ekilde verilen erevenin a metodu ile moment alannn elde edilmesi
1.5I 2I k=0.5 k=1.0

II II I
k=0.5 k=0.5
I 4m
4m
4 kN/m 4 kN/m
4.67I k=1.0
1.5I m k=0.5 1.5m

1.5 k=1.0
II I
A A
1.5
m 1.5m
B B
m m m
6m 4 6 4
qL2 4 x 62
Ankastrelik momentleri M31 = M13 = = = 12kNm Dmlerde moment ve yatay denge
12 12
2 x1 3 x 0.5
M1 = 0 2(1.0 + 0.5 + 0.5)1 + 0.52 + 0.53 [2 + 3 ] 12 = 0
1.5 1 4
3 x 0.5 3 x 0.5
M2 = 0 2( 0.5 + 0.5)2 + 0.51 + 0.54 2 3 = 0
4 6
3 x 0.5 3 x 0.5
Dmlerde Mi =0 M3 = 0 2( 0.5 + 0.5)3 + 0.51 + 0.54 2 3 + 12 = 0
4 6
3 x 0.5 3 x 0.5 3 x1.0

M4 = 0 2(1.0 + 0.5 + 0.5)4 + 0.52 + 0.53 + 1.05 2 3 4 = 0
4 6 4
2 x1 3 x1.0
M5 = 0 2(1.0 + 1.0)5 + 1.04 [ + ] 4 = 0
7 1 2 4
ereve hem yatay hem de dey ynde deplasman yaptdan yatay ve dey denge ayr ayr
yazlr.
2x1 2 x1 2 x 1.0 2 x 1.0
X1 = 0 1 5 + 1 + [1 + 2 ] = 0
1.5 7 1.52 72
Yatay X = 0
3 x 0.5 3 x 0.5 2x1 6 x 0.5 6 x 0.5 2 x 1.0
X2 = 0 [1 + 2 ] [3 + 4 ] 5 + 2 + 2 + [1 + 2 ] = 0
4 4 7 42 42 72
3 x 0.5 3 x 0.5 2 x 6 x 0.5 3 x 1.0 6 x1.0

Xdey = 0 [1 + 3 ] [2 + 4 ] + 3 12 [ 4 + 5 ] + 4 = 0
2
6 6 4 4 42
Snr art 3 + 4 = 0
9 denklem dzenlenir ve matris formatnda yazlarak bilinmeyenler hesaplanr.

1 2 3 4 5 1 2 3 4 Sabit
4 0.5 0.5 0 0 -1.333 -0.375 -0.25 0 12
0.5 2 0 0.5 0 0 -0.375 -0.25 0 0
0.5 0 2 0.5 0 0 -0.375 -0.25 0 -12
0 0.5 0.5 4 1 0 -0.375 -0.25 -0.75 0
0 0 0 1 4 -0.286 -0.286 0 -0.75 = 0
-1.333 0 0 0 -0.286 0.93 0.041 0 0 0
-0.375 -0.375 -0.375 -0.375 -0.286 0.041 0.4158 0 0 0
-0.25 -0.25 -0.25 0.75-0.25 0.75 0 0 0.167 -0.375 12
0 0 0 0 0 0 0 1 1 0
1=9.158 2=3.409 3=-2.591 4=-3.305 5=-5.198 1=11.476 2=1.317 3=37.004 4=37.004
ubuk u momentleri
215
A Metodu Blm 4
2 x11.476
M1A = 1 2 x 9.158 = 3.01 kNm
1.5
3 x1.317
M12 = 0.5 2 x 9.158 + 3.409 = 10.37 kNm 7.49 5.10 14.05
4
3 x1.317
M21 = 0.5 9.158 + 2 x 3.409 = 7.49 kNm
4
13.38 10.85
15.95
3 x 37.004 10.37 4.74
M13 = 0.5 2 x 9.158 2.591 12 = 13.38 kNm 3.01 4.74
6
3 x 37.004
M31 = 0.5 9.158 2 x2.591 + 12 = 4.74 kNm
6
8.94
2.01
16.50 Sonu M alan
3 x 37.004
M24 = 0.5 2 x 3.409 3.305 = 7.49 kNm 2.01
6

7.50
3 x 37.004
M31 = 0.5 2 x (3.305) + 3.409 = 10.85 kNm
6
3 x (37.004)
M45 = 1.0 2 x (3.305) 5.198 = 15.95 kNm
4
3 x (37.004)
M54 = 1.0 (3.305) 2 x 5.198 = 14.05 kNm
4
3 x1.317
M34 = 0.5 2 x (2.591) 3.305 = 4.74 kNm
4
3 x1.317
M43 = 0.5 (2.591) 2 x 3.305 = 5.10 kNm
4
2(11.476 + 1.317)
M5B = 1.0 2 x (5.198) = 14.05 kNm
7
RNEK 4: ekilde verilen sistemin M alann a yntemi ile elde edilmesi.

1+2
10 kN k=0.80 2
3
10 kN 2I
2
m k=1.00 1
k=0.50
3
2I

1
2m k=1.00 k=1.00

m m
5 4
3 1 3 0.8
M2 = 0 2(1+ 0.8) 2 + 0.83 [1 + 2 ] 3 = 0
4 5
3 1 3 0.8
M3 = 0 2(0.8 + 1) 3 + 0.82 + 14 2 3 = 0
2 5
Dm moment dengesi Mi = 0
31 3 0.5
M4 = 0 2(1+ 0.5)4 + 13 + 0.55 2 [3 ] = 0
2 4
3 1 3 0.5
M5 = 0 2(1+ 0.5) 5 + 0.54 1 [3 ] = 0
2 4
216
Blm 4 A Metodu
3 x1 2 x1.0 6 x1 6 x1.0
X1 = 0 2 + 5 + [1 + 2 ] + 1 = 10
4 2 42 22
3 x1.0 3 x1.0 6 x1.0 6x1.0

Katlarda yatay denge Xi = 0 X2 = 0 2 + [3 + 4 ] + [1 + 2 ] + 2 = 10
4 2 42 22
3 x 0.80 6 x 0.80 3 x 0.50 6 x 0.50

Y = 0 [2 + 3 ] + 3 [4 + 5 ] + [3 ] = 10
5 5 2 4 4 2

Sa
2 3 4 5 1 2 3 bit 5.64 -
0.587
3.6 0.8 0 0 -0.75 -0.75 -0.48 0
0.8 3.6 1 0 0 -1.5 -0.48 0
0 1 3 0.5 0 -1.5 0.375 0
0 0 0.5 3 -1.5 0 0.375 = 0 - + 15.78
-0.75 0 0 -1.5 1.875 0.375 0 10
-0.75 -1.5 -1.5 0 0.375 1.875 0 10 20.17 -
-0.48 -0.48 0.375 0.375 0 0 0.3795 10
3=17.5 5=- 1=- 2=22.4

2=9.779 4=-2.024 3=-73.611 4.14 Sonu M alan 4.97
64 10.809 3.892 45

4 kN 1 4 kN
1.5I 1
3m
k=0.667 k=0.50
2I
I k=0.375
I k=0.667
3m k=0.50

4m 3m 3m

4m 3m 3m
4m 3m 3m
PL 4 x 6
zm: Sistemin k ve ankastrelik moment deerleri hesaplanr. M54 = M45 = = = 7.5kNm
8 8
M3 = 0 2 (0.375 + 0.667 + 0.5)3 + 0.667 4 = 0
3 x 0.667
Dm moment dengesi M4 = 0 2 ( 0.667 + 0.5) 4 + 0.505 + 0.6673 1 7.50 = 0
3
3 x 0.667
M5 = 0 2 (0.50 + 0.667 )5 + 0.50 4 1 + 7.5 = 0
6
3 x 0.667 3 x 0.667 6 x 0.667 6 x 0.667

Yatay denge X = 0 [3 + 4 ] 5 + 1 + 1 = 0
3 6 32 62
3 4 3 1 Sabit
3.084 0.667 0 -0.667 0 6.23

4.30
0.667 2.334 0.5 -0.667 7.5
=
0 0.5 2.334 -0.334 -7.5
-0.667 -0.667 -0.334 0.556 0
0.67 9.73
3=0.373 4=5.105 3=-3.823 1=3.379 1.77 0.37
0.07 0.28
Sonu M
alan
0.12
1.65
3.68
4.61 5.32
217
A Metodu Blm 4

2
0.286 0.286
4
m
3 0.667 0.667 3m

2
2 0.571 1

2 10 kN 1.00 3
2 4m m
0. 75 4

m m
m m
7 7 7 7
Dmlerde moment dengesi Mi = 0

3 x1 3 x 0.667 3 x 0.571
M2 = 0 2(0.571+ 0.667)2 + 0.6673 + 0.5715 1 2 3 = 0
4 3 7
3 x 0.667 3 x 0.286
M3 = 0 2(0.286 + 0.667)3 + 0.6672 + 0.2864 2 3 = 0
3 7
3 x 0.667 3 x 0.286
M4 = 0 2(0.286 + 0.286 + 0.667) 4 + 0.2863 + 0.6675 + 0.2866 2 (3 + 4 ) = 0
3 7
3 x 0.667 3 x 0.571 3 x 0.571

M5 = 0 2(0.571+ 0.571 + 0.667) 5 + 0.5711 + 0.6674 + 0.5717 2 3 4 = 0
3 3 7
3 x 0.667 3 x 0.286
M6 = 0 2(0.286 + 0.667) 6 + 0.2864 + 0.6677 2 4 = 0
3 7
2 x 0.75 3 x 0.667 3 x 0.571

M7 = 0 2(0.571+ 0.75 + 0.667) 7 + 0.5715 + 0.6676 1 2 4 = 0
3 3 7

X1 = 0 3 x 1 2 + 2 x 0.75 7 + 6 x 1 1 + 2 x 0.75 1 = 0
4 4 42 42

Yatay denge Xi = 0

3 x 0.667 3 x 0.667 3 x 0.667 6 x 0.667
X2 = 0 [2 + 3 ] + [ 4 + 5 ] + [6 + 7 ] + 3

2 = 0
3 3 3 32
3 x 0.571 3 x 0.286 6 x 0.571 6 x 0.286

[2 + 5 ] + [3 + 4 ] + 3 + 3
7 7 72 72

3 x 0.571 3 x 0.286 6 x 0.571 6 x 0.286
Dey denge Ydey = 0 [5 + 7 ] + [ 4 + 6 ] + 4 + 4 10 = 0
7 7
7 2
72

3 + 4 = 0

5.60 0.11 5.60
Yukardaki denklemler dzenlenerek 6.28 6.39

zlrse bilinmeyenler tablodaki gibi 10.98
10.38
bulunur. 4.34 6.04 5.32
0.21
2 3 4 5 6 5.67
3.335 2.654 0.101 -0.056 -2.676
7 1 2 3 4 12.31 12.52
-2.760 3.158 0.309 57.874 -57.874
1.33 1.33
0.99
Sonu M alan
4.93
5.07
218
Blm 4 A Metodu
4 kN 4 kN

0.400
1.5m 1.5m
EI=sabit 0.667 0.667
4 kN m
4 kN
1.5 0.500 0.400 1.5m

3m 2.5m 2.5m 3m 2.5m 2.5m
zm: Sistem mesnet tepki kuvvetleri itibari ile izostatik olmasna ramen ubuk kuvvetleri
itibari ile hiperstatiktir. Sistemin k ve ankastrelik moment deerleri hesaplanr.
PL 4 x 3 PL 4 x 5
M23 = M32 = = = 1.5kNm M45 = M54 = = = 2.5kNm
8 8 8 8
3 x 0.667 2 x 0.5 2 x 0.4
M2 = 0 2 (0.50 + 0.40 + 0.667)2 + 0.667 4 1 2 3 1.5 = 0
3 3 5
3 x 0.667 2 x 0.40
Dm Mij = 0 M4 = 0 2 (0.40 + 0.667) 4 + 0.6672 1 3 + 1.5 2.5 = 0
3 5
3 x 0.667 3 x 0.40
M5 = 0 2 (0.40 + 0.667)5 + 0.40 4 1 3 + 2.5 = 0
3 5
3 x 0.667 3 x 0.667 6 x 0.667 6 x 0.667
Yatay denge X = 0 [2 + 4 ] 5 + 1 + 1 = 2
2
3 6 3 62
2 x 0.50 2 x 0.50 3 x 0.40 3 x 0.40 2 x 6 x 0.40

Dey denge Y = 0 2 + 2 = 0
3
2
2
2
5
2
5
[ 4 + 5 ] +
2
3 5
Snr art 2 + 3 = 0
2 4 5 1 2 3 Sabit
3.134 0.667 0 0.667 -0.333 -0.24 1.5
0.667 2.134 0.4 -0.667 0 -0.24 1.0
0 0.4 2.134 -0.667 0 -0.24 -2.5
=
-0.667 -0.667 -0.667 0.889 0 0 2.0
-0.093 0.24 0.24 0 0.111 -0.192 2.0
0 0 0 0 1 1 0
1=1.139 2=0.175 3=-1.418 1=2.172 2=7.935 3=-7.935

2 x 7.935 3 x (7.935)
M21 = 0.5 2 x 1.139 = 1.51 kNm M23 = 0.4 2 x 1.139 = 2.82 kNm
3 5
3 x 2.172
M24 = 0.667 2 x 1.139 + 0.175 1.5 = 1.31 kNm
3
3 x 2.172 3 x (7.935)
M42 = 0.667 2 x0.175 + 1.139 + 1.5 = 1.04 kNm M45 = 0.40 2 x0.175 1.418 2.5 = 1.04 kNm
3 5
3 x (7.935)
M54 = 0.40 2 x (1.418) + 0.175 + 2.5 = 3.34 kNm 1.04 3.34
5
3 x 2.172
M53 = 0.667 2 x (1.418) = 3.34 kNm Sonu M alan
3 2.81
1.85
2.39
3 x 2.172
M35 = 0.667 1.418 = 2.39 kNm
3
4 2.39
3 x (7.935) 1.51
M32 = 0.40 1.139 = 2.39 kNm 0.50 3.50
5 2.82
219
A Metodu Blm 4

1+2 1+2 1+2
k=0.333 k=0.50
3m k=0.667 k=0.667
k=0.667
4 1 1
10 kN 2
k=0.667

2 2 m
4 k=1.00 k=0.75

4m
6m
3 x1.0 2 x 0.667
M2 = 0 2(1.0 + 0.667 + 0.667) 2 + 0.6673 + 0.6675 1 2 = 0
4 3
3 x 0.667
M3 = 0 2(0.333 + 0.667) 3 + 0.6672 + 0.3336 2 = 0
3
2 x 0.75 3 x 0.667
Dm Mij = 0 M5 = 0 2(0.75 + 0.667 + 0.667) 5 + 0.6672 + 0.6676 1 2 = 0
4 3
3 x 0.667
M6 = 0 2(0.333 + 0.667 + 0.50) 6 + 0.6675 + 0.3333 + 0.507 2 = 0
3
3 x 0.857
M7 = 0 2(0.857 + 0.50) 7 + 0.506 [1 + 2 ] = 0
7
3 x1.0 2 x 0.75 2 x 0.857 6 x1.0 2 x 0.75 2 x 0.857
X1 = 0 2 5 7 + 1 + 1 + [1 + 1] = 10
4 4 7 42 42 72
Yatay denge
3 x 0.667 3 x 0.667 2 x 0.857 6 x 0.667 6 x 0.667 2 x 0.857
X2 = 0 [2 + 3 ] [5 + 6 ] 7 + 2 + 2 + [ 1 + 1] = 0
4 4 7 32 32 72
2 3 5 6 7 1 2 Sabit
4.668 0.667 0.667 0 0 -0.750 -0.667 0
0.667 2 0 0.333 0 0 -0.667 0
0.667 0 4.168 0.667 -0.375 -0.667 0
0 0.333 0.667 3 0.50 0 -0.667 = 0
0 0 0 0.50 2.714 -0.245 -0.245 0
-0.750 0 -0.375 0 -0.245 0.504 0.035 10
-0.667 -0.667 -0.667 -0.667 0.245 0.035 0.924 0
1=5.433 3=0.122 5=2.864 6=0.093 7=3.333 2=31.271 2=5.844
ubuk u momentleri 0.11 0.10 1.86 3.38

1.76
7.44
3 x 31.271
M12 = 1.0 5.433 = 18.02 kNm 3.43 7.43
4 12.59
3 x 31.271
M21 = 1.0 2 x 5.433 = 12.59 kNm 9.16
4
M25 = 0.667 [ 2 x 5.433 + 2.864 ] = 9.16 kNm 18.02 Sonu M alan
M52 = 0.667 [ 5.433 + 2 x 2.864 ] = 7.44 kNm
3 x 5.844 3 x 5.844
M23 = 0.667 2 x 5.433 + 0.122 = 3.43 kNm M32 = 0.667 5.433 + 2 x 0.122 = 0.11 kNm
3 3
M36 = 0.333 [ 0.093 + 2 x 0.122 ] = 0.11 kNm M63 = 0.333 [ 2x 0.093 + 0.122 ] = 0.10 kNm
M67 = 0.50[ 2 x 0.093 + 3.333 ] = 1.76 kNm M76 = 0.50 [ 2 x 3.333 + 0.093 ] = 3.38 kNm
3 x 5.844 3 x 5.844
M65 = 0.667 2 x 0.093 + 2.864 = 1.86 kNm M56 = 0.667 0.093 + 2 x 2.864 = 0.01 kNm
3 3
2 x 31.271 2 x (31.271 + 5.844)

M54 = 0.75 2 x 2.864 = 7.43 kNm M78 = 0.857 2 x 3.333 = 3.38 kNm
4 7
220
Blm 4 A Metodu

k=0.3
k=0.4 4 kNm
1 m 1m

4 kN
3m k=0.5 3m
EI=sabit EI=sabit

5 m m
5 5m 5m
zm: Sistemin k ve ankastrelik moment deerleri hesaplanr.
3 x 0.5 3 x 0.4
M2 = 0 2(0.5 + 0.4)2 + 0.43 1 2 = 0
4 5
Dm moment dengesi
2 x 0.5 3 x 0.4
M3 = 0 2(0.4 + 0.3)3 + 0.42 [2 ] 2 4 = 0
4 5
3 x 0.5 6 x 0.5
Yatay denge X = 0 2 + 1 + 4 = 0
4 42
3 x 0.4 6 x 0.4 2 x 0.3 2 x 0.3

Dey denge Y = 0 [2 + 3 ] + 2 3 + [2 ] = 0
4 5 2 5 5 2

3 4 1 2 Sabit 4.07
4.14 0.07
1.80 0.40 -0.375 -0.240 = 0
0.40 1.40 0 -0.120 = 4 4.00
-0.375 0 1.875 0 = -4 4 kN
-0.24 -0.120 0 0.120 = 0
Sonu M
2=-15.455 3=5.057 1=-52.242 2=-25.852 alan
11.86
ubuk u momentleri
3 x ( 52.242) 3 x ( 52.242)
M12 = 0.5 15.455 = 11.86kNm M21 = 0.5 2( 15.455) = 4.14kNm
4 4
3 x ( 25.852) 3 x ( 25.852)
M23 = 0.4 2( 15.455) + 5.057 = 4.14kNm M32 = 0.4 ( 15.455) + 2 x 5.057 = 4.07kNm
5 5
2 x (25.852)
M34 = 0.3 2 x 5.057 = 0.07kNm
5
1m k=0.4 k=0.4 1m
4
kNm
4 kN
3m k=0.5 k=0.3 3m
EI=sabit
EI=sabit

5 m
5 m
5m 5m
zm: Sistemin k ve ankastrelik moment deerleri hesaplanr.
3 x 0.5 3 x 0.4
M2 = 0 2(0.5 + 0.4)2 + 0.43 1 2 = 0
4 5
3 x 0.4 3 x 0.4
Dm moment dengesi M3 = 0 2(0.4 + 0.4)3 + 0.42 + 0.44 [2 ] 2 4 = 0
5 5
2 x 0.375 3 x 0.4
M4 = 0 2(0.4 + 0.375)4 + 0.43 1 2 = 0
4 5
221
A Metodu Blm 4
3 x 0.5 2 x 0.375 6 x 0.5 2 x 0.375

Yatay denge X = 0 2 4 + 1 + 1 + 4 = 0
2
4 4 4 42
3 x 0.4 6 x 0.4 3 x 0.4 6 x 0.4
Dey denge Y = 0 [2 + 3 ] + 2 [3 + 4 ] + [ 2 ] = 0
5 52 5 52
3 4 4 1 2 Sabit
1.800 0.40 0 -0.375 -0.240 = 0
0.400 1.60 0.40 0 0 = 4
0 0.40 1.55 -0.188 0.240 = 0
-0.375 0 -0.188 0.234 0 = -4
-0.240 0 0.240 0 0.192 = 0
2=-9.897 3=6.271 4=-5.189 1=-37.049 2=-5.885
ubuk u momentleri
3 x ( 5.885)
M32 = 0.4 2 x 6.271+ ( 9.897) = 2.74kNm
5
3 x ( 39.049)
M12 = 0.5 9.897 = 8.94 kNm
4
3 x ( 5.885)
M34 = 0.4 2 x 6.271+ ( 5.189) = 1.53kNm
5
3 x( 39.049)
M21 = 0.5 2( 9.897) = 4.00kNm
4
3 x ( 5.885)
M43 = 0.4 2 x( 5.189) + 6.271 = 3.05kNm
5
3 x ( 5.885)
M23 = 0.4 2( 9.897) + 6.271 = 4.00kNm
5
2 x ( 37.049)
M34 = 0.375 2 x ( 5.189) = 0.07 kNm
4
VERLEN SSTEM SAP2000 LE ZM AI LE ZM
4.07 2.47
4.14 0.07 4.00 4.00 3.05
m
1
4.00 1.53 3.05
4 kN
4 kN 4 kN
3m
EI=sabit

11.86
5m 5m 8.95
4.07
0.07 4.07
m
1
4.14
4.14 0.07
4.00
4 kN 4.00
m
3 4 kN
EI=sabit 4 kN

5m 5m 11.86
11.86
2.47
4.00 4.00 3.05
1m
1.53 3.05
4 kN
3m 4 kN
EI=sabit

m m
5 5 8.95
NOT: mesnedinin hareketli veya sabit olmas arasnda a yntemi ile zmnde bir fak yoktur. Ancak SAP2000
program ile zmnde yukardaki gibi fark bulunmaktadr.
222
Blm 4 A Metodu
rnek: ekilde verilen sistemin moment alannn elde edilmesi.

100 kN 10 kN 10 kN
k=0.894

2m 5m 5m
4 kN/m 4 kN/m L=2.236 4 kN/m
k/2 k/2=0.50

EI=sabit 3m
L=3.354 k=0.596

2.5m 2.5m 2.5m 5m 2.5m 5m
Dm moment dengesi
1.50
2
M2 = 0 2(0.894 + 0.50 + 0.596)2 (20x2 /12) = 0 5.00
2.00
2 = 1.675
M12=0.596(1.675)=1.00 kNm
M21=0.596(2x1.675)=2.00 kNm 3.00 2.00
M22=0.50(2x1.675)-6.67=-5.00 kNm
M23=0.894(2x1.675)=3.00 kNm
1.00 SONU M ALANI
M32=0.894(1.675) =1.50 kNm
NOT: 100 kNluk tekil kuvvet dm noktasna ve simetri eksenine etkidii iin moment alanna bir katks olmamtr.
rnek: ekilde verilen sistemin moment alannn elde edilmesi.
2m
4 kN
3 kN
2m EI=sabit
5m
zm: Sistemde hem yatay hem de dey ynde deplasman bulunmaktadr.

+1
Rlatif deplasmanlar
- ubuunda +1
Kolon k=1 +1 - ubuunda -3
-3 - ubuunda +(1+2)
+3 - ubuunda +3
Kiri k=0.4 +2 - ubuunda +2
+2
Aklklarda yk olmad iin ankastrelik momenti bulunmamaktadr. Dm noktalarnda

moment dengesi ve yatay ve dey denge denklemleri aadaki ekilde elde edilmitir.
3 x 0.4 3 x1
M2 = 0 2(1.0 + 0.4)2 + 1.03 1 ( 3 ) = 0
5 2
3 x 0.4 3 x1
M3 = 0 2(1.0 + 0.4)3 + 1.02 + 0.44 [1 + 2 ] ( 3 ) = 0
5 2
Dm moment dengesi
3 x 0.4 3 x1.0
M4 = 0 2(1.0 + 0.4)4 + 0.43 + 1.05 [1 + 2 ] 3 = 0
5 2
3 x 0.4 3 x1.0
M5 = 0 2(1.0 + 0.4)5 + 1.04 2 3 = 0
5 2
223
A Metodu Blm 4
3 x 0.4 6 x 0.4 3 x 0.4 6 x 0.4

Dey denge V21 + V34 = 0 2 + 1 + [3 + 4 ] + [1 + 2 ] = 0
5 5 2
5 5 2
V21
V34
4 kN
3 x 0.4 6 x 0.4 3 x 0.4 6 x 0.4
Dey denge V56 + V43 4 = 0 [3 + 4 ] + [1 + 2 ] + 5 + 2 4 = 0 V43
2
5 5 5 52
V56
V32
3 kN
V45
3 x1 6 x1 3 x1 6 x1
Yatay denge V32 V45 3 = 0 [2 + 3 ] + [3 ] [4 + 5 ] + [ ] 3 = 0
2 2 2 2 3
2 2
Bulunan deerler bir matris haline getirilerek bilinmeyenler bulunur.
2 3 4 5 1 2 3 Sabit
2.80 1.00 0 0 -0.24 -0.750 1.50 0
1.00 2.80 0.40 0 -0.24 0 1.50 0
0 0.40 2.80 1.00 -0.24 -0.375 -1.50 0
0 0 1.00 2.80 0 0 -1.50 = 0
-0.24 -0.24 -0.24 0 0.192 0.192 0 0
0 -0.24 -0.24 -0.24 0.096 0.096 0 4
-1.50 -1.50 1.50 -1.50 0 0 -3.00 3
2=-5.976 3=-0.538 4=3.146 6=6.656 1=-27.222 2=46.024 3=7.158
Bilinmeyenler bulunduktan sonra ubuk u momentleri bulunur.
M12=0.40(2x0-5.976-3x(-27.222)/5)=4.143 kNm
M21=0.40(2x(-5.976)-3x(-27.222)/5)=1.752 kNm
M23=1.00(2x(-5.976)-0.538-3x(-7.158)/2)=-1.752 kNm
M32=1.00(2x(-0.538)-5.976-3x(-7.158)/2)=3.685 kNm
M34=0.40(2x(-0.538)+3.146-3x(-27.222+46.024)/5)=-3.685 kNm
4.143
M43=0.40(2x(3.146)-0.538-3x(-27.222+46.024)/5)=-2.211 kNm
1.752 0.970
M45=1.00(2x3.146+6.656-3x7.158/2)=2.211 kNm Sonu M alan 1.179
M54=1.00(2x6.656+3.146-3x7.158/2)=5.721 kNm 3.685

2.211
M56=0.40(2x6.656-3x46.024/5)=-5.721 kNm 8.383

3.970
M65=0.40(6.656-3x46.024/5)=-8.383 kNm 2.821 5.721
Uygulama: ekilde verilen kmal erevenin M alann izimi.
2.25I 0.75
I I 4m 0.5 0.5 4m
10 kN/m 10 kN/m
3I k=0.75
A I 0.5
4m 4m

6m 6m
224
Blm 4 A Metodu
zm: Sistemde hem yatay hemde dey deplasman bulunmaktadr. Aadaki ekilde
dm moment, yatay ve dey denge denklemleri yazlr.
3 0.5 2 0.75
M2 = 0 2(0.75 + 0.5 + 0.5)2 + 0.53 (1 + 2 ) 3 45 = 0
4 6
3 0.5 3 0.75
M3 = 0 2( 0.5 + 0.75)3 + 0.52 + 0.755 2 4 = 0
4 6
Dmlerde Mi =0
3 0.5
M4 = 0 2( 0.5 )4 + 0.55 2 = 0
4
3 0.5 3 0.75
M5 = 0 2( 0.5 + 0.75)5 + 0.753 + 0.54 2 4dey = 0
4 6
ereve hem yatay hem de dey ynde deplasman yaptdan yatay ve dey denge ayr ayr
yazlr.
3 0.5 6 0.5
X1 = 0 2 + 1 = 0
4 42
Yatay X = 0
3 0.5 6 0.5
X2 = 0 [2 + 3 + 4 + 5 ] + 2 2 = 0
4 42
2 0.75 3 0.75 2 0.75 6 0.75

Xdey = 0 2 [ 3 + 5 ] + 3dey + 4dey 22.5 (3qL / 8) = 0
6 6 2 2
6 6
Snr art 3dey 4dey = 0
2 3 4 5 1 2 3 4 Sabit
3,5 0,5 0 0 -0,375 -0,375 -0,25 0 45
0,5 2,5 0 0,75 0 -0,375 0 -0,375 0
0 0 1 0,5 0 -0,375 0 0 0
0 0,75 0,5 2,5 0 -0,375 0 -0,375 0
=
-0,375 0 0 0 0,1875 0 0 0 0
-0,375 -0,375 -0,375 -0,375 0 0,375 0 0 0
-0,25 -0,375 0 -0,375 0 0 0,042 0,125 22,5
0 0 0 0 0 0 1 -1 0
2=683.91 3=750.43 4=712.13 5=742.37 1=1367.83 2=2888.85 3=4510.65 4=4510.65
3=4 olduundan ilave snr art yazmadan yukardaki 8x8 denklemi 7x7 denklem halinde
yazarak zm yapldnda da ayn ekil deitirmelerin bulunduu aadaki ekilde grlr.
2 3 4 5 1 2 3 Sabit
3,5 0,5 0 0 -0,375 -0,375 -0,25 45
0,5 2,5 0 0,75 0 -0,375 -0,375 0
0 0 1 0,5 0 -0,375 0 0
0 0,75 0,5 2,5 0 -0,375 -0,375 = 0
-0,375 0 0 0 0,1875 0 0 0
-0,375 -0,375 -0,375 -0,375 0 0,375 0 0
-0,25 -0,375 0 -0,375 0 0 0,166667 22,5
2=720 3=791.28 4=750.24 5=782.64 1=1440 2=3044.16 3=4756.32
225
A Metodu Blm 4
M12 =0.5[720-3 1440 / 4)]=-180 kNm
M21 =0.5[2 720-3 11440 / 4)]=180 kNm

M24 =0.75[2 720-2 4756.32 / 6)]-45=-154.08 kNm 0.00

M23 =0.5[2 720+791.28-3 3044.16 / 4)]=-25.92 kNm
ubuk u momentleri
M32 =0.5[(2 791.28 + 720 3 3044.16 / 4]=9.72 kNm

0.00
M35 =0.75[2 791.28 + 782.64-3 4756.32 / 6]=-9.72 kNm
M53 =0.75[(2 782.64 + 791.28 3 4756.32 / 6]=-16.20 kNm

M54 =0.5[2 782.64 + 750.24-3 3044.16 / 4]=16.20 kNm

M45 =0.5[(2 750.24 + 782.64 3 3044.16 / 4]=0 kN}
9.72
2 3 16.2
154.08
1 25.92 0.0
3
ekil deitirme Moment alan
180
rnek: Verilen mtemadi kiriin;

a. D ykler altnda aklklardaki maksimum momentlerin hesaplanmas.
2
b. EI=78800 kNm sabit olmas durumunda;
bb. 1 nolu mesnedin 1/400 radyan dnmesi
cc. 2 nolu mesnedin 8 mm kmesi
dd. 3 nolu mesnedin 8 mm kmesi
ee. 4 nolu mesnedin 4 mm mesi durumunda moment alannn izimi.
2 kN/m 8 kN/m 4 kNm

2 kN

2
m
3m 5m 6m m
2
zm: Sistemin k ve ankastrelik moment deerleri bulunur.
4 kNm
k=0.4 k=0.4 k=0.25
m m m m
2 3 5 6
1.44 kNm 2 kNm 0.96kNm 4.17 kNm 4.17 kNm

16.8 kNm
1 2 2 3
3 4
4 EI 2EI 6EI
1 2 Mi = Mi + i + k 2
1
8 mm Eit kme
2 L L L
4EI/5=157.6 78.8=2EI/5 2
3EI/6 =26.27 4 EI 2EI 6EI
2
6EI/5 =151.3
1 2
3 4 Mk = Mk + k + i 2
1 8 mm 8 mm
4 mm L L L
(-) alnr
6EI/52=151.3 2 (+) alnr 3EI/62=26.27
226
Blm 4 A Metodu
Pab2 2 x 2 x 32 Pba2 2 x 3 x 22
M12 = = = 1.44kNm M21 = = = 0.96kNm [Tekil yk]
L2 52 L2 52
qL2 2 x 52 7qL2 7 x 8 x 62
M23 = M32 = = = 4.167kNm [Dzgn yaylyk ] M34 = = = 16.80kNm [gen yaylyk]
12 12 120 120
Dmlerde moment denklemleri yazlr.
M2 = 0 2[ 0.4 + 0.4 ] 2 + 0.4 3 + 0.96 4.167 + 78.8 151.3 = 0 1.6 2 + 0.4 3 = 75.707
2 = 54.52 3 = 28.80
M3 = 0 2[ 0.4 + 0.25 ] 3 + 0.4 2 + (4 / 2) + 4.167 16.8 + 26.27 = 0 0.4 2 + 1.3 3 = 15.63
12=0.008/5=0.001

4 mm
4 mm
43=0.004/6=0.0007
8 mm 8 mm
M12 = 0.4[ 2 0 + 54.52] + 157.60 151.30 1.44 = 26.67 kNm

M21 = 0.4[ 2 54.52 + 0 ] + 0.96 + 78.8 151.30 = 27.924 kNm

0.00
M = 0.4[ 2 54.52 28.80 ] 4.167 = 27.929kNm
23
U Momentleri

M = 0.4[ 2 ( 28.80) + 54.52 ] + 4.167 = 2.94kNm
32
0.00

M34 = 0.25[ 2 ( 28.80) + 0 ] 16.80 + 4 / 2 + 26.27 = 2.93kNm

DEY YKLERDEN
M2 = 0 2[ 0.4 + 0.4 ] 2 + 0.4 3 + 78.8 151.3 = 0 1.6 2 + 0.4 3 = 72.5

2 = 54.56 3 = 37
M3 = 0 2[ 0.4 + 0.25 ] 3 + 0.4 2 + 26.27 = 0 0.4 2 + 1.3 3 = 26.27
MESNET KME VE DNMES
M2 = 0 2[ 0.4 + 0.4 ] 2 + 0.4 3 + 0.96 4.167 = 0 1.6 2 + 0.4 3 = 3.026

2 = 0.044 3 = 8.193
M3 = 0 2[ 0.4 + 0.25 ] 3 + 0.4 2 + 4.167 16.8 = 0 0.4 2 + 1.3 3 = 10.613
DI YKLERDEN OLUAN MOMENT DEERLER

MESNET KMES VE DNMESNDEN OLUAN MOMENT DEERLER
M12 = 0.4[ 2 x 0 0.044] 1.44 = 1.46kNm
M12 = 0.4[ 2 0 + 54.56] + 157.60 151.30 = 28.12 kNm

M = 0.4[ 2 x ( 0.044) + 0 ] + 0.96 = 0.925 kNm M21 = 0.4[ 2 54.56 + 0 ] + 78.8 151.30 = 28.85 kNm

21 0.00
0.00
M = 0.4[ 2 x( 0.044) + 8.193 ] 4.167 = 0.925kNm M = 0.4[ 2 54.56 37 ] = 28.85kNm

23
23
+
M = 0.4[ 2 ( 37) + 54.56 ] = 7.78kNm
M = 0.4[ 0.044 + 2 x 8.193 ] + 4.167 = 10.70kNm 32
32
0.00
0.00
M = 0.25[ 2 ( 37) + 0 ] + 26.27 = 7.78kNm
M34 = 0.25[ 2 x 8.193 + 0 ] 16.80 + 2 = 10.70kNm
34

227
A Metodu Blm 4
Moment Alan
D yklerden 10.70
1.46 4.00 4.00

0.925
1.15 1.39
11.77
Menst kme ve
dnmesi
28.12
7.78
28.85
4.00 4.00
ykler+Mesnet
2.94
Toplam=D
kme ve
dnmesi
26.67
14.92
29.57 27.93
Uygulama: ekilde 4 mesnedi 5 mm kmesi durumu iin erevenin moment alannn izimi.
2 3 3 8.60
2 0.4
12.89
5m 0.3
0.4
1 EI=sabit 4 1 4
5m 5 mm
21.49
2 dmndeki ankastrelik kesme kuvveti M23 =M32 = 6EI2 = 67.88E42 0.005 =94.56kNm
L 5
2 dmnde denge, 2(0.4+0.4)2 +0.43 (3x0.4x/5)+94.56= 0 2 +0.4

1.6 30.24
=-94.56
3 dmnde denge, 2(0.4+0.3)3+0.42(2x0.3/5)+94.56=0 3+0.4

1.4 20.12
=-94,56
2-0.12
3+0.12
=0
2
Yatay denge, -3x0.42 /5-2x 0.33/5+(6x0.4+2x0.3)/5 =0 -0.24
Dn alar Deplasman
M12 =0.4[(-75.22-3 (-214.91)/5)]=21.49 kNm
2 3 Sabitler
1.60 0.40 -0.24 -94.56 M21 =0.4[(2 (-75.22)- 3 (-214.91)/5)]=-8.60 kNm

0.40 1.4 -0.12 = -94.56 0.00
U momenti
-0.24 -0.12 0.12 0 M23 =0.4[(2 (-75.22)-64.47]+94.56=8.60 kNm
zmden
2 = -75,2182
3 = -64,4727 M32 =0.4[(2 (- 64.47)-75.22]+94.56=-12.90 kNm

= -214,909 0.00
M34 =0.3[(2 (-64.47)- 2 (-214.91)/5)] =12.90 kNm
Uygulama: ekilde 1 mesnedinin 8 mm yanal hareketi iin erevenin moment alannn izimi.
228
Blm 4 A Metodu
2 3 6.88 27.51
2 0.4 3 6EI/52=151.296
2 10mm
5m
0.3 2
6EI/5 =151.296 2
0.4
1 EI=sabit 4 12EI/53=60.52
1 4
5m 20.63
8 mm
2 dmndeki ankastrelik kesme kuvveti M12 =M21 = 6EI =67.88E40.008 =151.296kNm

L2 52
K ubuklarnda deplasman () sonucu oluan momentlerin toplamnn akla blmnden
oluan atay kesme kuvveti V2 =12EI =127.88E40.008 =60.52 kN hesaplanr. Bu kesme kuvveti
L3 53
yatay dengede yerine yazlr.
2 +0.4
2 dmnde denge, 2(0.4+0.4)2+0.43(3x0.4x/5)+151.296=0 1.6 30.24
=-151.296
3 dmnde denge, 2(0.4+0.3)3+0.42(2x0.3/5)=0 3+0.4

1.4 20.12
=0
2-0.12
3+0.12
=60.52
2
Yatay denge, -3x0.42 /5-2x 0.33/5+(6x0.4+2x0.3)/5 -60.52 =0 -0.24
Dn alar Deplasman
M12 =0.4[(-34.38-3 (487.15)/5)]+151.296=20.63 kNm
2 3 Sabitler
1.60 0.40 -0.24 -151.296 M21 =0.4[(2 (-34.38)- 3 (487.15)/5)]+151.296=6.88 kNm

0.40 1.4 -0.12 =0 0.00
U M
-0.24 -0.12 0.12 60.52 M23 =0.4[(2 (-34.38)+51.58]=-6.87 kNm
zmden
2 = -34,3827
3 = 51,5790 M32 =0.4[(2 51.58 34.38)]=27.51 kNm

= 487,147 0.00
M34 =0.3[(2 51.58- 2 487.15/5)] =-27.51 kNm
Uygulama: ekilde 4 mesnedinin 1/800 dnmesi durumunda oluan moment alannn izimi.
Dn asndan [] oluan Moment ve Kesme

2 3 2 0.4 3 i
m
5 0.4 0.3
i k
2EI
1 EI=sabit 4 1/800 4 _ Mk = i
L
5m 1 4EI
Mi = i +
L M' den oluan kesme kuvvetleri
4EI 2 EI
L + L i 6EI
Qi = Qk = = i
L L2
1 dmndeki 1/800 rad. dnten dolay oluan ankastrelik momenti;
2EI 27.88E4 1 4EI 47.88E4 1

M43 = = =39.40 kNm M43 = = =78.80 kNm
L 5 800 L 5 800
229
A Metodu Blm 4
k ubuklarnda dn sonucu oluan momentlerin toplamnn akla blmnden oluan atay

2EI+ 4EI

kesme kuvveti V2 = L L = 6EI=67.88E4 1 =23.64 kN hesaplanr. Bu kesme kuvveti
L L2 52 800

yatay dengede yerine yazlr.
2 dmnde denge, 2(0.4+0.4)2+0.43(3x0.4x/5)+39.4=0 2 +0.4
1.6 30.24
=-39.4
3 dmnde denge, 2(0.4+0.3)3+0.42(2x0.3/5)=0 3+0.4

1.4 20.12
=0
2-0.12
3+0.12
=23.64
2
Yatay denge, -3x0.42 /5-2x 0.33/5+(6x0.4+2x0.3)/5 -23.64=0 -0.24
Dn alar Deplasman
M12 =0.4[(4.48-3 223.86/5)]+78.8=26.87 kNm
2 3 Sabitler
1.60 0.40 -0.24 -39.40 M21 =0.4[(2 4.48- 3 223.86/5)]+39.4=-10.74 kNm

0.40 1.4 -0.12 = 0.00 0.00
U momentleri
-0.24 -0.12 0.12 23.60 M23 =0.4[2 4.48+17.91]=10.95 kNm
zmden
2 = 4,48
3 = 17,91 M32 =0.4[(2 17.91 + 4.48)]=16.12 kNm

= 223,86 0.00
M34 =0.3[(2 17.91- 2 223.86/5)] =-16.12 kNm
10.75 16.12
26.86
Uygulama: Aada verilen dm noktalar hareketli sistemde mesnet kme ve

dnmelerinden oluan moment alannn elde edilmesi. EI=7.88104 kNm
2I I 2I 2I
2I
2I I 4
m
m
2
1/200
8 mm
8 mm 5 mm
2m 4m 4
m
5m 4m
8 dmndeki 1/200 rad. dnten dolay oluan ankastrelikler;

Ankastrelik M48 = L =

{
2EI (2I)27.88E4 1
4 200
=394 kNm M84 =
4EI (2I)47.88E4 1
L
=
4 200
=788 kNm

Dnten
2EI+ 4EI
Ankastrelik V48 = L L =6EI=(2I)67.88E4 1 =295.5 kN
L L2 42 200

230
Blm 4 A Metodu
Ankastrelik M37 =M73 =6EI =67.88E40.008 =236.4 kNm

L2 42

8mm yatay
12EI 67.88E40.008 =118.20 kN
Ankastrelik V2 = 3 = 3 mm
L 43 1/200

{
8 mm 8 mm 5 mm
= (2I)37.88E40.005
5 mm dey Ankastrelik M45 =3EI =147.75 kNm
L2 42
Ankastrelik M =M = 6EI = 6(2I)EI(0.0050.008)=113.472 kNm
34 43
L2 52
8mm ve 5 mm farkndan dey
Ankastrelik M =M = 6EI = 6EI(0.008)=236.40 kNm
23 32
L2 42
2. dm M dengesi 42 + 0.53 -0.375 + 236.40=0 2 = 65.70

3. dm M dengesi 3.63 + 0.52 +0.84 -0.375 + 236.4 113.472 + 236.4 = 0 3 = 142.87

4. dm M dengesi 5.14 + 0.83 -0.75 394 147.75 113.472 = 0 4 = 112.53
Yatay denge 0.3752 0.3753 0.754 + 0.656 + 295.5 118.20 = 0
= 260.85
2. dm M dengesi 2 ( 0.75 + 0.5 + 0.75 ) 2 + 0.53 -2 0.75 /4+ 236.4 = 0
3. dm M dengesi 2 ( 0.5 + 0.5 + 0.8 ) 3 + 0.52 +0.84 -3 0.5 /4+236.4-113.472+236.4 = 0
4. dm M dengesi 2 ( 0.75 + 1 + 0.8 ) 4 + 0.83 -3 1 /4-394-147.75-113.472 = 0
0.75 0.5 0.8 0.75

1
YD (2 75 / 4)2 (3 0.5 / 4)3 (3 1/ 4)4
0.75 0.5 4m
+(2 0.75 + 6 0.5 + 6 1)/4 2 + 295.5 118.2 = 0
2m

2m 4m 4m 5m 4m
M21 =0.75[(2 ( 65.70)]=-98.55 kNm

M23 =0.5[2 ( 65.70) 142.87]+236.40=99.27 kNm 0.00
M26 =0.75[2 ( 65.70) 2 ( 260.85) / 4]=-0.73 kNm
U momentleri
M32 =0.5[2 ( 142.87) 65.7]+236.4=60.68 kNm

M34 =0.8[2 ( 142.87) + 112.53]-113.472 =-252.04 kNm 0.00
M48 =0.5[2 ( 142.87) 3 ( 260.85) / 4]+236.4 =-191.35 kNm
231
A Metodu Blm 4
Uygulama: Aada verilen dm noktalar SABT sistemde mesnet kme ve dnmelerinden

oluan moment alannn elde edilmesi. EI=7.88104 kNm
2I I 2I 2I
2I
2I I 4
m
m
2
1/200
8 mm
8 mm 5 mm
2m 4m 4
m
5m 4m
8 dmndeki 1/200 rad. dnten dolay oluan ankastrelikler;


{
2EI (2I)27.88E4 1
4 200
=394 kNm M84 =
4EI (2I)47.88E4 1
L
=
4 200
=788 kNm

Dnten
2EI+ 4EI
Ankastrelik V48 = L L =6EI=(2I)67.88E4 1 =295.5 kN
L L2
42
200


L2 42

8mm yatay
12EI 127.88E40.008 =118.20 kN
Ankastrelik V2 = 3 =
L 43
{
5 mm dey Ankastrelik M45 =3EI
L2
= (2I)37.88E40.005
42
=147.75 kNm
Ankastrelik M =M = 6EI = 6(2I)EI(0.0050.008)=113.472 kNm

34 43
L2 52
8mm ve 5 mm farkndan dey
Ankastrelik M =M = 6EI = 6EI(0.008)=236.40 kNm
23 32
L2 42
2. dm M dengesi 42 + 0.53 + 236.40=0 2 = 43.25

3. dm M dengesi 3.63 + 0.52 +0.84 + 236.4 113.472 + 236.4 = 0 3 = 126.78
4. dm M dengesi 5.14 + 0.83 394 147.75 113.472 = 0 = 148.36
4
2. dm M dengesi 2 ( 0.75 + 0.5 + 0.75 ) 2 + 0.53 + 236.4 = 0
3. dm M dengesi 2 ( 0.5 + 0.5 + 0.8 ) 3 + 0.52 +0.84 +236.4-113.472+236.4 = 0
4. dm M dengesi 2 ( 0.75 + 1 + 0.8 ) 4 + 0.83 -394-147.75-113.472 = 0
0.75 0.5 0.8 0.75

1
YD (2 75 / 4)2 (3 0.5 / 4)3 (3 1/ 4)4
0.75 0.5 4m
m
+(2 0.75 + 6 0.5 + 6 1)/4 2 + 295.5 118.2 = 0
2

m
2 4m 4
m
5m 4m
232
Blm 4 A Metodu
M21 =0.75[(2 ( 43.25)]=-64.87 kNm

M23 =0.5[2 ( 43.25) 126.78]+236.40=129.76 kNm 0.00

M26 =0.75[2 ( 43.25)]=-64.88 kNm
U momentleri
M32 =0.5[2 ( 126.78) 43.25]+236.4=88.00 kNm

M34 =0.8[2 ( 126.78) + 148.36]-113.472 =-197.63 kNm 0.00

M48 =0.5[2 ( 126.78)]+236.4 =109.62 kNm
Uygulama: ekilde verilen sistemin M alannn elde edilmesi. (EI=78800 kNm)

4m
10 mm
20 mm

4m

20 mm
Ankastrelik = 6EI 0.010

M25 =M52 =M57 =M75 = 6EI =189.12 kNm
L2 52

=12EI 0.010 =75.65 kNm
Ankastrelik V25 = V52 = V57 = V75 =12EI
L3 53
20 mm dey
Ankastrelik = 3EI0.01
M34 =M64 =3EI =94.56 kNm
L2 52

= 3EI0.01
Ankastrelik V34 = V43 = V46 = V64 ==3EI =18.91kNm
L3 53
6EI/52=189.12 6EI/52=189.12
3EI/52=94.56 3EI/52=94.56 6EI/52=189.12
2 10mm
3 10mm 6 5 10mm
4 10 mm 6EI/52=189.12 2
3 3 7
4 3EI/5 =18.19 12EI/5 =75.65
3EI/53=18.19 12EI/53=75.65
233
A Metodu Blm 4
3 0.5 3 0.4
M 2 = 0 2(0.5 + 0.4 + 0.5) 2 + 0.5 3 + 0.4 5 ( 1 + 2 ) ( d1 ) = 2.8 2 + 0.5 3 + 0.4 5 0.375( 1 + 2 ) 0.24 d1 = 0
4 5

3 0.5 2 0.3
M 3 = 0 2(0.5 + 0.3) 3 + 0.5 2 ( 2 ) ( d1 ) = 1.6 3 + 0.5 2 0.375 2 0.1 2 d2 =
4 5

2 0.375 3 0.4 3 0.4
M 5 = 0 2(0.4 + 0.375 + 0.4) 5 + 0 .4 2 + + 0.4 7 ( 2 ) + ( d1 ) ( d1 ) = 2.35 5 + 0.4 2 + 0.4 7 0.1875 2 = 0
4 5 5

3 0.5 2 0.3

6
M = 0 2(0.5 + 0.3) 6 + 0.5 7 ( 2 ) + ( d1 ) + 25 = 1.6 6 + 0.5 7 0.375 2 + 0.12 d1 = 25
4 5

3 0.5 3 0.4
M 7 = 0 2(0.4 + 0.5 + 0.5) 5 + 0.4 5 + 0.5 6 ( 2 + 1 ) + ( d1 ) = 2.8 7 + 0.4 5 + 0.5 6 0.375 1 0.375 2 + 0.24 d1 = 0
4 5

3 0.5 3 0.5 6 0.5
YD 1
2 7 + 2 1 = 0.375 2 0.375 7 + 0.375 1 = 0
4 4 42

3 0.5 2 0.375 6 0.5 2 0 .3 75
YD
2
[ 2 + 3 + 6 + 7 ] 5 + 2 + 2 = 0.3 75( 2 + 3 + 6 + 7 ) 0.1875 5 + 0.4219 2 = 00
4 4 42 42
3 0.4 2 0.3 6 0.4 2 0.3
2d
5 [2 + 5 ] + 5 [3 ] + 2 +
(NOT : Dey 1d = 2d )
5 52
D2 Ydey = 0

3 0.4 2 0.3 6 0.4 2 0.3
[5 + 7 ] + [6 ] + 2d = 0.24(2 7 ) 0.123 + 0.126 + 0.242d = 0
5 5
5 2 2
5

Sistem Rijitlik Matrisi

2 3 5 6 7 1 2 d Genel zm
2,8000 0,5000 0,4000 0,0000 0,0000 -0,3750 -0,3750 -0,2400 = 189,12 -127,651
0,5000 1,6000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 -0,3750 -0,1200 = 94,56 -153,224
0,4000 0,0000 2,3500 0,0000 0,4000 0,0000 -0,1875 0,0000 = 378,24 -163,12
0,0000 0,0000 0,0000 1,6000 0,5000 0,0000 -0,3750 0,1200 = 94,56 -153,224
0,0000 0,0000 0,4000 0,5000 2,8000 -0,3750 -0,3750 0,2400 = 189,12 -127,651
-0,3750 0,0000 0,0000 0,0000 -0,3750 0,3750 0,0000 0,0000 =0 -255,301
-0,3750 -0,3750 -0,1875 -0,3750 -0,3750 0,0000 0,4219 0,0000 =0 -571,796
-0,2400 -0,1200 0,0000 0,1200 0,2400 0,0000 0,0000 0,2400 =0 0 (olduundan SSYA sonucu kmaktadr.)
NOT: zm sonularndan grld gibi bu mesnet kmesi durumunda SSAY durumu ortaya kmaktadr. nk
tm kiri ularndan dolay oluan ankastrelik momentlerinin art olmasndan dolay kesme kuvvetleri tersi olmaktadr.
234
Blm 4 A Metodu
Uygulama: ekilde verilen d yklerle birlikte mesnet kmesi olmas durumunda M alannn
2
hesab (EI=78800 kNm ). 88 kN/m
kN/m

4
m
10 mm
8 mm
20 mm

10 kN 4
m

16 mm
20 mm
zm: Rijitlik matrisi nceki rnekteki aynen alnr. Ankastrelik momentleri ve kesme kuvvetleri
hesaplanarak sistem zlr.


{
4EI 47.88E4 1
4 800
=98.50 kNm M21 =
2EI 27.88E4 1
L
=
4 800
=49.25 kNm

Dnten
2EI+ 4EI
Ankastrelik V21 = L L =6EI=67.88E4 1 =36.94 kN
L L2 42 800

M'den oluan kesme kuvvetleri
2EI
Mk = i 4EI 2EI
L L + L i 6EI
Vi = Vk = = i
L L2
4EI
Mi = i
L
Ankastrelik = 6EI 0.010

M25 =M52 =M57 =M75 = 6EI =189.12 kNm
L2 52

=12EI 0.010 =75.65 kNm
Ankastrelik V25 = V52 = V57 = V75 =12EI
L3 53
20 mm dey
Ankastrelik = 3EI0.01
M34 =M64 =3EI =94.56 kNm
L2 52

= 3EI0.01
Ankastrelik V34 = V43 = V46 = V64 ==3EI =18.91kNm
L3 53
3EI/52=94.56 2
3EI/5 =94.56
2
6EI/5 =189.12 6EI/52=189.12
6EI/52=189.12
3 10mm
4 6 2 10mm
10 mm 5 10mm
3 6EI/52=189.12 2
4 3EI/5 =18.19 3 7
3EI/53=18.19 12EI/5 =75.65
12EI/53=75.65

L2 42

16 mm yatay
12EI 127.88E40.016 =236.40 kN
Ankastrelik V12 = V21 = 3 =
L 43
2
6EI/4 =472.80
2 16mm
6EI/42=472.80 1
3
12EI/4 =236.4
235
A Metodu Blm 4
Sistem Rijitlik Matrisi

2 3 5 6 7 1 2 d Mesnet kmesi iin zm
2,8000 0,5000 0,4000 0,0000 0,0000 -0,3750-0,3750-0,2400 = 189,12kme+472.8yatay dep.+49.25dnme 2=240,742
0,5000 1,6000 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 -0,3750-0,1200 = 94,56kme 3=133,0447
0,4000 0,0000 2,3500 0,0000 0,4000 0,0000 -0,18750,0000 = 189.12kme+189.12kme 5=163,0786
0,0000 0,0000 0,0000 1,6000 0,5000 0,0000 -0,37500,1200 = 94,56kme -25yayl yk ankastrelik momenti 6=142,7693
0,0000 0,0000 0,4000 0,5000 2,8000 -0,3750-0,37500,2400 = 189,12kme 7=-6,92109
-0,3750 0,0000 0,0000 0,0000 -0,3750 0,3750 0,0000 0,0000 = 0+236.4yatay deplasman+36.94dnme 1=-495,086
-0,3750 -0,3750 -0,1875 -0,3750 -0,3750 0,0000 0,4219 0,0000 =0 2=525,457
-0,2400 -0,1200 0,0000 0,1200 0,2400 0,0000 0,0000 0,2400 = 15yayl yk +10tekil yk d=346,9675
M12 =0.5(240.7423( 495.086)/4)472.8yatay dep. 98.50dnme =265.29 kNm

M52 =0.4(2163.08
5 + 240.7422 3346.97/5)189.12dey dep. =45.63 kNm

Baz dmlerin M deerleri
M64 =0.3(2142.77
6 ( + )sol dey deplasman 2346.97/5)+ 25 94.56dey dep. =57.74 kNm

M34 =0.3(2133.053 ( )sa dey deplasman 2346.97/5)94.56dey dep. =56.37 kNm
56.36 57.75
4.45
14.56 110.21 187.74

23.77 132.59
95.65
21.86
45.63
265.28 182.19
236
Blm 4 A Metodu
4.9. ISI ETKS
A. FARKLI ISI ETKS
EI t
Ankastrelik momentleri, k ubuklarnda Mik = Mki =
d
3 EI t
k ubuklarnda Mik =
d
rnek: ekilde verilen dm noktalar hareketli sistemde ta=30 C , t=10 C, =10 , dAB=60
o o -5
-4 6 2
cm, dBC=70 cm, dCD=75 cm, I=54.10 m ve E=2.1 10 t/m olduuna gre a metoduyla
moment alann iziniz.
m
C 2m 2
1.8I 0.353
B
0.571
2I 2I 0.40 m
5m 5
k
A D
10
m
10m
Ankastrelik momentleri,
EI t 2 2.1106 5410 4 10 5 20
MAB = MBA = = = 7.56kNm
d 0.6
EI t 2.1106 x1.8x5410 4 x10 5 x 20
MBC = MCB = = = 5.832kNm
d 0.7
EI t 2.1106 2 5410 4 105 x 20
MDC = MCD = = = 6.048kNm
d 0.75
B de, B +0.353
2(0.4+0.353) C 3x0.4
/5+7.56-5.832=1.506
B + 0.353
C 0.24 = -1.73
C+0.353
C de, 2(0.571+0.353) B 3x0.571
/7+5.832-6.048 =1.848
C+0.353
B 0.245
=0.216
B/5 -3x0.571
C/7+6(0.4/5 +0.571/7 )
=-0.24
B -0.245
C +0.166 = 0
2 2
Yatay denge, -3x0.4
Dn alar Deplasman
Sabitler
B C
1,506 0,353 -0,240 -1.73
0,353 1,848 -0,245 = 0.216
-0,24 -0,245 0,166 0.00
B = -1.493 C =0.144 = -1.945
ubuk u momentleri;
MAB = 0.40(-1.4933x(-1.945)/5)-7.56= -7.69 kNm

5.41
MBA = 0.40(2x(-1.493)3 x (-1.945) / 5 ) + 7.56 = 6.83 kNm 6.83
MBC = 0.353 ( 2 x (-1.493) + 0.144 ) 5.832 = -6.83 kNm

Sonu M alan
MCB = 0.353 ( 2 x 0.144 -1.493 ) + 5.832 = 5.41 kNm

7.69 6.61
MCD = 0.571 ( 2 x 0.144 3 x (-1.945) / 7 ) - 6.048 = -5.41 kNm
MCD = 0.571 ( 0.144 3 x (-1.945) / 7 ) + 6.048 =6.61 kNm
237
A Metodu Blm 4
ET ISI (SICAKLIK) ETKS
1. Eit s deiiminde gz nne alnmayan durumlar
Isndktan sonraki
durum
Isndktan sonraki
durum
Isnmadan Isnmadan
nceki nceki
durum durum
2 -=2-1 =2-1
=0
3 3
Isnmadan
1 nceki 1 1
durum
2 1
2. Simetrik sistemler
1=
2/2 2=
2/2 -=3 =0
=3
2 ve 1=uzama = L t
-=4-2
-=2
2. Dm noktalar sabit sistemler
1 3
2 4
1=1
-=3-1 2=4+3
4. Dm noktalar hareketli sistem

1
2
| 1 |+| 2 |=2 2=
olarak bulunmal bilinmeyen
seilir
3k 2 k
Ankastrelik momentleri; k ubuklarnda Mik = Mki = EI k ubuklarnda Mik = EI
L L
rnek: ekilde verilen dm noktalar hareketli sistemde niform ta=30oC , t=10oC, =10-5
-4 6 2
,I=54.10 m ve E=2.1 10 t/m olduuna gre a metoduyla moment alann iziniz.
CD
BA
2 m 2m BC
C
1.8I 0.353 12
B
0.571
2I 2I 0.40
5
m 5m
k
A D
10m 10m
BC = L. .t =10.2x105 x20 = 2.04103 m BC = EI BC = 2.1106 x54104 x 2.04103 = 23.134
AB = L. .t = 5 x105 x20 =1.103 m AB = EI AB = 2.1106 x54104 x1.103 = 11.34
238
Blm 4 A Metodu
CD = L. .t = 7x105 x20 =1.4103 m CD = EI CD = 2.1106 x 54104 x1.4103 = 15.876
C ve B dmlerinde yatay denge yazlacak olur ise,
AB + = BC cos
AB = BC cos
- = 23.134 cos (11.31) -
= 22.685 -
C ve B dmlerinde dey denge yazlacak olur ise,
CD cos
- + sin
+ AB cos
+ AB sin
=
15.876 cos (11.31) + sin (11.31) + 11.31cos (11.31) +

AB sin (11.31)
+
0.196 ( AB ) = -26.688
+
AB = -136.163
Baz ubuklarn u momentleri,
3k AB 3 0.4 (22.685 ) 3k AB 3 0.571

M AB = MBA = = = 5.44 0.24 MCD = MDC = = = 0.245
L 5 L 7
B dmnde, B + 0.353
2 (0.4 + 0.353) C + 5.44 0.24 = 0 B + 0.353
1.506 C 0.24
= -5.44
C + 0.353
C dmnde, 2 (0.571 + 0.353) B 0.245 = 0 C + 0.353
1.848 B 0.245
=0
B/5 -3x0.571
C/7+6(0.4x(22.685-
)/5 +0.571/7 )
=0
2 2
Yatay denge, -3x0.4
B -0.245
-0.24 C +0.026 =-2.178
Dn alar Deplasman
Sabitler
B C
1.506 0.353 -0.240 -5.44
0.353 1.848 -0.245 = 0.00
-0.24 -0.245 0.166 -2.178
2 = -1.98 3 =2.161 = 13.45
ubuk u momentleri;
3k AB 3 0.40 (22.685 )
M AB = MBA = = = 5.444 0.24 = 5.444 0.24 13.5 = 0.216
L 5
MBA = 0.4(2 x (-1.978) + 2.216 = 0.63 kNm MAB = 0.4( (-1.978) + 2.216 = 1.420 kNm
MBC = 0.353 ( 2 x (-1.978) + 2.161 ) = 0.63 kNm MCB = 0.353 ( 2 x 2.161 - 1.978 ) = 0.830 kNm
3k AB 3 0.571
MCD = MDC = = = 0.245 = 0.245 13.45 = 3.295
L 7
MCD = 0.571 ( 2 x 2.161 ) 3.295 = -0.827 kNm MCD = 0.571 ( 2.161) 3.295 = -2.06 kNm
0.827
2m
0.353 0.63
0.571
0.40 m
5
k
m
10 1.42 2.06
239
A Metodu Blm 4
4 2
Uygulama: ekildeki eevede elemanlarn rijitlii EI=7.88.10 kNm , scaklk genleme
katsays =10 , kesit ykseklii d=0.50 m, ti=25 C ve td=-15 C olmas durumu iin verilen
-5 o o
erevenin moment alannn izimi.
2 3 2 0.4 3
3m
0.3
2
m 0.4
1 EI=sabit 4 1 4
m
5
Ankastrelik momenti
EIt 7.88104 105 40
t = t i t d = 25 ( 15) = 40o C M12 = M21 = M23 + M32 = = = 63.04 kNm
d 0.50
3 EIt 3 7.8810 4 105 40
M34 = = = 94.56 kNm
2 d 2 0.50
2 dmnde denge, 2(0.4+0.4) 2 +0.43 (3x0.4x/5)+63.04-63.04=0 1.6

2 +0.4
30.24
=0
3+0.4
3 dmnde denge, 2(0.4+0.3)3+0.42(2x0.3/5)+63.04-94.56 =0 1.4 20.12
=-31.52
2-0.12
3+0.12
=0
2
Yatay denge, -3x0.42 /5-2x 0.33/5+(6x0.4+2x0.3)/5 =0 -0.24
M12 =0.4[(-3.58-3 17.91/5)]-63.04=-68.77kNm

Dn alar Deplasman
2 3 Sabitler
M21 =0.4[(2 (-3.58)-3 17.91/5)]+63.04=55.88 kNm
1,60 0,40 -0,24 0
0.00
0,40 1,4 -0,12 = 31.52 ubuk u momentleri
M23 =0.4[(2 (-3.58)+25.07]-63.04=-55.88 kNm
-0,24 -0,12 0,12 0
zmden
2 M32 =0.4[(2 25.07 3.58]+63.04=81.66 kNm
= -3,58
3 = 25,07 0.00
= 17,91 M34 =0.3 (2 25.07- 2 17.91/5)-94.56=-81.67 kNm
td
td t
d d tort
d
ti
dL dL ti tort t
tort dL tdL
ti t d 25 ( 15)
t ort = = = 20o C 12 = 23 = 34 = EIt ort dL=7.88104 10 5 20 5 = 788
2 2
D23
2 0.4 3 D34
2 3 ubuunda 34 = 23 D12
0.3
1 2 ubuunun 12 = ise
3 4 ubuunda = 0.4
34 23
1 4
240
Blm 4 A Metodu
Uygulama: Verilen erevenin M alannn izimi.

o
t=10 C
EI = 78800 kNm 2
2I I 2I 2I

5
= 10
2I
ta=30oC ta=30oC ta=30oC
d ta=30oC 2I I 4
m
= 0.50 m
tm kesitlerde 2m
t = t a t = 30 10 = 20C

m
2 4m 4
m
5
m
4m
0,75 0,50 0,80 0,75

2I I 2I 2I
zm: Verilen sistemde alt st
2I scaklk farkl olmasndan dolay
0,75 2I 0,50 I 1,00 4m scaklk fark ve niform scaklk
2
m
durumu iin 2 ayr zm yaplarak
momentler toplanr.
2m 4m 4m 5m 4m
AA: Scaklk farkndan dolay
zm. t = 30 10 = 20C
td
td t
d d tort
d
ti
dL dL ti tort t
tort dL tdL
3 .t 3 105.20
M21 = M45 = E(2I) = 78800 2 = 94.56 kNm
2 d 2 0.50

.t 105.20
M23 = M32 = EI = 78800 = 31.52 kNm
Scaklk ankastrelik M d 0.50
5
M34 = M43 = E(2I) .t = 78800 2 10 .20 = 63.04 kNm
d 0.50

NOT : Kolonlarda t = 30 30 = 0 olduu iin M = 0 olur.
Hesaplanan ankastrelik momentleri sistem rijitlik matrisinde yerine yazlarak dm noktalarnn

dn alar bulunur.
2. dm M dengesi 42 + 0.53 + 94.56 31.52 = 0

42 + 0.53 = 63.04
3. dm M dengesi 3.63 + 0.52 +0.84 + 31.52 63.04 = 0
2 = 17.02 3 = 10.10 4 = 4.60
3.63 + 0.52 +0.84 = 31.52
4. dm M dengesi 5.14 + 0.83 + 63.04 94.56 = 0

5.14 + 0.83 = 31.52
2.DN FARKLI SICAKLIK DEM N UBUK U MOMENTLER 3.DN FARKLI SICAKLIK DEM N UBUK U MOMENTLER
M21 = 0.75 (2 ( 17.02) + 0) + 94.56 = 69.03 kNm M32 = 0.5 (2 (10.10) 17.02) + 31,52 = 33.10kNm

M23 = 0.5 (2 ( 17.02) + 10.10) 31.52 = 43.49kNm M = 0 M34 = 0.8 (2 (10.10) + 4.60) 63,04 = 43.20kNm M = 0
M26 = 0.75 (2 ( 17.02)) = 25.53 kNm M37 = 0,5 (2 10.10)) = 10.10kNm

241
A Metodu Blm 4
4.DN FARKLI SICAKLIK DEM N UBUK U MOMENTLER

DER.DN FARKLI SICAKLIK DEM N UBUK U MOMENTLER
M 43 = 0.8 (2 (4,60) + 10.10) + 63.04 = 78.48kNm
M73 = 0.5 (10.10) = 5.50kNm
M 48 = 1.0 (2 (4,60)) = 9.20kNm M = 0 M84 = 1,0 (4.60) = 4.60kNm
M 45 = 0,75 (2 (4,60)) 94.56 = 87, 66kNm

-87,67
-78,48
-69,03
-43,20
-43,50
-33,10
-25,54 10,10 9,19
-5,05 -4,60
30 + 10 30 + 30
BA: niform scaklk durumu Kirilerde t ort = = 20C Kolonlarda t ort = = 30C
2 2
2 1 = 4 5 = 78800 4 20 105 = 63.02m

5

2 6 = 78800 4 30 10 = 94.56m
5
ubuklarda boyca uzamalar = (EI).L.t ort . 2 3 = 78800 4 20 10 = 63.04m
5
3 4 = 78800 5 20 10 = 78.80m
= = 78800 4 30 105 = 94.56m
37 48
0.75
M21 = 2 ( 94.56)26 = 35.46 kNm
4

0.5
M23 = M32 = 3 4 (94.56 26 94.56 37 ) = 0 k
Mk ubuklarnda = 3 L
M34 = M43 = 3 0.80 (94.56 94.56 ) = 0
niform scaklk deiimi 3 7 4 8
5
k
M = 2 0.75 (94.56) Mk ' ubuklarnda = 2
45 48 = 35.46 kNm L
4

NOT : Kolonlarda yatay deplasman = 0 M = 0
t=10oC
2I I 2I 2I

2I
ta=30oC 2I ta=30oC I ta=30oC ta=30oC 4m
m
2

2m 4
m
4
m
5
m
4
m
2. dm M dengesi 42 + 0.53 + 35.46 = 0

42 + 0.53 = 35.46

3. dm M dengesi 3.63 + 0.52 +0.84 = 0 2 = 8.82 3 = 0.33 4 = 7.00
4. dm M dengesi 5.14 + 0.83 35.46 = 0

5.14 + 0.83 = 35.46
242
Blm 4 A Metodu
M21 = 0.75 (2 ( 8.82) + 0) + 35,46 = 22.23 kNm M32 = 0.5 (2 ( 0.33) 8.82) = 4.74 kNm

M23 = 0.5 (2 ( 8.82) 0.33)) = 8.99 kNm M = 0 M34 = 0.8 (2 ( 0.33) + 7.00)) = 5.07 kNm M = 0
M26 = 0.75 (2 ( 8.82) + 0) = 13.23 kNm M37 = 0.5 (2 ( 0.33) + 0) = 0.33 kNm

M43 = 0.8 (2 (7.00) 0.33) = 10.94 kNm

M73 = 0.5 (0.33) = 0.17 kNm
M45 = 0.75 (2 (7.00)) 35.46 = 24.96 kNm M = 0 M84 = 1.0 (7.00) = 7.00 kNm
M48 = 1.0 (2 (7.00)) = 14.00 kNm

-87,67
-78,48
-69,03
-24,95 -43,20
-22,23 -43,50
-8,99 -10,94 -33,10
-0,33
-13,24 14,01 -25,54 10,10 9,19
4,74
-10,94
0,17 -7,01 -5,05 -4,60
niform scaklk deiimden dolay oluan moment alan
-112,63
-89,42
-91,26
-38,13
-52,49
-28,37
-38,77 9,77 23,20
-4,88 -11,60
Farkl scaklk ve niform scaklktan dolay oluan toplam moment alan
243
A Metodu Blm 4
KR YKLERNN BELRLENMES
Yapnn yk tama dzlemi olan ve zerine gelen ykleri kiri veya kolonlara aktaran genelde yatay betonarme
elemanlardr. Kiri ve kolon sistemi seilen yapda deme, kiriler arasnda kalan ykseklii, geniliklerine nazaran
ok dk olan yap eleman olarak kendiliinden oluur. Kirili, kirisiz, dili (nervrl), asmolen ve kaset (zgara)-
kiri deme olarak hesaplamalar yaplr. Mimari projede belirtilen yapnn kullanm amac dikkate alnarak
demeler; normal, dk ve konsol olarak seilir. Demeler, ayn tip demeler iin yine projenin bak
istikametine gre soldan saa olmak zere D ile balayarak sras ile hangi kata ait ise simgesi ve numara olmak
zere numaralandrlarak proje leine gre bir daire ierisine alnr. Demenin ykl;
1. Zati ykler (demede zamanla deimeyen ykler; duvar, kaplama)

2. Hareketli ykler (zamanla deiim gsteren ykler, eya, insan, kar)
Olarak belirlenerek demenin tipine gre tayc olan kolon ve kirilere aktarlr.
Kaplama 0.02 m
Tefsiye betonu 0.04 m
Deme betonu 0.1-0.15 m 1.0m 1.0m
Sva 0.02 m
1.0m 1.0m
ATI KATI
NORMAL KAT

Karo mozaik 25 0.022 = 0.55 kN / m
Tesfiye betonu 23 0.03 = 0.69 kN / m
Deme betonu 25 0.15 = 3.75 kN / m 2
Deme betonu 25 0.15 = 3.75 kN / m g = 5.49 kN / m
Tesfiye betonu 23 0.03 = 0.69 kN / m 7.49 kN / m
Tavans svas 20 0.02 = 0.40 kN / m
Tavan svas 20 0.025 = 0.50 kN / m
Ahap at = 0.50 kN / m g = 8.19 kN / m2
zalasyon = 0.10 kN / m Hareketli yk} 2.00 kN / m2

Kar yk = 0.75 kN / m

Kiremit = 2.00 kN / m
Deme ykleri birim m2 bana gelen ykler olarak hesaplara katlr.
Kalc Hareketli
Ykler Ykler
(l) (Canl)
nsan yk
Duvar yk
Eya yk
Deme yk
244
Blm 4 A Metodu
RNEK 26: Plan 2 katl yapnn 1-1 aksnn moment alann AI metoduyla elde edilmesi
A C
KB101 K103 K104 2
450
K105
5m
K106
K107
BALKON
S3 25/100
KB101 K101 K102 1
1.2m 7m 3m
K103 K104
D101 D102
d = 15 d = 15
K101
K102
Duvarlar,
1. Yaplarda mekanlar ve ksmlar blmede

2. Yapnn d snrlarn belirlemede
3. Yapnn yangn, s, ses ve nem izolasyonunun salamada
kullanlan dey dorultulu yap elemanlardr. Duvar yapmnda kullanlan malzemelere gre
duvar trleri unlardr; Kerpi duvarlar Tula duvarlar Panel duvarlar Ta duvarlar Beton
ve betonarme duvarlarKarma duvarlar olarak snflandrlr. Yaplarda tam duvarlar (yaklak 20
cm) duvarlar genellikle kiri zerine yaplr. Yarm duvarlar ise deme zerine yaplabilir. Ancak
2
bu durumlarda deme hareketli yk 1.50 kN/m artrlr.
245
A Metodu Blm 4
sva yk = d x x h t/m
d : i sva kalnl
h: i sva ykseklii
h
: i sva malzemesi birim hacim arl (t/m3)
D sva yk = d x x h t/m
d : d sva kalnl
h: d sva ykseklii m
1.0
: d sva malzemesi birim hacim arl (t/m3)
d
Not: 1. ve d sva kalnlklar, malzemesi ve q= dh kN/m
ykseklikleri ayn ise tek biri hesaplanarak iki kat alnr.
1m 2. Yapda i blme duvarlar genellikle 10 cm alnr.
d Duvar yk = d x x h kN/m
d d
Duvar kesiti
d : duvar kalnl
h: kat ykseklii-kiri ykseklii
: duvar malzemesi birim hacim arl (kN/m3)
ereveler arasna yaplan duvarlar yatay ykler altnda yapya byk rijitlik kazandrmaktadr.
rnek olarak aada verilen erevenin kolon ve kirilerinin k deerleri bulunmutur. Bu
erevenin iine duvar yaplmas halinde k deerleri duvar malzemesinin dayanmna gre daha
byk deerler alacaktr. Dahas ereve arasna donatl duvar yaplmas durumunda
(betonarme perde) k deeri tm katn kesiti alnarak hesaplanr. rnein duvar olmamas
durumunda kolonun k deeri 8 iken bu ksma perde yaplmas durumunda k deeri 8000
olmaktadr.
69 kN 69 kN
20.13 kN/m 11.32 kN/m 20.13 kN/m 11.32 kN/m

k=0.40
k=8 k=0.5
76 kN 76 kN
26.07 kN/m 15.52 kN/m 26.07 kN/m 15.52 kN/m
k=0.40
k=8 k=0.5
100 25 100 25
100 100
25 25
A1 A1
1.2m 7m 3m 1.2m 7m 3m
Aadaki resmin incelemesinden yatay yk durumunda duvarn etkisi grlmektedir.
246
Blm 4 A Metodu
Bir kiriin toplam yknn belirlenmesinde etkili olan parametreler aadaki gibi alnr.
Bir kiri yk,
1. Duvar+sva yk
Sva Sva
2. Deme yk
2.a. Kirilerle 1-2-3-4 yandan evrili deme + +
2.b. Kirilerin kesitii keden a ortay izilir.
2.c. Uzun ynde trapez ksa ynde gen
yayl ykler kirilere aktarlr. Duvar Duvar
Duv
2.d. Aktarm TS500 bantlar ile zm
kolaylatrmak iin dzgn yayl yk haline
+
getirilir.
+
3. Kiriin kendi yk [bxhx1x] Deme Deme
oluturur. +
+
Kiri 102 Kiri 101
q=3.00 kN/m
q=3.41 kN/m
DEME YK ANALZ (NORMAL KAT-TS498)
Demelerden kirilere ykler genel olarak dikdrtgen, gen ve trapez olarak ekilde gelir.
Demelere gelen bu ykler aynen alnabildii gibi ynetmeliklerin (TS500) ngrd ekilde
dzgn yayl yke aadaki ekilde evrilebilir. Demeden gen olarak gelen yklerin kirie
dzgn yayl yk olarak aktarlmas
g (kN/m2)
q (kN/m)
gLx
q=
3
Lx
Lx
Demeden trapez olarak gelen yklerin kirie dzgn yayl yk olarak aktarlmas
g (kN/m2)
q (kN/m)
gL x 3 1
q=
3 2 2 L / L 2
y X L
Ly
Duvar yknn belirlenmesi, duvarlar genel olarak d ksmlarda 20 cm i blme duvarlar ise
10 cm olarak alnr. Bunun iin TS498 de geni aklamalar bulunmaktadr.
D101 201
K106-206 kiriine demelerden gelen ykler
d = 15 cm
K106
D102 202
d = 15 cm
247
A Metodu Blm 4
K106 KR
25 0.50 0.25 = 3.13 kN / m

K106 KR
Kiri arl

Du var arl 1.0 2.5 0.10 = 2.50 kN / m Kiri arl 25 0.50 0.25 = 3.13 kN / m

Sva arl 15 2 0.02 4 = 2.40 kN / m 8.19 3 3 1
eme ( ) = 10.81kN / m
7.49 3 3 1 3trapez 2 2(5 / 3)2
Deme ( ) = 9.89 kN / m
3trapez 2 2(5 / 3)2 8.19 5
Deme = 13.65 kN / m
7.49 3 3gen
Deme = 12.48 kN / m
3gen

g= 27.59 kN / m
g=30.40 kN/m
30.40 kN/m 27.59 kN/m
5m 5m
27.59x5/2=69 kN 69 kN
30.4x5/2=76 kN 76 kN
K106 1. kat K206 2. kat
Konsol ksmn yk aklktakinin ayns alnmtr. Bunun iin eitli zm ekilleri dier
derslerde ayrntl olarak grlebilir. Kolon arlklar ihmal edilmitir.
K101 KR K102 KR
Kiri arl 25 0.50 0.25 = 3.13 kN / m Kiri arl 25 0.50 0.25 = 3.13 kN / m

Du var arl 1.0 2.5 0.20 = 5.00 kN / m Du var arl 1.0 2.5 0.10 = 2.50 kN / m

Sva arl 15 2 0.02 4 = 2.40 kN / m Sva arl 15 2 0.02 4 = 2.40 kN / m
7.49 3 3 1 7.49 3
Deme ( 2
) = 15.54 kN / m Deme = 7.49 kN / m
3trapez 2 2(7 / 5) 3gen
g= 26.07 kN/m g=15.52 kN/m
K 201 KR (ATI KATI) K202 KR (ATI KATI )
Kiri arl 25 0.50 0.25 = 3.13 kN / m Kiri arl 25 0.50 0.25 = 3.13 kN / m

8.19 5 3 8.19 3
= 8.19 kN / m
1
Deme ( ) = 17.00 kN / m Deme

3trapez 2 2(7 / 5)2 3trapez

g= 20.13 kN/m g=11.32 kN/m
Kolon ve kiri Kesit I = (bh3 ) / 12 dm4 I oranlar (13.02=I) k = (2I) / L

A1 25x100 208.33 16 I 8 = 16x2 / 4
B1 100x25 13.02 I 0.50 = 1 x 2 / 4
K101-102 25 x 50 26.04 2I 0.40 =2 x 2 / 10
K201-202 25 x 50 26.04 2I 0.40 =2 x 2 / 10
69 kN 69 kN
20.13 kN/m 11.32 kN/m 20.13 kN/m 11.32 kN/m

k=0.40
k=8 k=0.5
76 kN 76 kN
26.07 kN/m 15.52 kN/m 26.07 kN/m 15.52 kN/m
k=0.40
k=8 k=0.5
100 25 100 25
100 100
25 25
A1 A1
1.2m 7m 3m 1.2m 7m 3m
248
Blm 4 A Metodu
erevenin ykleri bu ekilde belirlendikten sonra herhangi bir yntemle kesit tesirleri bulunur.
Burada a metoduyla bulunmutur.
1. Kat Ankastrelik Momentleri Hesab: 2.Kat Ankastrelik Momentleri

69 kN 76 kN
20.13 kN/m 11.32 kN/m 26.07 kN/m
15.52 kN/m

1.2m 7
m

1.2
m
7m 3m
Tekil 76.7.32 76.72.3 Tekil 69.7.32 69.72.3
M12 = = 47,88kNm M21 = = 111,72kNm M34 = = 43,47kNm M21 = = 101,43kNm
Kuvvetten 102 102 Kuvvetten 102 102
26,07.72 2.7 72 20,13.72 2.7 72
M12 = . 1,5 + 0,75. 2 = 199,07kNm M12 = . 1,5

+ 0,75. 2 = 199,07kNm

q=26,07kN/m 3 10 10 q=20,13 kN/m 3 10 10

yayl ykten 26,07.72 7 72 yayl ykten 20,13.72 7 72
M21 = . 0,75. 2 = 141,58kNm M21 = .
10
0,75. 2 = 141,58kNm
3 10
10 3 10
15,52.32 3 32 11,32.32 3 32
M12 = . 0,75. 2 = 10,83kNm M12 = .
10
0,75. 2 = 10,83kNm
q=15,52kN/m 3 10
10 q=11,32 kN/m 3 10

yayl ykten 15,52.32 2.3 32 yayl ykten 11,32.32 2.3 32
M21 = . 1,5 + 0,75. 2 = 45,05kNm M21 = . 1,5

+ 0,75. 2 = 45,05kNm
3
10 10 3 10 10
{
Konsoldan M1konsol = 26,07.1,2.0,6 = 18,77kNm {
Konsoldan M1konsol = 20,13.1,2.0,6 = 14,49kNm
Bundan sonra her dm iin moment ve yatay denge aadaki ekilde yazlm ve
bilinmeyenler ve bulunmutur.
1 DN: 2 (8 + 0.40 + 8 ) 1 + 0.40 2 + 8 3 (3 x 8)/4) (1 +2)-47,88-199,07-10,83+18,77=0

1+0.40
32.8 2+8
3-6
1 -6
2 = 239,01
2 DN: 2 (0.4+0.5+0.5)2+0.41+0.54 (3x(0.5)/4)(1 +2)+111,72+141,58+45,05=0
2+0.4
2.80 1+0.5
4-0.375
1-0.375
2 = -298,35
3 DN: 2 (8+0.4)3+0.44+81(3x8/4)2-43,47-152,72-7,90+14,49=0 16.8 3 +0.4
4 + 8
1 - 6
2 = 189,6
4+0.4
4 DN: 2(0.5+0.4)4+0.43+0.52 (3x0.5/4)2+101,43+109,32+32,86=0 1.8 3+0.5
2-0.375
2=-243.61
1. KYD (-3 x 8 / 4) 1 + (-3 x 0.50/ 4) 2 + (6 x (0.50 + 8 ) / 4 ) 1=0 1 -0.375

2+3.19
1 =0
2
-6
16
3-0.375
2-0.375
4 +3.19
2=0
2
2. KYD (-3 x 8 / 4) (1 +3)+(-3x0.5/4)(3+4) +(6x(0.5+8)/4 )2 =0 6
Zati ykler iin a metodu denklem takmlar
1 2 3 4 1 2 Sabit
32.80 0.40 8 0 -6 -6 = 239,01
0.40 2.80 0 0.50 -0.375 -0.375 = -298,35
8 0 16.80 0.40 0 -6 = 189,6
0 0.50 0.40 1.80 0 -0.375 = -243,61
-6 -0.375 0 0 3.19 0 = 0
-6 -0.375 -6 -0.375 0 3.19 = 0
DENKLEMLERN ZM SONULAR
1 2 3 4 1 2
17,64737 -78,0121 29,02805 -106,345 24,02185 66,11871
249
A Metodu Blm 4
M12 = 0,4 ( 2.17,65 78,01) 47,88 199,07 10,83 = 274,86kNm

66,12
M13 = 8 2.17,65 + 29,03 3 4 = 117,92kNm

24,02

M1 0

M1A = 8 2.17,65 3 = 138,28kNm
4

M1konsol = 18,77kNm

M = 0,4 2. 78.01 + 17,65 + 111,72 + 141,58 + 45,05 = 243,00kNm
21 ( )
66,12
ik
M23 = 0,5 2. 78.01 106,35 3
4 = 155,98kNm M2 0

Mik = k 2i + k 3

+ Mik
24,02 M
4 0
M2B = 0,5 2. 78.01 3 = 87,02kNm
4

66,12
M31 = 8 2.29,03 + 17,65 3 4 = 208,96kNm

M34 = 0,4 ( 2.29,03 106,35 ) 43,47 152,72 7,90 = 223,41kNm M3 0

M3konsol = 14,49kNm

66,12
M42 = 0,5 2. 106,35 78,01 3 = 170,15kNm
4

M43 = 0, 4 ( 2. 106,36 + 29,03 ) + 101, 43 + 109,32 + 32,86 = 170,13kNm
250
Blm 4 A Metodu
UYGULAMA: rnek olarak alnan 3 katl erevenin

1.1. Deprem
2.2. G
3.3. Q
Moment alanlarnn elde edilmesi
zm: Bir yapnn ve onun bir paras olan erevenin boyutlandrlmas iin zati (varsa toprak
etkisi), hareketli (varsa s, sv etkisi) ve deprem (varsa rzgar etkisi) yklerinden dolay oluan
kesit tesirlerinin bilinmesi gerekir. Bulunan bu kesit tesirleri TS500 ve DY kriterlerine gre belli
grup ve oranlar halinde alnarak boyutlandrma yaplr. Aada bu yk kombinezonlar
hakknda ksaca bilgi verilmektedir.
1- Deprem yknn sz konusu olduu durumlarda (DY, TS500)
a. Fd= 1.4 G + 1.6 Q

b. Fd= 1,0 G + 1,2 Q + 1,2 T
G + Q+Ex+0.3Ey (+%5)
G + Q+Ex+0.3Ey (-%5)
G + Q+Ex-0.3Ey (+%5)
G + Q+Ex-0.3Ey (-%5)
c. G + Q Ex 0.3Ey ( %5 ek d merkezlik) (4x8=32 deiik yk kombinasyonu alnr)
G + Q-Ex+0.3Ey (+%5)
G + Q-Ex+0.3Ey (-%5)
G + Q-Ex-0.3Ey (+%5)
G + Q-Ex-0.3Ey (-%5)
d. G + Q Ey 0.3Ex ( %5 ek d merkezlik)
e. 0.9G Ex 0.3Ey ( %5 ek d merkezlik)
f. 0.9G Ey 0.3Ex ( %5 ek d merkezlik)
Yukarda verilen kombinezonlar kullanlarak boyutlandrma yaplr. Burada en byk kesit

tesirleri en uygun zm deildir. nk bunun iin moment eksenel kuvvet (N-M) ve moment
erilik (M-K) erilerinin bilinmesiyle daha iyi anlalacaktr.
zm yaplacak olan A-A aks erevesi ve zellikleri aada ekiller zerinde verilmitir.
G=30 kN/m Q=7.5 kN/m
13 14 15 16
139.18+7.80FN
13 14 15
16 3.2m
Q=10 kN/m G=40 kN/m 3.2m
9 10 11 12
128.28
12
9 10 11 3.2m
Q=10 kN/m G=40 kN/m 3.2m
5 6 7 8
71.37
8 m
5 6 7 4
30/60
30/60
m
4
cm
cm
1 2 60/30 60/30 4
30/60
30/60
3
m
6.43m 4.82m
cm
cm
1 2 30/60 30/60 4 5.51

3
m
5.51m Vtx=339.03 kN
6.43 4.82m
251
A Metodu Blm 4
Kat hi wi =gi+n qi m wi hi Vt wihi

Fi=Vtwihi/ Qi
3 10,4 16.76X(30+0.3x7.5)=540.51 540.51/9.81=55.10 5621.30 139.18+7.80FN 139.18+7.80=146.98
2 7,2 16.76X(40+0.3x10)=720.68 7250.68/9.81=73.47 5188.90 339.03 128.48 139.18+7.8+128.48=275.46
1 4 16.76X(40+0.3x10)=720.68 7250.68/9.81=73.47 2882.72 71.37 275.46+71.37= 346.83
16
13 k=0.6 14 k=0.8 15 k=0.7
k=0.63 k=2.5 k=0.63 k=2.5 3.2m
12
9 k=0.6 10 k=0.8 11 k=0.7
k=0.63 k=2.5 k=0.63 k=2.5 m

3.2
8
5 k=0.6 6 k=0.8 7 k=0.7
k=0.5 k=2 k=0.5 k=2 4m

30/60
30/60
cm
cm
1 2 30/60 3
30/60 4
m
6.43m 4.82
m
5.51
A metodu denklem takmlar iin kiri ve kolon rijitlikleri ekil zerinde hesaplanmtr. Bu
hesaplarda 1 ve 3 kolonu en kk atalet momenti I alnarak dierlerine oranlanmtr
4
(Ibirim=13.5 dm ). rnek olarak bir dm moment dengesi ve bir yatay denge aada
yazlmtr.
G YKLEMES N ZM
10. dmdeki ankastrelik momenti M10 G = qL2 /12 = 40(6.432 4.822 )/12 = 60.375kNm
10.dm
G yklemesi iin 2(2.5 + 2.5 + 0.8 + 0.6)10 + 0.6 9 + 0.8 11 + 2.56 + 2.5 14 (32.5/3)( 2 +3 )+ 60.375 = 0
2.kat yatay denge;
( 32.5/3.2)( 6 +10 +8 +12 )+ ( 30.63/3.2)( 9 +5 +11 +7 ) +(62(2.5 + 0.63)/3.22 )( 2 )= 0
1. kat dmleri 2. kat dmleri

5d 3.46 5 + 0,66 +0.639 - 0,3751 -0.5912 =137.82 9d 3.725 + 0.635 +0.610 +0.6313-0.5912 -0.5913 =137.82
6d 11.86 + 0,65 +0.87 +2.510 -1.51 -2.3442 =- 10d 12.810 + 2.56 +0.69 +0.811+2.514-2.344(2+3) =-
60.375 60.375
7d 5.267 + 0,86 +0.78 +0.6311 -0.3751 -0.5912 11d 5.5211 +0.637 +0.810 +0.712+0.6315-0.591(2
=23.759 +3)=23.759
8d 10.4 8 + 0,77 +2.512 -1.51 -2.3442 =-101.20 12d 11.412 +2.58 +0.711 +2.516 -2.3442 -2.3443 =-101.20
3. kat dmleri Dmlerde yatay dengeler
13d 2.4613 + 0.639 +0.614 -0.5913=103.36
1.YD -0.3755 -1.56 -0.3757-1.58+1.8751=0
14d 7.814 +2.510 +0.613 +0.815 -2.3443=-45.28
2.YD -0.591(5+9) -2.344(6+10) -0.591(7+11) -
15d 4.2615 +0.6311 +0.814 +0.716 -0.5913=17.82
2.344(8+12)+3.6682=0
16d 6.416 +2.512 +0.715 -2.3443=-75.90
3.YD -0.591(9+13) -2.344(10+14) -0.591(11+15) -
2.344(12+16)+3.6682=0
Dn alarnn () ve deplasmanlarnn () bulunmas iin A-A erevesinin a metodu rijitlik

denklemi aadaki ekilde matris formunda elde edilmitir.
252
Blm 4 A Metodu
DN AILARI DEPLASMANLAR ANKASTRELIK

5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 1 2 3 G Q DEPREM
5.d 3,46 0,6 0 0 0,63 0 0 0 0 0 0 0 -0,375 -0,591 0 5 = 137,82 34,454 0
6.d 0,6 11,8 0,8 0 0 2,5 0 0 0 0 0 0 -1,5 -2,344 0 6 = -60,375 -15,094 0
7.d 0 0,8 5,26 0,7 0 0 0,63 0 0 0 0 0 -0,375 -0,591 0 7 = 23,759 5,94 0
8.d 0 0 0,7 10,4 0 0 0 2,5 0 0 0 0 -1,5 -2,344 0 8 = -101,20 -25,3 0
9.d 0,63 0 0 0 3,72 0,6 0 0 0,63 0 0 0 0 -0,591 -0,591 9 = 137,82 34,454 0
10.d 0 2,5 0 0 0,6 12,8 0,8 0 0 2,5 0 0 0 -2,344 -2,344 10 = -60,375 -15,094 0
11.d 0 0 0,63 0 0 0,8 5,52 0,7 0 0 0,63 0 0 -0,591 -0,591 11 = 23,759 5,94 0
12.d 0 0 0 2,5 0 0 0,7 11,4 0 0 0 2,5 0 -2,344 -2,344 X 12 = -101,20 -25,3 0
13.d 0 0 0 0 0,63 0 0 0 2,46 0,6 0 0 0 0 -0,591 13 = 103,36 25,84 0
14.d 0 0 0 0 0 2,5 0 0 0,6 7,8 0,8 0 0 0 -2,344 14 = -45,28 -11,32 0
15.d 0 0 0 0 0 0 0,63 0 0 0,8 4,26 0,7 0 0 -0,591 15 = 17,82 4,455 0
16.d 0 0 0 0 0 0 0 2,5 0 0 0,7 6,4 0 0 -2,344 16 = -75,90 -18,975 0
1.yd -0,375 -1,5 -0,375 -1,5 0 0 0 0 0 0 0 0 1,875 0 0 1 = 0 0 346,63
2.yd -0,591 -2,344 -0,591 -2,344 -0,591 -2,344 -0,591 -2,344 0 0 0 0 0 3,668 0 2 = 0 0 275,26
3.yd 0 0 0 0 -0,591 -2,344 -0,591 -2,344 -0,591 -2,344 -0,591 -2,344 0 0 3,668 2 = 0 0 146,98
Krijtlik x = Sabitler
Aada rnek olarak deprem yklerinden dolay oluan dn alarnn () ve

-1
deplasmanlarnn () bulunmas aklanmaktadr. [K.()=Sabitler] [()=K x Sabitler] olarak
bulunur.
Rijitlik matrisinin TERS (Excel ile hesaplanmtr) DEPREM
0,3231 0,0113 0,0120 0,0327 -0,0413 0,0226 0,0062 0,0180 0,0165 -0,0019 0,0024 0,0011 0,1022 0,1024 0,0228 0 5 = 66,97452
0,0113 0,1284 -0,0024 0,0451 0,0233 0,0002 0,0144 0,0213 -0,0018 0,0076 -0,0002 0,0008 0,1406 0,1321 0,0248 0 6 = 88,75265
0,0120 -0,0024 0,2013 -0,0004 0,0057 0,0134 -0,0204 0,0147 0,0026 0,0000 0,0054 -0,0002 0,0404 0,0481 0,0167 0 7 = 29,7136
0,0327 0,0451 -0,0004 0,1545 0,0191 0,0218 0,0161 -0,0003 0,0012 0,0009 -0,0005 0,0098 0,1661 0,1522 0,0264 0 8 = 103,357
-0,0413 0,0233 0,0057 0,0191 0,3193 0,0129 0,0165 0,0338 -0,0627 0,0350 0,0022 0,0286 0,0268 0,1054 0,1149 0 9 = 55,17732
0,0226 0,0002 0,0134 0,0218 0,0129 0,1269 0,0016 0,0431 0,0302 -0,0036 0,0141 0,0314 0,0248 0,1308 0,1359 0 10 = 64,58602
0,0062 0,0144 -0,0204 0,0161 0,0165 0,0016 0,1988 0,0031 0,0059 0,0211 -0,0287 0,0252 0,0215 0,0548 0,0636 0 11 = 31,90408
0,0180 0,0213 0,0147 -0,0003 0,0338 0,0431 0,0031 0,1500 0,0204 0,0279 0,0160 -0,0056 0,0233 0,1480 0,1494 X 0 12 = 70,79571
0,0165 -0,0018 0,0026 0,0012 -0,0627 0,0302 0,0059 0,0204 0,4520 -0,0127 0,0116 0,0308 0,0033 0,0259 0,1095 0 13 = 24,36834
-0,0019 0,0076 0,0000 0,0009 0,0350 -0,0036 0,0211 0,0279 -0,0127 0,1841 -0,0229 0,0543 0,0064 0,0296 0,1712 0 14 = 35,52464
0,0024 -0,0002 0,0054 -0,0005 0,0022 0,0141 -0,0287 0,0160 0,0116 -0,0229 0,2510 -0,0236 0,0010 0,0158 0,0276 0 15 = 8,732311
0,0011 0,0008 -0,0002 0,0098 0,0286 0,0314 0,0252 -0,0056 0,0308 0,0543 -0,0236 0,2394 0,0087 0,0321 0,2140 0 16 = 43,29097
0,1022 0,1406 0,0404 0,1661 0,0268 0,0248 0,0215 0,0233 0,0033 0,0064 0,0010 0,0087 0,8072 0,2576 0,0489 346,63 1 = 357,8947
0,1024 0,1321 0,0481 0,1522 0,1054 0,1308 0,0548 0,1480 0,0259 0,0296 0,0158 0,0321 0,2576 0,6826 0,2502 275,26 2 = 313,9334
0,0228 0,0248 0,0167 0,0264 0,1149 0,1359 0,0636 0,1494 0,1095 0,1712 0,0276 0,2140 0,0489 0,2502 0,7519 146,98 2 = 196,3158
DEPREM YKLER N ZM Q YKLER N ZM G YKLER N ZM

SABIT SABIT SABIT
5.d x 5 = 0 5 = 66,97452 x 5 = 34,454 5 = 8,464 x 5 = 137,82 5 = 33,859
6.d x 6 = 0 6 = 88,75265 x 6 = -15,094 6 = -2,508 x 6 = -60,375 6 = -10,030
7.d x 7 = 0 7 = 29,7136 x 7 = 5,94 7 = 1,249 x 7 = 23,759 7 = 4,998
8.d x 8 = 0 8 = 103,357 x 8 = -25,3 8 = -3,200 x 8 = -101,20 8 = -12,802
9.d x 9 = 0 9 = 55,17732 x 9 = 34,454 9 = 5,276 x 9 = 137,82 9 = 21,106
10.d x 10 = 0 10 = 64,58602 x 10 = -15,094 10 = -1,957 x 10 = -60,375 10 = -7,826
YUKARIDAKI
11.d
RIJITLIK
x 11 = 0 11 = 31,90408 x 11 = 5,94 11 = 0,424 x 11 = 23,759 11 = 1,695
12.d MATRISININ x 12 = 0 12 = 70,79571 x 12 = -25,3 12 = -2,480 x 12 = -101,20 12 = -9,918
AYNISI
13.d x 13 = 0 13 = 24,36834 x 13 = 25,84 13 = 8,773 x 13 = 103,36 13 = 35,090
14.d x 14 = 0 14 = 35,52464 x 14 = -11,32 14 = -3,070 x 14 = -45,28 14 = -12,279
15.d x 15 = 0 15 = 8,732311 x 15 = 4,455 15 = 1,546 x 15 = 17,82 15 = 6,185
16.d x 16 = 0 16 = 43,29097 x 16 = -18,975 16 = -3,886 x 16 = -75,90 16 = -15,546
1.yd x 1 = 346,83 1 = 357,8947 x 1 = 0 1 = -2,624 x 1 = 0 1 = -10,494
2.yd x 2 = 275,46 2 = 313,9334 x 2 = 0 2 = -3,999 x 2 = 0 2 = -15,995
3.yd x 3 = 146,98 3 = 196,3158 x 3 = 0 3 = -4,699 x 3 = 0 3 = -18,796
ik
Mik = k(2.i + k 3 ) + Mik forml ile istenilen elemanlardaki u momentler bulunabilir.
l
253
A Metodu Blm 4
G Yklemesi zm in Ankastrelik Momentleri

M11,12 = M12,11 = 101,20kNm M13,14 = M14,13 = 103,36kNm M14,15 = M15,14 = 58,08kNm M15,16 = M16,15 = 75,90kNm
M5,6 = M6,5 = 137,816kNm M6,7 = M7,6 = 77,44kNm M7,8 = M8,7 = 101,20kNm M9,10 = M10,9 = 13,816kNm M10,11 = M11,10 = 77,44kNm
ubuk u momentleri
Bilinmeyenler M1,5 = 0,5(33,859 + 3.10, 494 / 4) = 20,86kNm M10,6 = 2,5(2.( 7,826) 10,30 + 3.15,995 / 3,2) = 27,39kNm

M5,1 = 0,5(2.33,859 + 3.10, 494 / 4) = 37,794kNm M10,11 = 0,8(2.( 7,826) + 1,695) 77,44 = 88,606kNm
5 = 33,859 M10,14 = 2,5(2.( 7,826) 12,279 + 3.18,796 / 3,2) = 25,77kNm
0
M5,6 = 0,6(2.33,859 10,03) 137,82 = 103,21kNm 0

6 = -10,030
M5,9 = 0,63(2.33,859 + 21,106 + 3.15,995 / 3,2) = 65,41kNm
M10,9 = 0,6(2.( 7,826 + 21,106) + 137,816 = 141,088kNm
M11,7 = 0,63(2.1,695 + 4,998 + 3.15,995 / 3,2) = 14,73kNm
7 = 4,998 M6,2 = 2(2.( 10,03) + 3.10,494 / 4) = 24,379kNm
M11,12 = 0,7(2.1,695 9,918) 101,20 = 105,77kNm
8 = -12,802 M6,7 = 0,8(2.( 10,03) + 4,998) 77, 44 = 89, 489kNm 0 M11,15 = 0,63(2.1,695 + 6,185 + 3.18,796 / 3,2) = 17,13kNm
0

M6,10 = 2,5(3.( 10,03) + 33,859) + 137,816 = 146,095kNm
9 = 21,106 M11,10 = 0,8(2.1,695 7,826 ) + 77,44 = 73,89kNm
M2,6 = 2.( 10,03 + 3.10,494 / 4) = 4,319kNm M12,8 = 2,5(2.( 9,918) 12,802 + 3.15,995 / 3,2) = 44,107kNm
10 = -7,826
M7,3 = 0,5(2.4,998 + 3.10, 494 / 4) = 8,93kNm
M12,16 = 2,5(2.( 9,918) 15,546 + 3.18,796 / 3,2) = 44,402kNm 0
11 = 1,695 M7,8 = 0,7(2.4,998 12,802) 101,20 = 103,164kNm

M12,11 = 0,7(2.( 9,918 + 1,695) + 101,20 = 88,501kNm

0
12 = -9,918 M7,11 = 0,63(2.4,998 + 1,695 + 3.15,995 / 3,2) = 16,81kNm M13,9 = 0,63(2.35,09 + 21,106 + 3.18,796 / 3, 2) = 68,612kNm
0
M7,6 = 0,8(2.4,998 10,03) + 77,44 = 77, 41kNm M13,14 = 0,6(2.35,09 12,279) 103,36 = 68,619kNm
13 = 35,090
M3,7 = 0,5(4,998 + 3.10, 493 / 4) = 6,43kNm M14,10 = 2,5(2.( 12,279) 7,826 + 3.18,796 / 3,2) = 36,907kNm
14 = -12,279
M14,15 = 0,8(2.( 12,279) + 6,185) 58,08 = 72,778kNm

M8,4 = 2(2.( 12,802) + 3.10, 494 / 4) = 35,467kNm 0
15 = 6,185
M8,12 = 2,5(2.( 12,802) 9,918 + 3.15,995 / 3,2) = 51,317kNm 0 M14,13 = 0,6(2.( 12,279) + 35,09) + 103,36 = 109,679kNm

16 = -15,546 M8,7 = 0,7(2.( 12,802) + 4,998) + 101,20 = 87,776kNm M15,11 = 0,63(2.6,185 + 1,695 + 3.18,796 / 3,2) = 19,962kNm

M15,16 = 0,7(2.6,185 15,546) 75,90 = 78,123kNm 0
1 = -10,494 M4,8 = 2.( 12,802 + 3.10,494 / 4) = 9,86kNm

M15,14 = 0,8(2.6,185 12,279) + 58,08 = 58,152kNm
M9,5 = 0,63(2.21,106 + 33,859 + 3.15,995 / 3,2) = 57,372kNm
2 = -15,995 M16,12 = 2,5(2.( 15,546) 9,918 + 3.18,796 / 3,2) = 58,472kNm
M9,10 = 0,6(2.21,106 7,826) 137,816 = 117,184kNm 0 0
3 = -18,796
M9,13 = 0,63(2.21,106 + 35,09 + 3.18,796 / 3,2) = 59,80kNm
M16,15 = 0,7(2.( 15,546) + 6,185) + 75,90 = 58,465kNm
22,13 25,80
4,28 17,15
14.14 21,69
130.62 128.93 67.27 100.78

4,2 6,10
1,61 8,06 .24 73.75 1,08 4,99
121.07
14,6 66.31
126.58 121,51 165.60 50.56

9,23 6,68
84.87
29,29 12,83 42.04 3,68 42.55
104.56
42,41
2,46 14,95 5,22 11,10
105,01 133.71
24 127.96 165.88
146.78
57.26 191.09
63.84 123.49 102.77 359.55
70.26 114.02 24
48.34 110,66
31.08 119.43 94,27 181.93 330.33
123.52 2.13 118.62 66.74
254
Blm 4 A Metodu
Q Yklemesi zm in Ankastrelik Momentleri

M5,6 = M6,5 = 34,45kNm M6,7 = M7,6 = 19,36kNm M7,8 = M8,7 = 35,30kNm M9,10 = M10,9 = 34,45kNm M10,11 = M11,10 = 19,36kNm
M11,12 = M12,11 = 25,30kNm M13,14 = M14,13 = 25,84kNm M14,15 = M15,14 = 14,52kNm M15,16 = M16,15 = 18,98kNm
ubuk u momentleri
Bilinmeyenler M5,1 = 0,5(2.8,464 + 3.2,624 / 4) = 9,448kNm M10,6 = 2,5(2.( 1,957) 2,508 + 3.4 / 3,2) = 6,68kNm

M5,6 = 0,6(2.8,464 2,508) 34,45 = 25,798kNm 0 M10,11 = 0,8(2.( 1,957) + 0,424) 19,36 = 22,152kNm
5 = 8,464 0
M10,14 = 2,5(2.( 1,957) 3,07 + 3.4,7 / 3,2) = 6,444kNm
M5,9 = 0,6(2.8,464 + 5,276 + 3.4 / 3,2) = 15,572kNm
6 = -2,508
M1,5 = 0,5(8,464 + +3.2,624 / 4) = 5,216kNm M10,9 = 0,6(2.( 1,957) + 5,276) + 34,45 = 35,267kNm
7 = 1,249 M6,2 = 2(2.( 2,508) + 3.2,624 / 4) = 6,096kNm M11,7 = 0,63(2.0,424 + 1,249 + 3.4 / 3,2) = 3,684kNm

M11,12 = 0,7(2.0,424 2,48) 25,30 = 26,442kNm
8 = -3,200 M6,7 = 0,8(2.( 2,508) + 1,249) 19,36 = 22,374kNm
0
0 M11,15 = 0,63(2.0,424 + 1,546 + 3.4,7 / 3,2) = 4,284kNm
M6,10 = 2,5(2.( 2,508) 1,957 + 3.4 / 3,2) = 8,058kNm
9 = 5,276
M11,10 = 0,8(2.0,424 1,957) + 19,36 = 18,473kNm
M6,5 = 0,6(2.( 2,508) + 8,464) + 34,45 = 36,519kNm
10 = -1,957
M12,8 = 2,5(2.( 2,48) 3,2 + 3.4 / 3.2) = 11,025kNm
M2,6 = 2( 2,508) + 3.2,624 / 4) = 1,08kNm

11 = 0,424
M7,3 = 0,5(2.1,249 + 3.2,624 / 4) = 2, 233kNm M12,16 = 2,5(2.( 2,48) 3,886 + 3.4,7 / 3.2) = 11,099kNm 0

12 = -2,480 M7,8 = 0,7(2.1,249 3,2) 25,30 = 25,791kNm
M12,11 = 0,7(2.( 2,48) + 0,424) + 25,30 = 22,125kNm
0 M13,9 = 0,63(2.8,773 + 5,276 + 3.4,7 / 3,2) = 17,154kNm
13 = 8,773 M7,11 = 0,63(2.1,249 + 0,424 + 3.4 / 3,2) = 4,203kNm
0
M7,6 = 0,8(2.1,249 2,508) + 19,36 = 19,352kNm M13,14 = 0,6(2.8,773 3,07) 25,84 = 17,154kNm
14 = -3,070
M3,7 = 0,5(1,249 + 3.2,624 / 4) = 1,609kNm M14,10 = 2,5(2.( 3,07) 19,957 + +3.4,7 / 3,2) = 9,227kNm
15 = 1,546
M14,15 = 0,8(2.( 3,07) + 1,546) 14,52 = 18,195kNm

0
M8,4 = 2(2.(3,2) + 3.2,624 / 4) = 8,864kNm

16 = -3,886
M8,12 = 2,5(2.( 3,2) 2,48 + 3.4 / 3,2) = 12,825kNm 0 M14,13 = 0,6(2.( 3,07) + 8,773) + 25,84 = 27,420kNm

1 = -2,624 M8,7 = 0,7(2.(3,2) + 1,249) + 25,30 = 21,694kNm M15,11 = 0,63(2.1,546 + 0,424 + 3.4,7 / 3,2) = 4,991kNm

M15,16 = 0,7(2.1,546 3,886) 18,98 = 19,536kNm 0
2 = -3,999 M4,8 = 2.(3,2 + 3.2,624 / 4) = 2,464kNm

M9,5 = 0,63(2.5,276 + 8,464 + 3.4 / 3,2) = 14,343kNm M15,14 = 0,8(2.1,546 3,07) + 14,52 = 14,538kNm
3 = -4,699
M9,10 = 0,6(2.5,276 1,957) 34,45 = 29,293kNm 0 M16,12 = 2,5(2.( 3,886) 2,480 + 3.4,7 / 3,2) = 14,614kNm
0
M9,13 = 0,63(2.5,276 + 8,773 + 3.4,7 / 3,2) = 14,95kNm M16,15 = 0,7(2.( 3,886) + 1,546) + 18,98 = 14,622kNm
Deprem Yklemesi zm in Ankastrelik Momentleri

Deprem ykleri dm noktalarna etkimesinden dolay ankastrelim moment deerleri bulunmamaktadr.
ubuk u momentleri
Bilinmeyenler M7,3 = 0,5(2.29,73 3.358,11/ 4) = 104,56kNm M1,5 = 0,5(67,02 3.358,11/ 4) = 100,78kNm

M7,6 = 0,8(2.29,73 + 88,81) = 118,62kNm M5,1 = 0,5(2.67,02 3.358.11/ 4) = 67,27kNm
5 = 67,02
M7,8 = 0,7(2.29,73 + 103, 42) = 114.02kNm
0
M5,6 = 0,6(2.67,02 + 88,81) = 133,71kNm 0
6 = 88,81 M7,11 = 0,63(2.29,73 + 31,92 3.314.12 / 3.2) = 127.96kNm
M5,9 = 0,63(2.67,02 + 55,2 3.314,12 / 3,2) = 66,31kNm
7 = 29,73 M3,7 = 0.5(29,73 3.358.11/ 4) = 119, 43kNm
M9,5 = 0,63(2.55,2 + 67,02 3.314,12 / 3,2) = 73,75kNm
M11,7 = 0,63(2.31,92 + 29,73 3.314,12 / 3, 2) = 126,58kNm
8 = 103,42 M9,10 = 0,6(2.55,2 + 64,62) = 105,01kNm 0
M11,15 = 0, 63(2.31,92 + 8,74 3.196,38 / 3,2) = 70,26kNm

9 = 55,20 M11,10 = 0,8(2.31,92 + 64,62) = 102,77kNm
0 M9,13 = 0,63(2.55,2 + 24,37 3.196,38 / 3,2) = 31,08kNm

10 = 64,62 M11,12 = 0,7(2.31,92 + 70,83) = 94,27kNm

M13,9 = 0,63(2.24,37 + 55,2 3.196,38 / 3,2) = 50,51kNm
0
M13,14 = 0,6(2.24,37 + 35,53) = 50,56kNm
11 = 31,92 M15,11 = 0, 63(2.8,74 + 31,92 3.196,38 / 3,2) = 84,87kNm

M15,14 = 0,8(2.8,74 + 35,53) = 42, 41kNm 0 M6,2 = 2.(2.88,81 3.358,11/ 4) = 181,93kNm
12 = 70,83
M15,16 = 0,7(2.8,74 + 43,3) = 42,55kNm M6,5 = 0,6(2.88,81 + 67,02) = 146,78kNm
13 = 24,37
M8,4 = 2(2.103, 42 3.358,11/ 4) = 123, 49kNm M6,7 = 0,8(2.88,81 + 29,73) = 165,88kNm
0

14 = 35,53 M8,12 = 2,5(2.103, 42 + 70,83 3.314,12 / 3, 2) = 42,04kNm 0 M6,10 = 2,5(2.88,81 + 64,62 3.314,12 / 3,2) = 130,62kNm

15 = 8,74 M8,7 = 0,7(2.103, 42 + 29,73) = 165, 69kNm M2,6 = 2(88,81 3.358,11/ 4) = 359,55kNm
M4,8 = 2(103, 42 3.358,11/ 4) = 330,33kNm
16 = 43,30 M10,6 = 2,5(2.64,62 + 88,81 3.314,12 / 3,2) = 191,09kNm

M12,8 = 2,5(2.70,83 + 103, 42 3.314,12 / 3, 2) = 123,52kNm M10,9 = 0,6(2.64,62 + 55,2) = 110,66kNm
1 = 358,11 M12,16 = 2,5(2.70,83 + 43,3 3.196,38 / 3,2) = 2,13kNm

0

0
M10,11 = 0,8(2.64,62 + 31,92) = 128,93kNm
2 = 314,12 M12,11 = 0,7(2.70,83 + 31,92) = 121.51kNm

M10,14 = 2,5(2.64,62 + 35,53 3.196,38 / 3,2) = 48,34kNm
M16,12 = 2,5(2.43,3 + 70,83 3.196,38 / 3,2) = 66,69kNm
0 M14,10 = 2,5(2.35,53 + 64,62 3.196,38 / 3,2) = 121,07kNm
M16,15 = 0,7(2.43,3 + 8,74) = 66,74kNm
3 = 196,38 M14,13 = 0,6(2.35,53 + 24,37) = 57,26kNm 0

M14,15 = 0,8(2.35,53 + 8,74) = 63,84kNm
57.26 42,41
50.56 121.07 84.87 66.74
42.55
63.84
110,66
102.77 121,51
73.75 191.09 126.58 123.52
31.08 48.34 70.26 2.13
105,01 128.93 94,27
165.60
146.78 118.62
67.27 181.93 104.56 123.49
66.31 130.62 127.96 42.04
165.88
114.02
133.71
100.78 359.55 330.33

119.43
255

Açı Metodu

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Açı Metodu

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

A Metodu Blm 4

Hiperstatik sistemlerin zm sistemi hiperstatik yapan bilinmeyenlerin kuvvet ve ekil

Bu sistem eer dm noktalarndaki momentler bulunarak zlmek istenirse bu momentleri

4.1. AI METODU GENEL BAINTILARI

1. iki ucu moment tayan k ubuu iin bantlarn elde edilii

aret kabulu saat dn yn + olarak alnmtr.

Bu iaret deiimi a metodunda dikkate alnmaldr.

1. i ve k ubuk u teet dn alar

1. Mik ve Mki ubuk u momentleri

i k i=0 k=0 i=0 k=0 Hi ekil deitirmesi olmayan eleman

Mik Mki Bunlar;

1. 1. denklem (k = 0) yazlacak olur ise ksaltma teoremi ve virtel i teoremi kullanlarak k

_ 1 L. Mik 1 L. Mki 1 Mik

Yukarda yaplan zm sonucunda,

i = i (i ucundaki bilinen dn as) ) ksaltma

_ L. Mik 1 L. Mki 1 L. Mik 1 L. Mik / 2 1 4EI

i ucu dnerse k ucu dnerse

4EI 2EI 2EI 4EI

olarak elde edilir.

4.1.2. ile u deplasmanlar arasndaki iliki

Dn asndan [] oluan Moment ve Kesme ] oluan moment ve kesme

Sonu olarak k ubuklarnda bulunan deerler;

4 EI 2EI 6EI 4 EI 2EI 6EI

Yukardaki denklemlerde Mi Mk ankastrelik momentleri ve V i ve V k ankastrelik kesme

Sadece bir ucu moment tayan k ubuu iin bantlar

ubuk u kuvvetleri ile u deplasmanlar arasndaki bantlar

k ucunda momenti sfrlamak

Sonu olarak k ubuklarnda bulunan deerler;

3EI 3EI 3EI 3EI

Yukardaki Mi Mk ankastrelik momentleri ve V i ve V k ankastrelik kesme

4EI 2EI 6EI 3EI 3EI

=0] SSTEMLERDE AI METODU

Dm noktalar sabit sistem, i ve k ularndaki yatay hareketleri nlenmi sistem olarak

Sistem simetrik ykleme

=0] sistemler denklemlerinin elde edilii

i dmnde Mi = 0 yazlr ise,

Mi1 = k1' [2i + 1 ] + Mi1

i DM MOMENT DENGES Mi2 = k 2 [2i + 2 ] Mi2

zmde izlenen yol:

1. Her ubuun atalet [I] momenti bulunur ve bu deer kullanlarak

Kurulan bu denklem sisteminin sabitleri olan ankastrelik momentleri iaretlerine gre

denklem sisteminde yerine yazlr.

4. Denklem sistemi bilinen bir yntemle zlerek bilinmeyen dn alar [] hesaplanr.

5. Bulunan dn alar [] kullanlarak

5.1. k ubuklarnda Mik = k(2 i + k ) + Mik ankastrelik

5.2. k ubuklarnda Mki = k'(2 i ) + Mkiankastrelik ile ubuk u momentleri hesaplanr.

6. ubuk u momentleri hesaplandktan sonra elemanlar izostatik paralara ayrlarak kesit

tesirleri kesme, moment ve normal kuvvet diyagramlar izilir.

Hiperstatik sistemlerin zmnde konsolun ve tanan ksmn dm noktasna moment etkisi

q M=-[Pb+qb2/2]/2 M/2= Pa/2

kma sada [Gerber] [+]

4.3. ANKASTRELK MOMENTLERNN BULUNMASI [M]

zm: Aadaki ekilde izostatik esas sistem seilerek zm yaplr.

Bu ankastrelik momenti deeri bulunur.

MOMENT ALANI 0.31M 0.47M

qL3 Mik L qL2

qL3 Mik L qL2

i = 0 =0 Mki = Mik = i = 0 =0 Mik =

24EI 2EI 12 24 EI 3EI 8

PL2 Mik L PL PL2 Mik L

i = 0 + =0 Mki = Mik = i = 0 =0 Mik =

16EI 2 EI 8 16EI 3EI 16

Pab(L + b) MikL MkiL Pab2